EDUART - Filmi grek-gjerman-shqiptar

[Albo]

“Popullata greke është raciste, e di këtë”, tha për gazetën regjisorja Angeliki Antoniou dy netë para se “Eduart” të vlerësohej si filmi më i mirë grek. “Por ky nuk është film për racizmin. Është historia e vërtetë e një shqiptari që dorëzohet para ndërgjegjes. Një rast që ndodh një herë në njëqind vjet”

Angeliki Antoniou: Ju rrëfej ndërgjegjen e shqiptarit Eduart


Selanik
Para intervistës për ERT-në, televizionin nacional grek, aktori Eshref Durmishi kërkonte t’i ndreqnin gabimin në kartën e të ftuarit. “Jam nga Kosova. Të paktën shkruajeni Albania aty, por jo Serbi”. 30 minuta pas, Eshrefi kishte në dorë kartën ku nuk shënohej asnjë nacionalitet. Bashkë me regjisoren Angeliki Antoniou ishin të vetmit të ftuar të stafit të “Eduartit” në Festivalin e 47 Ndërkombëtar të Filmit në Selanik. 51-vjeçarja me aktorin protagonist përkrah tregon se si e realizoi “Eduartin” e nisur nga një histori e vërtetë, fillimisht e frikësuar nga intervistat me shqiptarin që pat kryer një vrasje në Greqi dhe në fund e magjepsur aq sa do t’i kushtonte këtë film. Në role kryesore interpretojnë edhe dy aktorë të tjerë shqiptarë Ndriçim Xhepa, Ermela Teli, Gazmend Gjoka. Bashkëprodhimi greko-gjerman u shfaq premierë në 25 nëntor në orën 22.30 në Olympion Theatre, u rishfaq pasditen e djeshme dhe në mbrëmje, në ceremoninë e ndarjes së çmimeve ai u shpall filmi më i mirë grek për vitin 2006, çmimi ky i FIPRESCI-it (Federata Ndërkombëtare e Kritikëve të Filmit) bashkë me filmin tjetër brazilian
“Suely in the Sky” i regjisorit Karim Ainouzi i cili konkurronte në seksionin ndërkombëtar të filmit të gjatë artistik. “Eduart” u vlerësua si filmi më i mirë dhe mori edhe çmimin e Unionit Grek të Filmit Televiziv dhe Teknicienëve të Audiovizualit.

Ku e gjetët Eduartin e vërtetë?
Eduardin e vërtetë e kam takuar në burg. U deshën pesë muaj për të marrë leje nga Ministria Greke e Drejtësisë. Ishte e vështirë sepse në atë kohë psikologia e burgut trajtonte një tjetër të burgosur, një vrasës që u arratis. Kur e takova isha shumë e frikësuar. Asnjëherë në jetën time nuk kisha takuar një vrasës. Të afërmit më thoshin të hiqja dorë se ky njeri, ky shqiptar, mund të ishte një psikopat, një i droguar etj.. Por ama kisha një ndjenjë pozitive për të.
Pas shumë intervistave që zgjatën një vit, shkova në Shqipëri në vendin ku ishte rritur, takova motrën e tij, të afërm të tjerë, pra po bëja gati punën investigative të një reportereje. Aty kam ndërruar mendje, ose më saktë mendja ime u hap. Sot kam respekt për çfarë ka bërë Eduardi i vërtetë. Unë besoj se filmi im ka një fuqi politike dhe një refleksion politik, sepse sot ka shumë të vrarë në mënyrë të tërthortë nga qeveria dhe nga politikanët. Dhe askush nuk ndihet përgjegjës apo fajtor. Ky film është klithma e Eduardit për fajësinë e tij dhe përpjekjet për ta shlyer këtë faj janë shumë të rëndësishme për mua. Shpresoj të jetë kështu dhe për audiencën. Kjo është një dramë psikologjike me aspekte sociale dhe padyshim ka edhe aventurë, burgje dhe të burgosur të vërtetë që i kemi xhiruar në Shkup, pra ka edhe aksion. Por linja kryesore e filmit është për një djalë të ri që ka kryer një krim.

