Dialogu me mikun ateist.

[alko71]

- Si e fshin Zoti atë që njëherë e ka shkruar (caktuar)?
“All-llahu fshin çka të dojë dhe përforcon çka të dojë. Te ai është Libri Amë.” (Er-Ra’d, 39). A gabon Zoti juaj në llogaritje sikur që këtë e bëjnë njerëzit, fshijnë dhe përsëri shkruajnë, a e korrigjon Ai Vetveten sikur që ketë e bëjnë njerëzit?

-All-llahu xhel-le shanuhu i fshin mëkatet me qëllim që të të inspirojë të bësh mirë. Ai në Kur’an thotë:
“Veprat e mira, njëmend, i fshijnë të këqijat.” (Hûd, 114).
Për robërit e tij të mirë, All-llahu xhel-le shanuhu thotë:
“U kemi shpallur të bëjnë vepra të mira, të falin namazin dhe të japin zeqatin.” (El- Enbijâ, 73).
Dhe ja kështu shihet se All-llahu xhel-le shanuhu fshinë pa fshirje dhe kjo është fshehtësia e ajetit të theksuar të kaptinës Er-Ra’d të cilën e përmenda më lart.

- E çka thua për ajetin: “Exhinet dhe njerëzit i kam krijuar vetëm për atë që të më adhurojnë Mua.” (Edh-Dhârijât’ 56)?
A është Zoti i nevojshëm për adhurimin tonë?!

-Përkundrazi, ne jemi të nevojshëm ta adhurojmë dhe t’i falemi Atij!
A, e “adhuron” femrën e bukur nga dashuria të cilën ta ka imponuar apo të pëlqen, je i lumtur dhe kënaqesh me bukurinë e të dashurës sate. Zoti xhel-le shanuhu është mbi çdo gjë tjetër sipas bukurisë, madhërisë, fuqisë, etj., dhe nëse e njeh si të tillë, do Ta adhurosh dhe në atë adhurim do të gjesh lumturinë dhe kënaqësinë më të madhe.
Adhurimi te ne rrjedh nga të njohurit. All-llahu xhel-le shanuhu adhurohet nga njohja. Ndërsa njohja e All-llahut xhel-le shanuhu është kulmi i çdo njohurie dhe paraqet pikën fundore në rrugën e njohjes e cila fillon me lindjen. E para që fëmija e njeh pas lindjes është kraharori i nënës. Kjo është kënaqësia e tij e parë. Pastaj fëmija e njeh nënën, babain, familjen, shoqërinë, rrethin. Më vonë fillon ta shfrytëzojë rrethin e tij i cili tash në krahasim me të është si kraharori i dytë i nënës. Nga ai rreth, ai merr dhe shfrytëzon gjithë begatitë e tij, nga thellësitë e tokës nxjerr ar dhe diamante, nga detet margaritarë, nga arat dhe fushat mbledh lloje të ndryshme të fryteve. E gjithë kjo paraqet kënaqësinë e dytë të njohjes. Pastaj nga të njohurit e rrethit të tij tokësor kalon në të njohurit e sferave qiellore: e pushton Hënën, dërgon anije kozmike në Mars dhe lundron nga botët e panjohura duke u kënaqur edhe me një kënaqësi të madhe, me kënaqësinë e zbulimit dhe njohjes së gjithësisë. Pastaj ai kozmolundrues kthehet dhe vetvetes ia shtron këtë pyetje: kush jam unë që këtë e njoha. Me këtë pyetje ai nis një rrugë të re të udhëtimit, udhëtimin e njohjes së vetvetes me qëllim që t’i njohë dhe të zotërojë me fuqitë e tij të cilat i vë në shërbim të vetvetes dhe në shërbim të të tjerëve. Të ndihmosh veten dhe të tjerët edhe kjo është një lloj i kënaqësisë. Pas njohjes së vetvetes vjen njohja e cila paraqet kulmin e çdo njohurie, e kjo është njohja e All-llahut xhel-le shanuhu i cili ka krijuar shpirtin e njeriut dhe qenien e njeriut. Me këtë njohjen e fundit njeriu arrin lumturinë kulminante, ngase takohet me më Të Lartësuarin, me më Të Përkryerin dhe me më Të Bukurin e çdo gjëje të bukur. Ky është udhëtimi i të devotshmit në rrugën e tij të devotshmërisë. E tërë kjo është në ligjin e luleve dhe të lumturisë së begatshme. Ndërsa ajo që në jetë ka vështirësi, është ngase ai që dëshiron ta këpusë trëndafilin duhet patjetër ta fusë dorën në ferra. Ai që dëshiron ta arrijë kulmin e pafundshmërisë duhet patjetër t’i angazhojë të gjitha fuqitë e tij në mënyrë që ta arrijë këtë. Ardhja e njeriut të devotshëm deri te njohja e Zotit xhel-le shanuhu dhe heqja e perdes nga sytë, është ajo më e bukura, më e madhërishmja dhe më e larta që njeriu përgjithësisht mund ta arrijë. Një sufi i veshur me petkun e zhgunjtë thotë: “Ne gjendemi në kënaqësinë e atillë që sikur të dinin për të sundimtarët, do të përpiqeshin të na e rrëmbenin me shpata”. Kjo është kënaqësia e ibadetit të vërtetë.

[alko71]

