Dita e clirimit te Shqiperise

[Iceberg]

Dita apo Ditët e Festave?

Nga Mustafa Nano

Ndërsa kam ndjekur jehonën mediatike të fest-ës(ave) të 28 (29) Nëntorit dhe të debatit tejet të shpifur që u rindez furishëm mbi datën e saktë të çlirimit të vendit nga nazizmi, mendja më ka shkuar shpesh herë tek një skeç i interpretuar vite më parë nga Koço Devole e Agron Llakaj, ku mes një ironie njimend të hollë stigmatizohej vënçe politika shqiptare, e cila është shterpë gjithë ditën, por kur është puna për të pjellë idiotësi pas idiotësish, është me barrë gjithë ditën e gjithë natën. Aktorët tanë komikë përgjithësisht notojnë në ujërat e një humori banal e të pashijshëm, por ai skeç është një nga kryeveprat e humorit shqiptar, nëpërmjet së cilës përqeshen me hak të gjitha përpjekjet politike për të mbajtur gjallë, jo diskutimin e historisë (kjo do të ish një gjë normale), por sherrin mbi ditën apo orën, kur është larguar hitleriani i fundit nga Shkodra. Nuk ka mjaftuar ai skeç për të mbuluar me turp palët politike. Këto të fundit vijojnë të kërkojnë e motivojnë ndarjen e tyre “ideologjike” tek data e saktë e atij nëntori tashmë të largët të vitit 1944, kur Shqipëria u çlirua nga të tjerët (nazistët) e u pushtua nga të sajtë (komunistët).
Eshtë koha që ky diskutim të marrë fund, e bashkë me të, të marrë fund edhe një situatë qesharake, në të cilën portreti i politikanëve të sotëm “antikomunistë” shfaqet përpara monumentit “Nëna Shqipëri” më 28 Nëntor, ndërsa portreti i “ish-komunisto-titistëve” shqiptarë shfaqet më 29 Nëntor. E jo vetëm shkojnë atje sipër në data të ndryshme, por dhe nuk druhen të këpusin ndonjë koment prej historiani, me anë të të cilit mendja e tyre e boshatisur nga njohuritë mbi historinë tenton si pa të keq të bëjë lëmsh edhe mendjet e njerëzve mbi punë të historisë, sidomos mendjet e brezit të ri. Gazetari E. Demi u bë para dy netësh me shumë vend shprehësi i një shqetësimi, të cilin nuk po dimë ta shmangim kur vjen puna të ndodhemi përballë pyetjes së pafajshme të fëmijëve tanë: Kur është çliruar Shqipëria nga nazizmi?
Por s’është vetëm puna e fëmijëve. Në fund të fundit, atyre mund t’u mësohet në shkolla ajo që po ndodh e ashtu si po ndodh; mund t’u thuhet pa u menduar dy herë se kjo është një rrugaçëri më shumë e politikës shqiptare, dhe ata nuk është se nuk janë të vetëdijshëm (në mënyrën e tyre, sigurisht) mbi këta politikanë e mbi këtë politikë. Ky diskutim ka të bëjë në radhë të parë me seriozitetin e një shteti, e një kombi, e një populli. Ky diskutim dëshmon se ne nuk jemi në gjendje t’i japim dum edhe një çështjeje kaq të thjeshtë e kaq të saktësueshme historike, mbi të cilën, përpara se të ketë deklarata, llogari politike e shfryrje emocionesh, duhet të ketë një logjikë të bazuar në dokumente të pakundërshtueshme. Mund të përfytyrohet pastaj se sa do të jemi në gjendje për të kanalizuar e orientuar debate të tjera, ku nuk na ndihmon asnjë diskutim dokumentar për të vënë pikat mbi “i”.
Si i bëhet? Mund ta linim në dorë të Nanos e Berishës, dhe ata është e sigurt që mund ta vinin lehtësisht në lëvizje makinën e çuditshme që prodhon kompromise e të gjenin një zgjidhje në këtë kohë të artë dashurie (sot, ata janë aq të prirur për kompromis, sa mund të merreshin vesh për të caktuar si datë të çlirimit edhe 32 Nëntorin), por puna është se kjo çështje lyp rigorozitet historik, e jo mendësi matrapazësh të papërgjegjshëm politikë. Kërkohet data e saktë e çlirimit, e jo emri i kreut konsensual të një institucioni.
Në këto kushte, Presidenti i Republikës, së bashku me të tjerë (fjala vjen, kryetarin e Kuvendit) nuk bëjnë keq të marrin një iniciativë për të zgjedhur një komision historianësh e dëshmitarësh mendjeftohtë, të cilët, pasi të jenë të armatosur me një mandat të pakundërshtueshëm (si mandat mund të shërbejë një konsensus transversal politik. Këtu hyn prapë në lojë Nano e Berisha) e pasi të rishikojnë dokumentet më të besueshëm historikë, të dalin me një mendim të përbashkët. Nëse bien dakord të konsultohen së toku me dokumente autentikë, nuk duhet të jetë shumë e vështirë të dilet me një mendim të përbashkët. Më tej, ky mendim a vendim nuk duhet t’i nënshtrohet një diskutimi parlamentar, pasi askush nuk ka ngé të dëgjojë argumente historikë nga të paditur në këtë lëmë; përkundrazi, ky vendim duhet të shkojë në parlament thjesht për t’u vulosur nga kori i kartonave jeshilë të ngritur lart.

