
Postuar mė parė nga
Ballisti_Tetove
Jo pėr ata qė s’i durojnė vllehėt dhe shqiptarėt e krishterė, por pėr Fahredin Shehun e kemi fjalėn. Nuk e dimė nė ėshtė poet, prift apo hoxhė, por e dimė se kėto ditė Fahredini e lanson njė libėr nė Shkup. Ftesėn pėr tė marrė pjesė nė lansim e transmeton nė njė numėr tė panumėrt adresash elektronike, madje edhe nė ato tė cilat as qė duan tė kenė punė me propaganda fetare.
Qė nga Beteja e Kosovės (1389), sulltanėt e Stambollit kanė bėrė ēmos pėr ta shndėrruar Ballkanik nė njė qendėr mesjetare tė prapambeturisė. Po kėshtu ka vepruar edhe Serbia, pėrmes shijeve paranoike tė kolonializmit dhe ekspansionizmit. Pas vdekjes sė Skėnderbeut, pėr tė shpėtuar gjuhėn, shpirtin dhe fenė e tė parėve tanė, shqiptarėt e menēur dolėn tejmatanė brigjeve tė Adriatikut, Danubit etj. Jo feja i ka fajet, por fundamentalizmi fetar.
Po qe se ne ortodoksėt dhe ju myslimanėt e pėrqafojmė fenė e Vatikanit, shqiptarėt e pėrfitojnė admirmin e Perėndimit dhe Perėndisė. Jo ne e kemi thėnė kėtė, por Thanasi 80 vjeēar, veteran i komunitetit shqiptar tė Rumanisė, i biri i rilindasit Dhimitėr Kristo Rėmbeci tė Shoqėrisė Shqiptare Drita. Pėr ata qė e kuptojnė kė porosi legjendare, Zoti ėshtė Zot e jo Allah.
Pėr Riza Lahun, memorialist, poet, pilot dhe atdhetar, nuk ka gjė mė tė bukur nė Tiranė, se sa tė admirosh studenteshat iraniane me kryqin nė gji. Po qe se ta sheh kryqin kryeredaktori i njė fletushke pėr fėmijė nė zemėr tė Sharrit, ta bėn mė keq seē ia bėnė arsimtarit shembullor, Eshref Zejneli, duke e mbytur me gurė e drurė, siē e patėn gozhduar Krishtin e ndjerė. Kush janė ata qė e benė kėtė krim barbar nė mesnatėn e fundamentalizmit komunist nė linjėn Brodec-Shipkovicė?
Po kalojmė nga objekti nė subjekt, te titulli i parashtruar pėr komentim. Komenti zyrtar, de facto i pėrket, Eva Galambos, nga Bukureshti, tė pėrditshmes bukureshtare Gāndul (Mendimi, 20 mars 2006), dhe burimeve tė transmetuara asokohe nga posti arab i televizionit Al-Jazera.
Pėrse ishte fjala? Ka kaluar njė vjet nga ajo kohė dhe fjalėt e Evės janė ende aktuale. Janė aktuale ngase shqiptarėt ende nuk janė mbushur me mend pėr ta zėvendėsuar fundamentalizmin fetar me atdhetarizėm kulturor. Nuk blejnė shqiptarėt gazeta, siē veprojnė hebrenjtė, por dinė tė hedhin para pas lavireve tė Bullgarisė apo Rumanisė.
Po t’i kishin ndjekur me kohė shembujt e shenjtė tė rilindasve tanė, admirimi i Europės ndaj Kosovės dhe Shqipėrisė do tė ishte ende mė i madh, Kosova kaherė do tė ishte bėrė republikė, ndėrsa Shqipėria do tė kishte krijuar kushte ekzistenciale pėr shqiptarėt dhe arumunėt, mė shumė se Greqia.
I potencojmė arumunėt ngase njė zagari elektronik nuk i konvenon e vėrteta se sulmet e bandave myslimane tė Ali Pashė Tepelenit kundėr vllehėve tė Voskopojės, ishin sulme barbare qė shėmbėllenin me krimet e forcave paramilitare tė Millosheviqit nė Kosovė. Ku janė Akademia dhe Biblioteka e Voskopojės? Ku janė ata qė s’janė?
Zoti, kisha katolike dhe kombi shqiptar janė me ne
Posti televiziv nė fjalė ėshtė i njohur nė Evropė apo SHBA si njė ndėrmjetės i mesazheve kėrcėnuese tė terroristėve arabė kundėr Perėndimit. Ajo qė impresionoi telespektatorėt e njė posti tjetėr televiziv, Qatar, kishte tė bėjė me njė intelektuale siriane, dr. Wafa Sultan, dhe njė profesor egjyptas tė studimeve fetare (dr. Ibrahim al Khouli). Emisioni i realizuar nė gjuhėn angleze, qe ndjekur nga miliona telespektatorė.
Me kėtė rast, dolėn nė shesh disa tė vėrteta aktuale edhe pėr “patriotėt” tanė, pėr titistėt dhe enveristėt e dikurshėm, tė cilėt e kanė zėvendėsuar atdhetarizmin me fanatizėm. Emisioni nė fjalė bėnte fjalė pėr vlerat e larta tė Perėndimit dhe prapambeturinė ekonomike e kulturore tė Lindjes fanatike. Konflikti prezent nė Irak apo Afganistan nuk ėshtė njė konflikt ndėrmjet feve apo qytetėrimeve, por njė konfrontim ndėrmjet dy koncepteve tė kundėrta, ndėrmjet dy epokave. Mėnjanė ėshtė mentaliteti mesjetar i fundamentalizmit, ndėrsa nė anėn tjetėr qytetėrimi i shekullit XXI.
Fjala ėshtė pėr njerėz qė dinė tė shkojnė nė hap me kohėn menjanė, dhe pėr eksponentė tė primitivizmit dhe terrorizmit nė anėn tjetėr. “Hebrenjtė e kanė lėnė mėnjanė tragjedinė dhe bindur botėn t’i respektojė pėrmes asaj qė dinė, pėrmes punės sė tyre, e jo pėrmes klithjeve, vajtimeve apo hedhjes sė vetvetes nė ajėr”, pat thėnė mes tjerash Wafa Sultana, e rritur nė njė familje myslimanėsh sirianė, e indinjuar nga veprimet e organizatės terroriste “Vėllazėria myslimane”, e cila arrin tė shpėrngulet nė Amerikė, me tė shoqin dhe fėmijėt e saj, ku ka filluar tė bashkėpunojė nė njė site mysliman reformist, duke e kritikuar ashpėr “Vėllazėrinė myslimane” dhe fundamentalizmin islamik.
Nuk e dimė nė ka ardhur koha pėr ringritjen e kishės nė Shipkovicė, apo tė Katedrales sė Kombit edhe nė Drenicė, por e dimė se shqiptarėt duhet ta ndajnė shapin prej sheqerit, duke i dhėnė prioritet kulturės kombėtare, e jo propagandave fetare. Cili ėshtė qėllimi i kėtij shkrimi?
Sipas njėrit nga eseistėt mė tė mirė qė kanė shqiptarėt, tri janė armiqėt mė tė mėdhenj qė e kanė mbajtur nė varfėri dhe prapambeturi kombin shqiptar: fundamentalizmi islamik, fundamentalizmi ortodoks dhe fundamentalizmi komunist. Shqiptarėt kanė nevojė pėr reforma fetare, pėr faltore tė pajisura ma banga pėr pleq e plaka, pėr burra e gra, pėr tė rinj e tė reja, pėr Shėn Mėrinė dhe Krishtin e Shenjtė, pėr Shėn Palin, Shėn Kastriotin (tė cilin ende nuk u ėshtė kujtuar ta shpallin tė shenjtė shqiptarėt gjorė), pėr Nėnė Terezėn e Shenjtė, pėr Shėn Kristoforidhin, Shėn Fishtėn, Shėn Samiun, Shė Naimin, Shėn Jasharin, Shėn Rugovėn, por jo edhe pėr Ali Pashė Tepelenin, Sali Butkėn, Adem Abdullahun apo ata qė s’e kuptojnė kėtė mesazh tė shenjtė.
Ku i ka hije shqiptarit t’i ngrejė vithet para shqiptarit, apo tė merret me islamizimin e Zvicrės, Gjermanisė apo Italisė? Nuk kemi gjė kundėr tė drejtave personale, siē janė feja, besimi, pėrkatėsia konfesionale, por kemi gjė kundėr mentalitetit turko/sllav tė pandjeshmėrisė, tė fanatikėve tanė qė organizojnė tifime publike nė emėr tė “iftarit”, pėr t’ia bėrė qejfin gomarit.
Ēubrilloviqi rekomandonte hapjen e mejtepėve nė vend tė shkollave pėr prapambeturinė e shqiptarėve nė Kosovė, ish-marksistėt e Kosovės, Kumanovės, Tetovės e Kėrēovės, e kanė zėvendėsuar atdhetarizmin me fanatizėm. Jo pėr tė gjithė e kemi fjalėn, por pėr ish-agjentėt e ambasadave jugosllave tė cilėt e vazhdojnė misionin e tyre antishqiptar nė dy kahje: Kultivimi i fanatizmit mėnjanė, dhe kultivimi i urrejtjes kundėr forcave demokratike tė Rugovės qė militonin pėr pavarėsinė e Kosovės nė anėn tjetėr.
Punė e madh se Rugova, Fadili apo Azemi e paskan dashur Titon. Pse? Ngase, sipas njė dokumenti tė lashtė egjyptas, Juda nuk ka qenė tradhtar, dhe as Titoja nuk ka qenė diktator komunist. Diktatorė dihet se kush kanė qenė: Stalini, Enveri, Rankoviqi, Millosheviqi, Ben Ladeni, fanatizmi, fundamentalizmi dhe terrorizmi.
Jo nga bota katolike vjen diktatura apo kafshėrimi femrės, por nga bota orto/islamike e sherrit tė sheradinizmit elektronik. Shembujt e pseudoatdhetarėve qė e kultivojnė urrejtjen dhe fanatizmin fetar nė vend tė atdhetarizmit kulturor, janė tė panumėrt dhe tė prekshėm, me emra e mbiemra, me akte e fakte. Pėr ta dhe pėr rininė demokratike shqiptare, brenda e jashtė kufijve tė Shqipėrisė sė cunguar, vlejnė dy urata historike: Faljau Zot fajin ngase nuk e dinė se ē’po bėjnė(!?!), dhe: Zoti, kisha katolike dhe kombi shqiptar janė me ne!
Baki Ymeri
Krijoni Kontakt