Titulli: EL VEDUDU (I Dashuri, Miqėsori)
Emri i Zotit El-Vedudu ėshtė njė emėr shumė i dashur dhe qė lidhet me dhembshurinė dhe dashurinė. Emri i Zotit, El-Vedudu, pėrmendet nė Kuran dy herė. E para:”Ai ėshtė qė falė mėkatet dhe i dashur. Ėshtė i Zoti i Arshit tė Madhėruar!” (Buruxh 14-15) E dyta:” Vėrtet, Zoti im ėshtė Mėshirues, shumė i dashur.” (Hud 90)
Ėshtė bėrė zakon qė ky emėr tė pėrsėritet shpesh gjatė lutjeve.
Nė kėtė temė, do tė pėrqendrohemi nė katėr pika kryesore:
v Kuptimi i emrit El-Vedudu.
v Pėrse ky emėr dhe cili ėshtė ndryshimi mes El-Vedudu dhe Elhabibu?
v Dukuri dhe tregues tė miqėsisė sė Zotit nė univers.
v Si ta pėrjetojmė kėtė emėr?
Emri El-Vedudu nė arabisht, rrjedh nga “Elviddu” qė ka kuptimin e dashurisė dhe dhembshurisė. Dijetarėt dhe gjuhtarėt e arabishtes, thonė reth kuptimit tė kėsaj fjale:”Elviddu” ėshtė dashuria mė e pastėr dhe mė e sinqertė.” Njė pėrkufizim tjetėr ėshtė:”El-Vedudu ėshtė Ai qė kėrkon miqėsinė dhe i don njerėzit e mirė.” Disa tė tjerė kanė thėnė:”El-Vedudu ėshtė Ai tė cilin e duan me gjithė zemėr robėt e Tij tė mirė.” Dashuria pėr tė ka mbushur zemrat e tyre dhe shpirtin, veshėt dhe sytė, gjakun dhe gjithė gjymtyrėt. Ai ėshtė mė i shtrenjtė dhe mė i dashur pėr ta, seējanė pasuritė, fėmija dhe familja. Ėshtė ky kuptimi tė cilin e ka pėrmendur dhe profeti a.s nė njė hadith, ku thotė:”Ka shijuar besimin e vėrtetė, ai qė dashurinėn e Zotit dhe tė profetit a.s e ka mbi gjithēka tjetėr.”
Gjithashtu, kanė thėnė nė kuptimin e kėtij emri:”El-Vedudu ėshtė Ai qė miqėsohet dhe bėhet i dashur tek njerėzit e mirė duke i mbajtur pranė. Dhe bėhet i dashur pėr gjynahqarėt me mėshirėn dhe faljen e Tij. Bėhet i dashur dhe miqėsor me krijesat e tjera, me anė tė furnizimit tė tyre.”
Pėrfundimisht, El-Vedudu ėshtė Ai qė i don robėt e Tij dhe ėshtė miqėsor dhe i dhembshur me ta. Vetė Zoti i madhėruar ka zgjedhur kėtė emėr pėr veten e Tij.
A e kupton ēdo tė thotė tė tė dojė dhe tė tregohei i dhembshur Zoti me ty o vėlla? Qė ta kuptosh mė mirė kėtė, shikoje se sa vend zė nė gjithėsi. Thotė profeti a.s:“Qielli i parė nė krahasim mė qiellin e dytė, ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė. Qielli i dytė nė krahasim me tė tretin ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė. Qielli i tretė nė krahasim me tė katėrtin ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė. Qielli i katėrt nė krahasim me tė pestin ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė. Qielli i pestė nė krahasim me tė gjashtin ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė. Qielli i gjashtė nė krahasim me tė shtatin ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė. Qielli i shtatė nė krahasim me Fronin ėshtė sa njė unazė nė shkretėtirė”.
Thotė profeti a.s nė njė hadith:”Ėshtė rėnduar qielli dhe ka tė drejtė tė rėndėhet. Nuk ka vend sa dy gishta, veēse ndodhet njė melek nė ruku ose sexhde pėr Zotin. Kur tė vijė dita e kijametit, do tė ngrihen nga namazi dhe do tė thonė: I pa tė meta je o Zot, nuk tė kemi adhuruar ashtu siēe meriton.”
Edhe pse ti o njeri zė njė hapėsirė shumė tė vogėl nė univers, edhe pse Zotin e adhuron njė numėr i pallogaritshėm melekėsh, Ai tregohet i dashur, i dhembshur dhe miqėsor me ty.
v Cili ėshtė ndryshimi mes El-Vedudu dhe Elhabibu?
Sipas gjuhėtarėve arabė, “Elhubbu” (dashuria) ėshtė ndjenjė e brendshme, pėr dikė. Kurse “Elviddu” (miqėsi, dhembshuri) ėshtė kur kėto ndjenja i shpreh me veprime. Elhubbu, ėshtė kur dikė e don me zemėr, kurse Elviddu ėshtė kur kėtė dashuri e vė nė praktikė, i buzėqesh, i bėn dhurata... Kėshtu kuptojmė qė emri El-Vedudu ėshtė mė gjithpėrfshirės.
