Fikh

[no name]

BIXHOZI


Bixhozi është një nga veset më të dëmshme e më të rrezikshme që ka ndaluar Islami. Bixhozi është, sipas Islamit, çdo lojë me të holla, krahas bastit me ndonjë vlerë, ku secili pjesëmarrës është i detyruar të fitojë a të humbë. Çdo lojë e këtillë, prej atyre popullore (p.sh. “unaza”, “guri nga krahu”, “garat e vrapit”, etj.) e “letrave”, “shkrepëseve” , “shahut”, deri te llotaria - të gjitha këto janë të ndaluara, nëse partnerët luajnë me të holla.

Ndërsa loja miqësore, për hir të zbavitjes e pushimit, por pa depozitim të hollash ose vlerash të tjera, nuk është e ndaluar ngase kjo, në realitet, nuk është bixhoz- me kusht që një lojë e këtillë të mos shndërrohet në pasion që do ta shpiente njeriun nga kufiri i mesatares (përkorësisë) në papunësi e përtaci.

Po kështu, Islami nuk e konsideron të ndaluar nëse një palë, një person, nga vullneti i vet i mirë, ose ndonjë person i tretë të depozitojë të holla për t’i marrë fituesi, por me kusht që partneri tjetër të mos ketë ndonjë borxh ose detyrim për të depozituar nga vetja.

Ndërkaq, bixhozi ku partnerët depozitojnë të holla në ndonjë lojë, dhe çdonjëri përpiqet të fitojë në dëm të tjetrit është i urrejtur dhe rreptësisht i ndaluar (haram) në Islam. Loja e këtillë (bixhozi) konsiderohet sipas mësimit islam si mëkatet më të mëdha.




Kur të merren në konsideratë parimet morale e shoqërore, nga një anë, dhe pasojat e ndikimet e bixhozit te njeriu, nga ana tjetër, atëherë na bëhet i qartë qëndrimi i këtillë i Isla*mit kundrejt bixhozit.

Parimi islam është se muslimani duhet të fitojë pasuri me punë të ndershme. Pasuria e huaj, sipas Islamit, është e mbrojtur dhe e pacënueshme (parimi i lirisë së pasurisë), prandaj askush nuk guxon ta marrë a ta përvetësojë atë, përveçse në mënyrë ligjore (p.sh. me anë të ndërrimeve të pronave ose me anë të dhuratës).

Ndërkaq, marrja e pasurisë së dikujt me anë të bastit ose bixhozit paraqet përvetësimin e pronës së huaj në mënyrë joligjore dhe jo të ndershme, e kjo sipas Kur’anit është e ndaluar rreptësisht për muslimanët.

“Mos i hani pasurinë njëri-tjetrit pa të drejtë” (El-Bekare: 188)

Kumarxhiu e shkatërron dhe e shkapërderdh pasurinë e vet, e kjo sipas Islamit është e ndaluar. Bixhozi e pushton njeriun psiqikisht dhe ia merr të tërë kujdesin, e dalldis atë dhe, në njëfarë mënyre, e deh porsi alkooli. Prandaj ai gjithë fuqinë dhe kohën e vet e shpenzon në punë të dëmshme, e kjo sërish, sipas Islamit, është mëkat i posaçëm. Bixhozi u shkakton njerëzve entuziazëm të tepruar e të dëmshëm, zhgënjim, urrejtje të ndërsjellë, e kjo është e ndaluar dhe mëkat (haram).

Sikundër shumë dukuri e shprehi shoqërore, edhe bixhozi sot në botën e kulturuar ëshë vënë nën thjerrëzën e shkencës dhe të studimeve, e quajtur zakonisht “psikologjia e bixhozit”. Këto studime zbulojnë tërë tmerrin dhe trishtimin e bixhozit, të cilat nuk mbesin prapa trishtimeve të alkoolit e drogës, nëse nuk i tejkalojnë këto.

Kur bixhozi i bëhet njeriut pasion e shprehi, e kjo ndodh shpejt, atëherë ai është bixhozçi dhe në këtë rast mund të thuhet se ky njeri është i zhytur, i humbur, derisa të shpë*tojë nga ky kob. Psikiatërt i kanë vëzhguar bixhozxhinjtë dhe kanë shënuar deklaratat dhe rezultatet e vëzhgimit të tyre. Entuziazmi më i madh dhe një lloj kënaqësie e tepruar e kaplon bixhozçiun zakonisht gjatë lojës ose bastit. Njëri prej tyre thotë: “Për mua rëndësia (vlera) e jetës është vetëm në atë gudulisje dhe entuziazëm të jashtëzakonshëm gjatë kohës së lojës.”

I dyti thotë: “Kur luaj bixhoz, humbas çdo ndjenjë për rrethin, pa marrë parasysh se kush gjendet aty. Atëherë për mua nuk ekziston asgjë.” Një kumarxhi nuk ka ardhur në varri*min e babait të tij, vetëm pse nuk ka mundur të ndërpresë bixhozin e vet! Mjaft martesa dhe familje janë shkatërruar për shkak të bixhozit. Pasioni për bixhoz ia shkatërron njeriut të gjitha virtytet kryesore dhe vlerat njerëzore, ia mbyt arsyen, dinjitetin njerëzor dhe nderin. Bixhozçiu është i gatshëm të mashtrojë, të gënjejë, të vjedhë, madje edhe të vrasë njeriun, vetëm e vetëm që të arrijë deri te mjetet për bixhoz. Gjëja më e keqe është se kumarxhinjtë këto veprime çnjerëzore nuk i konsiderojnë dot si krime, meqë kumari ua shkatërron vetëdijen dhe aftësinë e gjykimit normal njerëzor.

Me siguri se për shkak të ndikimit të këtillë të bixhozit në psikën dhe vetëdijen e njeriut, si dhe për shkak të mungesës së vetëdisiplinës dhe rregullit, bixhozi po përhapet tmerrësisht dhe po merr vrull të fuqishëm në mbarë botën. Kjo më së miri shihet nga të dhënat që dalin herëpashere në dritë. Në vitin 1968 në Amerikë njerëzit kanë depozituar në baste, vetëm në vrapimet e kuajve, rreth katër miliardë e gjysmë dollarë. Mendohet se në vitin 1968 amerikanët kanë depozituar në baste dhe në bixhozet e tjera të llojllojshme mbi njëqind miliardë dollarë. Bixhozi është në përhapje e sipër edhe te ne, edhe pse, së paku në një pjesë, ligjet e ndalojnë atë. Një “punë” dhe “zanat” i palejuar mund të gjendet nëpër qytetet dhe fshatrat tona, pikërisht te banorët muslimanë. Edhe pse zakonisht këta janë njerëz që nuk dinë asgjë për Islamin dhe nuk kanë fituar edukatë islame, megjithatë edhe këta paraqesin turp e fatkeqësi, si për veten e tyre ashtu edhe për muslimanët, madje edhe për bashkësinë mbarë*kombëtare.

