Lashtësia e besimit orthodhoks dhe ndikimi bizantin/latin

[arbereshi_niko]

malo666;1722604]por fakti qe fjala uniat nuk eshte permendur perpara koncilit te trentos nuk do te thote se s'ka pasur dicka qe permbante ngjasat e saj gjate shek. 14-te apo 15-te. une s'e kuptoj pse i hidheni ne fyt tjetrit kot vetem sepse i permbahet fakteve historike.

akoma besoni ne pralla se historia leviz me pasionet dhe ndjenjat e popullit. qe te krenohesh me parardhsit e tu eshte jo vetem sjellje arrogante por percarese.

[/COLOR]Po o malo,PO!!!
Krenohemi dhe jo vetem..., por me qe do histori, po te te bej pak, se populli shqiptar ka shume..., por mos harro, se tamam ajo krenari ( si e quan ti pasion ), na ka mbajtur gjalle, JO LATINET AS VATIKANI,PASI ISHIM NE LUFTE PERHERE!!!
Ja shiko, historia flet,KESHTU...!

Pas ndarjes se Perandorise Romake me 395, trevat iliro-shqipetare, hyne ne perberje te Perandorise Bizantine, ku shpejt u shquan si perandore shqipetaret e asaj kohe si Anastasi I nga Durresi (491-518) dhe Justiniani I nga Shkupi ( 527-565). I pari rrethoi Durresin me muret qe ende shihen edhe sot, kurse i dyti ndertoi 168 keshtjella ne te gjithe territorin iliro-shqiptar, keto te dhena na i jep bibliografi i tij , Prokopi i Cezarese.Perveç Durresit, si qender kryesore pikembeshtetje te Bizantit ishin edhe Divari, Shkodra, Lezha,Kruja,Dibra,Prizreni,Shkupi,Berati,Devolli,K olonja,Adrianopoja.
Autori i shek. IV, i perfshin iliro-shqiptaret ne grupin e popujve qe e kishin perqafuar krishterimin, Durresi dhe Nikopoja ishin qendret kryesore bregdetare nga ku u perhap edhe krishterimi ne brendesi te vendit.Me 732 perandori bizantin ikonoklast, Leoni III pasi humbi ndikimin mbi Romen, e cila u vu nen ndikimin e frankeve si nje pjese e mire e Italise ( sidomos ajo veriore e qendrore), tokat iliro-shqiptare u vune nen jurisdiksionin e Kostantinopojes.
Ne kohene sundimit bullgar ( shek IX-X ) selia metropolitane e Epirit te Vjeter, u zhvendos me ne jug ne Naupakt, kurse ajo e Dardanise nga Shkupi ne Oher, kurse ajo e Prevalit nga Shkodra ne Tivar.
Problemet e shumta si psh. sulmet e vazhdueshme qe pesante Bizanti, beri qe te riorganizonte trevat iliro-shqiptare dhe jo vetem, ne tema ( organizim administrativ ushtarak ).
Nje nga keto tema eshte ajo e Durresit, ku ne qender te saj vihej nje strateg vendas direkt i emeruar nga perandori bizant. Ai ishte bartes i autonomise lokale dhe i vetqeverisjes.
Jurisdiksioni i temes se Durresit fillonte nga Divari ne veri deri ne gjirin e Vlores ne jug, dhe ne lindje shtrihej deri ne rrejedhen e lumit Drin. Ne shek.X gjejme nje katepan qe ne jurisdiksion te tij kishte edhe zoterimet bizantine ne Puglie te Italise. Ne shek.XI komandanti i temes se Durresit thirret me titullin duke.Themelimi i temes se Durresit bie nga fillimi i shek IX, ku si “prove” ( terminus ante quem ), mund te kosiderohet nje leter e vitit 826 e patrikut te Kostantinopojes Teodor Studiti per peshkopin e Durresit Antonin…
Autori bizantin i shek.XI, Mihal Ataliati, e ka fjalen tamam per trevat e arberit, kur thote se marredheniet e shqptareve ( albani ) me pushtetin bizantin ishin ndertuar mbi bazen e sistemit te izopolitise. Por qe nuk perjashtohet qe ponimi i tij te vleje edhe per trevat e tjera shqipetare.
Ne krye te temes se Durresit ( nga dokumente te kohes) ne shek. XI ishte Gjon Krisili, i cili i’a dorezoje qytetin carit bullgar Samuel, por me vone i’a kaloi perandorit bizantin Bazili II. Me 1040 i biri i Gjonit i emeruar nga perandori bizantin, si kryekomandant i forcave qe do te nenshtronin Dioklene, pasi kishte ngrejtur krye nga sundimi bizantin. Pinjolle nga familje fisnike te temes se Durresit, si Skurra, Vrana, Arianiti, Muzaka, arriten te zene vende kryesore ne administrate.
Gjate nje sulmi mbi qytetin e Durresit, u vra edhe cari i fundit bullgar…, me te perfundoi edhe rreziku nga sllavet e pare ne ballkan, bullgaret.
Me 1082-1085 , duka e Pulies dhe e Kalabrise, Roberto Il Guiscardo ( 1015-1085 ),
Me vone, duka dhe me pas mbret i Siçilise, duke i Pulies dhe Kalabrise ( 1095-1154 ),
pesuan disfata ne territoret tona, forcat e temave shqiptare dhe ato bizantine i mposhten!
Ne vitin 1389, beteja e Kosovo Polje, serbet,shqipetaret dhe bizantinet, pesuan disfate.
Ne 1417 Shqiperia Qendrore ( metash tema e Durresit kishte rene prej kohesh, dhe shume toka u ishin shitur venecianeve), pushtohet nga Hamzabeu…,Shkodra ra me rethimet ( 1396-1479) Durresi rethimet ( 1392-1501), megjitheate, keto dy qytete mbanin nje fare autonomie me parate e Venedikut. Papa Pio II Piccolomini ( 1458-1464 ), basheke me legate te tjere, peshkope dhe prelate te lerte, nuk ushqenin nje simpati kundrejt ortodokseve ( “bizantine-iliro-shqipetare”), duke mbajtur karshi atyre nje qendrim agresiv… “ te pakten sa do te kemi kundrejt religjoneve pagane te Botes se Re”? – keshtu shpreheshin ne dokumenta te kohes, te lartpermendurit…, dhe mbanin raporte sekrete me sulltan Muhamed II, ne dem te trevave shqipetare…!!!
Ku bazohesh zoterote..., ndoshta ne ato qe shkruajn "TE TJERET",....!!!

