Vetitë që duhet t’i ketë burri
Si tek gratë ashtu edhe tek burrat virtyti i parë është be¬simi i tij. Një hadith që e cituam në nëntitullin “Nevoja për martesë” po e përsërisim edhe këtu:
“Kur të vijë tek ju dikush me karakterin dhe be¬simin e së cilit jeni të kënaqur, jepjani vajzën tuaj. Nëse nuk veproni kështu, do të lindin intrigat dhe përçarjet.” “Nëse, o i Dërguar i All-llahut, tek ai mbretëron skamje dhe rrjedh nga familja jo bujare?” i Dërguari i All-llahut duke përsëritur tri herë tha: “Kur të vijë një njeri me fenë dhe karakterin e të cilit jeni të kënaqur, martojeni”.
Kufuv (ngjashmëria)
Në sistemin e vjetër juridik kihej kujdes që të mos ketë diferenca klasore midis bashkëshortëve të ardhshëm. Në të drejtat e vjetra brahmane, më parë, një burrë mund të mar-tohej me një femër të klasës më të ulët, më pastaj, një martesë e këtillë midis njerëzve të shtresave të ndryshme, sipas zakonit, nuk pranohej. Në të drejtën romake, kurorë legale, mund të bëhej vetëm midis një burri, qytetar i Romës, dhe një gruaje, gjithashtu qytetare e Romës. Nëse njëra nga palët s’kishte të drejtën e qytetarit (ose e humbte atë) kurora prishej.
Në të drejtën islame ekzistojnë disa norma në dobi të gruas. Gruaja ose prindi i saj, mund të kërkojë disa kushte prej atij me të cilin do të lidhë kurorë. Juristët e ndryshëm japin mendime të ndryshme lidhur me atë se si duhej të dukeshin këto normativa. Një rregullim i këtillë quhet “kufuv”, që do të thotë ngjashmëri, barazi etj,
Drejtimet e ndryshme ndajnë të njëjtin mendim, se në pikëpamje të fesë midis bashkëshortëve duhet të ketë bara¬zi. Veç kësaj hanefijtë, sollën edhe një kusht se burri nuk du¬het të jetë në shkallë më të ulët se gruaja nga aspekti i prejardhjes, kështu janë kurejshët midis tyre, arabët tjerë midis veti. Njerëzit tjerë jashtë radhëve të arabëve, janë të barabartë dhe mund të martohen. Gjithashtu, burri duhet të ketë fuqi financiare deri në atë shkallë sa t’ia paguajë gruas mehrin dhe të ketë aq sa mund të paguajë ali¬me¬nta¬cion 6 muaj ose një vjet. Edhe nga aspekti i marrëdhënieve ndaj shoqërisë ku jeton, nuk duhet t’i sjellë gruas turp.
Sipas shafiijve, në pikëpamje të fesë, profesionit, ori¬gjinës dhe lirisë, burri nuk duhet të jetë në një shkallë më të ulët nga gruaja.
Gjithashtu edhe tek hanbelijtë mendohet përafërsisht njëlloj. Ndërsa, malikijtë, mendonin më lirisht dhe për nga argumentet fetare, sillen në mënyrë më solide. Sipas tyre kufuvi ose barazia kërkohet vetëm në besim, në shëndetin trupor dhe të organeve trupore.
Kritika dhe preferime
Është e qartë se juristët islamikë në temën e kufuvit dhe vetitë që duhen kërkuar tek burri, nuk kanë arritur një mendim të përbashkët. Imami Malik Thevri, nga hanefijtë Imam Kerhi, sipas një transmetimi Imam Shafiu, Amr b. Mes’ud, nga tabiinët Muhammed b. Sirin dhe ‘Umer b. Ab-dulaziz mendojnë se barazia kërkohet vetëm në fe dhe moral. Pikërisht kështu flet edhe hadithi të cilin e thek¬suam në fillim të kësaj teme. Ato hadithe që janë në lidhje me kërkesën e barazisë së origjinës midis palëve nuk mund të jenë të fortë. E nga ato hadithe që janë autentikë nuk mund të nxirret një gjykim i këtillë.
Barazia profesionale jasht barazisë së origjinës kohë paskohe ndryshon si edhe nga vendi në një vend tjetër. Disa profesione të cilat në ndonjë vend ose në ndonjë inter¬val kohe, llogariten të ulëta dhe të prapambetura, në ndonjë vend tjetër trajtohen ndryshe.
Ekzistojnë disa hadithe autentike të Pejgamberit a.s., të cilat në rrënjë e mohojnë diferencën midis njerëzve në baza të origjinës. Para së gjithash, në ajetin 13 të sures el-Hu¬xhu¬rat All-llahu xh.sh. na shpall se të gjithë njerëzit kanë preja¬rdhje nga një mashkull dhe një femër, ndaj janë të barabartë dhe të ndarë në fise të ndryshme që të munden të njihen dhe të identifikohen. Superioriteti mund të kërkohet vetëm në devotshmëri që mund të ekzistojë tek secili:
“...s’ka dyshim se tek All-llahu më i ndershmi ndër ju është ai që më tepër është ruajtur...”