[ornament]

S'morra gje vesh çfare desh me thene ky Nano (tjeter). Atij i intereson DATA (dita e sakte e çlirimit), apo FESTA (fitorja mbi gjermanin). Mendoj qe i gjithe debati behet per KET. Komisioni i "shkencetareve" qe ai propozon, cilen do te zbuloje nga keto te dyja?

[Tironsja]

C'do shtet i Botes dite te clirimit percakton normalisht, diten e clirimit te Kryeqytetit.Sipas nje llogjike fare te thjeshte Shqiperia eshte cliruar ne 17 Nentor 1944,mirpo me 29 Nentore 1944 u clirua Beogradi dhe pjese te tjera te Jugosllavis ishin ende pa cliruar.Mbi bazen e llogjikes te me siperme jugosllavet shpallen 29 Nentorin feste te clirimit te tyre.Ne 1945 Enver Hoxha e perkujtoj diten e clirimit me 28 Nentore.Mirpo,meqe ishte mik i ngushte i Titos dhe i popujve te Jugosllavis(1947 atij u akordua titulli Hero i Populit te Jugosllavis),Ai shpalli 29 Nentorin,pra diten e clirimit te Beogradit si diten e clirimit te Shqiperise.Prandaj nuk ka asnje lloj arsyedhe asnje lloj argumenti tjeter per te percaktuar daten e clirimit te Shqiperise.Ate e kane percaktuar Tito dhe Enveri dhe e mbrojne me zell te madh sot Social Komunistat Shqipetare.

Ps.Parada e pare ushtarake e clirimit eshte bere ne 28 Nentore 1944,dhe nga tribuna Enver Hoxha e shpalli ket dite si dita e Clirimit te Shqiperise.

[ornament]

Tironcja, si gjithmone ti je "pozicion jasht loje".
Ç'kujton ti se keto qe na tregon, si dinin dhe as i dine te tjeret.
Moter ketu s'behet fjale per DATAT, jo 28 jo 29, jo e lagu jo s'e lagu. Çeshtja eshte; a duhet ta PERKUJTOJME Çlirimin e Shqiperise apo JO?
A kemi me nevoje per TE?
A i duhen popullit (popujve) ngjarje te shenuara ne Historine e tyre, apo JO?
A eshte çlirimi shqiperise (pavaresisht se gjermani iku vete, ne France, Itali, Greqi, ndodhi njesoj) nje ngjarje e shenuar ne historine tone.
etj,etj,
Ne aspektin praktik, a eshte me mire dy dit pushim rresht apo nje e tille?
E siç mund ta shohesh dhe vete, plot pyetje te tjera te natyres.

ps, s'duhet te harrosh qe socialistet perfaqesojne nje pjese te konsiderueshme te elektoratit shqiptar, ndryshe s'do ishin ne pushtet.
Ju tironcet jeni popull i bute, ju lufta as festat e saj s'ju interesojne, ket e dime, problemi eshte; qe s'ka veç ju shqiperia.
Diçka personale; me vjen keq, TI vuan dhe me e keqja qe e tregon kete kudo.