[Seminarist]

Te thuash qe influenca e latinishtes ne TERMINOLOGJINE FETARE te nje gjuhe, NUK KA asnje domethenie, do te thote qe me mire mos merr pjese fare ne kete lloj teme!


Ajo qe JU nuk po kuptoni se nuk doni - sepse doni te jetoni virtualisht duke bere histori virtuale - eshte se SHKENCETARET e ketyre fushave e kane pranuar se Krishterimi nder shqiptare e ka pasur mbikeqyrjen edhe perhapjen nga Roma dhe kolonite e saj romake te Adriatikut - dhe se kete e verteton nder te tjera vete terminologjia fetare.

Kete e pranon, Fan Noli (ka shkrime te tij ne forum qe e deshmojne kete). Sufflay bashke me albanologet e tjere. Edvin Zhak, ne librin e tij mbi shqiptaret, po ashtu. Dhori Qiriazi, nqs ju pelqejne emra te tille, qe ka bere nje histori te permbledhur kishtare shqiptare, po ashtu. Simpoziumi 2000 vjet krishterim qe u mbajt ne Tirane ne 1999, po ashtu.

Po qe per Ritin, mjafton te mendosh se Roma ka pasur peshkopatat e veta deri ne shek.8, viti 732 pra, kohe kur dallimet rituale ishin ne ekzistence, doemos tregon se Riti Latin ka fillimet me te hershme ne trevat Ilire, pra me fjale te tjera, romano-katoliket e sotem jane trashegimtaret e Ritit me te lashte nder shqiptare.