Edhe Pejgamberi a.s. urdhëron kështu:
“Njerëzit janë të njëjtë si janë të njëjtë dhëmbët e krehërit. Asnjë arab nuk gëzon më tepër përparësi nga joarabi. Përparësia është vetëm në devotshmëri ndaj All-llahut.”
Në hutben e njohur lamtumirëse të Pejgamberit a.s., një citat thotë kështu:
“Njerëz! Zoti është Një. Edhe babai juaj është një. Të gjithë ju jeni bij të Ademit. E Ademi është krijuar nga dheu. Para Zotit është më i çmuari, ai që Zotin e re¬spekton më shumë. Arabi nuk ka asnjë përparësi nga joarabi, përveç masës së respektit ndaj Zotit.”
Dhe të theksojnë edhe këtë se Muhammedi a.s. e martoi Fatimen të bijën e Kajsit që ishte e mençur, e bukur dhe prej fisit Kurejsh, si fis që llogaritet ndër fiset më të njohur dhe më të ngritur, për Usamen, i biri i një robi të çliruar. Gjithashtu, në kohën e tij, e motra e Abdurrah¬man b. Avf nga kurejshët, u martua me ish robin, Bilalin nga Etiopia, ndërsa Ebu Hudhejfe e dha të bijën e vëllait për robin e vet, Salim. I Dërguari a.s. disa nga veprat e këtilla i kreu vet e disa nga ato, pasi u informua, i lejoi të kryhen.
Edhe familja është një nga ato elemente ku ne muslimanët jemi duke pësuar disfatë në frontin tonë të luftës midis së vërtetës dhe gënjeshtrës që ka arritur në shkallën më të lartë e që vazhdon prej kohës së njeriut të parë dhe Pejgamberit të parë, Ademit a.s. Numri i familjeve tona që janë të lidhura me imanin e Islamit dhe zakonet lidhur me to, gjithnjë po zvogëlohet. Arsye për këtë është korrup¬cioni rreth masave dhe vlerave në kurorë. Vajzat që janë rritur në familje muslimane shkojnë në qarqe ateiste për t’u martuar për doktorë, avokatë, inxhinierë, fabrikantë, ndërsa burrat besimtarë, nga ana tjetër, që s’janë të kujdesshëm ndaj fesë, martohen me vajza të cilat, gjithashtu nuk kanë kujdes të duhur ndaj fesë. Në këtë mënyrë familja islame, është e sulmuar nga dy anë dhe fatkeqësisht, prindërit që duken se janë besimtarë, më tepër janë të preokupuar me këtë dukuri. Ata, duke vërtetuar se po kërkojnë njeri be¬simtar, në realitet kërkojnë dhëndër të pasur (madje edhe sikur të jetë mëkatar). Këta njerëz, që me trupin e vet janë të kthyer nga Kibla e me zemra nga materia, hyjnë në atë kategori, për të cilën i Dërguari a.s. në hadithin që vijon thotë:
“Secili ummet (popull) ka nga një intrigë, e intriga e ummetit tim është pasuria.”
Njëri nga as’habët Sehl b. Sa’d es-Saidi, thotë: Një ditë pranë të pranishmëve të Pejgamberit a.s. kaloi një njeri. I Dërguari a.s. e pyeti njërin ndër të pranishmit:
“-Ç’do të thoje për këtë që po kalon?
-Është vendas i vjetër. Betohem se sikur të kërkojë vajzë, meriton t’i jipet. Nëse flet për ndonjë temë, meri¬ton t’i dëgjohet fjala. - tha as’habi.
I Dërguari a.s. heshti. Pas pak kohësh kaloi një tjetër. Edhe kësaj radhe pyeti:
-E për këtë, ç’do të thuash? Ky u përgjigj:
-O i Dërguar i Zotit, ky është njëri ndër musli¬manët më të varfër. Sikur të kërkojë vajzë, meriton të refuzo¬het. Që të jetë ndërmjetës, meriton të mosprano¬het, e, nëse flet diçka, nuk meriton të dëgjohet.
Pas këtyre fjalëve i Dërguari i All-llahut tha:
-Ky nga ai i pari vlen shumë më tepër se një botë e tërë.
Nuk e njoh ndonjë të vërtetë më të madhe se sa atë që e shpalli i Dërguari i All-llahut.”
Të kërkuarit e vajzës
Në kohën e Pejgamberit a.s. Aliu personalisht e kërkoi Nënën tonë, Fatimen r.a. nga i Dërguari a.s. As’habët u ofronin vajzat dhe motrat e tyre njerëzve përkatës në moshë të martesës, e ata, ose pranonin ose refuzonin, e grave që u pëlqente martesa me dikë ofroheshin personalisht vetë. Kjo rrodhi nga dëshira fetare, sinqeriteti dhe modestia.
I Dërguari a.s. thotë:
“Askush të mos kërkojë të njëjtën vajzë pasi e kërkoi vëllau besimtar, vetëm pasi ky të ketë hequr dorë, ose, po t’i jipte leje atij të dytit. Kjo bën përjashtim”
Nuk rekomandohet oferta e kurorës në mënyrë të hapët, gruas që është në fazën e pritjes (sipas sheriatit-iddeti), pas shkëputjes së kurorës ose pas vdekjes së bashkëshortit.
Krijoni Kontakt