Ju propozoni një film për krimin dhe ndëshkimin, një personazh si Raskolnikovi i F. Dostojevskit?
Mendoj se më e rëndësishme se sa propozimi i një filmi për krimin dhe ndëshkimin, është gjithë rruga e Eduartit, të riut që erdhi nga Shqipëria në Greqi për të përmbushur ëndrra. Gjatë qëndrimit në Athinë nuk ia doli dot mbanë. Bëhet hajdut dhe mbi të gjitha, vrasës.
Kjo është një histori e mbështetur në ngjarje të vërteta. Ajo që është mahnitëse, e habitshme për mua dhe që më shtyu të bëj një film për këtë është kthesa që bën ky djalë. Ai humbet lirinë dhe e rifiton atë, lirinë e vërtetë, në burg. Kjo më është dukur shumë kurajoze. Dua të shtoj se po t’i referohemi historisë së kriminologjisë ndërkombëtare një rast si ky i Eduartit mund të ndodhë vërtet dhe vetëm një herë në njëqind vjet. Unë nuk jam gjykatëse, doja vetëm të tregoja madhështinë e shpirtit të tij.
Po, mund ta quaj edhe versionin modern të Raskolnikovit i cili ishte student për drejtësi që papritur vret një njeri dhe pas pak kohësh takon Sonjën që i jep dashuri. Atëherë shkon në polici dhe thotë: kam vrarë një njeri. Është thuajse e njëjta gjë. Apo jo?
Këtë herë një pjesë e filmit ka të bëjë me tagjedinë e antikitetit grek: sepse Eduarti ka vrarë dhe për këtë “përndiqet” nga Erinitë, perënditë e hakmarrjes. Dhe po ashtu si tragjeditë e lashtësisë vjen katarsis më pas, falja, pastrimi nga faji. Shpirti është sërish i pastër dhe i qartë.

Këtu janë dy probleme me të cilat përballet një njeri në një vend të huaj dhe kanë të bëjnë sa me fatin individual dhe me atë kolektiv të një identiteti në emigracion.
Sigurisht mbi të gjitha këto për mua rri qenia njerëzore. E di? Nëse vjen nga një vend, një vend i varfër siç është Shqipëria ose Kosova, a dikund tjetër nga Evropa Jugore, drejt një qyteti a një vendi perëndimor dhe nëse nuk ke një karakter të fortë, kollaj e humbet kontrollin dhe veten për shkak të kushteve të vështira, rregullave dhe ligjeve të tjera, për shkak të një tjetër mentaliteti, për shkak se ke nevojë për para etj..
Dua të shtoj se Eduarti i vërtetë kishte probleme të mëdha me babain e tij. Ky ishte oficer gjatë regjimit të Enver Hoxhës. Një njeri shumë strikt, rol të cilin ia besova aktorit të talentuar Ndriçim Xhepa. Ky personazh i shkakton të birit një pjesë të mirë të problemeve që dalin në film. Dhe i biri e adhuron babain, por njëherazi edhe e urren.

Ju jeni edukuar në Gjermani dhe si në rastin e “Eduartit” vazhdoni t’i realizoni filmat në kooproduksion me këtë vend. Ndiheni më afër shkollës gjermane, çfarë ju ka dhënë ajo?
Së pari dua të them se unë kam studiuar arkitekturë në Greqi. Kjo ishte gjë e mirë për mua, sepse unë nuk u zgjova papritur një mëngjes dhe thashë: tani do të bëhem regjisore. Kjo ndodhi gradualisht. Kam fotografuar shumë, më pëlqente të rrëfeja histori, doja të bëhesha aktore, por prindërit më thoshin se kjo s’ishte punë e mirë për mua. Atëherë shkova në Gjermani për të studiuar në një nga shkollat më të njohura dhe më të vështira. Puna ime nisi aty seriozisht pasi në këtë shkollë do xhiroja 5 filma të shkurtër dhe një dokumentar me të cilin mbrojta diplomën. Gjermania më ka ndihmuar shumë sepse në historitë e mia ka gjëra ndërkombëtare ekumenike. Kam xhiruar në Gjermani, në Egjipt, në Ballkan, pra më pëlqen të punoj me nacionalitete të ndryshme. Kjo është pasuri për mua. Gjithë filmat e tij kanë diçka nga road movie, sepse punoj në vende të ndryshme dhe me epike të ndryshme.

