KINO-DITARI : Filma të rinj në 2008

[autori]

spo i hyj debatit tend, por komentet e tua (psh No contry...) e per filma te tjera, tregojne lente te mprehta evropiane; gjithshka tjeter qe nuk hyn ne shabllonin tend te kinemase se mire, ti e hedh si te pavlere thjesht se eshte prodhim hollywood dhe si i tille dmth duhet te jete ose i ekzagieruar (ne teknologji, drama, teatral, neveritje per ty) ose bosh e paraberes (no contry..) ose te dyja bashke.

Komplet e pavertete ! 3-4 filmat mê te mire qe kam pare kete vit, jane te gjithe Hollywood: "Sweeney Tood" (i Tim Burton), "Lust, Caution" i Ang Lee, "No country" i Coen's brothers, "I'm legend", biles edhe "Cloverfield" me ka pelqy jo pak ! Kush te ka thene ty qe "No country" nuk më ka pelqy ??? Eshte i vetmi film qe e kam pare dy here kete vit ! E ke te zezen ne te bardhe : http://forumishqiptar.com/showpost.p...5&postcount=59 dhe nga mesi i ketij postimi : http://forumishqiptar.com/showpost.p...&postcount=101

... cfare pune dhe si e ka vene DDL dhe si ka evoluar PTA ne kete film, di se cfare rendesie ka kjo menyre te menduari ne jeten amerikane (jo thjesht biznes, sociale apo fetare, por e pare ne kombinim, ne retrospektive)

Tamam kombinim ! Edhe pse jami bindur se PTA-ja nuk kish ndonje "qellim" te vertete (ne sensin e frymezimit artistik), pra i mbetem idese qe filmi i tij eshte "merr librin "OIL", gjej dhe nje aktor impozant si DDL dhe do qullos diçka qe do habisë botën !", nese do të më "detyroje" ti gjeja nje qellim, nje "mezazh" filmit (pra se pari regjizorit, se PTA-ja 38 vjeçar e mban vehten per ardhmërine e kinematografise amerikane !!), mesazhi i tij do te ishte: "Sa keq më vjen (too bad) qe kapitalizmi (biznesi) eshte zhveshur nga çdo aspekt fetar".
Per kete "kombinim" e kishe fjalen ?

Ok, te them diçka qe do te vleje : gjej 3 filma (ndofta ne DVD, se ne ekrane kinemaje nuk para rishfaqen), pra tre filma te John Ford. Ne fakt nuk jane 3 filma, por tre monumente te kinematografise :
1. My darling Clementine (1941)
2. The searchers (1956)
e mbi te gjitha, e mbi te gjitha:
3. The man who shot Liberty Valance (1962)

dhe flasim bashke per "kombinim në retrospektivë"...

[autori]

komentet e tua (psh No contry...) e per filma te tjera, tregojne lente te mprehta evropiane...

... po them njeri sy, se tjetri eshte duke lexuar manualin tend te optikes hollywodiane...

Meqe e vë re se te mundon shume kjo puna e optikes europiane vs. optika hollywoodiane, po te shpjegoj diçka, se ketu per te diskutuar jemi, e jo per tu sharë

Ky debat eshte komplet i pavertete ! Ne te vertete, NUK ekziston ndonje konflikt midis "shikimit amerikan" dhe "shikimit europian". Historia 100 vjeçare e kinematografise e ka vertetuar plotesisht. Sot rreth 90% e prurjes kinematografike boterore eshte "hollywood", gjithe bota ben filma "hollywoodiane", keshtu qe kjo nuk ka te beje aq shume me Kodren Kinematografike ne Los Angeles sesa me atë se ç'mund te jete filmi (qofte ky italian, amerikan, francez, indian, shqiptar apo kinez !)

Do marr nje shembull qe ne fakt eshte më sinjifikativi per ç'fare sa bisedojme.

Ne 1961, ne Festivalin e Kanes, u shfaq nje film italian, qe asokohe publiku e priti me domate. Seriozisht ! Njerezit gjuanin me domate ekranin e kinemase ne Kanë ne shenje proteste. Filmi quhet "L'Avventura", eshte film i Antonionit dhe per jo pak njohes seriozë te kinematografise, eshte film-eveniment i ndarjes nga kinematografia klasike dhe lindjes se kinematografise moderne.

C'a ndodh me kete film ?