Me 732 perandori bizantin ikonoklast, Leoni III pasi humbi ndikimin mbi Romen, e cila u vu nen ndikimin e frankeve si nje pjese e mire e Italise ( sidomos ajo veriore e qendrore), tokat iliro-shqiptare u vune nen jurisdiksionin e Kostantinopojes.

Mos tjua lexoje njeri keto GAFA. Leon Izauri III e shkeputi Ilirikun nga Roma sepse ROMA, kampionia e Ortodoksise, nuk IU BIND Perandorit Leon, sikurse iu bind Konstantinopoja, ne luften e tij kunder Ikonave. Ketu kemi nga shembujt e pare te tiparit te DREJTESISE qe do mbizoteroje ne popullaten e Kishes perendimore, qe i qendron me cdo kush besnik idealit te Romes, sic kemi klerin katolik para dhe pas LIIB, nderkohe qe ne Lindje kultivohet frika, nenshtrimi, hileja ndaj dhunes se perandorit atehere apo sot KRIETARIT te shtetit.



Lidhja e Romes me Franket fillon ne 750-ten, nderkohe qe Ilirikumi iu shkeput ne 732, pra 18 vjet me pare.



Lexoni disa terma fetare shqip me origjine latine:


Duke e parë më nga afër leksikun fetar, në të mund të dallojmë fjalët që shprehin konceptet e përgjithshme të fesë, subjekte e objekte me karakter fetar; si fe nga lat. fides, i krishterë nga lat. christianus, prift nga lat. presbyter, lëti-ni nga lat. latinus, perëndi nga lat. imperantem, Krisht nga lat. Christus, kishë nga lat. ecclisia, kryq nga lat. crucem, munëg / murg nga lat. monachus, qelë nga lat. cella, kuvend nga lat. conventus, ipeshkëv nga lat. episcopus, qiell nga lat. caelum, mrekulli nga lat. miraculum, meshë nga lat. missa, mblatë me kuptimin "oste" nga lat. oblata, lter nga lat. altare, ungjill nga lat. evangelium, parriz nga lat. paradisum, ferr nga lat. infernus, shenjt nga lat. sanctus, engjëll nga lat. angelus, dreq nga lat. draco, djall nga lat. diabolus; si edhe një numër të madh foljesh që shprehin aspekte të ndryshme të veprimtarisë fetare e shpirtërore, si ndjej nga lat. indulgere, shërbej nga lat. servire, rrëfej nga lat. referre, shëlboj nga lat. salvare, uroj nga lat. orare, përgjërohem nga lat. jurare, tundoj nga lat. tentare, ndëshkoj nga lat. castigare, shpërej nga lat. sperare, truoj nga lat. tradere, pendohem nga lat. poenitere etj. Tërheqim vëmendjen, sidomos, për lashtësinë e emrit kishë, i cili, sikurse vë në dukje Schrammi, është përdorur nga disa popuj që e kanë përqafuar krishterimin mjaft herët, si sirianët, baskët, kymrët, armenët etj.

Shumë fjalë janë të lidhura me ritet e ceremonitë fetare kristiane, si pagëzoj nga lat. baptizare, kungoj nga lat. communicare, martoj nga lat. maritare, kreshmë nga lat. quaresima, mënjille nga lat. vigilia, shëkroj nga lat. sacrare, bekoj nga lat. benedico, mallëkoj nga lat. maledico etj. Me ritet e ceremonitë familjare, që kanë karakter fetar, lidhen edhe emrat famull nga lat. famulus, nun nga lat. nonno, kumtër nga lat. compater, ndrikull nga lat. matricula, kumbarë nga lat. compare etj. Me këto lidhen edhe emrat e festave fetare, si Kullanat nga lat. calandae, Pashkët nga lat. Pasqua, Këshndellat nga lat. Christi Natale, Rrëshajtë nga lat. Rosalia, Shëndërtati, që del edhe te autorët e vjetër nga lat. Sanctam Trinitati etj. Leksiku fetar solli edhe një pasurim të ndjeshëm të fjalorit abstrakt me terma të rinj në fushën mendore e shpirtërore, siç janë shpirt nga lat. spiritus, lavd nga lat. laudem; dullye, te Buzuku për "dhëmbje", nga lat. dolor; mëshirë nga lat. misergere, mëkat nga lat. peccatum, fat nga lat. fatum; shekull, me kuptimin edhe të botës, nga lat. saeculum etj. Edhe emrat e ditëve të javës, që mbajnë emrat e planeteve, si e martë nga Martis (dies), e mërkurrë nga Mercurii (dies), e shtunë nga Saturni (dies), si edhe emrat e disa muajve, si Kallënduer nga Calendarium, fruer nga Februarium, mars nga Martius, prill nga Aprilis, maj nga Majus, gusht nga Augustus, që të gjithë këta e kanë burimin te latinishtja kishtare.

