Mesazhet e protestes se sotme

[Flori]

Sot opozita do të dalë në formë proteste në shesh për herë të parë në drejtimin e Edi Ramës. Janë shumë momentet që meritojnë vëmendje në këtë lëvizje të re të kreut të PS. Njëri prej tyre është sigurisht më i rëndësishmi: a do shënojë protesta e sotme diçka që cilësisht mund të interpretohet si lindje apo afirmim i frymës popullore kundër qeverisë? Në një shikim politologjik, forca e opozitës është e madhe kur ajo arrin të imponojë zhvillime korrigjuese në sjelljen e qeverisë, deri në largimin e saj. Një objektiv i tillë është i pamundur sot, me anë të numrave të opozitës brenda institucioneve, Parlamentit në veçanti. As dhe fitorja e zgjedhjeve lokale nuk shënoi ndonjë kapitalizim të votës popullore, që të sillte forcim të opozitës, deri në atë pikë sa të impononte ndryshime në axhendën qeveritare. Me ndihmën e patericës së grupit Nano, madje qeveria praktikisht nuk ka asnjë pengesë politike për të qeverisur e qetë deri në fund të mandatit dhe në pikëpamje të projektligjeve të ndryshme shihet një frymë arbitrare në të gjitha drejtimet, ndërsa synohet të shtihen në dorë të gjitha institucionet. Kështu që në pamundësi të numrave parlamentarë, të një lloj tkurrjeje të shoqërisë civile, të mediave, para veprimeve arbitrare të ekzekutivit fryma mbetet e vetmja forcë që mund të imponojë veprime korrigjuese, madje të çojë deri në largim të qeverisë. Kështu ndodhi me opozitën e zotit Berisha: deri para protestave "Nano ik" të vitit 2004, ai asnjëherë nuk kishte mundur të mblidhte aq shumë njerëz. Kur i mblodhi, erërat e suksesit filluan të frynin për të, madje ato erëra i sugjeruan dhe lëvizjet e tjera: krijim të figurave të reja nëpërmjet KOP-it, ftesat për të përjashtuarit, mesazhe paqësore për fqinjët grekë etj. Por le të analizojmë momentin e zgjedhur për protestën e sotme.

Pse-të e protestës

Nga pikëpamja e situatës së përgjithshme vendore gjendemi të përfshirë në një krizë të rëndë energjetike: kurrë asnjëherë në këta 17 vjet nuk ka pasur një krizë kaq të gjatë në terma kohorë: gjatë një viti dhe gjatë një dite. Më shumë se gjashtë muaj, me rreth 5 orë në ditë në Tiranë, pale në rrethe që nuk dihet sesa orë kufizime! Kriza është dëshmi e paaftësisë së kësaj shumice në administrimin e enteve publike. Socialistët dikur vidhnin, por gradualisht arritën të kufizonin reduktimet e energjisë elektrike. Orientoheshin më mirë në tregun energjetik rajonal dhe gjenin zgjidhje, hiq rastin e krizës së paszgjedhjeve 2005, që mbante era qëllimshmëri prej tyre. Por jo vetëm krizë energjetike. Vendi duket se ka probleme të mëdha: inflacioni, sipas të dhënave zyrtare, besueshmërinë e të cilave dje e kontestoi vetë FMN, është mbi kufirin e alarmit, mbi 4%. Perceptohet kudo një rënie e aftësisë blerëse; bizneset e ndjejnë të vështirë situatën për shkak të sjelljeve të ashpra të qeverisë për të formalizuar tregun dhe shfaqjes në treg të një grupi me frymëzim politik që synon ta kontrollojë atë. Tatimet nuk po funksionojnë në veprën e tyre, planet për mbledhjen e të ardhurave krijojnë vrima. Disa ndërmarrje apo ente publike nuk marrin rrogat. Investimi i madh në rrugën Durrës-Kukës thith një pjesë të madhe të të ardhurave publike, që po synohen të rriten dhe nëpërmjet masave të tjera shtrënguese; taksa të reja etj.

Me pak fjalë, në planin e përgjithshëm vendor, momenti duket i përshtatshëm për të shtuar presionin mbi qeverinë që ajo të mos mendojë se opozita gjendet vetëm në parlament, por dhe në rrugë.

Në planin ngushtësisht partiak, pra të PS, dalja në protestë vjen pas lëvizjeve të shumta në rrethe të kreut Rama. Me pretekst "dialogun me Shqipërinë", hartimin e programit të qeverisë së ardhshme, ato mund të kenë shërbyer edhe për testimin e bazës së partisë, pra të pakënaqësisë së saj, dhe për të matur kështu potencialin për ta përkthyer atë në protestë kundër qeverisë. Nëse do ishte kështu, ja ku doli në veprimin e opozitës së Ramës, një interes praktik i lidhur me axhendën e ditës. Ndërkohë protesta nxjerr zbuluar dhe grupin rival të tij, udhëhequr nga Nano, i cili i zhgënjyer kush di në ç‘strehë të artë është fshehur, duke sugjeruar madje ulje koke para Ramës, siç tregojnë thirrjet e fundit për pajtim të disa mbështetësve të tij.

Veprimi i sotëm ka vlerë edhe në pikëpamje të rritjes së kohezionit të opozitës vetë, si koalicion partiak. Ka një lloj çorientimi brenda saj, debate brenda partive të vogla, mospranim të autoritetit të PS, joshje të ndonjërës për t‘u përfshirë në ndonjë vepër ristrukturimi të qeverisë, me gjithë blofet etj. Një dalje bashkë do të jepte imazhin e forcës së opozitës, me gjithë vështirësitë që kanë subjektet e vogla për të ruajtur ndonjë lloj identiteti partiak.

Ka vetëm një moment që nuk duket i favorshëm në protestën e nesërme: diskutimet botërore për statusin e Kosovës. Aleatët e shqiptarëve që kanë ndërmend t‘i japin pavarësinë asaj, do të ishin të interesuar që në shtetin amë të tyre të kishte stabilitet dhe protesta, veçanërisht nëse degjeneron, do të dërgonte mesazhe negative te bashkësia ndërkombëtare. Kështu që shqetësimi për ta mbajtur brenda rregullave protestën e sotme duhet të jetë në nivelet maksimale.

Protestat janë vepra korrigjuese të opozitës, ose të segmentit shoqëror që i jetëson ato. Ato krijojnë dhe frikë te qeveria, siç po duket me heqjen e kufizimeve të energjisë elektrike në Tiranë, apo me ndonjë veprim tjetër simbolik me rastin e fundvitit. Por le të shohim protestën, përmasat e saj, domethënë të shikojmë nëse prej saj mund të nisë krijimi i frymës popullore kundër qeverisë, për të parashikuar pasojat korrigjuese. Deri ku mund të shkojnë.

Gazeta Shqip