Historia eshte komplet banale, por megjithate ndodh diçka e pa-parë deri më atëherë : spektatori zbuloi qe 60 vjet pas lindjes së kinemasë (jemi ne 1960-en, ok ?), personazhi kryesor i nje filmi nuk ishte më Greta Garbo, as ndonje tjeter yll i deri-atehershem, por ishte ... koha ! Por nje kohë "tjeter", nje kohe qe nuk i ngjante kohes qe ishte perdorur deri më atëherë ne filma, ku nisemi nga nje pikë per te perfunduar nga nje tjeter. Jo ! Kjo ishte nje kohë ndryshe ! Ishte nje kohë e çorientuar, qe nuk mund te "perdorej", te "kontrollohej", nuk mund te "manipulohej". Por mos harro se koha gjithmone eshte shikuar si "armik" nga spektatori, si nje "patate e nxehte" qe te pervelon duart dhe qe duhet ta flakesh sa me shpejt te jete e mundur ! Keshtu qe s'kish "rruge" tjeter, veçse te vazhdohej (sikurse vazhdon te ndodhe sot e gjithe diten, në 90% te rasteve !!) pra te vazhdohej me recetat e kinematografise klasike (ta quajme keshtu), qe do te thote fabrikim dramaturgjish dhe kontroll i kohës. Dhe qe une, e quaj me shakà : "kinematografia ka shkuar per lesh" ...

Por prit, se ka dhe më: edhe nje kineast si Godard asokohe mezi e pranonte se i pelqente filmat e Antonionit, ndersa Truffaut e thoshte hapur qe nuk i pelqente fare !

Dua te them se sa te veshtire e ka patur kinematografia moderne per te çarë. E prap nuk triumfoi ! (Mua personalisht, me kujtohet si sot kur e kam pare para 7-8 vitesh "L'Avventura", per fat te mire e kam pare per here te pare ne ekran te madh kinemaje, dhe kur mbaroi, me kujtohet te kem thene me vete : "Hmmm, se ç'ka ky dreq filmi diçka qe nuk arrij ta percaktoj"... ).

Dhe per hatër te te vertetes, nuk eshte Antonioni ai qe beri "zbulimin" e madh. "Zbulimi" i madh, pra nje qasje tjeter ndaj kohes, qé bere fiks 10 vjet me parë, nga Samuel Beckett, nepermjet pjeses se tij teatrale "Waiting for Godot" ! ("Duke pritur Godonë) ku koha rrjedh pothuaj ne gjendje puro (te paster) !

T'i shkruajta keto thjesht per te thene qe, nuk eshte muhabeti "kinema europiane" vs. "kinema USA". Keto jane debate pa bukë sepse nuk kane baze te vertete. E vetmja "ndarje" qe mund te behet mund te jete ajo midis te bërit kinematografi klasike (qe vazhdon te sundoje mbi 90% te prurjes aktuale boterore filmike), dhe te beri kinematografi moderne, qe mbetet ajo pjesa, ajo hisja e vogel e qe eshte, e qe eshte, e qe eshte ne fakt, më e shijshmja ( dhe qe nuk ka rendesi nese eshte american steak, croissant français, paçe shqiptare apo ... 寿司の日本語 (sushi japonez). Kryesorja eshte te jete e mire !

ps: me sa me kujtohet, diku ke shkrujt se ke pare "Salo" te Pasolinit. Ti me mire me flisje per ate kreyveper sesa merresh me DDL-në (lol)

[ocean wave]

ne fakt, une besoj qe ka ndryshime midis kinemase evropiane dhe asaj amerikane (apo evropiane nordike (sa e akullt e njekohesisht simbolike), jugore (e drejtperdrejte), apo aziatike (!)... patjeter qe ka: po per mua eshte e rendesishme qe kur ti kritikojme (fjale e madhe kjo, po te pakten te themi pse na pelqejne pak apo shume lol) ne te jemi sa me te pavarur ne veshtrim/interpretim (lente).

debati per kinemane moderne dhe klasike eshte si te thuash, hajde flasim per tavanin se po pikon . ate qe ti quan moderne sot, eshte klasike neser.. per mua ato jane thjesht e njejta gje: gje e mire.

Kinemaja e mire, ashtu si cdo lloj arti tjeter, kuptohet universalisht, pavarsisht nga gjuha e sjelle por, kur hyn pak me thelle se titrat, dhe shikon perspektiven e regjizorit, aktorit, kohen qe e ka bere e synimin qe ka pas, kupton me teper, kenaqesh me teper, ja shton vlerat filmit. (si ti psh me l'avventura lol) dhe une kaq po them, shikoje dhe ti kete filmin e te percmuarit PTA ne konteksin e gjere...nuk eshte kaubojsi i fordit, po per dike qe njeh ameriken, i afrohet shume (po, edhe pa kobure)cdo lloj "kaubojsi" e "teksa(s)-xhiu" te atehershem e te tanishem..

