Jorge Luis Borges

[Baptist]

Aureliani qe i pranishem ne kryerjen e denimit sepse mungesa e tij mund te kuptohej si fajesi. Vendi i ekzekutimit ishte je koder ne maje te livadhit ku qendronte nje shtylle e ngulur thelle ne toke e perreth shume krahe drunjesh. Ndihmesi e lexoi vendimin. Nen diell te mesdites, Janus Panoniusi i shtrire permbys duke uluruar si kafsha. Gerryente token me thonje, por gjaketaret e ngriten e cveshen dhe ne fund e lidhen ne shtylle. Ne koke ia vune nje kurore prej kashte te ulur ne sulfur; prane tij gjindej je kopje e vepres se ndyre Adversus annulares. Naten qe shkoi kishte reshur; drunjte ishin te rituar dhe digjeshin me veshtiresi. Janus Panoniusi u lut ne greqishte, pastaj ne nje gjuhe te panjohur. Gjuhet e flakes sa kishin filluar ta lepinin, Aureliani denjoi te ngrente shikimin. Gjuhet e flakeve u shtangen; Aureliani per here te pare dhe te fundit ia pa fytyren njeriut qe kish urryer. I ngjau ne dikend qe si kujtohej. Pas kesaj e perpiu zjarri; piskati si kur klithin drute e lageshta.

[Baptist]

Plutarku rrefen se Jul Cezari e vajtoi vdekjen e Pompeut; Aureliani nuk e qau vdekjen e Janusit por ndjeu ate qe, sigurisht ndien cdo njeri i sheruar nga nje lengate vdekjeprurese qe i eshte bere pjese e jetes. Vitet i iken ne Akuili, ne Efez, ne Maqedoni. U end neper kufijte e veshtire te Mbreterise, mocalet e pakapercyeshme, shkretetirat kontemplative, qe permes vetmise te mundohej ta njihte fatin e vet. Ne qeline mauritaneze, ne naten perplot luaj, rishqyrtoi edhe njehere akuzen e komplikuar kunder Janus Panoniusit dhe e perkrahu kushedi per te saten mije here vendimin me vdekje. Veshtiresine e kishte te gjetja e arsyetimit per akuzen qe kish gatuar. Ne Rusaddir mbajti predikimin e vjeteruar Pishtar mbi pishtaret ndezur ne trupin e te mallkuarve. Ne Hiberni, ne t'banen e monastirit ne mes te malit, naten pak para agimit e shqetesoi nje zhurme shiu. U kujtua per ate naten e Romes kur njesoj ishte shqetesuar nga zhurme e holle e shiut. Ne mes te dites vetetima ia vuri zjarrin malit dhe Aurelianin e gjeti vdekja e Aurelius Panoniusit.

[Baptist]

Fundin mund ta rrefejme vetem ne metafora, sepse ai ndodhe ne mbreterine qiellore ku koha nuk rrjedh. Ndoshta do te ishte me vend te themi se si Aureliani kishte folur me Perendine dhe se iu ngaterrua me Janus Panoniusin, sepse atij fare nuk i interesojne dallimet fetare. Kjo shkurtimisht len te kuptohet se ne pyetje eshte hutimi i mendjes se perendishme. Me sakte do te ishte sikur te pohonim se, me te arritur ne parajse, Aureliani kuptoi se per Perendine e pa zberthyeshem, ai dhe Janus Panoniusi (basimtari i drejte dhe besimtari i shtrember, urrejtesi dhe i urrejturi, paditesi dhe i denuari) jane nje, dhe i njejti person.

Fund

b.b. troy iii p.a.e.

[Baptist]

Poezi

Jorge Luis Borges
The Art Of Poetry

To gaze at a river made of time and water
And remember Time is another river.
To know we stray like a river
and uor faces vanish like water.

To feel that waking is another dream
that dreams of not dreaming and that the death
we fear in our bones is the death
that every night we call a dream.

To see in every day and year a symbol
of all the days of man and his years,
and convert the outrage of the years
into a music, a sound, and a symbol.

