Bëmat e fundit nga Gazeta Java!

[puroshkodran]

ktu ne jemi me shprehe mendimet tona.
gjuhetaret jane detyry me vendose ashtu.
po te ecim ashtu si thu ti, me vendimet e asaj kohe, duhet te mos lexojme fishten, konicen camajn, koliqin etj etj

[MIRIAM]

Krejt për që është begati 'puna' e dialekteve, po duam t'i kemi ato begati në shkrimin shqip, e as abetaren nuk mjafton ta lexojmë, kur ende nuk kemi një ABETARE UNIKE, AS NJË SHKRIM UNIK ME BETATITË E DIALEKTEVE krejt aty është puna. E tash, cilat begati të dialekteve i kemi në shkrimin shqip sot - a fushore?

Pikrisht, këtu është pyetja: a është i unifikuar me ato begati drejtshkrimi shqip?

Edhe këtë gjegje nëse nuk e dijmë, apo nuk duam ta thomë - çka jemi?

Sikur te gjitha dialektet te nisen e te shkruhen atehere vetem brenda Kosoves do dalin nja 4apo 5 gjuhe,e mos te flasim per te gjitha trojet shqiptare.

[chino]

ktu ne jemi me shprehe mendimet tona.
gjuhetaret jane detyry me vendose ashtu.
po te ecim ashtu si thu ti, me vendimet e asaj kohe, duhet te mos lexojme fishten, konicen camajn, koliqin etj etj

Gabim. Sepse edhe në Shqipëri (ku praktikohet Shqipja e Njësuar) lexohet Fishta e tjerë.

Thua "janë detyruar" (thotë edhe Kadare). Por të pyes: kush duhet të përgjegji këtë pyetje (a janë detyruar apo jo)? Çka nëse p.sh. Dritëro Agolli do të thoshte se nuk janë detyruar, por e kanë parë si "të keqën më të vogël, e cila kanosej"? Kush duhet të vendosi mbi disputin në mes të ketyre korifeve të gjuhës dhe historisë shqiptare? Një instancë neutrale. Cila? Sipas mendimit tim: gjuhëtarët aktualë apo një ent, të cilit i bie kjo kompetencë. Deri atëhere, sipas mendimit tim ka vetem një Gjuhë Shqipe dhe (qindra) dialekte. Gjuha është ajo e njësuara, dialektet janë Gegërishtja, Toskërishtja si dhe nënndarjet e tyre.

E kam të qartë se shprehim mendimet tona. Të gjitha i kuptoj dhe i respektoj, por prap se prap kam timin.


*

[alibaba]

Gjuha është ajo e njësuara

Po ne kemi shumë gjuhë të njësuara. Psh unë e pëlqej një standard që ka qenë para këtij që e përdor ti. Ngaqë e kemi pasur standardin, nuk e shoh të nevojshëm të përdor një standard të ri.

Histori të tëra, libra shkence, fjalorë etj janë të shkruar në standardin e gegnishtes.

Ja psh:

Ali Pasha bani hapat e parë për futjen e fryteve kulturore të vendeve t'atëhershme të qytetnueme edhe në krahinën e vet dhe oborrin e tij e mbushi me mjekë, arqitektë e me njerëz tjerë të dijshëm.

Tash ke mirësinë më thuaj arsyen, pse të ndërroj unë standardin pa kurrëfarë nevoje, përderisa e kemi standardin???

[Jack Watson]

Përshëndetje,

Si fillim, si bazë duhet të merret njëri dialekt o toskerishtja ose gegnishtja. Është qesharake tani që për hir të diçkaje që disa e quajnë unitet të krijojmë ndonjë gjuhë hibride, pa pikë lidhje, që nuk e flet dot njeri, një gjuhë standarte gego-tosk. O do merret njëri ose tjetri. Nqs merret tosku për bazë, duhet të pasurohet me më shumë fjalë gege, shprehje gege etj. E njëjta gjë nqs merret dialekti i veriut. Tash (-një fjalë gege psh), meqë nëse standarti i sotëm ka për bazë dialektin tosk, nuk mendoj se duhet ta ndërrojmë me nje stadart tjetër geg, por këtë standart që kemi tashi, t'i bëjmë ndryshime rrënjësore, një lloj reformimi. Ta mbushim plot me fjalë gege (një pasuri kolosale fjalësh me origjinë plotësisht shqiptare), t'i heqim ato ë-të që janë vend e pa vend në fund të fjalëve të standartit (shumica), të nxjerrim ndonjë ligj apo të vendosim ndonjë kontrollor që të vrojtojë e të kujdeset që këto reforma gjuhësore të zënë vend nëpër libra, media e që pastaj rrjedhimisht të rrënjosen në popull.