Kjo është kënaqësia e ibadetit të vërtetë. Në këtë ka pjesë vetëm ai i cili është vërtet i devotshëm. Mirëpo, ajo devotshmëri Zotit xhel-le shanuhu nuk i duhet. Ai për atë nuk është i nevojshëm. Ai është i pavarur edhe nga njerëzit. Ne nuk e adhurojmë All-llahun për shkak se jemi të obliguar në këtë, por për shkak se e kemi njohur bukurinë dhe madhështinë e Tij. Në ibadetin All-llahut xhel-le shanuhu ne nuk gjejmë përçmim për njeriun, por lumturi dhe nder, gjejmë çlirimin nga të gjitha llojet e kulteve në jetën e kësaj bote, çlirimin nga çdo lloj i instinktit, epshit, lakmisë, robërimit të pasurisë etj. Duke iu frikësuar Zotit xhel-le-shanuhu nuk i frikësohemi më askujt dhe nuk qajmë kokën për asgjë tejtër. Nënshtrimi për All-llahun xhel-le- shanuhu është trimëri, ndërsa ibadeti për Atë është liri.
Përulshmëria për Zotin është nder. Njohja e Zotit është siguri. Ja ky është ibadeti i vërtetë. Ne jemi ata të cilët kemi nevojë për dobinë dhe kënaqësinë e ibadetit, sepse Zotit xhel-le-shanuhu kjo fare nuk i duhet. Ai na ka krijuar që të na japë, e jo që nga ne të marrë. Na ka krijuar që të na pasurojë me një pjesë të
përkryeshmërisë së Tij. Ai i cili çdo gjë dëgjon dhe çdo gjë sheh na ka bërë që edhe ne të dëgjojmë dhe të shohim. Ai i cili çdo gjë e di dhe çdo gjë e njeh na ka dhënë mendjen në mënyrë që edhe ne të pajisemi me një pjesë të dijes dhe shqisave të Tij, në mënyrë që të shërbehemi me një pjesë të njohjes së Tij. Ai thotë
“O njeri, përulmu Mua do të jap një pjesë të fuqisë hyjnore dhe do të mundesh t’i thuash diçkasë bëhu dhe ajo do të bëhet” (hadithi - kudssijj). Vallë a nuk ia kamundësuar këtë Isaut a.s., ashtu që Isau a.s. ka bërë atë çka e ka bërë.
Ibadeti për All-llahun xhel-le-shanuhu pra nuk është robërim në kuptimin që e kuptojmë këtë zakonisht ne. Të robërosh, në kuptimin siç kjo zakonisht kuptohet, është që zotëriu t'i marrë dhe t’i shfrytëzojë të mirat e robit të vet. Ibadeti për All-llahun xhel-le-shanuhu ka domethënie dhe kuptim plotësisht të kundërt sepse

All-llahu xhel-le-shanuhu i ka dhënë begati të panumërta dhe e ka dhuruar me shumë përkryeshmëri. Dhe kur All-llahu xhel-leshanuhu thotë:
“Exhinet dhe njerëzit i kam krijuar vetëm për atë që të më adhurojnë Mua”, kjo në esencë do të thotë i kam krijuar exhinet dhe njerëzit që t’u jap dhe t’u dhuroj dashuri, mirësi, nder, fuqi, që t’u ndaj respekt dhe hilafet në Tokë. Zoti Krijues nuk ka nevojë fare për ibadetin tonë. Ne jemi të nevojshëm për Të. Ne jemi të nevojshëm për këtë ibadet, sepse kemi nevojë për këtë nderim, këto respekte dhe këto të mira që janë të pakufishme. All-llahu fisnik na ka lejuar që të mund të “hyjmë” te Ai në çdo kohë pa u paralajmëruar dhe të mbetemi te Ai sa të duam, duke e lutur dhe duke kërkuar nga Ai çka të duam. Sa të biem në sexhde në namaz dhe të shqiptojmë “All-llahu ekber” dmth. All-llahu është më i madhi, vijmë në praninë e Zotit dhe mundemi nga Ai të kërkojmë ç’të duam.
A ka dikush tjetër te i cili mund të hyjmë kur të duam dhe si të duam?! Në këtë pikëpamje bukur thotë robi i mirë Shejh Muhammed Mutevel-li Esh-Sha'raviu:
“Mjafton që kam nderin të jem rob. Zoti i cili në madhërinë e Tij më të madhe është vazhdimisht, më pranon pa kurrfarë paralajmërimi. Por, edhe përveç kësaj e takoj kur të dua dhe kur kam dëshirë’ dhe “Ma tregoni prodhimin i cili prodhuesit të vet i tregohet pesë herë në ditë (mendon në pesë namazet ditore). Dhe i është ekspozuar shkatërrimit!”
Këto ishin vetëm disa domethënie të fshehta të ajetit i cili në shikim të parë shpie në dyshim: “Exhinet dhe njerëzit i kam krijuar vetëm për atë që të më adhurojnë Mua.”Po të mendoje pak më tepër për këtë ajet, ai te ti do të zgjonte entuziazëm dhe do ta nxiste admirimin tënd.

[alko71]

QËNDRIMI ISLAM
NDAJ EVOLUCIONIT


Miku im tha:
- Sot do të kesh punë të vështirë. Të duhet patjetër ta dëshmosh krijimin e njeriut në mënyrën gala -gala: e mori Zoti një copë dhe, e përziu me dorën e Vet, e frymëzoi në atë shpirtin dhe kështu u krijua Ademi, ndërsa krijimin e njeriut në këtë mënyrë e refuzojnë dituritë për evolucionin, të cilat nga ana e tyre pohojnë se njeriu i parë, Ademi, ka ardhur në botë si rezultat i një procesi të tërë të zhvillimit të jetës në tokë dhe si i tillë është i lidhur ngusht me anëtarët e familjes së tij - botën shtazore, se ka paraardhës të përbashkët me majmunët, se ekziston ngjashmëri e madhe në ndërtimin e trupit të tyre që, krejtë së bashku, flet qartë se të gjithë i takojnë një familjeje.

I gatshëm për hir të të vërtetës dhe shkencës në diskutim të pakursyer, mikut tim iu përgjigja:

- Së pari më lejo t’i përmirësoj disa pikëpamje tua në lidhje me krijimin e njeriut. Zoti nuk e ka krijuar Ademin në mënyrë gala - gala si mendon ti: Ja, këtu është një copë dhe, i fryejmë asaj dhe do të bëhet Ademi. Kur’ani flet për një mënyrë krejtësisht tjetër të krijimit të Ademit, flet për krijimin i cili ka fazat e veta, zhvillohet nëpër periudha dhe kalon në kohën e Zotit. Kur’ani krejtësisht qartë thekson se njeriu nuk ka dalë drejtpërsëdrejti nga dheu por nga pasardhësit të cilët kanë lindur nga dheu:

“Ne, me të vërtetë e kemi krijuar njeriun nga palca e tokës.” (El122 Mu’minûn, 12). Pastaj, se njeriu në fillim s’ka qenë aspak i rëndësishëm:

“Vallë, a nuk ka kaluar njeriu një kohë, atëherë kur nuk ka qenë i denjë të përmendet.” (Dehr - Insân, 1).

Dhe se krjimi i tij ka qenë në mënyrë evolutive:

“Ç’është me ju, pse nuk i frikësoheni fuqisë së All-llahut. Ai ju ka krijuar në etapa (shkallërisht).” (Nûh, 13-14).

