Fjala e veprimtarit Bedri Islami, e mbajtur sot në tubimin përmortor ( në Teatrin Kombëtar në Prishtinë ), me
rastin e vdekjes së atdhetarit Xhavit Hoxha
XHAVIT HOXHA ISHTE NJË NGA VEPRIMTARËT E ORËVE TË PARA
TË LËVIZJES ÇLIRIMTARE TË KOSOVËS, DHE JETA E TIJ KISHTE SHKËLQIMIN E SAJ TË RI TË LIDHUR NGUSHTË ME UÇK-në…
Të nderuar vllezër e motra,
- pjestarë të dashur të Familjes së atdhetarit të shquar Xhavit Hoxha,
- të afërm të familjeve të dëshmorëve,
Ne jemi mbledhur sot për të nderuar njërin ndër bijtë më të nderuar të popullit shqiptar në Kosovë, burrin e paepur dhe trim, atdhetarin Xhavit Hoxha, i cili, dje, u nda prej nesh. Ne jemi mbledhur për ti bërë homazhe jetës dhe veprës së tij të lavdishme, për të kujtuar njërin ndër vizionarët e herëshëm të lëvizjeve patriotike ilegale, birin e dashur të Junikut dhe të krejt Kosovës.
Për të gjithë, jo vetëm për ne që jemi në këtë sallë, emëri i Xhavit Hoxhës është i njohur dhe i respektuar, pasi ai ka mbartur mbi vete disa nga cilësitë më të vyera të njeriut të përkushtuar ndaj Kosovës dhe shqiptarizmës. Ai e ka bërë emërin e tij me punë shembullore, me mendim vizionar, me ndjenjën e pakufishme që kishte për vendin e tij, me mundimet që ka hequr, me rrugën që nuk e ka ndalur kurrë, me veten dhe me familjen e tij, me kujtimin e të parëve dhe me brezat që i nderuan ato.
E kemi të vështirë të gjejmë të gjitha fjalët që duam të themi për Xhavit Hoxhën, pasi, secila prej tyre, veç e veç e të gjitha bashkë, janë pak, janë të pamjaftueshme, për të sjellë edhe një herë këtu, para nesh e mes nesh, figurën e burrit që kurrë nuk i është skuqur faqja se nuk e kishte bërë detyrën e tij fisnike, për të sjellë këtu portretin e njeriut gjithnjë të qetë, burrë fjale e vepre, mik e dashamir me të gjithë ato që ishin ngritur për të bërë një Kosovë ndryshe, të pavarur dhe të lirë, por edhe i paepur ndaj atyre që shkonin kundër interesave të popullit që i takonte.
Xhavit Hoxha, të cilin e nderojmë sot me dhimbje, është njeriu që e bëri emërin e tij përmes rrugës së ilegalitetit për Republikën e Kosovës, që nuk u tërhoq nga mundimi i burgjeve për një Shqipëri të bashkuar, që nuk u tremb nga torturat nëpër burgjet e Nishit, që nuk e ktheu rrugën e tij edhe kur ndjeu dhimbjen më të madhe në jetën e tij martire, vrasjen si herojtë të të vllait të tij, gjeneralmajor Edmond Hoxhës.
Xhavit Hoxha është një nga veprimtarët e orëve të para të Lëvizjes çlirimtare të Kosovës. Anëtar i organizatës LNÇKVSHJ, ish i burgosur politik, pishtar i arsimit në atdhe dhe në diasporë, pinjoll i derës Hoxha, e quajtur ndryshe Oda e Junikut, e njohur për atdhetarizëm, për pleqëri të drejtë dhe për tradita luftarake. Xhavit Hoxha do të kishte përjetsisht në memorjen e tij rrugën që kishte bërë në breza Kulla e Junikut, duke nisur që nga katragjyshi i tij Ymer Hoxha, prijës i Odës, për të vazhduar me gjyshin e tij, Abdyl Hoxhën e njohur, i cili, edhe në prag të pushkatimit, sëbashku me të birin, Ymerin, në vjeshtën e vitit 1944, nuk e jep idenë e tij për Kosovën e lirë dhe e ka më të lehtë të japë jetën. Ideja e sakrificës për vatanin e tyre do të përcillet brez pas brezi, do të lërë shenjën e saj në kujtesën e kombit tonë, dhe nuk ka qenë e rastësishme që djemtë e kësaj kulle e çikat e saj, u bënë ndër të parët që u rrjeshtuan në rradhët dhe në përkrahje të hapur të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Xhavit Hoxha u lind në Junik më 18. 10. 1952. Shkollën fillore e mbaroi në vendlindje, ndërsa shkollën e mesme, Normalen “Hysni Zajmi”, në Gjakovë. Në vitin 1976, në afat rekord, i përfundon studimet për Gjeografi në Fakultetin e shkencave matematikore-natyrore të Universitetit të Kosovës. Nga viti 1976 e deri në vitin 1981, si profesor i gjeografisë, punon në Gjimnazin “Hajdar Dushi” në Gjakovë. Më 10 maj 1981, si njëri ndër veprimtarët më aktiv të LNÇKVSHJ-së, burgoset dhe dënohet me 4 vjet burg të rëndë. Pas daljes nga burgu ballafaqohet me provokime të njëpasnjëshme dhe me përcjellje të vazhdueshme nga ana e UDB-esë. Për t’i ikur arrestimit të sërishëm në vitin 1989 emigron në Zvicër. Ashtu si në atdhe, edhe në Zvicër, Xhavit Hoxha nuk kërkon komoditet, por gjendet në krye të shumë veprimtarive të rëndësishme atdhetare.