Kuptimin dhe ndryshimin mes kėtyre dy emrave, e tregon dhe njė hadith i profetit a.s:” “Nėse Zoti e don njė njeri, e thėrret Xhibrilin: O Xhibril, Unė e dua filanin, prandaj duaje dhe ti! dhe e don dhe Xhibrili. Mė pas Xhibrili thėrret: O banorėt e qiellit, Zoti e don filanin, prandaj duajeni dhe ju dhe e duan dhe banorėt e qiellit. Mė pas dashuria i vendoset dhe nė mes njerėzve nė tokė.”
Shohim qė Zoti nuk u mjaftua thjesht me dashurinė pėr njė nga robėt e tij, por kėtė dashuri e vėrteton.
Njeriu ėshtė njė krijesė e dobėt, pėr kėtė ai ka nevojė tė ndjejė praninė, kujdesin, furnizimin, mėshirėn dhe dhemshurinė e dikujt. Ai ka nevojė qė dikush ta pėrkėdhelė dhe t’i thotė njė fjalė tė ėmbėl.
Ėshtė njėlloj si nė rastin e fėmijėve tanė. Sa janė tė vegjėl, ata kanė nevojė qė dikush tė kujdeset pėr ta, dikush qė t’i ushqejė, ti pastrojė, ti veshė, t’i mėsojė dhe edukojė...Por veēkėtyre, fėmijėt kanė nevojė dhe pėr diēka mė tė madhe, kanė nevojė pėr pėrkėdheljet e prindėrve, pėr dashurinė, miqėsinė dhe dhembshurinė e tyre. Psikologėt
pohojnė se fėmjėt mbushen me besim nė vetvete dhe dhembshuri, kur dėgjojnė prindėrit t’u thonė:”Tė dua!”
Po tė shohim, tė gjithė krijesat vijnė nė jetė nga prindėrit e tyre. Pėrveēedukimit dhe pėrkujdesjes ndaj fėmijėve, sistemi prindėror sikur ka dhe njė funksion tjetėr, atė tė njohjes sė Zotit tė Madhėruar. Sikur dashuria, mėshira dhe dhembshuria e prindėrve, ėshtė njė model i zvogėluar pėr tė kuptuar se sa tė don Zoti qė tė krijoi.
Ali ibn Ebi Talib, thotė:”Nėse Ditėn e Kijametit mė thuhet qė llogarinė tėnde do e lėmė nė dorėn e prindėrve tė tu, unė do tė refuzoja. Kjo, pasi Zoti ėshtė mė i mėshirshėm me mua seējanė prindėrit e mi.”
Njė fjalė e tillė nuk ėshtė fjalė momentale, por ėshtė e studiuar mirė, ajo buron nga njė zemėr qė e njeh mirė Zotin me cilėsitė e Tij tė bukura dhe tė larta.
Nė pėrgjithėsi, ne mendojmė se ata qė kanė nevojė mė shumė pėr dhemshuri dhe dashuri, janė fėmijėt. Por nė fakt, njeriu sa mė shumė rritet nė moshė, aq mė shumė ka nevojė pėr dhembshuri dhe dashuri. Sa mė shumė qė shtyhet nė moshė, njeriu bėhet mė i ndjeshėm dhe ka nevojė pėr dhembshuri. Kjo, edhe nėse i ka gjithė tė mirat materiale dhe ekonomike.
Perėndimi ka hasur probleme nė kėtė pikė, pasi ėshtė dhėnė fuqishėm vetėm pas anės materiale dhe nuk ka ditur si tė falė dhembshuri dhe dashuri pėr tė tjerėt. Kurse Islami i plotėson nė mėnyrėn mė tė mirė kėto nevoja. Edhe nėse nuk ke njerėz qė tregohen tė dhemshur dhe tė dashur me ty, ai tė lidh me Krijuesin e njerėzve i cili tė furnizon me nevojat materiale dhe tė furnizon dhe me nevojat emocionale, mėshirėn, dhembshurinė, dashurinė...
v Dukuri dhe fakte tė miqėsisė sė Zotit nė univers.
Emri i Zotit, El-Vedudu, shfaqet pėrgjithėsisht nė tė gjithė universin dhe me tė gjithė krijesat dhe shfaqet veēanėrisht me besimtarėt dhe njerėzit e mirė.
