Ferit Ramadani

[biligoa]

1. QYSHKUR JEMI NISUR

(Me rastin e kremtimit të njëqindvjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit Abdyl Frashëri me shokë për së dyti e mori fjalën )

Qysh kur jemi nisur të arrijmë këtu
Flasin vitet e shekullit
E stinët u ndërruan –
Njëra pas tjetrës
Dhe kaluan ndonjëherë
Radhët në udhëtim!

Qyshkur jemi nisur të arrijmë këtu
Flasin gjymtyrët tona
Të mbetura në shekull- pezull,
Mbase dergjen në nëntokë
E udhëtojnë ditë e net e netë e ditë !

Qyshkur jemi nisur të arrijmë këtu
E të ulemi shesh në Kuvend
E të tretemi si qiri i ndezur për pakë dritë
O nipa dhe ju o mbesa –
Gjaku ynë i vjetër !
Besoni !
Sa e Madhe është kjo Ditë !

[biligoa]

2. EDHE NE RRITEMI

Këtë natë –
Kur mijëra yje vezullojnë –
Të kallur –
Për shpirtërat tanë të vdekur,
Ne zgjohemi krenarë në buste
Dhe rritemi si male
Në zemrat tuaja !

E keni parë ju detin kur e shqetëson era ?
Ashtu i shoh unë zemrat tuaja
Tek zgjojnë vullkane !

Edhe ne atëherë si në përrallë
U mblodhëm tok
Tek kjo Shtëpi Hallmadhe
I rritej nuri e qëndronte krenare
Si sot!
Dhe thinjat e gurta –
Kurrë të tundura nga tufanet :
- Do t’i fus në shekuj !, na thosh !

Nuk ia dinin themelet
Ata që deshën ta shembin,
Dhe harruan se muret e saj rriten
E do të rriten !

[biligoa]

3. NE U NISËM E PAGËZUAM

Ne u nisëm ta kërkojmë mëngjesin
Na takonte –
Ashtu si është – i bardhë
Dhe i blertë
Në lindjen e diellit !

Atë pjesë dielli
Që na ndriçon tokën
Na e zinin –
Dritën të na marrin
E sytë tanë
Në terr t’i lënë përgjithmonë !

Ju e dini çdo të thotë i verbër !

Ne u nisëm ta kërkojmë mëngjesin,
Dhe lindjes së diellit
Sytë ia kthyem
Në vetëtimë shkrepën
Rrezet – gurra gjaku !

Çdo pjesë trupi
E toke të gjakosur
Zjarri flaka
Dhe tymi i mbuloj
Mbeti vdekja hije e zezë
Në hirin që bleron.

Ju e dini çdo të thotë t’rilindim,
Gjirin tonë që s’shterrë
Mendimin për liri
Ndaj e përurojmë

- U shtoftë në Pavarësi !

[biligoa]

4. ÇKA T’U FLAS PËR DASHURINË

Çka t’u flas për dashurinë e mbërthyer
Me vargonjtë e Portës së Lartë
Portës së mallkuar !

Edhe ne dinim tema të tjera në Kuvend
Mund të bisedonim shtruar
Duke ngrit dolli !

Mic Sokolin –
Që puthi grykën e topit
Në vend të buzëve të bukura
Të anadollakeve -
e dini !

Çka t’u flas për dashurinë
Si leckë të vjetër e flaku
Sulejman Vokshi Portën e Lartë !

Atëherë ne flisnim për një dashuri
Në Kuvend ajo lindi për të gjithë
Pa lajka, qesëndi e puthje !

Atëherë ne dashuronim ndryshe
Dhe mund të vdisnim për atë dashuri !
Megjithatë –
Çka t’u flas për dashurinë
Ajo na takon të gjithëve !

[biligoa]

MATANË DETIT

(Arbëreshëve )

Zemra piku gjak në gjuhë
Gjuha gjak e fjalë
I kaliti në shekuj !

Malet u tundën
E shqipja
Ruajti folenë –
Në kep të vullkanit,
Ku gjuha s’tretej –
Por ruhej,
Zemra trokit
Dhe s’shuhej !

Çka s’ranë mbi kokat e tyre
Për të fshirë njëherë gjak e gjuhë,
Që kot u munduan
Në shekujt e gjatë !

- Jo! S’numrojmë shekujt
Që shkojnë mbi ne kaluar,
Kalojmë në shekuj
Dhe hapat –
Viganë i kemi bërë prore
Ruajmë porosinë Arbërore !
Dhe tjetër s’kemi ç’të themi :
Një gjak e gjuhë jemi !

Matanë detit
I rreh zemra poetit .

[biligoa]

UDHËKRYQET

(Vëllezërve të mi mërgimtarë )

Era frynte me tërsëllimë
Në gjoksin tonë
të hapur,
buzët e njoma i terte.

Ecnim udhëkryqeve.

Pas ngelën shtëpitë
Me fushat që bulonin –
Horizonte të blerta.

Pas ngeli lumi
Dhe ylberi,
Në kurorën e malit –
Nyja e dashurisë.

Pas ngelën ëndërrat
Që i thurrëm
Në netët e dimrit –
Të gjata.

Para nesh
Kërleshej tokë e huaj !

Ne –
Mërgimtarë të fatit
Në udhëkryqe –
Thurrëm ëndërra mallëngjimi .

• Dy poezitë u botuan në Revistën “Jehona” nr.7.1997, Shkup, e pastaj në gazetën “Drita” në prill 1997, në Tiranë

[biligoa]

MOLLË E PRERË ME KAMË

(Tokës dhe shqiptarëve )

Ne -
Zemër e ndarë
Nga shigjetë rrufeshë
Mollë e prerë me kamë
Nga dorë e një djalli
Ndërsa –
Në shekuj shkëmb
I mbrojtur pa helmetë
Dashuri e pastër
Prej gjaku e malli !

• Poezinë e botoi Bashkimi, më 13.04.1991, Prishtinë

[biligoa]

NOLI SYRGJYN E JEHONË LARGËSIE

Tungjatjeta Nol!
Tungjatjeta!
Përgjigjet poeti!
E do Atdheu –
Se do pushteti !

E ndjekin përbindshat
U ndihmon sllavia
Dhe Noli syrgjyn
Jehonë – nga largësia !

Me plagën në zemër
Për Baba Bajramin
Për Luigj Gurakuqin
Dhe për Vatanin!

Thik’e pikë përpëlitet
Në shtigje të Amerikës
Krishti pa kamxhik
Burim i lirikës!

Vajton e këndon poeti :
- Ku mbet vatani,
- Ku mbet mileti ?
Dhe këputet një ditë –
Bie !
Noli syrgjyn
E jehonë largësie !

[biligoa]

KUR T’I NGULËN KTHETRAT KOSOVË

I vardisem-
trupit tënd pa kokë,
në kohëra –
sulltanët u kërleshën
dhe kokën ta groposën !
Mbete trup pa kokë,
Pa kokë mbete o tokë !

Nga truri –
Atëherë erërat shpërndanë
Anë e mbanë idealin
Si farën e grurit kur e mbjellim në vjeshtë
Çdo filiz të lindë-
E të rritet në kthetrat e ngulura
- Si eshkë !

Ndaj e pret ti pranverën
Të të kallë blerimi
Në trupin tënd eshkë
Xixa kurrë t’mos shuhet !
***


Në ethe e rëqethje
Trupin tënd –
E përshkuan gërshërët,
Eshtrat –
T’i mbërthyen dërët!
Dhe ti u dergje
Kosovë n’amulli
Mbuluar – me çarçaf të zi!

Kosovë moj barkthata ime
Nga shumë tufane e pak gëzime!

Kraharorin tënd-
E copëtuan ,
E di !
Fushat i gërryen
Lumenjtë i shterrën,
I tundën malet,
Dhe ti - u dergje në spitalet
E mbeturinave të zjarrit,
Por ti –
Rrite kapotën e beharit
Mbi shpinë,
Dhe ëndërrat e Pavarësisë
Ndër stinë !
(Ata sy të ndjekin )

Ata sy të ndjekin nga pas
Kur ec ti serbes
E si shikon kthetrat kur t’i ngulin
Në kokë trup e këmbë,
Por ty s’të përkulin edhe atëherë
Kur kafshon gjuhën –
Me dhëmbë!

E shtrihesh pas goditjes si e vdekur
Kur plaga të kullon gjak…,
Ar e hekur pastaj –
Lind në një skaj e vetmuar
Një bir e bijë bineç !
Kosova ime në rolin kryesor –
Të bëjnë –
Aktore për skeç !

Ata sy të ndjekin
E para të dalin –
Mur i pakaluar,
Të ndalin : Stop !
Është fati yt në greminë!
Urdhëruan sulltanët,
Bijtë e sulltanëve,
Për një hop –
Të gjindesh në gropë,
Edhe më zi,
Nëse ti s’përkulesh
Përpara Balozëve që dalin-
Nga Beogradi i Zi !

E ti fërkon qepallat
Shikon rreth e rrotull – zjarr
- Jeta jote në kurtha !

Pastaj në gjumë tretesh
E fle,
Dhe e di se zgjimin
E ke të shkrumuar,
Shikon ëndërrën e vërtetë
Të flatrave të thyera –
Nëntë plagë një mbi një
Kullojnë vrer të zi,
Me të e shkruan etjen –

ujit blerimin – LIRI !

Kosova ime plakë
Kosova ime që humb,
Në ty ka shumë plagë
Në ty ka shumë plumb,
Në ty ka flori
Në ty çka s’ka sot,
Ka edhe fuqi
Të shkrirë nëpër Botë !


(Nyje shtegu )

Diku të shoh nyje shtegu
Ose – kothere mbetur në fyt
E pa përcjellur kurrë nga Arapët
Që dolën dhe dalin nga Deti i Zi !

Është kjo përralla
Që ma tregoj gjyshja
Një natë dimëri,
Atëherë isha i vogël
Si ti në këtë shteg – plot stuhi,
E ujëra të turbullt – rrëmet!
Dhe u rëqetha nga flladi

Si ti kur u drodhe në tërmet !

Tashti –
Unë rri i qetë në mendime
Kosovë –
Faqe ndritura ime !

Kur ushujzat
Deri në palcë t’u ngulën
E s’ të përkulën,
Kurrë s’të përkulën!
Gërshërët –
Për Ty prenë një veladon
Të qëndisur me kob
Në të katër skajet,
Por, Ti u duke –
E madhërishme atëherë
Krenarja e trimërisë
Më e larta se Himallajet !

Diku të shoh nyje shtegu
Ose : Luan –
Midis kurthave mbërthy !
-Përkulu në do të jetosh,
Ose vdis ! të than :
-Këtu ka dy !


(Rruga jote nderi )

Dhe kurrë e përkulur
Në rrugën e mundimit,
Vdekja –
Kush është s’pyete
Edhe atëherë kur frytet
Të vdisnin – pa lindur !

E bëre jetën –
Jetë në erë , acar
Dhe kurrë s’pate verë
Kurrë s’pate behar !

Domethënia jote ishte:
- S’përkulem !
Unë s’di të ulem
As të bëj temena !
Unë vdes përpara
Kurrë të mos dëgjohem !
Me ju –
S’pranoj në një kupë të ha !

[biligoa]

BOTA E DRITARES SIME

Nëpër muzgje dhe agime
Lidhet bota e dritares sime!

Lidhet bota e dritares sime
Nyja-nyja mendimet mbesin në kokë
T’i shpaloj kanë mbetë pak gëzime
Halle t’mëdha e mbërthyen këtë tokë.

Dhe në radhë vijnë rreze agimi
Me gjallërinë e jetës ndër buzë,
Mbesin pas kujtime trishtimi
Që shkrumosin shpirtëra në shpuzë.

Por, sa vjen flaka bëhet më e madhe
Dritares sime drita i bijë shkrumb,
Diku buzë malit, në livadhe:
- Djemtë e Kosovës goditem me plumb!

Dhe kështu kalojnë kohërat në radhë
Përmes dritares sime si në ekran,
Të kërrusura i mban krahët një dardhë
Që iu rrit trupi në tufan !

Por, ne shqiptarët nga drunjtë rrijmë ndryshe
Edhepse diellin e duam sa ata
E nis përrallën për vogëlushin një gjyshe
Dhe unë Kosovës i them : Mos harro!

Vijnë e shkojnë ushtri gjer në dhëmbë armatosur
Këmbët e tyre rëndë – rëndë trokëllijnë
Mbi trupin tënd Kosovë e gjakosur
Filiza të reja jetë do të ripërtrijnë !

Se ne nga drurët u dalluam
Shkoj e m’u lidh një fjalë në fyt
E di ! Ne në shekuj na shartuan
Të mos i ngjajë trungut ai fryt!

