Close
Faqja 0 prej 13 FillimFillim 1210 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -9 deri 0 prej 123
  1. #1
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240

    Dije nga Kur'ani - LIBRAT

    E VĖRTETA E JETĖS SĖ KĖSAJ BOTE

    Jeta e kėsaj bote nuk ėshtė gjė tjetėr vetėm se njė pėrjetim e mashtrim.
    S'ka dyshim se bota tjetėr ėshtė mė e dobishmja pėr ata qė ruhen.
    A nuk logjikoni?
    (Surja El-Anam: 32)






    HYRJE


    Kjo grua ėshtė nė tė shtatėdhjetat. A keni menduar ndonjėherė se si dikush nė moshėn e saj do ta vlerėsonte jetėn e vet? Nėse do tė pėrkujtonte diēka nga jetėn e saj, sigurisht se do tė ishte ”njė jetė sa qel e mbyll sytė”.

    Ajo sigurisht do tė vėrejė se jeta e saj nuk ka qenė edhe aq “e gjatė” siē ka ėndėrruar deri sa ka qenė e re. Bile ndoshta kurrė nuk ia ka marrė mendja se njė ditė ajo do tė plaket aq shumė. Por tani, ajo ėshtė e habitur nga fakti se i ka 70 vjet prapa. Mė pėrpara, ajo ndoshta as qė ka menduar se rinia dhe dėshirat e saja do tė kalojnė aq shpejt.

    Nėse do tė pyetej qė tė tregojė pėr jetėn e saj, rikujtimet e saj do tė zgjasnin vetėm 5-6 orė tregim. Kjo ėshtė e tėra qė ka mbetur nga siē thotė ajo ishte “jetė e gjatė 70 vjeēe”.

    Mendja e njeriut, tė rraskapitur nga mosha, ėshtė e kapluar me shumė pyetje. Kėto nė tė vėrtetė janė pyetje tė rėndėsishme e pėr t’i shqyrtuar dhe pėr t’iu dhėnė pėrgjigjen e vėrtetė ėshtė qenėsore tė kuptohen tė gjitha aspektet e jetės: “cili ėshtė qėllimi i kėsaj jete qė kalon aq shpejt? Pse duhet tė mbetem pozitiv me tė gjitha problemet e lidhura me moshėn? Ēfarė do tė sjell e ardhmja?

    Pėrgjigjejet e mundshme tė kėtyre pyetjeve ndahen nė dy kategorive tė mėdha: nė ato nga njerėzit qė e besojnė Allahun dhe nė ato nga jobesimtarėt qė nuk besojnė nė Atė.

    Dikush qė nuk e beson Allahun do tė mund tė thoshte, “ E kam kaluar jetėn time duke u marrė me kėrkime tė kota. I kam lėnė 70 vjet prapa, por me ta thėnė tė drejtėn, ende nuk e kam tė qartė se pėr ēfarė kam jetuar. Kur isha fėmijė, prindėrit e mi kanė qenė qendra e jetės sime. Tėrė lumturinė dhe kėnaqėsinė e kam gjetur nė dashurinė e tyre. Mė vonė, si e re, iu kam pėrkushtuar burrit dhe fėmijėve tė mi. Gjatė asaj kohe, i kam vendosur para vetes shumė caqe pėr veten. Pas njė kohe tė caktuar ato caqe dhe qėllime i kisha arritur, dhe secila prej tyre ka qenė e pėrkohshme. Kur pėrjetoja suksesin, vazhdoja me arritjen e caqeve tjera dhe aq shumė mė preokuponin saqė nuk kam menduar pėr kuptimin e vėrtetė tė jetės. Tani nė tė shtatėdhjetat, nė qetėsinė e pleqėrisė, mundohem tė gjej se ēka ka qenė qėllimi i ditėve tė mia tė kaluara. A thua kam jetuar pėr njerėzit qė i kam vetėm si mjegull nė mendjen time? Pėr prindėrit e mi? Pėr burrin tim qė ka vdekur qėmoti? Apo pėr fėmijėt tė cilėt i shoh shumė rrallė qė tani i kanė familjet e veta? Jam e hutuar. E vetmja e vėrtetė qė tani e ndiej ėshtė afrimi i vdekjes. Sė shpejti do tė vdes dhe do mbetem njė kujtim i zbehtė nė kujtimet e njerėzve. Ēfarė do tė ndodhė pasandaj? Me tė vėrtetė nuk kam ide. Vetėm mendimi pėr tė ėshtė i frikshėm!”

    Me siguri ekziston arsyeja pse ajo ka rėnė nė gjendje aq tė pashpresė. Kjo thjeshtė ėshtė pėr shkak se ajo nuk mund ta kuptojė se gjithėsia, tė gjitha qeniet e gjalla dhe qeniet njerėzore kanė qėllime tė paracaktuara pėr t’i plotėsuar nė jetė. Kėto qėllime ekzistojnė pėr faktin se ēdo gjė ėshtė e krijuar. Personi inteligjent vėren se plani, dizajni dhe menēuria ekziston nė ēdo detaj tė botės pafundėsisht tė larmishme. Kjo e tėrheqė atė nė njohjen e Krijuesit. Ai mė tutje konkludon se, meqė tė gjitha qeniet e gjalla nuk janė pasoja tė ndonjė procesi tė rastėsishėm dhe tė paparamenduar, tė gjitha shėrbejnė pėr qėllime tė rėndėsishme. Nė Kur’an, nė udhėzuesin e fundit tė shpallur pėr tė udhėzuar nė rrugė e drejtė pėr humanizmin qė ka mbijetuar si autentik, Allahu pandėrprerė na pėrkujton qėllimin e jetės sonė, qė ne tentojmė ta harrojmė, dhe e prandaj na thėrret qė tė kemi mendjen dhe vetėdijen e pastėr.

    Ai ėshtė i cili krijoi qiejt e tokėn brenda gjashtė dite (fazave), e Arshi (Froni) i Tij kishte qenė (mė parė) mbi ujė, qė t'ju sprovojė, se cili prej jush ėshtė mė vepėrmirė... (Hud: 7)

    Ky ajet na jep kuptimin e plotė pėr qėllimin e jetės sė besimtarėve. Ata e dinė se jeta ėshtė vendi ku ata provohen dhe sprovohen nga Krijuesi i tyre. Prandaj, ata shpresojnė se do tė jenė tė suksesshėm nė kėtė testim dhe se do tė fitojnė vendin nė parajsė dhe njėkohėsisht edhe kėnaqėsinė e Allahut.

    Sidoqoftė, pėr hir tė qartėsisė, duhet pasur parasysh njė pikė tė rėndėsishme: ata qė besojnė nė “ekzistencėn” e Allahut medoemos nuk kanė besim tė vėrtetė; ata nuk e vendosin besimin e tyre nė Allah. Sot, shumė njerėz pranojnė se gjithėsia ėshtė krijuar nga Allahu; por, ata pak e kuptojnė efektin e kėtij fakti nė jetėn e tyre. Prandaj, ata nuk e bėjnė jetėn ashtu siē do tė duhej. Ajo qė kėta njerėz nė pėrgjithėsi e vlerėsojnė si tė vėrtetė ėshtė se Allahu fillimisht krijoi gjithėsinė por, siē besojnė ata, Ai e la gjithėsinė tė ekzistojė nė mėnyrė tė pavarur.

    Allahu, nė Kur’an, tregon pėr kėtė keqkuptim nė ajetet vijuese:

    Nėse ti i pyet ata: Kush i krijoi qiejt e tokėn? Me siguri do tė thonė: "All-llahu!" Thuaj: "All-llahut i qoftė lavdėrimi!" Por shumica e tyre nuk dinė. (Lukman: 25)

    Po nėse ti i pyet: Kush i krijoi ata, me siguri do tė thonė: "All-llahu!" E si pra, i kthejnė shpinėn? (Az-Zuhruf: 87)

    Pėr shkak tė kėtij keqkuptimi, njerėzit nuk mund ta lidhin jetėn e tyre me faktin se ata kanė Krijuesin. Kjo ėshtė arsyeja themelore pse ēdo individ i zhvillon principet e tij/saj dhe vlerat morale tė formuara brenda kulturės, bashkėsisė dhe familjes sė veēantė. Kėto principe nė tė vėrtetė shėrbejnė si “udhėrrėfyes jete” deri nė vdekje. Njerėzit qė mbėshteten nė vlerat e veta gjithmonė gjejnė ngushėllim nė dėshirat e paramenduara se pėr ēdo vepėr tė gabuar do tė marrin dėnim tė pėrkohshėm nė ferr. Pėrsiatjet e njėjta sugjerojnė se jeta e amshueshme nė parajsė do tė pasojė pas periodės sė dėnimit. Ky mentalitet padashur tė largon nga frika e dėnimit tė rėndė nė fund tė jetės. Disa tjerė, nga ana tjetėr, bile as qė iu bien ndėrmend kjo gjė. Ata thjeshtė janė tė shkujdesur pėr botėn e ardhshme dhe “mundohen ta shfrytėzojnė jetėn e tyre sa mė mirė”.

    Mirėpo, thėnia lartė ėshtė e pavėrtetė dhe e vėrteta ėshtė nė kundėrshtim me atė se ēfarė ata mendojnė. Ata qė shtihen se gjoja nuk janė tė vetėdijshėm pėr ekzistencėn e Allahut do tė bien nė dėshpėrim tė thellė. Nė Kur’an, kėta njerėz janė pėrshkruar me karakteristika si vijon:

    Edhe atė qė dinė nga jeta e kėsaj bote, ėshtė dije e cekėt, por ndaj jetės sė pėrjetshme (ndaj Ahiretit) ata janė plotėsisht tė verbėruar (tė pa interesuar). (Rum: 7)

    Sigurisht, kėta njerėz pak nga kuptojnė qėllimin dhe fytyrėn e vėrtetė tė kėsaj bote, dhe asnjėherė nuk mendojnė se jeta nė kėtė botė nuk ėshtė e pėrhershme.

    Janė disa fraza qė zakonisht pėrdorin njerėzit sa i pėrket kohės sė shkurtė tė jetės: “Shfrytėzoje jetėn derisa tė zgjatė”, “jeta ėshtė e shkurtė”, “kurrkush nuk ka jetuar pėrgjithmonė” janė fraza qė ēdoherė referohen nė definimin e natyrės sė kėsaj bote. Sidoqoftė, kėto fraza pėrmbajnė kuptimin se njerėzit janė tė lidhur ndaj tė kėsaj jete mė shumė sesa ndaj asaj tė ardhshme. Kjo reflekton qėndrimin e pėrgjithshėm tė njerėzve pėr jetėn dhe vdekjen. Tė kesh aq dhembshuri pėr jetėn, derisa bisedat pėr vdekjen gjithmonė ndėrpriten me mahi apo duke ndėrruar temėn e bisedės duke u munduar qė tė lehtėsohet serioziteti i temės. Kėto ndėrhyrje e kanė gjithmonė njė qėllim dhe pėrpjekje ashtu qė tė zvogėlohet tema aq e rėndėsishme nė njė temė tė parėndėsishme.

    Vdekja sigurisht qė ėshtė temė e rėndė pėr t’u menduar. Mund tė ndodhė qė njė person deri nė kėtė moment tė jetės sė tij tė jetė pavetėdijshėm pėr domethėnien e kėtij realiteti. Por, tani qė ka rastin ta kuptojė rėndėsinė e saj, duhet qė tė rishikoj jetėn dhe pritjet e tij. Kurrė nuk ėshtė vonė qė tė pendohesh tek Allahu, si dhe tė orientoj veprat dhe mėnyrėn e jetės nė nėnshtrim ndaj vullnetit tė Allahut. Jeta ėshtė e shkurtė; ndėrsa shpirti i njeriut ėshtė i pėrhershėm. Gjatė kėsaj periudhe tė shkurtė, njeriu nuk duhet tė lejoj qė tė jetė nėn kontrollin e kėnaqėsive tė pėrkohshme. Njeriu duhet qė t’i rezistoj joshjes dhe tė largohet nga tė gjithat qė e forcojnė lidhjen (dashurinė) pėr kėtė botė. Natyrisht qė ėshtė e pamend shpėrfillja e botės sė ardhshme vetėm pėr hir tė kėnaqėsive tė pėrkohshme tė kėsaj jete.

    Megjithatė, jobesimtarėt qė nuk mund tė kuptojnė kėtė fakt kalojnė jetėn e tyre sė koti duke harruar Allahun. Gjithashtu, ata e dinė se ėshtė e pamundur qė tė realizohen kėto dėshira. Njerėzit e tillė gjithmonė janė tė pakėnaqur dhe kėrkojnė edhe mė tepėr se qė tani kanė. Kėrkesa dhe dėshira e tyre janė tė pafund. Sidoqoftė, bota nuk ėshtė vend i pėrshtatshėm ku plotėsohen kėto dėshira.

    Nė kėtė botė asgjė nuk ėshtė e pėrjetshme. Koha punon kundėr asaj qė ėshtė e mirė dhe asaj qė ėshtė e re. Vetura e re nuk del nga moda mė shpejt sesa modeli tjetėr tė dizajnohet, prodhohet dhe tė shitet. Njėsoj, dikush mund tė lakmojė nė vilat madhėshtore ose shtėpitė luksoze me mė shumė dhoma sesa banor dhe me pajisje tė arta shtėpiake, qė i ka parė njėherė, e humb interesimin ndaj shtėpisė sė vet dhe nuk mund tė mos i ketė zili.

    Njė kėrkim i pafund pėr mė tė reja e mė tė mira, duke mos i dhėnė rėndėsi asaj qė e ka arritur, duke kundėrshtuar tė vjetrėn dhe duke shpresuar vetėm nė tė renė: kėta janė rrathėt vicioz qė njerėzit i kanė pėrjetuar kudo gjatė historisė. Por njeriu inteligjent do tė duhej qė tė ndalej dhe tė pyes veten pėr njė moment: pse ai ndjek ambiciet e pėrkohshme dhe a ka arritur ndonjėherė ndonjė gjė nga kėto kėrkime? Pėrfundimisht, ai duhet tė nxjerrė konkluzionin se “ekziston njė problem radikal nga kjo pikėpamje.” Sidoqoftė, njerėzit, duke iu munguar ky lloj arsyetimi, vazhdojnė tė ndjekin ėndrrat qė vėshtirė se do t’i arrijė.

    Askush, sidoqoftė, nuk e di madje se ēfarė do tė ndodhė nė disa orėt e ardhshme: nė ēdo moment mund tė pėsojė dikush aksident, mund tė lėndohet rėndė apo tė mbetet invalid. Pėrveē kėsaj, koha fluturon duke u numėruar drejt vdekjes. Ēdo ditė e afron ditėn e paracaktuar mė afėr. Vdekja sigurisht zhduk tė gjitha ambiciet, lakminė dhe dėshirat e kėsaj bote. Nėn dhe, nuk mbizotėron as pasuria e as statuti. Secila pasuri, me tė cilėn kemi qenė koprrac, pėrfshirė edhe trupin, do tė zhduket dhe kalbet nė tokė. Qoftė i varfėr apo i pasur, i bukur apo i shėmtuar, njė ditė do tė mbėshtjellėt nė qefin tė thjeshtė.