Kur të merren parasysh të gjitha këto, atëherë pra bëhet e qartë përse Islami e ka ndaluar aq vendosmërisht çdo lloj bixhozi, lojë me të holla, madje qoftë kjo edhe në sasi tejet të vogël. Atëherë na bëhet e qartë madhështia dhe lartësia e atyre fjalëve kur’anore, ku ndër të tjera thuhet se bixhozi është “punë e ndyrë e djallit”, të cilën muslimani duhet ta hedhë shumë larg vetes dhe t’i shmanget vendosmërisht për hir të fatit të vet dhe për hir të dinjitetit njerëzor. Kjo është thënë në ajetin e cituar më herët: *“O besimtarë! Me të vërtetë, vera, bixhozi, statujat dhe shigjetëzat e fallit janë gjëra të ndyra, punë djalli. Prandaj largohuni nga këto që të arrini atë që dëshironi! Djalli dëshiron që, me anë të pijeve alkoolike e me bixhoz, të fusë në mes jush armiqësi e urrejtje dhe t’ju shmangë juve nga të kujtuarit e All-llahut dhe nga namazi. Pra, a do të shmangeni?!” (El–Ma’ide: 90-91)

Këto Fjalë të All-llahut në Kur’an vërtet janë madhështore. Në pika të shkurtra, tregojnë përsosmërisht thelbin dhe fotografinë tmerruese të dy kobeve të mëdha: të alkoolit dhe të bixhozit. Këto fjalë hyjnore, këto të vërteta të lartësuara për dëmin e bixhozit, tregojnë të gjitha ato ndikime të rrezikshme dhe shkatërruese të këtij kobi, mbi të cilin folëm paraprakisht. Këto fjalë të lartësuara çdo musliman duhet t’i vërë në zemrën dhe në vetëdijen e vet, si bazë dhe udhëzim për parimin (rregullin) e vet jetësor; që asnjëherë dhe në asnjë rrethanë të mos merret e të mos zbavitet me bixhoz, d.m.th. me bast ose me ndonjë lojë tjetër me të holla;nëse dëshiron të mbetet dhe të jetojë si njeri dhe si musliman. Mëkati i madh i bi*xhozit, sipas Islamit, duket qartë, përveç fjalëve kur’anore, edhe nga disa hadithe. Kështu, sipas një transmetimi, Muhamedi s.a.v.s. ka thënë:

“Kush e thërret shokun e vet të luajë bixhoz, le të pendohet dhe le të ndajë sadaka!”

Kjo do të thotë: Nëse njeriu ka vendosur, është nisur ose e ka ftuar dikë, për të luajtur bixhoz, duhet të pendohet menjëherë dhe të heqë dorë nga kjo dhe si pjesë përbërëse e pendimit duhet të ndajë sadaka (lëmoshë). Me këtë njëkohë*sisht theksohet se të hollat që njeriu do t’i shpenzonte në bixhoz, është më mirë të jepen për qëllime mirëbërëse.

Loja me të holla, bixhozi, nuk mund të arsyetohet assesi sipas Islamit. Arsyetimet dhe përallat se bixhozi mund të ketë edhe disa qëllime humane - si p.sh. bingoja ose llotaritë e lloj*llojshme, të cilat ngadonjëherë jepen për “qëllime mirëbërëse” nuk kanë vend e as arsyetim në Islam. Sipas konceptit islam, njerëzit duhet të kultivojnë dhe të zhvillojnë ndjenjat, vullnetin dhe interesimin për dhënie të vetëdijshme, sado e vogël qoftë, për qëllime mirëbërëse, ngase vetëm kështu ata e realizojnë aktin human. Duke i lënë dikujt “mirësi” me anë të bixhozit, bingos etj., e mund të shkaktohet dëmi i panevojshëm e i palejueshëm, edhe ndaj vetvetes edhe ndaj të tjerëve, meqë në këtë mënyrë hapet rruga, gjasat dhe mundësitë për sajimin e shprehisë së keqe të bixhozit. Prandaj muslimani i vetëdijshëm dhe i ndershëm nuk do t’i hidhte paratë e veta në bingo ose në ndonjë lojë tjetër bixhozi për hir të ndonjë “qëllimi human”, pasi më me endje do t’i jepte për ndonjë qëllim të caktuar bamirës. Ai nuk do të merrte pjesë në bingo ose në çdo lloj tjetër bixhozi pa kurrfarë preteksti.

[no name]

DISA RREGULLA RRETH NGUSHËLLIMIT, FALJES SË NAMAZIT DHE VARRIMIT TË XHENAZES

Abdulhamid Ebu Sulejman
Është e preferueshme (mustehab) të vizitohet familja e të vdekurit, ndërsa fjalët e ngushëllimit sipas Sunetit janë këto: “Duro dhe kujto se e Allahut është ajo që e ka dhënë dhe e Atij është ajo që e ka marrë, e tek Ai çdo gjë është me afat të caktuar.” (Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi)

Nuk është mirë që ngushëllimi të bëhet nëpër gazeta, ngase kjo është një mënyrë e propagandës të cilën Pejgamberi alejhi selam e ka ndaluar, sepse qëllimi i saj është publikimi i vdekjes dhe shpallja e saj.

Është mirë që njeriu të marrë udhëtim për ta ngushëlluar dikë, sidomos kur është i afërt për personin në fjalë. Ndërsa mosshkuarja e tij për ngushëllim nga aspekti fetar konsiderohet këputje e lidhjeve familjare.

Nuk është mëkat nëse njeriu i informon të tjerët se filani ka vdekur dhe se në filan vend do t’i falet xhenazja, duke u bazuar rastin kur Pejgamberi alejhi selam i informoi njerëzit për vdekjen e Nexhashiut dhe doli me ta në vendfalje dhe e fali xhenazen e tij (në mosprani të xhenazes).[1]

Është mirë të nxitohet me përgatitjen e xhenazes, duke u bazuar në hadithin: “Nxitoni në përgatitjen e xhenazes, nëse xhenazja është e mirë (me vepra të mira), ju do të lëshoni mirësi në tokë, e nëse nuk është e tillë, atëherë është sherr dhe hiqeni qafësh prej jush.” (Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi)

Nuk është mirë të vonohet xhenazja për shkak të pritjes së disa anëtarëve të familjes, përveç asaj kohe që është e zakonshme. E kur të vijë anëtari i familjes (dhe nuk ka arritur që t’ia falë xhenazen), mund t’ia falë xhenazen te varri, ashtu siç ka vepruar Pejgamberi alejhi selam kur ia pati falur xhenazen një gruaje të cilën familja e saj e varrosi pa e informuar Pejgamberin alejhi selam. Në atë rast Pejgamberi alejhi selam pati thënë: “Më tregoni se ku e ka varrin.” Ata i treguan, e pastaj ia fali xhenazen.” (Transmeton Buhariu)

Nuk është sunnet i Pejgamberit alejhi selam e as sunet i as’habëve të tij që t’i bëhet dua të vdekurit në formë kolektive pas varrimit, kur njëri bën duanë, kurse të tjerët t’i thonë amin. Por, Pejgamberi alejhi selam preferonte që njerëzit të bënin lutje, secili për vete e jo në mënyrë kolektive, për t’ia falur Allahu mëkatet të vdekurit dhe ta lusnin Allahun që t’ia mundësojë t’i kalojë pyetjet e varrit me lehtësi.

