Bëmat e fundit nga Gazeta Java!

[dodoni]

Ups! Per ate qe kam nxire e kam fjalen. Pikerisht ajo qe ke bere ti eshte nje nga ato format hibride qe s'kane kuptim askund, forme te cilen nuk e perdor asnje treve. Eshte e ngjashme me ate qe kam thene me pare: s'mund te themi "me bërë".

Ti ke thene "do te kem bo", une te pyes: Cila treve, cila krahine apo cili fshat e perdor kete lloj forme? Mos u lodh, ta them une pergjigjen: ASNJE. Sepse eshte nje forme artificiale, tipike e gjuhes esperanto. O do te themi sipas toskerishtes "do te kem bere", ose sipas gegerishtes "kam pas ba", rruge te mesme, si kjo qe krijove ti, nuk mund te kete, asnje shtet nuk ka gjuhe teknike.

Gjuhen shqipe letrare s'do ta kthejme ne gjuhe te vdekur Esperanto, me forma artificiale.

------------------------------------------------------------------------------------------------------


Anthem, je quan ti forme origjinale gege? Ate te Shkodres, Burrelit, Tirones, Prishtines, Pejes apo Tetoves? Cila na qenka kjo treve nga e cila rridhka gegerishtja origjinale?

Gjuha letrare edhe sot ka forma hibride toske-gege si Do te Shkoj psh. qe ne gegerishte perdoret si Kam me Shkue kurse ne toskerishte Do te Iki. Folja Shkoj eshte folje gege qe eshte futur ne gjuhen letrare duke perdorur strukturen gramatikore te toskerishtes. Mirepo, keto forma hibride jane shume te pakta se sic e dijme te gjithe, gjuha letrare dominohet nga toskerishtja.

[ZANOR]

Kjo shprehje me kujton levizjen afro-amerikane te viteve 60-te: "Black is beautifull."

Nuk dihet perse eshte zgjedhur pikerisht kjo shprehje, dhe cfare do te thote. Mund te besh shume aludime, dmth gegerishtja eshte e bukur te tjerat jane te shemtuara? Fantazi e lire per aludime.

A mendoni se Migjen Kelmendi ka kaluar disi kufirin me keto sllogane?

PS: Nga Ndre Mjeda

Geg’ e tosk’, malsi, jallia
jan’ nji komb, m’u da, s’duron;
fund e maj’ nji a Shqipnia
e nji gjuh’ t’gjith’ na bashkon.

*************

Qoftë mallkue kush qet ngatrrime
ndër kto vllazën shoq me shoq,
kush e dan me flak’ e shkrime
çka natyra vet’ përpoq.

***

edhe u po thom: pse me iu largua Mjedes, kush e kaloi kufinin?

*********************************
PS: Nga Ndre Mjeda

[I]Geg’ e tosk’, malsi, jallia
jan’ nji komb, m’u da, s’duron;
fund e maj’ nji a Shqipnia
e nji gjuh’ t’gjith’ na bashkon.

Qoftë mallkue kush qet ngatrrime
ndër kto vllazën shoq me shoq,
kush e dan me flak’ e shkrime
çka natyra vet’ përpoq
*********************************

GHEG E TOSK ARE BEAUTIFUL

*********************************

*U DONI GJONIT I BIRI BDEK BUZUKUT (1555)*

tash kujt i shkon përshtati (1908) e kujt (1555)?

[ZANOR]

1.Koha e tashme: boj, bon, bon, bojmë, boni, bojnë (shumë gabime në shkrim

2.Koha e pakryer: bojsha, bojshe, bonte, bojshim, bojshit, bojshin

3.Koha e kryer e thjeshte: bona, bone, boni, bomë, botë, bonë

4.Koha e ardhshme: do të boj, do të bosh, do të bon, do të bojmë, do të boni, do të bojnë

5.Koha e kryer: kam bo, ke bo, ka bo, kemi bo, keni bo, kanë bo

6.Koha e kryer e plotë: kisha bo, kishe bo, kish bo, kishim bo, kishit bo, kishin bo

7.Koha e kryer e tejshkuar: pata bo, pate bo, pat bo, patëm bo, patët bo, patën bo

8.Koha e ardhme e tashme: do t'kisha bo, do t'kishe bo, do t'kish bo, do t'kishim bo, do t'kishit bo, do t'kishin bo

9.Koha e ardhme e parme: do t'kem bo, do t'kesh bo, do t' ket bo, do t'kemi bo, do t'keni bo, do t'kenë bo



***
U DONI GJONIT I BIRI BDEK BUZUKUT (1555)

[alibaba]

Anthem, je quan ti forme origjinale gege? Ate te Shkodres, Burrelit, Tirones, Prishtines, Pejes apo Tetoves? Cila na qenka kjo treve nga e cila rridhka gegerishtja origjinale?