    Ne besojmė se E vėrteta e jetės sė kėsaj bote na ofron njė shpjegim sa i pėrket natyrės reale tė jetės sė njeriut. Ėshtė njė jetė e shkurtė dhe mashtruese nė tė cilėn dėshirat e kėsaj bote duken magjepsėse dhe premtuese, por e vėrteta qėndron ndryshe. Ky libėr do t’ju mundėsojė qė tė perceptoni jetėn e juaj dhe tė gjitha realitetet e saj, dhe t’ju ndihmojė qė t’i rishqyrtoni qėllimet tuaja jetėsore, nėse doni.

    Allahu i urdhėron besimtarėt qė tė kėshillojnė tė tjerėt pėr kėto fakte, dhe i thėrret ata qė tė jetojnė vetėm qė tė plotėsojnė dėshirėn e Tij, ashtu siē thotė Ai nė kėtė ajet:

    Premtimi i All-llahut ėshtė e sigurt, pra tė mos ju mashtrojė jeta e kėsaj bote... (Lukman: 33)
    #VamosArgentina

  2. #2
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    JETA E KĖSAJ BOTE


    Universi ynė ėshtė i rregulluar nė mėnyrė tė pėrsosur. Yje dhe galaktika tė panumėrta lėvizin nėpėr orbitat e tyre nė njė harmoni tė plotė. Galaktikat qė pėrbėhen gati prej 300 miliardė yjeve lėvizin njėra pranė tjetrės dhe pėr ēudi tė tė gjithėve, gjatė kėtij kalimi gjigant nuk ndodhė asnjė pėrplasje. Rregulli tillė nuk mund t’i pėrshkruhet rastėsisė. Bile, shpejtėsitė e objekteve nė univers janė pėrtej kufijve tė imagjinatės sė njeriut. Dimensionet fizike tė hapėsirės janė tė shumė tė mėdha kur i krahasojmė me matjet qė i bėjmė nė tokė. Yjet dhe planetėt, me masa prej bilionė e trilionė tonelata, e galaktikat, me madhėsi qė mund tė llogariten vetėm pėrmes formulave matematikore, tė gjitha kėto lėvizin nė rrugėt tyre tė caktuara nė hapėsirė me shpejtėsi tė pabesueshme.

    Pėr shembull, toka sillet rreth boshtit tė vet ashtu qė njė pikat nė sipėrfaqe e saj lėvizin me njė shpejtėsi mesatare prej rreth 1,670 km/h. Shpejtėsia mesatare lineare e tokės rreth diellit ėshtė 108,000 km/h. Kėto shifra, sidoqoftė, kanė tė bėjnė vetėm me tokėn. Ne hasim nė shifra edhe shumė mė tė mėdha kur t’i shqyrtojmė dimensionet pėrtej sistemit diellor. Nė univers, siē sistemet rriten nė madhėsi, edhe shpejtėsitė rritet. Sistemi diellor rrotullohet rreth qendrės sė galaktikės me shpejtėsi prej 720,000 km/h. Shpejtėsia e vetė Rrugės sė Qumėshtit, qė pėrmban rreth 200 bilion yje, ėshtė 950,000 km/h. Kjo lėvizje e vazhdueshme ėshtė e pakonceptueshme. Toka, sė bashku me sistemin diellor, ēdo vit lėviz pėr 500 milion km larg vendit ku ka qenė para njė viti.

    Ekziston njė ekuilibėr i jashtėzakonshėm brenda kėsaj lėvizje dinamike dhe zbulon se jeta nė tokė ėshtė e bazuar nė njė balancim shumė delikat. Njė ndryshim i vogėl, qoftė edhe milimetrik nė orbitėn e trupave qiellorė mund tė shkaktojė pasoja shumė serioze. Disa mund tė jenė aq tė dėmshme saqė jeta nė tokė do tė bėhej e pamundur. Nė sistemet e tilla ku ekziston ekuilibri i madh si dhe shpejtėsi marramendėse, nė ēdo kohė mund tė ndodhin aksidente gjigante. Mirėpo, fakti qė ne jetojmė jetėn normale nė planetin tonė bėn qė ne tė harrojmė pėr rreziqet qė ekzistojnė nė univers. Rregulli i tanishėm i universit me gati numėr tė parėndėsishėm tė pėrplasjeve pėr tė cilat ne dimė, thjeshtė na bėn qė tė mendojmė se neve na rrethon njė mjedis i pėrsosur, i qėndrueshėm dhe i sigurt.

    Njerėzit nuk mendojnė shumė pėr ēėshtje tė tilla. Kjo ėshtė pse ata kurrė nuk shohin rrjetin e jashtėzakonshėm tė kushteve tė ndėrlidhura mes veti qė e bėn jetėn e mundur nė tokė e as qė e kuptojnė ata se njohja e qėllimit tė vėrtetė tė jetės sė tyre ėshtė aq e rėndėsishme. Ata jetojnė madje pa e pyetur veten se si ky ekuilibėr i pafund e delikat e ka zanafillėn.

    Megjithatė, njeriut i ėshtė dhėnė mundėsia pėr tė menduar. Njeriu pa medituar nė mėnyrė tė vetėdijshme dhe tė menēur pėr ambientin qė e rrethon, kurrė nuk do tė mund ta shoh realitetin apo tė ketė ide mė tė vogėl pse ėshtė krijuar kjo botė dhe kush ėshtė ai qė bėn kėtė rregull tė madh tė lėviz me aq rimė tė pėrkryer.

    Dikush qė i rreh nė mendje kėto ēėshtje dhe e kupton rėndėsinė e tyre do tė pėrballėt me faktin e pashmangshėm: universi nė tė cilėn jetojmė ėshtė e krijuar nga Krijuesi, ekzistenca dhe cilėsitė e tė Tij janė tė shfaqura nė ēdo gjė qė ekziston. Toka, njė pikė e imtė nė univers, ėshtė krijuar qė tė shėrbejė pėr njė qėllimi tė rėndėsishėm. Asgjė nuk ndodhė pa qėllim tė caktuar nė rrjedhėn e jetės sonė. Krijuesi, duke i shfaqur cilėsitė e Tij, fuqinė e Tij dhe urtėsinė nėpėr univers, nuk e ka lėnė njeriun tė vetmuar por e ka vendosur atė me qėllim tė rėndėsishėm.

    Arsyeja pse njeriu ekziston nė tokė ėshtė treguar hollėsisht nga Allahu nė Kur’an:

    Ai ėshtė qė krijoi vdekjen dhe jetėn, pėr t'ju provuar se cili prej jush ėshtė mė vepėrmiri. Ai ėshtė ngadhėnjyesi, mėkatėfalėsi. (Al Mulk: 2)

    Ne e krijuam prej ujit tė bashkė-dyzuar pėr tė sprovuar atė, andaj e bėmė tė dėgjojė e tė shohė. (Al Insan: 2)

    Nė Kur’an, Allahu mė tutje e bėn tė qartė se asgjė nuk ėshtė pa qėllim:

    Ne nuk e krijuam qiellin, tokėn e ēdo gjė ēka mes tyre shkel e shko (pa qėllim tė caktuar). Sikur tė kishim dashur tė zbavitemi dhe sikur tė donim ta bėnim atė, Ne do tė zbaviteshim nė kompetencėn Tonė, por Ne nuk bėmė atė. (Al Enbia: 16-17)




    Fshehtėsia e Botės


    Allahu thekson qėllimin e njeriut nė ajetin vijues:

    Gjithēka qė ėshtė mbi tokė, Ne e bėmė stoli tė saj, pėr t'i provuar ata, se cili prej tyre do tė jetė mė vepėrmirė. (Al Kahf: 7)

    Duke bėrė kėtė, Allahu pret nga njeriu gjatė tėrė jetės qė tė mbetet shėrbėtor i devotshėm i Tij. Me fjalė tjera, bota ėshtė vend, ku ata qė i frikėsohen Allahut dhe ata qė janė jo falėnderues dallojnė nga njėri tjetri. E mira dhe e keqja, e pėrsosura dhe e meta janė pranė njėra tjetrės nė kėtė “rregullim”. Njeriu sprovohet nė shumė mėnyra. Nė fund, besimtarėt do tė veēohen nga jobesimtarėt dhe do tė fitojnė parajsėn. Nė Kur’an kjo pėrshkruhet kėshtu:

    A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" Ne i sprovuam ata qė ishin para tyre, ashtu qė All-llahu gjithqysh do t'i dallojė ata qė e thanė tė vėrtetėn do t'i dallojė dhe gėnjeshtarėt. (Al Ankebut: 2-3 )

    Nė mėnyrė qė tė kuptohet esenca e kėsaj sprove, njeriu duhet qė tė ketė njohuri tė thellė pėr Krijuesin e tij, ekzistenca dhe cilėsitė e tė Cilit shfaqen nė ēdo gjė qė ekziston. Ai ėshtė Krijuesi, Poseduesi i fuqisė, diturisė dhe menēurisė sė pafund.

    Ai ėshtė All-llahu, Krijuesi, Shpikėsi, Formėsuesi. Tė tij janė emrat mė tė bukur. Atė (All-llahun) e madhėron ēka ka nė qiej e nė tokė dhe Ai ėshtė ngadhėnjyesi, i urti! (Al Hashr: 24)

    Allahu e krijoi njeriun nga balta, duke e pajisur atė me shumė tipare, dhe i dhuroi shumė mirėsi. Askush nuk mėson vetvetiu si tė sheh, si tė dėgjoj, si tė ec apo si tė marr frymė. Bile, kėto sisteme komplekse janė tė vendosura nė trupin e tij nė mitėr para se ai tė lind, atėherė kur ai nuk ka asnjė mundėsi qė tė perceptoj botėn e jashtme.

    Pasi i janė dhėnė tė gjitha kėto tipare, ajo qė pritet nga njeriu ėshtė qė tė bėhet shėrbėtor i Allahut. Mirėpo, siē Allahu thotė qartė nė Kur’an, shumica e njerėzve janė “keqbėrės’ dhe “jo falėnderues” ndaj Krijuesit tė tyre, pėr shkak se ata refuzojnė nėnshtrimin ndaj Allahut. Ata supozojnė se jeta ėshtė e gjatė dhe se ata kanė fuqi personale qė tė mbijetojnė.

    Kjo ėshtė arsyeja pse qėllimi i tyre ėshtė qė tė “shfrytėzojnė jetėn deri nė fund”. Ata e harrojnė vdekjen dhe ahiretin. Ata pėrpiqen qė tė kėnaqen nė jetė dhe qė tė arrijnė standarde mė tė mira jetėsore. Allahu shpjegon lidhjen e tyre ndaj kėsaj jete nė ajetin vijues:

    Vėrtet, ata (idhujtarėt) e duan shumė kėtė jetė dhe e zėnė asgjė ditėn e rėndė qė i pret. (Al Insan: 27)

    Nė Kur’an, nė shpalljen e fundit origjinale qė ka mbijetuar dhe ėshtė udhėzues pėr njerėzimin nė rrugėn e drejtė, Allahu vazhdimisht na pėrkujton pėr natyrėn e pėrkohshme tė kėsaj jete, duke na ftuar qė tė kthjellim mendjen dhe ndėrgjegjen. Nė tė vėrtetė, kudo qė jemi, tė gjithė jemi tė ndjeshėm ndaj efekteve shkatėrrimtare tė kėsaj bote, njė fenomen vetė-shpjegues pėr ata njerėz qė analizojnė jetėn dhe ngjarjet pėrreth. Kjo ėshtė gjithashtu e vėrtetė edhe pėr tė gjitha ngashėnjimet pėrreth nesh. Secila nga pamjet e kėsaj faqeje ėshtė njė dėshmi e kėtij fakti. Nė ēdo skaj tė botės, pa marrė parasysh sa ėshtė mbresėlėnėse, do t’i ekspozohet dėmtimit tė pashmangshėm pas disa dekadave, e ndonjėherė edhe pėr periudha edhe mė tė shkurta se sa qė dikush mund tė pret.



    Ēdo gjė nė tokė i ėshtė destinuar zhdukjes. Kjo ėshtė natyra e vėrtetė e jetės sė kėsaj bote...

    Jobesimtarėt pėrpiqen qė tė shijojnė tė gjitha kėnaqėsitė e kėsaj bote. Por, siē sugjeron ajeti, jeta kalon shumė shpejt. Kjo ėshtė pika vendimtare qė shumica e njerėzve harrojnė ta pėrkujtojnė.

    Tė marrim njė shembull pėr tė qartėsuar mė shumė temėn nė fjalė.



    Disa sekonda apo disa orė?


    Paramendo njė pushim tipik: pas shumė muajve tė punės sė zellshme, i ke dy javė pushim dhe keni arritur nė pushimoren tuaj tė preferuar pas tetė orėve vozitje tė lodhshme. Korridori ėshtė i stėrmbushur me mysafirė si ju. Bile i vėren fytyrat e njohura dhe i pėrshėndetė ata. Koha ėshtė e ngrohtė dhe nuk dėshiron qė ta humbasėsh asnjė minutė tė kėnaqėsisė nėn diell dhe detin e qetė, kėshtu qė pa humbur kohė, e gjen dhomėn tėnde, vesh kostumet e larjes dhe vrapon pėr nė plazh. Mė nė fund, arrin tek uji i pastėr si loti, por papritmas tė befason njė zė: “Zgjohu, do tė vonohesh pėr nė punė!”

    Kėto fjali tė duken tė pakuptimta. Pėr njė ēast, nuk e kupton se ēfarė ėshtė duke ndodhur; aty ėshtė njė mungesė ndėrlidhjeje e pakuptueshme ndėrmjet asaj qė sheh dhe dėgjon. Kur i hap sytė dhe e sheh veten nė dhomėn e fjetjes, e vėrteta ėshtė se e gjitha ka qenė ėndėrr dhe qė iu ka mahnitur shumė. Nuk mund ta pėrmbash veten duke e shprehur mahnitjen: “Kam vozitur tetė orė pėr tė arritur atje. Megjithėse sot pėrjashta ėshtė ftohtė acar, e ndjeva ngrohtėsinė e diellit nė ėndėrr. I ndjeva edhe stėrpikat e ujit nė fytyrėn time.”

    Tetė orė rrugė gjer tek vend pushimi, koha qė ke pritur nė korridor, shkurtimisht, ēdo gjė qė ka tė bėjė me pushimin tėnd nė tė vėrtetė ishte njė ėndėrr prej disa sekondash. Megjithėse nuk dallohej nga jeta reale, ēfarė keni pėrjetuar nė mėnyrė tė vėrtetė ishte vetėm se njė ėndėrr.