[Seminarist]

Gjuha shqipe ka nje adoptim te alfabetit te sterlashte Etrusk, prej nga merr dhe Latinishtja. Injoranca akoma mbijeton mesa shoh.

Formulimi i kesaj fjalie eshte gabim. Nje gjuhe nuk adopton alfabet, por alfabeti i nje gjuhe adoptohet nga nje alfabet tjeter.

[Albo]

Te thuash qe influenca e latinishtes ne TERMINOLOGJINE FETARE te nje gjuhe, NUK KA asnje domethenie, do te thote qe me mire mos merr pjese fare ne kete lloj teme!

Ne fakt, fakti qe pyetjes sime me lart mbi "trashegimine latine" ne Krishterimin shqiptar, ju iu pergjigjet duke sjelle si shembull vetem "terma fetare" tregon ne nje fare menyre se sa e varfer eshte kjo trashegimi dhe sa i vogel eshte ndikimi i ritit latin ne Krishterimin shqiptar. Dhe kjo u duk fare qarte ne vitin 2000, ku ne festimin jubilar te celjes se mijevjecarit te trete te Krishterimit mbi toke te mbajtur ne Vatikan, Krishtimi shqiptar u perfaqesua me kodikun e purpurt te Beratit, i shekullit te VI, nje prej dokumentave me te hershem te krishterimit ne bote, qe merren si prova shkencore te autencitetit te Dhiates se Re.

Po cfare rendesie kane manastiret e kishat shekullore apo ata kodiket e lashte te ruajtur ne gjirin e ketij populli, e rendesishme eshte "terminologjia fetare", apo jo Seminarist?

Ajo qe JU nuk po kuptoni se nuk doni - sepse doni te jetoni virtualisht duke bere histori virtuale - eshte se SHKENCETARET e ketyre fushave e kane pranuar se Krishterimi nder shqiptare e ka pasur mbikeqyrjen edhe perhapjen nga Roma dhe kolonite e saj romake te Adriatikut - dhe se kete e verteton nder te tjera vete terminologjia fetare.

Nuk e dija qe "mendimi shkencor" qenka me i rendesishem per nje besimtar se sa deshmia e Kishes? Ekziston edhe nje mendim shkencor qe Krishti nuk ka jetuar fare por eshte nje trillim i mendjes njerezore? Ekziston edhe nje mendim shkencor se Krishti ka qene i martuar sa ishte gjalle e ka lene edhe pasardhes? Jo pak here teorite e shkencetareve e gjejne veten ne kontradikte te plote me deshmine e Kishes.

Dhe se dyti, sic e thashe edhe me lart, ti dhe shume si ty, nuk arrini te kuptoni thelbin e TRADITES SE KRISHTERE. Kur une them se Tradita Orthodhokse eshte tradita me e lashte ne token e Arberit nuk jam duke bere nje "deklarate politike" midis ndarjeve politike Rome-Konstandinopoje. Jam duke thene qe besimi i krishtere orthodhoks dhe Tradita e ndertuar dhe trasheguar ne breza rreth tij, eshte Tradita me e Lashte ne rradhet e shqiptareve per faktin e thjeshte, se eshte e gjalle edhe sot e kesaj dite. Dhe pasuria dhe plotesia e kesaj drite eshte e pakrahasueshme me traditen romano-katolike te shqiptareve qe te pakten ne syte e mi eshte shume e varfer krahasimisht me ate orthodhokse.