Gegnishte origjinale është forma arkaike "á" dhe "â" për ndryshim nga forma e "qullëzuar" "o".

Bâna thojnë gegët që flasin gegnishten e vërtetë

Bona thojnë muhaxhirët nga Nishi, dhe Prishtincat e Tironcat.

[Lioness]

edhe u po thom: pse me iu largua Mjedes, kush e kaloi kufinin?

Jo bre rrezon, kush tha t'i largohemi Mjedes, se Fishten e lame me larte, nuk e marrim dot per etalon, se s'na "tingellon" dhe aq gegnisht me kete zgjedhimin e foljeve. Por ... hmmm, si "fliste" Mjeda?


E kandshme asht hana
Kur del me zana
E ne toke me drite perndahet
Yjzit qe shndritin
E qe shetitin
Jane te bukur faret

Si m'a shkruajte "honen" me larte, rrezon ?

[gjilan55]

meqenese kemi te folme te ndryshme ,varsisht nga vendi ku jetojm,un shqiptar nga kosova ti nga shqipria ai nga maqedonia ai tjetri nga lugina e presheves tjetri nga mali i zi e te mos i harroj edhe shqiptaret tjere ,eshte e vertet flasim dialekte te ndryshme por disi merremi vesh njeri me tjetrin.mendoj qe gjuha letrare e 72-eseshte me e pranueshmja sepse nese e perdorim te gjith merremi vesh shum me leht.sa i perket migjen kelmendit dhe gegnishtes se tije un mendoj se ky me teper i ben marketing vetvetes .sa di un ne kongresin e drejtshkrimit me 1972 prezent ka qen edhe ramiz kelmendi babai i migjenit.prap mendoj se eshte fjala mer marketing te migjeni.

[ZANOR]

e folmja dukagjinase gege pikrisht e thekson origjinal: o hundore dhe jo a hundore

zoni, nona, hona bona, boj, bon... ku kjo formë është ma e lashta, e përciellet nga Letërsia e Vjetër Shqipe Buzuku, Budi, Bogdani, Bardhi etj., ku Budi theksoi tingujt e thellë: a (aa), i(ii),u(uu), e(ee) si dyfishe pa(paa, kam paa, vraa, hi (hii, blii, prii, flii) - pre(pree, bree,fee, bee)- ku pikrisht këta tinguj të dyfishtë i përvehtësoi ang.

Kemi Letërsinë e Vjetër Shqipe me të cilën duhet të mburremi, veprën e parë Mesharin e Buzukut (1555) e cili është alfabeti i Buzukut e tjerëve dhe pyetja është - pse nuk u lejua të merrej alfabeti i Letërsisë së Vjetër Shqipe (1555), po ai (1908)? Përgjegjja: sepse do të delnin rrënjët e të gjitha gjuhëve europiane. Cilin alfabet përdori Buzuku, Budi...?

A ma mirë ta kishim alfabetin (1555), apo (1908)? Pse nuk e kemi atë të vjetrin?

Sot kombi shqiptar flet në dy dialekte simotra: gege, toske (kryesoret), por të dy dialektet e shkruara janë larg shkrimit origjinal shqip, ashtu sikur fliteshin e fliten soteksajdite. Të dyjat rëndohen tepër nga e-pazëshme vendepavend, gjoja si modernizim gjuhe në shkrim, ku të dy dialektet shqipe të shkruara, janë larg nga shkrimi origjinal i tyre. Pse gjuha e shkruar dallon kaq shumë nga gjuha e folur? Pse nuk shkruhen ashtu sikur fliten dialektet?

