Totozani: Shqiperia ne depresion te thelle e te gjithanshem

[Duaje Siveten]

Shekulli, 29-09-2007

Një republikë të katërt!?
Nga Igli Totozani

Duket se, në Shqipëri, ka ardhur koha për fillimin e një procesi të gjithanshëm ndryshimi dhe reformimi, pasojë ose më mirë të themi, objektiv i të cilit të jetë fillimi i një faze të re historike të Republikës Shqiptare. Natyrisht, bëhet fjalë për një fazë e cila, në mos do të përkonte të paktën, do t’i paraprinte mbylljes përfundimtare të tranzicionit dhe fillimit të konsolidimit demokratik të këtij vendi.

Në fakt, një ide e tillë - e cila mund të konsiderohet optimiste - nuk paraprihet nga ndonjë ngjarje e madhe, me ndikim pozitiv në jetën e të gjithëve. Më shumë se një ide, është një ndjenjë, të cilën shumëkush po e provon këto kohë në Shqipëri. Një ndjesi e errët, një trishtim, një pezulli apo të gjitha bashkë po kaplojnë çdo ditë qytetarin shqiptar. I mashtruar në gjithçka dhe në një kohë relativisht të shkurtër, ai gjendet sot pa energji, pa punë, pa ujë, i varfëruar deri ku s’mban më dhe pa asnjë “pikë” besimi tek politika. Shqipëria ka hyrë kësaj radhe - sigurisht, nuk është hera e parë në këto 16 vjet tranzicion - në një fazë rënieje të gjithanshme.

Ky vend është në depresion, në gjithçka dhe kudo. Në ekonomi, ku inflacioni po fillon të rritet, ku çmimet e ushqimit të njerëzve dhe makinave nuk po mund të kontrollohen më, ku biznesi - e vetmja “prodhuese” në këtë vend - po vdes, ku varfëria e shumicës dhe pasuria e pakicës po arrin ekstremet. Në politikë; nuk funksionon më pothuajse, asnjë nga elementët e demokracisë. Nuk ka zgjedhje të lira dhe të ndershme, nuk funksionon më përfaqësimi demokratik dhe si rezultat, Parlamenti i sotëm nuk ka më asnjë lidhje me votat e 3 korrikut. Gjatë kësaj periudhe “lindën” dhe “vdiqën” grupe parlamentare pa asnjë program apo ideologji dhe absolutisht të palidhur me qytetarin por, thjesht dhe vetëm, për t’u bërë pjesë e pushtetit. Koalicioni qeverisës kontrollon tashmë gjithçka dhe për pak kohë, do të zotërojë tërësisht sistemin e drejtësisë. Të besuarit e dikurshëm po ngjiten ngadalë-ngadalë në Këshillin e Lartë dhe organet e tjera të drejtësisë. Nuk ka më ndarje të pushtetit. Ky i fundit, është tashmë një dhe i vetëm dhe premton të rrijë gjatë kështu. Korrupsioni vazhdon të mbetet galopant, duke “zënë për fyti” qarqet më të larta të pushtetit dhe në fakt, maxhoranca nuk “gënjen” më për luftën kundër tij. Nuk ka më transparencë për asgjë, kjo e fundit po zvogëlohet me të njëjtin ritëm, me rritjen e numrit të aferave korruptive. Askush, nuk di më se ç’po ndodh dhe asgjë nuk pipëtin. Në krizë është edhe masmedia. Ka heshtur Top-Chanel dhe askush nuk di më se ç’po ndodh me këtë televizion, dikur të dashur për shqiptarët. Asnjë mjet tjetër informativ nuk po guxon më të dalë nga rreshti, ndërsa opozita vazhdon të mbetet e përçarë si asnjëherë.

Shqipëria është në depresion, të thellë, tepër të thellë, si kurrë më parë dhe faza të tilla mund të përfundojnë në dy drejtime të mundshme: ose autoritarizëm, pra në nevojën për një pushtet të fortë, ose në një ndryshim më të madh demokratik. Shenjat janë për të dyja. Ka vullnet të qartë politik, të një grupi të vogël të maxhorancës për kontroll absolut, jo më vetëm të pushtetit por, të jetës shqiptare në përgjithësi. Por, nga ana tjetër, ka rezistencë, ka mosbesim qytetar që rritet, ka abstenim. Si rrallëherë, këto vite tranzicioni, koalicioni qeverisës u “zhvesh” shpejt nga besimi publik. Nuk kanë kaluar veçse dy vjet nga ardhja në pushtet dhe askush nuk beson më në luftën kundër korrupsionit, në dëshirën patriotike për ndërtimin e rrugës panshqiptare, në reformën e administratës publike, në eksportin e energjisë dhe së fundi në reformat demokratike.