[Albo]

Ornament, me duket se ti je komplet jashte loje. Tema nuk ben fjale as per demokracine e komunizmin, dhe as per "duhet ta festojne shqiptaret diten e clirimit apo jo". Shqiptaret e kane feste kombetare diten e clirimit, dhe kjo teme eshte hapur pikerisht nga une per tu bere te qarte disa fakte te reja historike qe kane dale ne siperfaqe.

Shqiptaret duan te dine kete te vertete historike, eshte cliruar Shqiperia ne 28 Nentor apo ne 29 ?

Cdo koment jashte ketij konteksti eshte jashte teme.
Permbajuni temes qe diskutohet.

[ornament]

Albo nje pyetje per ty; Kush eshte me e rendesishme ne HISTORI, 'data' kur ka ndodh nje eveniment (ngjarje e shenuar) apo vete 'evenimenti'.
Sikur Flamuri ne Vlore te ishte ngritur dy dite me perpara ose me pas, çfare do ti ndryshonte kjo "rendesise historike" te ketij fakti.
Per dijeni, nje pjese e madhe popujsh te botes (kinezet, afganet, etj), nuk perdorin kalendarin tone, pra jetojne ne te njejtin moment ne tjeter ORE, tjeter DITE, tjeter MUAJ, nga NE dhe kjo si pengon aspak te flasin per luften e dyte boterore, ose tjeter.
Ky muhabet "i percaktimit dates se sakte" te çlirimit, ka kohe qe ka fillu, qe pas vendosjes se pluralizmit ne shqiperi ne vitet 90, kur ti kishe 10 vjeç, pra daton heret. Vetem nje "manjakut historik" mund ti interesoje dita, ora e sekonda e sakte e largimit te ushtarit fundit gjerman nga shqiperia.

[harmonies]

Ketu nje dite, aty nje emer, atje nje popullsi e tere!
Ornament, loja eshte e thjeshte: koha!

[ILovePejaa]

Une pyeta pasi akoma ne librat e Historise se Shqiperis shkruan se Shqiperia fal LNC mposhti nacizimi, cka nuk eshte e vertete. Une mendoj se lufta LNC nuk ka egzistuar. E ashtuquajtura LNC e ka udhehequr komunistete me ndihmen e Bashkimit Sovjetik. Luften qe e kane bere komunistete ka qene lufte vellavresese. Lufta nuk ka qene kunder ushterise gjermane por kunder ballistave (shqiptareve te vertete). Strategjia e tyre sipas mendimit tim ka qene lufta per pushtete qe pas largimit te gjermaneve cilat forca te kontrollojne vendin, e njejta gje ka ndodhur ne Shqiperi dhe ish_yugo... Ne Shqiperi komunistet (partizanet) kane luftuar kunder ballistave, ndersa ne ish-yugo..., partizanet kunder cetnikeve. Ballistat deri ne fund te viteve te luftes se II boterore kane qene te ndihmuara nga Anglia, nderprerja e ndihmave nga Anglia e ndryshoj perfundimishte historin e shqiptareve te shekullit XX, qe ka ndikim akoma edhe sot.

A eshte e rendesishme Data e "Clirimit" dhe festimi i kesaj date?

Aspak. Perkundrazi. Shqiptaret ne Shqiperi per 50 vite dhe akoma jane duke e festuar diten e roberimit te tyre, une mendoj se me teper shqiptaret ne Shqiperi kishin te drejta gjate kohes se pushtimit gjerman dhe italiane se pas mbarimi te luftes se II boterore. Siq dihet gjate kohes se komunizmit famkeq kishte me teper viktima se sa gjate kohes se okupimit.

