Bëmat e fundit nga Gazeta Java!

[brooklyn2007]

Koha e kryer e tejshkuar: pata bere, pate bere, pati bere, patem bere, patet bere, paten bere

A ka mundesi qe te jete edhe keshtu ne dialektin e fshatarve ?

Koha e kryer e tejshkuar: kam pas bërë një...plan te bukur, pra ne vend të; pata a ka mundesi te thuhet edhe keshtu ; kam pas bere ?
Nese jo, na spjegoni ju lutemi pse.

falemnderit

Djale, kam pas bere nuk i takon ketij rasti por i takon lakimit te foljes "kam". Me konkretish "kam pasur" (koha e kryer). Ne rastin me lart nuk mund te thuash kam pas bere por kam bere. Kam bere shpikje ne te shkuaren eshte me e sakte sipas gramatikes sesa Kam pas bere shpikje ne te shkuaren. Keto qe permend ti jane vetem forma te perdorimit te perditshem popullor te gjuhes por jo gramatikisht te sakta.
Koha e kryer e tejshkuar formohet perhere nga e shkuara e foljes "kam" pra qe eshte "pata" dhe pjesorja e nje foljeje te caktuar, qe ne rastin konkret eshte "bej" pra "bere".

[dodoni]

Do behej gjuha lemsh more djale. Ky eshte problemi potencial. Sepse ka kohe qe breza te tere rriten me gjuhen zyrtare e cila eshte krijuar ne menyre te tille qe te gjitha fjalet ne fjali te shkojne ne harmoni me njera tjetren. Nuk mund te vesh 4 fjale gege dhe 4 fjale toske ne nje fjali per hir te barazise midis ketyre dy dialekteve. Eshte natyrshmeria e gjuhes qe se lejon nje gje te tille. Krijohet nje gjuhe komplet artificiale. Dicka e ngjashme me Esperanton. Qe pak veta do te kishin mundesi ta pervetesonin qofte edhe 80%. Eshte dicka qe s'behet, pavaresisht deshires se mire qe mund te kesh. Nuk ka as kuptim pse te behet ne fund te fundit. Gjuha gege nuk eshte se eshte ne rrezik zhdukje si pasoje e aplikimit te gjuhes se sotme zyrtare. Fakti qe ne veri te Shqiperise ende flitet gegerishtja me se miri, e verteton kete gje. Madje kjo gje verteton dhe dicka tjeter. Qe gjuha e sotme zyrtare ka me teper qellim te bashkoje shqiptaret anembane dhe tu lehtesoje komunikimin midis tyre dhe jo te asimiloje dialektet.

Na jep ndonje kontekst fjalie ku nderrimi i kesaj foljeje nga Bera ne Bona do shkaktonte ngaterresa ne komunikim se keto qe shkruajte ti ketu, mua me duken vetem filozofira. Sa i perket shprehjes habitore Bo bo bo qe perdoret vetem ne jug, kjo eshte vetem tallje sepse nuk shoh kurrfare ngaterrese ketu. Kjo Bo bo bo edhe ne baze te tonalitetit mund te dallohet nga folja Bo ose Bona.

Sidoqofte, sic e thashe edhe me siper disa here, une nuk jam gjuhetar. Mirepo, une jam thellesisht i bindur qe nje modifikim i gjuhes letrare duke futur edhe elemente gege, do e bente me te pranueshme dhe me te perdorshme gjuhen letrare nga te gjithe, jo vetem ne letra e media, por edhe ne familje. Ky do ishte nje element me shume i bashkimit te kombit, toske e gege, shume i rendesishem.

Nese themi qe gjuha e sotme letrare ka pasur sukses dhe ka gjetur perdorim te shumica shqiptare, gabohemi rende, sepse deshmi te gjalle kemi faktin se qe nga Tirana e Elbasani e deri ne Ulqin, Mitrovice, Presheve, e Shkup, shume pak njerez kane arritur ta pervetesojne ashtu sic eshte pritur nga anetaret e Komisionit te Standardit te 1972-tes.