Dijetarët islamë preferuan që xhenazja e femrës të lëshohet në varr me mbulesë të veçantë (në formë të perdes), që të mos e shohin njerëzit. Kjo mënyrë është më e ndershme, sepse mund të ndodhë që, kur të lëshohet në varr, t’i shpalohet qefini.

Është e ndaluar me sheriat që të vishen rroba të veçanta për ngushëllim, siç është rasti me ngjyrën e zezë të rrobave. Një gjë e tillë është prej bidateve (risive) në fe. Kjo veshje mund të aludojë se njeriu është i hidhëruar me veprën e Allahut të Lartësuar.

Nuk lejohet të ngushëllohen ithtarët e Librave dhe të tjerët nga jobesimtarët nëse atyre u vdes ndokush, as nuk lejohet prania në varrimin e tyre.

Nuk prish punë nëse dikush prej ithtarëve të Librave, ose dikush tjetër prej jobesimtarëve, ngushëllon një musliman me rastin e vdekjes së ndonjë muslimani. Për ta besimtari duhet të lutet që Allahu t’i udhëzojë.

[no name]

PSE MBULESA?


VLERA E HIXHABIT

Mbulesa është respekt ndaj All-llahut dhe Pejgamberit alejhis-selam.

All-llahu ka bërë vaxhib (detyrë të domosdoshme) respektin ndaj Tij dhe respektin ndaj Pejgamberit alejhis-selam duke thënë:

"Aty ku All-llahu ka vendosur për një çështje, ose i dërguari i Tij, nuk i takon asnjë besimtari dhe besimtareje që në atë çështje të bëjnë ndonjë zgjidhje tjetër. E kush bën mëkat ndaj All-llahut dhe të dërguarit të Tij, ai është larguar shumë larg të Vërtetës." (El-Ahzab 36)

"Për Zotin tënd jo, ata nuk janë besimtarë derisa të mos zgjedhin ty për të gjykuar në konflikt mes tyre, e pastaj të mos ndiejnë pakënaqsi nga gjykimi yt dhe derisa të mos binden sinqerisht". (En-Nisa 65)

All-llahu i ka urdhëruar gratë duke thënë:

"Thuaju edhe besimtareve t'i ndalin shikimet e tyre, t'i ruajnë pjesët e turpshme të tyre, të mos i zbulojnë stolitë e tyre, përveç atyre që jane të dukshme, dhe le t'i vënë shamitë mbi krahërorin e tyre." (En-Nur 31)

All-llahu thotë:

"Dhe rrini në shtëpitë tuaja e mos shfaqni bukurinë tuaj siç shfaqej në injorancën e hershme" (El-Ahzab 83)

"E kur të kërkoni prej tyre (grave të Pejgamberit) ndonjë send, atë kërkojeni pas perdes, kjo është më pastër për zemrat tuaja dhe të tyre" (El-Ahzab 53)




"O pejgamber, thuaju grave tuaja, bijave tuaja dhe grave të besimtarëve, le t'i vënë shamitë e veta mbi trupin e tyre." (El-Ahzab 59)

Pejgamberi alejhis-selam thotë: "Gruaja është avret" d.m.th. ajo duhet të mbulohet.



HIXHABI ËSHTË NDER

All-llahu bëri mbulesën titull nderi duke thënë:

"O pejgamber, thuaju grave tuaja, bijave tuaja dhe grave të besimtarëve le t'i vënë shamitë e veta mbi trupin e tyre, sepse kjo është më afër që ato të njihen se nuk janë rrugaçe e të mos ofendohen" (El-Ahzab 59) pra, të mos jenë të dëmtuara nga të amoralshmit.

Pjesa e ajetit "e të mos ofendohen" aludon në atë se njohja e bukurive të gruas është ofendim për to dhe hyrje e fitnes (përçarjes) dhe të keqes.

All-llahu lejoi që gratë e moshuara, të cilat nuk i tërheqin burrat, t'i heqin mantot (mbulesat).

"Nuk është mëkat për gratë e moshuara, të cilat nuk dëshirojnë më martesë, që ta heqin mbulesën e tyre, por duke mos i zbuluar bukuritë, megjithatë, më së miri për to është që të jenë të përmbajtura. All-llahu dëgjon dhe di." (En-Nur 60)

Pra, Ai cilësoi hixhabin si nder për gratë e moshuara.

A thua vallë, ç'thuhet për të rejat?



HIXHABI ËSHTË PASTËRTI

All-llahu thotë:

"E kur kërkoni prej tyre (grave të pejgamberit) ndonjë send, atë kërkojeni pas perdes, kjo është më pastër për zemrat tuaja dhe të tyre." (El-Ahzab 53)

Pra, tregoi se hixhabi është pastërti për zemrat e besimtarëve dhe besimtareve, ngase nëse nuk shiqon syri, zemra nuk e kërkon mëkatin, kurse nëse e sheh syri, mund që ta kërkojë zemra. Për këtë shkak kur nuk sheh, është më pastër për zemrën dhe nuk mund të biesh në çorodi, ngase hixhabi i ndërpret dëshirat e atyre që i kanë zemrat e sëmura:

"Andaj mos u llastoni në të folur e të lakmojë ai që ka sëmundje në zemrën e tij." (El-Ahzab 32)



HIXHABI ËSHTË MBULESË

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"All-llahu i Lartmadhëruar është i Turpërueshëm dhe i Mbuluar, dhe e do turpin dhe mbulesën."

Gjithashtu thotë:

"Ajo grua, e cila e nxjerr mbulesën në shtëpitë tjera përveç shtëpisë së vet, All-llahu grisë mbulesën e saj."

Pra, shpërblimi bëhet sipas punës.



HIXHABI ËSHTË TAKVALLËK

(frikë-respekt ndaj Zotit)

"O bijtë e Ademit, Ne zbritëm për ju petk që ju mbulon vendet e turpshme dhe petk zbukurues. Por, petku i devotshmërisë është më i miri." (El-A'raf: 26)



HIXHABI ËSHTË BESIM

All-llahu nuk u është drejtuar me urdhërin e Tij për mbulesë jobesimtareve, por besimtareve. Ai thotë: "Dhe thuaju besimtareve..." dhe thotë: "dhe grave të besimtarëve..."

Një ditë, te nëna e besimtarëve, Aishja radiallahu anha hynë disa gra nga vendi Benu Temin me rroba të holla. Ajo iu drejtua duke u thënë: "Nëse jeni besimtare, kjo nuk është veshja e besimtareve, e nëse nuk jeni besimtare, atëherë kënaquni me to."



HIXHABI ËSHTË PËR ATO QË TURPËROHEN

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Çdo fe ka moralin e vet, kurse morali i Islamit është turpi."