Ja ca ndryshime të vogla që më vijnë tani ndërmend:
tani -> tash
tani për tani -> tash për tash
rërë -> ran (meqë kemi ranishte dhe jo rërishte)
qumësht -> tamël (këtu jam në dilemë, specialistët e fushës ta vendosin)
këtu -> ktu
këto -> kto
unë -> un

Si puna e këtyre me pak fjalë. Por këto duhet të bëhen pasi të bëhet një gjë tjetër: të krijohet një grup akademik Tiranë-Prishtinë, një si tip institucioni, që të formulojë ligje për ruajtjen e gjuhës nga huazimet skandaloze, të panumërta e të panevojshme që realizohen çdo ditë nëpër media nga gazetarët tonë injorantë-dhjerë. Gjithashtu ky institut, për çdo fjalë të re të importuar të hedh në qarkullim fjalë të marra nga gjiri i popullit (nga të gjitha dialektet) ose fjalë të krijuara rishtas (për shembull Çabeji krijoi fjalë mjedis për ambjent, duke u nisur nga fjala gege midis - ndërmjet).

Plus kësaj duhet të hidhet në qarkullim një tastierë me gërmat ë-ç, e të shpërndahet nëpër të gjitha institucionet shtetërore, shkollat, universitet si dhe në treg për t'u blerë.

Edhe diçka të fundit, është një grup njerëzish që thonë se kosovarët nuk mund ta mësojnë kurrë standartin, prandaj duhet të ndryshohet. Kjo, s'është e vërtetë për mendimin tim. Kuptohet si në çdo vend të botës standarti do një farë niveli, një njeri pa asnjë klasë shkollë nuk ka si e flet në rregull. Duke shkuar në shkollë (cikli fillore-e lartë apo -gjimnaz), duke lexuar ndonjë libër, duke ndjekur TV-të etj. Në Shqipëri psh ka plot geg (shumica dërrmuse) që e shkruajnë/flasin tamam gjuhën letrare. Tjetër, si ka mundësi që presidenti Sejdiu e flet standartin shkëlqyshëm fare?! Si ja arriti ai lol? Më parë dikush që ishte nga KS e kuptoje direkt vetëm nga postimet në forum, ndërsa sot gjithmonë e më shumë has forumistë nga Kosova të cilët po nuk e thanë vetë se nga janë nuk e merr dot vesh nga mënyra e shkruarjes së postimeve. Kjo ndoshta ka të bëjë me forcimin e arsimit shqip në Kosovë, duke patur parasysh se si ka qenë para 99 e në kohën e Titos. Plus edhe ndikim i madh që kanë televizonet e Shqipërisë në Kosovë.

[MIRIAM]

[QUOTE=Jack Watson;2285496]Përshëndetje,


Edhe diçka të fundit, është një grup njerëzish që thonë se kosovarët nuk mund ta mësojnë kurrë standartin, prandaj duhet të ndryshohet. QUOTE]
Ata qe e thone kete jam e sigurt qe jane koke e kembe injorant ose kane qellime te tjera .Mjafton vetem klasen e pare ta kryesh dhe do ta kuptosh,shume e thjesht eshte sepse ne ne Kosove mesojme ne shkolle ne gjuhen e njesuar.

[KILI MERTURI]

Desha vetëm të komentoi Jack Watson-in në lidhje me atë se në Kosovë mund apo nuk mund të mësohet gjuha standarde.

Unë e kam mësuar gjihen standarda sa ishin nën okupimin e jugosllavisë , e tash me një gjysëmpavarsie , na qenka bërë e veshtirë mësuarja e gjuhës standarde.
Të gjitha gjeneratat që kan filluar shkollimin rreth 1975 e më vonë , deri më 1991 e kan mësuar gjuhen standarde dhe nuk e kemi pas problem këtë punë asnjëher.

Pasojat e rexhimit millosheviq-rugova në Kosovë e kan vështirsuar me të vërtet mësimin e jo vetëm gjuhës po të gjitha njohurive që kan të bëjn me kombin tonë.

Ato , të ashtuquajtura shkolla shtëpi , ishin shumë më shumë shtëpi e gadi fare shkolla.

Tani duke e pasë rrastin që të bëjm reformimin e shkollës dhe lëvizjes së saj në drejtim të drejt , këkohet nga disa matrapaz në Kosovë , që të vazhdohet me at sistem sikur në shkolla shtëpi , pra pa standarde gjuhësore dhe pa kultur kombëtare.

Sot kur , sic thekson edhe Jack , kemi edhe një element shum të fuqishëm ndihmës sikur se jan mediat , mundësia për mësimin e gjuhës standarde duhet të jet shumë më e lehtë, sidomos , kusht kryesor ky , është reformimi i sistemit shkollorë .

Një problem i dukshëm është këtu numri i madh i mësimdhënësve të pakualifikuar , që nuk e flasin gjuhen standarde. Kjo më e theksuar është në vise rurale.
Si fillim , duhet të ndërmeren masa për eliminimin e këti faktori.
Pastaj , gjithashtu sic përmendi Jack , leximi . Në Kosovë lexohen vetëm gazetat e përditshme , edhe ato me një tirazh shumë të vogël . Pra motivimi për të lexuar libra është shtegu i dytë për të vepruar.
Ka edhe shumë shtigje të tjera , po e përmendi vetëm edhe atë se polizimi i qështjes së gjuhës standarde nga matrapaz intelektual si puna e Migjenit me shokë qon ujë në mullirin e huaj dhe pengon mësimin e gjuhës standarde edhe nga shqiptarët e Kosovës.

Një ndër gjërat më irituese që ndëgjoi nëpër Kosvë është kur njerzit thonë "nuk pi marr vesh hiq kta të Shqipnisë".

Gjuhen Standarde nuk mund t`a mësojn vetëm ata që kan probleme , pra njerëz të sëmurë!

Kili

SHQIPËRIA ETNIKE ËSHTË GJAKU IM QË NUK FALET!

[Baptist]

Histori të tëra, libra shkence, fjalorë etj janë të shkruar në standardin e gegnishtes.

Tash ke mirësinë më thuaj arsyen, pse të ndërroj unë standardin pa kurrëfarë nevoje, përderisa e kemi standardin???

Sepse nuk e njihte Enveri, prandaj u pa shume me e lehte udha e ndryshimit te gjuhes ne menyren qe e fliste ai, se sa t'ia mesojne ate atij.
-S'i kapej trurit te celikte te partise.

[neptun]

po jane vete pjesmarresit e kongresit qe thone se gegenishtja u la menjane me qellim. tash ju a doni me dale ma t'shejte se papa apo si

a e lexute se ça thote kadare apo jo?

Ismail Kadare: Gabimet që u bënë në Kongres kanë qenë se një grup shkencëtarësh stalinistë, gjuhëtarë stalinistë, për fat të keq ka pasur të tillë, u përpoqën aq sa mundën të ndikonin, në çdo mënyrë, që ta nënvleftësonin fondin, pasurinë e fjalorit, të njërit prej dy dialekteve kryesore, atë të gegërishtes. Në mënyrë gati tinëzare, duke bërë sikur harruan, duke bërë sikur iu shpëtoi, duke bërë sikur nuk iu ra në sy, lanë jashtë fjalorit, që u hartua fill pas Kongresit të Drejtshkrimit, një pjesë të madhe të pasurisë gjuhësore

Kongresi i drejtshkrimit u mbajt ne sistemin socialist-komunist. U mbajt ne tiranë në v. 72. Meqë sistemi monist ra, ka prirje qe çdo gjë që ka lindur ne kete sistem te rrezohet, te shkaterrohet, te prishet. Pra, disave nuk u vjen mire qe kongresi i drejtshkrimit te kete ndodhur ne ate periudhe komuniste, mendojne se periudha e kaluar prodhoi vlera antidemokratike, antinjerezore. Pra, faktet dhe realiteti hudhen poshte!
Vete kongresi ne perberjen e tij kishte anëtarë nga te gjitha trevat shqiptare: Shqiperia, kosova, maqedonia, mali i zi, greqia, italia gjë qe tregon se nuk ishte kongres partie dhe nuk drejtohej nga direktivat e partise.
respekt te madh kam per shkrimtarin ismail kadare i cili ishte edhe vete pjesemarres i kongresit, por une ate e shoh qe sot eshte nen presionin e shume lexuesve sepse edhe ai krijoi ne kohen e demokacise socialiste. Ky, detyrohet te beje leshime ne diskutim duke i qetesuar ata zera qe e kritikoje pa lidhje dha pa asnje argument. Kongresi i drejtshkrimit nuk ishte as pro njerit dialekt, as kender tjetrit. Aty u vune rregullat baze me themelore dhe me elementare per gjuhen shqipe ne terësi dhe pastaj prej ketyre rregullave u nxoren pikat e veçanta per drejtshkrim, per tinguj, shkronja, fjale te huaja, morfemat, etj.etj. Aty ku gegerishtja ishte me e avancuar, u moren per baze edhe elementi i tij, aty ku toskerishtja prej kohesh ishte tradicionale, fitoi perparesine e saj etj. shkurt, te thuash se kongresi ishte kunder njerit dialekt, eshte te perçash tere popullin tone. Dikush pyet se pse dialekti tosk fitoi me teper perparesi se sa dialekti geg, pergjigjia eshte e thjeshte: dialekti tosk nuk kishte shume nendialekte tjere ose thene me shkurt dialekti tosk ishte pa nendialekte.gegerishtja kishte shume nendialekte dhe nuk mund te percaktohej se cili nendialekt mund te kishte ndonje perparesi.Kjo ishte njera nga arsyet qe iu dha perparesi dialektit tosk. Sot, nese duhet te ndermirret diçka, ështe se duhet te diskutohet per ato raste te cilat kane lindur pas drejtshkrimit, pas v. 72 d.m.th. per ato raste qe i ka lindur jeta e mepastajshme.

[alibaba]

Dikush pyet se pse dialekti tosk fitoi me teper perparesi se sa dialekti geg, pergjigjia eshte e thjeshte:

...................

Sepse nuk e njihte Enveri, prandaj u pa shume me e lehte udha e ndryshimit te gjuhes ne menyren qe e fliste ai, se sa t'ia mesojne ate atij.
-S'i kapej trurit te celikte te partise.