    Kjo sugjeron se ne do tė mund tė zgjohemi nga jetė nė tokė sikur qė zgjohemi nga ėndrra. Pastaj, jobesimtarėt do tė shprehen nė tė njėjtėn mėnyrė habie. Gjatė jetės sė tyre, ata nuk kanė mundur ta lirojnė veten nga keq perceptimi se jeta e tyre do tė jetė e gjatė. Sidoqoftė, nė kohėn kur ata do tė ringjallen, do tė kuptojnė se periudha kohore qė duket tė ketė qenė jeta prej 60 apo 70 vjetėsh ishte thjesht sikur njė kohėzgjatje prej disa sekonda. Allahu tregon pėr kėtė gjė nė Kur’an:

    Ai thotė: "E sa vjet keni kaluar nė tokė?" Ata thonė: "Kemi qėndruar njė ditė ose njė pjesė tė ditės, pyeti ata qė dinė numėrimin Ai thotė: "Mirė e keni, sikur ta dinit njėmend pak keni qėndruar!"(El-Muminun: 112-114)

    Qoftė dhjetė apo njėqind vjeē, njeriu eventualisht do tė kuptojė kohėn e shkurtė tė jetės sė tij siē tregon ajeti mė lartė. Kjo ėshtė sikur nė rastin kur njeriu qė zgjohet nga ėndrra duke iu zhdukur tė gjitha pamjet e pushimit tė bukur dhe tė gjatė, papritur duke kuptuar se kjo ka qenė vetėm njė ėndėrr prej disa sekondash. Nė tė njėjtėn mėnyrė, shkurtėsia e jetės do tė godasė njeriun kur tė gjitha tjerat pėr jetė e tij harrohen. Nė ajetin vijues tė Kur’anit Allahu kujdesshėm tėrheq vėmendjen nė kėtė fakt:

    E ditėn kur tė bėhet kiameti (ditėn e gjykimit), kriminelėt betohen se nuk qėndruan (nė dynja) gjatė, por vetėm njė ēast tė shkurtėr. Kėshtu kanė qenė ata qė i bishtėruan tė sė vėrtetės. (Rum:55)

    Tė gjithė e kanė kohėn e caktuar, sikur pėr ata qė jetojnė disa orė apo disa ditė, e sikur pėr ata qė jetojnė pėr 70 vjet... Diēka qė ėshtė e kufizuar do tė pėrfundojė njė ditė. Tė jetė tetėdhjetė apo njėqind vjeē, ēdo ditė njeriu i afrohet ditės sė paracaktuar. Njeriu, nė tė vėrtetė, e pėrjeton kėtė fakt gjatė tėrė jetės sė tij. Pa marrė parasysh planet e projektuara qė ai planifikon pėr vete, njė ditė ai do tė arrijė atė kohė specifike kur ai do tė pėrfundojė qėllimin e tij. Ēdo synim apo gjė e ēmuar e menduar si pikė kthyese nė jetėn e ndonjėrit, shumė shpejt del se ka qenė vetėm fantazi e pėrkohshme.

    Paramendoni njė djalosh, p.sh., i cili sapo ka hyrė nė shkollėn e mesme. Natyrisht, ai mezi pret ditėn qė do tė diplomojė. Ai shpreson nė atė me padurim tė papėrmbajtur. Shumė shpejt do ta sheh veten duke u regjistruar nė fakultet. Nė kėtė etapė tė jetės sė tij, atij as qė i bien ndėrmend vitet e gjata nė shkollėn e mesme. Ai tashmė ka tjera gjėra qė e preokupojnė; ai dėshiron qė t’i shfrytėzojė maksimalisht kėto vite tė ēmueshme qė ta lehtėsojė frikėn e tij pėr tė ardhmen. Kėshtu qė, ai bėn plane tė shumta. Jo shumė gjatė, e ai ėshtė i zėnė me pėrgatitjen e martesės sė tij, njė rast i veēantė qė e pret me padurim. Sidoqoftė koha kalon mė shpejt se sa ai ka pritur dhe ai lė prapa vete shumė vite dhe pėrnjėherė e gjen veten si njė njeri qė kujdeset pėr familjen. Me kohė ai bėhet gjysh, njė plak i vjetėr me shėndet qė vazhdimisht i dobėsohet, ai si nėpėr mjegull i pėrkujton ngjarjet qė i jepnin kėnaqėsi sa ishte i ri. Kujtimet e zymta zbehen edhe mė tej. Shqetėsimet qė e mundonin si tė ri mė nuk i interesojnė. Vetėm disa pamje tė jetės sė tij i shpalosen para syve. Koha e paracaktuar afrohet. Koha e mbetur ėshtė shumė e kufizuar; disa vite, disa muaj apo ndoshta edhe vetėm disa ditė. Tregim klasik i njeri, pa pėrjashtime, pėrfundon me shėrbimin e funeralit, ku marrin pjesė anėtaret e familjes sė ngushtė, miqtė e afėrt si dhe farefisi. E vėrteta ėshtė se askush nuk ėshtė imun ndaj kėtij pėrfundimi.

    Megjithatė, qė nga fillimi i historisė, Allahu e ka njoftuar mėsuar njeriun pėr natyrėn e pėrkohshme tė kėsaj bote dhe e ka pėrshkruar jetėn e ahiretit si vendbanim tė vėrtetė dhe pėrhershėm tė tij. Shumė detaje qė kanė tė bėjnė me parajsėn dhe ferrin pėrshkruhen nė shpalljet e Allahut. Pavarėsisht nga ky fakt, njeriu tenton tė harrojė kėtė tė vėrtetė thelbėsore dhe mundohet qė tė gjitha pėrpjekjet e veta t’i investojė nė kėtė jetė, edhe pse ėshtė e shkurtė dhe e pėrkohshme. Mirėpo vetėm ata qė supozojnė njė qasje racionale ndaj jetės janė tė ftuar qė tė kthjelltėsojnė mendjet dhe vetėdijet e tyre dhe tė kuptojnė se kjo jetė nuk e vlen aspak nė krahasim me jetėn e pėrhershme. Pėr kėtė arsye synimi kryesor i njeriut ėshtė qė tė fitojė parajsėn, vend i pėrhershėm i bujarisė dhe bollėkut tė Allahut. Kėrkimi i kėnaqėsisė sė Allahut me besim tė vėrtetė ėshtė mėnyra e vetme qė tė fitohet ahireti. Mirėpo, ata qė tentojnė tė mos mendojnė pėr fundin e pashmangshėm tė kėsaj bote, dhe qė jetojnė duke qėndruar me atė qėndrim sigurisht qė meritojnė dėnim tė pėrhershėm.

    Allahu nė Kur’an tregon pėr fundin e tmerrshėm qė do tė pėrjetojnė kėta njerėz:

    (Pėrkujto) Ditėn kur i tubojnė ata, (atyre u duket) sikur nuk qėndruan (nė dynja) vetėm njė moment tė ditės, atėherė njihen mes vete. E, vėrtetė, kanė dėshtuar ata qė nuk besuan kėtė prezencė para All-llahut, kanė refuzuar udhėn e drejtė. (Junus: 45)

    Ti (Muhamed) duro, ashtu sikurse duruan tė dėrguarit e vendosur dhe mos kėrko ngutjen e dėnimit pėr ta, sepse ditėn kur do ta pėrjetojnė atė (dėnimin) qė u ėshtė premtuar, atyre u duket sikur nuk kanė jetuar vetėm se nė njė moment tė shkurtėr tė ditės. Kumtesė e mjaftueshme! A mos shkatėrrohet kush, pos popullit tė shfrenuar. (Ahkaf: 35)



    Ambicie tė shfrenuara


    Mė herėt nė kėtė libėr, kemi pėrmendur se koha qė njė njeri i zakonshėm e kalon nė kėtė botė ėshtė e shkurtė “sa qel e mbyll sytė”. Sidoqoftė, pa marrė parasysh se ēfarė posedon njeriu nė jetė, ai nuk do ta arrijė kėnaqėsinė e vėrtetė pėrderisa ai nuk beson nė Allahun dhe pėrmend Allahun pa pushuar.

    Qė nga koha kur ai fillon tė bėhet i rritur ai lakmon pasurinė, fuqinė ose statusin. Mirėpo, pėr ēudi, ai ka burime tė kufizuara pėr tė plotėsuar kėto dėshira; nuk ka shans qė t’i posedoj tė gjitha qė i dėshiron. As pasuria, as suksesi apo ndonjė pėrparim, sidoqoftė, nuk do t’i qetėsojė ambiciet e tij. Pa marrė parasysh statusin social apo gjininė, jetėt e njerėzve shumė shpesh janė tė kufizuara nė vetėm 6 apo 7 dekada. Me mbarimin e kėsaj periudhe, vdekja i bėn tė gjitha kėnaqėsitė e kėsaj bote, gjėra tė pakuptimta.

    Ai qė ėshtė i prirė pėr dėshira tė shfrenuara gjithmonė e gjen vetėn tė sėmurė “me pakėnaqėsi”. Nė secilėn fazė tė jetės, kjo pakėnaqėsia ėshtė ēdoherė e pranishme, ndėrsa shkaqet ndryshojnė varėsisht nga koha dhe kushtet. Dėshira pėr tė plotėsuar kėto dėshira mund t’i bėj disa njerėz tė llastohen gati nė ēdo gjė. Ai mund tė jetė aq i angazhuar ndaj dėshirave tė tij saqė ėshtė i gatshėm qė tė pėrballoj ēdo pasojė, bile edhe nėse do tė thotė humbjen e familjes sė ngushtė apo tė jetė i dėbuar. Ndonjėherė me kohė ai e arrin cakun e vet, por “magjia” zhduket. Ai humb interesimin nė qėllimin e tij tė arritur. Pėr mė tepėr, duke qenė i pakėnaqur me kėtė arritje, ai menjėherė fillon qė tė kėrkojė njė synim apo cak tjetėr dhe bėn ēfarėdo qė ėshtė e mundur qė tė arrijė cakun derisa ta arrijė atė.

    Posedimi i ambicieve tė shfrenuara ėshtė karakteristikė tipike e njė jobesimtar. Kjo veēori mbetet me tė deri sa tė vdes. Kurrė nuk ndihet i kėnaqur me atė qė ka. Kjo ėshtė pėr shkak se ai thjesht i dėshiron tė gjitha pėr lakminė vetjake tė tij e jo qė tė fitojė kėnaqėsinė e Allahut. Nė tė njėjtėn mėnyrė, tė gjitha qė njerėzit i posedojnė dhe pėrpiqen qė t’i kenė ėshtė arsye pėr lėvdatė, e njerėzit bėhen tė shkujdesur nga kufizimet qė i ka vėnė Allahu. Sigurisht, Allahu nuk do tė lejojė dikė qė ėshtė aq i pabindur ndaj Tij qė tė ketė qetėsi shpirtėrore nė kėtė botė. Allahu thotė nė ajetin Kur’anor:

    “Ata qė besuan dhe me tė pėrmendur All-llahun, zemrat e tyre qetėsohen; pra ta dini se me tė pėrmendur All-llahun zemrat stabilizohen.” (Rra’d:28)



    Bota mashtruese


    Shembuj tė panumėrt tė krijimit tė pėrsosur e rrethojnė njeriun kudo nė botė: pamje tė mahnitshme, miliona lloje bimėsh tė ndryshme, qielli i kaltėr, retė e rėnda me shi, apo trupi i njeriut – njė organizėm i pėrsosur pėrplot me sisteme komplekse. Tė gjitha kėto janė shembuj mahnitės tė krijimit, mendimi pėr kėto jep perceptim tė thellė.

    Shikimi i fluturės duke shfaqur krahėt e saj, modele tė mrekullueshme e tė ndėrlikuara me ēka edhe dallohet, ėshtė njė pėrjetim qė kurrė nuk harrohet. Puplat e kokės sė njė zogu, aq tė imėta e tė shkėlqyera qė duken sikurse njė copė kadife e zezė, apo ngjyrat tėrheqėse e aroma e luleve janė tė mahnitshme pėr shpirtin e njeriut.

    Ēdonjėrit, gati pa pėrjashtim, i pėlqen fytyra e bukur. Shtėpitė luksoze, orendi prej ari dhe veturat luksoze pėr disa njerėz janė pasuritė mė tė dashura. Njeriu dėshiron shumė gjėra tjera nė jetė, por bukuria e ēdo gjėje qė posedojmė ėshtė e paracaktuar qė tė zhduken nė kohė.

    Pema gradualisht prishet dhe mė nė fund kalbet qė nga ēasti kur ėshtė kėputur nga dega. Aroma e luleve mbush dhomat tona vetėm pėr periudhė tė kufizuar. Sė shpejti, ngjyrat fillojnė t’u zbehen dhe vyshken. Fytyra mė e bukur rrudhet pas disa dekadave: efekti i vjetėve nė lėkurė dhe zbardhja e flokėve bėn qė ajo fytyrė e bukur mos tė dallohet shumė nga fytyrat e tjera tė njerėzve tė plakur. Nuk mbetet asnjė shenjė nga lėkura e shėndoshė dhe faqet e kuqe tė njė tinejxheri pasi tė kalojnė vitet. Ndėrtesat duhet tė rinovohen; veturat dalin nga moda, bile ēka ėshtė edhe mė keq, ndryshken. Shkurtimisht, ēdo gjė qė na rrethon i nėnshtrohet shkatėrrimit tė kohės. Kjo duket tė jetė pėr disa si “njė proces natyror”. Mirėpo, bartė njė porosi tė qartė: “asgjė nuk ėshtė imune ndaj efektit tė kohės.”

    Mbi tė gjitha, ēdo bimė, kafshė dhe qenie njerėzore nė botė – me fjalė tjera, ēdo qenie e gjallė – ėshtė e vdekshme. Fakti se popullsia botėrore nuk pakėsohet gjatė shekujve – pėr shkak tė lindjeve –nuk duhet tė na bėjė qė tė mos e pėrfillim faktin e vdekjes.

    Sidoqoftė si pasion i shfrenuar, magjia e posedimit dhe pasurisė ndikon shumė nė njeriun. Etja pėr tė posedim padashur e rrėmben atė. Mirėpo, njė gjė duhet kuptuar: Allahu ėshtė i vetmi Posedues i ēdo gjėje. Qeniet e gjalla jetojnė aq sa Ai dėshiron dhe vdesin kur Ai e pėrcakton vdekjen e tyre.

