Gjilberta Gelaj

[^_BIM_BUM_BAM_^]

Gjilberta Gelaj, violonçelistja shqiptare, që është diplomuar në tre universitete amerikane, që ka arritur të pushtojë Carnegie Hall, të jetë e pranishme me violonçelin e saj në sfilatat e modës në Manhattan, të japë koncerte deri në Korenë e Jugut, tani është në prag të realizimit të ëndrrës, për të hapur një shkollë muzike në Shkodër


Gjilberta Gjelaj, është artiste që jeton mes Shqipërisë dhe Amerikës. Edhe pse ka 12 vjet në SHBA, ajo shpreson që të kthehet në Shkodrën e saj me një ëndërr, që e ka shoqëruar në këta vite: të hapë një shkollë muzike.
Që kur ishte 6 vjeç, nisi të hedhë hapat e parë drejt formimit të saj muzikor, duke u regjistruar në violonçel (cello), në shkollën e muzikës "Prenk Jakova" të qytetit të lindjes, Shkodër. Gjilberta nuk mund të harrojë çastet, kur i ati e çonte në shkollë, me një dorë ngiste biçikletën e në dorën tjetër mbante violonçelin e saj, ndërsa ajo, që qëndronte pas, e shtrëngonte fort për mesi, që të mos rrëzohej.
Ishte vetëm 11 vjeç kur dha koncertin e parë, ndërkohë që në moshën 14 vjeç u përzgjodh në një turne të Orkestrës Filarmonike të Shkodrës në Itali. Në moshën 13 vjeç ajo fitoi konkursin për artistët e rinj. Duartrokitjet që e shoqëruan gjatë koncertit në shtetin fqinj, i dhanë kuraj ë për të kërkuar shtigje të reja ballafaqimi me publikun jashtë Shqipërisë.
Erdhi në New York në vitin 1998 dhe nisi të marrë mësime private nga violonçelisti i njohur, Michael Finckel, i cili vjen nga një familje me famë në muzikë. Mjeshtri amerikan pa tek vajza një talent të rrallë dhe e rekomandoi të vazhdonte studimet universitare, me qëllim që të njihej me shkollën amerikane të muzikës. Konkurroi dhe ishin të shumtë universitetet që e ftuan ta kishin studente të tyre, por ajo zgjodhi Konservatorin e Muzikës, në Purchase of State University, në New York. Arsyeja, siç tregon Gjilberta, pse zgjodhi këtë universitet, ishte se aty ndodhej profesori i njohur, Peter Wiley, që e pranoi në klasën e tij. Peter Wiley është violonçelisti i kuartetit "Guarnieri", që janë të njohur në të gjithë botën dhe kanë fituar shumë çmime, duke përfshirë disa Grammy Awards.
E mbaroi shkëlqyeshëm konservatorin dhe u diplomua me Bachelor of Fine Arts in Music Performance. Ndërkohë që ftohej për koncerte, ajo nuk u ndal këtu për formimin e saj muzikor. Konkurroi sërish dhe fitoi të drejtën për studime pasuniversitare në Mannes College of Music in Manhattan, NY. Nga një studim bashkërendues midis Mannes College dhe Juilliard School of Music, Gjilberta u përzgjodh në klasën e Andres Emelianoff, që është ambasador për arte i Amerikës dhe pedagog në Juilliard School of Music.
Pasi realizoi me sukses studimet aty, vendosi të mos ndalet, por kërkoi që të studionte edhe për një diplomë të tretë në New York University, në fushën e pedagogjisë. Ndërkohë që nuk i ka ndërprerë koncertet, ajo ka arritur që të "pushtojë" Carnegie Hall, në Manhattan, të japë koncerte jo vetëm në shtetin e Nju Jorkut, por edhe në shtete të tjerë, madje edhe jashtë kontinentit; është përzgjedhur edhe në turneun që orkestra e New Jersey-t realizoi në Korenë e Jugut.
Për ta njohur më mirë jetën artistike të Gjilbertës, le të ndjekim intervistën që i morëm asaj:

Kush është Gjilberta Gelaj?
Kam lindur dhe jam rritur në qytetin e Shkodrës, në Shqipëri. Erdha në NY nga fundi i vitit 1998. Jam e martuar dhe vazhdoj të jetoj në NY.

Cila ishte rruga, nëpër të cilën ecët për të mbërritur këtu ku jeni?
Prindërit vështruan tek unë një talent muzikor dhe, në moshën 6 vjeç, vendosën të më regjistrojnë në violonçel (cello), në shkollën e muzikës "Prenkë Jakova", në Shkodër.
Mbasi mbarova shkollën e mesme, erdha në NY dhe, të them të drejtën, kisha shumë ndrojtje të vazhdoja studimet e muzikës në Amerikë. Arsyeja për këtë ndrojtje ishte sepse, këtu kanë një shkollë dhe mjeshtëri tjetër nga ajo europiane. Për një vit fillova të marr mësime private nga Michael Finckel, që është një violonçelist nga një familje muzikore me shumë famë. Mr. Finckel mendonte që unë kisha një talent të rrallë dhe më kurajoi shumë që të vazhdoja studimet e muzikës në NY. Konkurrova dhe fitova në disa universitete, por zgjodha Konservatorin e Muzikës në Purchase College of State University of New York. Arsyeja ishte sepse Peter Wiley ishte pedagog në këtë universitet. Studioja e tij ishte me shumë kufi. Peter Wiley është violonçelisti i kuartetit "Guarnieri", të cilët janë të njohur në të gjithë botën dhe kanë fituar shumë çmime, duke përfshirë disa Grammy Awards. Mr. Wiley më pranoi në klasën e tij dhe pasi u diplomova me Bachelor of Fine Arts in Music Performanc, konkurrova dhe fitova të vazhdoj studimet e mëtejshme pasuniversitare, në Mannes College of Music, në Manhattan, NY. Gjatë kësaj kohe, në Mannes, nëpërmjet një studimi bashkërendues midis Mannes College dhe Juilliard School of Music, pata mundësi të pranohem në klasën e Andres Emelianoff, që është US Ambasador për Arte dhe pedagog në Juilliard School of Music. Sikur nuk kisha boll diploma deri atë kohë, vendosa të studioj dhe në një fushë tjetër të muzikës; të vazhdoj studimet në New York University për Music Education, në fushën e pedagogjisë. Gjatë gjithë kësaj kohe, përveç angazhimeve të shumta me koncerte, jepja mësime private në violonçel dhe violinë.

Kujt ia dedikoni suksesin?
Prindërve të mi, Nosh dhe Veronika Lucaj, që kanë sakrifikuar gjithë jetën e tyre që unë të vazhdoj karrierën e artistit. Kur isha e vogël, më kujtohet gjithmonë baba im duke më çuar dhe marrë nga shkolla me biçikletë; në një dorë mbante violonçelin tim, me tjetrën mbante timonin e biçikletës dhe unë rrija në sediljen mbrapa. Pa mbështetjen dhe kurajën e tyre dhe të burrit tim, nuk kisha mundur të arrija ku jam sot.
Nuk mund të lë pa falënderuar shokun tim të jetës, Pashko (Bobby) Gelaj, që më ka mbështetur dhe kurajuar që nga dita e parë e jetës tonë. Nuk është e lehtë të jetosh me një muzikant, që shumë herë merr frymëzim t'i bjerë violonçelit në mes të natës!

Cili ka qenë koncerti juaj i parë?
Unë kam dhënë koncerte që nga mosha 11 vjeç, por në moshën 14 vjeç u zgjodha si studentja më e re të merrja pjesë në një tur me orkestrën e Shkodrës, në Itali. Koncerti i parë në Itali ishte në Bari, dhe të gjithë spektatorët duartrokitnin në këmbë. Ishte hera e parë që e kuptova se sa shumë e vlerësojnë njerëzit artin e muzikës.

Kompozitori juaj i preferuar ?
T'i përgjigjesh kësaj pyetjeje, është njësoj sikur të pyesësh një njeri të etur në mes shkretëtirës, çfarë uji dëshironi të pini? Personalisht, kam një etje të pangopur për muzikën klasike, por mund të them që jam shumë e tërhequr nga periudha romantike (1815-1912). Çdo koncert që jap, ka një pjesë nga kjo periudhë. Disa kompozitorë të preferuar, janë: Weber, Chopin, Schumann, Brahms, Starauss, Mendelssohn, Liszt, biles edhe Franck, Smetana, Borodin, Mahler, Debussy edhe Rachmaninoff, që janë nga fundi i periudhës romantike.