Le tė shohim fillimisht gjurmėt e El-Vedudu nė univers. Nė ēdo krijesė qė tė vėshtrojmė, do tė gjejmė gjurmėt e miqėsisė, dashurisė dhe dhembshurisė sė Zotit. Dielli, hėna, nata, dita, bimėt, kafshėt... tė gjithė kėto kryejnė njė funksion tė caktuar, pėr tė garantuar vazhdimėsinė e jetės mbi tokė. Edhe pse gjithēka kryen njė funksion tė caktuar, Zoti e ka rrethuar me bukuri, hijeshi dhe madhėshti, gjė e cila tregon dashurinė e Zotit pėr njerėzit dhe krijesat. A tė ka ndodhur tė shohėsh lindjen apo perėndimin e diellit, sesa madhėshtor dhe sa i bukur ėshtė? Atė qė ndjen zemra jote nė ēastet e lindjes apo perėndimit tė diellit, dije se ėshtė nga Elvedudi. Gjatė verės, njerėzit vuajnė nga vapa dhe temperaturat e larta. Por pėr ta zbutur kėtė, Zoti ka caktuar hijen. Thotė Zoti nė Kuran:”A nuk e ke parė se si e zgjati Zoti yt hijen? Dhe nėse dėshironte e bėnte tė palėvizur.” (Furkan 45) Ky ajet pėrmendet nė suren Furkan, sure e cila flet mbi keqtrajtimet e jomuslimanėve ndaj profetit a.s. Me kėtė ajet, sikur Zoti kėrkon ta sigurojė profetin a.s qė ashtu siēėshtė i dhemshur dhe miqėsor me gjithėsinė, i tillė ėshtė dhe me tė.
A tė ka rastisur ta shohėsh hėnėn natėn? A i ke provuar ndjenjat dhe emocionet qė tė pushtojnė teksa e shikon? Nėse tė ndodh qė ta shohėsh pėrsėri pas kėsaj teme, kujto emrin e Zotit Elvedud dhe madhėroje Atė.
Po tė shohim nė detra, do tė gjejmė me mijėra lloje dhe forma peshqish. Zakonisht ato qė konsumon njeriu janė tė pakėt, tė tjerėt janė pėr bukuri dhe hijeshi.
Zoti ka krijuar dhe lulet, tė cilat nuk hahen nga njeriu. Kjo, me qėllim qė bukuria dhe aroma e tyre tė vazhdojė dhe tė mos rrezikohet nga njeriu. Sa herė tė shohėsh njė trėndafil apo njė lule tė bukur, kujto Elvedudin qė e bėri tė tillė qė tė fal kėnaqėsi.
Llojet e shpendėve janė tė shumtė. Ato qė hahen janė tė paktė, kurse tė tjerėt janė pėr zbukurim dhe hijeshi.
Me qėllim qė tė jetojė, njeriut i duhet tė konsumojė bukė ose oriz dhe ujė. Por Zoti qė ėshtė miqėsor dhe i dhembshur pėr robėt e Tij, i zbukuron tryezat tona me lloje tė ndryshme gjellėsh, frutash, ėmbėlsirash...
Vetė mishin Ai e ka bėrė me shije tė ndryshme. Mishi i kofshės, ndryshon nga ai i shpatullės.
Nėse do tė shkoje tek njė mik i yti pėr vizitė dhe nė tavolinėn e ngrėnies shikon vetėm njė pjatė oriz, njė copė mish dhe njė gotė ujė. Padyshim qė mikpritja u realizua dhe detyra e tij pėrfundoi. Por nėse shkon tek njė tjetėr dhe mbi tavolinėn e ngrėnies shikon mish, oriz, ujė, dhjetėra fruta, trėndafila pėrreth tavoline, ėmbėlsira... do tė ishte ndryshe nga rasti i parė. I pari tė priti dhe tė ushqeu, kurse i dyti u tregua miqėsor dhe tė nderoi. I tillė ėshtė dhe universi nė pėrgjithėsi. Universi ėshtė njė xhami, e cila tė tregon mbi madhėshtinė e Atij qė e krijoi dhe e pėrsosi.
Tani le tė pėrmendim dhembshurinė dhe miqėsinė e Elvedudit pėr robėrit e Tij besimtarė. Thotė Zoti nė Kuran:
” Nuk ka dyshim se ata qė besuan dhe bėnė vepra tė mira, atyre i Gjithėmėshirshmi do t’u falė dashuri.” (Merjem 96) Njė nder i tillė nuk ėshtė vetėm pėr profetėt apo shehidėt, por ėshtė pėr tė gjithė besimtarėt. E veēanta tjetėr ėshtė se ky ajet nuk e pėrcakton kohėn dhe vendin. Diēka e tillė mund tė ndodhė nė kėtė botė, nė jetėn e varrit dhe pas ringjalljes.
Le tė shohim treguesit e miqėsisė dhe dashurisė sė Zotit me profetin Muhamed a.s.
Takimi i parė i profetit a.s me Xhibrilin a.s ishte me njė pėrqafim. Njė pėrqafimi dhe prehėrit i ngjante dhe shpella dhe vendi ku ishte profeti a.s.
Gjatė emigrimit pėr nė Medine, profetit a.s iu shpall ajeti:”Ti bėj durim me vendimin e Zotit tėnd, se ti je nėn mbikėqyrjen Tonė dhe kur tė ngrihesh madhėroje me falėnderim Zotin tėnd!” (Tur 48)
Me kėtė Zoti e siguronte profetin a.s se ishte i rrethuar nga pėrkujdesja hyjnore.
Duke parė qė profetit a.s i vdisnin djemtė, jomuslimanėt filluan tė pėrhapin fjalė se profeti a.s ėshtė farėsosur. Menjėherė i shpallen ajete me tė cilat Zoti i tregonte mirėsitė qė i kishte dhėnė dhe i tregonte se armiqtė e tij ishin farėsosurit.
“Ne tė dhamė shumė tė mira. Andaj ti falu dhe prej kurban pėr hir tė Zotit tėnd! S’ka dyshim se urrejtėsi yt ėshtė farėsosur.” (Keuther 1-3)
Dashuria dhe pėrkujdesi i Zotit, e shoqėronte profetin a.s nė ēdo hap qė bėnte. Teksa profeti a.s ishte i mėrzitur ngaqė po braktiste vendlindjen e tij tė dashur, i shpallet ajeti:”Ai qė ta obligoi Kuranin, do tė tė kthejė nė vendlindje” (Kasas 85)
Pas betejės sė Uhudit, tė cilėn muslimanėt e humbėn, shumė prej tyre kishin mbetur tė vrarė, profeti a.s ishte plagosur, dhimbja e humbjes ishte e madhe... Zoti i shpall profetit tė Tij ajete me tė cilat e ngushėllon dhe ia largon mėrzinė. “
“Mos u dobėsoni (fizikisht) dhe mos u dėshpėroni (shpirtėrisht) derisa ju jeni mė tė lartit, nėse jeni besimtarė tė sinqertė.
Nė qoftė se ndjeni dhimbje (pėr atė qė ndodhi nė Uhud), edhe ata (armiku) ndjejnė dhimbje si kjo e juaja (pasi ata humbėn nė Bedėr). Ne, kėto ditė i ndėrrojmė mes njerėzve pėr t’u dalluar tek All-llahu ata qė besuan dhe pėr t’i zgjedhur disa prej jush pėr dėshmorė. All-llahu nuk i do zullumqarėt” (Al Imran 139)
Kur shpallja iu vonua profetit a.s pėr disa muaj, jomuslimanėt filluan ta tallin dhe t’i thonė qė tė ka braktisur Zoti. Profeti a.s ndihej nė siklet nga kėto thėnie. Atėherė Zoti i shpall profetit a.s njė sure tė plotė, me tė cilėn e qetėsonte dhe e siguronte se nuk e ka braktisur.
“Pasha paraditėn! Pasha natėn kur shtrinė errėsirėn! Zoti yt nuk tė ka lėnė, as nuk tė ka pėrbuzur.
Dhe se bota e ardhshme ėshtė shumė mė e mirė pėr ty se e para. E Zoti yt do tė tė japė ty, e ti do tė kėnaqesh. A nuk tė gjeti ty jetim, e Ai tė bėri vend (tė dha pėrkrahje). Dhe tė gjeti tė paudhėzuar e Ai tė udhėzoi. Dhe tė gjeti tė varfėr, e Ai tė begatoi!” (Duha 1-8)
Nė kėto ajete, Zoti i kujtonte profetit a.s dashurinė dhe kujdesin e Tij nė gjithėsi dhe veēanėrisht nė veten e tij. Ai ia pėrmend tė mirat dhe pėrkrahjen e Tij, nė ēdo hap tė jetės sė profetit a.s.
Nėse nuk e ndjen dashurinė dhe miqėsinė e Zotit nė jetėn tėnde, ose je i shkujdesur dhe i pavėmendshėm ndaj saj, ose Zoti nuk ėshtė treguar i dashur dhe miqėsor me ty, ngaqė nuk e ke merituar.
Ashtu siēe ke besuar Zotin si Krijues, Furnizues... duhet ta besosh edhe si Elvedud.
Treguesit e emrit Elvedud nė jetėn tonė.
Elvedudit i pėlqen qė robi i Tij t’ia qajė hallet qė e kanė mbėrthyer. Shpesh herė na ndodh qė kur pėrballemi me probleme, ia qajmė hallin njerėzve mė tė afėrt. Kėtė, jo se shpresojmė se ata do na zgjidhin punė, por thjesht nga nevoja qė kemi pėr t’u shprehur. Provoje qė tė njėjtėn gjė ta bėsh dhe me Zotin. Shko dhe qaja hallet e shumta Zotit. Ky ėshtė njė lloj adhurimi, siēėshtė lutja dhe duaja. Me tė filluar ta zbatosh kėtė, do tė ndjesh nė zemėr njė ėmbėlsi qė nuk e ke provuar mė parė. Teksa je shtrirė mbi krevat, teksa po shkon nė punė, teksa po udhėton me autobus... foli Zotit dhe thuaji: O Zot, o Elvedud. Unė nuk kam tjetėr kėnd veēTeje. O Zot unė kam hallin e fėmijėve tė mi, tė cilėt... O Zot, puna ku punoj nuk ėshtė e pėrshtatshme pėr mua si musliman... O Zot, kam filan hall nė familjen time...