[brooklyn2007]

Dodon djali. Une nuk kam per qellim te tall askend. Ajo qe po mundohem te them eshte se iniciativa te tilla per ndryshimin e gjuhes me duken absurde, sidomos ne ditet e sotme. Shiko dicka psh. Gjuha shqipe e folur sot ka ndryshuar shume me kalimin e viteve e shekujve. Dhe kjo jo vetem per gjuhen shqipe, por edhe per shume te tjera te botes. Pra gjuha evoluon dhe ne ditet e sotme, si pasoje e rritjes se komunikimit te ngushte midis vendeve te botes (fale teknologjise ne rradhe te pare), kemi shume shkembime fjalesh. Pra gjuhet jo vetem po evoluojne ne vetvete, por edhe po huazojne nga njera tjetra. Do vije nje dite, ndoshta brenda 2 shekujve, ku shume kombe te botes do te flasin nje gjuhe te perafert. Dhe kjo nuk eshte aspak fantastiko-shkencore. Me formimin e nje ideologjie te perbashket midis shteteve, me bashkimin e tyre politik, me shkembimin e ngushte nderkulturor, me levizjen e lire te njerezve, ne menyre te paevitueshme edhe gjuhet do te shkoje me prirje drejt unifikimit. Shiko vetem sa e sa fjale nga fusha e politikes, mjekesise, juridiksionit, biznesit etj etj, kane hyre ne perdorimin e jetes se perditshme. Prandaj nuk eshte me koha sot per te bere te tilla akrobacira ne fushen gjuhesore. Anglishtja sot eshte gjuha e pare me te cilen komunikon bota. Edhe kjo gjuhe pati rrethanat e veta shoqerore, politike apo ekonomike qe morri avantazh nga te tjerat. Askush sot nuk merr iniciativen ne bote qe ta ndryshoje kete gje pasi ne fund te fundit c'te mire do kishte njerezimi sikur te ndryshonte kete menyre te konsoliduar komunikimi. Ne te njejtin prizem duhet pare dhe perdorimi i sotem i gjuhes zyrtare shqipe. Sa me mire te mesohet kjo gjuhe ne gjithe hapesiren mbareshqitare ne Ballkan por edhe ne Diaspore, aq me cilesor do te jete komunikimi midiss shqiptareve dhe aq me shume do ti mbaje ata te bashkuar dhe larg urrejtjeve krahinore. Ne rast te kundert, sa me shume konservatore te jemi ne kete drejtim aq me shume probleme dhe telashe mund te na hapi ne te ardhmen.

[ZANOR]

vie koha e bohet vet
e bon zoni i zotit

- drita e dillit e rrezja e honës e
i gzohet zemra nonës

guha e zonit të nonës

bohet more bohet mirë e ma mirë

e mira nuk ka skaj

gjithçka bohet sa zall e mall

duhet me bo mirë

gzim o gzim

guha n'gojë bon çudi

me bo me shku ti
mozomakeq

bona e hina n'to

[Lioness]

vie koha e bohet vet
e bon zoni i zotit

- drita e dillit e rrezja e honës e
i gzohet zemra nonës

Po kapem me ty, se pertoj te zgjedhoj foljet me lart lol.

Si i behet/bahet/bohet per ata/ato qe thone:

-vje koha e bahet vete
e ban zani i Zotit
-drita e dillit (po ta bajme qejfin me kete germezim) e rrezja e hanes e
i gzohet zemra e nanes.

...etj etj etj

Dmth .... ?

[ZANOR]

Po kapem me ty, se pertoj te zgjedhoj foljet me lart lol.

Si i behet/bahet/bohet per ata/ato qe thone:

-vje koha e bahet vete
e ban zani i Zotit
-drita e dillit (po ta bajme qejfin me kete germezim) e rrezja e hanes e
i gzohet zemra e nanes.