Në radhë të parë, për dhjetë vjet rresht, pa asnjë kompenzim material, ushtron detyrën e pedagogut në arsimin plotësues me nxënësit shqiptarë të rrethit të Winterthurës. Pastaj, për pesë vjet me radhë, vepron si kryetar i Bashkimit të Sindikatave në Zvicër, ku, si lidhje mes Sindikatave vendase dhe atyre në atdhe, grumbullon ndihma të mëdha për Kosovën. Veprimtarinë politike një kohë të gjatë e zhvillon si anëtar i këshillit të përgjithshëm drejtues të LPK-së, dega jashtë vendit. Edhe pse pa pasaportë, Xhavit Hoxha gjen mënyra për kalimin e kufijve dhe merr pjesë në të gjitha demonstratat jashtë Zvicre, si në Austri, Gjermani, Belgjikë e deri në shtetet Skandinave. Një ndihmë të jashtëzakonshme Xhaviti e dha edhe për nxjerrjen nga atdheu të veprimtarëve të rrezikuar si dhe të ushtarëve që e braktisnin frontin e luftës nga hapësirat jugosllave. Por kontributi më i rëndësishëm i Xhavit Hoxhës i dedikohet UÇK-së, qoftë si njëri ndër themeluesit e Fondit “Vendlindja thërret” e qoftë si njëri ndër veprimtarët më të suksesshëm të logjistikës së luftës së UÇK-së.
Në njerën nga bisedat e tij të fundit Xhavid Hoxha do të thonte se "në aktivitetin tim patriotik nuk ka pasur rastësi. Në këtë drejtim çdo gjë e kam bërë me paramendim dhe me bindje të plotë. Së pari i kam peshuar gjërat mirë e mirë me vetveten: e kam ditur se veprimtaria atdhetare kërkon përkushtim, bindje të fortë, vendosmëri, ideal të lartë kombëtar, përcaktim të qartë politik dhe gatishmëri deri në flijim për sfidat që paraqiten. Dhe, isha i bindur se të gjitha këto virtyte i kam. Pra, përcaktimi im për këtë veprimtari ishte i hershëm dhe qëndrimin dhe qëllimin e kisha të qartë".
Fillesa e aktivitetit politik të Xhavit Hoxhës është pikërisht Kulla e njohur e Junikut. Përmes saj ai kalon njohjen e natyrshme të besës dhe të fjalës së dhënë, kërkon dhe gjen idealin për të cilin kanë menduar, luftuar e dhënë jetën të parët e tij; mendon në se është i aftë dhe i denjë për të mbartur mbi vete peshën që i kanë lënë prindërit dhe gjaku i tij, dhe kur e ndjen se edhe ai mund të bëjë atë që kërkon Kosova prej tij, i lë pas gjithë të tjerat, lë pas komoditetin e arsimtarit, rehatinë e shtëpisë dhe të jetës pa telashe dhe futet në rrugën që do të kishte mundime, vuajtje, sakrifica e ndoshta edhe rënie në fushën e betejës. Ai i kishte bërë mirë të gjitha përllogaritjet: në njerën anë ishte jeta e zakonshme, në tjetrën ishte rruga e mundimshme, por e denjë. Xhavit Hoxha zgjodhi rrugën e dytë, nuk u luhat asnjëherë dhe erdhi deri në këtë ditë ndarje prej nesh, si njëri nga shembujt më të ndritshëm të lëvizjes patriotike ilegale dhe çlirimtare.
