Të pamundurat

[RaPSouL]

Të pamundurat

Prej dy vitesh ndodhemi në qeverisjen e të djathtëve dhe na kanë mbetur ende dy vite të përfundojmë këtë bashkëjetesë. Të joshur prej premtimeve elektorale, nuk nguruam të kalonim në opozitë të majtët për të rikthyer në pushtet të djathtët, që prej 8 vjetësh në opozitë nën drejtimin e “Doktorit” dukej e pamundur. Disa besuan verbërisht që Shqipërisë i kishte ardhur koha për ndryshim, e disa u treguan skeptik. Por në fund të fundit, Shqipëria kishte nevojë të ndryshonte për të realizuar objektivat e një shteti demokratik.

Na premtuat me plot zell, furnizim me drita e ujë të pijshëm, rrugë të asfaltuara, punësim, shkollim e gjithçka që shteti i detyrohet t’i ofrojë në paketën e shërbimeve qytetarit të tij. Ditët kalojnë dhe ajo çka lamë pas, si e pamundur për t’u rikthyer, tashmë është realitet. Realitet, i cili vetëm në Shqipëri gjen strehë, a thua sikur nuk bëjmë dot pa njëri-tjetrin? Sezoni turistik i prezantuar si një ndër prioritetet e qeverisjes ende pa arritur pikun e tij, frytet i shfaq të rrudhura. Në pjesën më të madhe të vendit energjia elektrike është kthyer në luks, sepse mund ta kesh vetëm për pak orë, e në të kundërt “do ta blesh” tek gjeneratori zhurmues e në pamundësi do t’i drejtohesh vezullimit të qiririt.

Vapa përvëluese na detyron të freskohemi e të mbushim ujë ku të mundemi, jo se s’kemi rubineta, por sepse ato janë tharë. Çmimet e mallrave të konsumit dhe papunësia njohin rritje të vazhdueshme, si pasojë e krizës energjetike dhe ekonomike. Do të mjaftonte që këto elementë jetikë të na krijonin një emergjence kombëtare, e cila kërkon menaxhim. Por ajo që për fatin tonë të keq po ndodh, është mënjanimi i këtyre problemeve dhe luftimi me “mullinjtë e erës”. E larguan Belin pak kohë më parë, si një ndër përgjegjësit e krizës energjetike.

Erdhi drejtuesi i radhës në KESH, dhe “Doktori” u zotua që do të mbante premtimin që i kish dhënë shqiptarëve për energji elektrike pa kufizime. Shpejt në kohë, premtimi i pambajtur prej vite e vite nga të parët e vendit, tashmë është kthyer në misionin e pamundur. Me qetësinë komode para mediave, ministri përgjegjës paralajmëron shtimin e errësirës. A thua të jetë i qetë se ka arritur objektivat e punës për të cilën e paguajnë taksat tona, apo se karrigen ministrore ia kanë lënë të hipotekuar. E pse te shqetësohet, kur hallet tona të përditshme për të tërë politikanët e jo vetëm për të janë të parëndësishme. Atyre u interesojnë vetëm probleme madhore, që kanë lidhje me qëndrimin e tyre në parlament: si zgjedhja e Presidentit të ri që i mundoi por dhe pse pa konsensual e zgjodhën, ndërrimi i Prokurorit të Përgjithshëm, e çështje politike që për konsumatorin nuk kanë impakt të drejtpërdrejtë. E në tërë këtë vorbull çështjesh ku zgjidhjet janë “të mundura„ dhe “të pamundura„ kjo qe-veri ka krijuar konfliktin më të ri me median e lirë.

Pa hyrë në detaje të këtij konflikti, nëse në Top-Media ka diçka që nuk shkon me financat, qeveria ka gjetur mënyrën më të gabuar për ta zgjidhur. E s’mund të ndodhte ndryshe ku për halle apo probleme qoftë dhe nga më të voglat, ligjvënësit apo drejtuesit tanë na ofrojnë zgjidhjen më të stërmundimshme dhe me kosto nga më të lartat, pa nguruar t’i lënë si zgjidhje për momentin e fundit. Duke cituar diçka nga Theodore Malloch “Sistemet e mbyllura fetare pengojnë zhvillimin ekonomik dhe sjellin ndërprerje të rritjes ekonomike.