"Turpi është prej imanit, kurse imani (të shpien) në Xhennet"

"Turpi dhe imani janë të pandarë. Nëse njëri ngrihet, ngrihet edhe tjetri"

Trasmentohet nga Aishja radiallahu anha nëna e besimtarëve, e cila thotë: "Hyja në shtëpinë në të cilën ishin varrosur Pejgamberi alejhis-selam dhe babai im (ebu Bekri r.a.) pa mbulesë, ngase aty ishin (të varrosur) burri dhe babai im. Kurse kur u varros edhe Umeri r.a., për Zotin nuk kam hyrë pos me mbulesë, ngase më vinte turp prej Umerit r.a."

Pra, mbulesa është në përputhshmëri me turpin, i cili është në natyrën e gruas.



MBULESA ËSHTË XHELOZI

Mbulesa është në përputhshmëri me xhelozinë (e lejuar), e cila është prej natyrës së burrit të drejtë, i cili nuk toleron që të hidhen shiqime përvjedhëse kah gruaja ose bijat e tija. Shumë luftëra kanë filluar mu për shkak të tradhëtisë së gruas, që ka filluar me shikim të thjeshtë.

Aliu r.a. thotë:

"Më kanë treguar se gratë tuaja përzihen me burrat e huaj në treg (pa prezencën tuaj)? A nuk keni xhelozi? Nuk ka hajr prej atij që nuk xhelozon!"

Kuptohet, xhelozia ndaj gruas së pafajshme dhe të ndershme nuk preferohet, por duhet pasur gjithmonë kujdes nga cytjet e shejtanit alejhi lanet.



DËMET E LAKURIQËSISË

Të zbuluarit është mëkat ndaj All-llahut dhe Pejgamberit alejhis-selam. S'ka dushim se ai që bën mëkat ndaj All-llahut dhe Pejgamberit alejhis-selam nuk i bën dëm askujt përveç vetvetes.

Pejgamberi alejhis-selam njëherë tha:

"I gjith ummeti im do të hyjë në Xhennet, përveç atij që refuzon."

Thanë: "Kush refuzon o Resulull-llah?"

Tha: "Kush më respekton do të hyjë në Xhennet, kurse kush nuk më respekton, ka refuzuar."



LAKURIQËSIA ËSHTË PREJ MËKATËVE SHKATËRRUESE

Një ditë, te Pejgamberi alejhis-selam shkoi Umejmetu bint Rukejka për t'iu besatuar për Islam. Pejgamberi alejhis-selam i tha:

"Ma jep besën se nuk do të bësh shirk, nuk do të vjedhësh, nuk do të bësh zina, nuk do ta vrasësh fëmijën tënde, nuk do të trillosh ndonjë akuzë, nuk do të vajtosh dhe se nuk do të dalësh e zbuluar, ashtu si dilje në xhahilijet (në injorancën e hershme)."

Pra, Pejgamberi alejhis-selam krahësoi të zbuluarit me mëkatet më të mëdha.



LAKURIQËSIA SHKAKTON MALLKIMIN DHE LARGIMIN NGA MËSHIRA E ALLAHUT

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Në fund të ummetit tim do të ketë gra të veshura, por të zhveshura, ndërsa kokat (flokët) e tyre do të jenë sikur gungat e deves. Mallkoni ato, ngase ato janë të mallkuara."



LAKURIQËSIA ËSHTË PREJ CILËSIVE TË BANORËVE TË ZJARRIT

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Populli, i cili mban në dorë kamxhikë sikur bishtat e lopës, me të cilët u binë njerëzve, si dhe gratë e veshura por të zhveshura, të cilat lëkunden gjatë ecjes, kokat (flokët) e të cilave janë si shpina e deves nuk do të hynë në Xhennet, e as që do të nuhatin erën e tij, ndërsa era e tij ndihet aq larg."



LAKURIQËSIA ËSHTË DYFTYRËSI

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Gratë më të mira janë të dashurat, ata që lindin dhe ata që përkrahin burrin, kuptohet, nëse i frikohen Zotit, kurse gratë më të këqia janë ato të zhveshurat, ato janë dyftyrëshe. Ato nuk do të hynë në Xhennet, përveç një numër i vogël."



LAKURIQËSIA ËSHTË TURP

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Ajo grua e cila ndërron rrobat në shtëpi tjetër përveç shtëpisë së burrit të saj, ka grisë mbulesën që ka pasë ndërmjet saj dhe All-llahut a.v.xh. (az-ze ve xhEl-le)"



LAKURIQËSIA ËSHTË ZINA (AMORALITET)

Gruaja është avret (pjesë e cila duhet të mbulohet), kurse zbulimi i avretit është zina (amoralitet) dhe shëmtim.

All-llahu thotë:

"Kur punojnë (idhujtarët) diçka të shëmtuar, thonë: -Ne i gjetëm duke bërë kështu prindërit tanë, dhe All-llahu na urdhëroi këtë (vizitën rreth Qabes lakuriq). Thuaj: -All-llahu nuk urdhëron të shëmtuarën, a po e thoni për All-llahun atë që nuk e dini?" (El-A'raf 28)

Shejtani është ai që urdhëron në këtë zina:

"Djalli ju frikon nga varfëria dhe ju urdhëron të keqen..." (El-Bekare 268)

E zhveshura është mikrob i dëmshëm, i cili në shoqërinë Islame përhapë amoralitetin.

All-llahu thotë:

"Ata të cilët dëshirojnë që te besimtarët të përhapet amoraliteti, i pret dënim i dhembshëm në këtë dhë në botën tjetër. All-llahu di, e ju nuk dini". (En-Nur 19)





LAKURIQËSIA ËSHTË PASIM I SHEJTANIT

Tregimi i Ademit dhe Havasë me Iblisin na tregon qartë kujdesin e Iblisit për të zbuluar vendet e turpshme dhe përhapjen e amoralitetit.

All-llahu thotë:

"O bijtë e Ademit, të mos ju mashtrojë shejtani sikurse i nxori prindërit tuaj nga Xhenneti, zhveshi prej tyre petkun e tyre që t'ju del në shesh të zbuluarit e tyre."(El-A'raf 27)

Pra, Iblisi është bartësi i thirrjes në zbulim dhe zhveshje, dhe ai është prijësi i prijatarëve që thërasin në "çlirimin e gruas". Është imami i çdokujt që e respekton duke bërë mëkat ndaj Mëshiruesit, e sidomos i atyre që dalin të zbuluara dhe u bëjnë dëm muslimanëve e u shkaktojnë probleme të rinjëve.

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Nuk kam lënë pas meje fitne (sprovim, përçarje) më të dëmshme për burrat se gratë."



LAKURIQËSIA ËSHTË RRUGA E ÇIFUTËVE

Çifutët kanë përvojë të madhe në shkatërrimin e popujve duke përdorë si mjet për këtë gruan. Lakuriqësia ka qenë arma më e fortë e institucioneve të tyre të përhapur anembanë botës.