    Allahu e thėrret njeriun qė ta mendoj pėr kėtė nė ajetin vijues:

    Shembulli i jetės sė kėsaj bote ėshtė si i njė shiu qė e kemi zbritur nga qielli, e me anėn e tė cilit gėrshetohen bimėt e tokės (mbijnė dhe shpeshtohen tė gjitha llojet) prej nga hanė njerėzit e kafshėt deri kur toka tė ketė marrė stolinė e vet dhe tė jetė zbukuruar (me bimė, pemė e behar), e banorėt e saj tė mendojnė se janė tė zotėt e saj, e asaj i vjen urdhri ynė, natėn ose ditėn, Ne e bėjmė atė (tė mbjellat) tė korrur sikurse tė mos ekzistonte dje. Kėshtu Ne u sqarojmė faktet njerėzve qė mendojnė. (Junus: 24)

    Nė kėtė ajet, ėshtė treguar se ēdo gjė nė kėtė botė qė mendohet tė jetė e kėndshme dhe e bukur njė ditė do tė humb bukurinė e vet. Bile, do tė zhduken krejtėsisht nga faqja e dheut. Kjo ėshtė njė ēėshtje shumė e rėndėsishme pėr ta menduar, meqė Allahu na informon se Ai jep shembuj tė tillė “pėr ata qė mendojnė”. Nga njeriu si qenie inteligjente pritet qė tė mendojė dhe tė marrė mėsim nga ngjarjet dhe mė nė fund qė t’i vė synimet e arsyeshme pėr jetėn e tij. “Tė menduarit” dhe “tė kuptuarit” janė veēori unike tė njeriut; dhe pa kėto veēori, njeriu humb tiparet e veta dalluese dhe bėhet edhe mė i ultė se kafshėt. Edhe kafshėt bėjnė jetė qė ngjason nė disa aspekte me jetėn e njeriut: marrin frymė, shtohen dhe njė ditė vdesin. Kafshėt kurrė nuk mendojnė pse dhe si janė lindur, apo se njė ditė do tė vdesin. Ėshtė shumė e natyrshme qė ato nuk angazhohen nė pėrpjekjen pėr tė kuptuar e qėllimin e vėrtetė tė kėsaj jete; ato nuk pritet tė mendojnė pėr qėllimin e krijimit tė tyre apo pėr Krijuesin.

    E ti (Muhammed) paraqitjau atyre shembullin e kėsaj bote qė ėshtė si njė ujė (shi) qė Ne e lėshojmė nga qielli, e prej tij bima e tokės zhvillohet e shpeshtohet saqė pėrzihet mes vete, e pas pak ajo bėhet byk (pas tharjes) qė e shpėrndajnė erėrat. All-llahu ka fuqi pėr ēdo send. (Kehf: 45)



    Mirėpo, njeriu ėshtė pėrgjegjės ndaj Allahut pėr tė ngritur vetėdijen pėr Allahun duke menduar dhe duke qenė i ndėrgjegjshėm ndaj urdhrave tė Tij. Mė tutje, nga ai pritet qė tė kuptojė se kjo botė ekziston vetėm pėr njė kohė tė caktuar. Ata qė me tė vėrtetė i kuptojnė kėto fakte do tė kėrkojnė udhėzimin dhe ndriēimin e mendjes nga Allahu duke u angazhuar nė vepra tė mira.

    Pėrndryshe, njeriu do tė ballafaqohet me vuajtje nė tė dy botėt, nė kėtė dhe nė ahiret. Ai bėhet i pasur, por kurrė i lumtur. Bukuria dhe fama zakonisht sjellin mė shumė fatkeqėsi sesa jetė tė lumtur. Njė njeri i popullarizuar, p.sh. i cili njė ditė gjendet nė lajkat e admiruesve tė vet, mė vonė lufton me disa problemet shėndetėsore, dhe njė ditė vdes i vetmuar nė njė dhomė tė vogėl hoteli, duke mos u kujdesur askush pėr tė.



    Shembuj Kur’anor pėr mashtrimet e botės


    Allahu pandėrprerė thekson nė Kur’an se kjo ėshtė vetėm “njė botė ku tė gjitha kėnaqėsitė janė tė gjykuara tė zhduken”. Allahu tregon tregime pėr shoqėritė, burra e femra nga e kaluara qė janė kėnaqur nė pasuritė, famėn ose statusin social tė tyre, se kanė pasur pėrfundime tė tmerrshme. Kjo pikėrisht u ka ndodhur dy njerėzve, siē tregohet nė suren Kehf:

    E ti sillu atyre (qė kėrkuan t'i largosh varfanjakėt) si shembull dy njerėz; njėrit prej tyre i dhamė dy kopshte (vreshta) nga rrushi dhe ato i rrethuam me hurma, e nė mes atyre dyjave bimė tjera.
    Tė dy kopshtet jepnin frutat e veta pa munguar prej tyre asgjė, e nė mesin e tyre bėmė tė rrjedhė njė lumė.
    Ai kishte edhe pasuri tjetėr. E ai atij shokut tė vet (qė ishte besimtar) itha: - duke iu krenuar atij - "Unė kam pasuri mė shumė se ti e, kam edhe krah mė tė fortė!"
    Dhe ai hyri nė kopshtin e vet (e me besimtarin pėr dore), po duke qenė dėmtues i vetės (duke mos besuar dhe duke u krenuar) tha: "Unė nuk mendoj se zhduket kjo kurrė!"
    Dhe nuk besoj se do tė ndodhė kiameti, (dita e gjykimit), por nėse bėhet qė tė kthehem te Zoti im, padyshim do tė gjej ardhmėri edhe mė tė mirė se kjo.
    Atij ai shoku i vet (besimtari) i tha - duke e polemizuar atė -: "A e mohove Atė qė tė krijoi ty nga dheu, pastaj nga njė pikė uji, pastaj tė bėri njeri tė plotė?"
    "Por pėr mua, Ai All-llahu ėshtė Zoti im, e Zotit tim unė nuk i bėj shok askė!"
    E pse ti kur hyre nė kopshtin tėnd nuk the: "Ma shaell llah, la kuvete il-la bil lah" - (Allahu ēka do bėhet, s'ka fuqi pa ndihmėn e Tij). Nėse ti mė sheh mua se unė kam mė pak prej teje edhe pasuri edhe fėmijė (krah mė tė dobėt).
    Po unė shpresoj se Zoti im do tė mė japė edhe mė tė mirė nga kopshti yt, e kėtij tėndit t'i shkaktojė fatkeqėsi nga qielli e tė gdhijė tokė e lėmuar (e zhveshur).
    Ose tė gdhijė uji i shterur, e ti kurrsesi nuk mund ta kėrkosh atė!"
    Dhe vėrtet, u shkatėrruan frutat e tij, e ai filloi tė rrahė shuplakėt pėr atė qė kishte shpenzuar nė tė, e ajo ishte rrėnuar nė kulmet e saj dhe thoshte: "O i mjeri unė, tė mos i kisha bėrė Zotit tim askė shok!"
    E nuk pati krah (grup), pėrveē All-llahut tė vėrtetė qė t'i ndihmojė atij dhe nuk mundi ta pengojė.
    Nė atė vend ndihma ėshtė vetėm e All-llahut tė vėrtetė. Ai ėshtė shpėrblyesi mė i mirė dh te Ai ėshtė pėrfundimi mė i mirė.
    E ti (Muhammed) paraqitu atyre shembullin e kėsaj bote qė ėshtė si njė ujė (shi) qė Ne e lėshojmė nga qielli, e prej tij bima e tokės zhvillohet e shpeshtohet sa qė pėrzihet mes vete, e pas pak ajo bėhet byk (pas tharjes) qė e shpėrndajnė erėrat. All-llahu ka fuqi pėr ēdo send.
    Pasuria dhe fėmijėt janė stoli e kėsaj bote, kurse veprat e mira (fryti i tė cilave ėshtė i pėrjetshėm) janė shpėrblimi mė i mirė te Zoti yt dhe janė shpresa mė e mirė. (Kehf: 32-46)

    Mburrja e dikujt me pasurinė e vet e bėn atė qesharak. Ky ėshtė ligj i pandryshuar i Allahut. Pasuria dhe pushteti janė dhuratė nga Allahu dhe nė ēdo moment mund tė merren. Tregimi pėr “pronaret e kopshtit” qė ėshtė treguar nė Kur’an ėshtė njė shembull tjetėr nė lidhje me kėtė:

    Ne i sprovuam ata (mekasit) sikurse i kemi pas sprovuar pronarėt e kopshtit. Kur u betuan se do tė vjelin atė herėt nė agim.
    E nuk thanė (kur u betuan): "Nė dashtė All-llahu - inshall-llah!"
    E, sa qenė ata fjetur, atė (kopshtin) e goditi njė bela nga Zoti yt.
    Dhe ai gdhiu si tė ishte i vjelė.
    Ata nė mėngjes thėrritnin njėri-tjetrin.
    Ngrihuni herėt te prodhimet e tuaja, nėse doni t'i vilni!
    Dhe ata vajtėn duke pėshpėritur nė mes vete (tė mos i dėgjojnė kush).
    Tė mos lejojnė tė afrohet sot nė tė asnjė i varfėr.
    E kur e panė atė, thanė: "S'ka dyshim, ne kemi humbur (rrugėn)".
    Jo, (ne nuk kemi humbur rrugėn) por paskemi mbetur pa tė!
    Ai me maturi prej tyre tha: "A nuk ju thashė pėrse nuk e pėrmendni Zotin?"
    Atėherė ata thanė: "I pafajshėm ėshtė Zoti ynė, ne ishim tė padrejtė"
    Dhe u kthyen e po e qortojnė njėri-tjetrin.
    Thanė: "Tė mjerėt ne, vėrtet ne ishim jashtė rrugės!"
    Shpresohet se Zoti ynė do na zėvendėsojė me ndonjė edhe mė tė mirė se ai; ne vetėm te Zoti ynė mbajmė shpresėn.
    Ja, kėshtu do tė jenė dėnimi (i mekasve), ndėrsa dėnimi i botės tjetėr do tė jetė shumė mė i ashpėr, sikur tė jenė qė e kuptojnė. (Kalem:17-33

    Syri i kujdesshėm menjėherė e vėren nga kėto ajete se nė kėtė tregim Allahu nuk jep shembuj nga jeta e ateistėve. Kėta qė pėrmenden kėtu janė pikėrisht ata qė besojnė nė Allahun por zemrat e tyre janė bėrė tė ftohta ndaj pėrkujtimit tė Allahut dhe tė cilėt janė jo-falėnderuese ndaj Krijuesit tė tyre. Ata bėhen kryelartė nė atė ēfarė Allahu iu ka dhėnė si dhuratė, dhe krejtėsisht kanė harruar se kėto dhurata janė vetėm burime qė tė pėrdorėn nė mėnyrėn e Tij. Nė mėnyrė tipike, ata pohojnė ekzistencėn dhe fuqinė e Allahut; por zemrat e tyre janė tė mbushura me krenari, ambicie dhe egoizėm.

    Tregimi i Karunit, njėrit prej popullit tė Musait a.s., nė Kur’an rrėfehet si shembull tipik i karakterit tė pasanikut tė kėsaj bote. Qė tė dy, Karuni dhe ata qė vrapojnė pas statusit dhe pasurisė sė tij janė tė ashtuquajtur besimtarė qė largohen nga feja e tyre pėr shkak tė pasurive e kėshtu humbin jetėn e bekuar e tė pėrhershme, humbja e tyre ėshtė humbje e pėrhershme:

    Karuni ishte nga populli i Musait dhe ai shtypte atė popull ngase Ne i patėm dhėnė aq shumė pasuri sa qė njė grup i fuqishėm mezi bartin ēelėsat e (pasurisė sė) tij, e kur populli i vet i tha: "Mos u kreno aq fortė sepse All-llahu nuk i do tė shfrenuarit!"Dhe me atė qė tė ka dhėnė All-llahu, kėrko (ta fitosh) botėn tjetėr, e mos le mangu atė qė tė takon nga kjo botė, dhe bėn mirė ashtu siē tė ka bėrė All-llahu ty, e mos bėn tė kėqija nė tokė, se All-llahu nuk i do ērregulluesit. Ai (Karuni) tha: "Mė ėshtė dhėnė vetėm nė saje tė dijes sime!" Po a nuk e di ai se All-llahu shkatėrroi para tij nga popujt e lashtė sish qė ishin edhe mė tė fuqishėm e mė tėi pasur se ai, po mėkatarėt kriminelė as qė do tė pyeten pėr fajet e tyre (meqė All-llahu e di). Ai (Karuni) doli para popullit tė vet me stolinė e vet, e ata qė kishin synim jetėn e kėsaj bote thanė: "Ah, tė kishim pasur edhe ne si i ėshtė dhėnė Karunit, vėrtet ai ėshtė fatbardhė!" E ata qė ishin tė zotėt e diturisė thanė: "Tė mjerėt ju, shpėrblimi i All-llahut ėshtė shumė mė i mirė pėr atė qė besoi dhe bėri vepėr tė mirė, po atė nuk mund ta arrijė kush pėrveē durimtarėve!" Po Ne atė dhe pallatin e tij i shafuam nė tokė dhe, veē All-llahut nuk pati qė ta mbrojė e as vetė nuk pati mundėsi tė mbrohet. E ata qė dje lakmuan tė ishin nė vendin e tij, filluan tė thonė: "A nuk shihni se All-llahu me tė vėrtetė i jep begati e komoditet atij qė do nga robėrit e vet, e edhe ia mungon atė atij qė do, e sikur All-llahu tė mos bėnte mėshirė ndaj nesh, do tė na sharronte nė tokė edhe neve; sa habi, se si jobesimtarėt nuk gjejnė shpėtim!" Atė, vend tė pėrjetshėm (Xhennetin) u kemi pėrcaktuar atyre qė nuk duan as mendjemadhėsi e as ngatėrresė nė tokė, e pėrfundim i kėndshėm u takon atyre qė i frikėsohen All-llahut. Kush sjell me vete punė tė mirė, atij do t'i takojė shpėrblimi edhe mė i madh, ndėrsa ai qė paraqitet me punė tė kėqija, do t'i jepet dėnim vetėm aq sa e ka merituar. (Kasas:76-84)

    Vepra mė e shėmtuar e Karunit ishte qė ta shoh veten si tė veēantė dhe tė pavarur nga Allahu. Nė tė vėrtetė, siē sugjeronė edhe ajeti, ai nuk e ka mohuar ekzistencėn e Allahut, por thjesht ka menduar se ai- pėr shkak tė veēorive tė veta superiore – meritoi fuqinė dhe pasurinė qė atij i dhuroi Allahu. Sidoqoftė, tė gjithė njerėzit nė botė janė shėrbėtorė tė Allahut dhe pasuria e tyre nuk iu ėshtė dhėnė atyre vetėm pse ata e meritojnė. Tė gjithat qė i jepen njeriut janė dhuratė nga Allahu. Nėse ai ėshtė i vetėdijshėm pėr kėtė fakt, ai kurrė nuk do tė ishte jo-falėnderues dhe i prishur ndaj Krijuesit tė vet pėr shkak tė pasurisė qė ka. Ai vetėm do tė ndihet falėnderues dhe do tė shfaqė mirėnjohjen e tij me sjelljet e tij tė mira ndaj Allahut. Sigurisht kjo ėshtė mėnyra mė e mirė dhe mė e ndershme qė tė tregohet mirėnjohja e dikujt ndaj Allahut. Nga ana tjetėr, Karuni dhe ata qė kanė aspirata tė bėhen sikur ai, i kuptojnė veprat e liga qė ata i bėjnė vetėm kur ndeshen me fatkeqėsi. Pas tė gjitha tė kėqijave qė bien mbi ta, nėse ende vazhdojnė me tė njėjtin avaz ndaj Allahut, ata janė plotėsisht tė shkatėrruar. Fundi i tyre do tė jetė i pashmangshėm: ferri (xhehenemi), njė vend i lig nė tė cilin do tė mbesin pėrgjithmonė!