I shpejtë, i fortë, i drejtpërdrejtë, i vërtetë si asnjëherë tjetër, është sot zhgënjimi i shqiptarëve ndaj qeverisjes së tyre, ndryshe nga më parë kur ndoshta, optimizmi “gjenetik” e bënte të pamundur këtë edhe pas shumë e shumë vitesh. Dhe jo vetëm kjo. Në përgjithësi, duket se, me këtë mandat të fundit qeverisës, u kuptua, më qartë se kurrë, se mjerimi i tyre nuk vjen vetëm nga e majta, apo thjesht nga e djathta, as nga ideologjitë e këtyre krahëve, as nga mungesa e reformave gjatë gjithë këtyre viteve, as nga korruptimi i pushtetit të drejtësisë apo nga “inkriminimi” i “të gjithë” prokurorëve dhe gjyqtarëve të republikës këto 16 vjet. Ka pasur dhe ka korrupsion në Shqipëri, në të gjitha nivelet, në të gjitha fushat: në arsim, në kulturë, në drejtësi, në shëndetësi, në sigurimet shoqërore, në mbrojtje, në rend publik e kështu me radhë. Nga ana tjetër, nuk mund të dihet se kur ai filloi në këtë vend, por dihet që u shndërrua në sistem në të njëjtën kohë me fillimet e demokracisë. Pa asnjë dyshim, të korruptuarit dhe korruptuesit më të parë të kësaj periudhe ishin dhe janë ata të cilët, historia në një nga momentet e saj, i vuri jo vetëm në drejtimin e ndryshimeve të mëdha, por edhe në zotërimin e pushtetit si formë autoriteti dhe bashkë me të edhe të pasurisë së këtij vendi.

Ndarja e pronës publike, kurset gjashtëmujore në drejtësi, 24/1, ishin veçse hapat e parë drejt ndërtimit të një sistemi shqiptar, totalisht të sëmurë, për të hyrë më pas në të gjitha skutat e jetës. Në fakt, problemi numër një i Republikës sot, është elita politike shqiptare dhe bashkë me të edhe sistemi politik që ajo krijoi në të gjithë këto vite. E ardhur në krye të këtij vendi, pa asnjë lloj përzgjedhjeje por nën vrullin e ndryshimeve, pavarësisht nga krahu politik, ajo tregoi, -në të gjitha rastet e ndërrimit të pushtetit në Shqipëri - të njëjtat sëmundje të pashërueshme. Gjatë gjithë këtyre viteve, “ideologjia” e kësaj elite synonte vetëm dhe vetëm pasurimin e shpejtë personal, klanor dhe partiak nëpërmjet korrupsionit, kontrollit absolut të pushtetit, kontrollit mbi gjënë publike dhe private, kontrollit mbi masmediat, kontrollit mbi pushtetin gjyqësor, hermetizimit të partive dhe jetës politike, të hapura veçse mbi baza klienteliste dhe familjare.

Mbi këto qëllime dhe objektiva, të cilat mundën të kristalizohen me kohë në elitën politike, ngrihet sot sistemi politiko-institucional shqiptar. Për këto qëllime vidhet vota, shkapërthehet Parlamenti, përjashtohet përfaqësimi politik, humbet prona private, hesht masmedia, korruptohet drejtësia, varfërohet shqiptari. Të gjitha këto, në të gjithë këto vite, përsëritur në mënyrë ciklike, pavarësisht nga ngjyrat e pushtetit, vështirësuan jetën e qytetarit shqiptar, por dhe ndihmuan në rritjen e mosbesimit të tij ndaj një klase politike, e cila nuk ka ç’prodhon më. Për të arritur kulmin, me këtë fazë depresioni që ka mbërthyer shoqërinë shqiptare, vetëm dy vite pas lindjes së shpresave të fundit, që ndolli koalicioni qeverisës në pushtet. Kësaj radhe, zhgënjimet janë jo vetëm të njëpasnjëshme por dhe mjaft pranë midis tyre, duke reduktuar kështu, pothuajse në zero, mundësinë e qytetarit për të zgjedhur një “politikë” që do t’i shërbente interesave të tij.

