3. Kanuni i Leke Dukagjinit
Fjala kanun s'ka dyshim, se etimologjikisht rrjedhe prej fjalet grqishte "kanon", qi dpn me than mastar njajo vegel e drunit a e ndonji brumit tjeter, qi vjen me terhjeke viza te drejta. Metaforikisht shenjon shtillin e ligjvet gojdhanse e te pa kodifikueme, mbas te cilave ecte dikur hullija e jetes e e veprimit te popullit shqyptar.
vijon ...
Por pse i thone: i Leke Dukagjinit? qe nje cashtje e cilla ene nuk asht zhvillue krejt mire e me suguri t'plote. Nji pale thone, se quhet i Leke Dukagjinit, per arsye qi ky Leka e paska mbledhe e kodifikue i pari. Ktij mendimi duket se ka kene edhe Dr. Milan Sufflay, i cilli me librin e vet "Serbte edhe Shqyptaret" (perkthey prej slavishtes) thote ne faqe 90 - "Gojdhana, mbas se ciles keto zakone ligjare te quejtuna me emnin "Kanuni i Lekes", asht ne lidhje me Leken III Dukagjin" (1459-1479). E vertet se Auktori i famshem, nuk thote se ky Leke Dukagjini III ka permbledhe e kodifikue Kanunin ne fjale; por prej do vendeve te tjera te librit te tij te sypripermendun mund te thohet edhe se, per njimend Kanuni ka mujte me kene kodifikue prej Lekes III.
vijon...
Si jo! mund ta marresh falas nga interneti.Postuar mė parė nga Docteur
http://www.mediafire.com/?243i99uyz1c5696
vijon....
Prej vepre te citueme te DR Sufflay theksohen do fakte, qe mund te kene te perpjekur me kodifikim te ligjve n'Shqypni. Qe nji here auktori thote, (f23 et se.) se qe prej te trembdhetes qindvjete (viti 1300 - javan) nder do qytete te Shqypnis gjindeshin zyre noteriale, ku u shkruejshin e prej kahe u perhapshin lajmet gjyqtare te vendit. "Prej trajtes e prej mbrendsis se lajmeve noteriale shqiptare-dukljane" , shkruen mandej (f.25 et seq), "mund te xjerrim ndonji gja mbi faret e statuteve te qyteteve."
Ne nji vend tjeter mandej shton (f.27) "...qytetasit e Durrsit kishin qene shtrenguem t'i mshehin statutet e veta. Ne fillimin e periudhes se Venedikut (1398) u gjet vetem nder Franciskajt e atjeshem neni 35 i nji Statuti, i shkruem mbi papir". Paska pase pra aso kohe statute te shkrueme ne Shqypni.
vijon...
vijon....
Ma teper (op. cit.. f. 87 et seq.) Dr. Sufflay kallxon, se si rreth te trembdhetes qindvjete filluen me u trajtue ne Shqypni si do republika te vogla te permbame prej disa fshatesh a bajrakesh, "tue marre me vedi dy elemente te reja: nji ushtak e nji ligjuer" Kshtu (1414 e ma tutje) bahet jastezakonisht i forte fisi i Hotit, kryetari i te cillit quhej Kapetan (Capitaneous montanae Hottorum), e rreth vjetit 1415 trajtohet lidhja e bajrakeve te Mirdits, e cilla aso kohe mund te dyndte nji ushtri 12,000 luftetaresh. - Se do te kete pase dikur kjo republikash te vogla ne Shqypni, na defton- mbas mendimit t'em- fakti, qi ktu ka vise, qi quhen dy emna pllojce. Per shembull: Shale e Shosh, Puke e Iballe, Shllak e Temal, Mat e Chidhen etr. Tash, tue kene se auktori thote, se edhe Drishti n'interlant te verit te Shqypnis- ka pas Statutin e vet te kodifikuem (op.c.f.25) nuk asht krejt pa fjale e pa vend, me thane, se edhe kto republika kan mujte me pase te kodifikueme ligjet e veta - mos seecilla m'vedi, nji kanun te perbashket te gjitha.
