Qeveria miraton krijimin e Qendrės se Studimeve Albanologjike
KM.gov.al
22/8/2007
- Kryeministri Berisha: Synojmė fuqizimin dhe pėrsosjen e organizimit tė veprimtarisė shkencore tė instituteve kėrkimore.
Kryeministri Berisha paraqiti sot nė mbledhjen e kėshillit tė Ministrave vendimet e qeverisė pėr modernizimin e institucioneve kėrkimore dhe kalimin e tyre pranė institucioneve mėsimdhėnėse.
Kryeministri u shpreh se kėto vendime, tė cilat paraqiten pas njė pune tė gjatė tė pėrkushtuar tė njė grupi tė gjerė studiuesish dhe pėrfaqėsuesish tė botės akademike, shėnojnė njė kthesė rrėnjėsore drejt shkėputjes nga njė njė formė e vjetėr e organizimit tė shkencės dhe vendosjen e saj nė alternativėn perėndimore.
Kryeministri theksoi se reforma e institucioneve kėrkimore tė Akademisė sė Shkencave ka patur vetėm njė synim kryesor, atė tė fuqizimit, mbėshtetjes dhe pėrsosjes sė organizimit tė veprimtarisė kėrkimore shkencore tė kėtyre institucioneve, si dhe vendosjen e tyre mbi platforma moderne perėndimore.
Kryeministri theksoi se kėto institucione do tė mbėshteten fuqimisht nga qeveria me financime dhe investime me qėllim qė tė funksionojnė me standartet mė tė larta bashkohore.
Duke vlerėsuar se mėsimdhėnia dhe kėrkimi shkencor lidhen nė mėnyrė pėrfundimtare dhe organike me njėra tjetrėn, Kryeministri theksoi se univerisetet janė djepi i gjenisė krijuese, i mendimit intelektual dhe atij shkencor.
Duke u nisur nga kjo , nė pėrputhje me fushat dhe prioritetin e tyre, do tė krijohet Qendra e Studimeve Albanologjike, e cila do tė pėrfshijė disa institute, si ai i albanologjisė, instituti i arkeologjisė dhe ai i historisė, u shpreh Kryeministri.
Kryeministri theksoi se ky institute duhet tu thotė shqiptarėve tė vėrtetėn mbi historinė e tyre, pasi edhe sot e kėsaj dite ata e kanė tabu historinė e tyre. Gjithashtu kryeministri u shpreh se eshtė e domosdoshme qė kėtij instituti ti kėrkohet tė bėjė historinė jashte tendencioziteteve ideologjike.
Ndėr Institucionet qė do tė krijohen Kryeministri veēoi vendimin pėr krijimin e Institutit tė Antropologjisė kulturore, i cili u shpreh kryeministri merr njė vlerė tė madhe. Duke vlerėsuar potencialin e jashtėzakonshėm tė studiuesve shqiptarė nė fusha tė tilla si ajo e gjuhėsisė, historisė, arkeologjisė, etj, Kryeministri shprehu besimin se kjo qendėr do ti japė njė shtytje tė madhe shkencave albanologjike tė vendit.
Kryeministri theksoi se me funksionimin e kėtyre Instituve tė rėndėsishme do tė pakėsohet burokracia dhe do tė zhvillohet shkenca nėpėrmjet investimeve dhe financimeve pėr tė.
Ndėr tė tjera, Kryeministri u shpreh:
Pėrveē kėtij vendimi tė rėndėsishėm do tė thoja se nė kėtė mbledhje ne kemi edhe njė seri vendimesh tė tjera tė rėndėsishme, ndėr tė cilat unė do tė veēoja projektvendimet pėr reformėn e institucioneve kėrkimore. Pas njė punė te gjatė tė kujdeshshem dhe me pėrkushtim tė njė grupi tė gjerė studiuesish , pėrfaqėsues tė botės akademike shqiptare, Ministria e Arsimit ka sjellė kėto vendime me tė cilat shpreh bindjen mė tė madhe se shėnohet njė kthesė rrėnjėsore drejt shkėputjes nga njė alternativė sė cilės I ka kaluar koha, shkėputjes nga njė formė organzimi e shkenės dhe vendosjen e saj nė alternatiovėn perėndimore.
Nė reformėn e institucioneve kėrkimore tė Akademisė sė shėqkėnacdeve ka patur vetėnm njė synim ,kryesor, fuqizimin , mbėshtetjn, pėrsosjen e organizimit tė veprimtarisė kėrkimore shkencore tė kėtyre institucioneve, vendosjen e tyre atyu kua ato sot qėndrojnė nė tė gjitha vendet perėndomore, shkeputjen e tyre nga platoforma burokratike, sovjetike.
Nuk duhet tė mohojmė pėrpjekjet e stafeve tė gjerta akademike pėr tu shėkputur, por modeli ishte I vjeter, dhe pėr ata qė kanė punuar me modele, kėyto modele nuk zėvendėsohen duke ndryshuar, por duke vendosur njė mopdel tė ri. Nė qoftė se tenton tė arrish njė gjė tė re me njė model tė vjetrė, pėrsėrit tė shkuarėn. Krijohet prtanė universitetve .