“Ne ju krijuam, pastaj ua dhamë formën dhe atëherë u thamë engjëjve: Bini në sexhde para Ademi., Ata ranë në sexhde, ndërsa Iblisi refuzoi...” (El-A’râf, 11);

“Dhe kur Zoti yt u tha ëngjëjve: Unë do ta krijoj njeriun nga balta, e kur ta përkryej dhe ta frymëzoj nga fryma ime, atëherë ju përuljuni.” (Sâd, 71-72).

Nga ajetet e theksuara bukur mund të shihet se krijimi ka kaluar nëpër faza: të krijuarit, të formuarit, të përkryerit, e pastaj të frymëzuarit e frymës. Është karakteristike që këto faza në ajete janë të lidhura me lidhësen “thumme” (pastaj), e cila në kohën e Zotit shënon miliona vjet:

“Dhe vetëm një ditë te Zoti yt është sa një mijë vjet sipas llogaritjes suaj.” (El-Haxhxh, 47).

T’i shikojmë këto faza kohore të krijimit në kaptinën Sexhde në të cilën All-llahu xhel-le-shanuhu thotë:

“E ka filluar krijimin e njeriut nga balta, pastaj e ka bërë që pasardhësit e tij të bëhen nga gjaku i pikësuar dhe nga uji i dobët i njeriut, pastaj e ka unjësuar dhe qenien e tij e ka përkryer dhe e ka frymëzuar nga fryma e Vet dhe i ka dhënë veshë, sy dhe zemër.” ( Es -Sexhdé, ,7-9)

Në fillim ka qenë dhe pastaj gjak i pikësuar nga uji i dobët. Këto janë nismat e krijimit të njeriut i cili si i tillë “nuk ka qenë i denjë të përmendet”. Pastaj kanë pasuar unjësimi, formimi dhe frymëzimi me të cilin njeriu është bërë qenie e përkryer me shqisa: të të dëgjuarit, të të pamurit, si dhe me zemër... është bërë Ademi i cili pra është etapa e fundit e një zhvillimi kauzal e të gjatë, e kurrsesi fillim absolut i një krijimi momental (mënyrë - gala-gala):

“Dhe All-llahu ju ka bërë që të rriteni nga toka sikur bimët...” (Nûh, 17).

Me rritjen e cila është përmendur në këtë ajet, mendohet në rritjen e cila i ka fazat e veta. Mirëpo, fshehtësia e vërtetë është në atë se çfarë kanë qenë ato faza në esencën e tyre, ç’kanë qenë në të vërtetë ato periudha të zhvillimit.

[alko71]

A është trungu i jetës i tërë nga një baba?

Duke e marrë parasysh përbërjen kimike, çdo gjë është nga dheu. Çdo gjë me vdekjen e cila është e pashmangshme, i kthehet tokës dhe zbërthehet në përbërjet e veta themelore. Ky është fakt i gjithënjohur. Por, fjalën “baba” ne këtu e kuptojmë shumë më gjerë se përbërja themelore e njeriut. Pyetja vetëm është se a është lindur qeliza e parë nga toka e cila me të shumëzuarit i ka prodhuar të gjitha llojet dhe gjinitë e shtazëve dhe të bimëve e me këtë edhe vetë njeriun, apo kanë ekzistuar nisma të shumënumërta dhe të nduarnduarta: një nismë nga e cila janë zhvilluar bimët, një tjetër nga e cila lindi një lloj i caktuar i shtazëve si psh. sfungjerët, nisma nga e cila u zhvilluan peshqit, pastaj nisma nga e cila lindën zvarranikët, nisma e shpendëve, nisma e sisorëve dhe nisma nga e cila është zhvilluar njeriu, që do të thotë se edhe njeriu ka nismën e vet... plotësisht të pavarur sikur edhe çdo lloj tjetër.

Ngjashmëria anatomike e gjinive, llojeve dhe familjeve nuk e mohon lindjen e çdo lloji nga nisma e veçantë. Kjo përputhshmëri anatomike krejtësisht qartë tregon në atë se është një Krijues i të gjitha llojeve, gjinive dhe familjeve, i cili të gjithë i ka krijuar nga materiali i përbashkët, sipas një stili dhe plani të njëjtë. Kjo është konsekuenca e tyre logjike dhe e domosdoshme. Mirëpo, kjo që kanë një baba, nuk është rezultat i domosdoshëm i ngjashmërisë anatomike dhe përputhshmërisë së llojeve, gjinive dhe familjeve.

Mjetet e komunikacionit janë të ngjashme ndërmjet veti si qerret, trenat, tramvajët, etj. Kjo ngjashmëri e tyre flet se ato mjete të komunikacionit janë prodhim i trurit njerëzor. Por kjo në asnjë mënyrë nuk e mohon ekzistimin e projektuesit dhe origjinalitetin e tyre. Sikur që është e padrejtë të themi se qerrja e dorës është “zhvilluar” sipas ndonjë ligji të vet të brendshëm të pavarur, së pari në qerre të cilën e tërheqin kuajt, pastaj në ford, tren dhe dizel, sepse është e vërtetë që ky “kalim” do të ishte krejtësisht ndryshe dhe do të vijonte me zhvillimin e mendjes së konstruktuesit dhe aftësive të tij shpikëse. Po ashtu është e padrejtë të thuhet se një lloj ka dalë nga tjetri, edhe pse ky pohim, duke marrë parasysh renditjen e përmendur kohore, duket i saktë. Mirëpo është e vërtetë se çdonjëri prej tyre ka ardhur me “kërcimin shpikës” të konstruktuesit të vet dhe ashtu ka filluar pavarësisht.

A kanë ekzistuar paranisma të pavarura të gjinive apo disa gjini kanë nismë të njëjtë?

Zhvillimi është përmendur krejtësisht qartë në Kur’an sikur që janë përmendur edhe fazat e tij: faza e krijimit, faza e formimit, faza e përkryerjes dhe faza e gjallërimit... Mirëpo, shkenca ende nuk ka mbërritur që në tërësi ta shpjegojë cilëndo qoftë nga këto faza dhe ta japë fjalën e fundit për to.