Po ç’dreq fryt do të lindë ?
E dini se trungu ynë i ka rrënjët thellë !
Edhe milijona shartime - s’do ta bindë
Filizin e ri një ujk nga një shpellë!

Se qëndruam krenarë të pa thyer
Unikë për nderin, besën, lavdinë
Dritarja ime shpesh më ka kthyer
Në mendime të thella për njerinë !

Tek bëhet dreq i mallkuar , tiran
Dhe s’ngopet me gjak shqiptari kurrë
Përmes dritares sime Kosova ngrit
Projekt themelin - për një urë !

Urë tek marshojnë ushtri urtësishë
Me uniformë të blertë ! Oh! Ç’gëzime !
Kosova ime e Pavarësisë
Nga muzgjet del për në agime!

Dhe tjetër botë shfaqet përmes tufanit
Poshtë skemat e sërbit kral !
Bacë Ademi tribun i vatanit,
Drenica Heroike i thotë : Ndal !

***

Pas nesh poetët do ta kenë fatin
Me pendë në dorë të shkatërronjë kufinjtë
Pastaj , të ndalen dikund për frymëzimin
Të shkruajnë : Për grurin, misërin ,ulinjtë !



Do të shkruajnë për Kosovën nën roje
Gusinë, Pollogun, e Janinën e pushtuar
Pastaj, tri pika vazhdojnë për këto troje
Për agim të ri të bleruar !

Dhe në shpirtë të botës le të rritet
Ndërgjegja e vrarë e së vërtetës liri
Për Trungun e prerë le të shfaqen filmat
E Kalit të Trojës shpirt Zi!

Ndoshta dikush do të fishkëllojë për ndërrimin
E skenës në skenë nga tradhëtitë
Pastaj të tallet pë zerin e kushtrimit
Me të që nga Pajtimi u shembën armiqësitë !

Atëherë vërtetë do të lindë një fryt
I Trungut të madh : Pavarësia !
Mbase mund të ngriten sërish : Naimi, Noli, Samiu
Të shkruajnë për fatin që ka brezëria !

Dhe Gjergji ynë jehonë ndër shekuj
Që shembi frone e grada sulltanësh gjakatarë
Në botën e dritares sime flamurin,
Ia ngrit Atdheut të prerë e të ndarë !

Turren brezat, token bashkohen !
Mbulesa e Flamurit u jep dritë !
Nën të s’hyjnë ata që praptohen
Të ndarë nga At Dheu duan rritë !

[biligoa]

NJË DAMAR I TOKËS

(Kështu më shkruan një xhaxha i mërguar )


Sa herë në shekuj shtrihet pranvera
Dhe blerimi puth çdo gjë e ngjallë
Ne të akullt mbetemi në shtigje
Ndonëse në zemër gurgullon një mall !

Dhe nuk derdhet grykave sikur lumi
Gurrë e tij në gjoks kurrë nuk shterrë
Vetëm n’çast kur thua i zu gjumi
Llavë e zjarrtë gurgullon poterë .

Jehon kujtimi në shpirt ndjejmë rilindje
Tek damarët në gjoks na trokasin
Por, ne mbesim sërish pa ditëlindje
Sepse : Shtigje të tjera në çdo anë thërrasin !

2.
Mos është shkruar njëherë e përgjithmonë
Fatin tone ta ndjekin a ta kallin ?
Por, ne mbesim në shekuj timonë
Dhe në jetë kurrë se ulim ballin!
Në largësi sytë tanë kërkojnë bardhësi
Të mprehur pishë çdoherë për vigjilencë
Në vendlindje padronët bëjnë dashuri
Dhe ngjiten në shtigje për eksperiencë !

Dhe, do të thuani : Nuk jeni të drejtë!
S’u ka ngel në zemër durim, dinjitet,
O nipa ! S’di sa keni vërejtë :
- Padronët në shpirt çdoherë kanë rrëmet !

3.
Diku hapen malet si krahët tanë
Tek kërkojnë të puthin me mall vendlindjen
Edhe ditët, muajt, vitet e shekujt
Në krahë – të gjallë e mbajnë Rilindjen !

Rilindjen ku mbeti shpirti i Naimit
(Ndonëse zemra si rrah në kraharor!)
Për ne mjafton që kemi sy të drejtimit
Dhe shkatërrojmë shekujt si minatorë !

Ndërsa tek ngjeshemi me mall në zemër
Shtigjeve e gjejmë në tokë – një damar,
Një krismë për birin kur e lind një femër,
- Mërgimi i vogël ! Do të bëhet fanar !
4.
Larg kujtimesh tona me mall ngjeshur
Ne trashëgohemi dhe meditojmë fëmijërinë
Ku e kaluam: Të zbathur,të urët,të zbehtë e pa veshur,
Dhe , sërish o vendlindje meditojmë pleqërinë !

Ndaj a ka ma rëndë se kur të pyesin
Fëmijtë që në shpirt e zemër janë të bardhë :
- Po kur do të nisemi? Atje na presin ?
- Ju përse jetoni këtu? Këtu përse keni ardhë ?!

Dhe, rrudhim krahët nga barra e pyetja
Se në grykë diç e fortë na mbërthen,
Në çast na kujtohet e madhe përmbytja
Dhe presim Agimin që ngadalë shpërthen …!

PËR SA LEGJENDA FLET HISTORIA


Bardh Dedja – dy gështrinj i ngriti :
- Ju lutem ma jepni fjalën !, tha.
- Unë plak jam! Fjala i rrëshqiti,
Por, them ç’përjetova, tregoj ç’kam pa !

Kur iku turku isha shtatëvjeçar
Na than : Liria vjen në këtë anë!
- Vallë! Ç’ kohë katile ! Ç’barrë !
- Mbushën bunarët ! Sa djem që vranë !

Sa nëna i veshën në të zeza!
Gjithë toka mbajti zi!
Mbi oxhakë shtëpishë këndoj qyqja!
Mbi çdo gjë padronët sërb shtrinë krali !

Dhe silleshin anekënd, sorrollateshin :
- Ne jemi të përjetshëm këtuparë !
- Në deshi në jetë të shfaqeni,
Mos thuani kurrë – jam shqiptarë !

Në shkollë gjuhën sërbe , cirilikën,
Me kamxhik në dorë mësuesët zotrinj,
Imponuan brezat – që lirikën,
Ta mësojnë shpirtërisht për arinjtë !

Për car Dushanët, për Karagjorgjët,
Kushedi për sa Vukë – lugetër,
Ç’të bënim ne – të shtypurit nga turku
Sërish na doli një hall tjetër !

Dhe vitet kalonin nëpër kriza, tmerre
Ne përballë torturës, përballë robërisë,
Në pastë dikund ferr ! Mbi ferre ,
Qe jeta nën thundër të Sërbisë !

Sikur gjermanit i tham të vinte
Dhe erdhi ai një ditë prilli !
Por, ne sërish e dinim ai s’rrinte me sllavët
Në vëllazërim tek ylli !

Por, ç’të bëjsh, nganjëherë revolucioni
Sjell ndryshim në strukturë !
Ju mbase e dini , ma mirë gjykoni,
S’ndryshohet shpirti me një pëlhurë !

S’ndryshohet zemra e të pabesit
Përse në kapuq ngjit yllin e lirisë !
Ai mundet çdoherë dhe mëngjesit
T’ia presë rrezet e rritës , ngrohtësisë !

Dhe, ne në brigada për çlirim të kombit
Në male lart, përballë armikut pritëm,
Kush qe armiku – pesë vjet përgjakjesh
Lart e më lart flamurin e ngritëm !

Përse e mbante Kërçova, Gostivari, Tetova
Në ballë të çetës – Flamurin e grisur !
Po ç’dreq që erdhën komisarët të flasin
Për bashkim të kurdisur !

Dhe, ne i deshëm komisarët, i besuam,
Imerin, Nexhatin, Hamdi Demën me shumë shokë,
Por, Xhemë Hasën e Mefailët e Zajazit kurrë s’i harrojmë
E derdhën gjakun , ranë për këtë tokë.

Mbase komisarët flisnin për bashkimin
Ballkani – pastaj do të ndajë drejtësinë !
Kështu dhe satrapi Tempo tha, sa herë që urimin
E ngriti me çetat për lirinë !

Ai Tempo i zi, tok me kara Maçulat
Që prenë pas shpine çdo trim shqiptarë,
Për të coptuar burrat, që mbajnë kësulat
Mbi sy – me shkabën e Gjergjit të parë !

Dhe shpallën fitoren sllavët e vëllazëruar
Parollë për jetën – patën barazinë !
Kosova, Pollogu, Pellagonia e uruar
Sërish mbi shpinë e panë robërinë !

Robërinë moderne të vëllazërim bashkimit
Të vetëqeverisjes katile të Titos monark,
Që preu befasisht ndjenjat e çlirimit
Sllav të bëjë shqiptarin qysh në të nënës bark !

Në vallen shfarosëse Rankoviqët prinin
Çdo mëngjes të pijnë gjak shqiptari,
Në Goli Otok, Gradishkë, n’Idrizovë - binin
Të urtit e shqipes nga sllav tradhëtari !

Sa mijëra e mijëra u prenë, u grinë
Në emër të gabimit , në revolucion,
Sa mijëra e mijëra për lirinë
I vunë në kurthat e fjalës : Agon…!

Por dita afrohej të agojë mëngjesi
Titon palaço e pritën në Prishtinë !
Bacë Ademi – Feniks liridoni,
Nga burgjet e rënda e ngriste rininë !

Dhe i than njëzëri, shpirtrisht jehuan :
- Palaço ! Mos na i vra shkrimtarët !
Por, palaço i kishte ushtruar këlyshët,
Në erë çdo gjurme u ranë zagarët !

E mbyllën Zeqirin, e vranë Rexhepin
Një fjalë t’mos flitet për Seferin !
Për Abidin Hysenin, Idajetin, Kadriun,
Ganiun, Sherifin, Ismetin, Xhaferrin !
Po Gërvallën që lindi Jusufin, Bardhoshin,
E hiqet nga plagët në hijet e zezonës,
Kadriu i Zekajve i priu në Evropë
Shkëndijës që zgjoj tingij të jehonës !

Dhe token mërgimtarët larg At Dheut !
Dhe lotët si grushta nga sytë u dalin,
Dhe për Teutën, Për Sulltanën e Qafës
Dhe për Abdylin, për Micin, Qemalin !

Bëjnë be ! E lidhen pas besës!
Se do të prijnë pas fjalës së Naimit!
O do të jemi të tillë ne të shpresës!
O ngritemi nga varri i zgjimit !

***
***
***

Dhe ngritet Pollogu, Pellagonia
Në Partinë shqiptare – opozitë prijnë!
Unë Bardh Dedja nga vitet e mia
Përgëzoj drejtimin – për Pavarësinë !

Pavarësinë e tokës, të qyteteve,
Manastirin hero për aktivitet,
Ku shkronjat e shqipes – matanë deteve
Të shkruajnë lavdinë për gjakun e vet !
Për Skenderin legjendë, Abdylin, Micin
Hej !Për sa legjenda të flasë historia !
Që të munden brezat të japin Kushtrimin :
- Perandorë ! Jashtë nga Iliria !


***
Bardh Dedja – plaku mjekërr bardhë
Që kaloj në robëri tërë jetën,
E ndali rrëfimin u hoq më një anë.
Në Kuvend njëzëri gjatë e përshëndetën !

[biligoa]

VIGANI I DURIMIT

( I kushtohet Adem Demaqit
Që kaloj 28 vjet në burgje )

Për ne –
Nëpër rrugët e ferrit kalove !
Patjetër u shndërrove jehonë,
Që zgjon e vezullon agime
Për rrugën e dritës sonë!

Dhe hyre përjetësisht
Në zemër të brezave !
Të të ruajnë sinonim durimi !
Për atë që se the në vepra,
E plotsoj – Qëndrimi!

Për të shpjeguar kur t’i pyesin :
Goli Otokët, Gradishkat…
Zemërzitë,
Do t’i kuptojnë vuajtjeqëndrimet Tua
Dhe do të zbehen nga poshtërsitë!

Ndoshta papritmas, pa kujtuar
Të qajnë ndonjëherë kameleonët !
Kur emrin tënd
Për lavdi, heroizëm
Ta shpalojnë në shekuj ciceronët !

Evropa plakë sërish mahnitet
Si dikur nga Gjergji, Qemali, Noli,
Rekordi botëror –
Demaqi i Llapit ;
Pajtimin – në zemrën tonë
E mbolli!