Cila tradite fetare sot ne Shqiperi eshte me e lashte se ajo orthodhokse?
Cila tradite fetare sot ne Shqiperi eshte me e pasur ne trashegimine e saj se ajo orthodhokse?

Nese ti nuk e sheh dhe nuk e vlereson sa duhet kete gje, ky eshte problemi yt dhe jo i komunitetit orthodhoks.

Po qe per Ritin, mjafton te mendosh se Roma ka pasur peshkopatat e veta deri ne shek.8, viti 732 pra, kohe kur dallimet rituale ishin ne ekzistence, doemos tregon se Riti Latin ka fillimet me te hershme ne trevat Ilire, pra me fjale te tjera, romano-katoliket e sotem jane trashegimtaret e Ritit me te lashte nder shqiptare.

Mua me pelqen ta klasifikoj historine ne dy kendveshtrime: histori e vdekur dhe histori e gjalle. Historia e vdekur eshte ajo e librave te historise qe flasin per te paret tane shekuj me pare mirepo sot ne nuk trashegojme asgje prej tyre. Historia e gjalle eshte ajo qe e manifeston veten edhe sot e kesaj dite, edhe pse kane kaluar shekuj.

Argumenti qe ti perdor me lart, eshte nje argument "laik" qe e kane per zemer ose shkencetare ateisto-komuniste shqiptare ose ate qe nuk jane nje bote shpirterore. E perdorin sa here vihen perballe nje shqiptari me besim si per te perligjur e justifikuar veten per faktin qe jane te pafe. I degjon tek thone: "feja me e lashte e shqiptareve eshte paganizmi jo orthodhoksia/islami/katolicizmi". Shume bukur, por sa shqiptare e praktikojne paganizmin sot? Pra nuk jane duke folur per historine e gjalle, jane duke perligjur paragjykimet e tyre per historine e vdekur.

E njejta gje edhe me pretendimin tend me lart. Ty te pelqen te flasesh per "ritin latin" dhe ndikimin e tij 2000 vjet me pare mbi shqiptaret, por nuk e ke marre ndonjehere mundimin te shikosh gjendjen e vete ritit latin mes shqiptareve sot ne vitin 2007. Krahasoji keto te dyja qe te te zene kembet toke e te mos fluturosh kot me kot.

Nese une do te besoja qe "terminologjia fetare" apo evoluimi i gjuhes shqipe ne shekuj ka diktuar edhe qenien e tyre shpirterore, atehere do te me duhej te pranoja ate qe pranove edhe ti me plot goje qe "te qenit orthodhoks per mua eshte vetem nje identitet kulturor". Orthodhoksia per mua nuk eshte nje "identitet kulturor" por nje identitet shpirteror qe nuk eshte i lidhur as me token ku jetojme, as me gjuhen qe flasim, as me veshjet apo trendet e kohes.

Orthodhoksia eshte i vetmi shkemb absolut i rrethuar nga valet e nje bote relative!

Albo

[malo666]

besoj se ka qene karl jungu qe ka thene se realitetin qe njeriu e krijon vete ne koke s'ka burre none qe ja ndryshon. kjo teme e deshmon kete 100 perqind. nuk po dyshon njeri qe orthodhoksia eshte feja me e lashte ne token e arbrit, se ne fund te fundit riti greke eshte me i lasht se ai latin. ajo qe po thuhet eshte se riti latin eshte me i lashte nder shqiptareve sepse ndergjegja dhe kujtesa jone e njef vetem kete rit dhe kjo shpjegohet me terminologjine latine (perndryshe do kishim ate greke).

qe te thuash se kodiku i purpurt deshmon per orthodhoksine e arbrit, duhet te vertetosh qe nje. eshte shkruar ne gjuhen e arbrit (gje qe s'eshte e vertete) dhe dy qe ka sherbyer ne krijimin e shqiptarise apo kulturen shqiptare (gje akoma me absurde).

tashti ju vazhdoni me ato eulogjite e monologet tuaj dramatiste se per pak na bot me qa.