    Ju njerėz dinie se jeta e kėsaj bote nuk ėshtė tjetėr vetėm se lojė, kalim kohe nė argėtim, stoli, krenari mes jush dhe pėrpjekje nė shtimin e pasurisė dhe tė fėmijėve, e qė ėshtė si shembull i njė shiu prej tė cilit bima i habit bujqit, e pastaj ajo thahet dhe e sheh atė tė verdhė, mandej bėhet e thyer e llomitur, e nė botėn tjetėr ėshtė dėnimi i rėndė, por edhe falje mėkatesh dhe dhurim i kėnaqėsisė nga All-llahu; pra jeta e kėsaj bote nuk ėshtė tjetėr vetėm se pėrjetim mashtrues. (Hadid: 20)
    #VamosArgentina

  3. #3
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    DOBĖSITĖ E NJERIUT


    Allahu e krijoi njeriun nė formėn mė tė kompletuar dhe e pajisi atė me karakteristika superiore. Superioriteti i tij mbi tė gjitha krijesat – qė paraqitet me anė aftėsive unike intelektuale tė tė menduarit dhe tė tė kuptuarit, dhe gatishmėrinė e tij pėr tė mėsuar dhe pėr tė zhvilluar kultura – ėshtė ēėshtje e padiskutueshme.

    A keni menduar ndonjėherė pse pavarėsisht nga tė gjitha kėto karakteristika superiore ka trup aq tė brishtė, qė ėshtė i lėndueshėm ndaj kėrcėnimit tė jashtėm dhe tė brendshėm? Pse i ėshtė ekspozuar ndaj sulmeve tė mikrobeve apo baktereve, qė janė shumė tė vogla sa qė nuk duken me sy tė lirė? Pse ai ēdo ditė duhet tė harxhojė njė pjesė tė caktuar tė kohės pėr ta mbajtur veten tė pastėr? Pse atij i nevojitet kujdesi trupor? Dhe pse ai plaket me kalimin e kohės?

    Njerėzit mendojnė se kėto nevoja janė fenomene natyrore. Por, nevojė pėr kujdes si njeri shėrben pėr njė qėllim tė veēantė. Secili detaj i nevojave tė njeriut ėshtė i krijuar veēanėrisht. Ajeti “...njeriu ėshtė (krijuar i dobėt) i paaftė” (Nisa:28) dukshėm tregon pėr kėtė fakt.

    Nevojat e paskajshme tė njeriut janė krijuar me qėllim qė ta bėjnė atė tė kuptojė se ai ėshtė shėrbėtor i Allahut dhe se kjo jetė ėshtė banesė e pėrkohshme e tij.

    Njeriu nuk ka kurrfarė ndikimi nė vendin dhe datėn e lindjes sė tij. Gjithashtu, ai kurrė nuk e di se si dhe kur do tė vdes. Bile, tė gjitha pėrpjekjet e tij pėr tė eliminuar faktorėt qė ndikojnė negativisht nė jetėn e tij janė tė kota dhe tė pashpresa.

    Njeriu me tė vėrtetė ka natyrė tė brishtė qė i nevojitet pėrkujdesje e madhe pėr tė mbijetuar. Ai ėshtė i pambrojtur dhe i pafuqishėm pėrballė incidenteve tė paparashikuara qė ndodhin nė botė. Nė tė njėjtėn mėnyrė ėshtė i ekspozuar rreziqeve tė paparashikuar tė shėndetit, pa marrė parasysh a ėshtė banor i civilizimit tė lartė apo i ndonjė fshati tė largėt malor dhe tė pazhvilluar. Shumė lehtė mund tė ndodhė qė njeriu mund tė has nė ndonjė sėmundje tė pashėrueshme apo vdekjeprurėse. Nė ēdo kohė, mund tė ndodh njė aksident qė i shkakton dėmtime trupore edhe ndokujt qė ėshtė i fuqishėm apo ndokujt me trup tė hatashėm. Pos kėsaj, kjo mund t’iu ndodhė tė gjithė njerėzve pa dallim statusi, kategorie apo race, etj., dhe atė pa asnjė pėrjashtim. Jeta e ndonjė njeriu tė famshėm me miliona simpatizues apo e ndonjė bariu tė thjeshtė mund tė ndryshojė njė ditė nga ndonjė incident i papritur.

    Trupi i njeriut ėshtė njė organizėm i dobėt i pėrbėrė nga eshtrat dhe mishi me peshė mesatare prej 70-80 kg. Vetėm lėkura e brishtė e mbron atė. Padyshim, kjo lėkurė e ndjeshme shumė lehtė mund tė lėndohet dhe mavijoset. Ajo mund tė pėlcasė dhe tė thahet nėse i ekspozohet njė kohė tė gjatė erės apo diellit. Nė mėnyrė qė mos i “dorėzohet” kushteve natyrore njeriu duhet ēdo herė qė tė kujdeset ndaj efekteve tė ambientit.

    Megjithėse njeriu ėshtė i pajisur me sisteme tė mahnitshme trupore, “materialet” si- mishi, muskujt, eshtrat, indet nervore, sistemi kardiovaskular dhe dhjami – janė tė prira pėr prishje. Nėse njeriu do tė ishte nga materiali tjetėr, dmth. jo nga mishi dhe dhjami, nga njė material qė nuk i lejon trupat e huaj qė tė hyjnė nė organizėm, si mikrobet apo bakteret, atėherė nuk do tė kishte rast qė tė sėmurej. Sidoqoftė, mishi ėshtė “substanca” mė e brishtė; prishet dhe hahet nga krimbat nėse qėndron pėr njė kohė nė temperaturėn e dhomės.

    Si pėrkujtues i vazhdueshėm i Allahut, njeriu shpesh i ndien nevojat themelore tė trupit tė tij. P.sh nėse i ekspozohet motit tė ftohtė, ai e rrezikon shėndetin; sistemi i imunitetit gradualisht “bie nė kolaps”. Nė rast tė tillė, trupi i tij mund qė mos ta mbajė temperaturėn konstante tė trupit (370C) qė ėshtė fondamentale pėr shėndetin mirė. 1 Zemra e tij ngadalėson tė rrahurat, enėt e gjakut tkurren dhe rritet shtypja e gjakut. Trupi fillon tė dridhet me qėllim tė arritjes sė ngrohtėsisė. Temperatura e trupi mė e zvogėluar se 350C shoqėrohet me zvogėlim tė pulsit dhe tkurrje tė enėve tė gjakut nė duar, kėmbė dhe gishta, shenja pėr gjendje kėrcėnuese pėr jetė. 2 Me kėtė temperaturė njeriu mund tė jetė edhe i ēorientuar dhe vazhdimit flenė. Funksionet mentale ngadalėsohen. Njė ulje e lehtė e temperaturės sė trupit mund tė shkaktojnė pasoja tė tilla, por ekspozimi mė i gjatė nė mot tė lig, ku temperatura e trupit mund tė bie nėn 330C, shkakton humbjen e vetėdijes. Nė 240C, sistemi i frymėmarrjes pushon sė funksionuari. Truri dėmtohet nė 200C dhe nė fund zemra ndalet nė 190C duke sjellė pėrfundimin e pashmangshėm: vdekjen.

    Ky ėshtė vetėm njė nga shembujt qė do tė pėrmenden nė vazhdim tė kėtij libri. Qėllimi i tregimit tė kėtyre shembujve ėshtė tėrheqja e vėmendjes se, pėr shkak tė faktorėve tė ndryshėm qė rrezikojnė qenien e tij, njeriu gjithmonė do tė dėshtojė nė gjetjen e kėnaqėsive tė thella nė mėnyrėn e tij tė jetės. Qėllimi ėshtė qė tė pėrkujtojmė lexuesin se njeriu duhet qė tė largohet lidhjes sė verbėr ndaj jetės dhe tė ndalet nga vrapimi pas ėndrrave gjatė tėrė jetės sė tij, ndėrsa nė vend tė kėsaj, tė ketė nė mendje gjithmonė Allahun dhe jetėn e vėrtetė, ahiretin.

    Kjo ėshtė parajsa e pėrjetshme qė i ėshtė premtuar njeriut. Meqė lexuesit do tė kenė rastin qė tė shohin nė faqet vijuese, parajsa ėshtė vend i pėrsosmėrisė. Nė parajsė, njeriu do tė jetė plotėsisht i izoluar nga tė gjitha dobėsitė fizike dhe defektet qė e rrethojnė nė tokė. Ēdo gjė qė dėshiron do tė jetė e pranishme. Bile, lodhja, etja, rraskapitja, uria dhe lėndimi nuk ekzistojnė nė parajsė.

    Duke iu ndihmuar njerėzve qė tė kuptojnė natyrėn reale dhe si rrjedhim tė kenė kuptim mė tė thellė tė superioritetit tė pafund tė Krijuesit ėshtė njė qėllim tjetėr i kėtij libri. Pėrveē kėsaj, kuptimi se njeriu ka nevojė pėr udhėzimin e Allahut me siguri i shkon ēdo kujt pėr shtati. Allahu kėtė e thotė nė ajetin e mėposhtėm:

    O ju njerėz, ju keni nevojė pėr All-llahun e All-llahu nuk ka nevojė pėr ju; Ai ėshtė i falėnderuari. (Fatir:15)
    #VamosArgentina

  4. #4
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Kėrkesat trupore

    Njeriu ėshtė i ekspozuar ndaj shumė rreziqeve fizike. Mbajtja e trupit dhe ambientit pastėr dhe pėrkujdesja pėr to janė barrė e rėndė gjatė jetės me tė cilat njeriu gjithmonė duhet tė jetė i zėnė ashtu qė tė minimizohen rreziqet shėndetėsore. Ajo qė ėshtė edhe mė e mundimshme ėshtė se koha e harxhuar pėr detyra tė tilla ėshtė e konsiderueshme. Shpesh hasim hulumtime qė janė kryer pėr tė kuptuar se sa kohė shpenzohet pėr t’u rruar, pastrim tė trupit, kujdes ndaj flokėve, kujdesi pėr lėkurė, manikyr etj. Rezultatet e kėtyre hulumtimeve kanė qenė befasues, e paraqesin se sa kohė tė ēmuar harxhohet pėr kėto detyra tė pėrditshme.

    Gjatė jetės sonė, takojmė shumė njerėz. Nė shtėpi, zyrė, nė rrugė apo nė shtėpi tė mallrave, ne shohim shumė njerėz tė veshur mirė nė mėnyrėn e tyre mė tė mirė. Ata janė njerėz me fytyra tė rruara, flokė dhe trup tė pastėr, kėmisha tė hekurosura, dhe kėpucė tė lustruara mirė. Sidoqoftė, kujdesi i tillė kėrkon kohė dhe punė.

    Menjėherė pas zgjimit nga gjumi nė mėngjes e deri nė kohen pėr tė shkuar nė gjumė, njeriu duhet qė tė kalojė rutina tė panumėrta qė tė mbahet i freskėt dhe i pastėr. Sapo tė zgjohemi, vendi i parė qė shkojmė ėshtė banja; gjatė natės goja merr erė dhe shije tė pakėndshme nga pėrhapja e baktereve nė gojė, gjė qė na detyron qė menjėherė t’i pastrojmė dhėmbėt. Mirėpo, pėr tė qenė i gatshėm pėr ditėn e re, gjerat esenciale nuk kufizohen nė pastrimin e dhėmbėve. E as pastrimi i fytyrės dhe duarve nuk mjafton. Gjatė ditės, flokėt bėhen tė yndyrshme dhe trupi bėhet i papastėr. Natėn, gjatė ndonjė ėndrre nuk do tė kemi mundėsi qė tė mos djersitemi. Si mėnyrė e vetme qė t’i heqim qafe kėto erėra tė pakėndshme dhe djersėn, ndihet nevoja e urgjente pėr tė pastrimin e trupin. Pėrndryshe, nuk do tė ishte e kėndshme tė shkohet nė punė me flokė tė yndyrshme dhe me erė tė keqe nga trupi.

    Diapazoni i materialeve qė pėrdorėn qė tė mbahet trupi i pastėr ashtu qė tė takohemi pa problem me tė tjerėt ėshtė pėr befasi shumė i gjerė. Kjo ėshtė, padyshim, provė e mjaftueshme pėr nevojat e pafundme trupore. Pėrpos ujit dhe sapunit, neve na nevojiten elemente tė shumta tė domosdoshme qė tė pastrojmė trupin, si: shampon, kondicioner, pastėn e dhėmbėve, pasta e dhėmbėve, shkopinj me majė pambuku, pudėr pėr trup, krem pėr fytyrė, losione; dhe lista vazhdon. Ndryshe nga kėto elemente, ekzistojnė edhe qindra prodhime tjera qė zhvillohen nėpėr laboratorė qė tė pėrmirėsohet kujdesi trupor.

    Si pėr kujdesin ndaj trupit, secili duhet tė harxhojė njė kohė tė konsiderueshme pėr pastrimin e rrobave, shtėpisė dhe mjedisit. Padyshim, nuk mund tė mbahet trupi i pastėr nė ambientin e papastėr.

    Shkurtimisht, njė pjesė tė konsiderueshme tė jetės sonė e kalojmė vetėm e vetėm pėr nevoja trupore. Pėrpos kėsaj, na nevojiten edhe shumė materie kimike pėr kėtė qėllim. Allahu e ka krijuar njeriun me shumė dobėsi, bile Ai gjithashtu bėn qė kėto dobėsi tė zhduken pėrkohėsisht dhe kėshtu tė mbetet nė gjendje tė mirė duke i bėrė qė njerėzit tė jenė tė pavetėdijshėm pėr kėto dobėsi. Pėrveē kėsaj, njeriu ėshtė i pajisur me inteligjencė tė mjaftueshme ashtu qė tė gjejnė edhe mėnyrat mė tė mira pėr tė fshehur kėtė “dobėsi”. Nėse e anashkalojmė aplikimin e kėtyre metodave pėr tė qenė tė pastėr dhe tė freskėt, shumė shpejt mundemi qė tė bėhemi tė neveritshėm.

