Psikiatria dhe psikoterapia sistemike

[Psikiatria]

Dëshiroj ti përshëndes të gjithë ata që kuptojne dhembjen shpirtërore dhe vuajtjet e atyre që ne i etiketuam si të sëmuarë psiqik, që në mënyrë koshiente apo subkoshiente i margjinalizuam dhe stigmatizuam nga çdo mirëqenie sociale dhe tallemi duke thënë se ata nuk janë disa prej nesh, prej llojit tonë. A ekziston formë me e turpshme e injorimit të vetëvehtes?
Sa më shumë që arrijmë t'i njohim problemet psiqike aq më shumë bindemi se dallimi në mes nesh dhe "atyre" është shumë i vogël. Ata nuk kanë asgjë më pak e më shumë se ne, që nga mungesa e forcës dhë vogëlsia e zemrave tona, jemi të prirë t'i hudhim nga të gjithë binarët jetësor që ne (mendojme) se i ndërtuam. Po t'i respektonim më shumë ata (të sëmuarit, jo vetëm psiqik) do të bagazhonim një fije shpresë se fundi i jetës sonë do të ishte më dinjitoz.
Motoja ime jetësore. I DUA NJERËZIT

[Psikiatria]

I dashuri Sami
Urime për shkrimin tënd tejet interesant dhe të linkuar në mënyrë shumë logjike
Besoj se do të gjesh kohë te üublikosh më shumë nga punimet tuaja
Elsa

[Psikiatria]

SEKSUALITETI-SEXUALITÄT


Aspektet psikiatrike dhe sociale të Seksualitetit


Dr.med. Sami Dalipi


Ja shikoja këmbët, duartë, thonjët e ngjyrosur dhe buzët..më dukej se nuk kisha kohë të mendoj apo të them, vala e ngrohtësisë që vërshonte trupin tim tejkalonte mundësinë e të menduarit racional. Atë që e ndjeja do ta definoja si epsh të kënaqësisë. Ishte figurë që e konfrontoja për herë të parë në jetë. Mendoja „Po të kem fat të gjendem me të në shtrat, do të ekplodoja nga lumturia; imagjinoj një raport të zjarrtë seksual. “.

Ishte ky një rrëfim i një djaloshi që është i ngjashëm me rrëfimet e shumta djaloshare. Mënyra e koncipimit të rrëfimit të bën të hamendesh për këto sfera të vetëdijes: frika nga dështimi, rezerva, dëshira e permbushjes së një dëshire të ngjashme me atë që e përjetojmë në minutat e parë pas lindjes: nevoja për të marrë frymë (e pavetëdijshme dhe e domosdoshme) dhe nevoja për të thithur. Kjo pasqyron fazën primare të zhvillimit tonë psiqik që njihet si fazë orale. Në këtë periudhë identifikojmë „Objektin e parë të dashurisë“. Këtë „objekt“ në këtë periudhë për të dy gjinitë e pasqyron nëna. Mënyra e sjelljes së saj (nënës) ndaj foshnjes determinon me të madhe identitetin seksual të saj. Babai i psikoanalizës, Sigmund Freud, rëndësi të madhe u jep pikërisht EPSHEVE. Epshet pasqyrojnë hapin më arkaik të koncipimit të ndjenjave dhe botës emocionale të individit. Në periudhën zhvillimore, kur vetëdija jonë nuk ështe e vetëdijshme se është e vetëdijshme, kur arsyeja nuk sheh arsyen, futemi pavetëdijshëm në fazën përfundimtare të maturitetit psikik që kalon nëpër të ashtuquajturin „kompleks të Edipit“, që pasqyron trekëndshin më të rëndësishëm në zhvillimin e identitetit tonë seksual. Me hyrjen në pubertet vie deri ke stratifikimi definitiv i personalitetit.

Identiteti seksual duhet vështruar nga tri aspekte: Aspekti biologjik, që koncipohet nga vetitë primare dhe sekondare seksuale, që bazohen në diferencat biologjike dhe që nuk ka të bëj asgjë me dëshirën e individit se si ai definon sferën e tij emocionale lidhur me seksin e tij. Stereotipet dhe klishetë shoqërore lidhur me atë se si do ta përjetojmë vetëvehten në kontekstin seksual, në çfar drejtimi do t’i përjetojmë preferencat tona seksuale dhe cilat do të jenë botëkuptimet tona rreth marrëdhënieve seksuale. Kjo sferë emocionale bie nën ndikimin e botëkuptimeve të grupacioneve dhe shtresave të ndryshme shoqërore. Normativat e shumta të funksionimit të individit në familje, rreth të ngushtë shoqëror, profesion e gjetiu ndikojnë me të madhe në modulimin e sjelljeve dhe transferit të energjisë seksuale në milieun social. Sjelljet tipike shoqërore të mashkullit dhe femrës në aspektin psikologjik vështrohen nga kënde dhe pozita variable. Mvarësisht nga doktrinat që përfaqësojnë, disa autorë shohin dallime të konsiderueshme ndërmjet femrës dhe mashkullit: ndryshimet të kontekst të agresivitetit, shkallës së aktivitetit, dominancës, impulsivitetit si dhe dallimet në rastet e reakcioneve afektive siç janë: frika-trimëria; ndëgjueshmëria–prostesta; kooperativiteti- rebelimi, etj. Psikoterapeuti gjerman, Giessen në rezultatet e testimeve të tij konstaton se femrat, në krahasim me meshkujt, janë më të kujdesshme, më frikacake, më lojale, më të dobëta, më të rregullta, më precize dhe më labile në aspektin psiko-emocional.Vetëdija “psiqike” si femër apo mashkull- Përkundër substratit biologjik që në aspektin fenotipik përcakton përkatësinë tonë seksuale, ndjenjat dhe përjetimet “psiqike” të vetëvehtes luajnë rol shumë të rëndësishën në sjelljet tona ndaj ndjenjave tona seksuale dhe reflektimin e tyre në ambientin shoqëror. Kjo problematikë u studjua me të madhe nga psikologu dhe psikoanalisti gjerman Roben J. Stoller.