[Albo]

besoj se ka qene karl jungu qe ka thene se realitetin qe njeriu e krijon vete ne koke s'ka burre none qe ja ndryshon. kjo teme e deshmon kete 100 perqind. nuk po dyshon njeri qe orthodhoksia eshte feja me e lashte ne token e arbrit, se ne fund te fundit riti greke eshte me i lasht se ai latin. ajo qe po thuhet eshte se riti latin eshte me i lashte nder shqiptareve sepse ndergjegja dhe kujtesa jone e njef vetem kete rit dhe kjo shpjegohet me terminologjine latine (perndryshe do kishim ate greke).

Dmth, sipas shokut Malo, "riti grek eshte me i lashte se ai latin" mirepo "riti latin eshte me i lashte nder shqiptare sepse kujtesa dhe ndergjegja jone njeh kete rit." Bashkefshatari yt me lart, shoku Seminarist, keto i quan "Gafa". Mos deshe te thuash, ndergjegjia dhe kujtesa e Malos njeh ritin latin pasi Malo nuk njeh sa duhet Traditen Orthodhokse dhe vjen nga nje tradite familjare komuniste e jo orthodhokse?!

Nese kjo qe thua ti eshte e vertete mbi ritin "latin", atehere bie poshte pretendimi se Iliria eshte nje "djep apostolik" i Krishterimit pasi apostujt letrat e tyre dhe kodiket Kisha nuk na i lane ne latinisht, por ne greqishten e vjeter. Dhe me ato brockulla qe i nxjerr nga goja pa i kuptuar drejt, sapo the qe ata 100 kodiket e shenjte qe ruhen ne Muzeun tone Kombetar ne Tirane dhe qe jane punuar nga dora e besimtareve shqiptare, nuk jane trashegimia me e lashte e shkruar e Krishterimit ne mes shqiptareve.

Sa e njoh une traditen romane e njeh edhe ti traditen orthodhokse! Por kjo nuk te pengon ty te kembengulesh ne paditurine tende.

Albo

[arbereshi_niko]