Nëse kthehemi në ajetin e kaptinës Sexhde i cili në përkthim është:
“... E filloi krijimin e njeriut nga balta, pastaj e bëri që pasardhësit e tij të bëhen nga gjaku i pikësuar dhe nga uji i dobët i njeriut, pastaj e unjësoi dhe qenien e tij e bëri të përkryer dhe e frymëzoi nga fryma e vet, dhe i dha veshë, sy dhe zemër...” (Es-Sexhde, 7-9), do të shohim se nismat e para të njeriut, prej të cilave më vonë është bërë njeriu i parë-Ademi, e ato janë mbi të cilat flitet sikur mbi ujin e njeriut, nuk i kanë pasur të formuara shqisat: e të pamurit, të dëgjuarit, as zemrën. Këto kanë ardhur më vonë pas “frymëzimit të frymës” e kjo ka qenë faza e fundit e krijimit të Ademit. Do të thotë, këto nisma janë të ngjashme me jetën paranismore (primodiale) të shtazëve:

“Vallë, a nuk ka kaluar njeriu një kohë kur nuk ka qenë i denjë të përmendet.” (Insân, 1).

Nuk mendoj se e gjithë kjo dallohet nga qëndrimet e shkencës për të cilat flet ti.
Mirëpo, e vërteta e zhvillimit ende është fshehtësi. Dhe askush i mençur nuk do të pohojë se këtë të vërtetë e ka zbuluar.
Ndoshta ajo që me të vërtetë ka ndodhur, as për së largu nuk është kjo për të cilën flasim ne dhe për të cilën flasin shkencëtarët. Çështja është ende e hapur për hulumtime dhe çdo gjë që shkenca e servon është vetëm supozim.

[alko71]

MAKSIMA KUR’ANORE:
“LÂ ILÂHE IL-LALL-LLAH”
NUK KA ZOT TJETËR
PËRVEÇ ALL-LLAHUT

Miku tha:
- A nuk pajtohesh me mua në mendimin se ju e teproni shumë në përdorimin e fjalës “Lâ ilâhe-il-lall-llah”, duke e quajtur atë çelës i cili hap çdo derë, me këto fjalë e përcillni të vdekurin, e pritni foshnjën e posalindur, i vendosni ato fjalë në vula, i skalitni në gjerdane, i shtypni në monedha, përpunoni lehva në mure... (thoni) se cili prej jush i shqipton këto fjalë, trupin e vet e ka të ruajtur nga zjarri... e nëse e shqipton njëqind mijë herë, do të hyjë në xhennet, sikur ato fjalë të ishin talisman magjik, magji për dëbimin e gjindëve apo shpellë për mbylljen e tyre, si dhe shkronjat elif-lâm-mîm, kâf-hâ-jâ-ajn-sâd, tâ-sîn-mîm, hâ-mîm, elif-lâm-râ, kuptimin e të cilave as ju vetë nuk e dini. A do ta shpëtoj veten nga dënimi nëse i shqiptoj fjalët “La illahe il-lall-llah”? Nëse po, atëherë ja unë e shqiptoj para teje dhe këtij auditoriumi: Lâ ilâhe il-lall-llah, dhe me këtë a ka marrë fund çdo gjë?

- Jo, me këtë nuk ke thënë asgjë. Maksima kur’anore, “Lâ ilâhe il-lall-llah” e cila do të thotë: “Nuk ka zot tjetër përveç All-llahut” është e dobishme vetëm për atë që e rregullon jetën e vet sipas saj, e jo edhe për atë i cili e përsërit vetëm me gjuhë.

“Lâ ilâhe il-lall-llah” është metodë e punës, stil dhe program i jetës. Të mendojmë pak për domethënien e saj. Kur të themi “Lâ ilâhe il-lall-llah”, atëherë me atë qartë bëjmë me dije se vetëm All-llahu është i denjë për adhurim. Ndërmjet “la -së” dhe “il-la-së”, ndërmjet mohimit dhe pohimit të cilët janë përfshirë në këtë maksimë, ndërmjet tyre gjendet i tërë besimi. Me “la -në” mohuese mohohet hyjnia e çdo gjëje që na mashtron dhe josh nga të mirat e kësaj bote si pasuria, dinjiteti, pozita, sundimi, çdo formë e kënaqësisë, luksi, gratë, krenaria... Të gjitha këtyre haptazi u themi: Jo. Nuk do të adhuroj. Ti nuk je zot. Pastaj i drejtohemi vetes, shpirtrave tanë të cilët shpesh jepen pas këtyre kënaqësive, sepse njeriu shpesh e adhuron edhe vetveten; e adhuron mendimin e vet, epshet e veta, zgjidhjen e vet, vullnetin e vet, aftësitë e veta dhe mendon se me duart e tij i ka kapur skajet e çdo sendi, se në duart e tij është fati i mbarë njerëzimit, dhe në këtë mënyrë e bën veten zot e që shpesh edhe s’është i vetëdijshëm për këtë. Shpirtit të këtillë ne i themi: Jo. Nuk do të adhuroj. Ti nuk je zot. U themi “Jo” të gjithë atyre të cilët kërkojnë nga ne që t’i adhurojmë në vend të Zotit.
Fjala “ilahun” është “failun”, ndërsa failun do të thotë ai i cili vepron. Te ne ai është Zoti, kurse çdo gjë tjetër është mjet. Çdo gjëje dhe çdokujt tjetër përveç All llahut i themi: Jo, nuk do të adhuroj, sepse nuk je zot. Se s’ka zota tjerë përveç All-llahut e vërtetojmë me pjesëzen “il-la” në maksimën e përmendur kur’anore. E ndërmjet këtyre dy pjesëzave, siç e theksuam këtë më lart, qëndron i tërë besimi. Pra, ai i cili është i zënë me grumbullimin e pasurisë, kapitalit, poltroneri ndaj eprorëve, vrapim pas kënaqësive, dhënie pas epsheve, adhurimin e mendimit të vet dhe qëndrimit të vet, ai nuk u ka thënë vendosmërisht zotërinjve të vet: Jo. Ai është në mihrab (altar) të idhujve të tij dhe nëse e shqipton maksimën kur’anore “Lâ ilâhe il-lall-llah”, ai këtë e bën rrejshëm, e shqipton me gjuhën e tij atë që nuk e bën me duart e tij dhe që nuk e dëshmon në praktikën e tij të përditshme.