    Pėrveē kėsaj, njeriu nuk mund tė mbetet i pastėr pėr njė kohė tė gjatė. Pas disa orėsh, nuk mbetet asgjė nga freskia qė jep njė dush; ne vetėm mundemi tė mbetemi tė pastėr pėr njė kohė relativisht tė shkurtė. Ne duhet qė tė bėjmė dush sė paku njė herė nė ditė. Nė tė njėjtėn mėnyrė, duhet qė rregullisht t’i pastrojmė edhe dhėmbėt, pasi bakteret shumė shpejt shumohen nė gojė si nė gjendjen e mėparshme. Njė grua qė kalon orė tė tėra para pasqyrės vetėm pėr tė vendosur grimin mbi fytyrė, kur zgjohet tė nesėrmen nė mėngjes, nuk i mbetet asgjė nga grimi. Pėr mė tepėr, nėse nuk e largon grimin nė mėnyrė tė duhur, fytyra e saj mund tė duket edhe mė e shėmtuar nga mbetjet e kozmetikės. Burri duhet tė rruhet ēdo mėngjes pėr tė pasur fytyrėn e pastėr.

    Ėshtė me rėndėsi qė tė kuptohet se tė gjitha kėto nevoja janė tė krijuara pėr njė qėllim specifik. Njė shembull e bėn kėtė ēėshtje tė qartė: kur rritet temperatura e trupit, djersitemi. Era qė e pėrcjell djersitjen ėshtė shqetėsuese. Ky ėshtė proces i pashmangshėm pėr ēdonjėrin nė kėtė botė. Sidoqoftė, po tė mos ishte kjo nevojė! P.sh., bimėt nuk djersiten. Trėndafili kurrė nuk kundėrmon edhe pse jeton nė dhé, ushqehet me pleh dhe gjendet nė rrethinė tė ndytė dhe me pluhur. Nė tė gjitha kėto kushte, ka njė aromė tė kėndshme. Ne nuk duhet as tė theksojmė se nuk i nevojitet ndonjė kujdes trupor! Sidoqoftė, pa marrė parasysh se ēfarė preparate kozmetike vendosen nė lėkurė, vetėm disa njerėz mund tė arrijnė aromė tė tillė tė vazhdueshme.

    Pėrveē tė gjitha nevojave tė trupit pėr higjienė, edhe ushqimi ėshtė kusht thelbėsor pėr shėndet. Ėshtė njė baraspeshė e ndjeshme e proteinave, karbohidrateve, sheqernave, vitaminave dhe mineraleve tjera tė ndryshme qenėsore pėr trupin e njeriut. Posa tė dėmtohet kjo baraspeshė, mund tė shkaktohen dėmtime serioze nė sistemet trupore: sistemi i imunitetit e humb aftėsitė e veta mbrojtėse, duke e lėnė trupin tė dobėt dhe tė ekspozuar ndaj sėmundjes. Prandaj, duhet pasur kujdes tė njėjtė i pėr kujdesin trupor ashtu edhe pėr ushqim.

    Njė nevojė edhe mė thelbėsor pėr jetėn, natyrisht, ėshtė uji. Njeriu mund tė mbijetojė pa ushqim pėr njė kohė tė caktuar, por vetėm disa ditė pa ujė do tė pėrballej me pasoja fatale. Tė gjitha funksionet kimike tė trupit bėhen me ndihmėn e ujit; pra uji ėshtė faktor i domosdoshėm pėr jetėn e njeriut.

    Njeriu nga shembujt e lartpėrmendur shumė lehtė mund t’i vėrejė dobėsinė e trupit tė vet. Por prapė shtrohet pyetja: a jemi tė gjithė tė vetėdijshėm se kėto janė dobėsi? Nga ana tjetėr, a mendojmė qė kėto janė veti “natyrale” meqė njerėzit nė tėrė botėn kanė dobėsi tė tilla? Sidoqoftė, duhet pasur nė mendje se Allahu ka mundur qė tė krijojė njeriun tė pėrsosur dhe pa asnjėrėn nga kėto dobėsi. Secili njeri ka mundur tė jetė i pastėr sikurse aroma e trėndafilit. Megjithatė, mėsimet e nxjerra nga gjendja e tillė eventualisht shpijnė na menēuri, duke na thirrur qė tė qartėsojmė mendjet dhe vetėdijen; e njeriu, duke i parė dobėsitė e tij nė praninė e Allahut, duhet tė kuptojė arsyen e krijimit tė tij dhe tė mundohet qė tė jetojė njė jetė tė ndershme si shėrbėtor i Allahut.
    #VamosArgentina

  5. #5
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Pesėmbėdhjetė vite pa “vetėdije”

    Ēdokush duhet tė kalojė njė kohė tė caktuar ditore pėr fjetje. Pa marrė parasysh se sa ka punuar ose sa ėshtė pėrpjekur qė tė mėnjanojė atė, ėshtė e paevitueshme se njeriu do tė flejė dhe tė qėndrojė nė shtrat sė paku njė tė katėrtėn e jetės sė tij. Kėshtu qė brenda njė dite njeriu ėshtė i vetėdijshėm vetėm 18 orė; dhe pjesėn tjetėr tė kohės – minimum 6 orė mesatarisht nė ditė- i kalon nė pavetėdije tė plotė. Kur tė vlerėsohet nga ky kėndvėshtrim, vijmė deri tek fakti: se njė e katėrta e 60 viteve kalohen nė pavetėdije tė plotė.

    A kemi ndonjė alternativė tjetėr ndaj gjumit? Ēfarė do t’i ndodhė ndonjėrit nėse do tė thoshte, “Nuk dua tė flejė?”.

    Sė pari, sytė e tij bėhen tė kuq dhe ngjyra e lėkurės zbehet. Dhe nėse vazhdohet me pagjumėsi, si rezultat vjen humbja e vetėdijes.

    Mbyllja e syve dhe paaftėsia pėr tu pėrqendruar janė fazat e para tė gjumit. Ky ėshtė njė proces i paevitueshėm, pa marrė parasysh a ėshtė njeriun i bukur apo i shėmtuar, i pasur apo i varfėr, tė gjithė e pėrjetojnė procesin e njėjtė.

    Ngjashėm me vdekjen, para gjumit, trupi fillon tė bėhet i pandjeshėm ndaj botės sė jashtme dhe nuk i pėrgjigjet asnjė ndikimi. Shqisat qė ishin tė jashtėzakonisht tė mprehta mė pėrpara fillojnė tė dobėsohen. Ndėrkohė, perceptimet ndryshojnė. Trupi i zvogėlon tė gjitha funksionet nė minimum, duke shkuar nė ēorientim nė kohė e vend dhe zvogėlon lėvizjet trupore. Kjo gjendje ėshtė, nė njėfarė mėnyre, formė tjetėr e vdekjes, qė definohet si gjendje kur shpirti lėshon trupin. Nė tė vėrtetė, gjatė gjumit trupi ėshtė i shtrirė nė shtrat ku shpirti pėrjeton krejtėsisht jetė tjetėr nė vende krejtėsisht tjera. Nė ėndėrr, njeriu mund tė shoh veten nė plazh nėn diellin e ngrohtė, pa e kuptuar se gjendet i shtrirė nė krevat. Edhe vdekja ka pamje tė njėjtė nga jashtė: ajo ndan shpirtin nga trupi qė e ka pėrdorur nė kėtė botė dhe e dėrgon atė nė botėn tjetėr dhe nė trup tjetėr. Pėr kėtė arsye, Allahu nė Kur’an, shpalljen e vetme qė ka mbetur autentike, i udhėzon njerėzinė nė rrugė tė drejtė, vazhdimisht na pėrkujton pėr ngjashmėrinė e gjumit me vdekjen.

    Ai ėshtė qė ju vė nė gjumė natėn dhe e di ēka vepruat ditėn, pastaj ju ngjall-zgjon nė tė (ditėn) pėr deri nė afatin e caktuar (vdekje). Pastaj do tė ktheheni e do t'ju njoftojė me atė qė keni pas vepruar. (Enam:60)

    All-llahu i merr shpirtrat kur ėshtė momenti i vdekjes sė tyre (i vdekjes sė trupave tė tyre), e edhe atė qė ėshtė nė gjumė e nuk ka vdekur, e atij qė i ėshtė caktuar vdekja e mban (nuk e kthen), e atė tjetrin (qė nuk i ėshtė caktuar vdekja, por ėshtė nė gjumė), e lėshon (tė kthehet) deri nė afatin e caktuar. Vėrtet, nė kėto ka argumente pėr njė popull qė mendon. (Zumer;42)

    I izoluar nė tėrėsi nga funksioni i shqisave, me fjalė tjera, “nė alivanosje tė vdekur”, njeriu kalon njė tė tretėn e jetės sė vet nė gjumė. Sidoqoftė, ai pak mendon pėr kėtė fakt, duke mos e kuptuar kurrė se ai i len pas tė gjitha ato qė janė menduar si tė rėndėsishme nė kėtė botė. Njė shembull i rėndėsishėm, shuma tė mėdha tė tė hollave tė humbura nė burza apo njė problem i vogėl personal, shkurtimisht ēdo gjė qė duket tė jetė e njė rėndėsie tė veēantė shuhet kur tė njeriu bie nė gjumė. Kjo thjeshtė dmth. tė mos ketė asnjė marrėdhėnie me botėn.
    Tė gjithė shembujt qė u treguan deri mė tani japin njė pikturė tė qartė mbi shkurtėsinė e jetės dhe sasinė e madhe tė kohės qė duhet shpenzuar nė punė “tė detyrueshme” ditore. Kur koha qė kalohet nė punė “tė detyrueshme” ditore zbritet, njeriu kupton pamjaftueshmėrinė e momenteve qė mbesin pėr tė ashtuquajturat kėnaqėsitė e jetės. Nė prapavėshtrim, njeriu ēuditet pa masė me kohėn qė e kalon nė ushqim, kujdes trupor, gjumė, apo duke punuar qė t’i sigurojė vetes standard mė tė lartė jetese.

    Llogaritė e kohės sė kaluar nė punėt rutine qė nevojiten pėr mbijetesė janė, pa dyshim, gjėra qė duhet vrarė mendjen pėr to. Siē u tha mė parė, sė paku 15-20 vjet tė njė jete 60-vitesh kalohen nė gjumė. Sidoqoftė, 5-10 vitet e para tė jetės kalojnė nė fėmijėri tė 40-45 viteve tė mbetura, njė periudhė tjetėr qė shpenzohet gjithashtu nė gjendje gati tė pavetėdijshme. Me fjalė tjera, njė njeri 60 vjeēar do tė kalojė ndoshta gjysmėn e jetės pa vetėdije. Sa i pėrket pjesės tjetėr tė jetės, janė tė njohura shumė statistika. Kėto shifra, p.sh, pėrfshijnė kohėn e kaluar gjatė pėrgatitjes sė ushqimit, gjatė ngrėnies, gjatė dushit apo koha e kaluar nė tollovitė nė trafik. Kjo listė mund tė zgjerohet edhe mė tej. Nė pėrfundim, ēfarė mbetet nga jeta “e gjatė” janė vetėm 3-4 vite. Ēfarė ėshtė rėndėsia e kėsaj jete kaq tė shkurtė nė krahasim me jetėn e pėrhershme?

    Tamam tek kjo pikė ekziston njė humnerė e madhe nė mes tė atyre qė janė besimtarė dhe jobesimtarėt. Jobesimtarėt, duke besuar vetėm nė jetėn e kėsaj bote, mundohen qė atė ta shfrytėzojnė maksimalisht. Por janė pėrpjekje tė kota: kjo botė ėshtė e shkurtė dhe e krijuar me “dobėsi”. Pėr mė tepėr, pasi jobesimtari nuk beson nė Allahun, ai jeton njė jetė plot probleme, me plot brenga dhe frikė.

    Ata tė cilėt besojnė, nga ana tjetėr, jetojnė jetėn duke pėrkujtuar Allahun dhe praninė e Tij nė ēdo moment, gjatė tė gjitha preokupimeve tė vogla apo problematike tė pėrkujdesjes trupore, ngrėnies, pirjes, qėndrimit nė kėmbė, qėndrimit ulur, gjumit, kėrkimit tė idares etj., Ata i kalojnė jetėt e tyre vetėm qė tė fitojnė kėnaqėsinė e Allahut dhe nė atė mėnyrė jetojnė njė jetė tė rehatshme, tė izoluar tėrėsisht nga frika dhe hidhėrimet e kėsaj bote. Si pėrfundim, ata fitojnė parajsėn, njė vend i lumturisė sė pėrhershme. Nė tė njėjtėn mėnyrė, qėllimi pėrfundimtar i jetės ėshtė kumtuar nė ajetin qė vijon:

    Atyre qė patėn frikė nga (dėnimi) All-llahu, u thuhet: "Ē'ėshtė ajo qė shpalli Zoti juaj?" Ata thoshin: "Shpalli ēdo tė mirė!" Ata qė bėnė vepra tė mira, edhe nė kėtė jetė kanė shpėrblim tė mirė, por shpėrblimi i tyre nė botėn tjetėr ėshtė shumė mė i mirė, e sa vend i mirė ėshtė ai i tė devotshmėve. Ėshtė Xhenneti i Adn-it, ku do tė hyjnė, nėn tė rrjedhin lumenj, aty kanė ēka tė dėshirojnė, ashtu i shpėrblen All-llahu tė ruajturit. (Nahl: 30-31)
    #VamosArgentina

  6. #6
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Sėmundja dhe fatkeqėsitė

    Edhe sėmundja e pėrkujtojnė njeriun se sa i dobėt ėshtė ai. Trupi, edhe pse shumė i mbrojtur kundėr tė gjitha llojeve tė kėrcėnimeve nga jashtė, seriozisht ndikohet nga viruset e thjeshtė, agjentė tė padukshėm qė shkaktojnė sėmundje. Ky proces duket i paarsyeshėm, pasi Allahu e ka pajisur trupin me sisteme shumė komplete, posaēėrisht sistemin e imunitetit qė mund tė pėrshkruhet si “armatė fitimtare” kundėr armiqve tė vet. Sidoqoftė, pėrkundėr forcės dhe mbrojtjes sė trupit, njerėzit shpesh sėmuren. Ata shumė pak mendojnė pėr faktin se janė tė pajisur me aq sisteme tė shkėlqyeshme. Allahu ka mundur qė mos t’i lejojė kėta agjentė qė shkaktojnė sėmundje tė shkaktojnė vuajtje. Viruset, mikrobet dhe bakteret kanė mundur qė kurrė mos tė na dėmtojnė trupin tonė, apo kėta “armiq” tė vegjėl nuk kishin ekzistuar ndonjėherė. Sidoqoftė, ende edhe sot, ēdokush mund tė jetė objekt i sėmundjeve serioze qė vijnė nga shkaqet e pakuptimta. P.sh., vetėm njė virus mund tė hyj nė trup nėpėrmes njė prerje tė lehtė nė lėkurė dhe pėr njė kohė tė shkurtė tė shpėrndahet nėpėr tėrė trupin, duke marrė nėn kontroll organet vitale. Edhe pėrkundėr teknologjisė sė lartė, njė grip i thjeshtė mund tė kėrcėnojė jetėn e njė numri tė madh njerėzish. Shpesh historia ka qenė dėshmitare e rasteve tė gripit qė ka ndryshuar edhe strukturėn demografike tė ndonjė vendi. P.sh., mė 1918, 25 milion njerėz kanė vdekur nga gripi. Ngjashėm, mė 1995, njė epidemi ka marrė jetėn e 30 mijė njerėzve, ku humbjet mė tė mėdha ka pasur Gjermania.