Vendet me më pak liri fetare vuajnë edhe nga liritë dhe të drejtat ekonomike”. Sa mirë do të ishte që me tolerancën fetare absolute, gjë të cilën na e kanë zili shumë të tjerë, të ishim në vend të parë, për sa i përket zhvillimit ekonomik apo mirëqenies. Por ja, që dhe 17 vjet tranzicion po duken të pamjaftueshme. Vërtet jo sepse janë pak, por sepse kemi po të njëjtat mënyra drejtimi dhe që kohë më parë na kanë shkaktuar kriza nga më famëkeqet për Shqipërinë.

U fikën pa u ndezur mirë nga opozita “motorët e zgjedhjeve të parakohshme” por më tepër se sa zgjedhje për zgjidhjen e halleve të Shqiptarëve ngjasonin me zgjedhje pa zgjidhje. Në dy vitet opozitës, e majta në vend të reflektimit të rënies nga pushteti, shfaq pa reshtur egot personale të ish qeveritarëve të djeshëm. Ego, të cilat kanë mbjellë vetëm përçarje, që duken të pamundura, por që janë realitet. Realitet, i cili tregoi se tashmë e majta është e coptuar. Vendimet e opozitës nuk mundën as të pengonin rrjedhjen e votave, vota të cilat treguan se mund të dirigjohen dhe nga sms-së politikë. Një opozitë e cila në vend që të bashkohet për të krijuar alternativa zgjidhjesh, është kthyer si nusja me vjehrrën, që dhe pse në një shtëpi zihen sikur të jenë të huaja. Do të ishte në të mirën e vendit dhe çdo shqiptari, ku në politikën me një nga nivelet më të ulëta për sa i përket arritjeve dhe konsensusit, të na ofronin atë çka na e kanë bërë të pamundur.

Mos na mashtroni në dritën e diellit nëpër ekrane televizive, apo foltoren e parlamentit, përpara se të shkoni me pushime diku larg Shqipërisë që e keni lënë në terr! Por gjeni kurajën qytetare, duke u gjendur aty ku njerëzit sfiliten për të përballuar e menaxhuar këtë krizë famkeqe. Stina e nxehtë e ka rënduar këtë situatë, por ju s’mund t’i atribuoni mëkatet tuaja si përgjegjës kryesorë. S’mund të fajësojmë qiellin, të cilit i janë tharë dhe lotët për të krijuar reshjet shpresëdhënëse, ndoshta ky burim po thahet!. Zotërinj vendimmarrës, ju dini dhe keni mundësi të zgjidhni çdo problem për Shqipërinë e vogël, por me sa duket ju nuk doni!!!

Analiza Nga News 24. Nga Arsen Rusta.

[RaPSouL]

Pushteti ne flagrance

Pardje u hodh në mas-media edhe lajmi se “Ministria e Punëve Publike dhe Shoqata e Ndërtuesve kanë nënshkruar një marrëveshje të përbashkët, që synon kategorizimin e kompanive të ndërtimit në tenderat për veprat publike. Në bazë të kësaj marrëveshjeje, kompanitë me xhiro vjetore të lartë dhe me shumë punonjës, që janë treguar korrektë me tatimet, do të favorizohen në tenderat shtetërore. Palët ranë dakord edhe për përmirësimin e ligjit të Prokurimeve Publike, për të eliminuar praktikat e vërejtura deri tani, ku firma fantazmë fitojnë tendera disa milionë dollarëshe”.

Ndonëse në faqen zyrtare të internetit të kësaj ministrie, një dorë e kujdesshme nuk e kishte përfshirë këtë lajm, për rëndësinë që paraqet, po e analizojmë në vijim të këtij shkrimi. Nga pikëpamja kushtetuese, një marrëveshje e tillë nuk mund të ketë asnjë vlerë, mbasi në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë thuhet qartë dhe prerazi se “Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit” (Neni 18, pika 1). Dihet tashmë se pjesa më e madhe e akuzave penale të ngritura gjatë dekadës së fundit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit ndaj drejtuesve të ndryshëm të institucioneve shtetërore, janë për “shkelje e barazisë së shtetasve për pjesëmarrje në tendera”, përndryshe shkelje e ligjit për të favorizuar një firmë ose një tjetër, me të cilat këta të fundit kanë interesa të drejtpërdrejta materiale e monetare.