Kėtė lloj komunikimi me Zotin e gjejmė nė Kuran nė suren Ali Imran. Vetė nėna e Merjemes, gruaja e Imranit i fliste Zotit dhe i qante hallet dhe shqetėsimet e saj. Ajo ishte e thyer nė moshė dhe deri atėherė nuk kishte pasur fėmijė. Kur mbeti shtatzėnė, vendosi qė nėse fėmija ėshtė mashkull, do e caktonte tė shėrbejė nė xhaminė Aksa. Por fėmija ishte vajzė dhe gjithė ėndrrat e saj sikur u shuan. Kėtė shqetėsim ajo ia tregon Zotit me fjalėt:
“(Pėrkujtohu) Kur gruaja e Imranit pat thėnė: “Zoti im, unė kėtė qė ėshtė nė barkun tim, vendosa ta kushtoj thjesht vetėm pėr shėrbimin Tėnd, prandaj pranoje prej meje, vėrtet Ti je Ai qė dėgjon dhe din!
Kur ajo e lindi tha: “Zoti im, unė e linda femėr! Por Zoti e di mė mirė atė qė lindi. Dhe mashkulli nuk ėshtė si femra. Dhe unė e quajta atė Merjeme, dhe atė dhe pasardhėsit e saj po t’i lė Ty nė mbrojtje prej djallit tė mallkuar”. (Al Imran 35-36)
Nė ato ēaste qė ti i flet Zotit nė kėtė mėnyrė dhe i qan hallet dhe shqetėsimet e tua, dije se kjo ėshtė njė nga mėnyrat mė tė mira pėr tu afruar me Zotin.
Tė gjitha shqetėsimet qė nėna e Merjemes kishte pėr vajzėn e saj qė nuk doli djalė siēe priste, Zoti ia dėgjoi dhe ia zgjidhi. Thotė Zoti nė Kuran:“Zoti i saj e pranoi premtimin e saj ashtu si ėshtė mė mirė, e rriti (Merjemen) me njė edukatė tė mirė e tė plotė dhe e vuri nėn kujdesin e Zekerias. Sa herė qė hynte Zekeria nė mihrabin (dhomėn) e saj, gjente te ajo ushqim e thoshte: “Oj Merjeme, nga tė vjen ky ushqim”? Ajo i thoshte: “Ai ėshtė nga Zoti, pasi All-llahu atė qė do pa masė e furnizon” (Al Imran 37)
Vetė Ejubi a.s, kur sėmundja e lodhi i qante hallet dhe shqetėsimet e tij me Zotin. Ai i thoshte:”O Zot. Mua mė ka rėnė e keqja. Ti je mėshiruesi mė i madh.” (Enbija 83)
Duket qartė qė kėto nuk ishin lutje, megjithatė Zoti ua zgjidhte hallet dhe shqetėsimet.
Tė njėjtėn gjė bėri dhe Junusi a.s kur e gėlltiti balena. Thotė Zoti nė Kuran:”Dhennuni (Junusin) kur doli i zemėruar (prej popullit) dhe kujtoi se nuk do t’i vijė mė puna ngushtė. Ai thirri nė errėsira se nuk ka zot tjetėr veēTeje, i pa tė meta je Ti. Unė u solla padrejtėsisht ndaj vetes” (Enbija 87) Edhe pse kėto fjalė nuk pėrmbajnė lutje, pėrgjigja e Zotit ishte:” Ne iu pėrgjigjėm atij dhe e shpėtuam nga tmerri.”
Vetė profeti Muhamed a.s ia qante hallet Zotit nė kėtė formė. Pas dėshtimit nė Taif, ai u ul nė njė kopėsht dhe filloi t’i qajė hallin Zotit, me fjalėt:”O Zot unė ankohem tek Ti pėr fuqinė time tė dobėt, pėr mundėsitė e pakta qė kam dhe pamundėsinė time tek njerėzit. Ti je Zoti i botėrave, Ti je Zoti i tė dobėtive, Ti je Zoti im. Nė dorė tė kujt mė le o Zot? Nė dorėr tė njė tė largėti (fisit Thekif) tė ngrysur apo nė dorė tė njė tė afėrti (fisi kurejsh) tė cilit ia ke lėnė nė dorė ēėshtjen time. Nėse nuk je i zemėruar me mua, nuk pyes pėr gjė tjetėr. Kėrkoj mbrojtje nga drita Jote e cila ka ndriēuar errėsirat dhe qė me tė ėshtė rregulluar ēėshtja e kėsaj bote dhe botės tjetėr, qė tė mos bjerė mbi mua zemėrimi Yt dhe pakėnaqėsia Jote. Tek Ti pendohem derisa tė kėnaqesh dhe nuk ka forcė pėrveēforcės Tėnde.”
Njė mėnyrė e tillė e tė folurit me Zotin, nė arabisht quhet munaxhat. Diēka tė tillė ėshtė mirė ta praktikojmė pėr vete dhe t’ua mėsojmė dhe fėmijėve dhe familjeve tona.
El-Vedudu me robėt e Tij besimtarė.
Thotė Zoti nė Kuran:”...dhe Zoti do tė sjellė njė popull qė i don dhe e duan” (Maide 54)Shohim qė Zoti pėrmendi para dashurinė e Tij pėr njerėzit, pastaj dashurinė e njerėzve ndaj Tij.
