Dita apo Ditėt e Festave?
Nga Mustafa Nano
Ndėrsa kam ndjekur jehonėn mediatike tė fest-ės(ave) tė 28 (29) Nėntorit dhe tė debatit tejet tė shpifur qė u rindez furishėm mbi datėn e saktė tė ēlirimit tė vendit nga nazizmi, mendja mė ka shkuar shpesh herė tek njė skeē i interpretuar vite mė parė nga Koēo Devole e Agron Llakaj, ku mes njė ironie njimend tė hollė stigmatizohej vėnēe politika shqiptare, e cila ėshtė shterpė gjithė ditėn, por kur ėshtė puna pėr tė pjellė idiotėsi pas idiotėsish, ėshtė me barrė gjithė ditėn e gjithė natėn. Aktorėt tanė komikė pėrgjithėsisht notojnė nė ujėrat e njė humori banal e tė pashijshėm, por ai skeē ėshtė njė nga kryeveprat e humorit shqiptar, nėpėrmjet sė cilės pėrqeshen me hak tė gjitha pėrpjekjet politike pėr tė mbajtur gjallė, jo diskutimin e historisė (kjo do tė ish njė gjė normale), por sherrin mbi ditėn apo orėn, kur ėshtė larguar hitleriani i fundit nga Shkodra. Nuk ka mjaftuar ai skeē pėr tė mbuluar me turp palėt politike. Kėto tė fundit vijojnė tė kėrkojnė e motivojnė ndarjen e tyre ideologjike tek data e saktė e atij nėntori tashmė tė largėt tė vitit 1944, kur Shqipėria u ēlirua nga tė tjerėt (nazistėt) e u pushtua nga tė sajtė (komunistėt).
Eshtė koha qė ky diskutim tė marrė fund, e bashkė me tė, tė marrė fund edhe njė situatė qesharake, nė tė cilėn portreti i politikanėve tė sotėm antikomunistė shfaqet pėrpara monumentit Nėna Shqipėri mė 28 Nėntor, ndėrsa portreti i ish-komunisto-titistėve shqiptarė shfaqet mė 29 Nėntor. E jo vetėm shkojnė atje sipėr nė data tė ndryshme, por dhe nuk druhen tė kėpusin ndonjė koment prej historiani, me anė tė tė cilit mendja e tyre e boshatisur nga njohuritė mbi historinė tenton si pa tė keq tė bėjė lėmsh edhe mendjet e njerėzve mbi punė tė historisė, sidomos mendjet e brezit tė ri. Gazetari E. Demi u bė para dy netėsh me shumė vend shprehėsi i njė shqetėsimi, tė cilin nuk po dimė ta shmangim kur vjen puna tė ndodhemi pėrballė pyetjes sė pafajshme tė fėmijėve tanė: Kur ėshtė ēliruar Shqipėria nga nazizmi?
Por sėshtė vetėm puna e fėmijėve. Nė fund tė fundit, atyre mund tu mėsohet nė shkolla ajo qė po ndodh e ashtu si po ndodh; mund tu thuhet pa u menduar dy herė se kjo ėshtė njė rrugaēėri mė shumė e politikės shqiptare, dhe ata nuk ėshtė se nuk janė tė vetėdijshėm (nė mėnyrėn e tyre, sigurisht) mbi kėta politikanė e mbi kėtė politikė. Ky diskutim ka tė bėjė nė radhė tė parė me seriozitetin e njė shteti, e njė kombi, e njė populli. Ky diskutim dėshmon se ne nuk jemi nė gjendje ti japim dum edhe njė ēėshtjeje kaq tė thjeshtė e kaq tė saktėsueshme historike, mbi tė cilėn, pėrpara se tė ketė deklarata, llogari politike e shfryrje emocionesh, duhet tė ketė njė logjikė tė bazuar nė dokumente tė pakundėrshtueshme. Mund tė pėrfytyrohet pastaj se sa do tė jemi nė gjendje pėr tė kanalizuar e orientuar debate tė tjera, ku nuk na ndihmon asnjė diskutim dokumentar pėr tė vėnė pikat mbi i.
Si i bėhet? Mund ta linim nė dorė tė Nanos e Berishės, dhe ata ėshtė e sigurt qė mund ta vinin lehtėsisht nė lėvizje makinėn e ēuditshme qė prodhon kompromise e tė gjenin njė zgjidhje nė kėtė kohė tė artė dashurie (sot, ata janė aq tė prirur pėr kompromis, sa mund tė merreshin vesh pėr tė caktuar si datė tė ēlirimit edhe 32 Nėntorin), por puna ėshtė se kjo ēėshtje lyp rigorozitet historik, e jo mendėsi matrapazėsh tė papėrgjegjshėm politikė. Kėrkohet data e saktė e ēlirimit, e jo emri i kreut konsensual tė njė institucioni.
Nė kėto kushte, Presidenti i Republikės, sė bashku me tė tjerė (fjala vjen, kryetarin e Kuvendit) nuk bėjnė keq tė marrin njė iniciativė pėr tė zgjedhur njė komision historianėsh e dėshmitarėsh mendjeftohtė, tė cilėt, pasi tė jenė tė armatosur me njė mandat tė pakundėrshtueshėm (si mandat mund tė shėrbejė njė konsensus transversal politik. Kėtu hyn prapė nė lojė Nano e Berisha) e pasi tė rishikojnė dokumentet mė tė besueshėm historikė, tė dalin me njė mendim tė pėrbashkėt. Nėse bien dakord tė konsultohen sė toku me dokumente autentikė, nuk duhet tė jetė shumė e vėshtirė tė dilet me njė mendim tė pėrbashkėt. Mė tej, ky mendim a vendim nuk duhet ti nėnshtrohet njė diskutimi parlamentar, pasi askush nuk ka ngé tė dėgjojė argumente historikė nga tė paditur nė kėtė lėmė; pėrkundrazi, ky vendim duhet tė shkojė nė parlament thjesht pėr tu vulosur nga kori i kartonave jeshilė tė ngritur lart.
Krijoni Kontakt