Ky depresion thërret një ndryshim të thellë. Pra, jo më dhe thjesht të ngjyrave të pushtetit, absolutisht jo. Kërkohet shumë më tepër se kaq. Qytetarët e këtij vendi, kanë sot, më shumë se kurrë, një nevojë jetike për një frymëmarrje të madhe demokracie të vërtetë në vend, për një ndryshim rrënjësor të moralit dhe sistemit të vlerave politike të ndërtuara deri më tash, për një sistem politiko-institucional në përputhje me këtë aspiratë. Për të gjitha këto, ky depresion, thërret mbi të gjitha për një rinovim të klasës politike shqiptare në ide dhe emra të rinj. Klasa e vjetër, e ka tashmë të përfunduar rolin e saj, si një elitë politike e emergjencës, së ndryshimit të regjimeve. Tash, kërkohet më shumë: ky vend ka nevojë për një zgjim demokratik të gjithanshëm, për një Republikë të Katërt dhe për këtë, siç kërkohet në raste të tilla, një rol vendimtar mund të luajnë shoqëria civile, ligji i zgjedhjeve dhe sidomos, Prokurori i Përgjithshëm.

E para, në bazë të eksperiencës së deritanishme, ka ardhur koha të jetë më agresive dhe imponuese në pjesëmarrjen e saj në aktivitetin vendimmarrës të organeve shtetërore, duke filluar me reformën zgjedhore, me reformën në drejtësi, administratë publike etj, apo në rolin e saj denoncues të korrupsionit dhe sëmundjeve të tjera të sistemit politiko-institucional. Nuk duhet pritur më, thirrje preferenciale për individë-pjesëtarë të saj, por imponim. Nëse axhenda e saj do të përputhet edhe me atë të masmediave, rezultati nuk mund të jetë veçse pozitiv.

I dyti (Prokurori i Përgjithshëm), sidomos në pozitën dhe momentin aktual në të cilin ndodhet, ka rastin e papërsëritshëm për të dhe për shoqërinë shqiptare, të kontribuojë, përveç të tjerave, në pastrimin e klasës politike shqiptare, në të dyja krahët e saj. Për arsye të ndryshme, të varura ose jo prej tij, sot është dita e tij, për t’i bërë mirë vetes dhe ne. Ai që do të vijë pas tij do të jetë politik dhe rruga e përshkruar më lart, do të jetë e pamundur. Dhe kështu siç po shkojnë punët, ndryshimi nga lart do të jetë i vështirë.

[Hero i Popullit]

Edhe pse nuk jane pjekur kushtet per te bere nje revolucion, nje revolucionar i vertete i krijon ato!, more Totozan!

[Duaje Siveten]

Panorama, 29/09/2007

Depresion
Petrit Vasilis

Shqipëria dhe qytetarët e saj sot po përjetojnë shumë ndjenja, por ajo më e përhapura pse jo një epidemi e vërtetë psikologjike është sensacioni depresiv i shumanshëm. Vendi është sot në kufijtë e paqeverisshmërisë dhe relativiteti i autoritetit ... të qeverisjes ka krijuar një pasiguri dhe një humbje thuajse të plotë të pikave të referimit për qytetarët shqiptarë, që janë njëherazi mandatuesit e ligjshëm të qeverisë, që për korrektesë të misionit kushtetues të saj do të duhej të ishte mbrojtësja e interesave të tyre.

Përballja violente e qytetarit me ngjarje korruptive monstruoze dhe të frikshme për nga përmasat përkundrejt mbrojtjes politike dhe me patos patologjik nga kryeministri i vendit njëherazi i vetëdeklaruar si luftëtar i betuar në luftën ndaj korrupsionit i bën qytetarët gjithnjë e më të pasigurt për ndershmërinë plotësisht të munguar të qeverisë dhe të të parit të saj.

Asnjë nga këta qytetarë nuk di më cili është raporti i tij me drejtësinë e këtij vendi kur sheh se ajo nuk respektohet as edhe nga të parët e këtij vendi, që fituan votën me përbetimin zemërçjerrë se sikur edhe fjala më e vogël të thuhej për ta lidhur me korrupsionin ata do të shkonin me vrap të shpjegoheshin përpara drejtësisë.

Qytetari shqiptar nuk kupton dot dhe indinjata e tij shndërrohet natyrshëm në depresion kur sheh se luajnë poshtërsisht me të, duke bërë sikur inaugurojnë fillimin e ndërtimit të rrugëve që nuk bëhen kurrë.

As që ka mundësi të provojë të tjera sensacione qytetari shqiptar i madh i vogël, i ri apo i moshuar, kur i thonë me gojën plot dhe me një krenari psikopatike se do të kenë drita 24 orë në ditë dhe në vend të tyre errësira thellon depresionin dhe klimën e përzishme që zotëron në çdo familje shqiptare.