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Keni frikë dunjanë dhe gratë, ngase fitneja (sprovimi) e parë e çifutëve kanë qenë gratë."

Librat e tyre flasin se All-llahu i ka dënuar bijat cioniste për zbuluarësinë e tyre.

"Zoti do t'i dënon bijat cioniste për shkak të lakuriqësisë dhe krenarisë së tyre kur ato bëjnë zhurmë me bylyzikët e këmbëve..."

Edhe pse Pejgamberi alejhis-selam ka tërhequr vërejtjen nga përgjasimi me kafirat dhe pasimin e rrugës së tyre sidomos sa i takon gruas, shumica e muslimanëve kundërshtuan këtë ndalim të Pejgamberit alejhis-selam dhe u realizua thënia e tij:

"Do ta ndiqni rrugën e atyre që kanë qenë para jush pëllëmbë pas pëllëmbe, krah pas krahu, madje sikur ata të hynë në vrimë të hardhucës, ju (edhe atje) do t'i ndiqni".

Thanë: A janë ata (që do t'i ndjekim) çifutët dhe të krishterët?

Pejgamberi alejhis-selam tha: Po kush (nëse nuk janë ata)"?!

Ata, të cilët i respektojnë çifutët dhe të krishterët dhe bëjnë mëkat ndaj All-llahut dhe Pejgamberit alejhis-selam u përngjajnë çifutëve, në të cilët All-llahu është i hidhëruar, ndërsa ata (çifutët) janë njerëzit të cilët pranuan urdhërin e All-llahut duke thënë: "Dëgjuam dhe nuk respektuam" dhe me këtë u larguan nga rruga e besimtarëve, të cilët kur dëgjojnë urdhërin e All-llahut thonë: "Dëgjuam dhe respektuam".

All-llahu thotë:

"Kush i kundërvihet të dërguarit, pasi që i është bërë e qartë e vërteta dhe ndjek rrugë tjetër nga ajo e besimtarëve, Ne e lëmë në atë që e ka zgjedhur dhe e fusim në Xhehennem. Sa përfundim i keq që është ai!". (En-Nisa 115)



LAKURIQËSIA ËSHTË XHAHILIJET (INJORANCË) DHE PRAPAMBETURI

Njihet fakti se në kohën e xhahilijetit (injorancës, primitivizmit) njerëzit nuk e kanë mbuluar trupin e tyre, prandaj All-llahu thotë:

"Dhe rrini në shtëpitë e juaja dhe mos e shfaqni bukurinë tuaj siç shfaqej në injorancën e hershme!" (El-Ahzab 33)

Ndërsa Pejgamberi alejhis-selam e ka cilësuar thirrjen në injorancë si vepër të urrejtur, nga e cila duhet të largohemi:

"Çdo gjë që i përket xhahilijetit është nën këmbët e mia!"

Zhveshja dhe zbulimi i avretit është në natyrën e kafshëve, dhe askush nuk mund të tentojë kah ajo, pos kur bie nga posti njerëzor, nga pozita, të cilën ia ka caktuar All-llahu, pozitë në të cilën natyra e tij kërkon mbulimin dhe mbrojtjen e trupit (nga shiqimet e të tjerëve). Për këtë, thënia se të zbuluarit, amoraliteti është art ose bukuri është argument se natyra e thënësit është ndryshuar dhe është argument për prapambeturinë e këtij personi.

Përparimi i njeriut është ngusht i lidhur me përparimin e tij në mbulimin e trupit. Gjithmonë përparimi dhe civilizimi ka shkaktuar edhe dëshirën për ta mbuluar trupin, kjo njihet nga historia e njerëzimit, ndërsa degjenerimi gjithmonë ka nxitur zhveshjen dhe çregullirat nga aspekti i moralit. Ekzistojnë raste kur kjo manifestohet në një shoqëri të caktuar, paraqiten çregullira aq të mëdha, të cilat bëhen shkaktare që pjesëtarët e saj t'i humbin ndjenjat njerëzore, ndërsa kjo ndikon në shkatërrimin e tërë shoqërisë.



LAKURIQËSIA ËSHTË DERË E SË KEQES SË PANDËRPRERË

Ai që mendon mbi tekstet e sheriatit dhe lexon historinë, do t'i kuptojë dëmet e të zbuluarit në këtë botë dhe në tjetrën, sidomos nëse kësaj i bashkangjitet edhe përzierja e gjinive.



KËTO JANË PËRFUNDIMET E PADËSHIRUARA:

-gratë fillojnë të garojnë në zbulimin e bukurive (që është vepër e ndaluar), me qëllim që ta tërheqin shiqimin e të tjerëve, gjë që shkatërron moralin dhe pasurinë, dhe e bën gruan mall të lirë, i cili i ekspozohet çdokujt;

-shkatërrohet morali edhe te pjesëtarët e gjinisë mashkullore, sidomos te të rinjtë, të cilët më shpejt nxiten në vepra të ndaluara;

-shkatërrohen lidhjet familjare dhe përhapet mosbesimi ndërmjet anëtarëve të familjes;

-fillon tregëtia me gra (në forma të ndryshme);

-fillon keqtrajtimi i çdo gruaje, pa marë parasysh moralin e saj;

-përhapen sëmundje. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Çdo herë që përhapet prostitucioni në një popull, në të përhapen edhe sëmundje dhe epidemi, të cilat nuk kanë ekzistuar te paraardhësit e tyre."

-nuk i ipet rëndësi zinasë së syve. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Zinaja e dy syve është shiqimi"

dhe gjithashtu bëhet rëndë mposhtja e shiqimit, me të cilën vepër do ta kënaqnim All-llahun .

-merita për të zbritë dënime të ndryshme, të cilat janë më të rrezikshme edhe se shkatërrimet më të mëdha që i bën njeriu (sepse Zoti është më i fuqishëm se ai).

All-llahu thotë:

"Kur duam ta shkatërrojmë ndonjë vend, i urdhërojmë pasanikët e atij vendi (ta respektojnë All-llahun), ndërsa ata bëjnë amoralitet, e atëherë zbatohet dënimi i merituar kundër tyre dhe e shkatërrojmë (vendin) tërësisht." (El-Isra 16)

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Nëse njerëzit e shohin ndonjë vepër të keqe dhe nuk e ndryshojnë, kam frikë se All-llahu i kaplon edhe ata me dënim."

Pra, motra ime muslimane:

A nuk e kupton fjalën e Pejgamberit :

"Largo pengesën nga rruga e muslimanëve" ?

Nëse largimi i pengesës nga rruga është prej degëve të imanit, a thua vallë cila është më e dëmshme: guri dhe therra në rrugë ose fitneja e cila shkatërron zemrën, prish trurin dhe përhap amoralitetin ndër besimtarët?

Për çdo të ri që sprovohet prej teje sot, me të cilën vepër e largon nga përmendja e All-llahut dhe nga rruga e drejë, do të dënohesh për këtë, kurse dënimi i All-llahut është i papërshkrueshëm.