Bëhet pjesë e Komitetit të njohur të Deçanit, i cili filloi të shtrihej në të gjithë Kosovën, por edhe jashtë saj. Futet në rrugën e hapur nga Adem Demaçi dhe Jusuf Gërvalla dhe bëhet pjesë e organizimeve të tyre. Janë një forcë shokësh , të cilët, ndryshe nga sa shpifej në Beograd, se ishte ngritur harbutëria, ishin të shkolluar, profesorë të nderuar, njerëz që do të bënin emër në krahinën e tyre dhe në Kosovë, përmes ideve që kishin dhe forcën e karakterit.
Do të rrjeshtohet krahas me:
- Ismail Haradinajn,
- Hasan Ukhaxhajn,
- Abdulla Hasanmetajn,
- Jashar Salihun e pavdekshëm,
- Shkurte - Drita Kuqin,
- Nazmi Selmanajn,
- Ali Dervishajn,
- Din Ahmetin etj.
Demonstratat e vitit ’81 organizatën, Komitetin e Deçanit, e gjetën të lidhur edhe me komitetet në formim, si ai :
- i Drenicës me Bajram Gashin në krye,
- i Gjakovës me Muhamet Rugovën,
- i Mitrovicës me Bislim Bajramin,
- i Llapit me Beqir Hajrizin,
- pastaj me ato në Gjilan,
- në Shkup,
- në Shtutgard dhe
- Stamboll si dhe disa celula të tjera të themeluara
dhe në themelim e sipër.
Anëtarësia e Komitetit ishte e gjerë. Sidomos në prag të demonstratave dhe gjatë demonstratave erdhi deri te një masivizim shumë i gjerë i anëtarësisë. Në kuadrin e Komitetit të Deçanit vepronte edhe grupi i të rinjve i quajtur “Shqiponjat”, i cili me celulat e veta të shumta zhvilloi një aktivitet të dendur dhe shumë të çmuar.
Menjëherë pas demonstratave të vitit 1981 do të ndodhë edhe goditja e Komitetit të Deçanit. Xhavit Hoxha do të arrestohej me 10 maj të vitit 1981, do e burgosin në burgun e Qarkut të Pejës, dhe do të dënohet me katër vite burgim. Fillon, edhe një herë, për Kullën e Junikut, një kohë e vështirë, luftë për mbijetesë, luftë për të mbajtur gjallimin, fillojnë ditë kur torturat e tmerrshme të burgjeve serbe bashkohen edhe me leçitjen e familjes nga pushteti i kohës dhe zagarët e tij. Ishte një burgim i rëndë, plot mllef dhe veprime shtazarake, prej të cilit ishte e vështirë të dilje gjallë. Pasojat e atij burgimi i hoqën edhe pas shumë viteve dy nga shokët më të mirë që kemi pasur, të dy bashkëluftëtarë dhe miq të ngushtë, të dy profesorë dhe antarë të Komitetit të Deçanit, të dy idealistë dhe të gatshëm për të dhënë jetën, Jashar Salihu dhe Xhavit Hoxha.
Pas burgimit do të jetë edhe periudha kur, edhe më shumë, do të shndritë figura e Xhavit Hoxhës. Ai nuk ishte thyer prej burgimit, nuk kishte ndërruar mendje dhe nuk e kishte ndër mend të lëshonte rrugën e sakrificave.
I detyruar të lërë vendlindjen e tij,dhe të vendoset në perëndim, ai ishte nga ata njerëz, që kudo që shkonte, krijonte një copë atdhe, krijonte një vatër, një bazë. Ai nuk ishte kurrë i kënaqur me atë që kishte bërë, mendonte përherë se mund e duhet të bëhet më shumë, përpiqej të rindizte zjarrin e idealizmit dhe të mendimit të mirë, bënte gjithçka që njerëzit të mos ishin të ndarë, por të lidhur me njeri tjetrin.
Xhavit Hoxha ishte përsonifikimi më i saktë i njeriut të odave karakteristike shqiptare. Kurrë nuk fliste me zë të lartë, as kur kishte hall e brenga të mëdha; kurrë nuk të ndërpriste fjalën e të mburrej se dinte shumçka; kurrë nuk bëhej urë për të lënë pas dore mendimin e tij, por edhe e respektonte mendimin e tjetrit. Shtëpia ku banonte në Winterthur u bë shtëpia e shokëve, të cilët e ndjenin veten aty si në shtëpinë e tyre; u bë vendi ku diskutohej me zjarr, por edhe me urti; ku nuk kishte sherre e fjalë të rënda; ku punët merreshin me rradhë dhe e pastaj edhe bëheshin me rradhë; ishte vendi ku ndjehej se ishe në një Kullë të Junikut, megjithëse ishe mijra kilometra larg. Shokët, miqtë, dashamirët dhe bashkëveprimtarët e tij do e mbajnë mend përherë të folurën e tij të qetë, të saktë, dashamirëse, pajtuese, por reale; do i mbajnë mend këshillat dhe fjalët e mënçura të Xhavit Hoxhës, do e mbajnë mend se si bënin vend në çdo kuvend fjalët e tij.