...etj etj etj

Dmth .... ?

ani, se as ata s'i kan bo mirë zgjedhimet e foljes



kapu me mu e mos ki gajle lol se nuk t'lo vetëm dej n'dekë

ku dham dhomi shkon guha

zoni i zotit - bon kshtu ma mirë

vje koha e bohet vet
syni bohet zemër

nona si hona

zoni i zotit (a nuk të duket gërmzim origjinal? jo: dielli yelli qielli po: dilli, qilli, ylli

[dodoni]

Meqenese, pothuajse asnjeri nga ne nuk eshte gjuhetar, t'ia leme kete punen e gjuhes atyre se edhe eshte profesioni i tyre. Ata me mire se te gjithe e dijne se si mund te behet modifikimi dhe nese vertete duhet ta bejme kete modifikim.

Tani, per mbyllje te temes, ju pershendes me nje kenge nga Migjeni te shkruar ne gjuhe letrare lol:

http://youtube.com/watch?v=2NecknT3dl8


PS: Une them qe me mire do ishte te mbyllej kjo teme.

[alibaba]

Koha e tashme: boj, bon, bon, bojme, boni, bojne
Koha e pakryer: boja, boje, bonte, bonim, bonit, bonin
Koha e kryer e thjeshte: u bona, u bone, u bo, u bome, u bote, u bone
Koha e ardhshme: do te boj, do te bosh, do te boje, do te bojme, do te boni, do te bojne
Koha e kryer: kam bo, ke bo, ka bo, kemi bo, keni bo, kane bo
Koha mese e kryer: kisha bo, kishe bo, kishte bo, kishim bo, kishit bo, kishin bo
Koha e kryer e tejshkuar: pata bo, pate bo, pati bo, patem bo, patet bo, paten bo
Koha e ardhme e perparme: do te kem bo, do te kesh bo, do te kesh bo, do te kete bo, do te kemi bo, do te keni bo, do te kene bo

Kjo "bon" "Bohet", është dialekti i shqiptarëve të Nishit e Toplicës, që u dëbuan nga Serbia më 1878.

Origjinali geg është Baj, Bana, u ba etj

Koha e tashme: baj, ban, ban, bájna, bani, bájnë
Koha e pakryer: bajsha, bajshe, bajke, bajshim, bajshi, bajshin
Koha e kryer e thjeshte: bána, báne, báni, bám, bát, bán
Koha e ardhshme: kam me bá, kí me bá, ká me ba, kéna me bá, kini me bá, kan me bá
Koha e kryer: kam bá, ke bá, ka bá, kena bá, kini bá, kan bá
Koha mese e kryer: pata bá, pate bá, pat bá, patëm bá, patët bá, patën bá
Koha e kryer e tejshkuar: kam pas bá, ke pas bá. ka pas bá, kena pas bá, kini pas bá, kan pas bá

[Jack Watson]

Ja po e provoj njehere une. lol

Koha e tashme: boj, bon, bon, bojme, boni, bojne
Koha e pakryer: boja, boje, bonte, bonim, bonit, bonin
Koha e kryer e thjeshte: u bona, u bone, u bo, u bome, u bote, u bone
Koha e ardhshme: do te boj, do te bosh, do te boje, do te bojme, do te boni, do te bojne
Koha e kryer: kam bo, ke bo, ka bo, kemi bo, keni bo, kane bo
Koha mese e kryer: kisha bo, kishe bo, kishte bo, kishim bo, kishit bo, kishin bo
Koha e kryer e tejshkuar: pata bo, pate bo, pati bo, patem bo, patet bo, paten bo
Koha e ardhme e perparme: do te kem bo, do te kesh bo, do te kesh bo, do te kete bo, do te kemi bo, do te keni bo, do te kene bo

Kur e kemi vullnetin dhe deshiren edhe mund te bohen keto gjona. Kur nuk e kemi vullnetin dhe deshiren, normalisht qe jane te pamundura.

Sidoqofte, fjalen e fundit duhet ta thone gjithmone vet gjuhetaret.

Ups! Per ate qe kam nxire e kam fjalen. Pikerisht ajo qe ke bere ti eshte nje nga ato format hibride qe s'kane kuptim askund, forme te cilen nuk e perdor asnje treve. Eshte e ngjashme me ate qe kam thene me pare: s'mund te themi "me bërë".