    Edhe sot rreziku vazhdon: njė virus mund tė godet ēdo kohė dhe mund tė jetė kėrcėnues pėr jetėn e ēdokujt, apo ndonjė sėmundje e rrallė mund tė rishfaqet prapė pas gati 20 vjetėsh. Tė pranuarit e kėtyre fatkeqėsive si natyrale dhe mos mendimi pėr to do tė ishte njė gabim serioz. Allahu iu dėrgon njerėzve sėmundje pėr qėllim tė veēantė. Nė kėtė mėnyrė ata qė janė arrogantė mund tė gjejnė rastin qė tė kuptojnė shtrirjen e fuqisė sė tyre tė vėrtetė. Pėrveē kėsaj, kjo ėshtė mėnyrė e mirė qė tė kuptohet natyra e vėrtetė e kėsaj jete.

    Pėrpos sėmundjeve, aksidentet paraqesin kėrcėnim serioz pėr njeriun. Ēdo ditė gazetat kanė tituj tė shumtė lidhur me fatkeqėsitė e komunikacionit. Edhe aksidentet pėrbėjnė njė pjesė tė konsiderueshme tė lajmeve televizive dhe tė radios. Pėrkundėr faktit se jemi tė njohur me aksidentet, neve kurrė nuk na bie ndėrmend se nė ēdo moment mund tė pėrballemi me aksident. Ekzistojnė mijėra faktorė rreth nesh qė munden lehtė tė na e ndėrrojnė rrjedhėn e jetės sonė. Ndonjėri mund tė humb balancimin dhe tė rrėzohet nė mes tė rrugės, pėr shembull. Gjakderdhja nė tru apo thyerja e kėmbės mund tė ndodhin nė njė aksident tė tillė tė zakonshėm, apo duke ngrėnė darkė, nga hala e peshkut nė fyt ndonjėrit mund tė mbytet. shkaqet mund tė duken tė thjeshta, por ēdo ditė me mijėra njerėz nė botė pėrjetojnė aksidente siē janė kėto qė vėshtirė imagjinohen.

    Kėto fakte duhet na bėjnė tė kuptojmė kotėsinė e pėrkushtimit ndaj kėsaj bote dhe tė konkludojmė sė ēdo gjė qė na ėshtė dhėnė ėshtė njė e mirė e pėrkohshme pėr tė na sprovuar nė kėtė botė. Ėshtė e pakuptueshme se si qenia njerėzore, ende ėshtė e paaftė qė tė luftojė njė virus tė padukshėm, guxon qė tė shfaq arrogancė ndaj Krijuesit tė tij tė Plotfuqishėm.

    Padyshim, Allahu ėshtė Ai qė e ka krijuar njeriun dhe Ai ėshtė i Vetmi qė mund ta mbrojė atė nga tė gjitha rreziqet. Nė kėtė aspekt, aksidentet dhe sėmundjet na tregojnė se kush jemi. Pa marrė parasysh se sa i fuqishėm dikush mund tė mendojė se ėshtė, pėrpos me vullnetin e Allahut, askush nuk mund tė parandalojė asnjė sėmundje tė mos ngjajė. Allahu i krijon tė gjitha sėmundjet dhe situatat tjera pėr tė pėrkujtuar njeriun pėr dobėsitė e njeriut.

    Kjo botė ėshtė vend sprove pėr njeriun. Ēdokush mban pėrgjegjėsinė pėr pėrpjekjet e veta qė tė fitojė kėnaqėsinė e Tij. Nė fund tė kėtij testi, ata qė kanė pasur njohuri tė qartė unitare pėr Allahun pa i pėrshkruar Atij shok dhe nėnshtrimit tė urdhrave dhe ndalesave tė Tij do tė banojė pėrgjithmonė nė parajsė. Ata qė nuk e ndėrrojnė arrogancėn e tyre dhe preferojnė kėtė botė dhe dėshirat e tyre atėherė ata do tė humbin jetėn e pėrhershme tė gėzimit e tė lehtėsive dhe si kėmbim do tė kenė vuajtjen e pėrjetshme dhe kurrė nuk do tė jenė tė lirė nga problemet, dobėsitė dhe dhimbjet nė kėtė si dhe nė botėn tjetėr.
    #VamosArgentina

  7. #7
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Pasojat e sėmundjeve dhe fatkeqėsive

    Siē ėshtė thėnė mė parė, sėmundja dhe aksidentet janė ngjarje me tė cilat Allahu e sprovon njeriun. Besimtari qė pėrballet me ndodhi tė tillė menjėherė i kthehet Allahut, duke u lutur dhe duke kėrkuar strehim tek Ai. Ai ėshtė mirė i njoftuar se asgjė dhe askush pėrpos Allahut nuk mund ta shpėtojė atė nga pikėllimi. Gjithashtu ai ėshtė i vetėdijshėm se durimi, devotshmėria dhe besimi i tij nė Allahun janė hedhur nė sprovė. Nė Kur’an, profeti Ibrahim (a.s.) lavdėrohet pėr qėndrim e tij shembullor. Lutja e tij e sinqertė ėshtė ajo qė duhet pėrsėritet nga tė gjithė besimtarėt. Kėshtu tregohet nė Kur’an:

    “...Dhe Ai qė mė ushqen dhe mė jep tė pijė, Dhe kur tė sėmurem Ai mė shėron, Ai mė bėn tė vdesė e mandej mė ngjall.” (Shu’ara:79-81)

    Profeti Ejub (a.s.), nga ana tjetėr, ka vėnė njė shembull tė mirė pėr tė gjithė besimtarėt meqė ai vetėm ka kėrkuar durim nga Allahu kur u pėrball me sėmundje tė rėndė:

    Pėrkujto edhe robin tonė Ejubin, kur me lutje iu drejtua Zotit tė vet: "Djalli mė ka goditur me mundim e dhembje!" (Sad:41)

    Fatkeqėsitė e tilla forcojnė besnikėrinė e besimtarėve ndaj Krijuesit tė tyre dhe i pėrforcon ata nė pjekuri. Kjo ėshtė arsyeja pse secila vuajtje ėshtė “fat”. Jobesimtarėt, nga ana tjetėr, i kuptojnė tė gjitha llojet e aksidenteve dhe sėmundjeve si “fatkeqėsi”. Duke mos e kuptuar se ēdo gjė ėshtė krijuar me qėllim tė veēantė dhe se durimi i shfaqur gjatė problemeve do tė shpėrblehet nė ahiret, jobesimtarėt bien nė pikėllim tė madh. Nė tė vėrtetė, meqė nė sistemin e bazuar nė mohimin e ekzistencės sė Allahut njerėzit pėrvetėsojnė pikėpamje materialiste, atyre qė nuk besojnė sėmundjet dhe aksidentet u sjellin pikėllime shtesė. Vlerat morale dhe pikėvėshtrimet e shoqėrisė materialiste diktojnė se pas aksidentit ose sėmundjes ēfarė ata kryesisht pėrjetojnė ėshtė vetėm humbje e papritur e “shokėve” tė ngushtė edhe nėse ata nuk kanė vdekur. Qėndrimi i tillė merret thjeshtė meqė ata mendojnė se me qenė shok me dikė apo kujdesi ndaj tė vuajturit ėshtė problem. Pa marrė parasysh se sa dashuri dhe kujdes ai ka dhėnė “ nė ditėt e veta”, posa tė sėmuret ndonjėri - i dergjuri pėr shembull- apo i paafti, e tėrė dashuria e ndjerė pėr tė humbet. Njė arsye tjetėr qė i bėn njerėzit tė ndėrrojnė ėshtė humbja e pamjes apo e aftėsive tė caktuara. Kjo pritet nga njė shoqėri materialiste, pasi nė shoqėrinė e tillė, njerėzit i vlerėsojnė tė tjerėt sipas vetive tė tyre fizike. Si pasojė, kur shfaqen defektet fizike, edhe vlera e atij personit humbet.

    Pėr shembull, gruaja apo i afėrmi i ndonjė personi me tė meta fizike, menjėherė fillon tė ankohet pėr vėshtirėsitė e kujdesit ndaj personit tė paaftė. Zakonisht ata ankohen se sa tė pafat janė. Shumica e tyre thonė se ata ende janė shumė tė rinj e janė duke u pėrballuar me fatkeqėsi tė tillė, ēfarė nuk e kanė merituar. Kjo ėshtė vetėm njė vetė-arsyetim pse ai ose ajo nuk i kushton kujdes tė duhur tė afėrmit tė vet tė me tė meta. Disa, nga ana tjetėr, i ndihmojnė tė paaftin apo pacientin nga frika se dikush mund tė thotė diēka nėse i lėnė vetėm. Thashethemet, qė zakonisht lehtė pėrhapen, thjeshtė i largon nga sjellja e tillė. Nė kohėt e tė tilla tė fatkeqėsive premtimet e dhėna pėr besnikėri gjatė ditėve tė lumtura papritmas zėvendsohen me ndjenja vetjake, egoiste.

    Fatkeqėsitė e tilla nuk duhet qė tė na befasojnė nė shoqėrinė ku disa forma tė sjelljes, siē ėshtė besnikėria, shfaqen vetėm kur ekziston pėrfitimi nga ta. Padyshim, nė njė shoqėri ku ėshtė vendosur mirė kriteri materialist dhe ēfarė ėshtė mė e rėndėsishme, ku njerėzit nuk i frikohen Allahut, ėshtė e pamundur qė tė pritet nga dikush tė mbetet besnik ndaj dikujt tjetėr pa ēmim. Pas tė gjithave, nuk mund tė presim qė dikush tė jetė i sinqertė dhe i ndershėm ndaj tė tjerėve nėse ai nuk beson se do tė dėnohet pėr dėshtim qė nuk ka vepruar ashtu ose pėr shpėrblimin qė ka punuar. Sjellja e tillė nė shoqėrinė materialiste besohet tė jetė sjellje “idiotėsie”. Kjo ėshtė pėr shkak se nuk ka kuptim nė tregimin e besnikėrisė ndaj dikujt qė kur vdes ndoshta pas disa dekadave, pėrgjithmonė pushon sė ekzistuari. Duke konsideruar situatėn nė njė sistem qė tė dy palėt janė tė bindura se do tė jetojnė shkurtė e do tė vdesin, mentaliteti i tillė ėshtė i arsyeshme. Pse, atėherė, tė mos preferojnė mėnyrėn mė tė lehtė dhe mė tė pėrshtatshme pėr t’i bėrė gjėrat?


    Herpesi


    Urtikaria


    Gusha
    Sėmundjet, sikur ato qė janė tė ilustruara kėtu, shpesh janė sprovė nga Allahu. Incidentet e tilla janė raste tė rralla pėr besimtarėt qė tė shfaqin durimin dhe devotshmėrinė ndaj Allahut. Sidoqoftė, ata qė e kufizojnė tė menduarit e tyre vetėm pėr kėtė botė vėshtirė qė e kuptojnė kėtė fshehtėsi esenciale.


    Sidoqoftė, faktet qėndrojnė ndryshe. Ata qė besojnė nė Allahun, tė cilėt, nė praninė e Tij, janė tė vetėdijshėm pėr dobėsitė e tyre dhe i frikohen Atij, i vlerėsojnė njerėzit tjerė nė mėnyrė siē Allahu dėshiron t’i vlerėsojnė. Vetia mė e ēmuar e njė personi qė ėshtė nė prani tė Allahut ėshtė frika dhe respekti i tij, e kėshtu, sjelljet e tyre fisnike vijnė nga kėto karakteristika. Nėse dikush i frikohet Allahut shfaq pėrsosmėri morale nė kėtė botė, ai do tė arrijė pėrsosmėrinė fizike dhe mentale pėr gjithė kohėn. Duke ditur kėtė fakt defektet fizike tė kėsaj bote e humbin tėrė rėndėsinė. Ky ėshtė premtim i Allahut dhėnė besimtarėve. Kjo ėshtė edhe arsyeja themelore pse besimtarėt shfaqin respekt dhe dhembshuri ndaj njeri tjetrit dhe konsideratė pėr personat me tė meta fizike tė njeri tjetrit, dhe demonstrojnė pėrkushtim tė pėrjetshme ndaj njėri tjetrit.

    Ky hendek i madh nė perceptim nė mes tė besimtarėve dhe jobesimtarėve si dhe gjendjet e ndryshme shpirtėrore qė ata pėrjetojnė ėshtė mjaft e rėndėsishme. Kur zilia dhe zemėrimi tė largohen nga zemra e besimtarėve dhe zėvendėsohen me qetėsi dhe siguri; ndjenjat e zhgėnjimit, pakėnaqėsisė dhe hidhėrimit krijojnė gjendje tė zymtė shpirtėrore pėr jobesimtarėt. Kjo ėshtė sikur tė ishte dėnim nga shoqėria materialiste qė i rrethon jobesimtarėt, por nė tė vėrtetė ėshtė njė fatkeqėsi nga Allahu pėr ata qė nuk besojnė. Ata qė supozojnė se nuk do tė gjykohen pėr veprat e tyre tė kėqija, do tė habiten nė ditėn e gjykimit kur veprat e tyre, egėrsia, mosbesimi, dhe jo-besnikėria – do tė gjykohen:

    Tė mos mendojnė ata qė nuk besuan se afatin qė u dhamė Ne atyre tė jetojnė, ėshtė nė dobi tė tyre. Ne i lamė tė jetojnė vetėm qė shtojnė edhe mė shumė mėkate, se ata i pret dėnim nėnēmues. (Ali-Imran: 178)
    #VamosArgentina

  8. #8
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Vitet e vonshme tė jetės

    Efektet shkatėrruese tė kalimit tė vjetėve mund tė vėrehen edhe nė trupin tonė. Me kalimin e vjetėve, trupi, gjėja mė e vlershme qė qenia njerėzore ka, kalon nėpėr njė proces tė pakthyeshėm tė shkatėrrimit. Ndryshimet qė trupi i njeriut pėrjeton gjatė jetės tregohen nė Kur’an me sa vijon:

    All-llahu ėshtė Ai qė ju krijoi nė gjendje tė dobėt, pastaj pas asaj dobėsie ju dha fuqi, e pas fuqisė, dobėsi e pleqėri. Ai krijon ēka tė dojė, Ai ėshtė mė i dijshmi, mė i fuqishmi. (Rum: 54)

    Vitet e vonshme tė jetės janė kohėrat qė mė sė shumti shpėrfillen nė planet e ardhmėrisė sė njė tė rrituri, pėrpos procesit shqetėsues pėr kursimin pėr pleqėri. Nė tė vėrtetė, duke qenė aq afėr vdekjes, njerėzit ngurrojnė qasjen ndaj kėsaj etape jetėsore. Kur dikush dėshiron qė tė flasė pėr pleqėri, tjerėt ndihen tė brengosur dhe mundohen qė tė ndėrrojnė kėtė temė “tė pakėndshme” sa mė shpejt. Pėrditshmėria e jetės ėshtė mėnyrė e mirė qė t’i iket mendimit me vitet mė tė mjera tė mundshme tė jetės. Prandaj, shtyhet deri nė kohėn kur nė mėnyrė tė pashmangshme pėrballet me pleqėrinė. Padyshim, arsyeja kryesore pėr shmangie tė tillė ėshtė supozimi se njeriu ka kohė tė pakufishme deri sa tė vjen vdekja. Ky moskuptim i rėndomtė sqarohet nė Kur’an:

    Por Ne u dhamė atyre dhe prindėrve tė tyre jetė tė gjatė me kėnaqėsi (e ata u mashtruan)... (Enbija: 44)

    Ideja e gabuar shpesh dėrgon nė pikėllim tė madh. Kjo ėshtė pėr shkak se, pa marrė parasysh moshėn, e vetmja gjė qė njeriu ka janė kujtimet e zbehta tė ditėve tė kaluara. Njeriu mezi kujton fėmijėrinė. Ėshtė shumė vėshtirė bile tė kujtohen gjėrat nga dekada e kaluar. Ambiciet e mėdha tė njė tė riu, vendimet e rėndėsishme, dhe caqet qė ai i ka arritur, humbin rėndėsinė e vet kur njėherė pėrjetohen dhe arrihen. Pėr kėtė shkak tregimi pėr njė jetė “tė gjatė” ėshtė pėrpjekje e kotė.