A eshte e drejte te festohet kjo date?

Qofte ajo 28 Nendor, apo 25 Nendor apo 17 Nendor apo...

P.s. Pajtohem plotesishte me mendimin e Zombi.. si pergjigje ndaj pyetjeve e mia.

[visitor]

Postuar më parë nga Zombie

Ata benin ca atentate pa lufte te hapur dhe duke mos respektuar rregullat e luftes. Per kete ndeshkoheshin nga gjermanet qe benin raprezalje dhe vrisnin te pafajshem. Gjermanet dogjen disa fshatra "partizane". Me politiken e tyre komunistet donin te perhapnin ne popull pakenaqesine dhe urrejtjen ndaj gjermaneve, por kjo nuk ka qene e vertete. Jo te gjithe ishin me komunistet.

Nga shkrimi i Zombie merret vesh qe:

1 Partizanet benin lufte pa respektuar rregullat e luftes.
2 Jo te gjithe Shqipetaret ishin te pakenaqur nga Gjermanet.

Pergjigje.

1 No comment (jam i sigurte qe keshtu thoshin edhe Turqit per Skenderbeun, edhe Anglezet per Amerikanet, edhe .........................)

2 Natyrisht qe jo te gjithe Shqipetaret ishin te pakenaqur nga Gjermanet se ka edhe nga qengjat e urte qe pine dy nena. Ceshtja ishte qe cdo Shqiptar duhet te ishte i pakenaqur qe dikush tjeter kish ardhur dhe i kish pushtuar vendin. Jam i sigurte qe edhe ne Kosove ka pasur njerez qe s'kane qene te pakenaqur me Serbet, mos valle pas ca dekadash do ti quajme viktima te atyre qe s'donin pushtimin serb?

Postuar më parë nga ILovePejaa

Une pyeta pasi akoma ne librat e Historise se Shqiperis shkruan se Shqiperia fal LNC mposhti nacizimi, cka nuk eshte e vertete. Une mendoj se lufta LNC nuk ka egzistuar. E ashtuquajtura LNC e ka udhehequr komunistete me ndihmen e Bashkimit Sovjetik. Luften qe e kane bere komunistete ka qene lufte vellavresese. Lufta nuk ka qene kunder ushterise gjermane por kunder ballistave (shqiptareve te vertete). Strategjia e tyre sipas mendimit tim ka qene lufta per pushtete qe pas largimit te gjermaneve cilat forca te kontrollojne vendin, e njejta gje ka ndodhur ne Shqiperi dhe ish_yugo... Ne Shqiperi komunistet (partizanet) kane luftuar kunder ballistave, ndersa ne ish-yugo..., partizanet kunder cetnikeve. Ballistat deri ne fund te viteve te luftes se II boterore kane qene te ndihmuara nga Anglia, nderprerja e ndihmave nga Anglia e ndryshoj perfundimishte historin e shqiptareve te shekullit XX, qe ka ndikim akoma edhe sot.

1 LNÇ nuk ka ekzistuar
2 Ballistet kane qene Shqiptaret e vertete
3 Ballistet deri ne fund te luftes se dyte botere kane qene te ndihmuar nga Anglia, nderprerja e ndihmave solli renien e BK.

Pergjigje

1 Me duket se je percart. Po qe se ke ndonje dyshim a kane luftuar Shqiptaret me pushtuesit gjate Luftes se dyte boterore lexo edhe nje here historine, kujto emra si Mujo Ulqinaku, Myslim Peza, Baba Faja, e per te arritur tek Mehmet Shehu dhe pastaj hajde e flasim.

2 Dmth te gjithe partizanet s'paskan qene Shqiptare he? Sipas statistikave ne formacione partizane ne fund te luftes kishte rreth 70,000 veta, shumezoje kete me 5 apo 6 qe ishin familjet e tyre del qe rreth 350,000 deri ne 420,000 veta s'paskan qene Shqiptare te vertete ne vitin 1945. Po atehere cfare ishin keta 50% e popullsise qe kishin te benin, dhe qe ne menyra direkte ose jo direkte mbeshtesnin partizanet? Mos erdhen nga vendet fqinje?