Cilin do të veçonit nga koncertet tuaj?
Të pyesësh çdo muzikant, se cila është ëndrra juaj, mendoj se do të përgjigjet: "të luash në Carnegie Hall, NY". Hera e parë që luajta në Weill Recital in Carnegie Hall, me një trio, ishte një eksperiencë shumë emocionuese dhe fantastike. Spektatorë ishin edhe nëna ime dhe burri im. Ishte një ëndërr e madhe, që iu plotësua nanës time atë ditë. Po ashtu, koncerti që luajta këtë shkurt, në Couture Fashion Week in NYC, me shokun tim Alexandër Markov, ishte mrekulli. Mr. Markov është një nga violinistët më të mëdhenj në botë dhe i vetmi njeri që mund t'i luajë të gjitha Kapriciot e Paganinit në një koncert.

Çfarë ka të shenjtë Gjilberta?
Zotin në qiell, jetën e njeriut, Shqipërinë, Nënën Tereza dhe muzikën.

A mund të më tregoni diçka për nxënësit tuaj?
Kam një pasion shumë të madh të jap mësim dhe kam studentë nga mosha 4 deri 25 vjeç. Të them të drejtën, më vjen shumë keq që nuk kam asnjë student shqiptar. Do të kisha dëshirë që shqiptarët t'i angazhojnë fëmijët e tyre me muzikë, e jo t'i mësojnë veç që të bëjnë pare.

Përveç muzikës, çfarë hobi tjetër ka Gjilberta?
Lexoj shumë libra, shumica e tyre janë libra klasikë. Duke u rritur nuk kam pas shumë libra dhe ndjehem e uritur për letërsi. Shumica e librave klasikë kanë qenë të ndaluar nga komunizmi. Shkoj në muzeume, s'ngopem së vështruari gravura/portrete (paintings) nga koha e impresionizmit. Po ashtu, vdes fare për plazhin dhe të notoj.

Cila ose cili është idhulli juaj për muzikë, film, letërsi, sport?
Violonçelisti dhe humanitari, Pablo Casals, që ka bërë shumë për shtetin e tij. Mstislav Rostropovich, që i dha jetë dhe famë violonçelit. Filmat: "Shkronjtorja Jonë", "Gone With The Wind", "NoteBook", "Scarface". Letërsi: Anton Chehov, Fyodor Dostoevsky, Leo Tolstoy, Aynn Rand, Herman Hesse, Earnest Hemingway, Charles Dickens, Charlotte Bronte, John Grisham, Balzac, Zola, Ludwig Wittgenstein, Franck McCourt e shumë tjerë...

Si janë lidhjet tuaja me komunitetin shqiptar?
Ju më takuat në një veprimtari të komunitetit, atë të "Motrave Qiriazi". Aty takova dhe zonjën Berisha, e cila më ftoi për koncerte në Shqipëri. Por, të them të drejtën, nuk kam pas shumë lidhje me komunitetin shqiptar, sepse kam qenë e preokupuar shumë me shkollë dhe karrierë. Tani jam duke munduar që të bëj të interesuar edhe komunitetin shqiptar për muzikën klasike. Në gjithë ato koncerte muzike klasike që kam dhënë në SHBA, fatkeqësisht, nuk kam takuar shqiptarë. Por, falënderoj pa masë gazetën "Illyria", që më dha këtë shans për intervistë dhe që nga ky moment, unë po vë ura komunikimi me komunitetin dhe do ta ftoj atë në koncertet e ardhshëm.

Po me Shqipërinë, i mbani lidhjet?
Natyrisht që nuk i kam shkëputur lidhjet. Me Shqipërinë jam pak më shumë e lidhur, sepse kushëriri im është violinist dhe njerëzit në Shkodër dhe Shqipëri janë më shumë të lidhur me muzikantët klasikë.

Çfarë do të thoshit për fatin e artistëve në mërgim?
Vetëm një njeri si unë mund ta kuptojë sa vështirë është të arrish diçka artistike në botën e huaj. Fatkeqësisht, Shqipëria ka qenë shumë e varfër dhe e mbyllur për artistët në kohën e diktaturës. Ajo ishte kohë e vdekur për artistët, që kanë nevojë për lirësi krijimesh dhe ekspresione të shpirtit.

Sa e ndjeni veten, si artiste, "ambasadore e vendit" që i përkisni?
Natyrisht që ndjehem e tillë dhe do të kisha dëshirë që çdo shqiptar të ndjehet ambasador i vendit tonë. Ne jemi komb i vogël dhe kemi nevojë të përfaqësojmë njëri-tjetrin si komb dhe jo në baza të fesë ose të politikës.
Gjithmonë, mbas koncerteve, njerëzit më pyesin për arritjet e mia dhe për Shqipërinë, e unë u flas me pasion. Më kanë thënë shpesh se unë e dua shumë vendin tim dhe rrallë kanë takuar një artist që ta dojë aq shumë vendin e vet.