Nxito ta respektosh All-llahun dhe leri pas shpine kritikat dhe kërcënimet e njerëzve, ngase llogaria e All-llahut është shumë më e madhe dhe më e rëndë.

Mos u mundo të arrish kënaqësinë e tyre, por mundohu ta arrish kënaqësinë e All-llahut , me të cilën vepër do të gëzohesh dhe do të jesh e lumtur. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Kush mundohet ta kënaq All-llahun duke i hidhëruar njerëzit, kënaqet All-llahu prej tij dhe e bën që edhe njerëzit të kënaqen prej tij; kurse kush mundohet t'i kënaq njerëzit duke e hidhëruar All-llahun, All-llahu hidhërohet në të, e gjithashtu edhe njerëzit hidhërohen në të."

Robi duhet ta veçojë All-llahun me frikë-respekt dhe devotshmëri. All-llahu thotë:

"Mos u frikësoni nga njerëzit, por frikësohuni nga Unë..." (El-Maide 44)

"Të ma keni frikën vetëm Mua" (El-Bekare 40)

"Ai është i denjë për t'iu ruajtur dhe i denjë për falje mëkatesh!" (El-Muddeththir 56)

Të kënaqurit e dëshirave të njerëzve as që eshtë e urdhëruar, e as që është e mundëshme, kurse kënaqja e dëshirave të Krijuesit edhe është e urdhëruar edhe është e mundëshme.

Imam Shafiu r.a. thotë: "Kënaqja e njerëzve është qëllim i paarritshëm, kurse ti veproje atë që bën dobi. Pra, vazhdo dhe mos e merr para sysh atë që nuk të bën dobi."

All-llahu u garanton të devotshmëve dalje nga udhëkryqi dhe furnizim prej nga ata nuk e presin. Ai thotë:

"E kush i frikësohet All-llahut, atij Ai ia çelë një rrugë dhe e furnizon prej nga nuk kujton fare" (Et-Talak 2,3)



KUSHTET QË DUHET T'I PLOTËSOJË MBULESA ISLAME

1) Mbulimi i të gjithë trupit të gruas,sipas mendimit më të saktë.

Disa dijetarë lejojnë zbulimin e fytyrës dhe të duarve me kusht që të sigurohet mosrënia në fitne e saj dhe nga ajo, e kur nuk plotësohen këto kushte nuk lejohet zbulimi i tyre me pajtim të dijetarëve.

2) Të mos jetë mbulesa tërheqëse për meshkujt, sepse All-llahu e ka bërë mbulesën mbulim të bukurive, e jo zbulim të tyre. Ai thotë:

"Mos e shfaqni bukurinë tuaj siç shfaqej në injorancën e herëshme!" (El-Ahzab 33)

3) Të mos jetë mbulesa e tejdukshme, ngase nuk mundesh të mbulohesh me një send i cili është i tejdukshëm, e nëse vepron kështu ajo bëhet e mbuluar me emër, ndërsa në realitet është e zbuluar.

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Në fundin e ummetit tim do të ketë gra të mbuluara, por të zbuluara. Kokat e tyre do t'i kenë sikur gërbat e deveve. Mallkoni ato, sepse ato do të jenë të mallkuara. Ato nuk do të hynë në Xhennet, e as që do ta ndiejnë erën e tij, kurse era e tij ndihet aq larg!"

Pra, ky është argumenti se veshja e një teshe të tejdukshme konsiderohet si mëkat i madh.

4) Mbulesa duhet të jetë e gjërë, sepse qëllimi i saj është pengimi i fitnes dhe mëshehja e formës së trupit.

Usame ibn Zejdi r.a. thotë:

"Pejgamberi alejhis-selam më dhuroi një manto koptijane, të cilën ia kishte dhuruar Dihjetul-Kelbiu, kurse unë ia dhash gruas sime që ta veshë. Një ditë Pejgamberi alejhis-selam më tha: Përse nuk e veshë manton koptijane? I thashë: E veshi gruaja ime. Ai tha: "Urdhëroje që të veshë diçka nën te, se kam frikë mos po ia përshkruan formën e eshtrave të saja."

5) Të mos jetë mbulesa e parfumosur. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Ajo grua, e cila parfumoset dhe kalon pranë burrave që ta nuhatin erën e saj, ajo është lavire."

6) Të mos i përngjan veshjes së burrave. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Nuk është prej nesh (nuk është muslimane) gruaja që u përngjan burrave, dhe burri që u përngjan grave."

Transmetohet nga ebu Hurejre r.a. se ka thënë: "Pejgamberi alejhis-selam e ka mallkuar atë burrë që vesh veshjen e grave dhe atë grua që vesh veshjen e burrave."

Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Tre lloj njerëzish nuk do të hynë në Xhennet, e as që do t'i shiqon All-llahu në ditën e Kijametit: Ai që nuk i respekton prindërit, gruaja që i përngjan burrit dhe ai që përhap atë që ndodh gjatë marrëdhënieve seksuale."

7) Të mos i përngjan veshjes së mosbesimtarëve. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Ai që i përngjan një populli, është prej tyre."

Transmetohet nga Abdull-llah ibn Amri r.a., i cili ka thënë: "Pejgamberi alejhis-selam pa në mua dy rrobe të verdha dhe tha: Këto janë tesha të jobesimtarëve, mos i vish!"

8) Të mos ketë për qëllim me këtë veshje afirmim në popull. Pejgamberi alejhis-selam thotë:

"Kush vesh veshje afirmimi në dunja, All-llahu e mposhtë në ditën e Kijametit, e pastaj e shtien në zjarrin e Xhehennemit."

Në këtë hyn çdo veshje që të dallon prej të tjerëve, pa marrë parasysh a është veshje e shtrenjtë, të cilën e veshë për t'u lavdëruar me pasuri, ose veshjen e leckosur dhe të papastër, duke pasur për qëllim demonstrimin e asketizmit.



KE KUJDES NGA TË ZBULUARIT

Pasi që të mendojmë rreth kushteve të lartpërmendura të mbulesës Islamike, bëhet e qartë se shumica e femrave, të cilat mendojnë se janë të mbuluara në realitet janë të zhveshura, ngase në veshjen e tyre nuk gjenden kushtet e lartpërmendura. Armiqtë e rilindjes Islame mundohen me të gjitha i shkatërron mundimet e tyre dhe fuqitë që ta asgjësojnë atë, mirëpo All-llahu i përforcon besimtarët edhe më tepër në këtë fe.

Për këtë shkak, ata ndryshuan metodat e tyre. U paraqitën me ide të fëlliqura, me të cilat donin ta nxjerrin këtë rilindje nga drejtimi i saj hyjnor. Paraqiten fotografi të trilluara të mbulesës "bashkëkohore" si "zgjedhje e mesme". Thanë: Edhe Zoti është i kënaqur, por edhe shoqëria e pranon.