Ai është autor i shumë librave që kanë të bëjnë me tematikën e identitetit seksual. Identiteti ynë seksual mvaret në masë të madhe nga “shembulli” i prindërve tanë mirëpo edhe nga influenca e bashkëmoshatarëve (peer- group). Respekti ndaj babait potencon identitetin mashkullor ndërsa respekti ndaj nënës identitetin femror tek i njëjti individ. Nëse një vajzë ka probleme me identitetin femror të së ëmës, sipas të gjitha gjasave, në të ardhmen do të reflektojë simptome që flasin në favor të ndërprerjes së kompletimit të identitetit të saj seksual (femror në këtë rast). Gjatë zhvillimit tonë psiqik ne identifikohemi më së shumti me njerëzit më të afërt. Njeriu të cilit parimisht i besojmë dhe mbështetemi në të padyshim është NËNA. Pra, ajo pasqyron objektin primar në raporet tona sociale. Ky fakt ka rëndësi të madhe për zhvillimin e identitetit tonë seksual: Në fillim të zhvillimit të botës së saj emocionale, vajza identifikohet me identitetin e së ëmës, që pasqyron të njëjtin seks; djali përkundrazi, duke u identifikuar me identitetin e së ëmës identifikohet me seksin e kundërt. Kjo e dhënë për djelmoshat pasqyron rrezikun nga feminizimi. Në rrjedhë të zhvillimit të mëtutjeshëm të identitetit të tij seksual mashkulli heq interesat emocionale nga nëna dhe i rikthehet babait (identitifikimi me seksin e njëjtë). Për femrën, në të kundërtën, ekziston rreziku i humbjes së distancës me të ëmën, kështu që në vazhdim të zhvillimit të mëtutjeshëm të identitetit të saj i mbetet të angazhohet për zhvillimin e aftësisë së krijimit të distancës. Pozita nismëtare biologjike në raport me të ëmën për secilën gjini bart në vete përparësi dhe të meta të konsiderueshme: Vajza gëzon përparësinë të gëzojë identitetin “bërthamor” si femër, ngase është më lehtë që me primesa të lindura të femrës të identifikohesh me seksin e njëjtë. Rruga për krijimin e një identiteti stabil seksual për femrën është më e thjeshtë.

Mashkulli, në të kundërtën, që në fillim të jetës, duhet të identifikohet me gjininë e kundërt. Në kushtet e identifikimit intenziv me të ëmën ekziston rreziku nga feminizimi. Në kushte normale, heret apo vonë, mashkulli kërkon „mostrën” identifikuese të seksit të njëjtë- të babait apo gjyshit, xhaxhait apo të ndonjë të afërmi tjetër në rrethin familjar, i cili në mungesë të babait merr rolin e tij (vdekja, ndarja..). Parakusht i domosdoshëm për identifikimin me figurën e babait është ekzsitenca e një personi me të cilin ekzistojnë marrëdhënie të mira. Përvojat positive me individët identifikues janë gjurmë që do të ngelin në personalitet. Ato pasurojnë “ikonën” e identitetit seksual. Nga kjo duhet kuptuar se një baba me identitet të “qartë” seksual favorizon krijimin e një identiteti të qartë të djalit të tij. Është me rëndësi që gjatë zhvillimit të identifikimit seksual të fëmiut lidhjet me personin identifikues (nënën apo babanë) të jenë të kontrolluara, ngase lidhjet shumë intenzive bartin rreziqe për zhvillimin e tepruar të konturave të personit me të cilin fëmiu identifikohet. Se si fëmiu do ta përjetojë vehten seksualisht, pos raportit të tij me prindërit, ndikim të madh kanë edhe marrëdhëniet e prindërve ndaj njëri tjetrit dhe refleksionet e këtyre raporteve ke fëmiu. Ofrimi i lodrave përkatësisht gjinisë, vajzës kukulla, rekiuzite për të qepur, qëndisur, etj; djalit automobila, mjete për punë fizike etj, kondicionon ndjenjën e seksualitetit të gjinisë biologjike.

Fantazitë e pavetëdijshme lidhur me ndjenjën e të qenit “mashkull” apo “femër”

Secili njeri posedon “botën” e vet emocionale e cila konsiston në prezencën e dëshirave për të krijuar një ardhmëri më të mirë. Kjo “Botë” është manifestim i ndodhive të shumta intrapsiqike që pasqyrojnë dinamizmin dhe kreativitetin e “shpirtit” tonë. Në saje të këtyre ëndërrave marrim vendime të rëndësishme në jetë dhe krijojmë besimin se në të ardhmen do të mund të realizohen. Tendencat edukative dhe terapeutike duhet të mbështeten në disciplinimin e këtyre fantazive dhe vëndosjen e një lidhje logjike ndërmjet dëshirave dhe teorisë së të mundshmes, e cila mbështetet në përvojat e personave me të cilët krijojmë raportet primare (prindërit, përkujdesësit, edukatorët etj).

Fantazitë e pavetëdijshme ndikojnë në mënyrë retrospektive në vetëdijen tonë dhe në procesin e formimit të identitetit tonë seksual. Në këtë kontekst mashkulli e ka më lehtë, ngase prezenca e penisit, organ që prominon jashtë nivelit trupor, që mund të përceptohet dhe preket më lehtë, mundëson akceptimin e tij më të lehtë në botën e “paragjykimeve” të tij.

Vajza, në të kundërtën, për shkak të mungesës së penisit do ta ketë më vështirë. Ajo zhvillon ndjenjën e «mungesës » së një pjese prominuese të trupit në krahasim me mashkullin. Duke u mbështetur në këtë fenomen Freudi koncipoi teorinë mbi “Mëninë ndaj penisit” tek femrat. Nëse arrijmë që vajzës t’i spjegojmë se edhe ajo posedon me organe komplementare me penisin, por të cilat gjenden në brëndi të trupit të saj, do të arrijmë që të devalorizojmë mëninë e saj ndaj penisit, ngase përmes kjartësimeve reale dhe të besueshme ajo do të arrijë të jetë krenare me atë që posedon dhe do të arrijë të kompletojë identitetin e saj seksual. Gjatë seancave psikoanalitike shpeshëherë takojmë femra të cilat nuk janë mirë të informuara për seksualitetin e tyre. Vaginën dhe mitrën shpeshëherë i përjetojnë si një zbraztësirë të mbushur me urinë apo feces, një zbrastësirë nga e cila “vijnë” fëmijët etj. Një paciente ëndërronte se brëndia e saj pasqyron një zbrastësirë në të cilën janë ekspozuar fotografi të ndryshme. Secila fotografi kishte kuptim të ndryshëm, që në esencë pasqyronin mënyrën e kësaj pacienteje për ta përjetuar seksualitetin e saj. Prezenca e këtyre fotografive, në realitet ishte shkaktare e raporteve shumëvjeçare frigjide. Përmes detabuizimit të fotografive arritëm që të bëjmë trajtimin objektiv dhe të vetëdijshëm të problemeve që ajo kishte pasur në kontekst të raporteve të saj me partnerin e saj. Detabuizimi i strukturës anatomie dhe kjartësimi vizuel i organeve seksuale të femrës, padyshim se kontribuon në të madhe në kompletimin e identitetit seksual të femrës dhe në kurajimin objektiv se edhe ajo posedon me të njëjtat resurse biologjike, të cilat i mundësojnë që të ndihet e barabartë me mashkullin. Lidhur me faktorët që influencojnë negativisht kompletimin e identitetit seksual do të flasin në vazhdimet tjera.




Identiteti seksual femror

Tezë bërthamore e hulumtimeve të Sigmund Freudit pasqyron lidhmëria e pothuaj të gjitha fenomeve psiqike me seksualitetin. Për shkak të mosprominimit të organeve seksuale, sipas Freudit, femra ndihet më e dobët dhe e lënë pasdore nga natyra dhe në këtë kontekst zhvillon “mëninë ndaj penisit”. Përderisa psh. djelmoshat janë krenar se mund ta hedhin më larg urinën gjatë procesit të urinimit, femra nuk mund të krenohet më këtë të “arritur” dhe zhvillon kompleksin e nënvlerës. Në suaza të këtyre hulumtimeve Freudi arsyeton kauzën e paraqitjes së Histerisë dhe sëmundjeve të ndryshme neurotike nga të cilat në numër më të madh vuajnë femrat. Kompleksi i nënvlerës në shoqërinë tonë është edhe më specifik kur kihet parasysh se roli i mashkullit në shoqëri vlerësohet më lartë dhe që në familje të caktuara ka dinamikë specifike me manifestime autoktone. Në aspektin psikodinamik duhet theksuar se poqese përparësitë e mashkullit vështrohen në kuadër të përparësive të tij biologjike (prominencën e organeve seksuale) atëherë femra do të zhvillojë xhelozinë dhe kompleksin e inferiorietetit pikërisht në pjesët që asaj i (i duket se)mungojnë. Në mbështetje të kësaj “mungese” ajo zhvillon edhe “mëninë ndaj penisit”. Kompleksi i nënverës do të zhvillohet sidomos tek vajzat e nënave që u ka munguar ndjenja e vlerës dhe i sigurisë ndaj gjinisë së vet. Vajza në fillim konstaton mungesën e penisit dhe fillon të merret me interpretimin e kësaj „mungese“ dhe kërkimin e përgjigjeve nga e ëma. Në rastet kur në prapavijë të vajzes qëndron një nënë e sigurtë dhe e vetëdijshme për këtë “dallim të vogël” atëherë ajo do ta lehtësonte procesin e njohjes së identitetit femror të vajzës së saj. Poqese babai ka mendim negativ dhe nënçmues për identitetin femror atëherë mendimet negative dhe skepsa e vajzës ndaj identitetit të saj do të jetë më e madhe. Fakti se gjenitaliet e femrës si në “qetësi” poashtu edhe në gjende të irituar nuk bëhen të dukshme pasqyron një moment psikologjik i cili nuk duhet nënçmuar. Nga analizat e femrave të rritura rrjedh se mungesa e përcpetimit të gjenitaleve tek vajza mund të shkaktojnë vështirësi në procesin e imatrikulimit të idenitetit të saj seksual. Pasqyra e një pasurie të mbrendshme formohet tek pas realizimit të përceptimi të gjenitaleve përmes ndonjërës prej shqisave. Një gjë e tillë në të shumtën e rasteve realizohet përmes gishtërinjve, spekulumit dhe kohëve të fundit përmes seminarëve ku femrat përmes formave vizuele informohen anatominë dhe fiziologjinë e traktit të tyre gjenital. Një gjë e tillë në kushtet tona mund të realizohet përmes një controlli gjinekologjik ku pas ekzaminimit objektiv zhvillohet edhe një bisedë rreth seksualitetit dhe problemeve eventuale në këtë sferë. Pas këtyre spjegimeve, në kushte normale, emra nuk ndihet më e “zbrazët” dhe e “pa strukture”, por arrin të krijojë një imazh të trupit të saj për vetëvehten dhe të bindet se organet e saj genitale janë të përfaqësuara në mënyrë të diferencuar në skemën e saj trupore. Në këtë mënyrë plotësohen kushtet për një përjetim te drejtë të seksualitetit femror si dhe primesat psiqike për të mbetur shtatëzënë dhe edukuar fëmijë.

Në sekuencat e mërparshme të këtij vështrimi kemi theksuar se objekt primar i dashurisë për vajzën është e ëma. Në vazhdim të zhvillimit të identitetit të saj, herët apo vonë, femra ndërron objektin e dashurisë. Objekt sekondar i dashurisë është i ati. Në rastet pas traumave dhe deficiteve të ndryshme nuk vie deri ke ndërrimi i këtij objekti, dmth. e ëma vazhdon të jetë objekt i dashurisë që rezulton me pengesa të caktuara në formimin e identitetit seksual. Një fenomen i tillë kondicionohet përmes përvojave të këqija në raport me të jatin. Ndërrimi i objektit të dashurisë prej nënës nga babai mund të influencohet përmes marrëdhënieve jo të mira me të ëmën dhe përmes marrëdhënieve të mira me të jatin. Për formimin e identitetit adekuat seksual të femrës është shumë e rëndësishme që gjatë fëmijërisë t’u ofrohet kujdes dhe dasiuri e ekuilibruar prej të dy prindërve, në mënyrë që të mundësohet kalimi me pasoja sa më të pakta prej objektit primar në atë sekondar të dashurisë

Identiteti seksual i mashkullit

Identiteti seksual i mashkullit spjegohet përmes interpretimeve të ashtuquajtura fallokratike përmes të clave përfaqësohet teoria seksuale e Freudit, e cila kryesisht është e përqëndruar në kontekstin e “përparësive” genitale të mashkullit në krahasim me femrën. Përmes prominimit të penisit, dukjes së tij dhe mundësisë së demonstrimit të tij mashkulli ndjen “përparësitë” ndaj femrës dhe njëkohësisht duke identifikuar dallimet me polin tjetër identifikon vetëvehten dhe forcon ndjenjët e të përjetuarit si mashkull. Përmes identifikimit të këtyre dallimeve ai ndërton krenarinë për realitetin mashkullor të trupit të tij. Teoria fallokratike, fatëkeqësisht lë hapsirë për mbivlerësimin e vetëvehtes dhe nënçmimin e gjinisë së kundërt. Ky mbivlerësim i vetëvehtes mund të shpie deri ke zhvillimi i kompleksit te Gottit ku mashkulli dhe grupacionet mashkullore mbivlerësojnë çdo gjë mashkullore dhe nënçmojnë çdo gjë që është femminine. Në një aspekt këto botëkuptime mund te sjellin der ke zhvillimet revolucionare në teknikë, ndërtimtari, ndërmarrje të hulumtimeve epokale astronomike e kuriozitete të ndryshme shkencore. Shpeshëherë objektet motivuese për ndërmarrjen e hapave kurioz shkencor ka lidhshmëri me simbolikën e penisit dhe krenarinë mashkullore. Në anën tjetër, përmes këtyre botëkuptimeve ekziston rreziku që individi (mashkullor) të ushtrohet vetëm për të arritur rezultate dhe thyer rekorde duke u zënë hapsirën ndjenjave të dashurisë, respektit dhe duke okupuar në tërësi sferën emocionale. Një shembull tipik të zhvillimit dual të mashkullit e paraqet Ernest Hemingway në romanin e tij “Plaku e deti”. Në këtë roman janë të detyruar që meshkujt pa prezencën e gruas të zhvillojnë luftë të vazhdueshme me natyrën. Ata janë të shtërnguar të arrijnë rezultate mbinjerëzore dhe në fund nga kjo luftë kthehen duarthatë.

Për trajtimin psikoanalitik të një mashkulli është e nevojshme që të kërkohen NDJENJAT E NDRYDHURA gjatë periudhës së edukimit të tij. Këto ndjenja duhet prezentuar shqisave në mënyrë që të krijohen kushtet për ndërtimin e raporteve emocionale me rrethin e tij shoqëror. Fatet e mundshme të seksualitetit të mashkullit më së miri i përshkruan autori Reuben Fine në librin e tij “Njeriu i harruar- The forgotten Man”. Zhvillimin e personalitetit mashkullor ai e përshkruan kështu: “Cuni i vogël i mamasë mud tëzhvillohet në një rival të babait apo mundohet të marrë rolin e një Don Juani kundrejtë femrave dhe idealin e tij maskulin e vë para cdo interesi.

Ikjet anësore në bashkëshortësi nuk janë pasojë e një hipermaskulinizmi pot pasojë e frikës së pavetëdjshme nga dështimi para bashkëshortes.

Në konditat bashkëkohore, në kushtet e emancipimit të femrës interpretami i seksualitetit mashkullor është modifikuar në masë të konsiderueshme: Femrat kërkojnë të drejtën për seksualitetin e tyre gjë që mashkullin e sjell në një pozitë të pazakonshme që i shkakton frikë që përfundimisht rezulton me shtimin e pengesave të seksualitetit mashkullor, siç janë: impotenza, ejakulationi i parakohshëm etj.

Mashkulli bashkëkohor është i ngarkuar me detyra të shumta në jetën profesionale dhe shoqërore, gjë që për pasojë ka humbjen e aftësisë për të dashuruar. Grykësia ndaj rezultateve professionale si dhe karriera, sidomos ajo politike, kufizojnë në masë të madhe hapsirën emocionale dhe sferën e ndjenjave të mashkullit. Një fenomen i tillë i humbjes absolute të aftësisë për të dashuruar vie në pah sidomos te politikanët. Në këto raste nevojat seksuale nuk plotësohen përmes veprimeve seksuale por përmes veprimeve të akceptueshme sociale. Shpeshherë në popull ndëgjojmë pohimin: “E shihje, kur fliste para masës të linte përshtypjen se masturbonte?!”.



Homoseksualizmi

Homoseksualizmi pasqyron prezencën e preferencave bivalente seksuale (ndaj të dy sekseve) apo preferencave ndaj gjinisë autoktone. Deri vonë homoseksualizmi trajtohej si problem psikopatologjik dhe për këtë shkak individët që posedonin me këto preferenza detyrohesh t’u nënshtroheshin tretmaneve të ndryshme terapeutike, në të këndurtën margjinalizoheshin nga rrethi i tyre social dhe u nënshtroheshin konsekuencave të nduarnduarshme sociale, siç është humbja e vendit të punës, lirimi nga obligimi ushtarak, privimi nga e drejta për të krijuar familje, etj. Martesa homoseksuale për të gjitha kulturat ishte diç që nuk mund të paramendohej fare. Me liberalizimin dhe demokratizimin e shoqërisë, homoseksualizmi nuk pasqyron më tabu, por një realitet të ri që këtyre grupacioneve sociale u lë hapsirë më të madhe për të vepruar me trupin dhe ndjenjat e tyre ashtu si atyre u konvenon. Në aspektin psikodinamik kjo pasqyron një ngushtim të Super-egos, mundësisë së disciplinimit të sjelljes dhe adaptimit të individit kundrejt normave shoqërore. Secili individ posedon me botën e vet fantastike. Ëndërrat janë programuese të sjelljeve tona dhe sjelljet pasqyrojnë një prodhim real që rrjedh pas përpunimit të ëndërrave (kërkesave të pavetedijshme të ndjenjave tona) dhe reralitetit shoqëror (Normat e akceptueshme sociale dhe ligjore që determinojnë sjelljen e individit në shoqëri). Në shumë shtete të perëndimit sot është e mundur të bëhet vënia e raporteve martesore ndërmjet partnerëve të seksit të njëjt. Homoseksualët pranohen në të gjitha sferat e veprimtarive shoqërore si partnerë të barbartë dhe në mënyrë të lirë shprehen për botëkuptimet e tyre në kontekst të jetës sëksuale. Edhe në politikë hasim gjithnjë e më shumë individ që haptaz deklarojnë preferencat e tyre seksuale, psh. Kryetari i Këshillit të qytetit të Berlinit para Reihstag-ut gjerman deklaroi haptaz se posedon me preferenca të tilla.

Duke pasur parasysh mënyrën atipike të zhvillimit të aktit seksual ndërmjet partnerëve të gjinisë së kundërt nuk duhet nënçmuar se kemi të bëjmë me një akt i cili shfrytëzon instrumente atipike për kryerjen e tij, që shpeshëherë bartin rreziqe të caktuara për traumatizimin e organeve seksuale, transmetimin e bartësve të infeksioneve të ndryshme, injorimin e palës së natyrshme për kryerjen e raportit seksual, kalimin në marrëdhënie poligamike, problematizimin e çështjes së trashëgimisë, lëkundjen e respektit ndaj gjinisë së kundërt që rezulton me krizë morale të qarqeve më të gjëra shoqërore, etj. Nga shkaqet e lartëpërmendura Homoseksualizmi, pa pretendime të pathologhizimit, duhet trajtuar si një fenomen i cili ka shkakun e paraqitjes së tij. Në këtë kontekst interpretimet më të hollësishme i bëjnë pjesëtarët që përfaqësojnë shkollat e ndryshme psikoanalitike.

- Gjeneza e homoseksualitetit ke femrat qëndron në lidhjen persistente dhe më intensive se zakonisht me të ëmën. Në këto raste një femër më e re zgjedh për partnere një grua më të vjetruar, e cila reprezenton të ëmën apo një grua e vjetër zgjedh për partnere një femër më të re ku simbolikisht provon të përsëris raportin E ËMA – E BIJA dhe ndaj partneres merr funkcionin e së ëmës. Raportet e tilla ndërmjet femrave zgjojnë femrës. Problemi qëndron në pengesat gjatë ndërrimit të objektit primar të dashurisë në atë sekondar (Objekt primar është e ëma, objekt sekondar është babai). Nga frika për të kaluar në objektin sekondar (në të jatin) ajo fiksohet në identifikimin e saja me të ëmën. Format neurotike të marrëdhënieve seksuale ndërmjet femrave janë të karakterizuara me frikën subkoshiente ndaj mashkullit. Për këtë shkak vie deri ke përjashtimi i mashkullit nga preferencat seksuale. Mashkulli merr funksionin e një objekti fobik në botën e fantazive të femrës. Struktura e këtij lloji të homoseksualitetit të femrave është shumë e ngjashme me strukturën e fobive.

- Raportet lezbe pasqyrojnë një formë të homoseksualitetit të femrave ku proceset regresive ndërmjte partnereve janë aq të lidhura ndërmjet vedi, saqë nuk ekziston një linjë ndarëse ndërmjet egove të tyre. Këtë formë të homoseksualitit e ndeshim më së shumti tek personat që kanë personalitet të dobët, që në psikiatri njihet si fenomen i Dobësisë së EGO-s. Këta individë janë shumë të prirë të sëmuhen nga sëmundjen e ndryshme psikotike, siç janë Schizofrenitë, psikozat bipolare afektive, psikozat Shizo-afektive etj. Për raportet lezbe në kontekstin gjenital flasim atëherë kur pozitën qëndrore në këtë raport e zë seksualiteti gjenital. Për rrjedhshmërinë teknike është shumë vështirë të fitohen informata të besueshme. Një përshkrim interesant të raporteve lezbe e bënë autorja Charlotte Wolff (1975) në librin e saj “Raportet lezbe-përshkrime të aktoreve të këtyre marrëdhënieve” (Librin mund ta porosisni përmes redaksisë sonë).

[Psikiatria]

Përse e tradhëtova burrin

Jam 32 vjeçe dhe jetoj me familje në Belgjikë (në një paralagje të
Brukselit). Jam martuar në Kosovë para dhjetë vitesh. Jam martuar me
dëshirën time dhe vetë e kam zgjedhur burrin tim. Unë e kam dashur shumë
burrin tim. I kushtohesha atij plotësisht, por ai vazhdimisht më
keqtrajtonte, më rrihte. Arsyeja ishte se sa ishim në Kosovë kishte
shumë të shtira nga familja e tij, sidomos nga motra e madhe e cila mua
kurrë nuk me ka dashur. Në ditëlindje të tij unë bëja gjithçka që të
dilte sa më mirë, ia thirrja motrat, prindet, njerëzit e tij, mundohesha
të tregohem e kujdesshme, ndërkaq ndodhte që ai as nuk vinte atë ditë në
shtëpi fare. Unë ia fala atij vitet më të bukura të jetës sime. Por ai
nuk i vlerësoi ato.
Pas shtatë vjetesh martesë, për shkak të luftes erdhem në Belgjikë, ku
na ndihmoi që të vendosemi një shok i tij i studimeve. Mendova se tash
më në fund do të kryhen vuajtjet e mia dhe me burrin të cilin e pata
zgjedhë me dashuri do të jetojmë në raporte normale. Ai vazhdoi edhe më
tutje të sillet me mua ashpër dhe pa ndjenja. Vazhdimisht me thoshte se
unë ia kam shkatërrua atij jetën, sepse i kam krijuar shumë probleme në
Kosovë. Tash shpesh ziheshim, sepse nga ndihmat dhe nga puna që herë pas
herë e bënte në një firmë, nuk tepronin para për t'i dërguar familjes.
Më në fund pas dhjetë vjetësh martesë e tradhtova burrin tim.
Kjo ndodhi krejt rastesisht, derisa isha në një familje që i kam farefis
ku kisha shkuar për të uruar fejesën e vajzes së tyre. E luta t'im shoq
të vijë me mua, por ai kurrë nuk ka pasur kuptim për gjëra të tilla. Aty
ishte një shok i djalit të kusherires me të cilen atë ditë disa herë na
ra të bisedojmë kur unë dilja nga dhoma për të ndez cigare, sepse brenda
askush nuk pinte duhan. Ai kuptoi se ku banoja dhe ma mori edhe numrin e
telefonit. Dy ditë pas këtij takimi, ai me thirri kur nuk e kisha burrin
në shtepi dhe unë, nuk e di as vetë përse, por dola të shihem me te.
Shkuam të një pompë e benzines jashtë qytetit ku ishte një hotel dhe ai
më parë e kishte rezervuar aty një dhomë. Atë ditë kam qenë si e dehur
dhe pasi kemi pirë diçka në restoran, jam pajtuar që të shkojmë në
dhomë. Dy orë kemi qendruar në dhomë. Orën e parë unë nuk jam pajtuar të
kemi marrëdhenie seksuale, por pasi e kam munduar shumë atë dhe vetën,
dikur kam lëshuar pe. Pas shumë vitesh kam përjetuar kënaqësi në shtrat
sikur në fillim kur e doja t'im shoq. Gati kisha harruar se si është të
jeshë femër.
Ai djaloshi i cili është dy vjet më i ri se sa unë, kam përshtypjen se
nuk ka ndonjë interes në mua, pos seksit. Me te jemi takuar në të
njëjtin vend edhe dy herë të tjera, por para një muaji i kam ndërprerë
kontaktet me te, duke i dhënë të kuptoj se unë dua ta ruaj martesën nga
e cila i kam dy fëmijë. Ai ka insistuar që ta vazhdojmë lidhjen tonë,
duke me bërë komplimente se si jam një femër e krijuar për mashkull, se
si kam trup të bukur, gjoks të rrallë, etj. Mirëpo interesimi i tij
është vetëm për trupin tim. Unë nuk arrita ta dua këtë djalë, edhepse me
te përjetova kënaqësi që me mungonin në shtrat. Unë mendoj se nuk jam më
në gjendje askend ta dua. Burrin që aq shumë e doja, ai më rrihte dhe
ishte shumë i keq, prandaj ka vite që e urrej. Mirëpo në anën tjetër po
vuaj përse e tradhëtova. Jam vazhdimisht e dëshpëruar, pa vullnet për
punë as për jetë. Mezi u dal në krye obligimeve në familje dhe ka ditë
që as nuk arrij të ngrihem nga shtrati. Kam qenë të mjeku dhe i kam bërë
disa analiza të cilat kanë dalë mirë. Kështu më nuk me jetohet. Ç'të bëj
më tej?
Alisa, G. Belgjikë



Martesa është Institucion i cili ndërton kornizat e njër raporti të sinqertë në mes dy njerëzve të gjinisë së kundërt apo edhe te njëjtë. Në këtë institucion, në shoqëritë e civilizuara hyhet atëherë kur krijohen rrethanat që “garantojnë” një qëndrueshmëri të saj. Përkundër këtyre primesave shoqëria bashkëkohore po konfrontohet gjithnjë e më shumë me problemin e “shkapërderdhjes” së raporteve martesore. Përkundër raporteve konzervative ,me të cilat karakterizohet institucioni i martesës në shoqërinë shqiptare, me krenari mund të themi se ndarja si mënyrë e zgjidhjes së problemve brënda-martesore pasqyron fenomenin më të rrallë në krahasim me civilizimet tjera europiane.
Në rastin tuaj është fjala për një problem dhe pasojat e tij. Nga mënyra se si shpreheni mund të konstatoj se është fjala për një diskrepancë ndërmjet pritjeve tuaja nga institucioni martesor dhe nga realiteti që krijohet pas hyrjes në këtë institucion. Mosdetalizimi i shkaqeve të agresivitetit të bashkëshortit tuaj flet në favor të konstatimit se edhe Ju nuk jeni “engjull” në këtë konflikt dhe se provoni të justifikoni veprimet tuaja. Ështe e drejtë e secilit njeri t’i distribuojë ndjenjat e veta në drejtimin e duhur, normalisht duke përfillur normat shoqërore.
Gënjeshtra dhe mashtrimi janë dy kualitete morale që në cdo shoqëri dënohen si të tilla.
Nuk është asgjë jo- normale nëse nuk e doni bahkëshortin tuaj dhe nuk do te ishte asgjë jonormale të kërkoni zgjidhje alternative. Jonormale është mënyra se si Ju silleni në këtë situatë. Akti i fshehjes se realitetit ndaj bashkëshortit tuaj është një veprim që kërkon shumë energji dhe është i dënuar që të zbulohet herëdo kurdo. Momenti i zbulimit do të përcillet, sipas të gjitha gjasav,e me zbrazje të pakontrolluar të energjisë së mëllefit, që mund të shkojë deri në agresivitet të pakontrolluar dhe do t’u shkaktojë një shkallë të lartë të rezignimit dhe zhgënjimit që para së gjithash do të përcillet me ndjenjën reale të insuficiencës morale dhe do t’u bëjë shumë të palumtur.
Këshilla ime në këtë rast do të ishte kjo:
- Kërkoni të bisedoni me bashkëshortin tuaj dhe shfrytëzoni rastin t’i shprehni pakënaqësitë tuaja në mënyrë të qetë dhe kritike;
- shfrytëzoni rastin të ndëgjoni edhe rrëfimin e tij;
- tregoni gatishmëri për vetëkritikë dhe kooperim të sinqertë në cdo sferë: si në raportet seksuale, të ekonomisë familjare dhe të raporteve me rrethin tuaj shoqëror;
- në mënyrë të civilizuar dhe të qetë sugjeroni për rrezikun e shkatërrimit të familjes, në këtë kontekst gjeni momentin ta alarmoni për “rrezikun” nga kërkimi i raporteve jashtëmartesore.
- Provoni ta motivoni të bëni një konsultmin tek ndonjë psikoteapeut që merret me psikoterapi sistemike (Terapeut familjar);
Nëse të gjitha këto përpjekje dështojnë atëherë para se të kërkoni lidhje jashtëmartesore është mirë të bëni kërkesën zyrtare për ndarje, ngase një fjalë e urtë thotë: “Duhet bërë cdo gjë të mundur për shpëtimin e familjes- edhe ndarja është shpëtim”, ngase përmes këtij akti partnerët e sidomos fëmijët do të kursehen prej traumave të panevojshme, të cilat do të ndikojnë shumë negativisht në ndërtimin e personaliteteve të tyre.

[Psikiatria]

Përse e tradhëtova burrin

Jam 32 vjeçe dhe jetoj me familje në Belgjikë (në një paralagje të
Brukselit). Jam martuar në Kosovë para dhjetë vitesh. Jam martuar me
dëshirën time dhe vetë e kam zgjedhur burrin tim. Unë e kam dashur shumë
burrin tim. I kushtohesha atij plotësisht, por ai vazhdimisht më
keqtrajtonte, më rrihte. Arsyeja ishte se sa ishim në Kosovë kishte
shumë të shtira nga familja e tij, sidomos nga motra e madhe e cila mua
kurrë nuk me ka dashur. Në ditëlindje të tij unë bëja gjithçka që të
dilte sa më mirë, ia thirrja motrat, prindet, njerëzit e tij, mundohesha
të tregohem e kujdesshme, ndërkaq ndodhte që ai as nuk vinte atë ditë në
shtëpi fare. Unë ia fala atij vitet më të bukura të jetës sime. Por ai
nuk i vlerësoi ato.
Pas shtatë vjetesh martesë, për shkak të luftes erdhem në Belgjikë, ku
na ndihmoi që të vendosemi një shok i tij i studimeve. Mendova se tash
më në fund do të kryhen vuajtjet e mia dhe me burrin të cilin e pata
zgjedhë me dashuri do të jetojmë në raporte normale. Ai vazhdoi edhe më
tutje të sillet me mua ashpër dhe pa ndjenja. Vazhdimisht me thoshte se
unë ia kam shkatërrua atij jetën, sepse i kam krijuar shumë probleme në
Kosovë. Tash shpesh ziheshim, sepse nga ndihmat dhe nga puna që herë pas
herë e bënte në një firmë, nuk tepronin para për t'i dërguar familjes.
Më në fund pas dhjetë vjetësh martesë e tradhtova burrin tim.
Kjo ndodhi krejt rastesisht, derisa isha në një familje që i kam farefis
ku kisha shkuar për të uruar fejesën e vajzes së tyre. E luta t'im shoq
të vijë me mua, por ai kurrë nuk ka pasur kuptim për gjëra të tilla. Aty
ishte një shok i djalit të kusherires me të cilen atë ditë disa herë na
ra të bisedojmë kur unë dilja nga dhoma për të ndez cigare, sepse brenda
askush nuk pinte duhan. Ai kuptoi se ku banoja dhe ma mori edhe numrin e
telefonit. Dy ditë pas këtij takimi, ai me thirri kur nuk e kisha burrin
në shtepi dhe unë, nuk e di as vetë përse, por dola të shihem me te.
Shkuam të një pompë e benzines jashtë qytetit ku ishte një hotel dhe ai
më parë e kishte rezervuar aty një dhomë. Atë ditë kam qenë si e dehur
dhe pasi kemi pirë diçka në restoran, jam pajtuar që të shkojmë në
dhomë. Dy orë kemi qendruar në dhomë. Orën e parë unë nuk jam pajtuar të
kemi marrëdhenie seksuale, por pasi e kam munduar shumë atë dhe vetën,
dikur kam lëshuar pe. Pas shumë vitesh kam përjetuar kënaqësi në shtrat
sikur në fillim kur e doja t'im shoq. Gati kisha harruar se si është të
jeshë femër.
Ai djaloshi i cili është dy vjet më i ri se sa unë, kam përshtypjen se
nuk ka ndonjë interes në mua, pos seksit. Me te jemi takuar në të
njëjtin vend edhe dy herë të tjera, por para një muaji i kam ndërprerë
kontaktet me te, duke i dhënë të kuptoj se unë dua ta ruaj martesën nga
e cila i kam dy fëmijë. Ai ka insistuar që ta vazhdojmë lidhjen tonë,
duke me bërë komplimente se si jam një femër e krijuar për mashkull, se
si kam trup të bukur, gjoks të rrallë, etj. Mirëpo interesimi i tij
është vetëm për trupin tim. Unë nuk arrita ta dua këtë djalë, edhepse me
te përjetova kënaqësi që me mungonin në shtrat. Unë mendoj se nuk jam më
në gjendje askend ta dua. Burrin që aq shumë e doja, ai më rrihte dhe
ishte shumë i keq, prandaj ka vite që e urrej. Mirëpo në anën tjetër po
vuaj përse e tradhëtova. Jam vazhdimisht e dëshpëruar, pa vullnet për
punë as për jetë. Mezi u dal në krye obligimeve në familje dhe ka ditë
që as nuk arrij të ngrihem nga shtrati. Kam qenë të mjeku dhe i kam bërë
disa analiza të cilat kanë dalë mirë. Kështu më nuk me jetohet. Ç'të bëj
më tej?
Alisa, G. Belgjikë



Martesa është Institucion i cili ndërton kornizat e njër raporti të sinqertë në mes dy njerëzve të gjinisë së kundërt apo edhe te njëjtë. Në këtë institucion, në shoqëritë e civilizuara hyhet atëherë kur krijohen rrethanat që “garantojnë” një qëndrueshmëri të saj. Përkundër këtyre primesave shoqëria bashkëkohore po konfrontohet gjithnjë e më shumë me problemin e “shkapërderdhjes” së raporteve martesore. Përkundër raporteve konzervative ,me të cilat karakterizohet institucioni i martesës në shoqërinë shqiptare, me krenari mund të themi se ndarja si mënyrë e zgjidhjes së problemve brënda-martesore pasqyron fenomenin më të rrallë në krahasim me civilizimet tjera europiane.
Në rastin tuaj është fjala për një problem dhe pasojat e tij. Nga mënyra se si shpreheni mund të konstatoj se është fjala për një diskrepancë ndërmjet pritjeve tuaja nga institucioni martesor dhe nga realiteti që krijohet pas hyrjes në këtë institucion. Mosdetalizimi i shkaqeve të agresivitetit të bashkëshortit tuaj flet në favor të konstatimit se edhe Ju nuk jeni “engjull” në këtë konflikt dhe se provoni të justifikoni veprimet tuaja. Ështe e drejtë e secilit njeri t’i distribuojë ndjenjat e veta në drejtimin e duhur, normalisht duke përfillur normat shoqërore.
Gënjeshtra dhe mashtrimi janë dy kualitete morale që në cdo shoqëri dënohen si të tilla.
Nuk është asgjë jo- normale nëse nuk e doni bahkëshortin tuaj dhe nuk do te ishte asgjë jonormale të kërkoni zgjidhje alternative. Jonormale është mënyra se si Ju silleni në këtë situatë. Akti i fshehjes se realitetit ndaj bashkëshortit tuaj është një veprim që kërkon shumë energji dhe është i dënuar që të zbulohet herëdo kurdo. Momenti i zbulimit do të përcillet, sipas të gjitha gjasav,e me zbrazje të pakontrolluar të energjisë së mëllefit, që mund të shkojë deri në agresivitet të pakontrolluar dhe do t’u shkaktojë një shkallë të lartë të rezignimit dhe zhgënjimit që para së gjithash do të përcillet me ndjenjën reale të insuficiencës morale dhe do t’u bëjë shumë të palumtur.
Këshilla ime në këtë rast do të ishte kjo:
- Kërkoni të bisedoni me bashkëshortin tuaj dhe shfrytëzoni rastin t’i shprehni pakënaqësitë tuaja në mënyrë të qetë dhe kritike;
- shfrytëzoni rastin të ndëgjoni edhe rrëfimin e tij;
- tregoni gatishmëri për vetëkritikë dhe kooperim të sinqertë në cdo sferë: si në raportet seksuale, të ekonomisë familjare dhe të raporteve me rrethin tuaj shoqëror;
- në mënyrë të civilizuar dhe të qetë sugjeroni për rrezikun e shkatërrimit të familjes, në këtë kontekst gjeni momentin ta alarmoni për “rrezikun” nga kërkimi i raporteve jashtëmartesore.
- Provoni ta motivoni të bëni një konsultmin tek ndonjë psikoteapeut që merret me psikoterapi sistemike (Terapeut familjar);
Nëse të gjitha këto përpjekje dështojnë atëherë para se të kërkoni lidhje jashtëmartesore është mirë të bëni kërkesën zyrtare për ndarje, ngase një fjalë e urtë thotë: “Duhet bërë cdo gjë të mundur për shpëtimin e familjes- edhe ndarja është shpëtim”, ngase përmes këtij akti partnerët e sidomos fëmijët do të kursehen prej traumave të panevojshme, të cilat do të ndikojnë shumë negativisht në ndërtimin e personaliteteve të tyre.

[Psikiatria]

Ai që dëshiron të ketë diçka që nuk ka pasur kurrë, duhet të bëj diçka që nuk ka bërë kurrë.

[Psikiatria]

Natën e akuzojmë vetëm për shkak të errësirës
Errësirën për shkak të ngjyrës së errët
Drita është Dritë
shpirti kërkon qetësin e tij
zemra hedh gjakun në arterie
venët ja kthejnë kusurin e varfëruar
PADREJTËSI
I premtojmë njëri-tjetrit
se jemi njerëz
harrojmë të pyesim kafshët
cka mendojnë për shtazët njerëzore
edhe një herë
PADREJTËSI
Dita me dritë mbulon natën
me dritën, dritën, natën dhe errësirën e saj
edhe njëherë
PADREJTESI
Unë dhe TI përpiqemi t'i nuancojmë të bukurat
e NATËS DHE DITËS
mendojmë
se na duan
mendojnë për ne
Shizofreni
Deja vu..deja veçu
edhe njëherë
PADREJTËSI
athua ka dikund DASHURI?!

[Albi]

Pershendetje...

Pa dashure te ofendoje sdo e besoja dot qe munde ta kesh bere dicka te tille dhe ta hedhesh ketu ne forume ku mund ta lexojne me mijera vet ndoshta ti do te thuash qe se kam problem sepse se din kush jam po mendimi im eshte meqense ti behet fjale qe je ber pishman per ate qe ke ber mire eshte ta harrosh ate gje dhe jo ta kujtosh gjithmon

[Psikiatria]

Shikonja një ditë një njeri me shkop të bardhë si e truponte rrugën i qetë dhe "syhapur", por i vendosur të marshonte drejt qëllimit të tij. Papritmas vie një veturë, pak metra pa e goditur fishkëllon sirena dhe ulurima e frenjëve. I verbuari shpëton, shpëton dhe nuk lëviz nga vëndi apo ndërmerr hapin që do të ndërmerrte edhe pa këtë ulurimë dhe trishtimë që e bëri vozitësi i automjetit. Vozitësi del si i tërbuar nga makina dhe e shtyn të verbuarin, bërtet dhe përcjell me kurreshtje reakcionet e kalimtarëve të rastit që ishin grumbulluar dhe sodisnin se ç'ndodhte. Mënyra si sillej vozitësi më tmerroi dhe bllokoi cdo ndjenjë për të ndihmuar që në këto raste do ta kishte bërë çdonjeri Sikur pa ditur se cka doja t'i thoja vërejta se kisha kaluar turmën dhe gjendesha para vozitësit: një njeri me kravatë, me kostyme dhe me flokë të lyera me levandë. Garderoba dhe maska e levanduar më lënin përshtypjen sikur të gjendesha pranë një kreature të shëmtuar nga e cila ndokush ishte munduar të ndërtojë një dardalec që të mashtrohen fëmijët sa për t'i mërdhirë duartë.
Nuk di ç'mendova por më kujtohet përafërsisht pyetja naive të cilën ja parashtrova, "ç'ju bëri ky njeri që e shtyrët, nuk e shihni se është i verbër?!"
-"Nuk e shihni se edhe unë kam stres dhe nëse nuk arrijë për pesë minuta në punë do të më përzënë e do të më ngelin familja në rrugë?!", -"Jo nuk e shoh...ju përgjigja", -"edhe ju qenkeni të verbër!", - nuk gjeta formë revanshimi, por gjeta forcë ta pyes: "po ju nuk shihni se ishit duke e shkelur këtë të verbër?!- i thash pak si me pezëm dhe pritja përgjigjen e tij: "Jo, nuk e kam parë..vërejta vetëm shkopin e tij"...duke u munduar t'i shmangem eskalimit të Konflikti ika duke medituar se sheh dikush apo jo dhe mu rikujtua romani i nobelistit portugez Jose Saramgo "Qyteti i të verbërve".
Sa vlen e tëra në shërimin e kësaj lufte amorale për fitimin e kafshatës. Tërë çështja u banalizua kur pash se edhe unë isha vonuar për të arrirë në cakun tim..asaj radhe pata fat...nuk takova njeriun me shkop të bardhë, por takova shumë të verbër..ika se më pret kujdestaria. KAM STRES.

[Psikiatria]

Ne mendojmë shumë rrallë për atë që posedojmë e gjithmonë për atë që na mungon

Një mik i mirëfillt është ai që te merr dorën dhe ta prek zemrën

Ne mendojmë shumë rrallë për atë që posedojmë e gjithmonë për atë që na mungon

Mos qaj nëse kalon diçka, qesh për faktin që ka ndodhur

Sa më saktësisht që planifikon aq më brutalisht do të takosh rastësinë

Cdo gjë që ndodh, ndodh nga një shkak i caktuar

Mos u lodh shumë, sepse gjërat më të bukura ndodhin atëherë kur më së paku i pret