Realisht na ngele pa fjale te gjitheve. Pafsh nje film poetik, jarabi!Postuar mė parė nga korēar
![]()
Realisht na ngele pa fjale te gjitheve. Pafsh nje film poetik, jarabi!Postuar mė parė nga korēar
![]()
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
Une nuk thashe qe filmat (ose edhe mė teper, njerzit) jane te barabarte, por lindin te barabarte. Dhe per kete kam qene dhe jam i bindur se nuk eshte retorikė, romantikė apo ku di une. Fola thjesht per aktin e lindjes, jo te rritjes et etj...Postuar mė parė nga korēar
Autori, edhe njehere t'i leme romantizmat, ose me mire "byrokracine romantike" (disa do te thoshin ndryshe "dilplomacine ***** shtrenguar"). Ne nje rast ekstrem (me falni qe po kete shembull) nje femije ne afrike nuk lind i barabarte me nje femije ne evrope... Nuk behet fjale vetem per aktin e lindjes, behet fjale per ate qe ishte, eshte dhe do te jete (per kontekstin). Neqofte se flet vetem per aktin e lindjes si te tille, nje cope mishi qe del de drite, atehere nuk kemi me ē'te flasim...
"Oj nan moj, thenke, a ma ep thiken ta prej Ameriken?"
Per te vazhduar kete mendim te mėsiperm qe kam patur, nje ndarje e arsyeshme mund te ishte ndarja ne kinematografi klasike dhe kinematografi moderne :Postuar mė parė nga autori
1. Do te quaja kinematografi klasike ate kinematografi qe i jep perparesi "imazhit-veprim", sikurse ne gati gjithe filmat e krijuar qe nga lindja e kinemase e deri mė sot. Paradoksalisht nga emri qė ka (klasike), kjo kinematografi vazhdon te jete mbisunduese edhe sot e gjithe diten, te themi ne masen 90%. Pra, pothuaj 90% e filmave qe qarkollojne sot, vazhdojne te jene klasikė.
Kinematografia klasike (filmat klasikė) proēedojnė nė kete menyre: kryesor eshte imazhi-veprim (aksioni) nderkohe qe montazhi qe lidh keto imazhe, i jep filmit sensin e kohės. Pothuaj shumica e filmave qe shfaqen edhe sot e kesaj dite neper kinema, funksionojne permes ketij principi. Ndaj dhe ata jane thjesht filma klasikė (te mire apo te keqinj, kjo eshte pune tjeter...). Zakonisht filmat klasikė jane filma per publikun e gjere, shpesh komercialė dhe shpesh, shume te keqinj (dhe NUK duhen ngaterruar me filmat klasikė, ne kuptimin e vjetersisė).
2. Do te quaja kinematografi moderne ate kinematografi qe i jep perparesi "imazhit-kohė", nderkohe qe "imazhin-veprim" e vė ne funksion te te pares (dhe jo anasjelltas, siē ben kinematografia klasike).
E lindur andej nga vitet '50-te me neo-realizmin italian, konkretisht kinematografia moderne mbetet e brishtė, e ka veshtire te imponohet edhe sot e kesaj dite, pasi eshte e veshtire te kuptohet.
Kinematografia moderne (filmat modernė), proēedojnė nė menyre te anasjellte nga filmat klasikė : ne filmat modernė, nuk eshte montazhi qe lidh imazhet-veprim(aksion), por montazhi eshte déją (tashmė) brenda imazhit ! Ose, elementėt kompozues te nje imazhi (plani), e kanė "brenda" montazhin. Dhe ky plan quhet imazh-kohė.
Zakonisht jane filma moderne filmat qe ne Europe quhen "film autor" ose indipendentė ne USA ose qe marrin pjese ne festivale te filmit. Publiku i tyre eshte shume here mė i vogel, pasi jane edhe mė te veshtire per tu pranuar (kapėrdirė). Por dhe ata, mund te jenė tė arrirė (te mire), ose te pa-arrirė (te keqinj).
Deleuze thote qe, " "Imazhi-kohe" kishte kohe qe i sillej rrotull si nje fantazėm kinematografisė, por u desh periudha e pas-Luftes se dyte Boterore qe te mundesonte formėsimin e vertetė te kesaj fantazme, pra te imazhit-kohė". Pra modernizimi i kinematografise, ne fakt, ka kaluar permes nje evenimenti politik (nje krize), asaj te Luftes se II Boterore.
Dhe dalim tek Tarkovsky, qe thote shprehimisht: "Ajo qe eshte esenciale, eshte sesi koha rrjedh ne nje plan, sesi koha ushtron presion mbi planin". Dhe vazhdon : "Montazhi nuk eshte diēka superiore qe bėka lidhjen e imazheve per te na dhene idenė se koha rrjedh ne film. Jo! Koha ne nje plan (imazh) duhet te rrjedhė ne menyre indipendente, brenda vete planit".
Dhe perfundon Tarkovsky : "Koha eshte baza e bazave ne kinematografi, sikurse zeri ne muzike dhe ngyrat ne pikture. Nuk eshte montazhi ai qe i jep cilesi filmit".
Shurt, Tarkovsky kishte kuptuar thelbin e thelbit te kinematografise : kishte kuptuar qe kinematografia NUK nje perzierje imazhesh, ngjyrash, zeri (muzike)... etj etj. Eshte KREJT gjė tjeter : eshte kohė !
Duke qene se jam goxha dakort me nje konstatim te tille, i bie qe njeri, Murnau, t'i kete takuar kinemase klasike (perderisa filmat e tij datojne perpara lindjes se imazhin-kohė, pra datojne tė peridhes 1920-1930) ndersa tjetri, Pasolini, eshte ekzakt nje nga lajmetarėt e kinemasė moderne (vitet '50-60). Pra mund te jesh poet modern, por edhe poet klasik (i kinemasė !). ndaj dhe ndarja ne kinema poetike dhe jo-poetike me pat qene dukur pak si e sforcuar...Postuar mė parė nga korēar
![]()
hmmm, kjo puna e "te dukurit" ("ajo qe eshte duket !" - thua ti) eshte pak me e ngaterruar se sa kujton ti dhe une bashke !Postuar mė parė nga Cupke_pe_Korce
Pikerisht, ti duhet te loxosh mesazhin tim te mesiperm (damn ! harxhova nje ore per ta shkruajtur !!) dhe do ta kuptosh qe, siē thoshte Tarkovsky, ne kinematografi, shume gjera te mira nuk duken ... ( e kam "hallin" qe te afrosh sa me shpejt diten qe, kur ta rishikosh "Shanghai flowers", te me thuash: master-piece !!
![]()
Se na lodhet a di ndonjeri prej jush dashnoreve te kinemase poetike te na tregoni cka eshte poetika kinematike?
si e definoni ju ate. te sillni nje film "tipik poetik" nga kinematografia boterore te cilin do te mund ta analizojme dhe shqyrtojme si duhet.
se keto jne llafe te thata e te kota...
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
Qe te mos ngaterrohem ne kete vorbull fjalesh dhe mburrjesh,do te shprehesha ndryshe per poezine kinematografike.
Te shohesh filmat e Visconti-t,V.De Sicas,Ozu-se,Miziguchi-t,apo te Oshima-s,nje force e madhe te futet ne gjak.Nuk behet fjale per tragjedine,per friken,per ankthin,per shfryrjen e epsheve,kinemaja eshte me shume se kaq.Kinemaja permbledh te gjitha artet dhe prodhon nje gjendje,flete qe mbushen me imazhe dhe zhurma.Ne nje ore mund te rrjedhi ne nje shekull apo dhe gjate nje dite.Ne kinema ka ndarje dhe ngjitje,midis te cilave rrjedh koha qe Deleuze aq bukur e ka formuluar ne seminaret qe mbante ne Universitet nga fundi i viteve 70.
Barazia nuk ekziston,eshte vetem utopi dhe mjet jetese per kushtetutat moderne qe kane fshire racizmin,kolonializmin dhe shfrytezimin njerezor pa pagese.
Ti keshtu me gjithe mosdeshiren per t'u futur ketu ne kte rremuje megjithate trupove mesepermes kesj vorbulle. Por s'na teh gje as ti.
A di kush te na e jape je spjegim sado te shkurter rreth asaj cka quajme Poetike Kinematike, qe te mund te shohim nese ka nje film te tille se pari, e pastaj do te shohim mos na dalin edhe te tjere, pastaj mund tethellohemi edhe ne ate se cili eshte me poetik se aitjetri ekmr.
Se une i gjori s'paskam pare film poetik kure ne jete, ose e paskam pertypur si camcakez per ta hedhur perjashta kur t'i hiqet embelsira.
Aeneas Dardanus
Lavdi, pasthirrme fosilesh, germadhash e rrenojash vershelluese. -Eja pas meje!...
Shpresoj se kete qe shkruan nuk e thua ne atė sens qe pikerisht Tarkovsky e kritikonte, pra ne sensin qe kinemaja te na qėnkėrka nje perzierje e imazheve, ngjyrave, zerit, ... etj etj, pra "perzierje" e arteve te tjera (foto, pikture, muzikė...).Postuar mė parė nga peoples
Pėr sa shkruajta me lart ne lidhje me konceptet "kinematografi klasike" dhe "kinematografi moderne", besoj se e konstatove vete qe s'kam shpikur asgje, veēse kam permbledhur mendimin qe Deleuze shpreh ne dy librat e tij : "L'image mouvement" dhe "L'image-temps" dy libra indispensable !! - por sidomos i dyti).
Po te sjell jo nje, por nje liste te tėrė me ē'kam pare kete vit ne kinema: por nuk mund te them cili eshte "poetik" e cili jo, thjesht po bej nje ndarje sipas menyres se Deleuze e qe me duket mė bidesja:Postuar mė parė nga Baptist
pra, nese do shenoja disa filma te rinj qe kam pare ne 2007, do ishin:
Filma klasikė, por te mire (qe mė kanė pėlqyer) :
- "Nue propriété" ("E drejta mbi pronėsinė") - film belg nga Joachim Lafosse ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...0&postcount=65 ).
- "MADEINUSA" - film peruvian nga Claudia Llosa ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...7&postcount=24 ).
- "SAIMIR" film italian nga Francesco Munzi ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...1&postcount=31 )
- "Letters from Iwo Jima" (Letra nga Iwo Jima") film amerikan nga Clint Eastwood ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...1&postcount=51 ).
- "After the wedding" ("Pas dasmės")- film danez nga Susanne Bier ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...7&postcount=57 ).
- "ANGEL" film anglez i regjizorit francez Fraēois Ozon ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...0&postcount=63 ).
- "THE OLD GARDEN" (titulli original "The Orae-doen jeongwon").Film korean i Im Sang-soo ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=112 ).
- "Aprčs lui" ("Pas tij") - film francez nga Gaėl Morel ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=130 ).
- "Les chansons d'amour" ("Kenget e dashurise")- film francez nga Christophe Honoré ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=162 ).
- "The good shepherd" (Bariu i mire) - film amerikan nga Robert DE NIRO ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=164 ).
- "Live free or Die hard" - film amerikan nga Len Wiseman ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=166 ).
Filma klasikė, por te dobėt (nuk me kane pelqyer...) :
- "APOCALYPTO" film amerikan nga Mel Gibson ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...9&postcount=12 ).
- "LITTLE MISS SUNSHINE" - film amerikan nga Jonathan Dayton et Valerie Faris ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...0&postcount=29 ).
- "Das Leben der Anderen" ("Jeta e te tjerėve" - "La vie des autres") film gjerman nga F.H. von Donnersmarck ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...1&postcount=30 )
- "I ēmenduri i mbramė" ("Le dernier des fous") film francez nga Laurent Achard ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...83&postcount=4 )
- "10 canoes" ("10 barka") film australian nga Rolf De Heer ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...99&postcount=5 )
- "EL VIOLIN" ("Violina") - film meksikan nga Francisco Vargas ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...2&postcount=13 )
- "The Last King of Scotland" (Mbreti i fundit i Skocisė) film anglez nga K. Macdonald ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...1&postcount=53 ).
Filma modernė, te mire (qe me kane pelqyer) :
- "CLIMATES" -film turk nga Nuri Bilge Ceylan ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...94&postcount=2 ).
- "INLAND EMPIRE" - film amerikan nga David Lynch ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...7&postcount=38 )
- "Honor de cavalleria" ("Nderi i kavalerisė") - film spanjoll nga Albert Serra ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...8&postcount=64 ).
- "Ne touchez pas la hache" (Mos e prekni sopatėn !") -film francez nga Jacques Rivette ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...3&postcount=75 ).
- "Still life" ("Natyre e qete") film kinez nga Jia Zhang-ke ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=108 ).
- "I don't want to sleep alone" - film taivanez nga TSAI Ming-Liang ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=131 ).
- "ZODIAC" - film amerikan nga David Fincher ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=132 ).
- "Syndromes and a century" - film tailandez nga Apichatpong Weerasethakul ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=138 ).
- "GRINDHOUSE : Death proof" - film amerikan nga Quentin Tarantino ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=139 ).
- "STEAK" - film francez nga Quentin Dupieux ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=151 ).
Filma modernė, por te dobėt (qe nuk me kane pelqyer ) :
- "AGUA" ("Uji") - film argjentinas nga Veronica Chen. ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...4&postcount=45 )
- "Day night, Day night" (Dite e natė, ditė e natė)- film amerikan nga Julia Loktev ( http://www.forumishqiptar.com/showpo...&postcount=100 ).
Pa ju futur "valles" se cili film me pelqen dhe cili jo, ajo qe me duket se bie ne sy ne "listat" e mźsiperme eshte fakti qe, edhe pse ata te gjithe filma te rinj (pra te gjithe jane filma te viteve 2006-2007 !!), bie ne sy numri tejet i larte i filmave klasikė dhe numri i ulėt i filmave modernė. Pra dhe ne 2007, ende eshte veshtire te besh filma modernė (pak rendesi ka pastaj, te mire apo te dobėt...).
Krijoni Kontakt