Autoriteti i Konkurrencës: Karburantet u vjedhin shqiptareve 3 milione euro ne muaj

[Ujku'80]

Autoriteti i Konkurrencës: Karburantet u vjedhin shqiptareve 3 milione euro ne muaj
Çmimet e naftës dhe gazit në tregun vendës nuk kanë reflektuar ulje pas rënies së dollarit. Importuesit justifikojnë çmimin e lartë me blerjen me euro në Greqi të hidrokarbureve

Ervin Koçi

Abuzimet që vijnë si pasojë e mosuljes së çmimit të hidrokarbureve, si dhe vjedhjes që tregtarët e këtyre të fundit i bëjnë konsumatorit, kapin një shifër vërtet të lartë financiare për ekonominë e vendit. Kjo shumë, që llogaritet në deri 3 milionë euro në muaj, ka sjellë jo pak pasoja edhe në shtrenjtimin e nivelit të jetesës në vend. Për këtë arsye, Autoriteti Kombëtar i Konkurrencës ka nisur hetimin prej disa javësh te të gjitha firmat e hidrokarbureve, importuese dhe tregtuese, për të verifikuar çdo spekulim të mundshëm. Burime brenda Autoritetit kanë deklaruar dje për gazetën “Albania” se, “nga hetimi i nisur mbi të gjitha firmat importuese dhe tregtuese të hidrokarbureve janë konstatuar edhe abuzime sidomos në çmimet e tregtimit dhe në cilësinë e produkteve që tregtohen. Për këtë qëllim është duke u përpiluar edhe një raport hetimor që do të vërë në dijeni dhe institucionet e tjera të shtetit, si Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave, Ministrinë e Mjedisit, Ministrinë e Financave dhe Këshillin e Ministrave”. Por burimet në këtë Autoritet nuk bëjnë të ditur më tej hollësitë në lidhje me këtë kontroll, i cili mësohet se po vazhdon dhe së shpejti do të japë rezultatet e veta. Ndërkohë, përfaqësuesit e Shoqatës së Importuesve të Hidrokarbureve, të pyetur në lidhje me një gjë të tillë, janë përgjigur se nuk janë në dijeni të saj.

Çmimi

Çmimi i naftës në tregun vendas në 6 muaj është rritur me më shumë se 20 për qind ose gati 25 lekë për litër. Dje, një litër naftë e tipit “Euro Diezel” në tregun vendas kushtonte deri në 145 lekë për litër, ndërsa vetëm 6 muaj më parë çmimi i saj varionte nga 115 deri në 120 lekë për litër. Tregtarët e karburanteve e kanë justifikuar këtë me rritjen e çmimit në tregjet ndërkombëtare, që kohët e fundit ka arritur në majat më të larta. Një fuçi naftë dje në tregun e Londrës kushtonte rreth 84 dollarë. Por llogaritjet tregojnë se tregu vendas i naftës nuk është ndalur vetëm të reflektojë rritjen e çmimit në bursa, por e ka kapërcyer vlerën, duke e shitur një litër karburant më shumë se sa është efekti i rritjes në bursë. Përfundimi vjen pas një analize të kryqëzuar të dy fakteve që kanë efekt të kundërt: rritjes së çmimit të naftës në tregjet botërore dhe uljes së vlerës së dollarit. Megjithëse çmimi i një fuçie në dollar është rritur në tregun ndërkombëtar, në tregun tonë të brendshëm pati zhvlerësim të dollarit. Përfundimi i kësaj analize nxjerr si rezultat se çmimi i shitjes së karburanteve duhet në fakt të ishte më i ulët sesa është sot.

Abuzimi

Në muajin prill, një fuçi naftë shitej me 55 dollarë, e konvertuar me kursin e atëhershëm, një litër naftë shitej 32.5 lekë në bursë. Sot një fuçi naftë shitet rreth 84 dollarë për fuçi, që me kursin e këmbimit aktual një litër kushton 45.31 lekë. Pra, çmimi nga muaji prill deri në tetor në tregun ndërkombëtar është rritur me 12.8 lekë për litër. Në muajin prill, çmimi i shitjes së naftës në tregun vendas varionte nga 115-120 lekë për litër, ndërkohë që tani në tetor, çmimi luhatet nga 140-145 lekë për litër ose 25 lekë më shumë se në muajin prill, pra një rritje gati dyfish më e madhe sesa rritja e çmimit në bursë. Efekti i rritjes së akcizës, duke përfshirë edhe rritjen përkatëse të Tatimit mbi Vlerën e Shtuar për karburantet, është 5 lekë për litër. Kjo e çon rritjen spekulative të grosistëve shqiptarë në 7 lekë për litër. Kjo kosto spekulative prej 7 lekësh për litër, ndonëse mund të duket e vogël, ka një efekt shumë të madh për xhepin e çdo individi. Në total, konsumatorët shqiptarë së bashku blejnë mesatarisht 50 mijë tonë karburant në muaj. Shumëzuar me 7 lekët e rritjes spekulative, kjo e çon abuzimin në një vlerë totale prej 350 milionë lekësh ose afërsisht 3 milionë euro në muaj. Kjo është shuma që tregtarët në mënyrë spekulative i kanë zbrazur padrejtësisht nga xhepat qytetarëve shqiptarë çdo muaj, që nga prilli i këtij viti. Ndërsa Ministria e Financave me të drejtë ka shtrirë kontrollet në të gjitha bizneset private për të luftuar informalitetin, tani të njëjtën gjë duhet të bëjë për të ndalur këtë spekulim gjigant, që rëndon në xhepat e qytetarëve dhe për rrjedhim edhe në rritjen ekonomike të vendit.


Gazi i lëngshëm, kriza energjetike rrit çmimet

Rritja e çmimeve të karburanteve, e paralajmëruar javë më parë nga ana e grosistëve, ka filluar të ndihet gjatë ditëve të fundit edhe për produktin e gazit të lëngshëm në tregun vendës. Sipas grosistëve, një nga masat që duhej marrë në këtë situate, ku kriza energjetike në vend ka rritur kërkesën për naftë dhe për gaz, do të ishte ulja e barrës fiskale. Me këtë kërkesë, grosistët e karburanteve kërkojnë që të ulet akciza e karburantit e cila është një taksë që bie direkt te konsumatorët. Por një kërkesë e tillë duket se është e pavend, pasi vetë ministri i Financave, Bode, ka njoftuar rritjen e akcizës së naftës dhe karburanteve të tjera me 4 lekë për litër. Këtë vendim kreu i Financave e argumentoi si një masë “për të vjelë” grosistët e karburanteve, që, sipas tij, operojnë në një treg monopolist. Por siç argumentohet edhe nga specialistët, “e gjithë akciza kalon te konsumatorët”. Kriza energjetike është faktori kryesor që ka çuar në rritje të kërkesës për naftë dhe gaz, pasi këto produkte tashmë përdoren për ngrohje dhe për prodhimin e energjisë.