[alko71]

Maksima “Lâ ilâhe il-lall-llah” do të thotë edhe se nuk ka llogarimarrës as kontrollues tjetër përveç All-llahut, i cili është i vetmi i denjë për frikërespekt. Ai i cili i frikësohet dikujt tjetër nuk u ka thënë vendosmërisht dhe me zemër “la” dmth: Jo, të gjithë atyre zotave të rrejshëm, por vazhdimisht atyre u bie në sexhde, u falet dhe kështu bën shirk (i bën shok Zotit - shën. jonë). Ai gënjen kur i shqipton fjalët: “Lâ ilâhe il-lall-llah’.
Nga domethënia e “Lâ ilâhe il-lall-llah” shihet se kjo është obligim, program dhe stil i jetës, qëllimi i së cilës është puna sipas asaj çka do të thotë ajo. Dhe kush vepron sipas kësaj maksime kur’anore, me të vërtetë ajo do t’i jetë talisman me të cilin do të mund të hapë çdo derë, shpëtim në të dy botët dhe rrugë për në xhennet. Ndërsa sa i përket atij i cili e shqipton këtë maksimë vetëm me gjuhë, pa e rregulluar dhe organizuar jetën e vet sipas saj, kjo nuk do t’i sjellë kurrfarë dobie.
Mirëpo, fjalët “Lâ ilâhe il-lall-llah” do të thonë edhe më shumë se kjo. Ato kanë edhe nocionin e tyre të caktuar filozofik. Dr. Zeki Nexhib Mahmudi thotë: “Maksima “Lâ ilâhe il-lall-llah” përmban të pranuarit e ekzistimit të atij që e shqipton këtë maksimë dhe jeton sipas saj, ekzistimin e asaj që kjo maksimë e thotë si dhe ekzistimin e atyre para të cilëve kjo maksimë shqiptohet. Shkurt, ajo konfirmon ekzistimin e vërtetë të individit, All-llahut dhe të atyre para të cilëve individi përkatës e pranon ekzistimin e Zotit. Nga kjo shihet se Islami e hedh poshtë idealizmin në filozofi sikur që këtë e bën njësoj edhe me materializmin. Ai merr një pozitë të mesme. E refuzon idealizmin sepse ai nuk e pranon ekzistimin e të tjerëve dhe të botës objektive, faktin e jashtëm jo të varur nga arsyeja. Çdo gjë në sytë e idealistëve rrjedh sikur të ishte ëndërr, çdo gjë është në tru, çdo mendim del nga mendja. Edhe ti, edhe radioja, rruga, shoqëria, shtypi, lufta, të gjitha këto janë ndodhi, figura dhe ëndrra të cilat zhvillohen në mendje, ndërsa bota e jashtme nuk ka ekzistimin e saj të vërtetë.
Islami, sikur që këtë e theksuam, e refuzon këtë qëndrim idealist ekstrem dhe maksima e tij “Lâ ilâhe il-lall-llah”, sikur që këtë e ka vërejtur dr. Zeki Nexhib Mahmudi, e vërteton ekzistimin e atij që deklaron, ekzistimin e asaj që deklarohet dhe ekzistimin e atyre para të cilëve atë e deklaron, dmth. që individi, All-llahu dhe të tjerët (njerëzit), janë të vërteta të konfirmuara. Maksima “Lâ ilâhe il-lall llah” pra do të thotë stil i jetës dhe qëndrim i caktuar filozofik.
Dhe ja, tash e ke të qartë se shqiptimi yt i maksimës së lartpërmendur kur’anore nuk do të të ndihmojë, sepse ti atë e ke shqiptuar josinqerisht. E ke shqiptuar shehadetin, ndërsa nuk punon, nuk e organizon dhe nuk e rregullon aspak jetën tënde sipas maksimës kur’anore të cilën e ke shqiptuar.

Sa i përket diskutimit për harfet (shkronjat): elif-lâm-mîm, kâfhâ- jâ-ajn-sâd, hâ-mîm, elif-lâm-râ, më lejo që para kësaj të të pyes për shkronjat “sîn” dhe “sâd”, llogaritmin dhe formulën e energjisë, gjë që tërë kjo është fshehtësi për atë i cili nuk e njeh matematikën, gjeometrinë dhe fizikën, ndërsa për ata që i njohin këto dituri secila nga këto “fshehtësi” e ka domethënien e saj të thellë. Ashtu është edhe me harfet të cilat ti i përmend. Domethënien e tyre e njeh vetëm ai të cilit i është zbuluar.

[alko71]

MBI MU’XHIZEN



Miku tha:
- Nuk e kuptoj se si Zoti Mëshirues, për të cilin ju thoni se është i butë, i mëshirshëm, fisnik, se shumë fal etj., i lejon vetes, një Krijues dhe Zot i tillë, t’i urdhërojë Të dërguarit të Tij, Ibrahimit, që ta therë fëmijën e vet. A nuk do të pajtohesh së bashku me mua se në mbarë këtë është shumë vështirë të besohet?

- Nga konteksti i të rrëfyerit kur’anor për Ibrahimin a.s. dhe birin e tij Ismailin, qartë shihet se qëllimi i Zotit nuk ka qenë që Ibrahimi ta therë birin e vet, sepse po ta dëshironte këtë All-llahu xh.sh. pa dyshim ajo edhe do të ndodhte. Mirëpo, është e njohur se Ismaili nuk ka qenë i flijuar si kurban. Nga Ibrahimi a.s. është kërkuar që të ngadhënjejë dashurinë e tij të flakët ndaj fëmijës së tij të lindur, që të jetë zot i ndjenjave të tij, që të lirohet nga lidhshmëria e tepruar me Ismailin, sepse nuk është e lejuar që zemra e Të dërguarit të Zotit të jetë e lidhur për dikë tjetër në atë masë sa është e lidhur për All-llahun xh.sh. Zemra e Të dërguarit të Zotit duhet patjetër të jetë e përmbushur me dashuri të pafundshme ndaj All-llahut xh.sh. Çdo gjë tjetër, si bota, fëmijët, autoriteti, mundimi, janë me rëndësi të dorës së dytë. Ismaili, siç është e ditur, është lindur kur ati i tij ka qenë në pleqëri të thellë. Nga ky shkak ndoshta ajo dashuri e flakët e babait ndaj tij. Atëherë All-llahu xh.sh. e vë në sprovë Të dërguarin e vet në mënyrë që të hulumtohet saktësia e tij e interpretimit të këtillë. Dhe ç’ndodhi. Mjaftonte që I dërguari i Zotit vetëm ta pranonte urdhrin e Zotit dhe menjëherë t’i qasej ekzekutimit të tij. Mirëpo, atëherë vjen urdhri i Zotit për zëvendësimin e sakrificës.