Perpara shek. IIIX atehere Kisha e Romes ishte per tu levduar, pasi ishte misherimi i “DREJTESISE”…, un do te kerkoj te te kundershtoj, por ne baze te historise…
Perpara shek. te lartpermendur, bota latine destinoi ( ate qe ti do ta quash Kreshmim ) Mirosjen vetem peshkopeve, duke bere keshtu i’a largoi komunitetit ( duke patur parasysh, qe jo çdo bashkesi ka nje peshkop prezent )…, pastaj per te qetesuar besimtaret ne rastet kur nje femije vdiste pa “vulen e Shpirtit te Shenjte”, u mesonin qe ky mister nuk ishte i domosdoshem per shpetim…ne shek.XIII u ba ligj duke u ndare perfundimisht nga pagezimi, duke devijuar keshtu praktiken kristiane te hereshme!
Misterin e marteses, latinet po ne ato kohe nderruan edhe formen e ketij misteri duke e kaluar nga nje kurorezim si deshmitare dhe deshmore, ne nje akt kontrate juridike dhe me e forta, ne ceremonine e ketij “kotraktimi”, ( brenda ne kishe), behen figurat qendrore duke lene me njane si bashkesine por edhe ve tate qe kryeson (celebron).
Po ne kohet qe po flitet, ne kishat e perendimit filluan te shfaqen edhe ne liturgji perdorimi i veglave muzikore, gje qe ishte e ndaluar qe ne shek. IV nga Kushtetuta Apostolike. Ne te vertete nje gje e tille ndodh edhe ne kisha ku ndikimi latin ishte i forte, por qe eshte nje fakt ne kundershtim me rregullat.
Mos harrojme murgerine, “urdherat kaloresike” te perendimit o “ murgu luftetar”, kami raste dhe emra te pafunde…, mos harrojme kryqezatat…
Ndersa murgu ortodoks ka refuzuar boten materiale, ai latin do ne menyre gjerakiko-ushtarake, te ndryshoje boten dhe fatin e njerezimit…
Duke patur para sysh qe elementet per tu bekuar kane nje rendesi te dores se pare ne Eukaristi, dhe po ashtu buka e jetes, te jete e zene ose e ljevituar…, por qe edhe kesaj rradhe ndryshime u bene. Kemi dokumente qe flasin qe ne shek. IX , ku kisha armene ( nje pjese e katolicizmit sot), e cila ka thyer kungimin me kishen ortodokse qe heret, dhe qe ky ndryshim i’u pershtat edhe kishes katolike me vone…
Po ashtu ( kemi folur edhe here tjeter ), per mekatin dhe renien e njeriut, eshte nje dogme e re e latineve, gje qe eshte e huaj ne mesimet e Eterve te Shenjte…
Pale pastaj, pershendetja e paqes midis te pranishmeve ne Meshen Hyjnore ( Liturgji ), ku te pranishmit ftohen vazhdimisht te nderrojne shenja ( akte, te japin doren ) paqeje midis tyre. Ne kishen ortodokse shenjat e paqes ( pershendetjet ), behen pernjeheresh perpara te recituarit “ Ati i yne…”, kurse ne ritin latin antik dhe modern, gjithmone pas. Ky xhest eshte nje shenje paqe per te treguar kungim te plote, por si e kane kthyer latinet, e zbeh qellimin ( pasi ne meshe ndodhen shume njerez…).
Pastaj shenja e Kryqit ( me dy gishta ose pa gishta fare ), te vetequajturit ( pervetesimi ) katolik…, Qe vjen nga greqishtja dhe qe do te thote “ universale”…, lind pyetja, po perse nuk perdori fjalen universalis…, ne latinisht? Ndosht per te rendur legjitimuar shume ndryshime, eshte pergjigja qe me vjen si e para.
Keto ndryshime te tilla, une pyes me pare vehten dhe me pas juve, eshte e mundur qe tu shpetonin Patrikeve, Peshkopeve, te gjithe Dhjakonatit te nderuar, popullit besimtar, murgjerve tane…, te gjitheve, ne ate kohe kur trevat tona ishin nen jurisdiksionin e Kostantinopojes dhe jo te Romes?
Mendo sa ndryshime u bene kur ishim akoma bashke…, po kur u ndame?
E pra riti mvaret nga mesimet dhe doktrina, keto ndryshime mund kurrsesi kleri i asaj kohe ti nenversonte, per pastaj ti pervetesonte dhe me pas ti praktikonte.
Ritet dhe ceremonite kishetare ishin te mvarura nga Tradita.
He se desh e harrova, Mister vjen nga greqishtja…, dhe me sa di une nuk perdorim fjalen Sacramento…, pasi mister ka kutim me intim, se sacramento qe duket me si ritual e jashtem…
Persa i takon “gafave” qe kam shkruar me lart, u jam referuar publikimeve zyrtare te Universitetit te Tiranes, shkencave historike…

[malo666]

Nese kjo qe thua ti eshte e vertete mbi ritin "latin", atehere bie poshte pretendimi se Iliria eshte nje "djep apostolik" i Krishterimit pasi apostujt letrat e tyre dhe kodiket Kisha nuk na i lane ne latinisht, por ne greqishten e vjeter. Dhe me ato brockulla qe i nxjerr nga goja pa i kuptuar drejt, sapo the qe ata 100 kodiket e shenjte qe ruhen ne Muzeun tone Kombetar ne Tirane dhe qe jane punuar nga dora e besimtareve shqiptare, nuk jane trashegimia me e lashte e shkruar e Krishterimit ne mes shqiptareve.

per te 100-ten here, krishterimi ne shqiperi dhe krishterimi midis shqiptareve jane dy gjera te ndryshme. riti grek ka qene me i hershem ne shqiperi (bile dhe me i hershem ne rome per ate pune), por jo me i hershmi midis shqiptareve sepse terminologjia jone fetare deshmon te kunderten. tashti ti me sa tru na thua qe kodiket ne muze jane perpunuar nga shqiptaret? apo akoma ta ha mendja se shqiperia atehere ka qene sic eshte sot (98 perqind shqiptare).

[Qerim]

por jo me i hershmi midis shqiptareve sepse terminologjia jone fetare deshmon te kunderten.