Si e tille, "there.." do mbahet mend, per lojen e DDL dhe per kinematografine, jo aq per zhurmen e madhe ( skandalin e zhurmshem dhe te keqkuptuar ) alas antonini, apo pasolini ( te dy shume te lidhur me krizat shoqerore dhe politike te kohes) po per pasqyrimin e "heshtjes" se politikes amerikane ...

sot mora "Il Deserto rosso" ..e ke pare?

[ocean wave]

Une po pres per kete filmin: "21" I bazuar ne librin e Ben Mezrich, "Bringing Down the House" ku luajne: Jim Sturgess, Kevin Spacey (profesori), Kate Bosworth, dhe Laurence Fishburne.

Duhet te jete shume zbavites: tregon historine (pjeserisht te vertete) te nje studenti gjeni te MIT (Massachusetts Institute of Technology) qe bashke me shoqerine dhe ndihmen e nje presori aventurier shkojne ne vegas per te bere para (duke thyer kodet matematikisht te blakjack-ut apo 21-isht)



reklama ne youtube

[autori]

ne fakt, une besoj qe ka ndryshime midis kinemase evropiane dhe asaj amerikane

sigurisht qe ka ! SHUME biles ! Une nuk fola per ndryshime, por per "vs" (pra, per nje fare gjoja "perplasjeje") , ose shkurt, per nje fare miti qe eshte krijuar nga përtacët (lol) e qe i bien shkurt: "o huuu, Amerika nuk i kupton filmat europianë dhe anasjelltas".

debati per kinemane moderne dhe klasike eshte si te thuash, hajde flasim per tavanin se po pikon . ate qe ti quan moderne sot, eshte klasike neser...

I ke rà i çik shkurt, po nejse... ; kemi fol ketu ne forum here tjeter per kete gje. Ne kinematografine boterore, gjithsesi ka pas nje thyerje, nje eveniment, nje modernizim te kinematografise, e qe lidhet me proçeset historike te pas Luftes se Dyte Boterore. Andej nga vitet '50 e '60, ka nje "thyerje", sidomos per sa i perket formes filmike, qe u konkretizua me lindjen e neo-realizmit italian, me "nouvelle vague" franceze (vala e re), me Ozu ne Japoni etj etj. E qe me pas u ndje edhe ne USA ("Hollywod-i i Ri": Scosese, Coppola, Dennis Hooper, de Palma, William Friedkin ..., ose po deshe, me tituj kokrete filmash: "Bonnie and Clyde", "Easy Rider", metrazhi i shkurter i Scosese-s "The Big Shave" (1967), etj ).

shikoje dhe ti kete filmin e te percmuarit PTA ne konteksin e gjere...

Si e tille, "there.." do mbahet mend, per lojen e DDL dhe per kinematografine,

I perçmuar PTA-ja ??? Je ne vete ?? PTA-se nuk ka ngelur njeri (kritika, ti me kupton) pa i thene keto muajt e fundit se eshte ardhmeria e filmit amerikan !!
Nejse, koha do ta tregojë. Pastaj dhe diçka: une shpreha mendimin tim, dhe e argumentova (e "luftova", e "kritikova") me "armët" e mia. Askush nuk ka monopolin e te vertetes! E di si thote Paul Verhoeven, ai regjizori i "Basic instinct" ? Thote : "Ajo qe ju ben ju fashist, nuk eshte fakti se ngrini zerin, por fakti qe nuk pranoni t'ju thonë -Jo!".


Por per sa i perket filmit ne fjale, eshte vertet per t'u parë se "sa do mbahet mend". Ose thene ndryshe, duhet pare se ç'filma do beje PTA ne te ardhmen. Pse ? Sepse nuk te thosha rastesisht qe PTA nuk eshte dokushdo, dhe nga jo pak-kush, konsiderohet si ardhmeria e filmit amerikan. Qe te jem më konkret, ka nje gjenerate (ajo qe lindi andej nga vitet '90) qe po pritet si pasuesja e stafetes se Scorsese-Coppola-Lucas-etj-etj. Emrat konkrete jane: Soderbergh, David Fincher, Tarantino, PTA, Sofia Coppola... etj. Disa ma mbushin mendjen, disa jo. Filmat e PTA nuk me kane pelqyer ndonjehere (ose me kane pelqyer pak). Ja qe edhe kete rradhe ... ; Por kjo nuk do te thote se nuk mund te nderroj mendje nje dite. Me ka ndodhur ekzakt kjo gje me Fincher, dhe me "Zodiac"-un e tij (e ke te zeze ne te bardhe: http://forumishqiptar.com/showpost.p...&postcount=132 dhe http://forumishqiptar.com/showpost.p...&postcount=134

sot mora "Il Deserto rosso" ..e ke pare?