- E ç’mendoni për mu’xhizet e: Ibrahimit a.s. - për hyrjen e tij në zjarr i cili nuk e djeg, për shkopin e Musaut a.s. të cilin ai e shndërron në gjarpër dhe me të cilin e çan detin, pastaj për dorën e tij të bardhë... Vallë a nuk të përngjet e gjithë kjo në programin akrobatik të ndonjë cirku. A thua ka nevojë Zoti që fuqinë dhe madhërinë e Vet ta dëshmojë me diç që vetvetiu është absurd dhe paraqet prishje të rendit dhe rregullit në natyrë. A thua, a nuk janë pikërisht rendi, sistemi, arsyeja, disiplina, me një fjalë ligjet të cilat zotërojnë në natyrë, dëshmitë më të fuqishme të madhërisë dhe fuqisë së Zotit?


- Më duhet patjetër të të them se mu’xhizen e ke kuptuar gabimisht. Ajo, sipas mendimit tënd, është akrobatizëm (pehlivanllëk), kundërshtim i rendit dhe absurd. Mirëpo, mu’xhizja është krejtësisht diç tjetër.
Më lejo që këtë të ta shpjegoj me shembuj! Të supozojmë që sikur ti të kishe mundësi me çfarëdo rasti të ktheheshe tre mijë vjet prapa dhe ta vizitosh faraonin egjiptian duke marrë me vete një transistor të madhësisë së një shkrepseje, i cili këndon dhe flet. Ç’mendon, çka do të bënte faraoni dhe suita e tij? S’ka dyshim se të ngurosur (habitur) do të bërtitnin se kjo është mu’xhize, magji dhe kundër çdo ligji, edhe pse ne të gjithë e dimë se në mbarë këtë s’ka asgjë të çuditshme dhe të mbinatyrshme, sepse tërë ajo që ndodh brenda transistorit ndodh sipas ligjeve të elektronikës dhe si e tillë është plotësisht normale dhe e kuptueshme. Me çfarë habie, ndërkaq, do të të shikonte mbreti i Babilonisë sikur ta vizitoje me televizor në dorë i cili emiton fotografi nga Perandoria Romake, ndërkaq mbreti asirian, krejt i çmendur, do të të duartrokiste po të dëgjonte zërin nga pllaka e gramafonit të cilin e ke lëshuar.

[alko71]

Edhe historia më e afërt ka shënuar reagime gati të njëjta. Kështu për shembull kur erdhën kolonialistët në Afrikë dhe kur ateroi aeroplani i parë në një pyll të pashkelur, vendasit e atjeshëm nga frika ranë duke u lutur lakuriq për tokë, pastaj filluan t’u bien daulleve dhe të flijohen duke thënë se ai është Zoti që ka zbritur nga qiejt, sepse atë që e panë me sytë e tyre ishte kundër të gjitha ligjeve “logjike” të cilat ata i njihnin, edhe pse ne e dimë mirë se fluturimi i aeroplanit zhvillohet sipas ligjeve konsoliduese (të aerodinamikës - shën. përk.) dhe se me rastin e konstruimit të aeroplanit është dashur doemos ato të merren parasysh. Për këtë arsye mu’xhizja nuk është prishje e rendit por respektim i rendit. Uji ngjitet nëpër trungun e hurmës përkundër gravitacionit. Fjala është për ligjin e kompaktësisë së shtyllës ujore, ligjit të fijeve të veçanta (rrënjore) dhe ligjit të shtypjes osmotike të cilët e tërheqin ujin lart.

Ne asnjëherë nuk dalim nga suazat e arsyes, as jashtë të të kuptuarës. Mahnitja e vendasve pason nga mosnjohja e ligjeve në natyrë. E tillë është edhe mahnitja jote para çarjes së detit që e bëri Musau a.s. dhe shndërrimi i shkopit në gjarpër, para ngjalljes së të vdekurve të Isaut a.s., hyrjes së Ibrahimit në zjarr që s’mund ta djegë etj. Për ty kjo është e pamundur sepse i then ligjet. Ti këtë e konsideron akrobatizëm, edhe pse e gjithë kjo zhvillohet sipas ligjeve të Zotit që i tejkalojnë ligjet të cilat deri tash i kemi zbuluar. Fjala është vetëm për një ndodhi më të lartë dhe një rend më të lartë, i cili është krejtësisht logjik, edhe pse mendja jonë ende nuk e arrin. Zoti xhel-le-shanuhu nuk e prish këtë rend me mu’xhize por me ato na i zbulon nivelet e tij më të larta.

Behaijët kanë gabuar gjithashtu duke i mohuar mu’xhizet sikur edhe ti, sepse i kanë konsideruar mospërfillje dhe përçmim i mendjes. Ata i kanë refuzuar kuptimet e fjalëpërfjalshme të tekstit kur’anor, dhe sipas të kuptuarit të tyre Musau, a.s. me shkopin e tij nuk e ka çarë detin, por shkopi i tij e ka simbolizuar sheriatin i cili e ndanë të vërtetën, dora e tij e bardhë, sipas tyre, është mishëruar në dorë të së mirës; Isau i ka ngjallur shpirtrat e jo trupat, ia ka hapur pamjet mendjes, e nuk ua ka kthyer pamjen të verbërve. Për ata mbarë kjo ka qenë vetëm alegori dhe simbolikë kur’anore, sepse tërë këtë s’kanë mundur ta kuptojnë.

Ne sot jetojmë në kohën në të cilën aspak nuk është vështirë të kuptohen mu’xhizet. E pamë se si shkenca na dërgoi në Hënë. Nëse kjo na shkoi për dore duke iu falënderuar dijeve tona, atëherë është jashtë çdo dyshimi që dija e Zotit të na ofrojë forcë dhe fuqi më të madhe. Dëgjoje pak këtë ajet të bukur kur’anor:

“O grup i exhineve dhe njerëzve! Nëse ju mendoni se mund të depërtoni nëpër sferat e larta të qiellit dhe të Tokës, atëherë provoni! Por nuk do të mundeni të depërtoni pa ndonjë fuqi të madhe.” (Err-Rrahmân, 33).

[alko71]

KUPTIMI I FESË


Miku vazhdoi:
- Dëgjo, nëse ekziston xhenneti, sikur që pohoni, atëherë unë do të jem i pari i cili do të hyj në të, sepse jam më religjioz sesa shumë propagandues tuaj me mjekra dhe tespih në dorë.

- Religjioz? Çka nënkupton me këtë?

- Mendoj, nuk e ofendoj askend, nuk vjedh, nuk vras, nuk pranoj ryshfet, nuk hipokrizoj, nuk urrej, askujt nuk ia mendoj të keqen, qëllimin e kam vetëm të bëj mirë dhe qëllimi im gjithnjë është dobia e përgjithshme. Zgjohem dhe fle me ndërgjegje të pastër. Parimi i jetës sime është që ta rregulloj atë që mundem. A nuk është tërë kjo fe? A nuk thoni ju se feja është tërësia e marrëdhënieve të nje riut?!

- Atë që e the, nuk është fe. E tërë çka punon ti bën pjesë në fe dhe quhet edukatë dhe sjellje e mirë. Ti nuk bën dallim midis asaj ç’është feja dhe asaj çka i takon fesë. Fe do të thotë vetëm një: njohja e All-llahut dhe qëndrimi ndaj Tij, të Madhit dhe Mëshiruesit, i cili është afër dhe i cili çdo gjë sheh dhe dëgjon, dhe i cili është i vetmi i denjë për lavdi dhe falënderim. Kjo, në të vërtetë është feja dhe ajo në vete i inkuadron edhe të gjitha ato që i theksove.
Pejgamberi i All-llahut thotë:
“Zoti e pranon sadakanë më parë se sa duart e atij që i jepet”. Kush e beson Zotin xhel-le shanuhu i do edhe krijesat e Tij dhe sillet mirë ndaj tyre...

- Më beso, nganjëherë ndiej se ekziston njëfarë Fuqie.

- Fuqi!

- Po! Njëfarë Fuqie e panjohur e cila qëndron pas tërë kozmosit. Unë plotësisht besoj se ekziston njëfarë Fuqie.

- Si e kupton ti këtë Fuqi? A e kupton si qenie e cila dëgjon, sheh, kupton, u jep premtime krijesave të Tij se do t’i mbrojë, udhëzojë, dhe drejtojë në rrugë të vërtetë, se do t’u dërgojë libra dhe pejgamberë dhe do t’u përgjigjet lutjeve të tyre.

- Haptas të të them, unë atë fuqi nuk e mendoj ashtu, as s’e kuptoj. Edhe më tepër se kjo, e mendoj naive dhe të pahijshme ndaj asaj Fuqie madhështore.

- Do të thotë, kjo është ndonjë Fuqi e verbër e cila pa vetëdije dhe pa përgjegjësi e drejton kozmosin?

- Ndoshta!

- Sa i keq është kuptim yt për Fuqinë më të lartë. Të ka dhënë sytë e ti mendon se ajo është e verbër. Të ka dhënë mend, kurse ate e mendon të pavetëdijshme. Ti e mohove All-llahun dhe kështu vetvetes i bëre mizori... ti Zotin tënd e mendon si fuqi të verbër të cilit nuk i lutesh dhe nënshtrohesh...

- Pse të falem dhe kujt t’i falem? Unë në lutjet tuaja nuk shoh kurrfarë urtësie. Për ç’arsye ato lëvizje dhe a nuk është e mjaftueshme vetëm përulësia?

- Kuptimi i faljes (së namazit) është thyerja e mendjemadhësisë. Me rënien në sexhde, me prekjen e tokës me ballë dhe me theksimin e “subhâne rabbije-l-a'elâ” e pranon vendin tënd, se ti në krahasim me All-llahun je i imët dhe i asgjëshëm, se je dhe... Kurse, sa u përket lëvizjeve në fjalë dhe mosmjaftueshmërisë së vetë përuljes, më lejo të të pyes para se të të përgjigjem: për ç’arsye është krijuar trupi dhe pse ti nuk kënaqesh vetëm me dashuri abstrakte e cila nuk e inkuadron në vete edhe trupin? All-llahu xhel-le shanuhu ta krijoi trupin që të ta zbulojë zemrën. Nëse në zemrën tënde ka diç, ajo do të tregohet në trup. Nëse adhurimi yt është i sinqertë, ti atë do ta manifestosh me trup, e nëse nuk është, atëherë do të mbetet vetëm në gjuhë.

- A beson ti se do të hysh në xhennet?

- Të gjithë do të shkojnë në xhehennem(!?..). Pastaj All-llahu do t’i shpëtojë ata të cilët kanë vepruar atë që e ka urdhëruar Ai dhe janë ruajtur prej asaj që Ai e ka ndalur. Unë nuk e di se a jam prej atyre të cilët do të jenë të shpëtuar. Atë e di vetëm I Gjithëdijshmi. Vepra mund të jetë e mirë, por qëllimi i cili qëndron pas saj ndoshta nuk është i mirë. Ndoshta dikush punon diç në emër të dikujt tjetër e jo në emër të All-llahut të madhëruar. Shumë ka prej atyre të cilët mashtrohen në parashikimet e tyre. Ne e lusim Zotin të na ruajë nga mashtrimet tona.

- A është e mundur që njeriu të jetë plotësisht i sinqertë?

- Njeriu vetë nuk mund ta arrijë sinqeritetin e plotë. Sinqeriteti është dhuratë e Zotit dhe Zoti xhel-le shanuhu ka premtuar se do ta drejtojë dhe orientojë në rrugë të vërtetë atë që i drejtohet.

Prandaj, nuk të mbetet asgjë tjetër përpos se t’i kthehesh Atij. Tek Ai është e amshueshmja!

[alko71]

NE SENDËRTOJMË FATIN E KËSAJ
BOTE, NDËRSA JU SENDËRTONI
ILUZIONE



Duke konsideruar se është ngadhënjimtar, miku tha:
- Pa i marrë parasysh këto mospajtimet tona dhe kohëzgjatjen e diskutimit tonë, ne nga ato dalim si ngadhënjimtarë, sepse ne sendërtojmë fatin e kësaj bote ndërsa ju iluzionet. Ne kemi shumë gjëra të tilla që harami nuk i ngatërron. Ju keni agjërimin, namazin, duatë, frikën nga llogaria. E më thuaj, kush është në fitim?