Keni krijuar një ekip me aktorë të nacionaliteteve të ndryshme nga Shqipëria, Kosova, Gjermania, që vijnë nga shkolla të ndryshme aktrimi. Ishte i vështirë bashkimi?
Mund të them se kam takuar aktorë të talentuar në Shqipëri dhe Kosovë. Protagonisti im është shqiptar i Kosovës, Eshref Durmishi dhe flet katër gjuhë të huaja. Kjo është një tjetër gjë e mirë, pasi unë s’mund të punoj me njerëz që nuk flasin të njëjtën gjuhë me mua, kjo mund të jetë greqisht, anglisht, frëngjisht, gjermanisht. Është e rëndësishme për t’u kuptuar.
Kështu pra kam takuar aktorë të talentuar, më vjen keq ta them, por duhet, i kam takuar në shkolla vërtet të mjerueshme pa patur mundësi të eksperimentojnë me role. Pashë edhe pedagogë të aftë si Gazmend Gjokaj i cili bënte gjëra të mrekullueshme me studentët, sidomos me pantomimën. Ai interpreton në mënyrë të jashtëzakontë edhe në filmin tim.
A mund t’ju them diçka? Unë jam krenare që në këtë film kam kombinuar aktorë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Gjermania.
Kam parë në Kosovë aktorë që u bënë xhelozë për aktorët shqiptarë në Tiranë, dhe në Tiranë po ashtu takova aktorë që ishin xhelozë pse rolin kryesor unë ia dhashë një aktori nga Kosova. Thashë me vete “****”! Pse nuk e duan njëri-tjetrin, flasin të njëjtën gjuhë, kanë të njëjtin mentalitet. Kam vënë re se ka dallim mes vetë shqiptarëve në vende të ndryshme, por aktorët që kam zgjedhur janë me shumë, shumë talent si Nriçim Xhepa, Ermela Teli apo aktori gjerman Andre Hennicke. Për këto zgjedhje nuk kam bërë asnjë kompromis.

Për të ardhur tek parimi që ju sapo shprehët se tentoni të bëni kinema jolokale, atëherë përse kinemaja greke nuk ka një Teo Anxhelopulos të dytë?
Nuk di të them. Sigurisht Anxhelopulos është regjisor i rëndësishëm për ne dhe në botë. Por ka regjisorë të tjerë të mirë dhe ndoshta jo shumë të njohur ndërkombëtarisht. Por edhe ne si shumë vende të tjera në Evropë nuk investojmë shumë para dhe të njëjtat mundësi prodhimi si vende të tjera, sidomos të Evropës Veriore.

Këtë vit Festivali i Selanikut ka një program të veçantë për emigrimin në kinemanë greke. Sipas jush, çfarë e dallon këtë lloj kinemaje?
Po t’i referohem sërish filmit tim, e veçanta është se heroi im është i gjallë dhe për këtë jep shpresë. “Eduardi” është një film për shpresën dhe kjo është ura që i duhet Ballkanit.
Ne kemi kaq shumë paragjykime dhe mendime të ngulitura në kokë se shqiptarët vrasin, bëjnë tregti me drogë, se janë mafia e prostitucionit. Unë personalisht kam xhiruar me kaq shumë aktorë shqiptarë në gjithë zonën e Ballkanit dhe ajo që mund të them është se jam e interesuar për individët dhe jo për racizmin.
Megjithatë në këtë film, unë nuk flas për racizmin dhe as për emigrimin. Nuk është kjo tema e filmit tim. Nuk ka të bëjë me racizmin grek i cili ekziston dhe e di këtë, sepse popullsia greke është raciste, por kjo nuk është temë e filmit. Edhe një herë “Eduart” është film për një të ri dhe forcën e tij për t’u dorëzuar tek gjykatësit grekë, pranon që ka vrarë dhe se duhet të paguajë për krimin që ka bërë. Unë e respektoj këtë.


Kush është
Angeliki Antoniou u lind në Athinë në 1956. “Babai im është me origjinë nga Korça”, tregon ajo. “Arvanitas është. Ai fol mir shqip. Un nuk pëlqej shqip. Kuptoj, nuk fol dot”. Kjo është origjina me gjak shqiptareje e Angelikit. Ajo është diplimuar për arkitekturë në Universitetin Politeknik në 1980. Në Berlin studioi në Akademinë e Filmit dhe Televizionit në vitet 1984- 1989 prej nga nisi karrierën në regjisurë. Realizoi në 1984 filmin e saj të parë të shkurtër “Nata e gjarprit”, në 1985 “Nën qiellin e huaj”, një vit më pas “Dashuri me kafshatën e fundit”, “Persefoni” në 1987, “Të burgosurit e detit” dokumentar në 1988. Nis karrierën me filmat e gjatë “Donusa” 1992, “Netë në bixhoz” 1997 film që merr disa çmime në Festivalin Ndërkombëtar në Selanik. Vitet e fundit ajo ka bredhur nëpër Shqipëri në qytete të mëdha e të vegjël për të realizuar “Eduart”.


Shekulli

[ILLYRIA-ARBERIA]

Ky film i realizuar nga nje bashkepunim midis Greqise-Gjermanise dhe Shqiperise fitoi 7 vende te para ne Festivalin Nderkombetar te Filmit 2006 ne Selanik te Greqise.

Se shpejti do te dali dhe ne DVD.

Por ajo q eka me teper rendesi eshte historia e vertete mbi te cilen u bazua ky film. Keshtu regjisorja greke e ka shtremberuar historine e vertete te personazhit kryesor te filmit : Eduart Leka i cili me aktin e tij tronditi mbare median greke dhe u fut si nej rast i rralle ne historine e drejtesise . Keshtu ne vitin 1993 ai kryen nje krim ne Greqi. Policia nuk e zbulon vrasesin , dhe ceshtja mbyllet . Mbas disa vjetesh Eduarti kthehet ne Shqiperi , dhe i burgosur ne Shqiperi (per disa gjera te tjera ) njeh ne burg Jezu Krishtin. Keshtu ai rilind dhe jeta e tij ndryshon. Mbasi del nga burgu shqiptar ai merr nje vendim te madh , te papare : Dorezohet ne posten kufitare greke duke u thene per vepren penale te bere prej tij para 9 vjetesh . Ajo cka ndodh eshte e pabesueshme per boten ....!

Per me teper lexoni artikullin e intervistes se dhene nga Edurat Leka , gazetes shqiptare ne Greqi ,Tribuna :

http://rapidshare.com/files/38063244...0070316-23.pdf

ose

degjoni ne mp3 kete interviste :

http://rapidshare.com/files/38063243/EduartLeka.mp3

[ooooo]

Historia e Eduartit eshte ngjarje e vertete, per ata qe nuk e dine
Behet fjale per nje te ri diku nga Elbasani, i cili kthehet dhe vetedorzohet ne drejtesine greke per vrasjen e nje te moshuari gjate nje "vjedhjeje rutine", e cila kish ngelur mister ne dosjet e harruara te policise.
Arsyet qe e ben te dorzohet jane vrarja e ndergjegjies dhe besimi ne zot. Historia dhe karakteri i Eduartit jan interesante, nuk e di sa i realizuar eshte filmi, sepse nuk e kam pare akoma.
Ai eshte duke vuajtur denimin aktualisht ne nje burg grek

[2043]

do kete qene vorioepirot ky djali se po te ishte alvanos nuk do e vriste ndergjegja fare.

[ooooo]

Jo, jo eshte elbansalli, dhe te jatin e ka pas oficer (me sa mbaj mend) dhe te jemen arketare ke stacioni i trenit
Ka qene me te vertet si kriminel i lindur,psh tregon ne nje nga intervistat e tij qe qysh femije shkonte dhe vidhte arken ne punen e se emes, aq sa u rrezikua te futej e jema ne burg etj

Ndergjegjia per krimin ne greqi filloi ta vriste duke qene i burgosur ne shqiperi, e aty kish filluar te lexonte filozofi dhe literature fetare.
Psh sic ka thene vete, duke qene ne dhome ne erresire te plote (nuk kish drita shqiperi hesapi) kish menduar nje cast
zot nqse ekziston me ndrico kete momet ( a dicka e ngjashme)
Dhe po ne ate moment dhoma u ndricua nga dritat e nje makine, nderkohe qe ne ate vend kalonin jashtezakonisht ralle makina diten, jo me naten
Kjo sipas tij ishte nje sinjal nga perendia, ndoshta edhe rastesi e jashtezakonshme ama djalin e ktheu ne rrugen e perendise.

[Lioness]

Historitë shqiptare trondisin në Montpelje

U mbyll edicioni i 29-të i Festivalit Mesdhetar të Filmit në Montpelje. Çmimi i madh për "Eduart". "Busulla" e Alimanit fiton çmimin e televizionit francez.

Historitë shqiptare godasin. Dy të tilla, të konvertuara në film, fituan mbrëmë çmime të mëdha. Një film që mban stemën e Shqipërisë dhe një tjetër fqinj, me një histori shqiptare, ku luan një kastë i tërë aktorësh shqiptarë kanë triumfuar mbrëmë në ceremoninë e ndarjes së çmimeve në Festivalin e Filmit në Montpelje të Francës. Bëhet fjalë për filmat "Eduart" me regji të grekes Angeliki Antoniout, që fitoi Çmiminn e Madh të festivalit, ku interpretojnë aktorët shqiptarë Eshref Durmishi, Ndriçim Xhepa, Ermela Teli, Gazmend Gjoka e Lulzim Zeqja, si dhe "Busulla", filmi me metrazh të shkurtër me regji dhe skenar të Bujar Alimanit, që çon në Francë një histori tërësisht shqiptare. Ky i fundit fitoi çmimin "CINECINEMA" të kanalit televiziv francez "Cine cinecourt", i cili do të shfaqë në ekranin e vet filmin e Alimanit.

Nga data 26 tetor deri në 4 nëntor, u zhvillua në Francë, edicioni i 29-të i Festivalit të Filmit Mesdhetar. Prodhimet më të mira të të gjithë bregut mesdhetar, nga Portugalia në Detin e Zi, parakaluan gjatë këtyre ditëve, duke shpallur mbrëmë edhe fituesit e këtij edicioni. U shfaqën rreth 200 filma me metrazh të gjatë, metrazh të shkurtër dhe dokumentarë, prodhime të reja, që vinin si konkurrente, apo që jepnin premierën e tyre në festivalin francez. Ajo që e bën të rëndësishëm këtë festival, është mbështetja që i jep kineastëve, për të vazhduar rrugën e tyre në industrinë e filmit. Janë rreth 100 mijë euro, që u jepen fituesve si çmime, ndërkohë që parashikohen edhe mbështetje të tjera. Festivali i këtij viti do të kujtohet edhe për homazhin që iu bë një nga aktorëve më të mëdhenj të historisë kinematografie, Marcello Mastroianni. Për herë të parë në Festivalin e Monpeljesë zhvillohej një aktivitet i tillë kushtuar aktorit, i cili u nda nga jeta në vitin 1996. Gjatë ditëve të festivalit u shfaqën disa nga filmat e tij më të arrirë, si "I soliti ignoti", "La dolce vita", "Il bell'Antonio", "La notte", "Divorzio all'italiana", "Una giornata particolare", etj.

"Busulla", një prodhim shqiptaro-grek, prodhim i vitit 2007 me regji dhe skenar të Bujar Alimanit, figurë të Christos Karamanis, dekor të Soela Zanit, montazh të Bonita Papastathi dhe kolonë zanore të Christos Triantafilou trajton edhe njëherë problemin e gjakmarrjes dhe të mbijetesës. Interpretojnë Luciana Vata, Bruno Shllaku, Arlind Shkjau e Lefter Simoni. Në qendër të filmit është Mira, një adoleshente 17-vjeçare, që fati e la pa nënë dhe një baba të ngujuar nga frika e hakmarrjes. Duhet t'i dalë jetës për zot edhe pse fare e re. Nxjerr furgonin e vjetër të të atit dhe me një pushkë që e ka si bashkudhëtare në vendin e parë të makinës, shet qumësht shtëpi më shtëpi. Mira është simboli i mbijetesës, i dëshirës për të jetuar. Edhe pse një vajzë e fortë, që përballon edhe përplasjen e portës në fytyrë nga frika e hakmarrjes, edhe vështrimet vëngër, Mira nuk është nga ato femrat burrnesha. Ajo nuk është e betuar burrë, ajo do të gëzojë jetën e saj, feminilitetin, do të bëhet nënë. Regjisori e tregon bukur këtë fakt, pikërisht përmes qumështit (tamlit), që ajo shet për të mbijetuar.

"Eduart" është një prodhim greko-gjerman i vitit 2006 prej një orë e 45 minutash me regji dhe skenar të Angeliki Antoniout, figurë nga Jürgen Jürges, montazhi mban firmën e Takis Yannopoulos, kolona zanore, Minos Matsas dhe Costas Christidis. Interpretojnë Eshref Durmishi, André Hennicke, Ndriçim Xhepa, Dancho Chevreski, Ermela Teli, Lulzim Zeqja, etj.

Eduarti është një djalë i ri i rritur në një ambient të zymtë shqiptar. Bir i një babai të ashpër, një ish-ushtaraku. E lë Shqipërinë me shpresën për tu bërë një yll rroku dhe për të gjetur një jetë më të mirë në Greqi. Gjaknxehtësia prej të riu e çon në një krim, i cili e çon më tej në një tjetër. Por ai gjen forcën që të dorëzohet, të pranojë krimet dhe të kryejë dënimin në vendin fqinj, Greqi. "Eduart" është një film që ka bërë bujë në Greqi dhe ka fituar mjaft çmime. Është një nga 63 filmat në listën e pretendentëve për Çmimin "Oskar"

Trofetë 2007

Filmat me metrazh të Gjatë

Çmimi i madh "Antigona e artë"

"Eduart" nga Angeliki Antoniou (Greqi/Gjermani)

Çmimi i kritikës

"Eiza" nga Tayfun Pirselimoglu (Turqi)

Çmimi i publikut

"Mutluluk" ("Lumturia"), ngaAbdullah Oguz (Turqi)

Çmimi JAM për muzikën më të mirë

Për Sergio Cammariere për muzikën e filmit "L'Abbuffata", me regji të Mimmo Calopresti (Itali)

Çmimi "Nova"

"Adama Meshuga'at" ("Balta e ëmbël"), nga Dror Shaul (Izrael/Gjermani/Francë)

Çmimi për mbështetjen teknike

"La Maison jaune" (Shtëpia e verdhë), nga Amor Hakkar (Francë/Algjéri)

Dotation de 4 500 € en services techniques par GTC

Çmimi i publikut të ri

"Adama Meshuga'at", nga Dror Shaul

Çmim special

"Eduart"nga Angeliki Antoniou (Greqi/Gjermani)

Filmat me metrazh të shkurtër

Çmimi i madh

"Graffiti" nga Vano Burduli (Gjeorgji)

Çmimi i publikut

"Il Supplente" ("Zëvendësuesi") nga Andrea Jublin (Itali)

Çmimi i të rinjve

"Drakhim" ("Rrugët") nga Lior Geller (Izrael)

Çmmi i Shoqatës "Beaumarchais"

"Kozak" nga Olivier Fox (Francë)

Çmimi CINECINEMA

"Busulla" nga Bujar Alimani (Shqipëri/Greqi)

Çmimi Canal+

"Graffiti" nga Vano Burduli (Gjeorgji)

Dokumentarët

Çmimi "Ulysse"

"Maëal Philistini" ("Dëshpërimi i Palestinës") ngaNida Sinnokrot (Palestinë/USA)

Çmimi special

"Koraci" ("Hapat) nga Vladimir Perovic (Mali i Zi)

[Lioness]

S'pata kohe dje te lija nje shenim.

Nuk i kam pare filmat, ndaj s'mund t'i gjykoj nga ana kinematografike.
Nga problematika, kuptohet te dy historite jane pjese e drames shqiptare. Portretizimi i tyre duhet te jete i arritur derisa kane marre keto cmime. Por deri kur do perfaqesohet imazhi i Shqiperise me keto drama, me keto plage? (Duke pasur parasysh edhe dokumentare televizive, artikujt neper gazetat e huaja etj.)

[DYDRINAS]

"Eduard", shqiptari që kërkon Oskarin

Shekulli
24-11-2007




Flet Eshref Durmishi, aktori kryesor në filmin greko–gjerman 'Eduard', i regjisores greke, Angeliki Antoniou. Shpreson që emocionet që njerëzit i shfaqën gjatë shfaqjes së filmit të jenë të sinqerta. Në një intervistë për Expres në Prishtinë ai thotë se shpreson që 'Eduard' të nominohet për Oscar.

E ka pranuar vrasjen e bërë dhe tashmë vuan dënimin me burg. Megjithëse, jeta e tij është vënë edhe në shirit filmik. Filmi mban emrin e tij, 'Eduard'. Personazhi për të cilin bën fjalë filmi është shqiptari nga Shqipëria, i cili është duke vuajtur dënimin për vrasjen që e kishte bërë në Athinë. Edhe tregohet në film po kjo gjë. Personazhin e Eduardit në ekran të madh e sjelli një aktor kosovar, Eshref Durmishi. Filmi bën fjalë për një jetë shumë të vështirë dhe me plotë kthesa të një refugjati shqiptar në Greqi, jeta e të cilit sjell emocione shumë prekëse edhe në familjen e tij në Shqipëri, por edhe në burgjet shqiptare, sidomos ato të para vitit 1997.

Filmi 'Eduard' e ka pasur premierën edhe në Greqi, ku kritikat për të kanë qenë të mira, sidomos ato për lojën e aktorëve, përfshirë në këtë rreth edhe aktorin Durmishi, i cili luan rolin kryesor. Ndërkohë, 'Eduard' tashmë ka nisur edhe një garë, atë të nominimit për Oscar. Se do të ndodhë kjo gjë Durmishi është optimist, edhe pse për t'u kuptuar definitivisht duhet pritur mesi i janarit, kur në Los Angelos do të sqarohet e tëra. Reagimet që vijnë nga Prishtina pas shfaqjes së filmit në KinoStudio, ishin të mira, ndërkaq Durmishi shpreson që emocionet e përjetuara gjatë projeksionit të paktën të jenë të sinqerta.

"Po deri më tani, në shumë festivale ku kemi udhëtuar reagimet ishin të mira. Mund të përmendi, për shembull, se në Festivalin e Selanikut, ku filmi e ka pasur premierën, njerëzit nga kinemaja dilnin duke qarë", pohoi Durmishi. Ai tregoi se kur e kishte pranuar rolin, nga regjisorja e filmit kishte kërkuar, gjegjësisht shprehur dëshirën, që ta takonte Eduardin e vërtetë. Mirëpo, më vonë Durmishi kishte ndërruar mendje dhe e kishte krijuar Eduardin vetë, në kokën e tij. "E krijova Eduardin që unë e kam parë, andaj nuk kisha dëshirë më që ta takoja,
sepse u frikësova se mos po më krijoheshin probleme. Është ndryshe kur e krijon një imazh për dikë dhe kur e sheh atë. I frikësohesha kësaj dhe dëshiroja që Eduardi të ishte ashtu siç unë e kam krijuar", tha Durmishi. Durmishi pranon se ka qenë shumë e vështirë të jesh në lëkurën Eduardit të vërtetë, duke e ditur se nëpër çfarë peripecish kishte kaluar.

"Gjatë një darke me regjisoren në Tiranë, ajo më tregoi disa gjëra për Eduardin. E di se kam qarë rreth një orë për Eduardin e vërtetë. Prandaj, të hysh në lëkurën e tij s'ka qenë aspak e lehtë. Kjo, ngase Eduardi njëmend ka kaluar mes përmes ferrit", tregon Durmishi. Ndërkohë, meqenëse filmi 'Eduard' po provon të nominohet për Oscar, Durmishi duket të jetë optimist se do t'ia dalë.

"Nëse bazohemi në kritikat që kanë ardhur në drejtim të tij, atëherë kemi shanse edhe të mira që të nominohemi", pohon ai. U rekomandon të gjithë atyre që në fillim kanë pasur skepticizëm për filmin, që të hapin zemrën dhe të mendojnë më gjerë, e jo vetëm shkurt dhe para syve. "Atyre njerëzve që kanë pasur skepticizëm do t'ju kisha thënë diçka shkurt. Le ta rrisin zemrën dhe kokën dhe mos të mbesin zemërngushtë, sepse do kështu gjithmonë do të mesin ashtu si janë", përfundoi ai.

Eduart ka fituar 9 çmime për kinemanë nga Ministria Greke e Kulturës

• Best feature film

• Best Director (Angeliki Antoniou)

• Best scri pt

• Best Set Design

• Best Costumes

• Best Music

• Best Sound

• Best Editing

• Best Make-up

Skenari

Skenari i filmit bazohet në një ngjarje të vërtetë. Eduardi është një djalë nga Shqipëria e mesme. Ai kalon në mënyre të paligjshme kufirin me Greqinë dhe vendoset tek një punëdhënës grek, ku edhe bën punë nga më të ndryshmet. I moshuari grek një ditë i kërkon atij që të bëjë edhe punë të cilat nuk përputheshin me moralin e Eduardit. Në gjaknxehtësi e sipër ai vret punëdhënësin e moshuar dhe arratiset në drejtim të Shqipërisë. Në fshatin e tij ai endet gjatë pa punë dhe në kushte të rënda vjedh dyqanin e fshatit nga ku merr 10 mijë lekë. Babai i tij (Ndriçim Xhepa), i cili gjatë komunizmit kishte qenë oficer i ushtrisë shqiptare, nuk mund ta suportojë këtë veprim të të birit dhe e dorëzon vetë në polici. Ngjarja zhvillohet në kulmin e trazirave të vitit '97. Të gjithë të burgosurit arrijnë të dalin nga burgu pasi vrasin gardianin dhe shkatërrojnë gjithshka brënda tij. Këtu nis një jetë tjetër për Eduardin. Atë e mundonte vazhdimisht fakti se dikur kishte bërë një vrasje. Vendos të kthehet në Greqi, por këtë rradhë për tu dorëzuar vullnetarisht tek policia. Policët grekë befasohen kur dëgjojnë rrëfimin e emigrantit të penduar. Ai dënohet me 15 vite burg, dënim të cilin vijon ta vuajë edhe në ditët e sotme. Kjo histori bëri bujë në mediat greke. Regjizorja Antoniou e ka takuar disa herë në burg autorin e vërtetë të kësaj historie, dhe mbi rrëfimet e tij ka shkruar skenarin.

Gazeta Shekulli

[Peniel]

Filmi është bazuar pjesërisht në jetën reale të Eduartit të vërtetë. Eduarti ka dalë nga burgu dhe është kthyer në Shqipëri. Gazetari nuk e ka idenë se çfarë ka shkruar. Nejse. Shikim të këndshëm. Nëse doni të dëgjoni se cila ka qenë jeta reale e Eduartit e keni në këtë Forum intervistën e tij.



ns

[EDUARDI]

Me Falni Per Nderhyrjen

Po Pash Emrin Eduard E Thash Mos Isha Une Hahaha Shaka...