Më shqip, për shpërdorim të postit zyrtar duke diskriminuar subjekte të veçanta dhe duke favorizuar të tjera. Por deri më sot, kjo është bërë nga nëpunës të papërgjegjshëm dhe abuzantë, duke u përpjekur të gjenden shtigje ligjore dhe në asnjë rast “ditën për diell”, duke përdorur forcën e pushtetit apo në emër të “transparencës” së ushtrimit të tij.

Nga pikëpamja e kuadrit ligjor për prokurimet, një marrëveshje e tillë është e paligjshme, pasi Ligji Nr.9643, datë 20.11.2006 “Për Prokurimin Publik”, qysh në Nenin 1 përcakton se “Qëllimi i këtij ligji është: … d) të sigurojë një trajtim të barabartë dhe jodiskriminues për të gjithë operatorët ekonomikë, pjesëmarrës në procedurat e prokurimit publik... “ Edhe në disa nene të tjera të këtij ligji, janë dhënë përcaktime të mirëfillta që ndalojnë diskriminimin dhe favorizimin e firmave.

Kështu, në Nenin 2 (Parimet e përzgjedhjes), thuhet se “Përzgjedhja e fituesve të kontratave publike realizohet në përputhje me këto parime të përgjithshme: a) mosdiskriminim dhe trajtim i barabartë i ofertuesve ose kandidatëve; b) transparencë në procedurat e prokurimit; c) barazi në trajtimin e kërkesave dhe të detyrimeve, që u ngarkohen ofertuesve ose kandidatëve”. Madje në këtë ligj, gjendet edhe një nen i posaçëm (Neni 20: Mosdiskriminimi) që bën fjalë drejtpërdrejti për moslejimin e diskriminimit: “Autoritetet kontraktore duhet të shmangin çdo kriter, kërkesë apo procedurë, që lidhet me kualifikimin e operatorëve ekonomikë, që përbën diskriminim ndaj ose midis furnizuesve apo kontraktorëve ose ndaj kategorive të tyre”.

Veç sa më sipër, shtetit shqiptar nuk i mungon edhe një institucion i specializuar (Autoriteti i Konkurrencës), në Nenin 1 të Ligjit Nr. 9121, datë 28.07.2003 “Për mbrojtjen e konkurrencës” thuhet: “Qëllimi i këtij ligji është mbrojtja e konkurrencës së lirë dhe efektive në treg, duke përcaktuar rregullat e sjelljes së ndërmarrjeve, si dhe institucionet përgjegjëse për mbrojtjen e konkurrencës dhe përgjegjësitë e tyre”. Nuk po flas këtu për atë armatë institucionesh parazitare e paralele të krijuara thjesht për sytë e botës si Avokati i Prokurimeve, Kontrolli i Brendshëm në Këshillin e Ministrave apo në Ministrinë e Financave (që me ligjin e fundit “nxori në pension” edhe vetë KLSH-në). Heshtja e tyre është e pritshme dhe nuk shkakton kurrfarë habie te askush në vendin tonë që njeh si funksionon makina e përdorimit të pushtetit në favor të një grupi njerëzish të pushtetshëm.

I solla citimet e mësipërme ligjore dhe institucionale për të thënë se shtetit shqiptar, si çdo shteti normal e demokratik të botës, nuk i mungojnë mekanizmat që rregullojnë dhe garantojnë konkurrencë të ndershme në fushën e prokurimeve, pa përmendur faktin se prej një viti po zbatohet edhe një projekt i posaçëm i USAID-it – Sfida e Llogarisë së Mijëvjeçarit, pjesë e rëndësishme e të cilit është edhe rishikimi, plotësimi e përmirësimi i kuadrit ligjor në fushën e prokurimeve dhe rritja e kapaciteteve njerëzore të agjencive dhe institucioneve shtetërore të kësaj fushe.