- Ju do të ishit në fitim sikur ajo që e posedoni të ishte fati i vërtetë. Mirëpo, kjo në të vërtetë është fatkeqësi.

- Fatkeqësi?! Si kjo?

- Për arsye se kjo është robërim i epsheve të cilat janë të pangopshme. Edhe Kur’ani e pranon se ju kënaqeni, por kjo kënaqësi nuk është e denjë për njeriun. Prandaj, kjo s’është fat. Fati i vërtetë është qetësia shpirtërore dhe çlirimi spiritual nga të gjitha robërimet përveç robërimit ndaj Zotit Një dhe të Vetmit. Fati është pajtimi i njeriut me vetveten, me të tjerët dhe me Zotin xhel-le shanuhu. Ky pajtim arrihet me aktivitetin e njeriut. Tërë jeta e tij duhet të jetë e përshkruar me të mira dhe me të forcuarit e lidhjes me All-llahun xhel-le shanuhu me anë të namazit. Në favor të kësaj janë edhe fjalët e një mistiku: “Ne jetojmë në ëmbëlsitë e atilla që mbretërit, sikur ta dinin çfarë janë, do të tentonin me shpata të na i rrëmbenin”. Ata të cilët e njohin këtë ëmbëlsi të pajtimit me Zotin dhe me vetveten, e njohin vlerën e kësaj thënieje.

- A nuk ke pirë edhe ti para disa vjetësh, je dëfryer së tepërmi dhe ke qenë i kënaqur me jetën e atillë, sikur që jemi ne tash të kënaqur? Në librin tënd All-llah we-l-insân (All-llahu dhe njeriu) ke bërë herezi para një shumice të cilëve tash po ua zë për të madhe, e çka është ajo që të solli nga njëri skaj në skajin tjetër?

- Zoti është Ai i cili i ndryshon njerëzit dhe i cili është i vetmi i pandryshueshëm.

- E di. Ti thua se e tërë kjo është me mirësinë e Zotit, por cili është roli yt?

- Vdekja është ajo e cila së pari më nxiti në një përsiatje të thellë për botën rreth meje. Ajo më parë, në të vërtetë, më është dukur paradoksale dhe atë vetes kurrsesi nuk kam arritur t’ia shpjegoj, derisa bota më është dukur e rregulluar në mënyrë të përkyer dhe e kuptueshme. Sikur jeta ime me ndonjë rast të ishte rastësi e vërtetë dhe lojë, kurse mbarimi i saj asgjë, atëherë për ç’arsye dëshpërimi, animi nga e vërteta, idealet, madje edhe me çmimin e vetë jetës.
Yjet të cilat lundrojnë shtigjeve të veta, bashkësitë jashtëzakonisht të rregulluara të bletëve dhe të buburrecave, bimët të cilat ndiejnë, morali i disa llojeve të shtazëve, truri i njeriut me fijet e veta dhjetëmilionëshe të cilat në harmoni të përkryer funksionojnë, kjo më nxiti në përsiatje për Atë i cili qëndron pas të gjitha këtyre. Hijeshia e gjethit të drunjve, e bishtit të palloit, krahut të fluturës, këndimit të bilbilit, më ka folur për Krijuesin e tyre. E kam parë rregullimin e tërësishëm të natyrës e cila e ka mohuar çdo rastësi dhe jopërcaktueshmëri. E kam lexuar Kur’anin dhe kam mbetur i magjepsur dhe i mahnitur me melodinë e tij. Mirëpo, përveç kësaj melodie në të kam gjetur përgjigje përkatëse në pyetjet të cilat shtrohen në politikë, etikë, sheriat, kozmos, jetë, shpirt, shoqëri. Fakti se Muhammedi, i cili nuk ka ditur të lexojë e as të shkruajë, ka jetuar në një mjedis të prapambetur, së bashku me të gjitha që u theksuan më lart, më ka bindur se Kur’ani është prej Zotit, kurse Muhammedi është I dërguar i Zotit. Pasi që me vëmendje i dëgjoi fjalët e mia, miku më tha duke e shfrytëzuar rastin e fundit të cilin e kishte:

- Unë asgjë nuk po humb, sepse e kam jetuar jetën më të fatshme dhe më të pasur. Mirëpo, nëse llogaritë e mia janë të sakta, ju do të humbni shumë, kurse llogaritë dhe shpresa ime janë të vërteta dhe juve, miku im, ju pret befasi e tmerrshme.

E shikova mikun derisa ende fliste, dhe në thellësitë e syve të tij zbulova frikë, atë frikë të rëndë nga e cila qepallat vezullojnë dhe dridhen. Edhe pse frika në sy ka shndritur vetëm një çast, ai ka qenë mjaft i gjatë të tregojë se dyshimi e ka prekur verbërinë dhe mendjemadhësinë e mikut. Me tonin të cilit orvatej t’i japë ashpërsi më tha:

- Do të shohish se toka është ajo që na pret edhe ty edhe neve.

- A je i sigurt?
Duke e fshehur dyshimin me theks të forcuar ai tha:

- Po!

- Nuk ke të drejtë - i thashë, - se në atë që ti e pohon, kurrë nuk mund të jemi të sigurt.

Duke mbetur vetëm, atë natë, pas dialogut tonë të gjatë, kam qenë i sigurt se miku im në shpirt ka lëndim. Thashë në veten time, duke u lutur për të: mbase kjo frikë do ta shpëtojë, sepse kush ia mbyll vetes me krenarinë e tij shtigjet deri te e vërteta, frika është rrugëdalje e vetme. Mirëpo, e kam ditur se përudhja nga rruga e drejtë dhe nga e vërteta nuk është në duart e mia. A nuk po i thotë All-llahu xhel-le-shanuhu Të dërguarit të Tij:
“Ti, me të vërtetë, nuk do ta udhëzosh drejt atë që do ti, por All-llahu e udhëzon drejt atë që do Ai...” (El-Kasas, 56).
Por, kam bërë lutje për mikun, sepse kam dëshiruar të përudhet dhe të shpëtojë nga mëkati më i madh.