3 Edhe partizanet edhe BK, edhe Legaliteti, edhe kreret e veriut jane ndihmuar gjate luftes nga Anglia. Ajo qe kishte rendesi ishte kush mori me shume ndihma. Me sa kam lexuar une partizanet moren me shume, dhe punuan me shume per ti marre ato ndihma. Kush eshte me i interesuar le te shikoje Fitoren e Hidhur te Reginald Hilbert (nuk me kujtohet mire mbiemri i tij), ne fund te librit ka disa te dhena mbi ndihmat qe derguara. Nuk ishte nderprerja e ndihmave ajo qe i dha shtysen Legalitetit, BK dhe krereve te veriut. Ishte mosveprimi gjate luftes, mos krijimi i nje ideali qe ta ndiqnin njerzit e thjeshte (ose mos perhapja e ketij ideali ne nje popull agrar i cili jetonte ne kushte feudale dhe te cilit ju premtua toke), dhe pa-aftesia e tyre per te fituar mbeshtetjen e perendimit si forcat e djathta ne Greqi. Ne fund te fundit asnje s'e llogariste Shqiperine, te medhenjte e kesaj bote s'e kishin problem te na linin nen Titon dhe te na fusnin ne nje thes me Jugosllavet.




Per t'ju kthyer diskutimit ne fjale; nuk mendoni qe eshte zgjatur nje cike si shume? Une per vete them te hedhim nje monedhe ne ajer, dhe te shikojme ca del koke apo pil. Cdo gje do te ishte me mire se ky sherr i pafund, dhe humori i cdo nentori kur nje grup politik feston me 28, dhe tjetri me 29te.

[Pasiqe]

I dashur vizitor, me pelqen aresyetimi yt por prape ka ca te meta.

Lexo

Sons of the Eagle: A Study in Guerrilla War. London: Macmillan, 1948

Une desha te them qe Ushtria Nacionalclirimtare nuk ka bere lufte te hapur, por guerilasve ndaj ushtrise gjermane e cila kishte shume pak veta ne Shqiperi. Statistikat gjermane sjellin qe ne Shqiperi jane vrare 7 oficere e ushtare te Wermacht-it. Atehere mund ta kishin quajtur veten me realisht Ushtria Guerilase apo Ushtria Partizane, apo Rezistenca. E verteta eshte se ndoqen shembullin e Ushtrise Jugosllave te Titos e cila pati nje numer shume me te madh te vraresh sesa ai prej 28 000 qe pati UNCSH.

Po me cilet u vrane?

E verteta eshte qe UNCSH, ashtu si Ushtria Jugosllave, ishte vertet ushtri, por nuk luftoi kunder gjermaneve. Luftoi kunder ballisteve. Ti e thua vete qe ata premtuan toke, gje qe i hutoi shume shqiptaret te cilet u shkuan pas komunisteve dhe kete budallallek e vuajten per 50 vjet.

Per me teper, nje nga ushtaret gjermane qe kane shkelur ne Shqiperi ka rrefyer qe komanda e tij ka hasur Shtabin e Pergjithshem te Enverit e Mojsiut dhe nuk e ka sulmuar. Ata nuk donin te merreshin me UNCSH sepse keta kishin hallet e luftes vellavrasese me ballistet e Legalitetin dhe gjermaneve aty u bente. Le te vriteshin njeri me tjetrin. Po te mos i sulmonte ata nuk sulmonin. Nese kishin humbje nga operacionet guerilase partizane, ata digjnin ndonje fshat e pushkatonin ndonje partizan, apo benin raprezalje ne baze te ligjit 1 gjerman - 10 civile.

Sa per pyetjen retorike qe me ben per ata kosovare qe duan serbet mund te te pergjigjem keshtu:

Nga ana kombetare ata jane tradhetare
Nga ana njerezore jane viktima.