Ditėn e Kijametit, Zoti do e thėrrasė Ademin a.s:”O Adem. Zoti yt tė urdhėron tė nxjerrėsh nga zjarri njė grup nga pasardhėsit e tu. Ademi thotė:”O Zot, po sa janė njė grup?” Zoti i thotė:”Nė ēdo njėmijė, 999 janė nė zjarr dhe njėri do tė hyjė nė xhenet.” Kur i dėgjuan kėto fjalė nga profeti a.s, shokėt e tij ulėn kokat dhe filluan tė qajnė. Profeti a.s u ēua dhe u largua nė shtėpi. Menjėherė nė shtėpi i erdhi Xhibrili a.s dhe i tha:”Mė ka dėrguar Zoti tė tė them: Pėrse i bėn robėt e Mi pesimistė? Shko dhe pėrgėzoji!” Atėherė doli profeti a.s dhe u tha:”Nga Jexhuxhėt dhe Mexhuxhėt do tė jenė 999 dhe nga ju njė. Dhe unė shpresoj qė tė jeni ¼ e banorėve tė xhenetit.” Kur shokėt e tij u gėzuan, profeti a.s u tha:”Madje unė shpresoj qė tė jeni 1/3 e banorėve tė xhenetit.” Kur shokėt e tij u gėzuan, profeti a.s u tha pėrsėri:”Madje unė shpresoj qė tė jeni gjysma e banorėve tė xhenetit.”
Thotė profeti a.s:”Mė janė paraqitur kombet qė do tė vijnė ditėn e kijametit. Pashė profetė qė kishin me vete vetėm njė njeri. Pashė njė profet tjetėr qė kishte vetėm dy burra pas. Pashė profetė tė tjerė qė me vete kishin njė grup njerėzish. Mė pas mu paraqit para syve njė gjė e zezė (koka njerėzish) shumė e madhe. Unė thashė:”Umeti im, umeti im.” Por dikush mė tha:”Jo, ky ėshtė Musai me popullin e tij, por shiko nė horizontin tjetėr.” Pashė dhe gjeta njerėz mė shumė. Atėherė mė thanė:”Ky ėshtė umeti yt. Me ta janė 70.000 qė do tė hyjnė nė xhenet pa llogari dhe pa u ndėshkuar.” Unė i kėrkova Zotit qė ti shtojė dhe Zoti i shtoi me ēdo njė mijė, 70.000 tė tjerė.”
Thotė profeti a.s nė njė hadith tjetėr:”Dy sy nuk i prek zjarri i xhehnemit; Njė sy qė ka qarė pėr hatėr tė Zotit...”
Nė njė hadith Kudsij, Zoti thotė:”Unė jam me robin Tim kur mė kujton dhe lėviz buzėt duke mė pėrmendur mua.”
Shkoi Uthman ibn Talha tek profeti a.s dhe iu ankua pėr njė dhimbje qė ndjente. Profeti a.s nuk e luti Zotin qė t’ia shėrojė, por i tregoi se secili prej nesh, ka lidhje tė forta me Zotin dhe mund ta lusė qė ta shėrojė. Profeti a.s i tha:”Vendose dorėn nė vendin e dhimbjes dhe thuaj tre herė:”Bilmil-lah” Mė pas thuaj shtatė herė:”Eudhu bil-lahi ve kudretihi min sherri ma exhidu ve uhadhiru (kėrkoj mbrojtje nga fuqia e Zotit nga e keqja qė mė ka rėnė dhe nga ajo qė i ruhem)
Tregon Uthmani:”Unė vazhdova ta praktikoj porosinė e profetit a.s, derisa mu largua dhimbja. Pėr Zotin, qė atė ditė unė ua mėsoj familjes time dhe tė gjithė atyre qė i njoh.”
Njė herė Profeti (a.s) doli me nxitim nga shtėpia pėr nė xhami dhe u drejtua drejt njė grupi muslimanėsh, tė cilėve u tha: “Pėrse jeni ulur kėtu?” “Pėr tė kujtuar Zotin” - i thanė. Profeti (a.s.) i pyeti pėrsėri: “Pėr Zotin, vetėm pėr kėtė qėllim jeni ulur?” “Pėr Zotin, - i thanė- vetėm pėr kėtė qėllim jemi ulur”. Atėherė Profeti u tha: “Pėr Zotin, nuk ju pyeta se dyshova nė qėllimin tuaj, por m’u shpall qė nė kėto momente Zoti mburrej para melekėve me ju.”
Thotė Zoti nė njė hadith kudsij i cili tregon se sa e don Zoti njeriun:“ Kush mė afrohet njė pėllėmbė, i afrohem njė krah. Kush mė afrohet njė krah i afrohem njė pash dhe kush ecėn drejt Meje, do tė vrapoj drejt tij.”
Nė njė rrėfenjė, Zoti i tha Daudit (a.s):O Daud, sikur ta dinin ata qė mė kanė kthyer shpinėn, mallin qė kam pėr ta dhe dashurinė, do tė shkriheshin nga malli qė do tė ndjenin pėr Mua. O Daud, kjo ėshtė dashuria dhe malli qė kam pėr ata qė mė kanė kthyer shpinėn, po pėr ata qė mė duan?!
