60-vjetori i Planit "Marshall"

[Brari]

60-vjetori i Planit "Marshall"


Më 5 qershor të vitit 1947, sekretari amerikan i Shtetit, George C. Marshall, i tha një klase të diplomuarish në Universitetin e Harvardit se Evropa dhe bota ishin në një gjendje të rrezikshme. Lufta e Dytë Botërore kishte shkatërruar kontinentin dhe ai tha se Shtetet e Bashkuara duhet të bëjnë të pamundurën për ta kthyer mirëqenien ekonomike të Evropës. Fjalimi i Marshallit në Harvard ishte themeli i të ashtuquajturit Plani "Marshall", një plan 4-vjeçar, me 13 miliard dollarë ndihma.

Ishte viti 1947, dy vjet pasi kishte rënë qetësia e pushkëve. Qytetet më të mëdha të Evropës ishin rënuar. Kishte uri. Dimri më i ashpër që mbahet mend, solli të korrat më të pakta në shekull. Të çliruar nga nazizmi, Evropa Perëndimore kishte rrezik të rrëshqiste në kaos. Dr. Larry Bland është një historian në Fondacionin George C. Marshall. "Motivi kryesor për fillimin e Planit "Marshall" ishte frika e kaosit në Evropën Perëndimore. E shikoje këtë rrezik, nëse shikoje filmat çdo fundjavë. Në fillim të shfaqjes tregoheshin problemet në Evropë. Gra dhe fëmijë të uritur trondisnin zemrat e amerikanëve. Por, gjithashtu, forca e partive komuniste në vende si Franca dhe Italia ishte shqetësuese", thotë historiani.

Partitë komuniste ishin të fuqishme në Francë dhe Itali. Evropa Lindore ishte pushtuar nga Ushtria Sovjetike. Papunësia ishte e lartë. Industria e Evropës ishte e pezullt. Menjëherë pas dhënies së furnizimeve emergjente me ushqim dhe rroba, Plani "Marshall" u përqëndrua në pikat kyçe të ekonomisë. Minierat e qymyrit ishin të parat që përfituan. Pa të, fabrika dhe uzinat, ekonomia e Evropës nuk kishin si mëkëmbeshin. "Problemi qëndronte se shumica e qymyrit në Evropën Perëndimore vinte nga minierat gjermane, që ishin të përmbytura dhe të shkatërruara nga bombat. Gjermanët nuk kishin synimin t'i hapnin minierat dhe Shtetet e Bashkuara do të jepnin pajisjet kryesore për këtë. Gjermanët do të nxirrnin qymyri, por ishim ne që do t'i vinim minierat në funksionim, do të rindërtonim strehimin e punëtorëve dhe t'i vaksinonim ata kundër tuberkulozit dhe sëmundje të tjera, për t'i lejuar ata të punonin". Shtetet e Bashkuara këmbëngulën që evropianët të bashkëpunonin për ta lëvizur qymyrin gjerman në vende të tjera të kontinentit, për të ngrohur banesat dhe për të vënë në funksionim fabrikat.

Shtetet e Bashkuara autorizuan 13 miliard dollarë gjatë një periudhe katërvjeçare - ekuivalenti i 100 miliard dollarëve sot, për t'u shpërndarë në 16 vende. Por ndoshta pjesa më e rëndësishme e Planit "Marshall" ishte ndikimi moral tek evropiano-perëndimorët. Edhe armiqtë e dikurshëm, italianët dhe gjermanët, u përfshinë në të.

Diplomati gjerman Karsten Voight ishte djalë në vitet 1940. Ai thotë se zemërgjerësia e amerikanëve u dha një shtytje të madhe psikologjike evropianëve. "Paratë vetëm nuk do ta kishin arritur këtë ndikim. Së bashku me organizatën për shpëtimin e Berlinit, ndryshoi çdo gjë. Amerikanët që shiheshin me sy më të mirë se rusët që në fillim, edhe para fundit të luftës, shiheshin tani jo më si pushtues, por si miq", thotë diplomati.

Wiston Churchill e quajti Planin "Marshall" aktin më të rëndësishëm në histori. Mëkëmbja nga lufta më shkatërrimtare ishte dramatike. Prodhimi i përgjithshëm kombëtar i Evropës Perëndimore u rrit me 32 për qind në katër vitet e ekzistencës së Planit "Marshall", duke lëshuar shkëndijat e një rritjeje ekonomike afatgjatë dhe duke formuar kornizën e atij që më vonë u bë Bashkimi Evropian.

RD