Pse ndodhte kështu? Sepse Xhavit Hoxha, veç dhuntive që i kishte falur jeta, kishte edhe mendimin vizionar, kishte miqtë e shokët e tij të lidhur ngushtë me luftën për lirinë e Kosovës, kishte besimin se vetëm përmes luftës mund të bëhej një Kosovë e lirë dhe e pavarur. Shok dhe mik i afërt i Xhavit Halitit dhe Azem Sylës, Bardhyl Mahmutit dhe Ali Ahmetit, Adem Demaçit dhe Hajrulla Goranit, ai ishte bashkuar me to sepse kishin të njëjtat bindje, të njëjtën rrugë, dhe ishin të gatshëm për të njëjtat sakrifica.
Jeta e Xhavitit kishte shkëlqimin e saj të ri të lidhur ngushtë me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës. Ai do të bëhej njëri ndër promotorët e saj, jo vetëm nga fakti se me UÇK-në ishte e lidhur e gjithë familja e tij; por edhe ai vetë do të ishte pjesë e strukturave më të larta drejtuese të Lëvizjes Popullore të Kosovës. Me nismën e tij dhe me mbështetjen e shokëve që drejtonin sektorin e veçantë ai do të bëhet njëri ndër nismëtarët për krijimin e fondit "Vendlindja thërret" dhe është i pari, krejt i pari, që bën derdhjen e parë të ndihmës së tij financiare në këtë fond. Fondi u krijua në bazë të një vendimi të Këshillit të Përgjithshëm të LPK-së me 12 dhjetor të vitit 1993, dhe tri ditë më vonë, ai shkon te Jashar Salihu, i zgjedhur si drejtues i fondit dhe bën dorëzimin e tri mijë frangave zviceriane, në dobi të luftës. Shtëpia e tij në Durrës do të bëhet njëra ndër bazat më të rëndësishme të logjistikës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, do të ishte vendi nga ku do të merrnin rrugë shumë punë të mbara dhe në të mirë të Kosovës.
Xhavit Hoxha nuk u mjaftua me kaq. Përmes lidhjeve të tij të shumëanshme dhe respektit që kishin ndaj tij dhe përsonalitetit të tij, ai bëhet promotor i ndihmës shëndetsore të dërguar në Kosovë, merr pjesë aktive në ngritjen e strukturave në dobi dhe në drejtimin e luftës; dhe nuk e thyen asgjë. Qëndron stoik kur merr vesh lajmin për vrasjen heroike të të vllait, Edmondit, por nuk e lë rrugën që kishte nisur. E vazhdon edhe më tej, pa kursyer asgjë, as veten e tij.
Xhavit Hoxha ishte njeriu i domosdoshëm në strukturat drejtuese të Këshillit të Përgjithshëm të LPK-së, sepse fjala e tij e matur ishte gjithnjë në kohën dhe vendin e duhur; sepse dinte të gjente atë që ishte më e rëndësishmja, më jetikja, dinte të dilte mbi çdo lloj ndarje dhe harrimi.
Xhavit Hoxha u nda nga ne. Ai i kaloi vitet e pasluftës gjithnjë me ndjenjën e pritjes së ditës kur forcat e vërteta politike reformuese dhe vizionare do të kishin të drejtën dhe besimin për të qeverisur Kosovën. Ai i takonte plejadës së luftëtarve që deri në ditën e fundit mes nesh mendojnë për të ardhmen, megjithëse e ndjejnë se janë të lodhur nga sëmundja. Xhavit Hoxha la pas vetes një ngrehinë të madhe të kujtesës së kombit tonë, ndaj së cilës ne do të përkulemi gjithnjë me respekt. Ai ngriti në jetën e tij dy monumente: Përmendoren e heroit të lavdishëm Edmond Hoxha dhe Memorialin që nuk shuhet kurrë të jetës dhe të Veprës së tij.
Para këtyre dy monumenteve ne do të përkulemi gjithëherë me ndjenjën e respektit më të thellë, me ndjenjën e mirënjohjes dhe do të kemi përherë mes nesh luftëtarin e palodhur, ilegalin e jashtëzakonshëm, burrin e fjalës dhe të bashkimit, të paharruarin Xhavit Hoxha.
I përjetshëm qoftë kujtimi i tij.
Lavdi dëshmorëve të atdheut.
Krijoni Kontakt