e kam pare. Biles per koinçidence, e kam pare dy here, te dyja heret ne ekran te madh kinemaje (rastesi !). Me ka pelqyer shume me teper heren e dyte... Film i veshtire per t'u "marrë" ("kapur"), se pothuaj nuk ka fare "histori" (sigurisht qe ka, se pa "histori", nuk ka film, eshte ne llogjiken e gjerave, por dua te them qe "historia" mbetet e dores se dyte...).

sa per ate punen e "Avventurës", te siguroj qe NUK e kam "shpikur" une (le qe s'ngela une te shpik...).

[autori]

dhe nje detaj te fundit, per ate punen e "avventures" dhe filmit modern:

Truffaut, regjizor i degjuar francez i "nouvelle vague" (vitet '60-70), thoshte asokohe: "Ajo qe nuk me pelqen tek Antonioni, eshte fakti qe, kur nje personazh del nga nje derë, kamera vazhdon te filmoje planin filmik, pra derën bosh (ku nuk ka më njeri), ne vend qe t'a presë (cut) menjehere ate plan, dhe te kalohet tek plani tjeter, tamam si ne filmat e Hitchcock-ut" - thoshte Truffaut (ndjesë paste, se ka vdekur...).
Eshte nje "detaj" i thjeshte qe ilustron shkelqyeshem se ç'ishte moderne, novatore, ne filmat e Antonionit dhe qe vete Truffaut ende nuk arrinte ta kapte : faktin qe koha ngjizet (engulf) pikerisht permes "detajesh" te tilla, pikerisht permes "gropëzave" (interstice, "interval", intermittency) te narracionit (historisë se filmit).

Kije parasysh kete kur te shohesh "Il deserto rosso" te po ketij Antonioni-t...

[dodoni]

Sonte e pashe filmin "We own the night" me Joaquin Phoenix, Mark Wahlberg, Robert Duvall etj. Ne te luan disa sekuenca edhe nje shqiptar Nik Pjeternikaj rolin e dilerit shqiptar te droges, ku edhe flet shqip disa fjale si "Kurre nuk kam ndije me shti drogen... dhe Shume mire, qiti paret".

[alnosa]

Kurse une sapo mbarova se pari nje film qe ka dale shume kohe me pare vitin nuk e di .
Me mbajti deri tani ne gjysme te nates.
ONCE APON A TIME IN AMERICA Roberto De Niro etj..

pS .Filmin we own the night e kam pare dhe me pritjen te mbaronte sa me shpejt .

[autori]

Pasi pashë javen e kaluar vendin e firaunëve (desha te them, te faraonëve

[autori]

... kete jave ju ktheva kinemase dhe pashë: "O Estato do Mundo" ("Ku vete o Botë", aka "State of the World", ala "L'Etat du Monde"), film kolektiv nga 6 regjizore.

Gjashte regjizore realizojne gjashte metrazhe te shkurter 15 minutesh, veshtrime te ndryshme mbi gjendjen e botes: Apichatpong Weerasethakul, Vicente Ferraz, Wang Bing
, Pedro Costa, Chantal Akerman, Ayisha Abraham jane emrat e regjizoreve.

Veshtrime politike mbi gejndjen ekonomike dhe sociale te njerezve qe jetojne larg dhe afer progresit, teknologjise dhe vraferise, natyres dhe degradimit te saj.

... film i perbere nga disa metrazhe te shkurtra qe flasin bindshem per gjendjen e botes ku jetojme, e mposht pak spektatorin, ai gjendet i privuar nga nje linje tregimi. Hapesirat qe mund te gjenden ne kete film jane ekzistente dhe aspak mjete propagande: ketu qendron interesi i ngjarjeve: Ackerman le apo harron kameran e saj perballe dy ndertesave ne Shangai me imazhe interaktive. Anijet, varkat dhe zhurmat qe shkaktojne se bashku me muziken jane te vetmet shoqeruese te ktij gjesti kinematografik qe shpreh shume edhe pse ne nje plan te terin te palevizur.

Me pelqeu shume Weerasethakul-i dhe Pedro Costa (edhe pse ky i fundit, fiton force në shtrirje, pra filmat e tij fitojne force sa më te gjate te jene, ndersa ky eshte veçse 15 minutesh...). Wang Bing-u i te famshmit "A l'ouest des rails", jo keq. 3 te tjeret, me lane ftohte...