Qyshkur kohës së njeriut tonë
Për shqetësim –
Ia mbollën prapsinë,
Gjarpijt e gjakut në këtë zezonë
Laokontit shqiptar –
Ia morën lirinë .


Për anale të zgjimeve largpamëse
Spektri i dhunës
Diktoi trillime, etiketa,
Por, Ti qëndresa vigane –
E ndjenjave u ngrite
Vullkan i pamposhtur
Për padrejtësitë nga jeta !

Kush ta fali guximin
Për diagnozë,
Gjarpijt pijnë gjakun
Dhe hedhin helm e vrer,
Në trojet tona për simbiozë
Të ketë shumë dimër
Aspak pranverë !

Kush të ftonte për në Dasma?
Ishin hapat e rritës sonë!
Për Frymëmarrjen the : Plasa !
Vranë Rexhepin –
Poetin tonë !

Por nga vdekja su ligësove!
Rexhep Elmazi –
Jeton në brezëri,
Dhe mbete në burg
Sërish mendove :
- Është burrë –
Ai që mposht tradhëti !

Kush të mbante aq të fortë
Kush ta rriste krenarinë
Kush të trokëllinte në Portë
Që e mbyllën, që e ndrynë ?

Një ndërgjegje prej poeti
Qysh i ri,
Një ndërgjege prej një trimi
Për liri,
Një ndërgjegje – si t’i them :
E Agimit !
Që dhe në burgje u priu ndjenjave
Të Çlirimit !


18 qershor 1990

[biligoa]

DEL SULLTANË E QAFËS

( I kushtohet bijës së malësisë e cila
Më 1913, vrau nipin e kryekomitit të Brodit
i cili, me fallangën e tij vrastare vrau e shkretoi
shumë fshatra të shqiptarëve të Kërçovës )



Atë ditë të rëndë
Atë ditë plot gjak
Mikail përbindëshi
Hyri n’çdo konak !

Hyri vrau e preu
Pleq, gra e fëmijë!
E mallkonte fusha
Kur ngjitej në malësi !

Por, përbindësh Mikaili
N’galop turrte kalin
Pas i vinte çeta
Në Qafë hapin ndalin !

-Dil o Mazllam Qafa !
-Jam Mikail i Brodit !
-Kam për të të nënshtruar,
Në shekuj rod pas rodit !

Dhe rrethojnë Mazllamin
Nagantin në ballë !
Sulltana shqipe mali,
Cuca – del në shkallë !

-Mbahu babë Mazllam
O ti burrë malësie !
S’dijnë kaurrët e Brodit
Për zemër trimërie!

Nuk të le Sulltana
Gjakun unë ta marr,
Që ta ndjejnë kaurrët
Damarin shqiptar !

Dhe Sulltanë e Qafës
Hidhet shqipe mali,
Vret e pret kaurrë,
Ik e ik Mikaili !

Ndaj sa herë përbindshat
I turren Vatanit!
Del Sulltanë e Qafës –
Pret kokë të tiranit !

[biligoa]

KANË FLIJUAR JETËN

(U kushtohet legjendarëve të Kërçovës
Që ranë heroikisht për Shqipërinë Etnike )

Ndër breza armiqve
U kalben gurmazët
Kur n’ Zabel Kuvendet
Mbajnë – Mefail Zajazët !

Njëri – sy shkëndijë
Mban shikim n’ Drenovë !
Tjetri nga Qelojca –
Hapin – në Kërçovë !

Pas tyre kaurrët
Vërdallë shkojnë rrëpinës,
Në komandim të Tempos
Vrapojnë bijtë e shkinës !

Por, thyhen e vdesin
Gjithkund nëpër shkurra !
Kur nga majë e Shqipes –
Dëgjojnë : Me dorë o burra !

Dhe prijnë Mefailët
Trimat zemër –guri,
U bëjnë ballë zaptuesve
Të mbrohet sinuri !

Shqipja e Skënderit
Valon tek Kalaja,
Dridhen bijtë e shkinës
Plasin ndër ograja !

Kërçova të robërohet !
Zajazi të shembet !
S”lejojnë Bijtë e Ballit
Syri kurrë s’u trembet !

Dhe hidhen në luftë
Kundër pansllavisë
Që coptonte kombin
Dhe trojet e Shqipërisë !

Dalin prapë nga shekujt
Dalin prapë jehonë !
Në Zabel mbajnë Kuvendin :
-At Dheun tonë mbrojmë !

Skenderbe - i Madhi,
I pamposhtur kurrë !
Mic Sokol – i vogëli
Digjet për Flamur !

Dhe luftëtarët e Ballit
Tek u rrijnë rrethuar !
-Jo ! Trimat nuk thyhen,
Jetën kanë flijuar !

Kanë flijuar jetën
T’u prijë për liri !
Ne nuk jemi sllavë,
Por, shqiptarë – Shqipëri !

[biligoa]

ZAJAZ O ZAJAZ !

Si mali me borë
Qëndron madhështorë !

Emrin tënd të vjetër
E ruaj
Në zemrën time të re
Me plot kujtime të hidhura,
Zajaz o vatër e trimërisë,
Zajaz o emër i historisë !

Sa rrebeshe
Kanë rënë mbi ty
As dielli se di !

Sa herë hëna në mbrëmje
Ka lëshuar sytë
Nga maja e Shqipes
Flakë dhe tym të zi
Mbi ty ka parë,
Dhe ka fshehur fytyrën
Në mjegulla
Duke ikur tutje kah perëndimi !

Sa herë agimi
Ka lindur i buzëqeshur
Ka qarë pastaj qielli
Për trimat e vrarë
Për trimat e therur
E hedhur në bunarë !

E nënat, gratë, motrat,
E cucat ?
Jo!
S’kanë qarë kurrë
Sipas zakoni !
Hasmi s’ka parë lot
Nga trimëreshat !

Zajaz –
O postë e fundit
E letrave nga mërgimi,
Në Zabelin tënd
Kurrë s’kanë shterrë këngët
Dhe vallet –
Kurrë s’mbarojnë !

Ti në shekuj
Qëndron madhështorë –
Si mali me borë !

[biligoa]

NË BAÇISHT – NDODH HISTORIA

( Një shekull dhunë për të harruar shqipen )

Ngriti shumë nene qeveria
Por n’Baçisht ndodh historia !
S’pyesin ç’thotë Kushtetuta
Që mbjell helm e shti tuta !

Thotë pushteti : Siç themi ne !
-Maqedonë jeni n’këtë dhe !
Përcaktime gligoroviane,
S’është shqipja gjuhë nëne !

Krehin fjalët doktorë, ministra!
E quajnë Drenovën ca herë Bistra !
Por n’Baçisht për bukë e ujë :
-Është tokë shqipe – kurrë e huaj!

Dhe n’mëngjes nisen trimat
Të shkruajnë vjershat të zgjojnë rimat,
Të mësojnë e të marrin dije
Për Gjuhë shqipe – gjuhë Perëndie !

Dhe kush guxon t’i prekë n’damarë
Të bëjnë pesë pare se janë shqiptarë
Dhe lindin me shqiponjë në zemër
Dhe nga të shkojnë e mbajnë një emër !

Ndaj mos lodheni se u zë mëzia!
Në Baçisht ndodh historia !
Këput prangat, këput zinxhirët,
Trashëgojnë gjuhën nga Ilirët !

[biligoa]

Pershendetje shum respkt dhe jete te gjate
shkrimtarit: FERIT RAMADANIT
kjo eshte nje pjese e vepres,
e tere vepra eshte e perkthyer dhe ne gjuhen Angleze.

[biligoa]

Dialog me të dëbuarit nga Kosova 1998 – 1999!

KOSOVA LULEGJAKU I DHUNËS



Përmbajtja e lëndës



1. VELADONI I NËNSHTRIMIT!

2. FLAMURI I BARBARISË SËRBOSLLAVE

3. AMSHIMI I MALLIT, DHEMBJES!

4. KUR TË NDODHË ORËMIRA!

5. KOSOVA - LULEGJAKU I DHUNËS

6. KUSH DO TË FLASË PËR DREJTËSINË?!

7. PO I BIE ERA RETË E ZEZA

8. DIOPTRIA E PAMJEVE

9. BASTARDËT E PËRFUNDIM SHEKULLIT XX



Shkruan: *: Ferit RAMADANI *

Kërçovë, 14. XII. 2007



****



1. VELADONI I NËNSHTRIMIT!



Kohë kthesash!

Në stacionin e veprimeve doli koha e shthurrjeve. Rrënohet mirësia! Goditet ! Deri në ekstrem shtypet ringritja e saj! Modelet sërbosllaviste duan të mbijetojnë !Të shtypin! Të dhunojnë! Nënshtrojnë!

E për çka trumbetojnë paqëruajtësit?!

Për çka turfullojnë luftënxitësit?!

Po Kosova Lulegjaku i dhunës shekullore ?!!!

Procesi i demokracisë zhvillohet binarëve të standardit që sjell vdekje në sitinë! Fati i kohës matet me varre që hapen në seri! Në vazhdimësi ! E satanët mbajnë samite djallëzie! Në boshtin e kryqit të thyer endin veladonin e kobit, si t’ia shtijnë flakën Ballkanit. S’i t’i zhdukin nga jeta të gjithë ata që e duan lirinë ! Pavarësinë ! Si Kosova !

Po! Një shekull kob e mallkime mbi shqiptarët! Ka jehuar Ora e Zezë! Robëria! Ndarja! Përçarja!E megjithatë mbijetimi i qëndresës xixat e shpresës si sytha blerimi i rriti. Edhe në zjarr! Edhe në flakë! Edhe në burgje e mërgim. Dhe , ata u nisën ta kërkojnë të mbarën! Urtinë! Të drejtën ! Të vërtetën!

Nuk ishte punë e lehtë!Gjithë ajo ekstazë misteresh i endi udhëkryqeve të fatit që ua kishte rrëmbyer Kulti i Faraonit Sërboderr!

E pas tij pa u hamendur , me boshësi në veprime pranuan gradat në gjoks oborrtarët ligaqë! Për qyqari u shpallën shenjtorë! Dhe, aq duheshte për një lamsh që kishte nisur të ngatërrohej! Vetëm aq , për t’ia hapur derën katandisë! E pastaj? Deri në vetëflijim u përballën sërish shqiptarët për një botë të re! Për një jetë të lirë! Për një rregullim sipas modës botërore! Sipas Evropës! Amerikës !

Dhe u ngritën kornizat !Skemat e murtajës së Kaukazit u zbehën nga një dukje e re! Nga tjetërsimi i ri në përballje!Por s’u zhdukën shprehitë! Ato të krimit! Të barbarisë sërbiane! Dhe në tokën e Sfinksit sërish Gogoli u shpallë i parë! Rrëmbeu piramidën dhe nisi të veprojë! Gjithkah me një ngritje bizare për esakalim. Për tendencë konfliktesh. Për ndjenjë nënshtrimi fliste. Dhe buzëqeshte shpesh. Dhe, lëmonte këlyshët që i lëpiheshin për një copë kulaqi. I shkonin pas me bishtin kular dhe ia lëmonin! E ai pastaj i merrte pas. Ua varte përqafe torbën - diplomatike, e me ndermethanë, ua mbushte kokën me byk ! Dhe i turrte deri sa djerësinin për t’ia përligjur robërinë!

Eh! Ç’kohëra dolën në skenë!, do të thoshte Shekspiri. E do të shkruante aktet për dramën me përmbajtje ku degjeneron embrioni i një eufemizmi politik. Dramën mbi parlamentarët ligaqë të dekadës së fundit të Shekullit Burg! Dramën se si në prezencë të Botës, makineria e sërboderrave gjithkah përpiqet të nxierr e pastaj të veprojë sipas ligjeve që mbjellin vetëm vdekjen dhe vegjetojnë zezonën! Gjithkah nga e kanë shtri çizmen e robërisë! Dhe kryqin e thyer të derrave të kaukazit!

Jo! Jo! Jo! S’pajtohen të nënshkruajn për paqën!

Ne jemi sovranët!, çirren tiranët. Jemi shekullorë! Qyshkur e kemi pushtuar Piramidën Shtypëse! Dhe do t’i shtypim ballkanikët në emër të Svetisavës, dhe me bekimin e Boris Derr Jellcinit! Për Millosh Viq Derriqin! Të gjithë si ai e pas tij do të shkojmë!

Urraaa! U duartrokit turma e gjaksorve! Krimin përkrah!

Nëpër ditët e Apokalipsës kalon Kosova!

E përndjekura! E burgosura! E robëruara!

