Dosja antishqiptare e Greqisë, 1912-2007

[Dita]

BARAT,

kam nje pyetje lidhur me postimet 3-5, 8-14: a jane ato punim i yti, apo jane shkeputur nga ndonje material i gatshem?

[BARAT]

Lutja për çamët, zhgënjen Janullatos

Krerët e tre komuniteteve fetare këndojnë vargjet e Kuranit dhe Biblës. Shpëtim Idrizi: Karrigia bosh e Kryepeshkopit flet vetë

Përshpirtja për çamët e masakruar nga gjenocidi grek është kryer, madje pa e ndier mungesën e kryepeshkopit Janullatos. Karrigia e tij ka mbetur bosh, por fjalët e shenjta të Biblës dhe Kuranit kanë mbushur sallën dhe zemrat e të gjallëve që luteshin për të afërmit e tyre, flitë e dhunës dhe tërbimit grek të qershorit të vitit 1945. Lutjet e shenjta janë kënduar dje, nga të tre përfaqësuesit kryesorë të komuniteteve më të mëdha fetare në vend. Kreu i Komunitetit Mysliman, Haxhi Selim Muça, kryeipeshkvi Imzot Rrok Mirdita, si dhe Kryegjyshi Botëror i Bektashinjve, Haxhi Dedë Reshat Bardhi, i janë përgjigjur pozitivisht dhe pa hezitim ftesës për mbajtjen e kësaj ceremonie të përbashkët fetare e para në llojin e vet në Shqipëri. Ata janë lutur dhe kanë përkujtuar viktimat e popullsisë çame, duke lënë pas paragjykimet e stisura për lidhje politike mbi këtë çështje.

Vetëm një ditë më parë, Sinodi i Shenjtë i Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë hodhi poshtë kërkesën e komunitetit çam

për këtë lutje ndërfetare. Pretendimi i ngritur prej tyre për këtë refuzim, që t‘u këndohej me lutje të shenjta të vdekurve, ishte "mospërzierja direkt ose indirekt në çështje politike të brendshme apo të jashtme". Por duket se kryepeshkopi Janullatus edhe në këtë rast "u vetësakrifikua" pikërisht prej politikës. Ai vendosi të zhveshë petkun e tij fetar, për hir të çështjes së pazgjidhur çame, që ngre karta ende të panegociueshme në dialogun politik shqiptar dhe grek. E pavarësisht këtij "vetëflijimi kundër porosive të partive dhe urdhrave të politikanëve", kreu grek i Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë është ftuar sërish nga përfaqësuesit e shoqatës "Çamëria" dhe ata të Partisë për Drejtësi dhe Integrim që të mbajë një meshë të veçantë për shpirtrat e viktimave të pafajshme të lakmisë së fqinjëve. Kryetari i PDI-së, Tahir Muhedini, dhe kryetari i shoqatës çame, Adrian Tana, kanë ripërsëritur dje, publikisht kërkesën për Kishën Ortodokse Autoqefale që në mungesë të një lutjeje ndërfetare të përkujtojnë në ambientet e tyre shpirtin e mijëra çamëve që u therën, masakruan dhe vdiqën gjatë rrugëtimit të mundimshëm të 62 viteve më parë.

Në lutjen ndërfetare të mbajtur dje, nuk kanë munguar përveç përfaqësuesve të komunitetit çam në Shqipëri edhe një numër i konsiderueshëm politikanësh e deputetësh të Kuvendit të Shqipërisë, prezenca e të cilëve duket se nuk e ka ngjyrosur aspak politikisht këtë përshpirtje për të ndjerët. Ilir Meta, kryetar i LSI-së, vetëm pas përmbylljes së kësaj ceremonie u shpreh se ky është një aktivitet i rëndësishëm që i kushtohet mijëra viktimave çame. "Shpreh solidaritetin tim më të thellë politik ndaj gjithë komunitetit çam në Shqipëri dhe dua t‘i siguroj se Lëvizja për Integrim do të angazhohet në zgjidhjen e kësaj çështjeje që lidhet me të drejtat themelore të njeriut". "Tragjedia, që i ka ndodhur popullsisë çame, vijoi Meta, është nga më të rëndat në Ballkan", duke theksuar se në programin politik të kësaj partie ajo zë një vend të veçantë. Nga ana tjetër, drejtuesit e komunitetit çam deklaruan se në datën 27 qershor do të hapet një ekspozitë me foto, që sipas tyre pasqyron gjenocidin grek kundër popullsisë çame. Kjo kujtesë fotografike do të prezantohet në Muzeun Historik Kombëtar. Ndërsa nuk munguan edhe përshëndetjet e tyre për prezencën e të tre përfaqësuesve më të lartë të besimeve fetare në vend.



Këshilli ndërfetar

Janullatos shkel premtimin

Disa muaj më parë e pikërisht më 27 shkurt 2007, të katërt përfaqësuesit e komuniteteve fetare më të mëdha në vend ranë dakord që të shugurojnë nismën për krijimin e një këshilli ndërfetar në vend. Në simpoziumin "Harmonia dhe dialogu fetar" krerët e besimit mysliman, ortodoks, katolik dhe bektashi mbështetën plotësisht krijimin e këtij forumi. Kreu i Kishës Ortodokse Autoqefale, kryepeshkopi Anastas, e vlerësoi atëherë këtë strukturë, si një ndihmesë në forcimin e zërit të komuniteteve fetare në jetën publike të vendit dhe si

një model të bashkekzistencës fetare. Sipas tij, ajo do të nxiste bashkëpunim harmonik në mbarë Ballkanin. Por nga ana tjetër, rasti i përshpirtjes së djeshme për çamët, viktima të dhunës greke, shënoi rastin e parë të çarjes mes komuniteteve fetare në gati dy dekada besim të lirë. Kreu grek i ortodoksisë në Shqipëri mungoi në mënyrë të vetëdijshme, duke shkelur njëkohësisht premtimin për bashkëpunimin në kuadër të këtij këshilli ndërfetar, por edhe deklaratat e tij për nxitjen e një modeli të bashkekzistencës fetare.


Përfaqësuesi i komunitetit çam, deputet në Kuvendin e Shqipërisë Shpëtim Idrizi: "Ishte lutje, jo urdhër"


Sa mirë që Janullatos nuk merret me politikë


Deputeti socialist, Shpëtim Idrizi, njëkohësit përfaqësuesi i parë i komunitetit çam në Shqipëri, që kërkoi mbajtjen e një lutje ndërfetare për viktimat e gjenocidit grek ka shprehur opinionin e tij lidhur me përshpirtjen e mbajtur dje, dhe mungesën e kreut të Kishës Ortodokse Autoqefale në këtë ceremoni. "Aty ishte një karrige bosh, që flet vetë, megjithëse shpirtrat e viktimave u ndien më të lehtësuar nga lutjet e klerikëve të lartë dhe referimeve nga Kurani dhe Bibla", shprehet Idrizi duke shtuar se "uroj dhe shpresoj që hirësia e tij, Janullatos, si kryetar i Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare t‘u bashkëngjitet 3 klerikëve të lartë dhe duke respektuar rregullat kanonike të kësaj kishe ta bëjë meshën në ambientet e ortodoksisë". Lidhur me deklaratën e Janullatosit dhe Sinodit të Shenjtë ortodoks se "kisha nuk merret me politikë dhe nuk merr urdhra nga salla e Parlamentit", deputeti çam, Shpëtim Idrizi, i përgjigjet me një falënderim. "Përshëndes deklaratën e Janullatosit, që kisha nuk merret me politikë dhe uroj që ashtu si dhe për të gjithë klerikët, kjo të jetë e vërtetë", shprehet ai, duke sqaruar më pas se "unë i jam drejtuar Hirësisë së Tij, si anëtar i komunitetit çam. Idrizi mohon krejtësisht, duke përmendur edhe respektin ndaj Kishës Ortodokse, se nuk ka përdorur "me urdhër", por ka bërë një lutje drejtuar këtij institucioni fetar. Fjalët e para të kësaj kërkese të përfaqësuesit të komunitetit çam ishin pikërisht "Ju lutem Hirësi mbani një meshë përshpirtjeje...", por duket se kjo nuk ka mjaftuar që të mos interpretohet si një porosi partie dhe urdhër nga Parlamenti për drejtuesit më të lartë të këtij komuniteti fetar.

Ndërkohë që Idrizi ka falënderuar edhe në emër të komunitetit çam, 3 klerikët e lartë, kreun e Komunitetit Mysliman, Haxhi Selim Muça, Kryeipeshkvin Imzot Rrok Mirdita, si dhe Kryegjyshin Botëror të Bektashinjve, Haxhi Dedë Reshat Bardhi, për mesazhet që përcollën dhe lutjet e bëra për shpirtrat e të vdekurve, atyre 4520 viktimave të pafajshme të gjenocidit grek në qershor të vitit 1945.


gazet shqip- 27/06/2007

[BARAT]

[B]postuar nga si Dita
BARAT,
kam nje pyetje lidhur me postimet 3-5, 8-14: a jane ato punim i yti, apo jane shkeputur nga ndonje material i gatshem?

Jo nuk jane punime te miat. Faktet dhe statistikat jane historike, ku citohen ne vend edhe autore greke dhe dokumente arkivore. Kryesisht eshte pune e M.Vickers, K.Dervishaj etj. Ka disa interpretime dhe komente te ketyre fakteve neper shkrim.Kjo e ben qe te duket si opinion personal, por qe kushdo mund ti heqe ato interpretime qe lidhen me nje emer apo me nje tjeter dhe te lexoje vetem faktet.

[BARAT]

Pas vrasjes fizike vjen edhe ajo shpirtërore


62 vjet pasi vuajtën masakrat e bandave të Napolon Zervës dhe u detyruan të shpërngulen nga shtëpitë dhe tokat e tyre, çamëve u mbyllet edhe dera e Kishës Autoqefale Shqiptare. Siç pritej, kolonel Janullatos e refuzoi lutjen e komunitetit çam për mbajtjen e një meshe përshpirtjeje për viktimat e gjenocidit ndaj çamëve. Ajo që nuk pritej ishte mënyra banale dhe justifikimet fyese për inteligjencën tonë. Përkujtimi i viktimave u quajt ‘lojë politike‘ në të cilën vetëm Kisha Ortodokse nuk mund të merrte pjesë, ndryshe nga të gjitha komunitetet e tjera fetare shqiptare.

Jo! Kolonel Janullatos, kujtimi i viktimave nuk është kurrsesi ‘lojë politike‘! Ju e dini mirë se keni bërë çmos që çështja çame të mos mbështetet kurrë nga politika shqiptare, e cila prej vitesh luan një rol negativ në zgjidhjen e kësaj çështjeje humane. Nuk është ‘lojë politike‘ as kërkesa e çamëve për t‘u kthyer në shtëpitë dhe tokat e tyre. Ndaj dhe të gjitha institucionet ndërkombëtare e trajtojnë si një çështje humanitare dhe jopolitike.

Sidoqoftë, Z. Idrizi në kërkesën e tij, jo si deputet, por si pjesëtar i komunitetit çam, jua shprehu qartë që nuk kërkonte nga ju angazhim për zgjidhjen e kësaj çështjeje, por kryerjen e detyrave tuaja si njeri i Zotit siç e mbani veten. Me refuzimin tuaj ju kërkoni t‘u thoni besimtarëve ortodoksë shqiptarë se ata që vriten apo dëbohen me forcë nga Greqia, do e gjejnë të mbyllur edhe derën e Kishës Autoqefale Shqiptare. Kjo tregon hapur se ju nuk jeni dërguar me mision fetar në Shqipëri, por për të detyruar komunitetin ortodoks shqiptar që të shohë nga Athina.

Ju përmendni ligjet e shtetit shqiptar, por nuk hezituat t‘i nëpërkëmbni këto ligje, gjatë skandalit të zhvarrimeve të Kosinës. Mbrojtja që ju i bëtë priftit të Kosinës dhe fakti që ai sot vazhdon të jetë prift ortodoks, vërteton implikimin tuaj personal në atë skandal. Edhe atëherë ju u mjaftuat me një tallje për tërë shqiptarët e revoltuar nga tregtia me eshtrat e të parëve të tyre. Akuzave për zhvarrosjen e paguar nga ai prift famëkeq (që sigurisht nuk i ka paguar nga xhepi i tij ato para), juve ju përgjigjët se ai kishte bërë detyrën e tij si prift.

Shitja e eshtrave të fëmijëve dhe pleqve të një fshati për të ndërtuar varreza të ushtrisë greke, është një lojë politike tepër e rrezikshme për bashkëjetesën etnike. Po aq e rrezikshme sa edhe ndjellja e urrejtjes ndaj shqiptarëve, që bënin dhe bëjnë disa kolegë tuaj si Sebastianos. Ju jo vetëm që nuk keni ndërhyrë për të dënuar këta njerëz që veshin rrobën e Zotit për të shpërndarë urrejtje e racizëm, por i keni ndihmuar ata duke bërë ç‘mos që të shkatërroni vëllazërinë tipike shqiptare ndërmjet komuniteteve fetare. Deklaratat tuaja të vazhdueshme në mediat ndërkombëtare se shqiptarët duan të ndërtojnë një shoqëri ekstremiste islamiste, vërtetojnë qëllimet tuaja të liga.


Ju që flisni për respekt të rregullave të kishës dhe ligjeve të shtetit, a nuk ju duket plotësisht në kundërshtim me këto rregulla e ligje, diskriminimi që ju u bëni ortodoksëve shqiptarë që aplikojnë për punë pranë Kishës Autoqefale Shqiptare. Me ç‘të drejtë atyre u kërkohet të flasin greqisht për t‘u punësuar? Mos kujtoni se këtë të drejtë për të bërë greqishten gjuhë zyrtare të Kishës Shqiptare, jua jep heshtja jonë kur ju edhe meshën e dasmës së ministrave shqiptarë e bëni në greqisht? Në qoftë kështu, dijeni mirë se kësaj heshtjeje i ka ardhur fundi. Shqiptarët nuk do vazhdojnë më të shkelin gjakun e atyre që luftuan për autoqefalinë e kishës sonë. Përkundrazi, ai gjak i derdhur nga krimet e atyre që u paraprinë juve, kolonel Janullatos, sot vlon në damarët e plot bijve e bijave të këtij kombi.


Duke i mbyllur derën e kishës besimtarëve ortodoksë çamë, ju keni ringjallur në mendjet e çdokujt atë karikaturën që filmat propagandistikë komunistë u bënin klerikëve. Ky imazh nuk është ai që meriton Komuniteti Ortodoks shqiptar, ndaj ne u bëjmë të gjithë priftërinjve të ndershëm ortodoksë, që në kundërshtim të plotë me qëndrimin tuaj, t‘i përgjigjen pozitivisht lutjes së komunitetit çam. Është detyra e tyre si njerëz të Zotit që të kryejnë shërbesat fetare për viktimat e gjenocidit. Siç është detyra e çdo shqiptari të mos i reshti përpjekjet, që dyert e Kishës Autoqefale Shqiptare t‘u mbyllen atyre që kërkojnë ta greqizojnë.


KLUBI KOMBËTAR-gazeta shqip 27/06/2007

[BARAT]

Lutja e pëshpëritjes, Janullatos bojkoton nderimin e çamëve

27/06/2007 - gazeta panorama

• "Lutja e pëshpëritjes", e mbajtur në nderim të viktimave të popullsisë shqiptare çame, bojkotohet nga kreu i kishës ortodokse, peshkopi Janullatos.


Dje në ambientet e hotel "Tirana" u zhvillua mesha e pëshpëritjes në kujtim të qindra e mijëra viktimave të popullsisë çame. Në të merrnin pjesë tre përfaqësuesit më të lartë të klerit shqiptar, atij katolik, imzot Rrok Mirdita, atij mysliman, kryemyftiu Selim Muça dhe bektashinj Baba Reshat Bardhi. Në këtë meshë morën pjesë edhe përfaqësues të politikës shqiptare, si Ilir Meta i LSI-së, Ekrem Spahia i PLL-së, Pëllumb Xhufi i LSI-së. Të tre udhëheqësit e besimeve, mysliman, katolik dhe bektashinj zhvilluan lutjet e tyre në emër të padrejtësive të zhvilluara ndaj kësaj popullsie mbi 60 vjet më parë. Të tre klerikët e lartë në lutjet e tyre bënë thirrje që mesha të mos jetë për qëllime politike, por vetëm njerëzore. Ndërsa kreu i LSI-së, Meta, deklaroi se për këtë çështje kërkohet më shumë solidaritet nga e gjithë klasa politike dhe nga e gjithë shoqëria jonë. "Kjo larg çdo fryme nacionaliste, por plotësisht në përputhje me ato kërkesa legjitime për njohjen dhe respektimin e të drejtave të njeriut", deklaroi Meta. Imzot Rrok Mirdita theksoi se, "një lutje ndërfetare më është dukur shumë e natyrshme, edhe për faktin se kur bëhet fjalë për të vdekur, ne nuk na ndan asgjë. Të gjithë e kemi për detyrë për t’i përkujtuar si në të tilla përkujtimore. Prandaj është një gjë krejtësisht e natyrshme, që ne secili, duke respektuar ritet e veta fetare, të gjithë i drejtohemi Zotit". Kryepeshkopi Janullatos, si drejtues i Kishës Autoqefale Ortodokse shqiptare, refuzoi të merrte pjesë në një meshë të tillë, duke e cilësuar si politike mbajtjen e saj. Kjo ishte edhe arsyeja e refuzimit të letrës së drejtuar nga shoqata atdhetare-politike "Çamëria" dhe deputeti i PS-së, Shpëtim Idrizi, në marrjen pjesë të kësaj "meshe të pëshpëritjes". Në lidhje me këtë mungesë të Janullatosit reagoi dje dhe shoqata "Çamëria". "Sesa politike ishte ftesa në fjalë, përgjigjja më e mirë vjen prej krerëve të komuniteteve të tjera, të atij mysliman, katolik dhe bektashi, që morën pjesë në meshën tonë dhe na nderuan. Askush nuk bëri politikë, nuk shau njeri, nuk shau kombe të tjerë, përveç se nderoi të vdekurit, që dhe në rregullat e kishës kanë një status të veçantë. Qëndrimet tuaja shprehur në reagimin ndaj ftesës sonë kishin shumë politikë, shumë më shumë se sa ceremonia në nderim të të vdekurve të bashkësisë sonë, ku morën pjesë tre komunitetet fetare shqiptare", thuhet në reagimin e shoqatës. Në lidhje me reagimin e shoqatës minoritare "Omonia", theksohet se "qëndrimi i egër i disa krerëve anonimë të kësaj organizate nuk përfaqëson qëndrimin e minoritetit grek në Shqipëri, që bashkëjeton në mënyrë të shkëlqyer edhe me komunitetin tonë çam, me të cilin ka lidhje krushqie, biznesi dhe njerëzore në përgjithësi". Pavarësisht kësaj, kryetar i kësaj shoqate me anë të një deklarate për median theksoi se, "ne besojmë se hirësia e tij Janullatos do të ketë mundësinë të realizojë këtë lutje".

[BARAT]

“Welcome to GREECE” (Mirë se erdhët në Greqi)

Nga Alban JONI


Udhëtimi drejt Qafë Botës, në ritualin përkujtimor në shenjë mosharrimi për viktimat çame të gjenocidit grek, na vuri në një situatë ku, si i thonë fjalës, “në vend që të vinim vetullat, nxorëm sytë”.
Rrugës duke hyrë në Dropull ishin fshirë emrat shqiptarë të vendeve dhe kishin mbetur vetëm emrat grekë.
Por, më e çuditshmja ishte mbrëmja, kur na çuan për të fjetur.
Pas gjithë atij sharmi patriotik për vendlindjen tonë të mohuar, prisnim në mos ndonjë ambient kaq të thekur atdhetar, të paktën një vend-çlodhje normal, ku të binte era Shqipëri, pas asaj ditë tepër të lodhshme.
Por, çuditërisht, nuk ndodhi kështu.
Mua dhe disa shokëve të mi, na çuan në një hotel në mes të Sarandës, me emrin EPIRIUS. Që nga emri (jo Epir por Epirus) të krijohej përshtypja se gjendeshe në mes Athinës e jo në mes të një qyteti shqiptar, ndër më të lashtit dhe me një kulturë arkeologjike nga më të pasurat në rajon. Sidoqoftë, menduam se kishim të bënim thjeshtë me ndonjë adhurues të botës antike, por nuk ishte kaq e thjeshtë çështja…
Lokali jo vetëm që ishte përshtatur në një stil të spikatur grek, me muzikë greke etj, por në çdo cep të tij të uronte me germa të mëdha “mirëseardhjen në Greqi”!
“Welcome to GREECE” (Mirë se erdhët në Greqi) shkruhet deri dhe në pakot e shampos, që shërbejnë për dushin e bujtësve, ndërkohë që në disqe këngëtarët grekë të buzuqeve vazhdojnë “live” interpretimin për shtatë palë qejfe…
Gjëra të tilla ndodhin vetëm në këtë Republikën tonë të një mijë e një çudirave, ku “kozmopolitizmi, globalizmi” e të tjera me “izëm” vazhdojnë të në joshin me një simetri gërricëse turmat dritë-shkurtëra dhe njerëzit dritëshkurtër.
Nuk jetojmë në një republikë bananesh, por në një republikë, për të cilën, më e pakta që mund të bëjnë qytetarët dhe shtetarët është të dinë se ku jetojnë, pra faktin se ky vend e ka emrin Shqipëri. Dhe brenda kufijve të këtij trualli, do apo nuk do, kur të ftosh dikë, qoftë dhe në shtëpinë tënde apo në hotelin a lokalin tënd, në çfarëdo lloj reklame e shërbimi që do të të duhet të afishosh për klientët, je i detyruar t’i thuash: “Mirëse vjen në Shqipëri!”…
Kaq gjë, nëse nuk e di, bën mirë që ta mësojë edhe pronari i “Epirius”, lokali i të cilit mban emrin e një kujtese të lavdishme, (jo kujtesë greke, siç pandeh zotëria në fjalë, por iliro-shqiptare), të cilën nuk mund të zhbëjnë dot interesat e vogla e meskine dhe flirtet me fqinjët tanë.

E Merkure, 27 Qershor 2007-gazeta ndryshe

[BARAT]

2002

Conflict Studies Research Centre

The Cham Issue - Albanian National & Property Claims in Greece
Conflict Studies Research Centre
ISBN 1-903584-76-0
April 2002

Miranda Vickers

A small but vocal movement is seeking redress for the massacre and
expulsion of Muslim ethnic Albanian inhabitants from Greek territory
during the period 1912-45. The Greek government refuses to discuss the
issue, which could be fairly easily solved to Greek advantage. Meantime,
it is likely to be exploited by both pro- and anti-Albanian elements in the
Balkans.
Introduction
The modern Albanian question emerged as a major European issue in 1991. That
year witnessed the collapse of the one-party state in Albania and the beginning of
the disintegration of Yugoslavia. Throughout the 1990s, Albania struggled to
embrace democracy, and ward off internal political and social divisions that brought
the country to the brink of civil war. Almost a quarter of the Albanian population
has subsequently fled abroad to escape civil unrest, poverty and unemployment.
Meanwhile, the same decade saw the Albanians of the former Yugoslavia pursue
peaceful, and then violent, means to escape Slav rule and seek self-determination.
The true cause of the ethnic Albanian insurgencies in Kosovo (1998-1999), the
Preshevo Valley (2000) and in western FYROM (2001), can be traced historically to
the exclusion of those Albanians from the newly-created Albanian state in 1912.
Whereas the Albanians of the former Yugoslavia have been struggling for 89 years
to be re-included within the borders of a unified Albanian state, there is one group
of around 200,000 Albanians who have ironically found themselves classified as
refugees inside Albania. These people are known as Chams.
The Chams are the ethnic Albanian, and predominantly Muslim, population from
the area of north western Greece known to Greeks as Threspotia and to Albanians
as Chameria. The region, which is centred around the Tsamis river, extends from
Butrint and the mouth of the Acheron River to Lake Prespa in the north, eastward
to the Pindus mountains and south as far as Preveza and the Gulf of Arta.
Nineteenth century British travellers such as Lord Byron and his companion John
Hobhouse noted the preponderance of Albanian-speakers in these regions. While
there is much comment focused on the position of the Greek minority in Albania,
there is very little information about the Albanian minority which remained in
Greece after the founding of the Albanian state. Most of these Albanians were
originally Christian Orthodox by religion, but converted to Islam during the latter
years of the Ottoman occupation. According to a Boston-based web-site which
Albanians use to exchange ideas on current affairs, "the Albanians in Greece are
divided into two distinct categories: Albanians who live on Albanian territory but
who have remained outside the unjust borders which were drawn up by the
Ambassadorial Conference (London, 1913), and those Albanians who departed
Albanian territory during the first diaspora in the 14th and 15 centuries".1 These
Albanians fled their homeland during the battles against the invading Ottoman
Turk and many settled on the island of Euboea. Others went to Italy.

The Cham conflict arose as a result of the delineation of the border between Greece
and Albania at the end of the Balkan Wars. In 1912 the London Ambassador's
Conference allotted the Chameria region to Greece, so today only seven Cham
villages, centred on the village of Konispol, are in Albania itself. There were three
distinct phases of emigration of the Cham population from northern Greece. The
first occurred during the Balkan Wars 1912-1914, the second following the signing
of the Turkish-Greek Convention at Lausanne in January 1923, and the third

occurred at the end of the Second World War, in the period from June 1944 to
March 1945, during which an estimated 5,000 men, women and children were
killed. The rest of Chameria's Albanian Muslim population fled over the border to
Albania where they have lived in exile ever since.
The Chams are demanding the recognition of about 4,000 Chams who disappeared
as a result of those conflicts, and the property rights of about 150,000 others.3 The
Chams are also building charges against Greece at the international courts, arguing
that they were stripped of around US$340m-worth of properties which are worth
roughly US$2.5bn at current market prices. The Greeks, however, see the Cham
question as a "non existent issue".4
The forced movement of the entire Albanian Muslim population from Greece has left
a lingering sense of injustice amongst Albanians in general. This has contributed in
part to poor bilateral relations between Albania and Greece. The controversial
Cham issue has lain dormant in recent years and none of the post-war Albanian
governments, whether communist, democratic or socialist, have ventured to try to
make it a key issue in relations with Greece. In May 2001, at the height of last
year's ethnic Albanian insurrection in FYROM, a headline appeared on the wires of
a Belgrade news agency, which ran: "New Albanian (Cham) Liberation Army on the
March in Greece."5 The purpose of this paper is to highlight the crucial historical
and political issues that have led to such alarmist headlines, and to gauge the
extent of Cham grievances, the support they elicit, and the degree to which their
political agenda has changed since they arrived in Albania in 1945.
Historical Background
The name 'Chameria' comes from the ancient Illyrian name for the Tsamis River,
which traversed the territory of the ancient Illyrian tribe of Thesprotes. Chameria
was part of the Roman Empire before being conquered by the Byzantines, and in
the thirteenth century it became part of the Epirus despotate. In the second half of the fourteenth century it was included in the Albanian despotate of Arta. After the Ottoman invasion in the 15th century it was firstly in the sanjak (municipality) of Delvina, then in that of Janina. In the seventeenth and eighteenth centuries, the
mostly Albanian population of northern Chameria - from Konispol to the Gliqi river
- was forcibly converted to Islam, whilst those living south of the Gliqi down to
Preveza Bay remained Orthodox Christians. The Muslim Albanians of Epirus were
eternally feuding with their Christian neighbours and, favoured by their Turkish coreligionists,
had gained the best land, whilst Christians had been forced onto less
fertile soil. Historically the Epirus region has had a very blurred ethnicity. As one
late nineteenth century visitor noted: The whole of the Tosk6 country has been
strongly influenced by Greece, or rather it would be difficult to say whether Epirus
is Greek or north-western Greece is Albanian. Though the southern dialect of
Albanian is used for conversation, Greek is universally understood.7
After the defeat of the Ottoman forces during the Balkan Wars (1912-1913), the
future of Albanian-inhabited areas was discussed at the hastily convened
Conference of Ambassadors held in London in December 1912-January 1913,
where it was agreed in principle to support the establishment of Albania as a new
political entity.
Greece had emerged from the Balkan Wars with a heightened sense of achievement,
and a determination to try to secure southern Albania for Greece. The emphasis was not on territory that was ethnically strictly Greek, but rather on lands in which
Hellenic civilisation was believed to be predominant.8 In October 1913 the Epirote
insurrection broke out, as Greek volunteers raided southern Albania, terrorising its
inhabitants by burning their villages. The Greek objective was to set up an
autonomous Vorio Epirus (Northern Epirus), in an attempt to sabotage the
international discussions then being held in Florence on the future status of the
region. Finally in December 1913, the Powers agreed on the terms of the Protocol of
Florence, whereby, in return for Serbia's retreat from Albanian territory, Austria
reluctantly agreed that the Albanian districts in what is now Kosovo and Macedonia
should be formerly ceded to Serbia, whilst Greece received the large southern region
of Chameria. The Albanian state was thus reduced to the central regions together
with the town of Shkoder and its surrounding territory.

[BARAT]

Following the establishment of the Florence Line, some Greek troops began to
withdraw from Chameria. Greek terrorist bands, however, remained as active as
ever. As the majority of Chams were Muslim, they were treated with the same
contempt as ethnic Turks living in Greece. On 23 February 1913, 72 people were
killed in the village of Proi I Selanit near Paramithia. This marked the beginning of
attacks on Albanian Muslim civilian targets, which were designed to instil fear into
the population and thus prompt them to leave their homes. Throughout the next
decade, the property of Albanian Muslims was systematically looted and many
young men were deported to internal exile on the Aegean islands. Thousands of
hectares of Cham-owned land were expropriated without compensation, their
harvests were requisitioned, and they were prohibited from sowing their corn, or
from selling or letting their property to forestall its expropriation. It was thus
rendered impossible for many families to remain in Greece - forcing them to flee
northwards to Albanian in search of land.9 In an effort to settle the Cham issue,
the Athens government had tried to gain Ankara's approval for encouraging some
Chams to migrate to Turkey, in the hope that the rest would follow. Initially Ankara
had been unwilling to allow the settlement of Albanian Muslims on Turkish soil, but
following intense diplomatic efforts by Athens, the Turkish government agreed to
allow the settlement of some 5,000 Chams.
Meanwhile, in 1923, the position regarding the 20,000 or so Muslim Albanians still
remaining in northern Greece was being hotly debated at a special session of the
Council of the League of Nations. The convention that made possible the exchange
of Greek and Turkish populations had been signed at the Lausanne Conference on
30 January 1923. The Albanian government had then insisted, via telegrams and
delegations to the League, that the Greek authorities were forcing the Chams to
leave their homes and move to Turkey, and that their lands were being settled by
Greek immigrants from Asia Minor. The Greeks countered these accusations by
arguing that the term 'Albanian' could only be applied to those who were born in
Albania, thereby excluding from consideration the Greek-born Albanian Muslims,
who were equated with Turks. The League responded to the Albanian allegations by
establishing a Mixed Commission to examine the question in detail.
In March 1924, the Commission decided that Greek subjects who were Muslims
and of Albanian origin, and more specifically those residing in Epirus, had to be
excluded from the compulsory exchange of populations between Greece and
Turkey.10 For the Albanian Chams, however, the issue centred around their claims
to belong to the Albanian nation. The Council of the League discussed this matter
during its thirtieth session (29 August-3 October): the Albanian position maintained
that the Greek authorities were encouraging the 'Albanians of Epirus' to consider
mass migration by calling them 'Greeks of Turkish origin' and convincing them to adopt the second identity in their public pronouncements. The Council finally
decided to appoint neutral members of the Mixed Commission as its 'mandatories'
charged with the responsibility of protecting the 'Muslim minority of Albanian
origin' residing in Greece.11 Meanwhile, the Athens government settled Greek
immigrants from Asia Minor in Chameria in order to populate it with Orthodox
Christians, and to put further pressure on the remaining Albanian Muslims to
emigrate. Throughout the 1920s entire villages, such as Petrovica and Shendellinja
were emptied of their Albanian inhabitants. Whole families left for Albania, Turkey
and America.

[BARAT]

In March 1926, the Greek government declared that the process of population
exchange was over and that the Chams would henceforth have the same rights as
those enjoyed by other Greek citizens, However, these "rights" remained highly
selective. No Albanian-language schools were permitted and the speaking of
Albanian was discouraged outside the home. The signing of the Italian-Albanian
pact in November 1926 caused some anxiety in Athens and focused Greek attention
on the still unresolved question of the Chams, which was leading to increased
tensions between Greece and Albania. The Greek Ministry of Foreign Affairs had
serious reservations about the pact because it was feared that the interests of the
Albanians for their "brothers" in Epirus now had the backing of an important
power, whose territorial ambitions in the Balkans could benefit from the existence
of the Cham minority which favoured Italy and was hostile to the Greek state. Italy
could also use the Chams as a counterweight to Greek ambitions in southern
Albania.
Albanian charges directed against Greece concerning the Muslims of Chameria
gradually increased and reached their climax during the first half of 1928. In
March, the Albanian Foreign Ministry delivered a memorandum to the Greek chargé
d'affaires in Tirana, which highlighted Tirana's concern over the 'austere measures'
exercised by the local authorities against the Chams, and expressed a formal
protest that the Greek government did not recognise them as a 'national minority'.
The Greek side argued that 'the Albanian government had no right to get involved in
the domestic affairs of another country: the Chams were Greek citizens and the
projection of Albania as a protector state constituted disregard of the basic elements
of Greek sovereign rights.'12 With the coming to power of the Ioannis Metaxas
fascist government in 1936, the situation of the Albanian population of Chameria
became even more difficult. The colonisation of the area by Greeks intensified,
confiscation of Cham property was stepped up and the names of places inhabited
by Albanians were replaced by Greek place names.13 In the meantime, the League
of Nations continued to note the Albanian protests over the treatment of the Chams,
but by then more important issues were now emerging concerning other minorities
in Europe.

[BARAT]

The Second World War

The outbreak of the Second World War brought about a brief union (1941-1943) of
Kosovo with Albania, and the possibility of the remaining Albanian-inhabited
regions of the Balkans being united. In August 1940 Italy invaded Greece. In an
effort to rally the Albanian people to her cause, Italy had promised the Albanians
their national unity. The German-Italian agreement of 1941 stipulated the
formation of a 'Greater Albania', to include the large Albanian-inhabited areas of
Yugoslavia and, to a lesser extent, Greece. The Italians were able to exploit
Albanian irredentist sentiment by insisting that the unification of all Albanian-inhabited lands was conditional upon an Axis victory. The Chams were
subsequently armed by the Italians and co-operated with them against Greek
villages controlled by Greek resistance fighters. During this period, atrocities were
committed by a minority of Chams against Greek civilians, thousands of whom were
forced to flee from their homes. The majority of Chams, however, were merely
passive collaborators, distrusting the Italians as much as they did the Greek
Royalist guerrilla force of Napoleon Zervas. In little over a year, Greek forces were
able to push the Italians back over the Albanian border. There was widespread
alarm amongst the Chams when the hoped-for Axis victory turned to defeat. Near
the village of Vrina in southern Albania, in June 1940, the headless body of the
Cham leader Daut Hoxa was discovered. It was alleged by the Italian-controlled
government in Tirana that he had been murdered by Greek secret agents. Hoxha
was a military leader of the Cham struggle during the inter-war years. The Greek
government claimed he was merely a bandit.14 In October 1944 when the Germans
began withdrawing from Greece, many hundreds of Chams also fled with them into
Albania. Henceforth, the remaining Muslim Albanians in Greece were regarded by
the Greeks as the enemy within.

In an attempt to establish an ethnically pure border region, the Chams were evicted
from northern Greece by guerrilla forces under the command of General Napoleon
Zervas acting under the instructions of allied officers. In the light of recent
research, wartime documents show that Greek actions against the Chams were
supported and authorised by the British. These actions resulted in around 35,000
Chams fleeing to Albania and others to Turkey. Colonel Chris Woodhouse, head of
the British Military Mission in Greece reported that: "Encouraged by the Allied
Mission I headed, Zervas drove the Chams out of their homes in 1944. The
majority fled to find shelter in Albania. Their eviction from Greece was carried out
with large-scale bloodshed. Zervas's work was followed in March 1945 with a largescale
massacre of the Filiates Chams that cannot be excused. The result was the
eviction of the undesirable Albanian population from their land."15

The most infamous massacre of Albanian Muslims by Greek irregulars occurred on
27 June 1944 in the district of Paramithia, when forces of General Zervas's National
Republican Greek League (EDES) entered the town and killed approximately 600
Albanian Muslims, men women and children - many having been raped and
tortured before death. According to eyewitness accounts, the following day, another
EDES battalion marched into Parga where 52 more Albanians were killed. On 23
September 1944, the town of Spatar was looted and 157 people died. Young women
and girls were raped and those men who were still alive were rounded up and
deported to the Aegean islands.16 According to statistics provided by the Chameria
Association in Tirana, in total 2,771 Albanian civilians were killed during the1944-
1945 attacks on their villages. The breakdown is as follows: in Filiates and suburbs
1,286, in Igoumenitsa and suburbs 192, in Paramithia and suburbs 673 and Parga
620. Sixty-eight villages with 5,800 houses were looted and then burnt. A detailed
list of material losses includes 110,000 sheep, 2,400 cattle, 21,000 quintals of
wheat and 80,000 quintals of edible oil, amounting to 11,000,000 kilograms of
grain and 3,000,000 kilograms of edible oil.17

As a result of these assaults, an estimated 28,000 Chams fled to Albania where
they settled on the outskirts of Vlore, Durres and Tirana. Several hundred Chams
moved into properties along the Himara coast left by families who had been wiped
out during the vicious fighting firstly against the Axis occupiers, and secondly in
1944 between the Greek nationalist Northern Epirus Liberation Front and the
Albanian nationalist Balli Kombetar partisan fighters. Some Chams moved into existing villages along the coast such as Borsh which were traditionally Muslim,
thus augmenting the non-Hellenic character of the region. Other Chams
established entirely new villages, such as Vrina, near the Greek border.
International observers noted the brutality of the Cham evictions. Joseph Jacobs,
Head of the US Mission in Albania (1945-1946) wrote: "In March 1945 units of
Zervas's dissolved forces carried out a massacre of Chams in the Filiates area, and
practically cleared the district of the Albanian minority. According to all the
information I have been able to gather on the Cham issue, in the fall of 1944 and
during the first months of 1945, the authorities in north-western Greece
perpetrated savage brutality by evicting some 25,000 Chams - residents of
Chameria - from their homes. They were chased across the border after having
been robbed of their land and property. Hundreds of male Chams from the ages of
15 to 70 were interned on the islands of the Aegean Sea. In total 102 mosques were
burnt down."18 The Greek authorities then approved a law sanctioning the
expropriation of Cham property, citing the collaboration of their community with
the occupying Axis forces as a main reason for the decision.