Elvedud, edhe kur kritikon, e bėn me tė butė. Thotė Zoti nė Kuran: “A nuk ka ardhur koha qė zemrat e atyre qė besuan tė zbuten me kėshillat e Allahut.” (Hadid 16)
El-Vedudu ėshtė edhe me gratė teksa i urdhėron tė mbulohen me hixhab. Thotė Zoti nė Kur’an: “O profet, thuaju grave tė tua, bijave tė tua dhe grave tė besimtarėve qė tė vendosin shamitė mbi trupin e tyre, pasi kjo ėshtė qė ata tė njihen (se janė besimtare) dhe tė mos ngacmohen.” (Ahzab 59) Gruaja ėshtė e shenjtė dhe e shtrenjtė tek Zoti. Pėr kėtė, ai kėrkon qė besimtaret tė dallohen dhe tė mos i ngacmojė njeri me fjalė dhe shenja. Ato duhet tė dallohen qė kanė lidhje tė forta dhe tė veēanta me Zotin, duhet tė dallohen se janė pranė Zotit dhe askush tė mos i ngacmojė. Hixhabi ėshtė treguesi mė i fortė i lidhjeve tė forta me Zotin. Nėse do e shikoje hixhabin nga ky kėndvėshtrim o motėr, do e shijoje ėmbėlsinė qė tė fal adhurimi i Zotit.
Ai qė vendosi miqėsinė dhe dashurinė mes njerėzve, ėshtė Elvedud. A nuk janė tė kėndshme bisedat dhe kuvendet me njerėzit e dashur? A nuk ėshtė e kėndshme kur familja bashkohet dhe gėzon?
Vetė fejesa mes dy tė rinjve dhe mė pas martesa, a nuk ėshtė tregues i fuqishėm i dashurisė dhe dhembshurisė qė Elvedud vendos mes dy njerėzve tė panjohur mė parė? “Nga argumentet e Tij ėshtė se krijoi nga vetja juaj bashkėshorte qė tė preheni dhe vendosi mes jush mėshirė dhe dashuri” (Rum 21)
A nuk janė lotėt e nėnės pėr fėmijėn e saj qė udhėton larg, tregues tė dashurisė qė ka vendosur Elvedud nė zemrėn e saj? Zgjimi i nėnės pėr tė kontrolluar fėmijėt natėn, a nuk tregon dhembshurinė me tė cilėn e ka pajisur Elvedud?
Vetė vizita e Qabesė, Umreja, ėshtė tregues i dashurisė qė ka vendosur Elvedud pėr vendet e shenjta. Dijetarėt thonė qė vizita e Qabesė ėshtė quajtur Umre, pasi ajo ėshtė vizitė qė mbush me dashuri lidhjet e njeriut me Zotin. Diēka tė tillė e ndjen pasi tė kesh pėrfunduar Umren, ku ndihesh i qetė, gazmor, i gėzuar...
Vetė shikimi i Qabesė, tė bėn qė tė ndjesh mall pėr tė. Nėse kjo tė ndodh me Qabenė, ē’mendon me vetė shikimin e Elvedudit Ditėn e Kijametit? Atė ditė do tė qėndrosh para Elvedudit dhe Ai do tė tė thotė:”O robi Im, Unė jam i kėnaqur me ty, po ti a je i kėnaqur me Mua?”
Elvedud do tė jetė dhe nė xhenet. Thotė profeti a.s:”Zemrat e tyre do tė jenė si njė zemėr e vetme, nuk do tė ketė urrejtje dhe dallime.”
Nė xhenet do i marrė malli shokėt pėr njėri-tjetrin. Atėherė Zoti do ua afrojė vendet dhe pasi tė takohen, do i thonė njėri-tjetrit:”A tė kujtohet kur na i fali Zoti gjynahet?” Do i thotė tjetri:”Po. Ishim duke bėrė filan punė...”
“ata qė besuan dhe pasardhėsit i ndoqėn me besim, i bashkojmė me pasardhėsit e tyre” (Tur 21)
Nėse pasardhėsit e tu do tė kenė pozitė mė tė ulėt nė xhenet, Zoti do i sjellė dhe ata nė pozitėn tėnde tė lartė qė tė gėzohesh. Gjėja mė e bukur nė xhenet – sipas mendimit tim personal – ėshtė bashkimi me njerėzit e dashur, prindėrit, gruaja, fėmijėt, shokėt, miqtė dhe tė afėrmit.
Emri i Zotit Elvedud, do tė shfaqet fuqishėm tek personi i fundit qė do tė dalė nga zjarri dhe do tė hyjė nė xhenet.