Nuk janë prefekte as Gegnishtja e shkruar, as Toskërishtja e shkruar! Nuk përputhen me të folmen e popullit që i përkasin. Shkoni ndigjoni gegen e tosken si flasin në origjinal dhe a përputhen ato dialekte me shkrimin e tyre? Aspak! Shtrëmbërim, devijim në shkrim...

Shqipja ka dy gjymëtyrë trupi: gege e toske, ku asnjera nuk bën pa tjetrën, mësa bën trupi i njeriut pa dy duart e dy këmbët, nuk ka drejtpeshim as funksionim, as jetë! Shqiptari të flet vetëm në njerin dialekt është sikur të ecën me një këmbë, e të punoj me një dorë (pa një dorë e pa një këmbë). Prandaj duhet gërshetuar dialektet në një GJUHË KOMËTARE!

Një gegë që nuk e njeh toskërishten dhe një toskë, që nuk e njeh gegnishten, janë të gjymtë, sakat, mangut, as mos të pretendojnë se njohin SHQIPEN!

Çështja e gjuhës është çështje vllazërore e një kombit. Dy vllazër: Gega e Toska, të dytë flasin SHQIP, të dytë janë shqiptar. Shteti - SHQIPËRIA. A mund të qëndrojnë si DY shtete: shteti i gegnise dhe i toskërisë? Jo! Sepse përbëjnë NJË KOMB SHQIPTAR.

Pse mos të jemi të hapur ndaj njeritjetrit? Pse nuk e thomë troç vllazërisht ashtu sikur e kam thënë mu në ditët e para të nismës së pokëtij forumi shqiptar, po edhe shumë ma herët: kongresi '72 i drejtëshkrimt të Shqipës, ai ishte i Enverit dhe poqëse ai kongres duhet të çmohet, atëherë dzhet të çmohet e gjithë figura e Enver Hoxhës, sepse nuk bën që një kongres të jetë i mirë e të gjitha tjerat enveriste të këqija!!! Na kemi pjesëmarrësit e atij kongresi sot dëshmitarë të gjallë, që posa bënë paraqitjen e elementit të përbashkët gjuhësor: gege - toske në atë kongres (pas një pauze) gjetën në tavolinë afishimin: ''njerëzit si ti i pret litari''. Dhe ai shqiptar që sot thot, se në Shqipen standarde dominon elementi i përbashkët - gege-toske, ai vetëm mashtron vetveten e kombin e atdheun shqiptar!

GHEG & TOSK ARE BEAUTIFULL

**********

U DONI GJONIT I BIRI BDEK BUZUKUT (1555)

2.

[Jack Watson]

Gjuha letrare edhe sot ka forma hibride toske-gege si Do te Shkoj psh. qe ne gegerishte perdoret si Kam me Shkue kurse ne toskerishte Do te Iki. Folja Shkoj eshte folje gege qe eshte futur ne gjuhen letrare duke perdorur strukturen gramatikore te toskerishtes. Mirepo, keto forma hibride jane shume te pakta se sic e dijme te gjithe, gjuha letrare dominohet nga toskerishtja.

Gabim!!!!!!!! Kush te ka thene ty njehere qe "shkoj" nuk perdoret ne Jug? Ja ta them une qe perdoret, ashtu sic perdoret edhe "ik". Po jo si ato zgjedhimet e bere t'i te cilat nuk i perdor as nje katund i vetem, e lere me nje krahine e tere. Ceshtja eshte qe te mos krijohen forma artificiale, dhe me duket se nuk e ke kuptuar se c'quhet "artificiale". Vlla i dashtun, forma artificiale do te thote forma qe nuk i perdor askush, asnje edhe nje fshat i vetem, forma si biçimi i esperantos. Dhe keto une nuk mund t'i pranoj kurre, ne baze te gjuhes letrare duhet te jete se s'ben njeri dialekt, e jo gjelle me presh.

[mesia4ever]

Katastrofe bre, tjerat krejt ne dyzen i kemi qit tani vetem edhe keto na kane mbetur, percarje toske e gege...