Nga pikëpamja e interesit publik, nuk dëshiroj të ngre akuza pa fakt për “kapje të shtetit” dhe as ta trajtoj këtë marrëveshje si hallkën e radhës dhe pothuajse legale të këtij fenomeni tepër të rrezikshëm për stabilitetin e vendit dhe mirëqenien e qytetarëve të tij. Por si studiues nuk mund të mos sjell në vëmendjen e opinionit faktin se roli i firmave të ndërtimit në zhvillimet politike, veçanërisht në “ushqimin” e makinës pushtetërore të korrupsionit, është mjaft i madh dhe i njohur publikisht. Nivelin e lartë të korrupsionit në tendera, e pohoi edhe vetë ministri Olldashi gjatë takimit të tij me Shoqatën e Ndërtuesve, por “për këtë fenomen nuk ka bërë përgjegjës vetëm administratën publike”.

Madje edhe drejtues dhe ish-drejtues të lartë politikë te së majtës, deputetë të Kuvendit të Shqipërisë, analistë dhe intelektualë të njohur, etj, më shumë se njëherë gjatë dy-tre viteve të fundit kanë denoncuar rolin e dyshimtë të firmave te ndërtimit në zgjedhjen e liderit aktual të PS-së, ashtu si dhe shkallën e lartë të angazhimit të tyre në sponsorizimin informalisht të fushatave zgjedhore, duke përfshirë edhe zgjedhjet e fundit administrative për kryetar në bashkinë e Tiranës, kandidat i së cilës ishte edhe ministri aktual i Punëve Publike.

Nga tryeza dhe marrëveshja e fundit e paradyditëve të krijohet përshtypja se në një shtet ku vendin e korrupsionit kapilar dhe të shtrirë këmbëkryq në institucionet publike të paradyvjetëve e ka zënë korrupsioni politik dhe elitar, grumbullimi i vendim-marrjeve të rëndësishme për fondet publike, privatizimet, koncesionet, emërimet në postet e larta publike, etj., në pak duar dhe në pak objekte investimesh, ndërtuesit po i kërkojnë llogari pushtetit të sponsorizuar nga paratë që ata u kanë grabitur taksave, buxhetit të shtetit dhe sigurimeve shoqërore.

E në këtë kërkesë llogarie të frikshme në emër të parave kriminale të investuara në politikë, askush nuk mund të ndjehet i sigurtë, madje as vetë ministri që nënshkruan marrrëveshje të tilla anti-kushtetuese dhe anti-ligjore; as institucionet e kontrollit apo të pavarura që heshtin nga frika e ndëshkimit (anti-ligjor) e humbjes së vendit të punës per shkak te reformave që (ri)fillojnë me zgjedhjen e Presidentit….

Në një shkallë kaq të lartë të politizimit të institucioneve të shtetit nga pushteti i radhës, në një inkriminim të frikshëm të politikës me paratë e evazionit dhe të korrupsionit, merret me mend se si dhe sa mund të ndjehet i qetë për të ardhmen e vet qytetari i thjeshtë taksa-pagues apo biznesmeni i ndershëm që nuk dëshiron të rrijë i zhytur në informalitet.

Duke mos dashur të ngre akuza politike, nisur nga marrëveshja në fjalë e Ministrisë së Punëve Publike me Shoqatën e Ndërtuesve, i ftoj publikisht institucionet e përmendura në këtë shkrim, të distancohen nga kjo marrëveshje dhe çdo tentative tjetër e këtij lloji për të kapur shtetin “legalisht”. Përndryshe, heshtja ose shmangja nga përballja me të vërtetat që zhvillohen përpara syve tanë si rasti i kësaj marrëveshjeje, përbën një provë më shumë se nuk kemi të bëjmë me një “kapje të shtetit” që na kërcënon prej vitesh si “shpata e Damokleut”, por me një dështim të tij – një “state failure”, me rrënim të shtetit nga pushteti i radhës në emër të interesave korruptive të pushtetarëve.

Nga Zef Preçi