Sipas dëshirës së derrave të Sërbisë, vritet e pritet! Digjet e shkon flakë qysh nga dymbëdhjeta! Edhe më dyzetën u dogj dhe u shkrumua! Mbetën shqiptarët në Srem e Tivar! Në Goliotok e Gradishkë! Në Idrizovë!Kaptinë e veçantë e një drame ku dredhia e Budimir Lonçarëve e Llazarëve u hidhëte hi në sy botës, si barin kur ua hedh gomarëve! Dhe pëllisnin të madhe:

- Jemi të rrezikuar nga separatistët, irredentistët !

Për të heshti Bota ! Heshti edhe kur dekretuan ligjin e rendit! Ligjin e qetësisë! Ligjin e dajakut! Ligjin e taksave! Dekretuan ligjin për mbulesën e veprimeve të policëve!Vrasësit! Dekretuan vjedhësit! Të trashen! Të stërviten! Të godasin; Në emër të ligjit ! Në emër të Kushtetutës së kanibalëve të Sërbisë! Gjaksorëve!

Bota heshti! Se pa të udhës të dalin jashtë kornizave të sistemit shqiptarët! Se kushedi çka mund të bëjnë!Ashtu siç janë e përbrenda të kërkojnë hapësirë! Në atë Tabu të vazhdimësisë së sfidave! Aty ku sa herë Kryefaraoni i Moskës fërtizi dhe i bëri fërlik për drekë e për darkë! Si tashti që përpiqet për nipërit e stërvitur të Dedinjës t’ua thajë damarin e mushkëritë shqiptarëve. Frymëmarrjen t’ua farojë!

Deri kur njerëzimi do të vuaj ?

- Deri kur të përkrahet fara e derrit serbosllav!, than intermediatorët e Botës për murtajën e shekullit!

T’i bijmë e ta shporrim !

T’i bijmë!

Goditje dëgjohen! Digjen e vriten njerëz! Rrënohen shtëpi! Vargani i gjatë i shqiptarëve nëpër katandi !

Kanibalët sërb janë çmendur e s’u bie ndërmend për të nënshkruar paqën ! Bota për parime vepron! Me fazën e parë! Të dytë ! Të tretë! Dhe sërish mblidhet e kuvendon për shtegdalje! Për mirëkuptime! Për pajtime!

Me cilin doni pajtim?

- Mes shqiptarëve e sërboderrave! Të bashkëjetoni!

Mesazh që vjen e tingëllon si vdekja vetë! Dhe sërish del i heshtur e kthehet jehonë:

-Mosni! Mosni!

Pak gjak e plagë kemi derdhur ne shqiptarët?

Pak rrënime e dëbime!

Nuk ju shohin sytë!

Nuk u kanë dëgjuar veshët?

Me gjarpërin nuk jetohet! Me ugurzinjt e njerëzimit!

Vetëm ne shqiptarët e dijmë kush janë gjaksorët!

Në emër të paqës, të mirësisë, të urtësisë shtypni në kokë këta djaj...! Nëse e doni lirinë! Nëse e doni pavarësinë...!



2 . FLAMURI I BARBARISË SËRBOSLLAVE



Në përmasën e shëmtisë valon flamuri i barbarisë Sërbosllave!

Flaka , tymi, zjarri e kanë kapluar Kosovën!

Në prak të shekullit të ri!

Ashtu siç i gjeti ky shekull , i la të nëpërkëmbur shqiptarët! Nga robëria, në robëri! Me flamurin e barbarisë u bëhet nënshtrimi!

E Bota?

E përgjumur një shekull qëndroi duke dëgjuar grahmat e shqiptarëve! I pa si enden nëpër shtigje për kafshatën e bukës! Për kulmin e shtëpisë! I ndoqi kur u zgjuan jehonë për Atdhe dhe Flamur! Saherë që dolën nga Baushtellët e Evropës ! Nga restoranët e Amerikës! Atje ku i kishte katandisur fatkeqësia dhe i kishte pritur fati. Dhe kaluan! Ashtu siç dijnë të kalojnë të nëpërkëmburit nga Atdheu që me punë e me djersë, me mall e dashuri , krijuan nderin! Mirënjohjen!

Ndërsa, kanibalët sërboderra me dhelpëri deshën të përfitojnë!

Ashtu siç përfituan më dymbëdhjetën!

Më dyzet e pesën…! Me kolonat e shqiptarëve që shkuan në Srem dhe nuk u kthyen nga barbaria!

Me kolonën e Tivarit që u skuq nga gjaku i luftëtarëve të vrarë me tradhëti!

Dhe me shumë procese të montuara që Bota as i kuptoi se çka janë, e përse bëhen ! Se derrat e sëbosllavisë flisnin me dhelpëri! Dhe vepronin si gjarprinjt duke kafshuar e duke fshehur gjurmët !

- Ne vuajmë nga shqiptarët! flisnin Budimirët, Andriqët, Vllashkaliqët, Joviqët...!

Të mallkuarit! I prodhonin shpifjet për ta ndërsyer kundër shqiptarëve gjithë diplomacinë! Edhe sot në sy të botës përpiqen të dalin shenjtorë! Dhe shajnë e mallkojnë Amerikën, Anglinë, Gjermaninë...Dhe shajnë e mallkojnë Nato-n për fashizëm! Fashistët e përjetshëm ! Pas bilancit të një tragjedie me përmasa të katastrofës njerëzore e materiale! Pas absurdit të shkrumit dhe hirit! Pas gjithë dekadës së nëtëdhjetës ! Kohës së Apokalipsës! Megjithatë zë egërsire mbetën ! Kanibalët!

Për çka këmbëngulni ju kaurrët e sërbosllavisë!? Ju që deshët të nënshtroni sllovenët, kroatët, boshnjakët! Dhe tashti, mendoni se do të nënshtroni Kosovën! Shqiptarët! Ata që i gërryet deri në palcë duke i shfrytëzuar! Me ëndërrën e djepit sërbosllav! Mitin tuaj për të bërë krimin! Sofrën ku shtroni vdekjen dhe skamjen! Vendin ku ngritni deri në ekstrem flamurin e barbarisë për ta bërë nënshtrimin! Varrin masiv ku do të hyni e do të shfaroseni vetë !

Vallë! E kuptoni ju të verbuarit me gjak! Milosheviqistët! Sa të mjerë dilni dhe shfaroseni përditë! Edhe në betejat që bëni me djemtë e Kosovës! Ngërdhesheni dhe cofni në turfullimë! Edhe në syrin e botës ju kanibalët mbetët korba të zi! Ashtu siç duhej të ishit qyshkur! Ju fara e dreqit ! Ju bijtë e shkinave të shkërdhyera me derrat e Boris Jellcinëve të Kaukazit!

E përse nuk e kuptoni se flamurin e barbarisë më kot e valvitni! Nuk nënshtrohet Kosova nga flaka e zjarri! As nga dhuna! As nga burgosja ! Ajo për shqiptarët është djep i rritës! Plagët ia kanë shtuar dekadat e zhvillimit! Shekujt! Dhe përjetësinë, natyrisht! Duke kënduar e duke u përballë shqip! Si Adem Jashari, Fehmi Ladrovci, Komandant Kumanova,....! Prandaj është e kotë të përpiqeni!Ju s’e pushtoni dot! Vetëm kockat si kriminelë do t’u mbesin t’ua pëshurrin shekujt dhe brezat do t’u mallkojnë , për barbarinë që e bëni! Ju bijtë e shkinave të kurvës Sërbi! Të mallkuar qofsh deri në shfarosje!Se:

- Kosova përpara gjunjëzohet nga fjalët e urta dhe mirësia ! Kurrë nga praptitë!

Nga flamuri i barbarisë që ju përpiqeni duke u vënë zjarrin e flakën shtëpive, shkollave, xhamive...! Duke i vrarë pleqt e plakat! Gratë e fëmijtë!Ajo do të rilindet. Si feniksi! Dhe me krahët e shqipes do të pushtojë lartësitë e lavdisë! Lavdinë heroike të viganëve që kurrë s’iu kursyen për lirinë ! Kurrë s’iu nënshtruan!

Bota nuk është e përgjumur! Ajo është zgjuar dhe sot ka dalë në krahë të shqiptarëve! Për çdo orë e çast përballet me djajt e shtrigës sërbe ! Këlyshët e bushtrës së tërbuar! Që vrasin poetët, shkrimtarët, politikanët ! Që djegin e mbyllin institucionet e dritës dhe të diturisë! Rrënojnë qenësinë e një populli për ta mbjellë farën e gogolëve! Të kukudhëve ! Të ganecëve sërbosllavë! E megjithatë shkret e lënë dhe do t’u mbesë Sërbia!

Krrokamat e qyqes t’u ndjehet në çdo prak ! Se mbollën vdekjen! Rrëmbyen lumturinë e popujve!Dhe valavitën flamurin e barbarisë! Gjaksorët!



3. AMSHIMI I MALLIT, DHEMBJES!



Pamjen e një agonie ia pashë në fytyrë!

Dhe në trupin e moçëm të burrit shtatëdekadash!

Dhe gjendjen shpirtërore të përtharë nga qëndresa! Prandaj iu afrova t’ia zbërthej agsholin e zemrës për t’ia kuptuar domethëniet! Për t’ia ndier rrëfimin që vinte erë baroti e flake nga shkrumi i Kosovës!

- Mixho ! Tungjatjeta!

-Tungjatjeta! Ma ktheu Skender Canhasi i Gjakovës!

Mu bë se u derdh Ereniku dhe Çabrati nëpër shpirtin tim , sapo më shikoi me sy!

Diku në thellësinë e heshtjes apo pritës lexova dhembjen, mallin! Në heshtjen e burrit derdhej gjithë përballja me shpresën e Lindditës! Asaj që e merr nga vaja e parë e deri në vdekje shqiptarin për Kosovën - Zog i qiellit, që ia këndoi Din Mehmeti! Bashkëvendasi i mixhës Skender! Dhe, përkujtimin për Të mixhoku e nis me lotët si kokërra rrushi! Me rrokullisjen nga sytë si shkëmbinjt e rrokullisur në humnerë!

- Jeta e tillë nuk ka kuptim! Absurdi ka mbuluar Kosovën! Gjakatarët e Sërbisë! Ata që kthejnë në shkrum e hi blerimin e rritës! Ata që kanë vra këngët dhe kanë veshur me të zeza bardhësinë!

Skender Canhasi heshti!

Kushedi ku i rrotulloi mendimet diku thellë nëpër dekadat që kaloi. Ndoshta kujtoi Ganimeten, Abedinin! Ndoshta...! Megjithatë Gjakova në sfond ia shtoi rrudhat në ballë. Dhe ai lëshoi një Ah! Ku i kishte përmasat ajo grahmë! Ku i kishte kuptimet nuk e dija. Dhe prisja zërin e tij për t’i rënë në fund akordit të mendimeve!

- Këtu jam me trup! I tëri! Në Kërçovë, kam pasur pritë të mirë! Vëllazërore! Megjithatë!Nuk mundem ta shpreh atë që ma thotë zemra! Se m’është ndrydhur! Më ka mbetur peng nëpër mall! E më digjet flakë! E më shkon zjarr! Kosova po digjet nga barbarët!

-Megjithatë është në prak të lirisë!, ia ktheva.

Mixha Skender Canhasi e thithi thellë - thellë cigaren! Në alveolën e pamjeve i doli qëndresa! Altari i dimensionit për flijim! Dhe, nëpër frymëzime zgjati periudhën e rrëfimit:

- Po! Kosova është në prak! Dhe do ta fitojë lirinë! Se ajo i ka djemt që ia mbrojnë vatanin! Çlirimtarët e saj! Ashtu siç i kishte poetët që ia falën këngët më të bukura të qëndresës! Të dashurisë! Të shpresës! Ashtu i ka të diturit, politikanët, shkencëtarët! Dhe fëmijët që ëndërrojnë për bangat e klasës! Për shkollat! Për dritën dhe diturinë!

Kosova i ka edhe luftëtarët që dijnë të përballen me Bajlozët e zi të Sërbisë!

Me kaurrët e bushtrës shkinë Sërbisë që ha një shekull nga gjaku e djersa e Kosovës! Dhe tashti rrënon me dorën e zezë! Me shpirtin kriminel të gjaksorëve! Po! Ajo shtrigë e vjetër e Ballkanit qyshkur na ka rënë më qafë! Dhe me tradhëti e dhelpëri të shumta ka dashur të na nënshtrojë! Megjithatë është mashtruar! S’do t’i dalë pazari në hesape! Edhepse na ka detyruar të katandisemi! Ajo nuk na ka thyer! Jemi më të fortë! Kemi më shumë shpresë se kurrë! Pranë fitores jemi!

Mixha Skender Canhasi i Gjakovës ma shtërngoi dorën në ndarje ! Mu bë se dekori i pamjeve për këngën e gjatë të lirisë kthehej në amshim me mall e dhembje!

Lumi i gjatë i të ikurve nga Kosova shndërrohej në det! Të gjithë me një zë ! Me një dëshirë! Me një qëndrim: Nuk vdes kurrë Kosova - zog i qiellit...!



4. KUR TË NDODHË ORËMIRA!



Në orëligën e katandive me orbitën e tmerrit u nis ta braktisë Prishtinën Nezaqete Saliu!

Dy yllkat e dritës që mësuan të bëlbëzojnë për Kosovën i vu barrë në prehër! Ashtu si nëna që di dhe do t’i mbrojë nga e keqja fëmijtë! Dhe u shkëput nga vatani! Nga sofra e agimeve. Nga tryeza ku Astriti shkruante rrëfimet për Koha sot! Dhe merrte nga një rrudhë në trup e nga një thinjë në kokë! Për t’ia sjellë lirinë Kosovës!

Nga t’i drejtonte ordinatat e shprishura nga flaka e tmerri. Ku të projektonte pikëqëndrimet ajo!

- Jemi ne moj motër ia kthyen njëzëri në Zajaz! Dhe ia hapën derën e mikpritjes! Bukë e kripë e zemër ! , do të ketë i thanë ! E pastaj u ulën për të thurrë ëndërrën e lirisë!

Në ditarin e lajmeve paralajmërimi:

- Për gjak e plagë të reja! Për zjarr e flakë ! Për shkrum!

- Për vrasje masive të shqiptarëve kërcëllonte dhëmbët shkina Sërbi! Dhe ndërseu këlyshët e hakërritur mbi luftëtarët e lirisë! Mbi ata që ktheheshin jehonë përballjesh ! Mbi ata që aureola e shenjtërisë ua fali mburojën. E si zu as plumbi! As topi. Nuk i dogji zjarri e flaka!

Megjithatë këlyshët e shkinës Sërbi turfullonin! Dhe vrisnin pleq e plaka! Gra e fëmijë!

-Ne do të ndahemi!, vendosi Astriti. Shko e m’i streho voglushët! Se unë nuk e lëshoj prakun e shtëpisë!

- Nuk e di në ishin fjalët tunxh që i dëgjova! bëlbëzoj Nezaqetja sikur ishte jerm. E pastaj vazhdoj :

- Megjithatë varganit të gjatë të refugjatëve iu bashkova! Orëligës t’i shmangem me fëmijtë. Dhe tashti rri e paltoj ditët e ankthit këtu! Me një përkujdesje përzemërsie! Kafshatën e bukës bashkë e ndajmë! Edhe ankthin! Edhe mallin! Megjithatë, një gjë në optikën e dritës më verbon! Dhe s’di kur do ta mbërrijë ta shoh njëherë Kosovën e lirë! Prishtinën! Varganin e gjatë të studentëve që hyjnë e dalin në prak të fakulteteve! Atje ku opti nurëbardhë iu shtua Kosovës. Nga mendjendriturit, shkencëtarët, politikanët, shkrimtarët, poetët, gazetarët! Nga luftëtarët e lirisë që kthehen në rrëfime biblike! Dhe s’kursejnë gjak e jetë për Kosovën e lirë!

Atëherë, kur çizmja e zullandve barbarë të shkojë në theqafje, do të kisha dashur ta shoh Kosovën që e kam në parzmë.

Dhe malli, dashuria për të më shkrumos!

Dhe, dhembja më shtohet saherë që dëgjoj dhe shoh rrënimet !

Nuk e di se kur, por, patjetër do të ndodhë orëmira! Atëherë, do të kthehemi përnjëçast! Se më të dashur se Kosovën nuk kemi!

Ajo heshti!

Se ku i treti mendimet! Vetëm zëri i voglushëve vinte e shfaqej si ylli i agimit për ta sjellë dritën në mëngjes! Dhe përshëndetnin me dorë nga qielli, ku uturimat e aeroplanëve të Natos atë çast dëgjoheshin! Nga rrezet e shpresës kërkuan shpëtim!

Kur të ndodhë orëmira sa më parë do të nisem për në Kosovë! Vetëm në Prishtinë e ndjejë erën e lirisë, më oshtinin domethëniet .

Lutje apo shpresa ishin nuk e di! Megjithatë e di se orëmira do të ndodhë...!Me këngë lirie të shërohen plagët...!



5. KOSOVA - LULEGJAKU I DHUNËS



Përderisa jam këtu, në këto banga të kësaj shkolle, dhe bashkë me vëllezërit dhe motrat shqiptare vijoj në mësime, për orë e çast mendja më ik atje tek Kosova - Lulegjaku i dhunës!

Ëndërroj të kthehem e ta nisim bashkë me ata që sot janë në katandi, dhe Këngën e Lirisë ta thurrim për plagët, shkrumin, hirin. Ta nisim për gjakun e derdhur të legjendarëve trima! E t’ua thurrim kurorat e lavdisë!, tha Edona Demaj nxënëse e vitit të dytë nga Prishtina e që vijonte në gjimnazin e Kërçovës!

Për çfarë momentesh mund të flasish?, e pyeta derisa ajo rikthente buzëqeshjen për t’i mbuluar dallgët e tmerrit!

Megjithatë, si mjegulla që i bie një majëmali, diçka i ra në fytyrë. Nuri iu kthye në diçka të papërshkruar.Në diafilmin e një kohe makabër ! Por, nuk u ligështua cuca e Kosovës, siç i thoshin shoqet e veta të klasës dhe ia ngjisnin dorën përkrahu duke i bërë shoqëri.

- Unë mund të flas për shumë gjëra xhaxha! Megjithat Kosova nuk rrëfehet vetëm me ato që mund t’ua shpaloj unë! Ashtu siç nuk e pushtojnë dot bisharët! Edhe unë s’mundem të flas për të gjitha! Vetëm një gjë e di! Ajo është historia jonë që do t’u flasë shekujve si u kthye në lulegjak dhune! Se barbarët e shkinës Sërbi ia ngulfatën frymëmarrjen! Duan ta përmbysin! Ta shkretojnë! Për të e kam shkruar hartimin e parë në klasë dhe mund ta lexoni!

Ajo hapi çantën me shpejtësi.Ma dha fletoren e hartimit dhe heshti ashtu siç dijnë të rrijnë mendueshëm shenjtoret! Se fliste vetë tema që Edona Demaj e kishte mbarshtruar kështu:

“Xhaxha! Përderisa ti rri e sogjon duke e vënë në shënjestër armikun, unë jam duke e shkruar hartimin për Kosovën - lulegjaku i dhunës! Kam shumë për të shkruar!

Vetëm për dhembjen dhe mallin nuk flas!

Se i kam shokët dhe shoqet e klasës aq të dashur e kam frigë se i lëndoj. Megjithat, ata kanë shumë kureshtje! Me dhembje e trishtim dëgjojnë e shohin skenat e tmerrit! Dhe duan të dijnë më shumë! E më pyesin!

Po si mund t’u flas unë xhaxha për të gjitha ato!

Për dëbimin nga vatrat me dhunë? E për djegien e shtëpive! Për vrasjen e burgosjen e shumë njerëzve! Për vajin e voglushëve!Për lotët e nënave?!

E si mund t’u flas për librat e djegur të Kosovës. Për këngët e ndrydhura! Për ëndërrat e gjakosura!

Xhaxha! Unë u flas për shpresën se do të bëhet mirë!

Dhe u them se Ju jeni ata që do të na e falni!

Atë çast, e ndiej se u shpërthen diçka nga shpirti. U vezullon fytyra! E me sy të zgudulluar presin t’ua rrëfej tregimin për qëndresën! Për atë që baca Adem Jashari në përballje e bëri. Dhe u nis vargani i gjatë për Kushtrimin e Lirisë, në përballje me xhelatët ! Me kanibalët e këtij shekulli! Me barbarët!

Xhaxha! Përderisa ndodhem këtu dhe shkruaj hartimin për Kosovën - lulegjakun e dhunës, më beso se më kthehet fuqia!

Edhe besimi, se liria do të vijë!

Prandaj, nëse me dhunë na përzunë bisharët, ne do të kthehemi më të fortë. Me lulet e lirisë dhe me librat e shkruar për lavdinë e legjendarëve!

Atëherë do të jemi bashkë ! Do të jemi të lirë! Dhe do t’i ftojmë të kalojmë çaste gëzimi të gjithë ata që na përkrahën!

Plagët Kosovës do t’ia shërojmë...!”

Kushedi se ku më tretën mendimet ! M’u bë se atë çast lexova Kur’anin e shpresës...!



6. KUSH DO TË FLASË PËR DREJTËSINË?!



Derisa vargani i gjatë i të dëbuarve pritnin në kufi, dhe lajmet paralajmëronin gjak e plagë të reja Qëndresa Konxheli la për një çast lapsin dhe fletoren më një anë dhe u kthye në heshtje!

Nuk kishte shumë kohë se kishte ardhur dhe ishte vendosur në Greshnicë të Komunës së Zajazit!

Kishte shumë të rrëfente për pritjen e për bujarinë. Për vendosjen në klasën e parë të gjimnazit ku do të vijonte mësimet. Për orarin se si do të udhëtonte dymbëdhjetëkilometra çdo ditë!

Por, Qëndresa, sado e kthyer drejtë një ardhmërie, nuk pajtohej dot me të gjitha ato! Ndërmend i shkonin kujtimet. Vargani i gjatë i një fëmijërie të kaluar në Banesat e larta të Prishtinës ku jetonte edhe xhaxhai Bajram Këlmendi.

- Sa herë e kam përshëndetur atë xhaxha! Sa i dashur që ishte! Nuk e di se si mund të bindem pa mos e përkujtuar njeriun që ndante drejtësinë! Qysh kur isha e vogël dëgjova nga fëmijët e lagjës, por edhe nga prindërit se ai di t’i mbrojë të gjithë ata që i burgosin! Dhe del fitimtar kundër të gjithë prokurorëve!

Tashti, kur rri e kaloj ditët këtu në Greshnicë, dhe rikujtoj çastet kur Kosova digjet në zjarr! Goditet me tanke e topat të Sërbisë them:

- Kush do t’ia mbrojë drejtësinë ma mirë se xhaxhai Bajram që u ndamë pa u përshëndetur ! E tashti kur ai ra për tokën e Kosovës, për të drejtat e saj , kam frigë se pa të Kosova është e ligështueme!

Atëherë më flisni për rrugdaljen Qëndresa? , i thash.

Ajo është nisur! Nuk ka të ndalur. Xhaxha Bajram na mësoi të mos i frigohemi kurrë rrugës që na shpie tek e vërteta. Tek e drejta. Se ajo vonohet nganjëherë por kurrë nuk harrohet. Nuk nënshtrohet. Prandaj, kam bindjen e plotë se ne do të fitojmë! Edhe Bota e përkrah rrugën tonë që shpie nëpër gjemba deri tek rruga e shtruar me blerimin e pavarësisë! Ashtu siç ngritet lavdia e xhaxhait Bajram! Ashtu siç kthehet përjetësia e shtetësisë së Kosovës! E ligjeve që xhaxhai thirrej për të drejtën e pavarësisë! Dhe i frigonte xhelatët e Sërbisë sa herë që u fliste për...

Qëndresa Konxheli heshti!

Me një brengë apo me një dhembje përfundoi pikëçuditsjen e fjalisë që fliste për domethënien e shtetësisë së Kosovës. Për Kodin e përkryer të përballjeve - avokatin Bajram! Me burrin që mbronte Kosovën nga nenet, alinetë, pikat e dhunës sërbosllave. Nga krimet ! Nga burgjet! Nga përndjekjet! Barbaritë! Për të, ai , thellë në ndjenjën e voglushes Qëndresa kishte hyrë!

Vallë! Në cilën kaptinë të njerëzimit ka mundur të shkruhet ky akt i kësaj barbarie. E si mund të shlyhen gjithë ato përjetime makabre nga bota e përgjakur e Kosovës. Nga analet e ditarit të Kosovës në batërdi!

Jo!, pëshpërita. Nuk e di në klitha apo! Vetëm më kujtohet se Qëndresa Konxheli në horizont kërkonte shtigjet e bardhësisë! Tek cili ylber qëndronin gjithë ato margaritarë që do t’i dilnin mburojë Kosovës?

Ka të drejtë voglushja ! Kush do të flasë për drejtësinë !?

