Bëmat e fundit nga Gazeta Java!

[alibaba]

Te jesh a mos te jesh

Kjo eshte paskajore.

Lidhore oj qyfyre, lidhore. Jo paskajore.

[D&G Feminine]

Lidhore oj qyfyre, lidhore. Jo paskajore.

Ke shume te drejte. "te jesh" eshte lidhore.
Paskajore eshte " per te qene" ose "pa qene"
Ne kete rast a mund te ndertohet " me qen a mos me qen" ?

p.s. "te jesh a te mos jesh" tingellon me mire sesa " te jesh a mos te jesh"

[Qyfyre]

Lidhore oj qyfyre, lidhore. Jo paskajore.

e pse qenka lidhore e jo paskajore oj alibabe

[oiseau en vol]

Gjendja fillestare e nje folje eshte GJITHMONE paskajorja !

Eshte kjo paskajore ajo e cila zgjedhohet ne menyrat dhe kohet e foljeve.

Kostallari me Koçollarin te thone :

Na zgjedho foljen "jam". Te vjen t'ia perplasesh turinjve dhe t'i thuash : ej, trapo, "jam" eshte tashme veta e pare njejes e kohes se tashme te menyres deftore te foljes "te jesh".

Por trapka vazhdon ne te tijen : jo, jo, me zgjedho foljen "jam". E ç'te vazhdosh pastaj me tej !


Foljet njihen vetem ne paskajore - pa fillim, pa fund. Zgjedhimi eshte pastaj per ta ftilluar kete folje sipas kohes dhe menyres qe deshiron te shprehe njeriu.

Paskajorja toske eshte : te jesh, te flesh, te hash, te rrish.
Paskajorja gege eshte : me qene, me fjete, me hanger, me ndejt.

Paskajorja e foljeve perputhet KREJT RASTESISHT me veten e dyte te kohes se tashme te menyres lidhore :

une te jem
ti te jesh
ai te jete

Por ky eshte veçse zgjedhim dhe jo vete folja ne paskajore. Mos u ngaterroni nga kjo perputhje krejt pa lidhje.


Kur thua : te lexosh eshte kenaqesi - ti perdor ketu paskajoren e foljes dhe KURREN E KURRES lidhoren, veten e dyte njejes, siç e thashe me lart. Vetem nje buf nuk arrin ta shohe kete.

Ka dhe emra foljore qe mund te zevendesojne paskajoren por kjo behet vetem kur deshirojme te veme ne dukje trajten e shquar te kesaj paskajore. Dhe keshtu kemi :

Te lexuarit eshte kenaqesi e veçante.

Lidhorja eshte menyre qe perdoret VETEM ne keto raste :

dyshime, hamendesime, deshira, shpresa, pritje, vullnet, etj.


E çfare dyshimi apo deshire po shpreh une kur them :

Te lexosh eshte kenaqesi e veçante

... qe ma ngaterroni me lidhoren ?!


Nje lidhore eshte kjo : dua qe ti te vish neser. Ose : dua qe te jete e qarte kjo gje.

Po filloj te dyshoj fortesisht qe shumica ketu lexon libra apo romane pa marre kurrgje vesh.

Hapini gazetat shqiptare, degjoni lajmet TV, dhe shikoni ç'eshte bere me menyren kushtore : ka avulluar fare !

Plas nje depo ne Gerdec dhe ende pa u numeruar viktimat nje me nje, gazetari thote : deri tani kane vdekur 20 vete. Mos more ! Po ata qe kane vdekur dhe qe kurrkush nuk di per ta, mos jane ende gjalle per ty ?

I vetmi shpetim ne keto raste eshte perdorimi i kushtores : ka shperthyer depoja (kjo dihet mire se ka shperthyer) dhe do te kishte (sepse nuk e dime me saktesi numrin) 20 te vrare. Keshtu lihet e hapur mundesia qe pas dhjete minutash ti te thuash qe u shtuan dhe pese te tjere.

[D&G Feminine]

I vetmi shpetim ne keto raste eshte perdorimi i kushtores : ka shperthyer depoja (kjo dihet mire se ka shperthyer) dhe do te kishte (sepse nuk e dime me saktesi numrin) 20 te vrare. .

Ka shperthyer depoja dhe do te kishte 20 te vrare??



Edhe nje qe vjen nga hena do ta kishte mesuar me mire se kaq shqipen.

[oiseau en vol]

Ka shperthyer depoja dhe do te kishte 20 te vrare??



Edhe nje qe vjen nga hena do ta kishte mesuar me mire se kaq shqipen.

Po, sigurisht. Kjo eshte kushtorja e avulluar nga shqipja jone e dashur.

Te gjitha gazetat japin lajme sikur t'i kene te gjitha te verteta. Rezervimi nuk eshte ne natyren e lajmetareve tane. Lajmet e tyre jane te verteta te pikuara nga vete dora e Zotit, te padiskutueshme.

Nje pyetje per ty D & G, ma shkoqit pak kete situate :

Te fton dikush per darke, ne oren 20. Ti nuk je e sigurte ne ç'ore do te mberrish sepse do te marresh çunin e vogel ne çerdhe. Si do t'i pergjigjesh ne telefon atij qe te ka ftuar ? Nga cila ore mendon ti se do te ishe ne shtepine e tij ?

[D&G Feminine]

Ne rastin e pare thuhet " mendohet te jene rreth 20 te vrare" sepse "do te kishte" eshte fare pa kuptim ne kete rast. Kushtoren ta perdora me qellim kur thashe "do ta kishte mesuar me mire se kaq".
Ne rastin e dyte: perdoret "mund". Rreth ores 9 mund te jem te shtepia e tij.
Kaq, se jane pa interes keto sqarime elementare.

[oiseau en vol]

Dhe perfundimisht e zhduke fare menyren kushtore, keshtu ? Duke perdorur "mund te jem", ku vajti kushtorja ? Kjo eshte ?

Nuk besoj. Mire, mire e ke, jane pa interes.

ps : do ta kishte mesuar = koha e shkuar e kushtores. Po e tashmja valle, si do te ishte ?

[Baptist]

Shume interesant, faleminderit. Po bash per kete gegnishtja duhet te mesohet ne shkolle si nje lende e vecante, sepse une per shembull shume e kam problem te shkruaj gegnisht, edhe pse e flase ne jeten e perditshme. Dhe si rezultat qe nuk e kemi mesuar ne forme te shkruar mundet edhe lehte te bastardohet edhe ne te folur.

Une nuk e shoh ndonje arsye pse mos te mesohet ne shkolla nje lende e vecante per dialektin gegnisht ne zonat ku flitet ky dialekt (ose toskerishtja ku flitet dialekti toske) dhe te kete nje lende tjeter mesimore gjuha e njesuar shqipe ( ku do te perdoreshin te dy format). Mendoj se kjo do te ishte zgjidhja me e mire.

Kjo eshte nje nder idete me oigjinale qe kam degjuar ndonjehere ne lidhje me kete qeshtje.

po me gegnishte del nji problem, se nuk ka njerzt'gjalle qe dijne m'e shkru pa gabime ma. Bile edhe k'ta t'fundit si e kan libru' mbas komunizmit n'shume fjale kapin naj lidhore si nuk e ka vendin n'at' fjale.

P.sh.:

"E kam shkru' prej dashnijet" n'vend se me thane "E kam shkru' prej dashnije".
Mbasi fjala e pare asht e pa kry'me; asht gjymtyre fjalije(t), [kish me i vu dikush tjeter] anipse asht mendu' me q'aq.

Krejt tjeter rase asht kur e vazhdon mendimin si:

"E kam shkru' prej dashnijet' qi kam pas per ta' ."
E qe e zberthyeme i bje: "E kam shkru' prej dashnije t'[madhe] qi kam pas per ta' ."