Kjo u prit shumë mirë nga disa vajza mosbesimtare, të cilat nuk kishin guxim të dalin të zbuluara nga presioni i shoqërisë muslimane, dhe veshën këtë "mbulesë", me të cilën armiqtë edhe realizuan qëllimet e veta, por edhe nuk ranë në kundërshtim me shoqërinë. Në këtë mënyrë u përhap kjo lakuriqësi në emër të "mbulesës bashkëkohore".

Për këtë shkak, oj vajzë me "mbulesë bashkëkohore" mos mendo se mbulesa yte është sipas principeve të sheriatit, ose është ajo mbulesë e cila e kënaq All-llahun dhe Pejgamberin alejhis-selam Mos u tradhëto nga ata, të cilët ta bekojnë këtë vepër dhe fshehin në vehte këshillimin. Gjithashtu mos thuaj: "Unë jam më e mirë se ato që janë të zhveshura", sepse nuk mirret shembull nga e keqja. Zjarri është shkallë-shkallë, mu ashtu siç është edhe Xhenneti, shkallë-shkallë. Për këtë shkak, meri shembull motrat e tua, të cilat vishen me mbulesë të përcaktuar me sheriat.

Transmetohet se Pejgamberi alejhis-selam ka thënë:

"Shiqo në atë që është më poshtë se ty në aspekt të dunjasë, kurse në atë që është më lartë se ty në aspekt të ahiretit. Në këtë mënyrë nuk do t'i përbuzësh begatitë e All-llahut ndaj teje."

Transmetohet nga Hasan El-Basriu se ka thënë: "Nëse shejtani a.l. e sheh se je i qëndrueshëm në respektimin e All-llahut, të kërkon herë pas here. Kur e sheh se ti edhe më tej qëndron në respektimin e All-llahut, largohet prej teje. Por nëse të sheh se je labil (njëherë kështu, njëherë ashtu), atëherë të vërsulet pandërprerë".

Pra ejani në përqëndrueshmërinë, e cila nuk ka lakime në udhëzimin drejt të Vërtetës, ejani në pendim të sinqertë (teube), pas të cilit nuk ka mëkat.

"Pendohuni të gjithë te All-llahu, o besimtarë, që të gjeni shpëtimin" (En-Nur 31)



DËGJUAM DHE RESPEKTUAM

Muslimani i vërtetë e pranon urdhërin e All-llahut dhe mundohet që së shpejti ta praktikon në jetën e tij të përditëshme. Në shenjë dashurie ndaj Islamit, krenarie me sheriatin e të Mëshirëshmit dhe në shënjë respektimi të sunnetit (veprës, traditës, ligjit) të njeriut më të mirë, Pejgamberit alejhis-selam. Nuk ia vë veshin asaj grupe të humbur, e cila tregon padëgjueshmëri ndaj të Vërtetës dhe është e pavetëdijshme ndaj përfundimit që e pret.

All-llahu mohon besimin nga ata që ia këthejnë shpinën Atij dhe Pejgamberit alejhis-selam :

"Ata (dyftyrëshit) thanë: Ne i kemi besuar All-llahut dhe të Dërguarit të tij dhe u jemi bindur. Por pas asaj një grup prej tyre zbrapsen. Të tillët nuk janë besimtarë. E kur thirren që ndërmjet tyre të gjykojë All-llahu dhe i Dërguari i Tij (me Kur'an dhe hadith), një grup prej tyre nuk i përgjigjen (thirrjes)..." (En-Nur 47, 48)

"Kur thiren besimtarët për gjykim ndërmjet tyre te All-llahu dhe te i Dërguari i Tij, e vetmja fjalë e tyre është që të thonë: Dëgjuam dhe respektuam! Të tillët janë ata të shpëtuarit. Kush e respekton All-llahun dhe të Dërguarin e Tij, dhe ia ka frikën All-llahut, të tillët janë ata që arrijnë atë që dëshirojnë." (En-Nur 51, 52)

Transmetohet nga Safija bint Shejbe, e cila thotë: "Ishim duke ndejtur te Aisheja r.a. dhe u përmendën gratë kurejshe dhe vlera e tyre. Në këtë rast Aisheja r.a. tha: S'ka dyshim se gratë kurejshe kanë vlerë, mirëpo unë nuk kam parë sikur gratë e ensarëve. Ato aq shumë e besonin Kur'anin, saqë kur zbriti ajeti i sures En-Nur "Le t'i vënë shamitë mbi krahërorin e tyre..." dhe burrat e tyre ua tregonin këtë ajet grave, bijave, motrave, nënave, si dhe të afërmëve të tjerë; e kur e dëgjuan ajetin secila nxitoi që ta mbulon kokën dhe trupin, në shenjë besimi ndaj Librit të All-llahut..."

Pra, nuk kemi zgjedhje para urdhërit të All-llahut , e as mëdyshje gjatë realizimit të vendimit të Tij.

Për këtë shkak, pendohu moj motër muslimane nëse vërtetë je e kënaqur që All-llahun ta kesh Zot, Islamin fe, Muhammedin alejhis-selam Pejgamber dhe nëse do që për shembull t'i marrësh gratë dhe bijat e Pejgamberit alejhis-selam

Nxito të pendohesh, oj robëreshë e All-llahut dhe ke kujdes fjalën "Do të pendohem, do të falem, do të mbulohem...", ngase vonimi i pendimit është mëkat, për të cilin duhet pendim tjetër.

Thuaje atë që tha Musai a.s.:

"U nguta te Ti, o Zoti im, që të jesh i kënaqur ndaj meje!" (Taha 84)

dhe thuaje atë që e kanë thënë besimtarët dhe besimtaret më parë:

"Dëgjuam dhe respektuam (urdhërin). Kërkojmë faljen Tënde, o Zoti ynë! Vetëm te Ti është përfundimi ynë!" (El-Bekare 285)



Lutja jonë e fundit ështëalënderimi i takon All-llahut, Zotit të botërave!

[no name]

ABDESTI

Një prej kushteve të namazit është edhe abdesti, pa të cilin nuk ka namaz. Ka thënë Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem):

“Nuk ia pranon All-llahu namazin atij, i cili e kryen nevojën (e madhe apo të vogël), derisa të pastrohet.”1



Vlera e abdestit



Ka thënë Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem): “A dëshironi t’u tregoj për një gjë që All-llahu t’ua shlyen gabimet tuaja dhe me çka i lartëson gradat tuaja?”. Thanë të pranishmit:

“Gjithsesi, o i Dërguar i All-llahut.” Tha i Dërguari (salAll-llahu alejhi ue selem): “Marrja abdest në ditët e vështira (në ditët e ftohta apo abdesti i të sëmurit), si dhe shpeshtimi i shkuarjes në xhami dhe pritja e namazeve në xhami pas namazit që ke falur në xhami. Kjo është fortifikatë. Kjo është fortifikatë…”2