    Qoftė tinejxher apo i rritur, kjo duhet nxis njeriun qė tė merr vendim tė rėndėsishėm pėr jetėn e tij. P.sh, nėse je nė tė 40-tėt dhe pret qė tė jetosh deri nė vitet e mesme tė 60-tave – ēka nuk e ke tė garantuar – 25 vjetėt e mbetura do tė kalojnė sigurisht shumė mė shpejt sa 40 vjetėt e kaluara. E njėjta gjė vlen edhe nėse jeta zgjatet pėr disa vjet, ato do tė kalojnė bile, para se t’i vėresh. Kjo ėshtė, sigurisht, pėrkujtues i pėrhershėm i natyrės sė vėrtetė tė kėsaj bote. Njė ditė secili shpirt nė kėtė botė do ta lė kėtė botė dhe nuk do tė ketė kthim prapa.

    Prandaj, njeriu duhet qė tė lė anash paragjykimet e tij dhe tė jetė mė real sa i pėrket jetės sė tij. Koha shumė shpejt kalon dhe secila ditė sjell dobėsi tė reja fizike e tė menduar tė dobėt, se sa dinamizėm tė freskėt e figurė mė tė re. Shkurtimisht, plakja ėshtė manifestim i paaftėsisė sė njeriut qė tė kontrollojė trupin, jetėn dhe fatin e tij. Efektet armiqėsore tė kohės nė trup bėhen mė tė dukshme nė kėtė periodė. Allahu na informon pėr kėtė nė ajetin vijues:

    All-llahu ju krijoi, pastaj Ai ua merr shpirtin. E ka prej jush qė shtyhet deri nė jetėn mė tė vjetėr, ashtu qė tė mos dijė asgjė nga ēka ka ditur. All-llahu ėshtė mė i dijshmi, mė i fuqishmi. (Nahl: 70)

    Nė mjekėsi, perioda e pleqėrisė sė vonė emėrohet edhe si “fėmijėria e dytė”. Prandaj, gjatė kėsaj faze tė jetės, njerėzit nė moshė kanė nevojė pėr kujdes sikur fėmijėt, pasi funksionet e tyre mentale dhe trupore kalojnė nėpėr modifikime.

    Gjatė plakjes sė njeriut, karakteristikat shpirtėrore dhe fizike qė shfaqen nė fėmijėri bėhen mė tė dukshme. Njerėzit e vjetėr nuk mund tė kryejnė shumė detyra ku lypset fuqia fizike. Ndryshimet nė gjykim, tė menduarit e dobėt, vėshtirėsi nė tė ecur, vėshtirėsi nė mbajtje tė drejtpeshimit dhe bisedės, pengesat tė ndryshme, tė kujtuarit e dobėt dhe humbje graduale tė memories, ndryshimet nė disponim dhe sjellje janė vetėm disa nga simptomat e sėmurjeve qė zakonisht vėrehen nė pleqėri.

    Shkurtimisht, pas njė kohe tė caktuar, njerėzit shpesh kthehen sikurse nė gjendjen e vartėsisė fėmijėrore si nga aspekti fizik ashtu edhe nga aspekti mendor.

    Jeta fillon dhe mbaron sikur nė gjendje fėmijėrore. Ky nuk ėshtė proces i rastėsishėm. Ėshtė e mundur qė njeriu tė mbetet i ri gjer nė vdekje. Prandaj Allahu pėrkujton njeriun pėr natyrėn e pėrkohshme tė kėsaj bote me keqėsimin e cilėsisė sė jetės sė tij nė periodat e caktuara tė jetės. Ky proces shėrben si pėrkujtues i qartė se jeta kalon shumė shpejt. Allahu sqaron kėtė ēėshtje nė ajetin e mėposhtėm:

    O ju njerėz, nėse dyshoni pėr ringjalljen, atėherė (mendoni krijimin tuaj qė) Ne u krijuam ju prej dheu, pastaj prej uji, pastaj prej njė gjaku tė ngjizur, pastaj prej njė sa kafshatė mishi, qė ėshtė krijesė e formuluar ose e paformuluar, nė mėnyrė qė t'ju sqarojmė. Ndėrsa atė qė e dėshirojmė Ne e pėrqendrojmė nė mitėr deri nė njė afat tė caktuar, e mandej u nxjerrim foshnje dhe ashtu tė arrini pjekurinė tuaj. Ka qė dikush prej jush vdes herėt, e dikush tė jetojė deri nė pleqėri tė thellė, nė mėnyrė qė tė mos dijė asgjė nga dija qė ka pasur. E ti e sheh tokėn e thatė-tė vdekur, e kur Ne ia lėshojmė asaj ujin ajo gjallėrohet, shtohet dhe nga tė gjitha llojet rritė bimė tė kėndshme. (Haxhxh:5)
    #VamosArgentina

  9. #9
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Problemet fizike tė pleqėrisė

    Pa marrė parasysh se sa tė holla keni apo sa i shėndetshėm jeni, ēdokush do tė pėrballet me problemet qė kanė tė bėjnė me pleqėrinė, disa prej tė cilave janė sqaruar mė poshtė:

    Lėkura ėshtė vėrtetė faktor i rėndėsishėm nė vlerėsimin se si dikush duket. Ėshtė njė komponentė thelbėsore e bukurisė. Kur largohet vetėm disa mm2 tė indit, njeriu vjen nė pėrfundim tė shpejtė qė njerėzit e dobėt shqetėsohen. Kjo ėshtė vetėm pėr shkak se, lėkura pėrpos qė ofron mbrojtje nga ambienti i jashtėm, gjithashtu siguron edhe pamje estetike dhe tė kėndshme tė trupit. Kjo, padyshim, ėshtė funksion i rėndėsishėm pėr lėkurė. Fundi i fundit, nėse dikush mendon se ėshtė i bukur, kjo ėshtė kryesisht pėr shkak tė lėkurės, njė copė indi lėkuror qė ėshtė e rėndė 2 kg, mbulon trupin. Bile pėr ēudinė e dikujt ky ėshtė organi i vetėm i cili dėmtohet dukshėm gjatė pleqėrisė.



    Kur njeriu mplaket, lėkura humb strukturėn e vet elastike meqė proteinat strukturalė qė e formojnė “skeletin” e shtresave fundore tė saj bėhen tė ndjeshme dhe tė dobėta. Kjo ėshtė arsyeja pse rrudhat dhe vijat, ankth pėr shumė njerėz, paraqiten nė fytyrė. Funksionimi i gjėndrave yndyrore nė shtresėn e sipėrme tė lėkurės zvogėlohet, duke krijuar thatėsi akute. Me kohė, trupi i ekspozohet ndikimeve tė jashtme pasi pėrshkueshmėria e lėkurės rritet. Si rezultat i kėtij procesi, pleqtė lėngojnė seriozisht nga gjumi i ērregulluar, plagė sipėrfaqėsore dhe nga kruarja qė quhet “kruarja e pleqėrisė”. Nė tė njėjtėn mėnyrė, dėmtimet bėhen deri te shtresat e poshtme e lėkurės. Pėrtėrirja e indeve tė lėkurės dhe mekanizmat pėr kėmbimin e substancave nuk funksionojnė aq sa duhet, duke bėrė kėshtu njė terren pėr zhvillimin e tumoreve.

    Forca e eshtrave ėshtė gjithashtu e njė rėndėsie tė madhe pėr trupin e njeriut. Pėrpjekjet qė tė arrihet qėndrim vertikal rrallė do tė jetė i mundur tek pleqtė, ēfarė ėshtė shumė e lehtė pėr tė riun. Duke lėvizur me trup tė kėrrusur, njeriu humb atė krenarinė dhe arrogancėn, duke i dhėnė njė mesazh tė fortė se nuk ka aftėsi bile as trupin e vet ta ketė nėn kontroll. Prandaj, kjo ėshtė gjithashtu njė humbje pėr “pamjen dhe hijeshinė”.

    Simptome e pleqėrisė nuk janė vetėm kėto. Pleqtė kanė afinitet qė tė humbin ndjenjat meqė qelizat nervore pushojnė sė regjeneruari pas njė kohe tė caktuar. Pleqtė lėngojnė nga ēorientimi hapėsinor pėr shkak tė dobėsimit tė syve nė reagim ndaj intensitetit tė dritės. Kjo ėshtė shumė e rėndėsishme pasi tregon kufizimin e shikueshmėrisė sė syrit: theksueshmėrisė sė ngjyrave, pozitės sė objekteve dhe madhėsitė e tyre mjegullohen. Kėto, pa dyshim, janė situata tė vėshtira qė pleqtė duhet t’iu pėrshtaten.

    Njeriu ka mund qė kurrė tė mos e pėrjetojė shkatėrrimin fizik tė pleqėrisė: ai thjesht ka mund tė forcohet dhe tė bėhet mė i shėndetshėm me kalimin e kohės. Pasi nuk njohim ndonjė rast tė tillė, tė jetuarit e njė jete tė gjatė ka mund tė ofrojė mundėsi tė pashembullt pėr jetėt e plotėsuar personale dhe shoqėrore. Koha ka mund tė ketė pėrmirėsuar kualitetin e jetės, duke e bėrė mė tė hareshme se ndonjėherė. Mirėpo, sistemi i pėrcaktuar si i mirė pėr njerėzimin ėshtė i bazuar nė rėnien e kualitetit tė jetės me kalimin e kohės.

    Kjo ėshtė edhe njė dėshmi pėr natyrėn e pėrkohshme tė kėsaj bote. Allahu ēdoherė na pėrkujton pėr kėtė fakt nė Kur’an dhe i urdhėron besimtarėve tė mendojnė pėr tė:

    Shembulli i jetės sė kėsaj bote ėshtė si i njė shiu qė e kemi zbritur nga qielli, e me anėn e tė cilit gėrshetohen bimėt e tokės (mbijnė dhe shpeshtohen tė gjitha llojet) prej nga hanė njerėzit e kafshėt deri kur toka tė ketė marrė stolinė e vet dhe tė jetė zbukuruar (me bimė, pemė e behar), e banorėt e saj tė mendojnė se janė tė zotėt e saj, e asaj i vjen urdhri ynė, natėn ose ditėn, Ne e bėjmė atė (tė mbjellat) tė korrur sikurse tė mos ekzistonte dje. Kėshtu Ne u sqarojmė faktet njerėzve qė mendojnė. (Junus:24)

    Pas njė kohe tė caktuar tė jetės gjatė sė cilės njeriu supozon se ėshtė fizikisht dhe mentalisht i fortė dhe e percepton tėrė botėn pėrmes pikėvėshtrimit tė tij, ai papritmas kalon nė njė etapė ku humbė shumė gjėra qė ai mė parė kėnaqej me to. Ky proces ėshtė i paevitueshėm dhe i pakthyeshėm. Kjo ėshtė vetėm pėr shkakun se Allahu e ka krijuar kėtė botė si vend tė pėrkohshėm pėr tė jetuar nė tė dhe e bėri tė papėrsosur qė tė na shėrbej si pėrkujtues tė ahiretit.
    #VamosArgentina

  10. #10
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Mėsimet e nxjerra nga plakja e personave tė famshėm

    Plakja ėshtė e pashmangshme. Askush, pa pėrjashtim, nuk mund t’i ikė. Duke parė personat e famshėm se si plaken ka ndikim tė madh tek ne, meqė dėmtimi i tyre fizik ėshtė i dukshėm. Duke qenė dėshmitar pėr plakjen e njerėzve tė njohur pėr nga fama, pasuria dhe bukuria e tyre, sigurisht ėshtė pėrkujtues pėr shkurtėsinė dhe tė parėndėsinė e kėsaj jete.

    Ēdo ditė mund tė shihet ky fakt nga qindra shembuj pėrreth nesh. Njė person inteligjent, i shėndoshė dhe i famshėm, dikur simbol i bukurisė ose suksesit, njė ditė del nė gazetė, revistė dhe nė televizion me aftėsi tė kufizuara fizike ose mentale. Ky ėshtė pėrfundim i pothuaj tė gjithėve. Sidoqoftė, njerėzit e popullarizuar kanė vend tė posaēėm nė mendjen tonė; mėnyra se si ata plaken dhe humbin sharmin na e rėndon edhe mė shumė mendjen. Nė faqet nė vijim, do tė shihni fotografitė e disa njerėzve tė popullarizuar. Secila foto ėshtė shenjė e qartė se pa marrė parasysh se sa je i ri, i bukur dhe i suksesshėm, pleqėria do tė jetė fund i pashmangshėm .


    #VamosArgentina

Faqja 0 prej 13 FillimFillim 1210 ... FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Deklarata universale e tė drejtave tė njeriut dhe Islami
    Nga Cappuccino nė forumin Toleranca fetare
    Pėrgjigje: 98
    Postimi i Fundit: 30-11-2013, 13:37
  2. Qėllimi i jetes
    Nga Namila nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 28-05-2011, 10:01
  3. Kur'ani, Dituria dhe Shkenca
    Nga Orientalist nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 27-01-2007, 09:31
  4. Fenomeni i terrorizmit – Sfida e rendit te ri boteror
    Nga Enri nė forumin Problemet ndėrkombėtare
    Pėrgjigje: 4
    Postimi i Fundit: 17-01-2004, 10:59
  5. Bibla Kur'ani Dhe Shkenca
    Nga Saraj nė forumin Toleranca fetare
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 24-11-2002, 08:02

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •