Bëmat e fundit nga Gazeta Java!

[elsaa]

Keshtu sygjeronin demagoget komuniste me parollen "nje komb nje gjuhe" duke pretenduar se ne paskemi qene dy kombe te ndryshme dhe paskemi pasur dy gjuhe te ndryshme e jo dialekte te se njejtes. [keshtu per ta njesuar -hoqen njeren!]

Arshi Pipa,
(ne artikullin te shteku qe kallnoi caladero).

po mire pse nuk e hoqen tosken , por hoqen gegerishten qe ishte gjuha e pare e shkruar dhe kenduar .

[Baptist]

po mire pse nuk e hoqen tosken , por hoqen gegerishten qe ishte gjuha e pare e shkruar dhe kenduar .

Sepse...
sepse ishte ne agjendat nderkombtare dhe ne programet ruse zhdukja e plote e shqiptareve..., ketu shihej si pengese tradita dhe identiteti i lashte i krahinave veriore, kush e di pse u dukej se me lehte do te ckombarizonin jugun se veriun nen diktaturen e enverit,
prandaj hoqen gegerishten, prandaj paraprakisht kishin hequr edhe kosoven (pa te keqen e maqedonise), qe t'u vinte me lehte te heqin edhe gegerishten dhe traditen letrare shqipe ta sillnin aty ne fund te shekullit qe vdiqen frasherit dhe te krijonin nje komb pa tradite dhe pa identitet, ku gjuhen ua unisojne "kosta-llaret" (turko-sllave) e kushdo qe te qelloj me afer partise dhe idealit te internacionales (lexo: antikombtares) komuniste. E tere kjo duke shpresuar se verioret do te humbnin me te njejten lehtesi identitetin kombtar nen terrorin dhe shtypjen e shteteve sllave, si ata nen enverin. Por ja ku jemi! _te dy palet ketu me shume defekte, por jemi.

[oiseau en vol]

Styx,

Sigurisht qe edhe varianti tosk ka paskajoren e vet. Dhe kjo eshte : te lexosh, te jesh, te flesh, te hash, te punosh, etj.

Te lexosh eshte nje kenaqesi e veçante.
Te punosh eshte te jetosh.
Te flesh eshte te rritesh.


Gegerishtja e thote :

Me lexue
Me punue
Me fjete


Ka gjithashtu dhe emrat foljore :

Varianti tosk : te lexuarit, te punuarit, te fjeturit.
Varianti gege : te lexu(e)mit, te punu(e)mit, te fjetmit.


Nje veçori e Tropojes (dhe Kosoves) ne krahasim me zonat e tjera te Gegerise eshte dhe perdorimi i kohes se perbere : une kam shkuar.

Jugu dhe nje pjese e mire e Veriut (perveç Tropoje + Kosove) perdorin foljen ndihmese "te kesh" e cila, e zgjedhuar, jep :

Une kam shkuar, une kam fjetur, etj.

Kurse Tropojanet dhe Kosovaret (ndoshta jo te gjithe, te pakten Malesia e Gjakoves) perdorin foljen ndihmese "te jesh" e cila, e zgjedhuar, jep :

Une jam shkuar, jam fjetur, etj.

Ne rastin e pare (Tosket dhe nje pjese e mire e Gegerise) forma e perdorur eshte e ngjashme me anglishten - I have gone, I have sleep.

Kurse Tropojanet perdorin formen e frengjishtes - je suis allée (jam shkuar), por jo formen tjeter - j'ai dormi (kam fjetur dhe jo je suis dormi (jam fjetur)

Cila eshte forma e duhur ? Jam shkuar apo kam shkuar ?

Kam pershtypjen qe eshte e para, pra siç e perdorin tropojanet dhe francezet. Jam shkuar - tregon nje veprim tendin ne menyre pesore qe nuk ka asnje lidhje me pronesine te cilen e sugjeron folja "kam".

E njejta gje me foljen "te arrish" - jam arritur apo kam arritur (ne kuptimin e mberritjes) ? Jam rene ne dashuri apo kam rene ne dashuri ? Per t'u diskutuar...


Nje problem tjeter eshte perdorimi i formes se pavendte (te pakten per mua) - kam lindur.

Degjojme shpesh te thuhet per Naim Frasherin :

Naim Frasheri ka lindur ne Permet...

Ka lindur apo eshte lindur ?

E si duhet te shprehej e ema e Naim Frasherit ?

Kam lindur Naimin ne nje sllon kashte...

E ku eshte ndryshimi tani midis lindjes se Naimit te treguar nga ai vete (pesore) dhe lindjes se Naimit te treguar nga e ema e tij (veprore) ?

Forma e rregullt duhet te ishte :

Naimi thote : Jam lindur ne Permet me 1844.
Nje i trete thote per Naimin : Eshte lindur ne Permet me 1844.
E ema e Naimit thote : E kam lindur Naimin ne Permet me 1844.
Nje i trete thote per te emen e Naimit : Ajo ka lindur tre djem, Abdylin, Naimin, Samiun.


Dhe keshtu ndahet shapi nga sheqeri.

[Baptist]

Styx,

Sigurisht qe edhe varianti tosk ka paskajoren e vet. Dhe kjo eshte : te lexosh, te jesh, te flesh, te hash, te punosh, etj.

Te lexosh eshte nje kenaqesi e veçante.
Te punosh eshte te jetosh.
Te flesh eshte te rritesh.


Gegerishtja e thote :

Me lexue
Me punue
Me fjete


Ka gjithashtu dhe emrat foljore :

Varianti tosk : te lexuarit, te punuarit, te fjeturit.
Varianti gege : te lexu(e)mit, te punu(e)mit, te fjetmit.


Nje veçori e Tropojes (dhe Kosoves) ne krahasim me zonat e tjera te Gegerise eshte dhe perdorimi i kohes se perbere : une kam shkuar.

Jugu dhe nje pjese e mire e Veriut (perveç Tropoje + Kosove) perdorin foljen ndihmese "te kesh" e cila, e zgjedhuar, jep :

Une kam shkuar, une kam fjetur, etj.

Kurse Tropojanet dhe Kosovaret (ndoshta jo te gjithe, te pakten Malesia e Gjakoves) perdorin foljen ndihmese "te jesh" e cila, e zgjedhuar, jep :

Une jam shkuar, jam fjetur, etj.

Ne rastin e pare (Tosket dhe nje pjese e mire e Gegerise) forma e perdorur eshte e ngjashme me anglishten - I have gone, I have sleep.

Kurse Tropojanet perdorin formen e frengjishtes - je suis allée (jam shkuar), por jo formen tjeter - j'ai dormi (kam fjetur dhe jo je suis dormi (jam fjetur)

Cila eshte forma e duhur ? Jam shkuar apo kam shkuar ?

Kam pershtypjen qe eshte e para, pra siç e perdorin tropojanet dhe francezet. Jam shkuar - tregon nje veprim tendin ne menyre pesore qe nuk ka asnje lidhje me pronesine te cilen e sugjeron folja "kam".

E njejta gje me foljen "te arrish" - jam arritur apo kam arritur (ne kuptimin e mberritjes) ? Jam rene ne dashuri apo kam rene ne dashuri ? Per t'u diskutuar...


Nje problem tjeter eshte perdorimi i formes se pavendte (te pakten per mua) - kam lindur.

Degjojme shpesh te thuhet per Naim Frasherin :

Naim Frasheri ka lindur ne Permet...

Ka lindur apo eshte lindur ?

E si duhet te shprehej e ema e Naim Frasherit ?

Kam lindur Naimin ne nje sllon kashte...

E ku eshte ndryshimi tani midis lindjes se Naimit te treguar nga ai vete (pesore) dhe lindjes se Naimit te treguar nga e ema e tij (veprore) ?

Forma e rregullt duhet te ishte :

Naimi thote : Jam lindur ne Permet me 1844.
Nje i trete thote per Naimin : Eshte lindur ne Permet me 1844.
E ema e Naimit thote : E kam lindur Naimin ne Permet me 1844.
Nje i trete thote per te emen e Naimit : Ajo ka lindur tre djem, Abdylin, Naimin, Samiun.


Dhe keshtu ndahet shapi nga sheqeri.

Ajo paskjorja jote quhet lidhore, dhe lidhoren e kane te dy dialektet.

[oiseau en vol]

Ajo paskjorja jote quhet lidhore, dhe lidhoren e kane te dy dialektet.

Jo, mik, jo. Nuk eshte lidhore. Lidhorja eshte kjo :

qe une te jem shqiptar
qe ti te jesh shqiptar
qe ai (ajo) te jete shqiptar(e)

qe ne te jemi shqiptare
qe ju te jeni shqiptare
qe ata (ato) te jene shqiptarë(e)


Kurse paskajorja eshte pa skaj : te jesh, te besh, te hash. Nuk ka as fillim as fund.

Lidhorja toske eshte lidhorja qe perdorim sot ne letrare :
I thashe qe te me prese ne shtepi.

Lidhorja gege :
I thashe me m'prite ne shtepi.

Ose :

Toske :

Qe te jem apo jo gjuhetar, kjo ska kurrfare lidhje ne kete qe une te mos jap mendimin tim.

Gege (njeçike me shkurt, duke mos e perdorur lidhoren ne foljen e pare, por deftoren) :

A jam apo s'jam gjuhtar, kjo ska lidhje mos me e dhane mendimin tem.

[alibaba]

Te lexosh eshte nje kenaqesi e veçante.
Te punosh eshte te jetosh.
Te flesh eshte te rritesh.

O plak ose je mashtrue ti vetë, ose po mundohesh me an hedh hi syve. Gabim e ke.

Të lexosh është një kënaqësi e vërtetë., është e njëjta mënyrë e foljes sikurse këtu:

qe ti te jesh shqiptar

Paskajorja është, Me lexue, kjo nuk i drejtohet asnji bashkëbiseduesi. Kurse ajo që thua ti "të lexosh" i drejtohet personit që ke afër.

Kurse Tropojanet dhe Kosovaret (ndoshta jo te gjithe, te pakten Malesia e Gjakoves) perdorin foljen ndihmese "te jesh" e cila, e zgjedhuar, jep :

Une jam shkuar, jam fjetur, etj.

Ti bën mirë të pyesësh si flasin tjerët, jo të tregosh përralla. Kë e dëgjove kështu, apo pe ndonjë andërr?? Mos ia fut kot se le nam këtu.

Jam fjetur. tregon gjendjen. A je flejt a qut? Jam flejt.

kam fjetur. tregon veprimin. Kam fjetur në orën 10.

[oiseau en vol]

Alibaba,

Ketu nenkuptohet qe bashkebiseduesit e kane mbaruar studimin e abetares, kendimit, leximit letrar dhe gjuhes shqipe deri ne gjimnaz.

Si dhe nevojitet njefare shetitje neper zonat mbi te cilat flet.

Te dyja keto kushte, une i permbush me se miri.

Nuk do te hyj ketu te merrem me bashkime rrokjesh e as me lexim me gisht tregues.

Kupton kush kupton. Te tjeret, murin aty afer, dhe bam ! nje here, dy here, tre here, derisa te kuptojne. Por kete renie me koke nuk mund te ta drejtoj une : kjo eshte individuale, secili ne qoshen e vet. Me teper sesa te te uroj fat, nuk mundem.

[alibaba]

Ketu nenkuptohet qe bashkebiseduesit e kane mbaruar studimin e abetares, kendimit, leximit letrar dhe gjuhes shqipe deri ne gjimnaz.

Si dhe nevojitet njefare shetitje neper zonat mbi te cilat flet.

Këto t'i pshurri që të gjitha se jam vetë nga Kosova. Kështuqë nuk ke mbetë të më tregosh ti mu se si flasim ne. Mësoji pak rregullat lojës. Kur nuk di pyet.

Unë njoh në rrënjë t'folmen time, kurse ti këtu bën kombinime me abetare gjimnaze e "shëtitje në zona përreth" dhe an shitesh si i mençur.

[Qyfyre]

Te jesh a mos te jesh

Kjo eshte paskajore. E kam thene edhe me pare ketu qe se kuptoj pse jepet si shembull shume here qe "Me qene a mos me qene " nuk ka perkthim tamam ne gjuhen letrare.

Dhe arsyeja tjeter qe disa gjera thuhen me shkurt ne gege me duket perseri pa vend. Ka shume menyra shkurtimesh jo vetem ne shqip po dhe ne gjuhe te tjera, po ama nuk ndryshon njeri gjuhen per ti thene gjerat me shkurt.

I vetmi ndryshim qe mendoj une duhet bere eshte shtimi i fjaleve qe ka ne gege dhe qe ne toske nuk ekzistojne fare. Ne kete menyre nuk ndryshohet gjuha letrare po vetem pasurohet me fjale te reja.

[Rina_87]

Ne fakt eshte gegnishte e personalizuar, dhe me vone e korruptuar e cila buron nga menyrat personale te individeve te shkathte per nga menyra e te shprehurit te vecante e cila kalon ne shprehi foljore dhe fillon te imitohet nga te tjeret.

E qe doli nga formulimi origjinal sintaksor i :
"Qe tash po e lexoj qe kete liber"

e qe ne zberthim i bie:
"qe tash" = pikerisht ne po kete moment; [qe po bisedojme]
"po e lexoj" = jam duke e lexuar;
"qe kete liber" = [po ate] te njejtin liber [ne fjale]; librin qe e/ta permend-e/a; librin per te cilin po bisedojme;

e qe e zberthyer do te tingellonte:
Pikerisht ne po kete moment [qe po bisedojme] jam duke e lexuar te njejtin liber qe e/ta permend-e/a;

Ne pjesen e trete fuqia e variables se perdorur merr te gjitha kuptimet e nevojshme te kontekstit aktual ne lidhje me subjektin e bisedes.

Megjithese gjymtyra e fyndit e fjalise origjinalisht rrjedh nga "shih (nje) kete'" e jo "qe kete" qe eshte deri dikund ekuivalent kuptimor i formes burimore per t'u kuptuar me lehte ne shembull. Prandaj ajo ne procesin e shkurtimit perjeton edhe nje korruptim tingullor shtese duke dhene: qi't liber.

Qetash po e lexoj q'it liber = Pikerisht ne kete moment (derisa po bisedojme) jam duke e lexuar po kete/ate liber.

Vereni forcen shprehese qe ia dhuron paskajorja "po e lexoj" per dallim nga "jam duke e lexuar" sintakses se formulimit semantik pastaj krahasoni...

Shume interesant, faleminderit. Po bash per kete gegnishtja duhet te mesohet ne shkolle si nje lende e vecante, sepse une per shembull shume e kam problem te shkruaj gegnisht, edhe pse e flase ne jeten e perditshme. Dhe si rezultat qe nuk e kemi mesuar ne forme te shkruar mundet edhe lehte te bastardohet edhe ne te folur.

Une nuk e shoh ndonje arsye pse mos te mesohet ne shkolla nje lende e vecante per dialektin gegnisht ne zonat ku flitet ky dialekt (ose toskerishtja ku flitet dialekti toske) dhe te kete nje lende tjeter mesimore gjuha e njesuar shqipe ( ku do te perdoreshin te dy format). Mendoj se kjo do te ishte zgjidhja me e mire.