Ju më thatë para intervistës, se keni një ëndërr: të ktheheni në Shqipëri. Kur mendoni se ëndrra do të realizohet?
Qysh kur kam ikur nga Shqipëria, e kam pas një ëndërr: që një ditë të kthehem dhe të hap një shkollë muzike dhe artesh në Shkodër. Shkodra ka qenë gjithmonë vatra e kulturës shqiptare. Ajo ëndërr ishte qëllimi që unë vazhdova studimet, derisa mora dhe master në fushën pedagogjike këtu në Amerikë. Faleminderit zotit dhe disa njerëzve që më vlerësojnë si muzikante. Ëndrra ime është duke u plotësuar shumë shpejt. Mendoj se brenda këtij viti do t'ia arrij qëllimit tim. Ndoshta gazeta juaj do të jetë gjeneroze edhe një herë të më japë mundësi të flas më shumë për krijimin e kësaj ëndrre dhe realizimin e saj.

nga Dalip Greca - "Shekulli"

[Borix]

NJoh disa qe studiuan ne harvard dhe u kthyen ne Shqiperi - kjo nuk eshte e para. Ajo qe mendoj une per kthimin ne Shqiperi, dhene kredenciale te tilla, do te ngjallte polemika te shumta...

[INFINITY©]

NJoh disa qe studiuan ne harvard dhe u kthyen ne Shqiperi - kjo nuk eshte e para. Ajo qe mendoj une per kthimin ne Shqiperi, dhene kredenciale te tilla, do te ngjallte polemika te shumta...

Jam shume dakord me ty. Sigurisht qe kjo artiste ka kredenciale vertet per t'u admiruar, por ama une dicka nuk kuptoj: "Vertet mendoni se ajo po e le NY?"

Pse nuk iku ajo shume kohe me pare, por kuptohet me pashaporte amerikane eshte, boten e bredh kur te doje, per koncerte shkon ku te doje, nje business agent ne USA e ka per te arritur keto pune dhe keto koncerte, dhe ne te njejten kohe shkon ne Shkoder dhe hap businesin e saj.

Sinqerisht, pa dashur te dukem arrogante, por ama eshte vertet per t'u habitur sa njerez degjon qe thone sa te marrim pashaporten dhe do ikim, por kur vjen puna e vetmja arsye qe levizin midis Amerikes dhe Shqiperise eshte se kane bisnese dhe aktivitete te tjera fitimprurese. Ju lutem mos u beni kaq naiv dhe ju.

[daniel00]

Nese flasim per muziken , Shqiperia eshte shume mbrapa me mentalitet dhe sigurisht me ekonomi .

Pak rendesi kane shkollat private te cilat siç jane pare deri tani qe jane per nxenesit ngeles te shkollave publike ( jo se shkolla publike e muzikes eshte per nxenes kalues ) qe sa vijne e shtohen perderisa kane alternativen e diplomes kundrejt pageses tek privati .

Kurse sa per muziken per mua ka rendesi se çfare kerkesash ka ndaj saj ne rradhe te pare si qenie njerezore pastaj si muzikant . Ka dhjetevjeçar qe nuk degjoj diçka muzikale shqiptare artistike . Shume kollaj i vishet teknikes apo virtuozitetit te shkalleve muzikore te ndonje solistiqe vjen , i vishen pra epitete habie dhe entuziazmi sikur po shkojme ne cirk perpara nje xhongleri .

Por muzika instrumentale vetem deri diku ne kohen e diktatures pati nje identitet dhe u be familjare prej orkestrave te tobit dhe rtsh te cilat zbukuronin qofte edhe filmat vizatimore e jo me filmat artistike qe i qanin me melodite e pavdekshme te kompozimeve autentike shqiptare .

Pra Muzika ka nevoje per shpirtin shqiptar e me pas per vemendjen dhe perkushtimin per te arritur ne vlera kombetare .

Tani per tani vlen ajo fjala , gjerat e shenjta mos t'i hedhim lluces .

Kur te kuptohet rendesia e artit mbase do kete me teper mundesira per zgjimin e kultures , por njeriu mund te jetoje edhe vetem me ekonomi tregu .

Le te mjaftohen shqiptaret me muzike tallava se nuk me duket se i kane mangut as shkollat private as instrumentistet vulgar qe plotesojne dekorin e vitheve ne skene .

[Borix]

Po keshtu eshte kur lexon germat, jo kontekstin. Fjala eshte per ata qe kthehen ne vendlindje te shtyre nga dreqi e di se nga.