Nė njė hadith tjetėr, profeti (a.s) thotė: “Njeriu i fundit qė do tė hyjė nė xhennet, ėshtė ai njeri qė do tė dalė i fundit nga zjarri duke ecur kėmbadorasi. Sa herė qė kėrkon tė dalė, e tėrheq flaka dhe e pėrpin, deri sa njė here. arrin tė dalė me zor dhe thotė: “Falenderoj Zotin qė mė shpėtoi prej teje ( nuk dua gjė tjetėr)! Zoti mė ka dhėnė diēka qė nuk ia ka dhėnė askujt para meje. Nė atė ēast, i shfaqet njė pemė e bukur me njė burim pranė. Kur e shikon, ai i thotė Zotit:”O Zot mė lejo tė afrohem tek ajo pemė, pasi nuk tė kėrkoj gjė tjetėr veēsaj.” Zoti do i thotė:”O robi Im, a nuk do tė mė kėrkosh gjė tjetėr, po tė afrova atje?” Njeriu i pėrgjigjet:”Tė jap besėn o Zot qė nuk tė kėrkoj gjė tjetėr.” Zoti e lejon tė afrohet tek ajo pemė. Teksa qėndron nė hijen dhe pin nga burimi pranė saj, i shfaqet njė pemė tjetėr. Ai e shikon, por i vjen zor. Megjithatė i thotė Zotit:”O Zot, mė lejo tė afrohem pranė asaj peme!” Zoti i thotė:”O robi Im, a nuk mė dhe besėn se nuk do mė kėrkosh gjė tjetėr veēpemės?” “O Zot – i thotė njeriu – mė afro se nuk tė kėrkoj gjė tjetėr.” Pasi i jep besėn se nuk do i kėrkojė gjė tjetėr, Zoti e lejon tė afrohet. Pasi qetėsohet nė hijen dhe pin nga burimi i saj, i shfaqet njė pemė e tretė. ”O Zot, mė lejo tė afrohem pranė asaj peme!” Zoti i thotė:”O robi Im, a nuk mė dhe besėn se nuk do mė kėrkosh gjė tjetėr veēpemės?” “O Zot – i thotė njeriu – mė afro se nuk tė kėrkoj gjė tjetėr.” Pasi e lejon tė afrohet dhe qetėsohet nė hijėn e saj dhe pin nga burimi i saj, i shfaqet para syve xheneti. Atėherė i kėrkon Zotit qė ta lejojė tė afrohet dhe tė shohė xhenetin nga jashtė. Pasi e lejon Zoti, ai shikon banorėt e xhenetit duke u kėnaqur dhe i thotė Zotit:”O Zot, dua xhenetin, dua xhenetin!” Zoti i thotė:”O robi Im, a nuk mė dhe besėn se nuk do mė kėrkosh gjė tjetėr?”Njeriu i thotė:”O Zot, po si mund tė ngopem unė me tė mirat e Tua?!” Atėherė Zoti i thotė: “Nė xhennet do tė kesh tė mirat e mbretit mė tė madh qė ka qenė nė dynja, dhe dhjetė herė mė shumė, do tė kesh ēfarė tė tė dojė qejfi, ēfarė tė tė shohin sytė dhe do tė jesh i pėrjetshėm.”
Transmetuesi i kėtij hadithi, pasi e tregoi hadithin filloi tė qeshė me tė madhe. Tė pranishmit e pyetėn:”Pėrse po qesh?” Ai u pėrgjigj:”Pasi vetė i dėrguari i Zotit qeshi kur na e tregoi kėtė hadith. Ne e pyetėm mbi shkakun dhe ai na tha:”Nga e qeshura e Zotit me kėtė rob.”
v Si ta pėrjetojmė dhe si tė jetojmė me kėtė emėr?
Mbushe zemrėn me dashurinė pėr Zotin. Duaje Zotin me gjithė zemėr dhe me sinqeritet.
1. Ji i sigurtė dhe i bindur se Zoti tė don dhe ėshtė miqėsor me ty. Nėse jeta tregohet e
pamėshirshme me ty, shko dhe qaja hallet dhe shqetėsimet e tua Elvedudit.
2. Sillu me dashamirėsi dhe butėsi me njerėzit. Ji dashamirės me fėmijėt dhe gruan tėnde. Nėse
je mėsues, ji dashamirės dhe i butė me nxėnėsit. Nėse je drejtor, sillu mirė me vartėsit e tu. Nėse je polic, sillu mirė me njerėzit e tjerė. Ēdo fis qė vinte tė pranojė islamin dhe tė takohej me profetin a.s, ai zgjidhte fjalėt mė tė buta dhe mė tė ėmbla pėr ta. Ai tregonte vlerat dhe karakteristikat e mira tė ēdo fisi qė vinte tė takohej me tė. Kur e pa profeti (a.s) Ikrime ibn Xhehlin duke ardhur, u tha tė pranishmėve:”Do vijė Ikrime si musliman besimtar, por mos ia shani babanė (Ebu Xhehlin), pasi sharja e tė vdekurit lėndon tė gjallin dhe nuk arrin tek i vdekuri!”
Sillu mirė dhe me dashamirėsi edhe me sendet dhe jofrymorėt. Thotė profeti a.s rreth malit Uhud:”Mali Uhud, ėshtė njė mal qė na don dhe e duam.”
Krijoni Kontakt