Ajo uli sytë në rreshtat e shkruar të fletores!Kushedi se çka deshi të shkruaj në ditarin e ngjarjeve! Kaptinës së zezë të orëligës i trokiste mallkimi! Për kurorën e lavdisë në mileniumin e ri do të thurreshin vargjet për bacën Bajram! Për atë që sa herë e kishte përshëndetur Qëndresa Konxheli në hyrjedalje të Banesës, në Prishtinë , sa herë që ai shkonte ose vinte i buzëqeshur përse kishte mbrojtur Kosovën dhe bijtë e saj...!



7. PO I BIE ERA RETË E ZEZA



Në çaste të lemerisë diçka më shkonte vërdallë në mendime! Mbase frymëzimi për ta shkruar një skicë apo për ta bërë një autoportret! E për çka të bëja makiazhin e asaj dukje?, pëshpërita.

Për pritjen! Po! Pritjen në ankth!, mu përgjigj nga brendia e unit tim diçka.

Heshta për të përcjellur paralajmërimet.

Vargani i gjatë i të dëbuarve të ndalur në kufi!

Tek guri i ndarjes!

Rrinte e kërleshej vdekja!

Nga njëra anë dhuna e kaurrëve të shkinës Sërbi ma përkujtonin këngën “Po i bie era retë e zeza”. Nga ana tjetër kërlesheshin kipcët - bisharë të mirësisë!

Anëtarët e shoqatave bëmirëse nëpër gjithë atë etje, nëpër atë bullarë që gulonte dhembje e plagë si pika vese dukeshin. Krahas atyre që deshën t’u dalin në krahë për t’ua flak një brengë e për t’ua shtuar një shpresë , orgjia e kipcave të kërleshur! Karakanxhollët! Cerberët ! Dilerët! Mafiozët!

Prisnin të përfitojnë nga tragjedia!

Disa me telefonë duke komunikuar dikah.

Disa duke krehur balluket e duke shtërnguar kravatat!

Disa...!

Dhe zëri i brendisë sime që s’dëgjohej! Me zjarr e llavë vullkani! Me mall e me dhembje ngritej me ankth në pritje !

Me shikimin e madh drejt turmës së shkundur nga vatrat! Me shkrumin e dashurisë dhe barrën e dhembjes. Me plagët!

Në gjithë sfondin e zezonës kishin sjellur Kosovën e përgjakur. Shekulloren - emblemë qëndrese!

Edhe njëherë mes luetjeve e përgjërimit ! Mes vdekjes hodha sytë ta shoh motërzezën , mbesat, nipat, të mbetur majëmaleve të LLapit e Gollakut!

Qyshkur ua thurra uratët për dasma!

E megjithat ua dëgjova klithmat se ndrydheshin nga bisharët e Sërbisë!

Ajo shtrigë e keqe e ligësisë, i mbuloj me thinja e rrudha në trup që nga djepi kur dilnin e nisnin të hapërojnë!

Megjithat:- Jemi të fortë më përgjigjeshin! Do ta mundim pushtuesin!

Qyshkur i mësoi jeta të mblidheshin në sofrën e shtruar e ta bënin drekën dhe darkën me nga një copë bukë të lyer me lang!

Se drekën dhe darkën e ruanin për ditën kur t’u trokiste në derë babai i mbërthyer me pranga robërie në kazamatet e Sërbisë!

Dhe daja që rrallë u shkonte t’ua shkruaj hartimin për Kosovën e lirë! Se sytë e bisharëve përgjonin! Ata ndarjen deshën ta krijojnë!

E tashti, në stacionin e pritjes dal e hedh shikimet! Dhe shoh se në turma tmerri e malli Kosova bartet ! Kosova dëbohet!

Jo! më oshëtiu nga brendia një zë! Kosova sot shtrihet përmasave të Botës! Le ta shikojnë të përgjumurit Shekullin burg! Sa agime kaluan në sofrën e shtruar të robërisë! Në ferrin e Dantes! Aty ku përbluhen shenjtorët e dalin fitimtarë djajt! Ata që pijnë gjak të pafajshmish! Ata që ndrydhin lirinë! Ata që shkrumojnë tokën dhe rrezet e diellit i ndalin mbi të , të mos bijnë! Ata që kërleshen dhe qeshin për shprazjen e saj!

Në grykë një lamsh më shtërngonte! Nuk e di si ta shprazja gjithë vrerin që më shkonte vullkan! E si të derdhej llavë e zjarrt e fjalve! E shfrimit!

Bushtra Sërbi i mbolli gjithë të këqiat!, pëshpërita!

Dhe drejtova sytë drejtë atij deti të dëbuar.

Njëmijë varianta për absurdin thurreshin dhe shthurreshin! Vetëm kaptina e re e shpresave e hapte dritën e qëndresës!

Nëse nuk i takoj dot në këtë urragan, në Kosovën e lire, rrënjët do t’u blerojnë thash, duke e shkruar autoportretin tim që i ngjante Sizifit në përballjet e jetës, me zjarr malli për lirinë...!



8. DIOPTRIA E PAMJEVE



Është skena ku del në përmasë katandia! Aktorët përballen me vdekjen! Dhe me lindjen përnjëherë! Vetëm për një qëllim: Kosova e pavarur!

Oshëtima! Rënkime! Uri ! Plagë e dhembje për këtë akt makabër të këtij ngashërimi! Janë në prak gjithë përfundimet! Edhe ata që vulosin jetën me vdekje shkojnë me një jehonë :Roftë Kosova!

Edhe ata që lindin, vijnë dhe, e nisin vajën për : Rroftë Kosova!

Megjithatë, kardinalët e robërisë as vdesin për Kosovën , as qajnë për të!

Ata kanë lindur e janë rritur si rriqërat! Duke ia pi gjakun asaj! Dhe tashti përpiqen ta shkrumojnë!

Në sfondin e dioptrisë së pamjeve dalin dehjet! Marramendjet! Ekstazat! Me një fjalë , eklipsi i përçudnimeve derdhet për shtresën e vrerit! Dhe për terrin ! Shtrigat janë verbuar nga krimi.As dijnë për mirësinë, as dijnë për dëshirat. Për statujën e tmerrit dhe për heshtjen akull bëjnë kataraktet e gjakut. Varret!

Kush depërton në atë vullkan tmerri! Atje ku vdesin aktorët e skena mbushet me gjamë!Vetëm përbindshat, ata xhelatë të këtij shekulli janë ogurzitë që luten për këtë pamje. Dhe krijojnë rrethanat për ta përmbyllur gjithë skenën .Dëshmitarët e dëshirave për vdekje. Dhe për shfarosje! Kanë mbetur meit e si korba të zinj kërleshen! Kërleshen nga vaji i foshnjës që lind në qiellin e hapur!

Ja u shtua edhe një hero! Për aq sa do të marrë frymë ai ne do të mbesim pa frymëmarrje! Pa dritë e pa ditë!, pëshpërisin kardinalët! Dhe shtojnë shtypjen bizarët ! Dinsëzët e Sërbisë. Keopsat e shekullit burg!

Megjithatë, në atë vullkan mjerimi rritet e shtohet qëndresa! Përmbysen gjithë mbretëritë! Vdesin e mbesin pa data kanibalët e shkinës Sërbi.Bashkë me kurrosllavë të tjerë! Me ata që dijnë kërbaçin ta drejtojnë mbi shqiptarët sa herë që ndërsehen nga sërbët! Dhe s’kujtohen se e humbin kuptimin!E shtrydhin ëndërrën e vrarë në krahët e ylberit!

Sa shtrenjt do t’u koshtojë loja makabër. Edhe bota ekstreme! Në epigrafin e ngritjeve s’mund të pranohen dy kute qëndrimi! Njëri për dashurinë! Tjetri për urrejtjen! Ashtu nuk kthehen buzëqeshjet! As nuk shtrohet sofra e agimit të zbrazur!

Rrugë pa fund! Sa herë që matesh ta përkufizosh del e hapet horizonti! Del në shesh e panjohura! Portretizohet e njohura. Dhe rrijnë përballë njëratjetrës! Kush do të dominojë!

Sikur t’mi kuptoje gjithë vuajtjet ! Gjithë dhembjet! Gjithë plagët! Edhe për lindjet, Edhe për vdekjet! Edhe për këngët! Edhe për vajet!

Lindita ime - Kosovë! Ti jeton në mua! Ashtu siç jetojnë Sijamezët!

Është diçka e padukshme që s’më le të hiqem prej teje! Dhe dua të kallem në blerimin tënd të shkrumuar!Tani e tutje si besoj as vdekjes! Se ajo nuk i rrëzon kështjellat e ngritura të dashurisë! Të gjakut e të gjuhës!

Demonët e ferrit të shkinës Sërbi më kot bëjnë eksperimente të marra me krime e barbari! Mbi përmasën tënde sërish do të përndizet dashuria për t’i pagëzuar stinët! Dhe vitet në trajtën e shquar do të përlindin ngritjet! Për këngët e blerimit tënd Kosovë në dioptrinë e pamjeve ngrit dolli Lind dita! Ekstaza e shpresës për vrullin! Për mallin...!



9. BASTARDËT E PËRFUNDIM SHEKULLIT XX



Rrëfimi për zvarritjen dhe origjinën e tyre është kaptinë zezone. Ngado u shkoli këmba dhe ngado e lëshuan duhmën kutërbuan barbarinë! Qysh nga fillimi e deri në përfundimshekullin XX bisharët për gjak e për plagë, për dhunë e për tmerr kanë shikuar si ta pushtojnë horizontin shqiptar!

Ja! Shpirti xhelat i tyre në dioptrinë e pamjeve. Për skenat makabre kanë ngritur dorën e krimit! Dhe kanë lëshuar krrokamat se ëndërrojnë për djepin e rritës! Janë po ata bisharë si në mesjetë! Vetëm me djallëzi mashtruan një shekull Botën! Dhe nëpërkëmbën vlerat e njerëzimit!

Në përfundimshekullin XX paralajmërojnë absurdin!

Golgotën kanë prodhim final. Aktin e krimit deri në ekstrem e shfrytëzojnë. Mekanizëm nënshtrimi! Vrasin! Djegin! Shkrumojnë! Ata nuk kanë as mëshirë as kufi në barbari. Dhunojnë mizorët! Shtrydhin e shuajnë shpresat e rritës! Pjella e mallkuar e gjakut që ndërzehen me derra! Dhe, rriten si gjarprinj pa ndjenja! Pa besë!

Edhe në ndërrimin e motmoteve, edhe nëpër stinë kaurrët kutërbojnë! Për kafshime nëpërkash kanë lindur qyshkur u krijuan në shpellat e Kaukazit! Prandaj iu vërsulën Ballkanit për ta kthyer historinë e zhvillimit në lamsh! Lamsh ku ngatërrohen linjat e nuk dihet kush të shpie në cak. Ashtu siç nuk kanë cak variantat e hipokrizisë ! Të gogolëve të këtij përfundimshekulli që dijnë të buzëqeshin edhe kur të kërcnojnë! Të atyre që pas fjalëve ndryshe veprojnë! Të pabesëve!

E Kosova ?! Kosova është caku i qëllimeve për ta ngulur flamurin e barbarisë!

Një shekull dhunë e terror! Një shekull perandori gjaksorësh! Deshën t’ia ndryshojnë reliefin! Klimën! Hidrografinë! Të krijojnë hibridët e shartuar në trungun e saj !Ajo të prodhonte llojin e krijesave mumje! Të atyre që dijnë të përkulen! Që dijnë të përshtaten! Dhe të dalin prej saj sipas projekteve të shkruara në kabinetët e gjaksorëve!

Megjithatë! Kosova madhështore qëndron! Me gjithë vullkanet e zjarrit! Me gurrat e zeza të përndjekjeve! Nëpër flakën e barbarisë ngritet për domethënien! Kurrë më shumë se tashti se ka pasur atë pamje! Vërtet klima e saj është unikate! Edhe në rrebesh ringjallet! Ndërsa lumenjt e gjakut edhe kur buçasin për pikëllimet, edhe kur gurgullojnë nga plagët, thurrin ëndërrat e mbijetimit!

Edhe në ditët e dëbimit shqiptarët në Kosovë mendojnë të kthehen! Në prakun e shkrumuar! Në vatrat që i grabisin xhelatët! Aty ku duan ta mbjellin me djaj të shkinës Sërbi. Me xhuxhët karpatianë që pasqyrojnë vetëm kob. Bashkë me të gjithë ata kanibalë të tjerë që u ecin sipas urdhërit dhe projektojnë ridëbime. Vetëm për një qëllim! Si ta shtrijnë gjithë kurmin e tyre ortodoks mbi trupin e Arbërisë! Për ta ngritur flamurin e kryqit të kaurrisë në trojet e Kosovës.