Vetëm depresion provon çdokush që përballet me arrogancën televizive të mashtruesve shtetërorë, që premtimet e pambajtura i thonë me një paturpësi dhe me një krenari idiote sa për të njëqindën e sekondës duket se fajtorë janë vetë qytetarët për këto premtime të pambajtura, paradoks i padëgjuar ky.

Krijimi i klimës së relativitetit absolut, pra ku çdo fenomen sado i rëndë është njëkohësisht shumë i lehtë dhe i parëndësishëm ka bërë fluide thuajse inekzistente të gjithë kufijtë që ndajnë e kategorizojnë të ligjshmen nga e paligjshmja, moralen nga amoralja dhe të mirën nga e keqja stimulojnë një ambient depresiv që sa vjen e rëndohet.

Ka një përballje të paevitueshme midis asaj që premtohet dhe asaj qe realizohet. Eshtë gjithashtu deprimues imponimi shtetëror për të besuar atë që nuk ekziston dhe për të sugjestionuar mirëqenie përpara pjatës bosh.

Eshtë gjithashtu deprimuese të shohësh zgjedhje në mes të Tiranës si ato në zonën 31, që i ngjanin një rekuiemi të vërtetë. E në zonën 31 ato ishin të tilla sepse motivet për të reflektuar me votë për errësirën dhe ujin që mungon ishin shumë të pakta dhe një përgjigje mjaft e gjerë dhe me shumë kuptim politik ishte mospjesëmarrja, pra refuzimi i gjerë në heshtje e kësaj oferte qeverisëse.

Eshtë deprimuese gjithashtu të dëgjosh ndonjë deficient në opozitë që nuk e konsideron një kuptim të madh politik mospjesëmarrjen shumë të gjerë si kurrë ndonjëherë të qytetarëve të Tiranës në zonën 31 dhe në vend të saj mëton të japë shpjegime fshatareske dhe mazokiste se si fajtoret e mëdhenj janë vetë opozitarët etj., etj., broçkulla si këto, por që gjithsesi kanë të bëjnë me integrimin politik tërësisht të munguar të këtyre lëpirësve sistematikë të pështymave të radhës.

Ka një hall të madh që na imponohet të gjithëve. Ai është imponimi i mosqeverisjes kur kishim më shumë nevojë për të dhe kur edhe integrimi i vendit e ka jetik dimensionin e një qeverisjeje të drejtë efikase dhe funksionuese.
Përkundrejt një situate të tillë zhvillohet një biznes që punon në emergjencë të plotë infrastrukturore dhe nën peshën e taksimit feudal mbytës.

Ky biznes është i vetmi burim oksigjeni për jetesën e shqiptarëve, në përgjithësi është ai që u mundëson mijëra familjeve që të mund të shtrojnë tavolinën e tyre, është gjithashtu ai që mundëson mijëra fëmijë që të blejnë librat dhe çanta dhe të munden të shkojnë në shkollë.

Ky biznes që ka bërë të vetin një mendim të ri dhe që punon mbi një mentalitet të ri është në një konflikt të pashembullt me mosqeverisjen asfiksuese e që në vend të mbështetjes është thjesht dhe vetëm një burim andrallash pa fund dhe që bën të kundërtën e rolit për të cilin ekziston dhe për të cilin votohet nga populli një qeveri.

E ky fakt i mësipërm është akoma më depresiv. Kjo qeverisje që ka zëvendësuar taksimin evropian duke e shndërruar atë në një lloj gjobëvënie shtetërore që po mbyt gjithçka pozitive dhe me fryt që biznesi prodhon.

Jemi në një moment të paradoksit të madh më deprimues që kemi provuar në këto vite pluralizëm.

Një riekulibrim i ri themelor i politikës është i pashmangshëm ndër ne.

Inteligjenca në këtë rast do të bënte diferencën për ta kryer qetë pa dramë dhe pa trauma për t'i kursyer vuajtje të tjera të panevojshme këtij vendi.

Askush nuk mundet dot më që me intriga provinciale, me shpifje klubesh dhe me mungesë të plotë rezultatesh dhe programesh që ngjallin besimin e gjerë dhe optimizmin e qytetarëve të arrijë të qëndrojë dhe të gjallojë më tej në politikë në një Shqipëri me të tjera objektiva dhe synime.

Jemi në momentin e kthesës së madhe. Përfundimisht është mbyllur një cikël politik dhe duhet hapur një i ri nën shenjën e forcave politike të reja, që mbushin me shpresë në vend të depresionit paralizues që vetëm politika e keqe dhe e vjetër mund ta pjellë.