[Toro]

Ketu nuk shtrohet ceshtja e gjuhes thjesht, por e rindarjes se kombit ne gege e toske. Fatkeqesisht gjuha i sherben politikes se kohes. Ne kohen e Zogut u shpall gegerishtja si gjuhe standarte, ne kohen e Enverit u shpall toskerishtja. Shqiptaret e Shqiperise kane disa dekada qe e kane harruar ndarjen ne toske e gege. Problemi sot qendron se Kosova do te shpallet shtet i pavarur dhe disa individe po hedhin terthorazi ide qe te krijonjne nje "identitet" kosovar. "Te qenit" geg eshte pjese e ketyre ideve. Por faktikisht kosovaret e kane provuar se shume here jane me shqiptare sesa shqiptaret e Shqiperise.
Venia e toskerishtes si gjuhe letrare ishte ne fakt nje padrejtesi qe iu be gegeve dhe kjo per arsye politike. Por kjo ndodhi tanime. Ndodhi plot 35 vjet te shkuara. Breza te tere shqiptaresh jane rritur me shqipen e unisuar. Nuk ka asnje lloj justifikimi per kuksianin apo shkodranin te thote se nuk e shkruaj dot paster gjuhen e unisuar. Qofte dhe ata qe nuk e flasin ne shtepi.
Ju kujtoj se shumica nga ne nuk e flet anglishten ne shtepi, por ama per te shkruar e shkruajme tamam. Te gjithe bejne gabime drejtshkrimore. E njejta gje dhe me shqipen.
Shqipja nga ana tjeter ka fatin te kete vetem 2 dialekte kryesore. Dhe toskerishtja si dialekt zyrtar flitet e shkruhet nga 30-40% e kombit. Krahasuar kjo me italishten ku dialekti toskan (zyrtar) flitet vetem nga 1% e kombit italianm shqipja ka avantazh me te madh per tu mesuar si gjuhe standarte dhe ti sherbeje kombit pikerisht per ate qe gjuha letrare duhet te beje. Unifikimin e kombit!
Kosovaret si pjese e trungut kombetar te ndodhur jashte territoreve te shtetit komb kane pasur disavantazh te madh ne kete aspekt. Prioriteti i tyre ishte te ruanin gjuhen shqipe, jo te mesonin variatin letrar te saj. Ata kane qene ne fakt ne shumicen e kohes te izoluar nga kombi meme si rrjedhoje e politikes izoluese te Enver Hoxhes. Ne 20 vjetet e fundit kushtet e arsimimit ishin shume te veshtira si rrjedhoje e politikes serbe. Mos harrojme se serbet mbyllen Universitetin e Prishtines,dmth nderprene burimin e arsimtareve te rinj, dmth privuan brezin e ri nga mesues te kualifikuar te shqipes letrare. Ekzistenca e kufirit shqiptaro - shqiptar nga ana tjeter beri te veten. Nje gje qe shume nga ju ketu e injorojne si fakt eshte se nuk mjafton qe gjuha e unisuar te mesohet ne shkolla, por duhet dhe te ushtrohet ne jeten e perditshme nepermjet kontakteve me pjese te tjera te vendit.
Nese shqiptaret e Kosoves nuk kishin nevoje te perdornin shqipen e unisuar ne jeten e perditshme perse duhet ta mesonin toskerishten? Kur ata fare rralle binin ne kontakt me tosket ose toskeve shume rralle iu binte rradha apo fati te vizitonin Kosoven, ku qendronte domosdoshmeria e perdorimit te shqipes se unisuar?
Shpresoj se gjeja e pare qe duhet te beje mbas shpalljes se pavaresise qeveria e Kosoves do te jete futja ne mase e perdorimit e shqipes se unisuar, hapja e kufijve, levizja dhe emigrimi i lire i shqiptareve ne te dy shtetet.
Eshte fakt qe duhet ta pranojme se nuk mund te kete Shqiperi te Madhe me ekzistence dy shtetet shqiptare. Bota kurre nuk do te pranoje bashkim te Shqiperise me Kosoven. Duhet te jemi te ndergjegjshem qe kjo gje nuk ka per te ndodhur dot kurre. Te pakten per syte e botes duhet te kemi dy shtete. Por ka nje zgjidhje per kete problem. Dhe eshte shume e thjeshte. Quhet shtetesia e dyfishte. Sikur cdo banor i te dy shteteve te kishte nenshtetesi te dyfishte, Shqiperia e Madhe, qofte dhe me dy shtete do te ishte realitet. Atehere ndarja e kombit do te ishte thjesht administrative. Problemi i gjuhes se unisuar, gjithashtu i zgjidhur.