E shqiptarët ?!! Patjetër do të kthehen Aty ku besa dhe prita bëhen shqiptarisht! Dhe mbrohen për një domethënie: “Mos me u korit para mikut, mos me u thye para armikut”!

Bastardët e këtij përfundimshekulli e kanë të qartë! Edhepse turfullojnë e vrasin mizorët! Edhepse hapin varre në seri! Ashtu do t’i hapin me dorën e vet varret e përjetshme të vetvetes e do t’ua pëshurrin e mallkojnë brezat për barbari...!

[biligoa]

PIRGU I DHEMBJES
(Roman)
Botim privat
Bashkëshortes Alies dhe
binjakut tim të parë Sadikut,
që befasisht m’i vodhi vdekja
në qershor të vitit 1995!...
Autori FERIT RAMADANI


PJESA E PARË

ProloguOFI I PËRKUJTIMIT
Natë e gjatë!Errësirë!Thellësia se ku i kishte
rrënjët s'ia masja dot.I vetmuar zhytesha në atë det
mendimesh që herë-herë dilte si vezullim e pastaj më
rrokulliste në greminë për të lëshuar klithma që më
gërrynin në shpirtë!E si të mos klithja kur ndieva
rrënimin,gjamën,pikëllimin!
Me një fjalë rreth meje hidhte valle misteri.Ashtu
i mbetur në udhëkryq të jetës qëndrova pa
krahë!Cung pa blerim e rritë!Pa shpresë.E,nga të
nisja për të kthyer buzëqeshjet,dëfrimet,gëzimet...?
Jeta qenka dhembje!,-thash dhe rrotullova sytë
në të katër qoshet e dhomës.Çka mu desh ai shikim
në ato katër pika atë çast nuk di?Çfarë horizontesh
m'u shfaqën në atë përmasë ku verbësia përditë më
lëshonte velin makabër!E unë presbit i përplasur në
syenë,përdridhem si karrem, e sakaq syngjia më
ngulet në brendinë e unit për t'më kthyer sylynjarët e
lotëve!
Burri s'loton!,- m'u bë një zë në atë heshtje të
asaj nate të gjatë!
Po!Nëse s'ka kujtime që i shfaqen, ai shtrihet të
bëjë sefanë!E unë?Si të bëhem aq totolesh për të
kaluar varganet e lartë të gofeve që në binarët e
jetës vunë tragë?!Jo!Jo!Pëshpërita!Nuk hedh dot
toze mbi ta kurrë,sikur ta ktheja vetveten në vigan!
Çfarë retushimi më duhet të bëj për të krijuar
pozicionin?Me cilën potirë ta pijë atë gllënkë gëzimi
që më është tretur?
Në grykë një lamsh i madh më mblidhej e s'e
kapërdija dot.Po.I mbërthyer me vetmi e me rrënim
qëndrova si peshku në potiskë.Dhe përpëlitesha e
përpëlitesha.Ashtu i pikëlluar rrotullova mendimet
ngado.Vetëm zezona e natës me heshtjen e saj më
shpiente në atë të kaluar ku plëngu i zjarrtë m'i
copëtonte pleurat e mushkërive.Paraliza e hapit tim
nuk ishte parandjenjë që të shfaqet në frymëzime.Ajo
kishte bërë vend në merdiane e në paralele të jetës
dhe pirgu i dhembjes mbulonte shpresat për
dashurinë e perënduar.Dashurinë e varrosur!Sa
thellë ishte rrokullisur gëzimi!Ishte rrënuar në
pafundësi .Me çfarë themelesh ta ndërtoja kalanë e
durimit për ta mbajtur atë piramidë shëmtie?!
Medet!,klitha.Ç'është kjo natë që vjen kaq befas
e më kthen pas shtatëmbëdhjetë vjetëve?E njëjta
datë dhe e njëjta ditë e enjte!Vetëm janari i
atëhershëm mbulonte çdo gjë me ngricë e me borë!E
ky një pupël borë s'e ka!
Përse?Çfarë randësie ka janari i para
shtatëmbëdhjetë vjetëve më pyeste uni im?
Ha-ha-ha!M'u bë se qesha kur matesha t'i
përgjigjem.Në të vërtetë mund të qeshja në atë vetmi
i mbërthyer me katandi?Jo!Kisha bërë:Oi,oi,oi!E
gjama e lëshuar krijonte përgjigjen për janarët.
Përpara shtatëmbëdhjetë vjetëve ai kishte
derdhur borën mbi gjithçka.Ortekët kishin mbuluar
rrugët.E dasmorët e mi me terplote patën hapur
shtigjet për ta sjellur nusen në gjerdek.Atë natë
janari kur jashtë ngrinte e bora krijonte ortekë, ajo
hyri në dhomë për të nisur motivet e muzës që dehej
nga buzëqeshja e për çdo gjë lumturia kthehej në
rrëmbim magjik të dashurisë!
E sonte?Nata ka pafundësi!E njëjta datë dhe e
njëjta ditë e enjte.Janari i butë,pa jugë e pa acar, hy
me rrapëllimë e turfullin në shpirt!Orteku i vuajtjes
ngritet për të ngrirë shkëndijat e shpresave.Bicet e
prapsisë më përplasin në vetmi.Sa afër e larg
kujtimeve qëndroj.
Kam pasur aq fat për t'u mbuluar me këtë
fatkeqësi!,- klitha.E duhej mbijetuar në jetë.Po!Pa
krahë e pa dashuri.Ashtu i mbetur cung si drunjtë e
djegur në vjeshtë e përpiqen të blerojnë pranverave!
Çfarë blerimi mund të ketë i përdjeguri?,-
rënkova.E bëtika e shqetësimeve qyshkur më kishte
përkulur e thyer.Ndieva pamundësi.Më erreshin sytë
e më këputej trupi.As hapat si bëja dot në rregull sa
herë që matesha të mbajë drejtpeshimin e
humbur.Ashtu i bëshnjakur kapërdiva vetminë e
verbësia e lotëve më rridhëte nga gropat e
syve.Megjithatë asgjë nuk ishte befasi!Kisha kaluar
gjysmë viti me këtë plagë të madhe e bedenin e
durimit e laja me balsam.Në atë rrokopujë
mendimesh ngritej binaja e gofit të përkujtimeve kur
hodha sytë mbi datën e kalendarit.Ishte po ajo
datë,po ajo ditë e muajit.Vetëm viti ishte ndërruar
shtatëmbëdhjetë herë duke derdhur ngricën mbi
gjithçka.E sonte s'kishte ngricë.As ortekë bore mbi
rrugë.Ajo trokëllinte në brendinë e unit tim.Krijonte
pikëllime,dhembje,vetmi!Ajo krijonte ortekë rrënimi!
Po!E enjtja e janarit përpara shtatëmbëdhjetë
vjetëve.E njëjta ditë.Bitevi e njëjta ditë,datë e muaj
ngriteshin t'më oshtinë në jetë.T'më bitisnin me
pikëllimin e madh kur hodha vërdallë shikimet.E
rreth meje vetëm vetmi.Ora trokëllinte pa ndalur
duke hedhur si bitërrat - jetën time!Numëronte
frymëmarrjet atë çast.
Le të trokasë!Le të trokasë deri në frymëmarrjen
time të fundit!Vetëm ajo do ta ndiejë se si i kapërdijë
brushtullat e pikëllimit.Vetëm ajo do ta dijë çka
është fonema e mbetur për të ngritur gogoshat e
zverdhur të rritës.Asgjë nuk i mbeti dukjes sime për
ta flakur atë jemeni që më mbuloi nga koka deri në
themër.Është veladon i kobit ajo apo velloja që më
ra befas mbi kokë?!E si t'i bëj dot hapat unë rrozgu
përpara kohe?Qysh atë ditë qershori kur vdekja vuri
kthetrat mbi dashurinë dhe pushtoi ime shoqe Lijen
dhe binjakun tim sy zi Dikun!Qysh atë ditë syri i
hergelës filloj t' më vështrojë në përpjesëtime për ta
hedhur plafin e për ta nisur oktapodin e jetës.E
ndieva se Olimpi i shqetësimeve ma sillte murtajën!
***
Maratona e pikëllimeve s'mbaronte me
varrimin.Filloj jeta tunxh!Vringëllima e kujtimeve
shpaloste magmën nga thellësia.Endesha me
heshtjen në gji, me plagomën në zemër.Vetmia
mbretëronte mbi datat e çastet e ikura të jetës.Më
shfaqeshin hijet e ngrira të buzëqeshjeve.Zëri i tyre
më oshëtinte sa herë që desha të dal në log:
Hej!Nuk është gofi i përkujtimit takim me nusen
në gjerdek!As lureku që e mbajte në dorë për t'ia
falur gjumin e rehatinë duke e pahitur për ta bërë
burrë!,-më oshëtiu zëri i unit tim.
Ashtu i gërryer rikujtova ditët e takimit që iknin
e iknin për të mbetur larg.Si data dhe dita e enjte e
janarit përpara shtatëmbëdhjetë vjetëve, e që befas
takoheshin në kalendar.Vetëm gëzimi nuk ishte
ai.Pothuajse nuk kishte fare gëzim në atë përmasë
rrënimi.Hëpërhë nxora nga valixheja kornizat e
fotografive.Aty qëndronin bashkë nënë e bir!Me
vështrim nga ardhmëria.I shpalosa për një çast për
t'i ngjeshur në ballin e murit.Me ta të përmbushja
zbrazëtinë.Me ta të kaloja vetminë.
Por,ato nuk flasin!Ashtu tek qëndrojnë të
heshtura më ndezin vullkanin e mallit për të
klithur.Sa herë që ndalem e pëshpëris pranë tyre:
Vallë!Ishe ti ajo që hyre përpara
shtatëmbëdhjetë vjetëve në gjerdek?Ti më fale
gjithçka?Po!Dhe të fala gjithçka!E pastaj i rritëm
fëmijët duke ëndërruar ardhmërinë e lumtur.E fjalët
që m'i thoshe më oshëtijnëinjakët me binjake do t'i
martojmë!E tashti,rikujtoj ato ditë që m'u kthyen në
njolla të zeza prej nga lind koka e nëpërkës e më
kafshon.Dhe rri përpara jush me peshën tunxh të
jetës duke paluar datat,ditët,pikëllimet,vetminë.Si
sonte kur gofi i përkujtimit më ndez!
Mos më lini t'i takoj këto net kaq të gjata.Këtë
errësirë të vështirë!Mos më lini se zjarri i dhembjes
do t'më asgjësojë e s'do të kem fuqi për t'ua puthur
bebëzat e syve!,- klitha.
Ajo heshtëte.Heshtëte!Binjaku im Diku i
qëndronte pranë .Në asnjë çast nuk lëvizëte.
Përkujtova viset nga rendëte e rendëte.Përkujtova
buzëqeshjet!Përkujtova zërin e tij.E nata e gjatë
shtrihej në pafundësi...!
Lart në dhomë flenin duke ëndërruar katër
jetimat e mi kur magma e gofi i përkujtimit më
zgjonin vullkane për të kapërdi përmasën e rrënimit.
Unë presbit i përplasur në syenë ,përdridhem si
karrem e sakaq syngjia më ngulet në brendinë e unit
për t'më kthyer sylynjarët e lotëve...!
I.
Në mendje çdo gjë më sillej vërdallë!Ndarja nga
ime shoqe Lija e binjaku im Diku më rrënonte
përjetë.Ku ta gjeja atë forcë magjike për
shpresat?Çdo gjë më venitej në shpirt!
Rrënimi i gëzimit përmbyllej nga buzëmbrëmja
sfinks!Në skaj të Kodrës Ftohtësinë prisnin dy varre
të hapur të rrëmbejnë dy jetë!Dhe hidhej jemenia e
zezë mbi ne të gjallët e mbetur pa dritë.Çfarë
bardhësie do të kishte ndër ditë,stinë e vite pas këtij
rrënimi?Merimanga vdekje vu rrjetin për të kthyer
pelim e verbësi!
Më rrokulliseshin në mendje takimet, gëzimet,
buzëqeshjet,ledhatimet.Gjithë ajo dashuri! Dhe befas
qëndronte ndarja me atë allagja ftohtësie kur
preheshin nënë e bir në qetësi pa mirëmëngjes, pa
rritë!
-Çfarë frymëzimesh për këngët dhe motivet e
elegjisë do të zgjateshin në atë kaptinë prapësie?