Akoma me keto juve ! Terminologjia nuk duhet te merret si baze ne histori.Aq me teper ajo fetare.Kisha atehere ka qene edhe ligj , kulture dhe pushtet.Nepermjet pushtimit u imponuan disa fjale.Juve nuk e njihni ilirishten apo edhe pasardhesen e saj arberishten, dhe do ta kuptoni se shume fjale te shqipes se sotme nuk para perdoreshin nga parardhesit tane.Edhe shtete te tjera e kane kete problem.Psh terminologjia kishtare rumune eshte e mbushur me fjale sllave(sic eshte e jona me fjale latine) ne saje te sundimit bullgar dhe rus ne Rumani.

Misionaret katolike gjithnje kane vershyer ne Shqiperi, por fakt eshte se pervec disa zona te varfera si veri-lindja e Shqiperise ,nuk kane pasur sukses.Shqiptaret gjithnje kane qene fshatare te lire ortodokse ballkanike.Ishin keta fshatare te lire qe mbushnin rradhet e ushtrise se Skenderbeut, nderkohe qe katoliket rrinin mbas mureve te keshtjellave ne qytetet bregdetare.Ishte pikerisht kjo liri shqirterore qe jep ortodoksia ,qe i bente te vdisnin me buze ne gaz, nderkohe qe Evropa vuante nen thundren e inkuizicionit.

[arbereshi_niko]

Se çfare do te tregosh ti me ato theniet e tua…, une nuk te kuptoj.
Perse mor valla i dashur, çdo te thote krishterimi ne Shqiperi dhe krishterimi nder shqiptar, ku eshte ndryshimi, me ndriço pakez te lutem…
Mendo te gjitha dokumentet ( doreshkrimet ku bejne pjese edhe kodiket e purpurt ), afresket neper kishat, manastiret, kashtiellat, po keshtu edhe mozaiket , mos harrojme ikonat qe zbukuruan jo vetem kishat dhe manastirt e vendit por edhe jasht …,
Po a e di ti qe ne ikonat u shkruanin ne greqisht ( firma dhe dedikimi )…, mos valle ti kujton se jane bere nga grekerit???
Po atehere i bie qe shkolla e madhe e Voskopojes, punishtet e shumta te Korçes, Beratit, Elbasanit, Vlores, Durresit…etj. te jene jo-shqiptare…, po keshtu maestro Pingaro, Anagnosti, Shpataraku, Qipriani, te cilet nxorren dinasti te tyre ( e kam fjalen per shkolla si sistem si formim si stil i veçante), mos harrojme Onufrin e madh dhe djalin e tij, por qe te gjithe emrat qe shkrojta me larte, kane nxjerre talente ne familjet e tyre si ikonografe. Psh. maestro Onufri ka zbukuruar kisha dhe manastire brenda dhe jasht Shqiperise si ne Greqi, Maqedoni, kurse Qiprioti edhe ne Greqi perveç Shqiperise, familia e Shpatarakeve ornoi me veprat e saj kisha pothuaj ne te gjithe Ballkanin, deri ne Kroaci, Hercegovine, Hungari…, keto jane fakte!!!
Mendo qe Shqiperia krenohet me disa ikona shume te rralla dhe shume te bukura, nje nder to eshte kosideruar si “ Xhokonda Shqipetare “ , per nga stili dhe vleresimi qe i behet.
Pra simbas teje i bie qe ( gjithmon shkruhen ne greqisht ) te jene greke keto vepra.
Mendo sa vepra arti ( piktura kishtare, afreke,ikona, mozaike ) kemi pa mbishkrime ( per fat te keq).
Kur ti i quan grek keta shqiptare, mendo se çfare kombesie do ti jepje atyre qe jetuan dhe vdiqen jasht vendit.Kush te thote ty qe nuk jane bere o perpunuar nga shqiptaret edhe kodiket?
Nese ti thua qe terminologjia ishte aq aktive nder shqiptar, atehere i bie qe edhe stili i pikturimit me mbishkrimet e tyre te ishte ne te njejten linje me ate te terminologjise latine…, nuk eshte ekzakte!!!
Po keshtu i bie edhe persa i takon ritit, pasi çdonjera eshte ne funksion te tjeters…