Ti ke thene "do te kem bo", une te pyes: Cila treve, cila krahine apo cili fshat e perdor kete lloj forme? Mos u lodh, ta them une pergjigjen: ASNJE. Sepse eshte nje forme artificiale, tipike e gjuhes esperanto. O do te themi sipas toskerishtes "do te kem bere", ose sipas gegerishtes "kam pas ba", rruge te mesme, si kjo qe krijove ti, nuk mund te kete, asnje shtet nuk ka gjuhe teknike.

Gjuhen shqipe letrare s'do ta kthejme ne gjuhe te vdekur Esperanto, me forma artificiale.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Origjinali geg është Baj, Bana, u ba etj

Koha e tashme: baj, ban, ban, bájna, bani, bájnë
Koha e pakryer: bajsha, bajshe, bajke, bajshim, bajshi, bajshin
Koha e kryer e thjeshte: bána, báne, báni, bám, bát, bán
Koha e ardhshme: kam me bá, kí me bá, ká me ba, kéna me bá, kini me bá, kan me bá
Koha e kryer: kam bá, ke bá, ka bá, kena bá, kini bá, kan bá
Koha mese e kryer: pata bá, pate bá, pat bá, patëm bá, patët bá, patën bá
Koha e kryer e tejshkuar: kam pas bá, ke pas bá. ka pas bá, kena pas bá, kini pas bá, kan pas bá

Anthem, je quan ti forme origjinale gege? Ate te Shkodres, Burrelit, Tirones, Prishtines, Pejes apo Tetoves? Cila na qenka kjo treve nga e cila rridhka gegerishtja origjinale?

[Preng Sherri]

Në fillim dua të vë në pah që, në të vërtetë gjermanofolësit kanë dialektet e tyre të shumta ose gjuhën popullore siç shprehet dkush por ajo e shkruamja është vetëm një: Gjuha standarde apo ajo letrare. Pra, në të githa shkresat zyrtare, botime publike si dhe mediume, si gjuhë e vetme e shkruar është; gjuha standarde!
Tashti, që të mos ketë ndërhyrje pa lidhje si dhe argument të pa-nevojshëm mos më merrni si shembul disa mediume Publike ( TV) ngaqë ato janë lokale pastaj rajonale dhe flitet gjuha e regjionit të cilit i drejtohen. KJo është po njësoj sikur çdo qytet në trojet shqiptare të ketë TV-en e vete lokale. Por në të githa stacionet shtetrore ka vetëm një gjuhë; Ajo standarde!
Sa i përket gazetës Java dhe PIZEVENGUt Migjen Kelmendit s'duhet marrë ata si serioz por në vazhdimësi duhet të injorohen ngaqë atyre u pengon gjuha standarde duke favorizuar gegnishten dhe që pastaj ironia të jetë më e madhe, kur u mungon ndonjë shprehje për një dukuri në gegnishte ( gegërishte) e zëvendesojnë me një përdorim të një termi nga gjuha angleze: A ky është krim i madh që i bëjnë gjuhës ata që thirren në gjuhë dhe flasin për dhe rreth gjuhës.
Tashti më lejoni vetëm pak spjegime në këtë Temë, në të cilën po kyqem pak me vonesë dhe më duhet të pranojë që afishimet e mëhershme nuk i kam lexuar por vetëm këto të faqes së fundit.
Para se të bënim gjuhën standarde pjesa dërrmuese e popullsisë përdorte vetëm gjuhe¨n e vet amtare në trajtën e folur dhe nuk e kuptonte aspak " gjuhën e huaj" që përdorej si gjuhë shkrimi, si gjuhë zyrtare. Vështrimi i fazave nëpër të cilën ka kaluar gjuha shqipe, si gjuhë e folur dhe si gjuhë e skruar, na jep mundësi të shihet qartë se ajo është e karakterizuar nga vitaliteti e panderprerë dhe gjithnjë në rritje.
Në vazhdim nëse do të ketë biseda dhe shkrime serioze në këtë Temë varesishtë interesave dhe kohës do të jem i hapur për secilin dhe gjithësecilin...

Me nderime nga Prengë Sherri