[biligoa]

Tinëzisht na ndanë e tashti mbetëm
pa mirëmëngjes,pa rritë!
Ti në varreza me binjakun e parë prehesh
Unë me sugarin - përbijë shëmtitë!
Ishin vargjet që më rikujtonin Andonin që
këndonte Vajet duke mbajtur në prehër Stefanin e
tij,e turma e njerëzve mblidhej nga të katër anët e
qytetit K.Tok me ata të Llagut bëhej më e
madhe.Mbanin kokën varur e të përlotur qëndronin
mbi blerimin e livadhit ku ngritej shtëpia e mbuluar
në zi!
Gjashtëmbëdhjetë vjet unë e ime shoqe Lija
ndamë nga kafshata e bukës e nga lumturia e jetës
për t'u mbledhur me fëmijët, e, për të gëzuar jetën e
zymtë e të rëndë që ua ndrydhi qysh herët nënës e
babait tim!Sa herë kishte dëgjuar krrokamën e korbit
ajo çati ku përshkuan jetën ata!E kënga e korbit për
kob kishte ndjellë murtajën që nuk lejonte gjallërinë
për të lindur agimet e stinëve.Vallja e dryrit të zi
ishte shfaqur katër herë rresht për ta mbyllur atë
derë.Pikërisht kur babai e nëna patën bërë plane për
dasmën e synetisë,vdekja ua rrëmbeu djemtë!
Nuk besonte asnjë se pas asaj prapsie në atë
shtëpi vallja e dasmave do të hidhej.Në atë rrugë të
zgripceve ecnin të katandisur të dy burrë e grua,për
të hapur një shteg.E lindja ime erdhi si jehonë e
mbarë.Shpresa e madhe për këngët sërish e rrëmbeu
nënën Xife të mbetur katër herë me duar në gji...!
***
Kurora e bashkëshortësisë sime me Lijen ngritej
si feniks.Shtëpia ndjeu gjallëri e dera e saj e
hapur,mbushej plot zë e buzëqeshje fëmijësh.Barrën
e saj e mbanim ne bashkëshortët e ri që lidhëm
kurorë një ditë janari plot borë e acar.
-Ka nevojë për nuse kjo shtëpi!,- më oshëtinte
zëri i nënës.Trarët e saj pëlcitën nga vajtimet!Tashti
duhet fortuar me gëzime.E gëzimi ynë është ajo
bir.T'i presë agimet e t'i ngrysë ditët duke punuar për
këtë derë.Nuk e dua unë një nuse që del nga agimi
për të bërë punët e të tjerëve.Sa e pres atë ditë t' më
lindë nipër e mbesa.Atëherë të nisemi unë e Nexhi
asaj rrugës sonë!
Dhe rrugën që e mbante në mendje dhe e shfaqte
në kujtime ajo shpeshherë e theksonte:Nuk rrojmë
ne me hutat e bardha!
-Sa ta ketë shkruar zoti grua!,-ndërhynte
babai.As ma pak e as ma shumë nuk mundemi të
jetojmëE cilës rrugë të nisemi?,- e pyeste ai.Pastaj
me një buzëqeshje të ngrirë shtonte:Ndoshta për atë
të haxhit mendon?!
-Hm!Atë rrugë nuk mund ta bëjmë Nexh!Do ta
bënim sikur t'i kishim zogjtë e parë.Thonë ata
këndojnë në mëngjes.E mëngjesi jonë mbeti
muzg!Livadhit tonë përditë po i than blerimi!
-Do ta ujisim grua!,- i kthehej ai.Përndryshe nuk
bëjmë asgjë nga ajo Kodra Ftohtësinë ku na treten
djemtë!E nesërmja do përballuar me nipër e
mbesa!Jetë i thonë!
Çka shfaqnin e nga hidheshin me bisedat nëna e
babai,çdoherë kuptova misterin.Po!Misterin e jetës
që i pat përshkuar nëpër birën e gjilpërës.Ashtu edhe
nëna thoshte sa herë që hynte në bisedë dhe dridhëte
penjtë e saj.Babai ndizëte cigaren.Sa herë që i dilnin
rrudhat në ballë e kaplonte mërzia.Lëshonte
shtëllungat e tymit nga duhani kaçak.Dhe tretej ndër
mendime.
-Mos e pi këtë helm!,- i thoshte nëna dhe
teshëtinte.Edhe ne na helmon, dhe vetveten!
-Jo!,-ia kthente ai.Helmi vetëm me helm
shërohet.
Në atë katandi jetësore të dy burrë e grua
mbijetonin me punë.As dita e nata nuk i ndalnin.As
era e shiu s'i pengonin.As vjeshta e dimëri s'i
frigonin!
-E patëm jetën e rëndë bir!,- më thoshte shpesh
herë nëna.Po!Me plagë e me rrënime.Por, deshëm të
të rrisim,ndaj nuk dorëzoheshim.E tashti?Na lë
takati për orë e çast.Vitet e prapsisë së madhe nuk na
dalin nga zemra!Na krijojnë jehonë krrokame e
shkrumi bir.E ty të bëmë burrë.Edhe me shkollë.E
tashti nuk duam të ecish rrugëve të gabimeve!
-Të rinjtë rrëmbehen ndonjëherë nënë!,-i
buzëqesha asaj.
-Është kohë e kthesave bir!Bëre e u praptove në
martesë kurrë në jetë nuk drejtohesh!E nëna di t'i
mbajë frenjtë e saj!
-Frerin që duhet ta mbajë unë?,-ia ktheva.
-Po bir!Tek ai shtrembohet çdo gjë!Tek ai lidhet
ardhmëria.Aty ngritet madhështia që duhet në jetë!
Çka është kjo dilemë mendova dhe më shfaqej
këmbëngulja e nënës dhe babait për martesën.Ditët
që i prisnin t'u hyjë nusja në shtëpi.Ditët me nipër e
mbesa...!
***
Atje në qytetin G.,ku unë ndoqa mësimet, sa
lehtë e me gëzim të rinjtë ia shpalosnin zemrën njëritjetrit!
Shkurt e troçë dua!E pastaj ,ktheheshin e
derdhnin lotët dhe vrerin e mbledhur.Po!Si
Henerieta!Tek rrinim një ditë në klasë dhe
bisedonim për gjithçka m'u lëvdua: - Valon,tashti e
kam gjetur tipin!,- tha.Dhe një vezullim gëzimi i
shkëlqeu në fytyrë.Dal çdo natë në xhiro e
gjithkah!,- tregonte ajo.E pastaj kaloi një kohë e ai
kishte tretur befas në kurbet.Vetëm me një fjalë
ndarjejeë fal!Unë jam i martuar...!
Dhe ajo zverdhej përditë.Rrinte e
brengosur.Shqetësohej për gjithçka.Ia plaste të
qarit.E në klasë ata që i lakmonin ia hudhnin
fjalëtulja e këputur nuk ka erë!
-Vallë!? Për këtë shqetësohen kaq shumë nëna e
babai mendova sa herë që ata më flisnin për
fejesën.Dhe heshtja më rrëmbente në krahët e saj.Se
ku më iknin mendimet nuk kuptoja dot!
-Përse po mendohesh?,- më pyeti nëna një ditë
kur përpiqesha të shkruaj një letër.Drejtoi sytë mbi
të kur e mora në dorë e qëndrova si i ngrirë.Ishte
hera e parë që shkrova diçka pa lidhje.Dhe rrinte ajo
letër pezull në mendime.Vetëm vargjet më shkonin
vërdallë kur e mblidhja shuk në dorë:
Balli jot prej hëne,
sytë e tu prej qielli,
ç'kanë në domethënjes'ua
di thellësinë...!
-Çka ke shkruar aty?,- më pyeti .Atë çast kujtova
se ajo m'i lexon mendimet.U skuqa në fytyrë.
-Asgjë!Ca shënime që nuk më hyjnë në punë!
Në prani të saj bëra copë-copë letrën.Tek u
derdhën pjesët e fjalët e shkruara dilnin mbi, ndieva
si mund të coptohej një zemër e rrëmbyer nga
dashuria.Rikujtova P s e n ë që e pata lexuar dhe
m'u bë se jam Gjon Zaveri vetë!
-Jam Sizifi!,- thash, dhe në atë mister rrënimi u
nisa me gurin e rëndë të vdekjes të bart plagët në
jetë!
Vargani i gjatë i mendimeve nuk prante.Hyrjedaljet
krijonin ditarin.Ngritej piramida e rrënimit
mbi gjithçka. Përplasej lahuria e bardhë e
nusërisë.Në arkën e kujtimeve palohej.Tok me
këmishat e mbetura si krushq të ngrirë.E pantollonat
e Dikut!Fanellat?Këpucët që i mbathi dy
herë!Qëndrojnë të paluara e presin në vetmi!
Vallë! Ç'është kjo pritje e rëndë.Pirgu i
dhembjes rreshtonte në faturë çastet, pikëllimet...!
Pamjet e jetimave që rrinin në pritje e mendime.Dhe
përditë nga një rrudhë e hidhnin në trup.Në
pafundësi katandia lëshonte domethënjet.Me jemeni
të trashë mbulonte dukjet.Buzëqeshjet! Mbi këngët e
ardhmërisë krijonte plagë.Dhe ngritej zezona për të
rikapituluar gjendjen e bardhësisë.Në bilancin e
shpresave s'kishte rreze.Përmbyllej nga thyerjet
pasqyra e rrënimeve!
Është vallja e jetës kjo!,- pëshpërita.Herë hyn e
herë del në kthesat e saj.Në labirinthe.Kështu zgjatet
hallka e pikëllimeve.Kështu lidhet nyja e durimeve!
Xixa e shpresës kurrë s'guxon të shuhet!Jeta e
tillë është bir!Jeta!,- zëri i nënës më oshëtiu.
Desha të klith atë çast.Njëmijë pyetje më shkonin
vërdallë.As pseja nuk kishte domethënje.Me çka të
mbaronte ai vargan shqetësimesh që herë-herë hynte
në udhëkryqe për t'u përmbyllur në pirg.Ca herë
dilte në horizonte ku tallazi i vërshimave të
përflakte.E si njihte plagët.As dhembjet.E kurrë
përkuljet!
Nuk jam unë ai vigani i legjendave!As Gjergji që
mundi plagët për të dalë në log.Qyshkur mbeta pa
taban qëndrese.Me sytë e përlotur të nënës krijova
durimin.As këngë për vëllezërit nuk nisa kurrë.E
kurrë s'i takova në përmasë të kësaj bote.Se ata
treten në varre të Kodrës Ftohtësinë!E unë qyshkur
jam mësuar ta kapërdijë kafshatën e durimit!Se
babai ndiente lodhje nga jeta.E s'dilte kurrë
kryelartë në pazar.As qoshin në konakun e burrave
se zinte!Megjithatë hudutet i kishte.Dhe fliste për to!
-Biro!Rrugët e jetës kurrë nuk janë të
rrafshuara!E hapin mbi to mos e hidh aq lehtë!Se
pastaj rrokullisesh në greminë!
Dhe heshtja i binte mbi rrudhat e ballit.Mbi
krahët e lodhur të tij varej kafshata e shtëpisë.Rrinte
hapur dera për të pritur miq.E fjalët me kripë
bëheshin në takime.
-Përse s'ia pashë buzëqeshjen njëherë?
-Se plaga e zemrës s'ia lë!
-Aq kohë e mban në shtërngim?
-Kurrë s'ia ftoh vullkanet!
-E kandilat e zjarrit i rrijnë kallë?
-Deri në rrahjen e fundit të zemrës!
-E pastaj do t'i pushojnë?
-Kur t'u shkojë pranë meteorëve!
-Atje në lartësi?
-Tek Kodra Ftohtësinë!Nën hijen e asaj dardhës!
Mos jam dallash e flas jerm thash atëherë kur
monologut i përgjigjej uni im.Dhe hodha sytë
matanë dritares për të pa dritën e bardhë.Në lartësi
të qiellit grumbulli i errët i mjegullave rrinte i
kërleshur.Pamja e tillë krijonte vrazhdësi!
-E shirat, erërat do t'i godasin!Ditët e dimrit me
ftohtësi.Do të dergjen nën borën e bardhë.E pastaj
bari i pranverës do t'i blerojë...!
Parandieva si zbret gjithë ai tërbim i vdekjes mbi
damarin e gëzimit! Kot u përpoqa ta kap atë fije të
ngatërruar të lamshit jetë!Vetëm atë çast e ndieva
botëkuptimin.Përse edhe Lija ime e dashur me
ndjenjë të hollë prekshmërie gjithmonë i
buzëqeshte.Dhe heshtëte!Heshtëte!E heshtja e tillë
më kujtonte ardhjen e festave,datave,ditëve që do të
më ndiznin atë gofin e përkujtimit.
-Vdekja të mirit i merr!,- pëshpërita,dhe hëpërhë
mora lapsin të shkruaj kujtimet,,gëzimet,lumturitë që
përmbylleshin në pirgun e dhembjes!