Masandaj auktori shkruen, (f.91 e 180 op. c.) se disa nder kryetare fisesh ne Shqypni u naltesuen ne dinast te pamvarun. T'a merr mendja pra, se kta duke e princa, qi drejt per se drejti e n'emen t evet lidhshin bese e merrshin e epshin me Shtete t'mdha t'Europes, s'do kene lane mbas dore kodifikimin e ligjeve pr vise te veta; mbasi ato kohe u gjindshin kso ligjesh e kso statutesh te kodifikueme. Prandej asht te gjithe gjasa se "Kanuni i Leke Dukagjinit" dikur ka qene i kodifikuem. Ket pune e dishmojn edhe analogjit e shumta, qi ligjet e Kanunit t'sodshem ka me ligje te Romes, te Byzantit te Serbvet. - Merret vesh prej vedit, se mbas te himit te Turqvet ne Shqypni, "Kanuni i Lekes" ka hupe si forme kodi, e asht perdhose si lande drejtsije.
vijon...
vijon....
E po nder cillat vise te Shqypnis qitej nepune, a -si thone sot- zbatohej "Kanuni i Leke Dukagjinit"? Qe nji tjeter pyetje, se cilles nuk mund t'i pergjigjet me suguri; pse mjerisht per shum do arsye mungojn shenime pozitive mbi ket cashtje. Por, me fole pergjithisht,un dte thohet se kapase vler LEGALE nder Leke (Malsoret Mbishoders) e ne Dukagjin. - Dukagjini nder kohe te kalueme perfshite Shale e Shosh, Puke e Iballe, Mirdite, Kthelle e Selite e Zhuben (Malsin) e lezhes. - Per ket pune, thone nje pale, se Kanuni quhet i Leke Dukagjinit jo sepe ka qene kodifikue prej Lek Dukagjinit, por pse ka ken zbatue nder "Leke" e "Dukagjin"; pra "Kanuni Leke-Dukagjin", e jo i "Leke Dukagjinit". Kto cashtje tash i zhvillon me kohe historia.
Domethene ata barinjte e qe luftuan me krye-bariun Skenderbe, sic thote Oliver Shmitt na pakeshin pas statute te kodifikuara, sistem gjyqsor dhe noterial, dhe ishin te organizuar ne republika.
Po Shmittit nuk ja kane deftyer Serbet vepren e pabotuar te Shuflait, ate per te cilen i moren jeten. Durresi i fshihte statutet ne kohen e ofensives Serbe - deri sa u zhduken. Turqia Serbo-Greke mbaroi pune me pjesen qe kishte mbet.
Pyetje ndonjeri?
Javan, ne momentin qe e vrane Shuflajn ne banesen e tij u vodh edhe nje doreshkrim. Ishte doreshkrimi i librit te trete codex albanicus.
Cka ka ndodhur me dy te tjerat? A jane botuar?
Ka patur nje kopje (doreshkrim) te dy volumeve te pare dhe mendohet edhe te te tretit ne Tirane, pasi Shuflai planifikontete kthehej ne Shqiperi para se ta vrisnin. Eshte zhdukur. Sigurisht nuk eshte botuar kurre se u prishnim ndjenjat Serbeve. Keta personat qe sjellin fotografi te vjetra nga Arkivi i Shtetit ne forum, le t'i bejne nje sherbim kombit dhe ta kerkojne. E ne se e gjejne, te vjedhin nje kopje. Shtetit tone nuk i zihet bese.
Kurse biblioteken e Franceskaneve e dogjen me porosi te KQ te PPSH. Kopjet e ralla te biblioteke se Shkodres ju falen Serbeve me kamione me urdher te Partise, ato qe mbeten, femijet urinonin mbi to.
Me Socialistet ndonjeri?
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga javan : 30-06-2012 mė 19:13
Befasohem se si mbijetuam deri me sot, si popull!
Regullat e Postimit
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt