Dosja antishqiptare e Greqisë, 1912-2007

[BARAT]

turp ...dhe prape turp
genjeshtra dhe vetem genjeshtra mbi kurriz te shqiptareve

Geixh: Çamët kanë djegur njerëz në Greqi

Çështja çame nuk është e njëjtë me atë të minoritetit grek, por europiane

TIRANË - Greko-amerikani Nikolas Geixh deklaroi dje në një intervistë për TV Klan se popullsia çame ka bashkëpunuar me nazistët dhe ka djegur njerëz në Greqi gjatë Luftës së Dytë Botërore. Duke folur për shpërnguljen e popullsisë çame nga grekët, Geixh e argumentoi këtë lëvizje me faktin se çamët kanë bashkëpunuar me nazistët gjermanë, duke djegur njerëz, fshatra dhe shtëpi në Greqi. “Çamët u përzunë për shkak të bashkëpunimit me nazistët, ata erdhën në fshatin tim, edhe në të tjerë dhe dogjën dhe hodhën njerëz në zjarr. Një largim i tillë, ndaj atyre që bashkëpunuan me nazistët ndodhi në të gjithë Europën ”,- tha Geixh në TV Klan.

Sipas tij, kjo çështje nuk është e njëjtë me atë të minoritetit grek në Shqipëri, sepse sipas tij grekët në Shqipëri kanë mijëra vite në këtë vend dhe se gjatë luftës nuk bashkëpunuan me nazistët.

“Për çamët mendoj se është një problem europian dhe duhet trajtuar si i tillë”,- theksoi më tej Geixh. Sipas tij nuk mund të flitet për një çështje çame. “S’mund të shihet si një çështje çame”,-tha ai duke sqaruar se kjo problematikë mund dhe duhet të zgjidhet në kontekstin europian. Ai theksoi idenë se çamët dhe të drejtat e tyre nuk mund të krahasohen me ato të grekëve që jetojnë në jug të vendit.

Berisha
Më pas në intervistën e tij, Geixh ka folur edhe për marrëdhëniet me politikanët shqiptarë, veçanërisht për pajtimin me liderin e PD-së, Sali Berisha. Për shpalljen e tij nga ana e qeverisjes së PD-së si person “non grata”, Geixh shprehet se kjo erdhi si pasojë e një keqkuptimi me liderin aktual të opozitës, Berisha. “Ishte shumë dramatik. Kur njerëzit nuk kanë kontakte me njëri-tjetrin ata keqkuptohen. Nëse takohen ata mund të kuptojnë njëri-tjetrin dhe të zbulojnë se keqkuptimet kanë qenë të kota. Mendoj se zoti Berisha kuptoi se unë e kam përzemër Shqipërinë dhe shqiptarët, siç kam për zemër të drejtat e minoritetit grek, të cilët nuk paraqesin asnjë rrezik për Shqipërinë. Ai e di që unë dua të ndihmoj institucionet, infrastrukturën”,- theksoi Geixh në TV “Vizion Plus”. Ndërsa për takimin me Berishën, ai u shpreh se ka mbetur i kënaqur për kërkesat e liderit të opozitës për të drejtat e minoritetit grek në Shqipëri. “Unë u surprizova që ai ishte dakord me kushtet që Shqipëria ka premtuar të përmbushë për minoritetet e mëdha këtu. Ai ishte dakord për marrëveshje të shkruara me të cilat të vendoset që shqiptarët të kenë të drejtë të deklarojnë identitetin e tyre etnik dhe besimin fetar. Qeveria donte ta bënte këtë në bazë të përllogaritjeve. Unë them se kjo është e gabuar. Dhe zoti Berisha mendonte si unë. Pra jemi dakord në disa gjëra dhe ndryshojmë në disa të tjera. Në këtë rast jemi dakord me zotin Berisha”,-tha më tej Geixh. Për marrëdhëniet me liderin e PD-së, greko-amerikani theksoi se ato po marrin një drejtim pozitiv. “Po marrin një drejtim pozitiv, konstruktiv. Ai e ka kuptuar se marrëdhëniet me minoritetin grek në Shqipëri kanë marrë një kthesë të madhe. Është një proces i madh. Ai e ka kuptuar se mendimi i tij për mua ishte gabim dhe unë po kuptoj se pikëpamjet e tij po ndryshojnë pozitivisht. Ne mund të ndihmojmë njëri-tjetrin për të përmirësuar jetën e shqiptarëve, përfshi minoritetet”,-theksoi Geixh. Për takimet me Nanon dhe Metën, Geixh u shpreh se “Po kam takuar zotin Nano më parë, kam takuar edhe zotin Meta më parë dhe asnjëherë nuk kam diskutuar për asgjë që do të dëmtonte të ardhmen e Shqipërisë. Ata duan të mirën e Shqipërisë ashtu si edhe zoti Berisha, ashtu si edhe çdo shqiptar. Unë takoj shumë shqiptarë kudo. Ka nga ata që më kuptojnë dhe nga ata që nuk më kuptojnë. Unë kam takuar Dioguardin në Nju Njork dhe kam biseduar gjatë me të. Jam i hapur për çdo takim me çdokënd. S’dua të përflas se cilët kam takuar, kur dhe çfarë kam diskutuar”, -tha ai.

[BARAT]

Geri Kokalari letër për Geixhin Departamentit të Shtetit

Kokalari: A e ka korrigjuar ambasada amerikane Geixhin në termin Epiri i Veriut


Xhon Benton
Departamenti i Shtetit
Uashington, D.C

I dashur Xhon
Përsa i përket vizitës së Nik Geixhit në Tiranë, do të jetë e çmueshme nëse ju mund t’i përgjigjeni, në respekt të pozicionit tuaj në Departamentin e Shtetit sa vijon:
1.Si qytetar amerikan, Geixh sigurisht është përcaktuar të vizitojë Shqipërinë, por, pse po harxon ambasada amerikane taksat tona për këtë qytetar privat i cili nuk ka biznes legjitim në Shqipëri?
2.Në fillim të vitit, Geixh u takua fshehtësisht në Korfuz me Nanon, siç u bë e njohur nga ambasada amerikane në atë kohë. Një nga arsyet se pse ata u takuan ishte diskutimi për privatizimin e Bankës së Kursimeve me investitorë grekë, të cilët do të mund t’i jepnin Greqisë kontrollin e sektorit bankar në Shqipëri. A e mbështet këtë koncept Departamenti i Shtetit? A e diskutoi këtë çështje Geixh me ambasadën amerikane apo me Nanon gjatë vizitës së tij të fundit?
3.Sipas mendimit tim, asnjë udhëheqës politik i Shqipërisë nuk duhet të harxhojë kohën e tij me Nik Geixhin; megjithatë, jam informuar nga një koleg i Berishës që ambasadori amerikan i kërkoi Berishës të takojë Geixhin? A është e vërtetë kjo? A është zhvilluar ky takim për të siguruar ndonjë mbulim për takimin e Geixhit me Nanon?
4. Me respekt të çështjes që unë kam vënë në qendër të vëmendjes së shtetit në disa raste, a e ka korrigjuar Departamenti i Shtetit apo ambasadori amerikan, Geixhin në përdorimin e termit “Epiri i Veriut” dhe ta informojnë që SHBA-ja nuk njeh ndonjë rajon të tillë në Shqipëri? A mund t’i kërkojë Departamenti i Shtetit Geixhit që të mos e përdorë më këtë shprehje nxitëse, veçanërisht nëse ai po abuzon shërbimet e USG? A nuk i detyrohet Geixhi popullit të Shqipërisë një shfajësim për vazhdimësinë e përdorimit të këtyre termave që fyejnë popullin e Shqipërisë nga përpjekjet për ta risjellë edhe njëherë në diskutim çështjen e statusit të kufijve kombëtarë të Shqipërisë?
5.Edhe pse nuk ka asnjë problem me minoritetin grek në Shqipëri pasi ata kanë të drejta të barabarta me shqiptarët, ende Geixh ankohet për këtë çështje si një protokoll i prishur . Megjithatë, siç e dinë mirë edhe Shtetet, kushtet e shqiptarëve etnikë në Greqi dhe ajo e çamëve mbetet një histori tjetër. A e ka diskutuar këtë çështje ambasada amerikane me Geixhin?
6. A e ka diskutuar ambasadori Xhefri, lobin e Geixhit kundër ndërhyrjes ushtarake amerikane në Kosovë?
7. Nëse Nano e ka ftuar Geixhin në Shqipëri, ai ka njollosur emrin e tij tek populli i Shqipërisë, ashtu si dhe diasporës duke luajtur mikun e këtij armiku të shqiptarëve. Çfarë roli, nëse ka, kanë luajtur Shtetet në përpunimin e kësaj vizite? A ka atje ndonjë në Kongres në veçanti që vepron si avokat mbrojtës i provokacioneve të Geixhit në Shqipëri?
Me respekt CSFB, kam besim se tashmë është bërë një përcaktim, nga USG rreth ekzistencës së llogarive të Nanos, dhe për më tepër a ekzistojnë ato apo jo. Gjithashtu kam besim që një numër i shqiptaro-amerikanëve dhe partitë e tjera të interesuara do të kërkonin një përgjigje për këtë çështje? Nëse llogaritë ekzistojnë, çfarë do të bëjë USG rreth tyre? Fola sot me Elisabet Shelton në ambasadën tonë në Tiranë, dhe ajo më tha se do të kërkonte informacion për këtë gjë. Gjithashtu telefonova ambasadoren Elisabet Xhones, dhe ende po pres përgjigjen e saj. Nëse përgjigjja do të jetë që nuk ka llogari, atëherë besoj se do të ishte në interesin më të mirë të secilit nëse kjo zbulohet më mirë shpejt se sa më vonë. Por nëse në fund të javës nuk ka përgënjeshtrim nga Nano dhe asnjë zbulim nga USG dhe, ose CSFB që të konfirmojnë që llogaria nuk ekziston, atëherë mendoj ne do të jemi të aftë të pranojmë që është një e dhënë e fortë, që në të vërtetë llogaritë ekzistojnë. Në bazë të këtyre rrethanave, diçka duhet bërë për të ngritur nivelin e diskutimit të kësaj çështjeje me zyrtarët e përshtatshëm të shtetit dhe të degëve të tjera të USC.
Siç kam thënë dhe më parë, nuk jam duke ju kritikuar juve personalisht, por pres që Departamenti i Shtetit të bëjë diçka për të mirën e dy vendeve, për SHBA-në dhe Shqipërinë, dhe mbështetur në këtë çështje unë kam ngritur jam jashtëzakonisht i shqetësuar rreth politikës së Shteteve.

Faleminderit për vëmendjen tuaj për këtë çështje.
Sinqerisht
Sincerely,
Gary Kokalari

--------

Dear John

Regarding Nick Gage's visit to Tirana, it will be appreciated if you can
please respond with respect to the State Department's position on the
following:

1. As a U.S. citizen, Gage is certainly entitled to visit Albania, but why
is the U.S. Embassy wasting our tax dollars on this private citizen who has
no legitimate business in Albania?
2. Earlier this year, Gage met secretly on Corfu with Nano, as had been
acknowledged by the U.S. Embassy at the time. One of the reasons they met
was to discuss the privatization of the Savings Bank with Greek investors
which would effectively give Greece complete control of Albania's banking
sector. Does the State Dept. support this concept? Did Gage discuss this
matter with the U.S. Embassy or Nano during his current visit?
3. In my opinion, no Albanian political leader should waste his time with
Nick Gage; however, I was informed by one of Sali Berisha's associates that
Ambassador Jeffrey requested that Berisha meet with Gage? Is this true? Was
it to provide cover for Gage's meetings with Nano?
4. With respect to a matter I have brought to State's attention on several
occasions, has the State Dept. or Ambassador Jeffrey corrected Gage in his
use of the term "Northern Epirus" and informed him that the U.S. knows of no
such region of Albania? Shouldn't the State Dept. demand that Gage stop
using this inflammatory expression, particularly if he is going to abuse the
services of the USG? Doesn't Gage owe the people of Albania an apology for
continual usage of this term that insults the people of Albania by attempting
to bring into question Albania's sovereign status as a nation?
5. There is no problem with the Greek minority in Albania as they have equal
rights with the Albanians, yet Gage continues to whine about this matter like
a broken record. However, as State knows quite well, the conditions of the
ethnic Albanians in Greece and that of the Chams remains another story. Did
the U.S. Embassy discuss this matter with Gage?
6. Did Ambassador Jeffrey discuss Gage's lobbying against U.S. military
intervention in Kosova?
7. If Nano invited Gage to Albania, he has thumbed his nose at the people of
Albania as well as the diaspora by playing host to this enemy of Albanians.
What role, if any, did State play in orchestrating this visit? Is there
anyone in particular in Congress who is acting as an advocate for Gage's
provocations in Albania?
With respect to CSFB, I am confident that by now a determination has been
made by the USG about the existence of the Nano accounts, and either they do
or they don't exist. I am also confident that a number of Albanian Americans
and other interested parties would like an answer on this matter? If the
accounts do exist, what will USG do about this? I spoke with Elizabeth
Shelton at our Embassy in Tirana today, and she informed me that she would be
looking into this. I also called Amb. Elizabeth Jones, and I am still
waiting for her response. If the answer is that there are no accounts, then
I believe it will be in everyone's best interest if this is disclosed sooner
rather than later. But if by the end of the week there is no formal denial
by Nano and no disclosure from USG and/or CSFB confirming that the account
does not exist, then I think we should all be able to agree that this is a
strong indication that the accounts indeed do exist. Under these circu
mstances, something will have to been done to elevate the level of
discussion on this matter with appropriate officials at state and other
branches of the USG.
As I have said in the past, I am not criticizing you personally, but I do
expect the State Dept. to do what is in the best interest of both the U.S.
and Albania, and based on the issues I have raised herein I am extremely
concerned about State policy.

Thank you for your attention to this matter.
Sincerely,
Gary Kokalari

[BARAT]

Geixh-Nanos: Në Shqipëri 30% e popullsisë janë grekë


TIRANË- Nikolas Geixh rrit në 30 për qind shifrat e minoritetit grek në Shqipëri.

Përfaqësuesi i lobit grek, Nikolas Geixh i ka deklaruar kryeministrit Fatos Nano se popullsia e minoritetit kap shifrën e 30 për qind në total me numrin e popullsisë në Shqipëri. Njëkohësisht Geixh i ka kërkuar kryeministrit Nano që regjistrimi i saktë i popullsisë në Shqipëri duhet të realizohet mbi bazën e përkatësisë fetare dhe etnike, nga ku mund të vërtetohet një fakt i tillë. Dy ditë pas takimit Geixh-Nano është shpallur një pjesë e “engimës” së bisedës, si dhe të përplasjeve mes tyre për çështjen e minoritetit grek në Shqipëri. Sipas disa burimeve mësohet se qëndrimeve të mbajtura nga Geixh, kryeministri shqiptar Fatos Nano iu është përgjigjur, duke hedhur poshtë shifrën e popullsisë së minoriteteve, të shprehur në përiqndje. Në këtë takim mësohet se Nano i ka deklaruar se “sipas të gjitha statistikave të organizmave ndërkombëtare për të drejtat e njeriut vetëm 1,4 për qind e popullsisë në Shqipëri i përket të gjitha minoriteteve”. Gjithashtu kryeministri shqiptar i theksuar amerikanit me origjinë greke, publicistit Geixh se Këshilli i Europës ka vlerësuar qeverinë për respektimin e të drejtave të njeriut në Shqipëri. Ndërkohë që Geixh ka vazhduar të mbajë të njëjtin qëndrim edhe në takimet që ka patur në ministritë e tjera. Në ballafaqimin me ministrin e Arsimit, Luan Memushi, sipas burimeve të mediave përfaqësuesi i lobit grek në SHBA ka kërkuar hapjen e shkollave publike greke në Shqipëri. Një kërkesë e tillë, mësohet se është kundërshtuar nga ana e ministrit të Arsimit, Memushi, i cili nuk ka qenë dakord me idenë e hapjes së shkollave publike në gjuhën greke, të financuara nga shteti shqiptar. Memushi ka hedhur idenë e hapjes së shkollave jopublike, private greke, ku disa prej tyre kanë kohë që janë hapur.

B.H

[BARAT]

Godo: Kërkesa e Geixhit shpërbën Shqipërinë

“Zoti Geixh bën një spekulim, jo dhe aq të pastër, që mund të çonte drejt shpërbërjes së Shqipërisë”.


Në një intervistë, në lidhje me vizitën e Nikolas Geixhit në Tiranë, ish-kryetari i Komisionit të Jashtëm Parlamentar, Sabri Godo, shprehet:” Duhet të kufizohemi duke i thënë zotit Gejxh se nuk duam që dikush të na tërheqë për hunde sikur të ishim idiotë. Ky zotëri i shquar për talente të shumta në Amerikë dhe jashtë saj, i cili është edhe shumë i këndshëm në bisedë, nuk më duket se ndihmoi në zhvillimin e mëtejshëm të marrëdhënieve tona shumë të mira me Greqinë.”


Zoti Godo! Për një legjislaturë të tërë keni qenë kryetar i Komisionit të Politikave të Jashtme të Parlamentit Shqiptar. Në këtë kontekst, si njohës i politikave diplomatike të shtetit shqiptar dhe të marrëdhënieve ndërrajonale, si do ta konsideronit vizitën e Nikolas Geixhit në Shqipëri dhe takimet e tij me kryeministrin e vendit dhe kryetarin e partisë më të madhe opozitare në vendin tonë?

Jetojmë në një kohë kur integrimi është çështje e ditës në të gjithë politikën ndërkombëtare, veçanërisht në atë që ka të bëjë me rajonin ballkanik. Në këtë kuadër, nuk ka pse të bërtasim për ndonjë mëkat të rëndë kombëtar apo politik. Sidoqoftë, ajo që duhet të theksojmë është se shija që më la informacioni që mora për temat e bisedimeve, çështjet që ishin shtruar në to dhe, mbi të gjitha, çfarë kërkoi zoti Geixh në to, por edhe mënyra si i shtroi ai këto, nuk mund të thuhet se ishin të pranueshme.
Le të marrim kërkesën e tij për minoritetin grek në Shqipëri, të drejtat që ai gëzon dhe kështu me radhë. Është një kërkesë e natyrshme, për një vend, i cili aspiron të jetë pjesë e familjes evropiane. Por këtu ka dy gjëra që nuk shkojnë:
E para, për çfarë të drejtash të minoritetit grek është i shqetësuar zoti Geixh?! Gjithmonë, madje edhe në kohën e diktaturës komuniste, ata i kanë gëzuar këto të drejta. Regjimi i Enver Hoxhës ishte më i egri dhe më i përgjakshmi në Evropë. Edhe nga minoriteti grek u dënuan me burgime politike katër minoritarë, ndërkohë që, vetëm 100 të tjerë u burgosën për çështje ordinere. Por u pushkatuan 20 herë më tepër në Shkodër, Mirditë, Pukë, Lushnjë e gjetkë. Për nevojat e strategjisë së tij, Enver Hoxha bëri një politikë demagogjike krejt të veçantë për minoritetin. I futi edhe në Komitetin Qendror të PPSH-së, në Kuvendin Popullor, në ministritë, në Ushtri dhe në Sigurimin e Shtetit, u dha të drejtën e lëvizjes në të gjithë Shqipërinë, prioritet në arsim dhe punësim etj. Të ishe minoritar në atë kohë ishte një farë privilegji.
E dyta, zoti Geixh flet për minoritetin grek në vendin tonë, në një kohë kur në atdheun e origjinës së tij, ky problem, në këndvështrimin perëndimor dhe demokratik, është shumë më i mprehtë. Nga sa di unë, në fqinjin tonë jugor jetojnë disa minoritete, si ai turk, bullgar dhe ndonjë tjetër. Nuk jam specialist i kësaj fushe dhe nuk mund të them me saktësi sa është masa e tyre, shtrirja gjeografike etj., sidoqoftë jam i bindur për ekzistencën e tyre. Por ajo që të bën më shumë përshtypje është se Greqia nuk i njeh zyrtarisht këto minoritete dhe, për rrjedhojë, nuk u ka njohur atyre asnjë të drejtë, si ato kulturore, gjuhësore, arsimore etj.
Folët për disa minoritete në Greqi, ndërkohë që nuk përmendët faktin e ekzistencës së një komuniteti shumë të madh shqiptarësh në këtë shtet... Si mendoni, në çfarë shkalle njihen dhe respektohen të drejtat e tyre në këtë vend?
Nuk i harrova. Thjesht i veçova nga numërimi i mësipërm, pasi, në të vërtetë, problemi i shqiptarëve në Greqi është shumë më kompleks dhe më i gjerë se ai i një minoriteti të zakonshëm. Për të qenë realistë, ky problem ka dy pjesë: i pari që ka të bëjë me komunitetin e madh, të njohur me emrin arvanitas, i cili shtrihet në një pjesë të madhe të ishujve të detit Egje, në të gjitha zonat përreth Athinës, në Thiva, Livadhja etj. Zoti Geixh nuk i përmendi këto fakte, megjithëse, sipas të dhënave që kanë ardhur zyrtarisht edhe nga Greqia, bëhet fjalë për rreth 2 milionë arvanitas që jetojnë në Greqi. Ndoshta, sepse po ta bënte këtë, ai do të duhej të fliste edhe për atë që, këta njerëz, ky komunitet kaq i madh, nuk gëzon zyrtarisht asnjë të drejtë etnike, kulturore, gjuhësore, arsimore etj.

Greko-amerikani e anashkalon këtë fakt, të njohur dhe të pakundërshtueshëm.
Mos ndoshta, në këtë ka ndikuar koha e ikjes së këtij komuniteti nga Shqipëria, shekuj më parë? Ka kaluar një kohë shumë e gjatë, disashekullore dhe ndoshta grekët i konsiderojnë këta njerëz si të asimiluar në helenë, ju si mendoni?

Ata janë qytetarë normalë të shtetit grek. Madje, po qe se shkojmë në histori, kanë bërë për Greqinë atë që vetë grekët do ta kishin të pamundur të bënin. Nga radhët e tyre kanë dalë heronjtë që i dhanë lirinë Greqisë dhe që dhanë jetën e tyre për këtë. Por, në të njëjtën kohë me ta, menjëherë pas pushtimit turk, kanë ikur edhe arbëreshët e Italisë. Edhe ata janë asimiluar. Por shteti italian, jo vetëm nuk e ka mohuar kurrë ekzistencën e këtij komuniteti, por, përkundrazi, u ka njohur atyre të gjitha të drejtat, në shkollat, në përdorimin e simboleve kombëtare, deri edhe tek universiteti në gjuhën shqipe.
Pjesa e dytë e problemit lidhet me komunitetin e ri të emigrantëve shqiptarë, të krijuar në këta dhjetë vjet, i cili, gjithashtu, është shumë i mprehtë dhe me telashe të mëdha, një nga të cilët, për shembull, është presioni për ndërrimin e emrave dhe të besimit fetar.

Lidhur me këta të fundit, zoti Geixh tha se nuk dinte që emigrantët shqiptarë të ketë qenë nën trysni për të ndërruar emrat?

Nuk e di se nga vjen zoti Geixh. Personalisht, para një muaji, unë isha në Janinë, Artë, Prevezë, Pargë, Paramithi dhe Sul, për një studim. Takova kudo djemtë tanë, të cilët, kur flisnin shqip, shikonim me ndrojtje rreth e rrotull. Nuk gjeta asnjë prej tyre që të mos kishte ndërruar emrin në dokumentet e identifikimit ose në përdorimin e përditshëm verbal. Këtë e pranonin me një buzëqeshje të hidhur. Spiroja thirrej Spiros, Selmani, Stavros e kështu me radhë. Por, për këtë, nuk ka nevojë të bredhësh në të gjithë Greqinë. Mjafton të publikosh të dhënat e bashkive të Korçës, Gjirokastrës dhe të Sarandës për të vërtetuar se dhjetëra mijëra shqiptarë kanë ndërruar emrat. Nuk besoj që kjo të merret si një dëshirë e emigrantëve për të modernizuar emrat e tyre(!).

Megjithatë, zoti Geixh, duke këmbëngulur madje, tha se emigrantët shqiptarë trajtohen në Greqi më mirë se në vendet e tjera fqinje, prandaj edhe e preferojnë më shumë Greqinë...

Kjo nuk është korrekte. Mijëra shqiptarë kanë vënë kokën në rrezik dhe me qindra të tjera kanë humbur jetën në det për të arritur Italinë, qoftë edhe si transit për në vendet e tjera të Evropës. Kurse Greqia arrihet fare lehtë, me një kalim ilegal të kufirit në tokë. Një njeri me dijeni të gjera në këto fusha, siç është zoti Geixh, nuk mund të injorojë një realitet të tillë. Përsa i takon trajtimit "të shkëlqyer" mjafton të sjellim ndër mend "fshesat e hekurta" të viteve '93-'94, me të cilat dikush citoi edhe emrin e zotit Geixh, e që vijuan edhe më pas. Mbi emigrantët atje nuk kanë munguar edhe burgosjet dhe rrahjet, nganjëherë edhe krejt padrejtësisht. Jo më tej, po le të sjellim ndër mend atë që hoqën emigrantët tanë në postat kufitare, në gusht-shtatorin e këtij viti. Ne gëzohemi që shteti grek përpiqet të rregullojë statusin e emigrantëve shqiptarë, por duke e paraqitur gjendjen e tyre si më të mirën në botë, zoti Geixh nuk kontribuon në çuarjen përpara të problemit dhe nuk dëshmon dashurinë e veçantë për shqiptarët, të cilët thotë se i ka shumë në zemër.

Le t'u kthehemi atëherë ankesave ose, më saktë, kërkesave të zotit Geixh për nxitjen dhe një trajtim më të mirë të investimeve greke në vendin tonë. Në këtë pikë, mendoni se ai ka të drejtë?

Nuk më rezulton në asnjë rast që të jenë penguar investimet greke në Shqipëri. Madje, në ndonjë rast, atyre u janë dhënë edhe të drejta "eksterritoriale". Le të marrim si shembull portin e Durrësit, ku shoqëritë greke të naftës vijojnë të mbajnë depozitat e mëdha të karburantit brenda në port, duke rrezikuar kështu tërë qytetin. Nuk mund të thuash se Shqipëria është shesh me lule për investitorët e huaj, por mund të pohohet me plot gojën se nuk është bërë asnjë veçim për investitorët grekë. Në të kundërtën: në rrugët, bankat, në telefoninë e lëvizshme, në sektorë të tjerë strategjikë, ata kanë qenë më të mirëpriturit.

Zoti Geixh, në të vërtetë, ashtu siç pritej, sepse kështu ka ndodhur pothuajse gjithmonë në takime të niveleve të larta Shqipëri-Greqi, foli edhe për çështjen çame. A mendoni se tha atë që duhej dhe që i shërben zgjidhjes së një problemi, mosha e të cilit e ka kaluar tashmë gjysmën e shekullit në ekzistencën e tij?

Në mos gaboj, zoti Geixh u shpreh se ky është tashmë një problem të cilin duhet ta zgjidhë Evropa. Ajo që më bëri përshtypje ishte se, për problemet të cilat, sipas tij, kanë të bëjnë me minoritetin grek në Shqipëri ose të tjera të këtij lloji, ku barra e zgjidhjes ose e gabimeve, nëse ato ekzistojnë, bie mbi Shqipërinë, ai e kërkon zgjidhjen brenda dy vendeve, sikur të kërkojë të fshehë diçka, ndoshta ballafaqimin me të vërtetën nga sytë e Evropës. Ndërsa, kur vjen fjala tek elemente të tjera, ku përgjegjësia bie mbi palën greke, siç është çështja çame, zoti Geixh e transferon zgjidhjen, le të themi, në Skandinavi.

Por ai foli për masakrat që kanë bërë çamët, në bashkëpunim me nazifashistët. Si e komentoni ju këtë?

Më duket se ky është një kapitull i mbyllur. Kolaboracioni ka ekzistuar edhe në Greqi dhe u ndëshkua nga vetë grekët, siç ndodhi edhe në Shqipëri. Kjo dukuri ka qenë evidente në të gjitha vendet e pushtuara nga fashizmi. Përsa u takon masakrave që kanë bërë çamët e ekzaltuar ndaj fqinjëve të tyre, mund të jenë edhe më të mëdha masakrat e kolaboracionistëve grekë, si Napolon Zerva me shokë, ndaj popullsisë së pambrojtur të çamëve.

Zoti Geixh kërkoi regjistrimin e popullsisë duke zbatuar të drejtën e deklarimit etnik. Sipas tij, Berisha e ka përkrahur këtë objeksion. Ju, si mendoni, a duhet bërë?

Duket se kërkesat dhe objeksionet janë të shumta dhe në drejtime të ndryshme. Më habit fakti që ai nuk bën asnjë kujdes të veçantë për të kamufluar disa kërkesa. Le të flasim hapur! Nëse sot do t'u kërkohej shqiptarëve të deklaronin etninë, numri i minoritarëve grekë do të rritej artificialisht, për shkak të vizave. Kjo dihet. Por mund të rritet edhe numri i etnive të tjera, të cilat nuk mund të konsiderohen si të tilla. Kemi këtu prej kohe qytetarë me origjinë italiane. Edhe këta mund të rriteshin së tepërmi. Por a do t'i pranonte Italia këta si të vetët?! Me këtë, zoti Geixh bën një spekulim, jo dhe aq të pastër, që mund të çonte drejt shpërbërjes së Shqipërisë. Për fat, Kushtetuta jonë nuk e detyron qytetarin shqiptar të shpallë etninë e tij. Objeksioni i zotit Gejxh bie kështu në boshllëk. Sa për pretendimin e tij se në këtë pikë ka gjetur edhe mirëkuptimin e Berishës, këtë le ta sqarojë vetë Berisha.

Por, zoti Geixh tha në intervistën e tij se nuk është mirë për Shqipërinë të jetë në grindje me Greqinë, Maqedoninë, Serbinë...

Aktualisht, nuk jemi në grindje me asnjë nga këto vende, por as me ndonjë vend tjetër. Grindjet e kaluara, asnjëherë nuk i kemi provokuar ne. Përkundrazi, kemi punuar dhe punojmë për stabilitetin në rajon, ndonjëherë edhe duke ulur kurrizin. Me këtë rast do t'i kujtoj zotit Geixh se vendlindja e tij ka pasur konflikte me Turqinë dhe Maqedoninë, konflikte që kanë arritur deri në ekstremitete. Këto tashmë duhet të shihen si të kaluara, në një Ballkan, i cili synon Evropën. Gjithsesi, Shqipëria nuk ka nevojë për mentorë, që t'i këshillojnë urtësi në këtë drejtim.

Thuhet se zoti Geixh ishte ndërmjetës për zgjidhjen e konfliktit Nano-Meta në Korfuz. Ç'mendoni për këtë?

Geixh ka bërë deklarata të qarta se Vorio Epiri grek shtrihet deri në Shkumbin. Ka thënë, gjithashtu, se këta grekë të Shkumbinit e poshtë janë trajtuar mizorisht nga qeveritë shqiptare. Ka bërë thirrje që këta të çlirohen. Nuk e di si ka mundur të vërë në qarkullim falsifitete të tilla kolosale, një zotëri, si Nikolas Geixh. Nuk më rezulton që ai t’i ketë përgënjeshtruar publikisht këto deklarime. Një njeri që kultivon ide të tilla, sado i famshëm dhe i kualifikuar të jetë, nuk mund të marrë rol patronazhi ndaj politikanëve, të cilët kryesojnë sot ose presin të drejtojnë nesër shtetin shqiptar.
Nëse ai e gëzon realisht këtë privilegj, ne shqiptarëve të thjeshtë nuk na mbetet asgjë, veç të mbledhim plaçkat e të ikim nga ky vend, gjë që është e vështirë për t'u realizuar. Më e thjeshtë do të ishte të mblidhnin plaçkat e të iknin qeveritarët tanë, nëse vërtet kanë rënë në ujëra të tilla.

Duket se ju nuk pajtoheni me asgjë nga ato që tha ai. Përfundimisht, si e vlerësoni vizitën e tij?

Të shumtat e gjërave që ai tha më tingëllojnë krejt të pakëndshme, të veshura me fraza iluministe. Por nuk do të kërkoja kurrsesi të shpallej përsëri "persona non grata". Duhet të kufizohemi duke i thënë zotit Geixh se nuk duam që dikush të na tërheqë për hunde, sikur të ishim idiotë. Ky zotëri i shquar për talente të shumta në Amerikë dhe jashtë saj, i cili është edhe shumë i këndshëm në bisedë, nuk më duket se ndihmoi në zhvillimin e mëtejshëm të marrëdhënieve tona shumë të mira me Greqinë. Në të kundërt, kam përshtypjen se ai ngriti pluhur e krijoi shqetësime të padobishme.
Sidoqoftë, u konfirmua se vizita e tij u ndërmjetësua nga vetë ambasadori amerikan në Tiranë. Sipas jush, kjo nuk do të thotë asgjë?
Mendoj se shoqërimi nga ambasadori amerikan në takime është thjesht një mirësjellje. Veçse, shteti ynë i dha ngjyrime protokollare.

shekulli

[BARAT]

Shkrimi i Nikolas Geixh në “New York Times”, në tetor të 1994-ës, për Berishën

Geixh: Berisha do të krijojë Shqipërinë e Madhe

“Ai shpreson se do të detyrojë grekët të ikin që të sigurojë pjesën jugore të Shqipërisë.”

TIRANË-Nikolas Geixh, që u takua para katër ditësh me kreun e PD-së, Sali Berisha, dhe u shpreh se ai tashmë ka ndryshuar, më 1994-n, në një artikull në gazetën “New York Times”, e ka akuzuar ish-presidentin e vendit se po përpiqej të largonte me dhunë nga Shqipëria minoritetin grek, në mënyrë që ai të kishte mundësi të krijonte Shqipërinë e Madhe. Ishte koha kur në Tiranë sapo kishte përfunduar gjyqi ndaj pesë minoritarëve.
Më poshtë po ju paraqesim artikullin e plotë

Një tjetër moment krize në Ballkan
Dënimi i pesë drejtuesve shqiptarë të komunitetit etnik grek në një gjyq, show politik, ka rritur tensionet mes Greqisë dhe Shqipërisë dhe kjo ka filluar të përhapet me zhurmë, gjë që mund të ndikojë në të gjithë Ballkanin, gjithashtu edhe në Shtetet e Bashkuara. Vëzhgues nga gjysmë duzine shoqatash të huaja për të drejtat e njeriut e përshkruan gjyqin, i cili përfundoi më 7 shtator me dënimin me 6 deri në tetë vjet burg, si një dhunim i madh i standardeve ndërkombëtare. Drejtuesit e opozitës shqiptare e quajtën gjyqin si një manovër politike. Të pandehurit thanë se ata ishin tortuar fizikisht dhe psikologjikisht gjatë arrestimit dhe gjatë gjyqit, se atyre u ishte mohuar e drejta të pyesin dëshmitarët e prokurorisë apo të paraqitnin dëshmitarët e tyre. Një përfaqësues i Amnesty International, Bjorn Elmquist, deklaroi se gjyqi ishte “një proces i vënë në skenë” që autoritetet e manipuluan për propagandë. Të pandehurit ishin të bindur, gjithsesi, se nuk kishte asnjë provë që ata kishin ndonjë pozitë të dinin sekretet e qeverisë, jo më t’ua jepnin sekretet agjentëve grekë. Pse i dhunoi këta njerëz qeveria? Ata janë drejtuesit më në zë të organizatës për të drejtat civile “Omonia” (në greqisht harmoni), themeluar nga minoriteti grek në Shqipëri. (Numri i grekëve në Shqipëri, të vendosur më së shumti në Jug të vendit, i quajtur Epiri i Veriut, është rreth 400 mijë banorë, sipas Athinës, 60 mijë sipas Tiranës dhe 200 mijë sipas CIA-s). Këto dënime janë valë persekutimi e organizuar nga qeveria e presidentit Sali Berisha. Gjyqi e zemëroi aq shumë qeverinë greke që të përjashtonte rreth 70.000 shqiptarë ilegalë. Kritikët në Evropë dhe në SHBA i konsideruan të tepërta këto përjashtime. Por Athina argumentoi që vendet e tjera evropiane kishin refuzuar të pranonin punëtorët shqiptarë, ndërsa Greqia mban 400 mijë të tillë, të cilët dërgojnë në shtëpi më shumë se 350 milionë dollarë. Pse donte Berisha ta provokonte Greqinë dhe të humbiste pjesën më të madhe të të ardhurave vitale për Shqipërinë? Shpjegimi më i besueshëm është që presioni ndaj minoritetit grek për të braktisur atdheun e tyre është hapi i parë i planit për të zgjeruar në mënyrë dramatike Shqipërinë. Ai shpreson se do të detyrojë grekët të ikin në mënyrë që të sigurojë pjesën jugore të Shqipërisë. Më pas ai mund të nxitë enklavat shqiptare në Jugosllavi që të ngrihen dhe të kërkojnë bashkimin me Shqipërinë, pa u shqetësuar që Greqia do të kishte avantazh…të pushtojë Epirin e Veriut. Mbështetëse për këtë skenar është deklarata e zotit Berisha për vetëvendosje të shqiptarëve në Kosovë, rajon i Serbisë, dhe për të zgjedhur statusin kombëtar (i cili përfshin të drejtën për shkëputje) për enklavat shqiptare në pjesën perëndimore të ish- Republikës Jugosllave të Maqedonisë. Kjo agjendë premton të krijojë konflikt gjatë gjithë Jugut të Ballkanit, madje dhe Greqisë dhe Turqisë. Këta dy anëtarë të fuqishëm të NATO-s, nëse mes tyre do të ketë konflikt, vetëm forcat amerikane mund t’i ndajnë. Për aq kohë sa etnia greke do mbijetojë në Shqipëri, ajo mund të jetë në ambiciet e zotit Berisha, sepse çdo rebelim në enklavat shqiptare në ish- Jugosllavi do të rritë rrezikun që forcat greke mund të kalojnë kufijtë për të mbrojtur grekët në Epirin e Veriut. Zemërimi që u rrit nga gjyqi ka sjellë tensione në rajonal në një pikë vlimi. Ata mund të reduktohen nëse Berisha bindet për të ndaluar persekutimet e grekëve dhe të fillojë të përmirësojë marrëdhëniet me Athinën. Hapi i parë është lirimi i të burgosurve grekë.
“New York Times”, e enjte 6 tetor 1994


Xhozef Diguardi
Anëtar i Kongresit
1985-1989

Mitçell Levitas
Redaktori i faqes editoriale
“New York Times”

shekulli

[BARAT]

Diguardi: Eseja antishqiptare e Geixhit

“Berisha, Rugova janë duke punuar paqësisht për të parandaluar përshkallëzimin e luftës në Ballkan”


Në mbrojtje të presidentit të atëhershëm, Sali Berisha, pas sulmeve të Nikolas Geixh doli Xhozef DiGuardi, president i Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane, i cili i hodhi poshtë këto akuza, duke theksuar se Berisha dhe Rugova po punonin për të siguruar një paqe pa dhunë në Ballkan. Gazeta “Shekulli”, në vazhdimësi të debateve që kanë lindur pas vizitës së Nikolas Geixh në Shqipëri, boton me shkurtime artikullin e shkruar nga Geixh, më 6 tetor 1994, në “New York Times” dhe përgjigjen e DiGuardit . Kjo përgjigje është përgatitur nga DiGuardi dhe i është drejtuar redaktorit të faqes së editorialeve në këtë gazetë, Mitçell Levitas, ku i tregon faktet reale të historisë së Shqipërisë lidhur me pozicionin që ajo ka mbajtur me minoritetin grek dhe qëllimet e vërteta të “doktorit-president”.
I dashur Zoti Levitas:
Nikolas Geixh (më 6 tetor) ka shkruar një ese antishqiptare, në të cilën ai, në mënyrën më vulgare, e paraqet ndryshe statusin e minoritetit grek në Jug të Shqipërisë. Në bazë të regjistrimit të përgjithshëm zyrtar, zhvilluar në Shqipëri më 2 prill 1989, atje ka 58.758 grek në Jug të Shqipërisë (jo 400 mijë që deklaron Athina), dhe ata tani gëzojnë të gjitha të drejtat fetare, kombëtare dhe njerëzorë në Shqipërinë demokratike. Këto fakte janë konfirmuar nga Maks van der Stoel, komisionieri i lartë i minoriteteve kombëtare në OSBE. Duhet theksuar se edhe nën regjimin komunist, grekët shpesh gëzonin më shumë të drejta se shqiptarët. Ajo çfarë thekson zoti Geixh në artikullin e tij është një histori lidhur me persekutimin, jo të minoritetit grek në Shqipëri, por të shqiptarëve etnikë në Veri të Greqisë. Pjesa jugore e Shqipërisë, e quajtur Çamëria, me popullsi më të madhe shqiptare, ishte aneksuar nga Greqia më 1913-n. Që atëherë, atyre u është mohuar çdo e drejtë njerëzore, madje u është mohuar plotësisht ekzistenca si një minoritet etnik në Veri të Greqisë. Një gjenocid fizik dhe kulturor kundër shqiptarëve të Çamërisë ishte përkrahur nga autoritetet greke, veçanërisht pas Luftës së Dytë Botërore. Në shkrimet e mëparshme për konfliktin në Ballkan, zoti Geixh ka krahasuar kërkesën e grekëve për autonomi në Jug të Shqipërisë me kërkesën e vetëvendosjes dhe çlirimit nga pushtimi serb nga më shumë se sa dy milionë shqiptarë në Kosovë. Kjo dukshëm është e pakuptimtë. Ideja e autonomisë politike për minoritetin grek në Shqipëri fillimisht u hodh për t’i dhënë shtysë makthit për një “spastrim etnik” nga ana e Serbisë së madhe dhe më tej të destabilizonin rajonin rreth Maqedonisë. Kosova, në anën tjetër, me më shumë se 90 për qind popullsi shqiptare, gjithnjë ka gëzuar një lloj autonomie. Dhe, përpara pushtimit serb më 1989-n, Kosova ishte një nga bashkësitë e pavarura në Federatën Jugosllave. Në artikullin e tij, më 6 tetor, zoti Geixh padrejtësisht deklaron se presidenti i shqiptarëve, Sali Berisha, ka bërë thirrje për vetëvendosje të Kosovës, që i ka mbijetuar shkatërrimit të autonomisë së saj historike dhe pushtimit të ashpër serb në pesë vitet e shkuara dhe që është vetëm një pretekst për ekspansionizmin shqiptar. Ai pohon që zoti Berisha është duke nxitur shqiptarët e Kosovës, Maqedonisë dhe të Malit të Zi për “të kërkuar bashkim me Shqipërinë” dhe, si pasojë, Berisha dëshiron që “grekët etnikë të braktisin atdheun e tyre (si) hapi i pari në planin e tij për të zgjeruar në mënyrë dramatike Shqipërinë”. Shqipëria, në mënyrë tragjike, u nda nga fuqitë e botës gjatë gjithë historisë së saj. Më 1913-n ajo humbi gjysmën e territoreve dhe të popullsisë së saj. Tani, më 1990-n, ajo nuk është duke kërkuar korrigjim të historisë përmes dhunës, sipas mënyrës së qeverisë serbe. Shqipëria nuk po kërkon të ndryshojë kufijtë e saj; ajo po kërkon më mirë një zgjidhje për krizën ballkanike brenda strukturës së Helsinkit. Zoti Geixh beson që dënimi i pesë udhëheqësve shqiptarë të komunitetit etnik grek të paditur për spiunazh dhe për armëmbajtje pa leje – dukshëm fokusohet në shënimet e tija – është një skemë diversive për ta hequr vëmendjen nga “ambiciet e zotit Berisha”. Kjo, përsëri është dukshëm e pakuptimtë. Historia e vërtetë është që Greqia është e sikletosur nga veprimet e grupit armiqësor, të përbërë nga etnikë grekë që hartuan një plan për destabilizimin e rajonit. Qëkurse Shqipëria, në mënyrë të drejtë, vendosi t’i dënojë ata, ka çuar ndërmend të përballojë çdo agresion të imagjinueshëm nga Greqia, përveçse atij ushtarak. Greqia, megjithatë, bëri një llogaritje tmerrësisht të gabuar në opinionin publik, më i pakëti është se të pandehurit ishin qytetarë shqiptarë dhe duhet t’i pajtoheshin ligjeve të atij vendi.
Në të kundërt të opinionit të zotit Geixh, momenti tjetër i krizës në Ballkan nuk është Jugu i Shqipërisë, por Kosova, objektivi aktual i fushatës së presidentit serb Millosheviç për “spastrimin etnik”. Në mes të masakrës më të paprecedentë në zemër të Evropës, që nga holokausti, dr.Sali Berisha, doktori-president i Shqipërisë demokratike, dhe dr.Ibrahim Rugova, poeti pacifist dhe president i Kosovës, janë duke punuar paqësisht për të parandaluar përshkallëzimin e luftës në Ballkan dhe të përkrahin demokracinë në Shqipëri, Kosovë dhe Mal i Zi, ku shqiptarët kanë jetuar me mijëra vite. Presidenti grek Papandreu dhe presidenti serb Milosheviç duhet të bëjnë kështu. Dhe zoti Geixh duhet të ndërpresë të qenit pipëza e tyre në Amerikë, veçanërisht në Uashington, D.C, ku ai dhe lobi grek, me ndërhyrjen e drejtpërdrejtë të zotit Spefanopolous në Shtëpinë e Bardhë, po përpiqen të mbështjellin shovinizmin grek dhe serb në Ballkan.

Sinqerisht
Xhozef Xh. DiGuardi dhe Shirli A.Cloies
12 tetor 1994

shekulli

[BARAT]

Cfare nuk i tha z. Gage Nanoberisha.

Genc Pollo

Te kujdesesh qe pakicat etnike ne vendin tend te kene standartet me te perparuara europiane eshte dicka e lavderueshme. Te degjosh kedo qe vjen nga afer e larg per kete ceshtje, qofte ky finlandez, grek apo kanadez eshte normale Edhe kur ky person quhet Nicolas Gage dhe ka nje te kaluar problematike me Shqiperine mendoj se eshte dinjitoze qe ofiqare, politikane, aktiviste te te drejtave te njeriut e personalitete te tjera te flasin per kete ceshtje me po ate seriozitet e angazhim sic e trajtojne edhe me kedo tjeter. Por mendoj se historia nuk mbaron e nuk duhet te mbaroje ketu. Zoti Gage eshte babai i tezes se nqs Tirana kerkon nje status per Kosoven, te njejtin status duhet ta adoptoje per „Epirin e Veriut“ alias Shqiperine e Jugut. Gjate viteve 90 kjo teze u adoptua edhe nga politikane ekstreme te te dy kraheve. Deshiroj te mendoj se i ballafaquar me realitete te reja ne Ballkan autori i njohur i romanit Eleni do ta kishte harruar kete ide te tij si nje mendim kalimtar. Nje inteviste ekskluzive e tij ne TV Vizion+ me qartesoi se nuk eshte dhe aq keshtu. Z. Gage, kesaj radhe disi vagullt tha se nuk mund te pretendoni „te drejta per pakicen shqiptare ne Jugosllavi dhe te mohoni te drejta per pakicen greke ( apo tjeter pakice) ne Shqiperi“. Sidoqofte z. Gage, me te cilin autori i ketyre radheve plot 8 vjet me pare ka patur rastin te debatoje kete ceshtje, duket se nuk ka ndryshuar mendje dhe kjo eshte 100% e drejta e tij. Ajo qe mua me shqeteson si qytetar i kesaj Republike dhe si kryetar I nje partie parlamentare eshte heshtja per kete ceshtje e kryeminstrit dhe e ish-presidentit, qe te dy mikprites te z. Gage keto dite. Nuk dua te them se ata ndajne te njejten pikepamje, ruajna Zot. Por do te kishte qene ne dinjitetin e tyre qe te kishin kundershtuar kete simetrizem absurd si dhe ne dinjitetin e qeverise dhe politikes qe perfaqesojne qe kete kundershtim eventual t’a kishin bere publik. Meqe po flas per dinjitet te shtetit me duhet te them edhe dicka tjeter. Ne vitin 1994 terroriste te infiltruar nga Greqia vrane disa ushtare e nje oficer gjate nje sulmi te befasishem ne nje repart ne rrethin e Gjirokastres. Nje vit me vone nga nivelet me te larta te shtetit Nicolas Gage u akuzua si financues i ketij rrjeti terrorist. Harresa e shtirur e kesaj ngjarje nga dy bashkebiseduesit shqiptare eshte e dhimbshme. Nese duan te kene te bejne me fjalen dinjitet keta zoterinj kishin dy rruge: Ose te rishikonin akuzat dhe provat e tyre dhe ne vijim te nxirrnin greko-amerikanin te paperzier. Atehere takimi normal me te do te ishte dhe nje lloj ndjese diplomatike. Ose te bindur per lidhjen e mbrapshte duhej te gjenin nje sjellje pak me te ndryshme me te. Por ne te dy rastet qendrimet e tyre duhen te ishin publike. Ndoshta po gaboj duke kerkuar dicka diku si personazhi qe kerkon celesin e humbur poshte fenerit te rruges. Por i jap vetes te drejte te them se ndonjehere nje akt dinjitoz i shlyen borxhin dhe i kthen krenarine atyre qe vertet e meritojne emrin „te rene per Atdhe“ me shume se sa nje grandparade si kjo e sotmja.

Autori eshte kryetar i Partise Demokrate
botuar ne gazeten ALBANIA

[BARAT]

Analisti i Harvardit A. Alibali: Idetë e greko - amerikanit Nikolas Gejxh në SHBA nuk i merr njeri në konsideratë


Analisti shqiptar nga Universiteti i Harvardit, Agron Alibali mendon se Gejxhin duhet ta kish pritur Lidhja e Shkrimtarëve, jo kryeministri

Intervistoi: Auron Dodi


A.Dodi: Vizita e publicistit dhe shkrimtarit greko-amerikan, Nikolas Gejxh vazhdon të preokupojë opinionin dhe mediat në Shqipëri. Ç'përfaqëson sot Nikolas Gejxh në SHBA dhe sa i madh është ndikimi i tij në politikën amerikane?

A. Alibali: Nikolas Gejxh është një shkrimtar mjaft i njohur në Amerikë. Si njeri i letrave ai është mjaft i respektuar në Amerikë dhe jo vetëm atje. Kurse përsa i takon programit të tij politik, mund të them se ai ka qenë për shumë vjet president i Federatës së ashtuquajtur Panepirotike në Amerikë, programi i së cilës kundërshton integritetin territorial dhe madje ekzistencën e Shqipërisë. Tani zoti Gejxh është kryetar i komisionit politik të kësaj organizate dhe nën petkun e mbrojtjes së të drejtave të pakicës greke në Shqipëri ai përpiqet të ndikojë në administratën dhe kongresin amerikan mbështetur në një platformë të tij ultranacionaliste dhe fanatike. Kuptohet që pesha dhe ndikimi i tij në këto organizma është thuajse i papërfillshëm. Ai megjithatë arrin të ketë kontakt me disa politikanë dhe kongresmenë që i njeh personalisht. Këta janë nga ata ose që nuk kanë kohë ta dëgjojnë deri në fund, ose nga ata që nuk kanë informacion të plotë për Evropën Juglindore. Si shkrimtar ai respektohet dhe nderohet, si aktivist politik ai mund të dëgjohet, por idetë e tij nuk merren në konsideratë.

A.Dodi: Vizitën e tij të parë pas ndalimit për të hyrë në Shqipëri, zoti Gejxh e shfrytëzoi për kërkesa konkrete: u kritikua gjendja e minoritetit grek në Shqipëri, u kërkua ribërja e regjistrimit të tij, u fol për çështjen çame etj. Kërkesa të tilla nuk thuhen për herë të parë. Fakti që zoti Gejxh i tha ato në forumet më të larta të shtetit shqiptar, a sjell gjë të re?

A. Alibali: Mua më duket se e reja e vetme është ajo se zoti Gejxh nuk ka ndryshuar fare në pikëpamjet e tij personale politike që kanë sikurse e theksova një përmbajtje të lartë nacionaliste. Madje për ta korrigjuar pak veten duhet thënë se ai tashmë nuk pretendon më se në Shqipëri ka 400 mijë apo 600 mijë grekë, por numri i tyre sot sipas tij arrin deri në 30 % të popullsisë. Çdo koment këtu do të ishte i tepërt. Përsa i takon takimit të tij me personalitete të larta të shtetit shqiptar, mua më duhet të them se këtu nuk ka funksionuar si duhet protokolli i shtetit. Zoti Gejxh duhej të qe pritur normalisht nga ana e kryetarit të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, apo nga kryetari i Bashkimit të Gazetarëve. Shumë shumë atë mund ta kishte pritur një drejtor drejtorie në Ministrinë e Kulturës. Qeveritarët shqiptarë dhe kryetari i opozitës janë votuar nga zgjedhësit shqiptar dhe paguhen nga tatimpaguesit shqiptarë për të zgjidhur problemet dhe hallet e shumta të vendit. Koha e tyre në këtë funksion nuk mendoj se duhej harxhuar për të dëgjuar teoritë nacionaliste të Gejxhit, ora e të cilit është kthyer prapa në shekullin e 19-të, kur u propozua për herë të parë doktrina nacionaliste e Megalidhesë. Zoti Gejxh bëri edhe një gabim të rëndë duke e identifikuar popullsinë e shumëvuajtur çame me nazizmin. Ndoshta vetë individë çamë apo shoqata “Çamëria” që mbron të drejtat e tyre duhet të shohin mundësinë e paditjes së tij në gjykatat shqiptare, çka parashikon edhe sanksione në Kodin Penal shqiptar.

A.Dodi: Po ç’përfitime mund të ketë atëherë një shtet si Shqipëria nga pritja dhe dhënia e publicitetit figurave të tilla si Nikolas Gejxh ?

A.Alibali: Unë mendoj se nuk kanë asnjë përfitim. Gejxhi nuk duhej pritur fare nga autoritetet shqiptare, por nga ana tjetër u veprua shumë mirë që vizitës së tij iu dha publicitet, sepse kjo dhe transparenca e duhur përbëjnë një detyrim për demokracinë shqiptare. Dhe nga ana tjetër, si rezultat i këtij publiciteti, tash kemi një reagim të tillë të opinionit publik në Shqipëri dhe në diasporë.

A.Dodi: Njëri nga njerëzit që e kanë kritikuar më fort Nikolas Gejxhin, derisa e shpalli persona non grata është ish-presidenti i Shqipërisë dhe sot lideri i PD, Sali Berisha. Por zoti Berisha e priti zotin Gejxh dhe zhvilloi me të një bisedë që u quajt private. Ka ndryshuar diçka te zoti Gejxh apo te zoti Berisha?

A.Alibali: Mua më duket se zoti Gejxh ka ndryshuar, por në kuptimin negativ të fjalës. Ndërsa përsa i takon zotit Berisha ndoshta duhet pranuar se siç i takon traditës së lashtë dhe të pashkruar shqiptare, edhe kur ai që nuk e ke mik të troket te porta, duhet t’i hapësh derën. Zoti Berisha e ka treguar shumë herë veten se është një prej mbrojtësve më konsekuentë të të të drejtave të pakicave shqiptare në Greqi dhe të të drejtave të popullsisë së shumëvuajtur çame dhe nuk pranohet që ai të ketë ngritur me Gejxhin në prani të ambasadorit amerikan edhe këto probleme.

A.Dodi: A i ka dëmtuar vërtet vizita e Nikolas Gejxhit në Tiranë përpjekjet e diasporës shqiptare në Amerikë për çështjen shqiptare ?

A.Alibali: Sipas informatave që kam, të gjitha organizatat shqiptaro-amerikane kanë reaguar dhe do të vazhdojnë të reagojnë në bazë të të drejtave që u njeh kushtetuta dhe demokracia amerikane. Sot unë kam marrë edhe reagimin zyrtar të Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan. Mendohet që të dilet me një qëndrim të përbashkët të të gjitha shoqatave shqiptaro-amerikane në SHBA. Në fund të fundit, vizita e Gejxhit në Shqipëri po tregon se bateritë e tij po mbarohen dhe të gjithë po e kuptojnë se ky shkrimtar, ndonëse i madh dhe i njohur nuk përfaqëson asgjë politikisht në SHBA dhe as në Evropë.

[BARAT]

Interviste /Gejxh: Berisha pranoi se gaboi me mua


-Te pakten qe nga viti 1994 konsideroheni nga nje pjese e shtypit si antishqiptar. Si e shpjegoni?

- Ata nuk kuptojne se cfare bej une. Une mbroj te drejtat e minoritetit, por kjo s'do te thote se nuk dua shumicen. Ajo qe bej une eshte te mbroj te dobtin, ashtu si nje qengj qe shkeputet nga tufa, ti shqetesohesh per te, por pa harruar kujdesin per te gjithe tufen.

-Ju keni influence te madhe ne Departamentin e Shtetit, vecanerisht ne ceshtjen e minoritetit grek ne Shqiperi. A keni konstatuar ndryshime ne gjendjen e ketij minoriteti?

- Ka patur progres, kushtet jane permiresuar, ka patur perpjekje te permiresohet trajtimi i tyre. Por jane hedhur edhe hapa pas. Keshtu jane ripervaktuar ndarjet e tyre administrative, kjo ka sjelle zvogelimin e fuqise se tyre politike. Disa zona ku ata jetojne nuk kane te drejta arsimore. Ka mese dhjete vjet qe shqiptareve te Maqedonise u eshte dhene e drejta e deklarimit te etnise, fese dhe regjistrimit te popullsise. Si mundet Shqiperia te kerkoje neper bote te drejtat e pakices shqiptare, qe sipas saj po vuan ne vendet fqinje, kur nuk u japin te njejtat te drejta minoriteteve ne Shqiperi. Ne skenen boterore nuk mund te veprosh me standarte dyfishe.

- Si mund te krahasoni gjendjen e minoritetit grek me ate te shqiptareve ne Maqedoni. Ata bene nje lufte per te drejtat e tyre...

- Me 1994 pati lufte ne Maqedoni!?

- Jo, por ne vitin 2001, kur situata e tyre ishte shume here me e keqe...

-Ju duhet te jeni te pergatitur te trajtoni minoritetet, ashtu si kudo ne bote. Perndryshe ju nuk mund te kerkoni te drejta per minoritetet tuaja dhe te jeni te besueshem. Une mendoj se nuk ka asnje te keqe qe dikush te kete te drejten e deklarimit te etnise se vet. Une e bej kete ne Amerike si greko-amerikan, une votoj ne SHBA dhe ne Greqi. Si mundet kjo ta demtoj Ameriken.

-Kjo ndoshta ndodh sepse shume shqiptare ne Greqi nderruan identitetin shqiptar me ate grek.

-Nuk e di qe kjo te kete ndodhur. Une kam shqiptar ne fshatin tim ne Greqi. Ata mbajne te njejtet emra. Une e di se te gjithe greket e minoritetit nuk mbajne emra grek. Une kam punuar me individe per te tjere biznese ne Shqiperi dhe per te ndertuar nje imazh pozitiv per vendin tuaj ne bote. Kam sjelle ketu industrialiste te medhenj, gazetare, shkrimtare dhe asnjehere nuk kam lenduar askend dhe asnjehere nuk kam dashur asgje tjeter pervecse te miren e shqiptareve, te cilet une mendoj se jane njerezit qe kane vuajtur me shume ne Ballkan.

-Politika e qarte e Berishes per minoritetet ju bindi ta takoni ate apo ishte dicka tjeter?

-Une jetoj ne te ardhmen. Une dua qe femijet e femijeve te mij, te rinjte shqiptare, te rinjte greke, te kene nje te ardhme me te mire. Zoti Berisha beri gabime te renda kur ishte lider i vendit, por ai doli nga nje vend qe sapo kishte lene prapa diktaturen 50 vjecare. Dhe ai ishte rritur ne nje vend, ku te gjitha keto ankthe dhe frika nga bota e jashtme, qe ishin si gogoli qe do te hante Shqiperine, ushqeheshin perdite nga propaganda. Ndaj une e kuptoj zotin Berisha dhe dyshimet e tij ndaj meje, cka e shtyn ate te sillet ndaj meje, ne nje menyre qe sot jam sigurte, ai e pranon se ishte e gabuar per Shqiperine dhe ate vete.

-Po trajtimi qe i ben Greqia ceshtjes came?

-Une jam nga kjo zone. Camet u perzune nga Greqia pas Luftes se Dyte, por bashkepunuan me nazistet. Disa nga keta njerez erdhen dhe dogjen bashke me nazistet fshatin tone.Ceshtja came duhet te trajtohet si problem evropian.

Marre me shkurtime nga TV "Klan"
© Koha Jone 2001 All Rights reserved

[BARAT]

Gabuat perseri me camet zoti Gaxho!


Nga Kastriot Demi

Vizita e Nikolla Gaxhos keto dite ne Shqiperi ngjalli debate dhe intepretime te ndryshme. Cuditerisht zoteria ne fjalimet ne takimet qe pati u tregua mjaft i embel dhe dashamires, vecanerisht ne intervisten qe pati ne TV Klan, ne te cilin e tejkaloi masen e dashamiresise duke deklaruar: "Une do te isha shume krenar dhe i kenaqur, qe po te me jepej mundesia te mbroja ne Strasburg te drejtat e shqiptareve".

"Po zoti Gaxho eshte e njohur dashuria juaj per Shqiperine e shqiptaret, ne te gjtihe veprimtarine tuaj".

Pa dashur, ndoshta edhe kete here e shfaqet ne intervisten tuaj ne TV Klan, kur folet per te drejtat e pakicave. Ju e dini fort mire se minoriteti grek, i cili shtrihet ne Shqiperine e Jugut, ne pellgun e Vurgut e te Dropullit, ka jetuar ne kete zozne ne mirekuptim me elementin shqiptar. Per te pasur nje ide me te qarte e me te plote u rekomandoj te konsultohemi me librin e Profesor, doktor Spiro Shkurti "Vurgu i Delvines". Shqetesimet tuaja per te drejtat e kesaj pakice ne Republiken e Shqiperise jane plotesisht tendencioze e te qellimshme. Mund t'u them se barazia e kesaj pakice ne Republiken e Shqiperise eshte e njejte me ate te popullit shqiptar, jo vetem tani, po edhe gjate regjimit te diktatures se Enver Hoxhes. Ishin te garantuara te gjitha te drejtat per arsimimin, per shtypin, per pjesemarrjen e tyre ne te gjtiha forumet e administrates, qe nga baza deri ne nivelet drejtuese si p.sh nga vellezerit Pano. Kishte nga ata qe gezonin vendin e zevendes kryetarit te keshillit te ministrave, ndersa Vitori Curri ka qene nenkryetare e Kuvendit Popullor. Shume djem te tjere te minoritetit, zinin vende ne administraten e larte. Sot ne pushtetin demokratik, monotiteti grek gezon absolutisht te gjitha te drejtat ne mbeshtetje te parimeve e te te drejtave te bashkesise europiane, te drejten e shkollimit ne gjuhen amtare, te drejten e shtypit, te levizjes se lire, e mbi te gjitha atyre iu njoh e drejta e tokes bujqesore, prone e garantuar me ligj. U eshte garantuar plotesisht pjesemarrja ne administrimin politik e shoqeror ne barazi te plote me shqiptaret. Bij te kesaj pakice zene poste si: zevendesministra, ministra si Anastas Angjeli etj. Per pergatitjen e kuadrove te gjuhes greke, ne Gjirokaster eshte hapur katedra e gjuhes greke. Zoti Gaxho, minoriteti grek ne Shqiperi, jam i bindur se eshte i ndergjegjshem per barazine e tij ne vendin tone, dhe nuk ka nevoje per interpretues dhe ndermjetes, qe per me teper duan t'u fryjne urave, sepse ai dhe populli shqiptar kane mirekuptimin e realitetit te kohes si miq te nje ceshtjeje.

Me terhoqi vemendjen z.Gaxho, menyra se si ju u justifikuat per problemin cam, duke u shprehur: "Ata u debuan se bashkepunuan me pushtuesin dhe dogjen fshatra". Ju zoteri gaboheni rende ne kete konstatim. Debimi i kesaj popullsie nuk eshte ashtu si thoni ju, persekutimi dhe debimi i kesaj popullsie ka filluar qe ne ate periudhe, kur kjo popullsi u perfshi ne juridiksionin e Mbreterise greke.

Governatori i Epirit gjate viteve 1920-1930 deklaronte para perfaqesuesve te krahines: "Ne do t'ju debojme sido qe te beni". Nen gjurmet e tij kane ecur dhe nenprefekti i Athanasakos, perfekti i Andonaqeas, i cili u ndalonte cameve edhe perdorimin e gjuhes shqipe ne marrdheniet private.

Dua te theksoj se ka pasur dhe personalitete te vecanta si p.sh deputeti i Epirit K.Kristos Vasilis, i cili ne gazeten "Elefteria" ka botuar pergjigjen dhene komandantit te divizionit VIII: "Ne as kemi pasur dhe as kemi politike te drejte ndaj popullsise came. "

Popullsia shqiptare e Camerise ka qene perhere e shtypur dhe e terrorizuar nga administrata greke, zoti Gaxho, dhe kjo behej me qellim te caktuar per t'i imponuar largimin. Konfiskimet e pasurive, internimet dhe burgimet kane qene ne rendin e dites. Ju zoterinj duhet ta keni te qarte se eshte politika greke qe ka ecur perhere me parullen: "Greqia e Madhe". Duam t'u perserisim se ato nuk harrohen historikisht sepse ato qe keni bere ndaj popullsise shqiptare te Camerise i keni zbatuar ne Shqiperine e Jugut ku ne Panarit, Hormove jane masakruar me qindra te pafajshem, jane djegur fshatra dhe jane debuar me dhjetra shqiptare nga fshatrat e tyre. Keto jane karakteristikat e tiparet e politikes se ndyre shoviniste, perfaqesues i se ciles jeni ju. Po t'i referohemi ngjarjeve te 1944-es, lind pyetja: "Cilat qene ato forca qe beduan mizorisht shqiptaret e Camerise?" Ishin bandat e organizuara te Napoleon Zerves, perfaqesues te ekstremit shovinist te politikes greke. Cili ishte Zerva? Ishte nje gjeneral i prapavijes, i cili shihej me simpati nga feld marshalli Lanc i Armates XXII gjermane, vellai i tij, miku i ngushte i kapitenit te zbulimit te armates se Italiane, kapitenin Ferlacio, i cili kur populli grek vuante nga uria, ai bente kontrabanden e ushqimeve. (Rezistenca greke 1940-1945, Niko Zhango Vol.II). Krimet ne krahinen e Camerise jane vazhdimi i tere politikes greke ndaj krahines, ato krime jane sa rrenqethese dhe shtazore. U permendim, zoti Gazho, therjen si bageti te foshnjave te shtepise se Sali Afusit ne Paramithi me bekimin e Daroteut e te juristeve Stavropolus, miq te komandatures gjermane.
Ne Prage, u masakrua perpara prinderve shtatevjecari Ago Pronjo, i therur si bageti. Ne teresi, zoti Gaxho, duhet ta dini se popullsia shqiptare ka qene viktima e asaj politike qe ju perfaqesoni. Jane masakruar afro 2900 njerez te pafajshem, jane grabitur mizorisht pasuri te tera, dhunimet dhe krimet monstruoze kane qene simbole te shovinizmit grek.
Historiani grek Niko Zhonga ne librin e tij: "Rezistenca greke ne vitet 1940-1945 Vol II", shprehimisht thote: "Masakrat e dhuna e ushtruar ndaj popullsise shqiptare te Camerise, historia qe duam ta kemi te bardhe fsheh fytyren nga turpi".
Nese flitet per bashkepunim me okupatorin sic pretendoni ju, une po u sjell disa shembuj zoti Gaxho te bashkepunimit te bashkeatdhetareve tuaj:

Si mund te shpjegoni ju zoti Gaxho bashkepunimin e tre divizioneve te perbere nga batalionet e sigurimit qe arrinin ne nje force prej tridhjete mije veta. Keto forca nen drejtimin e gjeneraleve Bakos, Collakoglu, Llogothetopollus (minister i brendshem) qe se bashku me pushtuesit masakruan popullsine e fshatrave dhe dogjen Distomon, Farsalla, Kallavrita dhe invalidet e luftes ne Trapecona. Duam t'u pyesim zoteri a ishin keto forca me pak se 100 ose 200 came qe u reshtuan me pushtuesin? Ju zoti Gaxho nuk beni gje tjeter vetem se perseritni ne forma e menyra te ndryshme parullat e maniakeve te shovinizmit grek per nje Greqi te madhe, e shtrire pertej Shkumbinit, malet e Rodopit dhe brigjet e detit te Zi. Me keto mendime shkuan politikanet tuaj me 1922 dhe u kthyen me bisht neper shale duke lene pas 100 mije trupa dhe qindra mijera te larguar. Se bashku me patriarkun Grigari i V-te, gjithashtu u kriua dhe komploti i Qipros me 1974 dhe tani i fryni kosit. I permendem keto zoti Gaxho per t'u kujtuar se hipokrizia dhe genjeshtrat nuk shkojne ne vendin tone, sado qe te nderroni ngjyrat si kameleoni. Mos u tregoni kaq dashamires se ne e dime dashamiresine tuaj, sidoqofte duhet te dini se bijt e ketij trualli dine te mbrohen me dinjitet dhe krenari kombetare si stergjysherit tane kunder cdo armiku. Perfundimisht, zoti Gaxho edhe njehere po u citoj se popullsia came ka qene viktime e politikes agresive greke. Nje proverb thote: "Cfare te te kujtoj moj qepe, djegesine apo lotet?" Dua te diferencoj popullin e thjeshte grek te krahines nga i cili shpesh ben vizita te ndersjellta miqesore e vellazerore me shqiptaret nga Cameria ku shprehin keqardhjen per ato qe ndodhen. Problemi i shqiptareve te Camerise, zoti Gaxho, do te zgjidhet pa diskutim sic e kerkojne normat nderkombetare te se drejtes. Personalitete te shquara ne SHBA si zonja Hilari Klinton, Bob Doll miq te tjere te sinqerte te popullit shqiptar dhe komuniteti shqiptaro-amerikan, kane sensibilizuar opinionin dhe senatin per kete ceshtje.


© Koha Jone 2001 All Rights reserved