Mėsimėdhėnia dhe kėrkimi shkencor lidhen nė mėnyrė pėrfundimtare dhe organike. Univerisetet janė djepi ui gjenisė krijuese, I mendimit intelektual , I mendimit shkencor, pra nė pėrputhje me fushat dhe prioritetin e tyre, krijohet qendra e studimeve albanologjike e cila pėrfshin pas vėrejtjeve dhe sugjerimeve qė kanė bėrė personalitet tė shquara kanė vendosur qė nė kėtė qendėr tė pėrfshihen didsa institute, innstituti I albanologjisė, institute I arkeologjisė, instituti I historisė dhe uroj qė ky institute tu thotė shqiptarėve tė vėreteėn mbi historinė etyre. Edhe sot e keėsaj dite shqiptarė e kanė tabu historinė e tyre. Ėshtė e domosdoshme qė kėtij institute ti kėrkohet tė bėjė historinė jashėt tendenciozitetve ideologjike etj. Mund tė jemi I vetmi komb qė ende nuk mund tė njohin historin ė etyre. Nė se diku muind tė mendohet se kjo nuk ka intereson, pėr tė mos thėnė ndonjė tjetrė se kjo na turpėron, sepse sigurisht po ti nxjerrėsh gjėrat jashėt kontekstit tė kohės mund tė dalin ndryshe, por shqipatrė nuk kanė pse tė mos vlerėsojnė historrin ė etyre, arritjet , dėshtimet sukseset, disfatat, nė mėnyrė qėq ajo tė bėhet gjithnjė e mė shumė racionale.
Njė institute tjetėr do te jetė institute i Antropologjisė kulturore, institute i kulturės popullore dhe arteve dhe kjo merr njė vkerė shumė tė madhe. Institui I Arkeologjisė ėshytėg njė tjetrė institucion I rėndėsishėm I kėsaj qendre, e cila do tė quhet qendra e studimeve albanologjike. Pra pakėsohet buroktracia, shtohet shkenca, shtohen investimet dhe financimet. Ne kemi njė potencial tė jashtėzakonshėm nė kėto fusha, si nė fushėn e gjuhėsisė, historisė, arkeologjisė. Njė vend tė pasur me zona arkeologjike sa askusht tjetrė. Tė pasur nė kulturėn e tij dhe mjerisht jo tė ekspozuar sa duhet. Kam besim se kjo qendėr do tė shkėlqejė dhe do ti japė njė shtytje tė madhe shkencave albanologjike tė vendit, shkenca bazė tė kombit shqiptar.
Do tė ngrihet instituti I Gjeoshkencave pranė institutit gjeoteknik tė Tiranės dhe ky pėrfshin njė seri departamentesh, instituttesh me njė rol shumė tė madh nė rritje. Disa prej kėtyte institucioneve kanė pėsuar njė rrudhje tė madhe. Sot hidrometerologjia pėrbėn njė nga pėrparėsitė e mėdha tė kėtij vendi, por ky institut nuk kryen dot pėr shkak tė mungesės sė fondeve, as detyrėn mė elementare tė monitorimit tė pasurisė sė parė tė kėtij vendi, tė ujrave. Unė dhash kėtė shembull, por probleme tė tilla muind tė kene edhe institucione tė tjera. Qeveria ėshtė e vendosur tu japė atyre tė gjithė buxhetin , tė gjithė mbėshtetjen , tė gjithė hapsirėn qė ato tė pėrmbushin msionin e tyre, nė mėnyrė qė ato tė krijojnė ligjėrisht hapsira tė reja tregu.
Nė tė vėrtetė kjo reformė pėrbėn njė modernizim real tė universiteteve tona. Me kėtė reformė universitett tona ngjasojnė me shumė se kurrė me universitet e vendeve tė tjera perėndimore.
Duhet tė konsiderojmė dhe tė rikonsiderojmė rritjen e buxhetit pėr kėrkime shkencore investimin nė ekselencan shqiptare. Njė fond ėshtė krjijuar, ky fornd do tė fuqizohet, njė fond I dytrė do tė krijohet pėr ekselencat jo vetėm nė botėn akademike, por ekeselencat nė administratėbn publike shqiptare, ndaj dhe ministria e arsimit duhet tė monitorojė sė bashku me Kėshillin e lartė tė arsimit, zbatimin e kėsaj reforme, tė shqyrtojė tė gjithė problematikėn dhe vėshtirėsitė qė mnund tė dalin nė zbatimin e saj , tė ndėrhyjmė dhe tė lehtėsojmė maksimalisht konsolidimin e saj. Kjo ėshtė njė reformna shumė e rėndėsishme pėr vendin, sepse ka tė bėjė me tė ardhmen e vendit, tė universiteteve, me tė ardhmen e zhvillimit tėrėsor tė Shqipėrisė. Ėshtė e domosdoshme qė nė procesin e integrimit tė mund tė shfrytėzohėn tė gjitha lehtėsirat qė siguron ky process pėr fuqizimin e kėrkimit shkencor. Kjo kėrkon antėrsimin nė nisma tė caktuara , kėrkon buxhetim tė kėtyre nismave , nė mėnyrė qė tė pėrfitohet maksimalisht prej tyre, por unė kam besimin qė Ministria e Arsimit, Ministria e Integrimit, do tė bashkėpunopjnė ngusht pėr suksesin e plotė tė kėsaj reforme.
Krijoni Kontakt