Pra, aniqe nuk asht gabim, ai bahet gabim kur perdoret pa vend e pa kuptim.
si psh.:

shkrimtarevet (shkrimtareve); zanorevet (zanoreve); folmevet (folmeve); fjalevet (fjaleve); etj, n'vendet si nuk e ke bndermend me thane tjeter gja.

T'perdorunit' lidhores (t') n'fund t'naj fjale, asht gjuhe e t'rritunve edhe nuk ban me t'u ndi kur flet me ferishte se i m'son gabim! F'mija nuk asht i pjekun me e kap fjalen e nenkuptu'me as n'rastin kur e ke perdor drejt.

Per cudi kjo (t') per t'cilen po flasim tash, ka veti fjaleformuese e qi nuk asht perdor ma heret, kjo veti asht shume e shpreh'ne n'gjermanishte. Si shembull po e marr perdorimin fjalformues t'asaj qe e formova n'fill t'ktij shkrimi: njerzt'gjalle. Ose, "vjetëvet të parë" qe e perdori Pipa kur ka mujt leht m'e ba "vjetëvet'parë", (nji fjale) ose me e hjek krejt se nuk i duhet gja aty; kur e ka fut' te njejten lidhore edhe damas, -pra e ka dyfishu' pa asnji nevoje.

Po kur flasim per perdorimin e drejte, psh.:

"Vendimi i Kongresit mban firmat e 87 gjuhëtarëvet, shkrimtarëvet dhe arsimtarëvet, ndër ta edhe Çabej".

Duhet me kane n'dieni se kjo eshte shkurtese e kallzuesve te nenkuptueshem e e te kuptueshem prej njerzve te rritun, shkurtim q'i bahet n'shej t'respektit t'intelektit t'atyne qe po ju flet, tu i lane ata me nenkuptu vet se n'secilen shkurtese taksohen kuptimet e logjikshme percjellese si psh.:

"Vendimi i Kongresit mban firmat e 87 gjuhëtarëve[t'gjuhes] shqipe, shkrimtarëve[t'gjuhes shqipe] dhe arsimtarëvet'gjuhes shqipe], ndër ta edhe Çabej".

Ose psh:

"Por ata kanë prodhue nji gjuhë që âsht, krahas me greqishten, mâ e lashta e gjuhëve[t] ballkanike."

qe asht baras me:

"Por ata kanë prodhue nji gjuhë që âsht, krahas me greqishten, mâ e lashta e gjuhëvet'[foluna nder shtetet] ballkanike."

Per k'to arsye gegnishtja asht, e duhet me u konsideru si gjuhe e te rritunve ma teper se dialekt.

[Lioness]

"Qesh me lime" i thone kesaj me lart, gjuhe e te rriturve, gjuhe femijesh, dialekt ... se me tresh ...

Kam kerkuar qe ne fillim te temes por s'po ma sqaron njeri se cila gegerishte do standartizohet, apo mesohet ne shkolla.

Une nuk e shoh ndonje arsye pse mos te mesohet ne shkolla nje lende e vecante per dialektin gegnisht ne zonat ku flitet ky dialekt (ose toskerishtja ku flitet dialekti toske) dhe te kete nje lende tjeter mesimore gjuha e njesuar shqipe ( ku do te perdoreshin te dy format). Mendoj se kjo do te ishte zgjidhja me e mire.

Mire, dakort. A ka mundesi te me tregosh nje vend, (psh ne perendim meqe e kemi afer) qe ka nja 10 versione te gjuhes letrare qe u mesohen femijeve neper shkolla?!

Une nuk e di c'behet tani ne shkollat ne Shqiperi, por ne kohen time benim folklor e letersi shqiptare. Poezite e gegerishtes nuk na i vinin "te perkthyera." I lexonim e mesonim permendesh ne gegerisht.

... keputje te mbare.