To see in death a dream, in the sunset
a golden sadnes -- such is poetry,
humble and immortal, poetry,
returning, like dawn and the sunset.

Sometimes at evening there's a face
that sees us from the deeps of a mirror.
Art must be that sort of mirror,
disclosingto each of us his face.

They say Ulysses, wearied of wonders,
wept with love on seeing Ithaca,
humble and green. Art is that Ithaca,
a green eternity, not wonders.

Art is endless like a river flowing,
passing, yet remaining, a mirror to the same
inconstant Heraclitus, who is the same
and yet another, like the river flowing.

Genia Gurarie (Princeton Univeristy)

[Baptist]

Jorge Luis Borges
Arti i Poezisë

T'ia ngulësh sytë lumit të përbërë nga koha dhe uji
dhe të mos harrosh Koha është një tjetër lum.
Të dishë se ne endemi si një lum
dhe fytyrat tona tresin sikur uji.

Të ndjesh se zgjimi është nje tjetër ëndërr
që ëndërron se nuk është ëndërrim dhe se vdekja
që e kemi frikë në palcë, është vdekja
të cilën për cdo natë e quajmë ëndërr.

Të shohësh në secilën ditë dhe vit simbol
të gjithë ditëve të njeriut dhe të viteve
dhe ta shndërrosh egërsinë e viteve
në muzikë, tingull, dhe në simbol.

Të shohësh në vdekje një ëndërr, në perëndim
një pikëllim të artë -- kjo është poezi,
e përulur dhe e pavdekshme, poezi,
tek kthehet, si lindje si perëndim.

Ndonjëherë në mbrëmje aty është një fytyrë
që na shikon nga thellësite e një pasqyre.
Arti duhet të jetë ai lloj pasqyre,
që shpërfaq te secili prej nesh po ate fytyrë.

Thonë se Uliksi,i këputur nga bredhja
qau me mall kur pa atë Itakë,
modeste dhe të blerte. Arti është ajo Itakë,
blerimi i perjetshem, jo bredhja.

Arti është i pa këputur si një lum që rrjedh,
shkon, e prap ngelë, pasqyrim i njëjtë
i Heraklitit të ndryshueshëm, që është i njëjtë
por prap i ndryshëm, si lumi që rrjedh.

b.b. troy iii p.a.e.

[Baptist]

Rrota u step perpara Kryqit, por Aureliani dhe Janus Panoniusi ende vazhdonin luften e tyre te heshtur. Te dy sherbenin ne te njejten ushtri, e deshironin te njejtin shkelqim, ne luften kunder te njejtit Armik, megjithese Aureliani nuk e kishte shkruar asnje fjale qe defton se fshehurazi kerkonte ta mposhtete Janusin. Dyluftimi i tyre ishte i padukshem; nese vrojtimet e gjera nuk me mashtrojne, emri i atij tjetrit nuk permendet ne asnjerin nga vellimet e shumta te Aurelianit qe i ruan Patrologjia e Mingeut. (Nga veprat e Janusit tani kane ngelur vetem njezet fjale.) Te dy kan gjykuar anatemat e sinodit te Peterhoves; te dy sulmuan arianizmin qe mohon se i Biri eshte nje me te Atin; te dy kane deshmuar drejtebesimin e vepres Topographia christiana te Kozminit e cila thote se Bota eshte katrore, si tabernakuli hebraik. Si ne ore te lige, nga te kater anet e botes shpertheu tjetra herezi e furishme. Me t'u shfaqur ne Egjipt apo ne Azi (deshmite nuk pajtohen dhe Bousset nuk i pranon argumentet e Harnackut), ajo i vershoi krahinat lindore dhe ngriti shenjetore ne Maqedoni, Kartagjene dhe Treverise, lirisht mund te thuhej se kishte arritur ne cdo cep; flitej se ne diecezen Britanike kishte kryqa te permbysur dhe se ne Cezare pasqyra kishte zevendesuar figuren e Zotit. Pasqyra dhe harku ishin simbolet e skizmes se re.

Ke hasur ne ndonje nga veprat e Patrologjise? Mos e ler novelistin argjentinas te te hutoje.