Poashtu, transmetohet se, Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem)ka thënë: ”Kur të merr abdest një rob i All-llahut apo një besimtarë dhe e lanë fytyrën e tij, të gjitha mëkatet e tija, të cilat i ka bërë me sytë e tij (duke shikuar harame), do ti shlyhen nga pikat të cilat pikojnë nga fytyra e tij, dhe kur t´i lajë duart e tija, të gjitha mëkatet e tija, të cilat i ka bërë me duart e tija (duke prekur gjëra të ndaluara) do t´i shlyhen nga pikat të cilat pikojnë nga duart e tija, derisa të pastrohet nga mëkatet.”3






Mënyra e marrjes së abdestit



Ka thënë All-llahu (xhele shanuhu):

“O ju që keni besuar! Kur doni të kryeni faljen, lani fytyrat tuaja dhe duart tuaja deri në bërryla, kaloni duart e lagura mbi kokat tuaja, lani edhe këmbët deri në nyje (kyçe).” (El-Maide, 6)

Gjithashtu, transmetohet nga Hammani (radijAll-llahu anhu), se Othmani (radijAll-llahu anhu) ka kërkuar ujë për të marrë abdest dhe i ka larë duart tri herë, pastaj e ka shpërlarë gojën dhe hundën tri herë, pastaj e ka larë fytyrën tri herë, pastaj e ka larë dorën e djathtë deri në bërryl tri herë, pastaj e ka larë dorën e majtë njësoj si të djathtën, pastaj i ka dhënë mes´h (kalim me duar të lagura) kokës, pastaj e ka larë këmbën e djathtë deri te nyja e këmbës tri herë, pastaj e ka larë këmbën e majtë njësoj si të djathtën, e pastaj ka thënë: “E kam parë Pejgamberin (salAll-llahu alejhi ue selem) duke marrë abdest ngjashëm me këtë abdest që mora unë.”4

Nga ky ajet dhe ky hadith mund të nxjerrim mënyrën e marrjes së abdestit:

Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) ka thënë:

“ Me të vërtetë veprat shpërblehen sipas qëllimeve.”5

Bën nijet me zemër dhe pastaj e përmend All-llahun (subhanehu ue teala) duke thënë

‘Bismilahir-Rahmanir-Rahim’











Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) thotë:

“ Kur të marrësh abdes shpërlaje gojën.“6





Lan duart tri herë me ujë të pastër deri në kyçe; së pari të djathtën e pastaj të majtën



Merr ujë me dorën e djathtë dhe e shpërlan gojën tri herë. E shpërlan hundën tri herë (është sunnet që të merret uji me dorën e djathtë dhe të shpëlahet goja dhe hunda po me atë ujë, duke e futur një pjesë në gojë dhe një pjesë në hundë),



Pastaj lan fytyrën tri herë, duke filluar për së gjati prej fillimit të flokëve deri tek arra e fytit, kurse për së gjeri prej veshit deri te veshi tjetër



All-llahu xh.sh thotë:

“Lani fytyrat tuaja.“ (El-Maide 6)



Vërejtje: Larja e fytyrës për ata të cilët nuk kanë flokë (tullac): ata duhet ta lajnë fytyrën prej aty ku rëndom fillojnë flokët e njerëzve të cilët kanë flokë. Kurse, ata të cilët kanë mjekra të rralla duhet ta lajnë fytyrën duke i futur gishtat nëpër mjekër dhe duke e fërkuar atë, kurse ata të cilët e kanë mjekrën e shpeshtë duhet ta lajnë atë sipërfaqësisht, duke mos e fërkuar.

Transmetohet se Ammar ibn Jasir – i cili është çuditur për ta bërë një gjë të tillë- ka thënë: “ Çka më ndalon mua ta bëjë një gjë të tillë, kurse unë e kam parë Pejgamberin s.a.v.s duke i futur gishtat e tij në mjekër dhe e fërkonte ate.”

(Transmeton Ahmedi në Musnedin e tij dhe Tirmidhiu)



Pastaj lan dorën e djathtë dhe dorën e majtë duke filluar prej gishtave e deri te bërrylat



All-llahut xh.sh thotë:

“..dhe duart tuaja deri në bërryl.“(El-Maide 6)



Pastaj i jep mes’h kokës duke i vendosur duart në fillim të flokëve, duke e përfshirë pjesën e flokëve deri te qafa dhe duke i kthyer ato (duart) në fillim të flokëve

.

All-llahu xh.sh thotë:

“..kaloni duart e lagura mbi kokat tuaja.“ (El-Maide 6) foto nr. 6

foto nr. 7

Pastaj lan veshët duke e future gishtin tregues në vesh, kurse me gishtin e madh lan veshin nga pjesa e prapme



Pastaj lan së pari këmbën e djathtë dhe pastaj të majtën deri te nyja e këmbës duke e përfshirë edhe atë (nyjen e këmbës),

.

All-llahu xh.sh thotë: “..lani edhe këmbët deri në nyje.“ (El-Maide 6)

Disa mendojnë se shuplaka nuk duhet të lahet, pasi është larë në fillim të abdestit. Ky mendim është i gabuar, sepse larja e duarve në fillim është sunnet, ndërsa larja e tyre deri në bërryla është farz.

Prej sunnetit është që, pasi ta përfundosh abdestin, të thuash këtë dua:

Transmetohet nga Omeri (radijAll-llahu anhu), se Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) ka thënë: “Nuk ka asnjë njeri që merr abdest të plotë (duke i plotësuar të gjitha kushtet e abdestit) dhe thotë “Esh-hedu en la Ilahe il-lAll-llahu vahdehu la sherike lehu, ve esh-hedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu” veçse i çelen atij tetë dyert e xhennetit dhe hyn në cilën prej tyre dëshiron.”7



Disa gabime që bëhen me rastin e marrjes së abdestit



1. Shqiptimi i nijetit me gojë duke thënë: “Po e bëj nijet për të marrë abdest”. E vërteta është se nijeti bëhet me zemër e jo me gojë, sepse s’është transmetuar asnjë hadith që tregon se Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) e ka bërë nijetin me gojë.

2. Futja e ujit në gojë dhe nxjerrja e tij duke mos e shpëlarë gojën.

3. Mosshpëlarja e hundës si duhet.

4. Larja e fytyrës duke mos i përfshirë të gjitha pjesët apo kufijtë e fytyrës (të cilat i cekëm më lart),

5. Moslarja e pjesës së jashtme të shuplakës (pasi pjesa e brendshme lahet duke marrë ujë me të), duke e larë dorën deri te bërryli

6. Moslarja e bërrylave siç duhet, duke lënë disa pjesë të dorës pa u depërtuar uji

7. Prej gabimeve është edhe larja e qafës pasi kemi larë veshët, sepse ky veprim është bidat.

8. Gabim është edhe moslarja e zogut të këmbës ose përrreth saj

9. Gjithashtu, gabim është fërkimi i tepërt i pjesëve të trupit gjatë marrjes së abdestit.

10. Prej gabimeve është edhe harxhimi i tepërt i ujit, si p.sh. larja e pjesëve të trupit më shumë se 3 herë, sepse Pejgamberi s.a.v.s i ka larë pjesët e trupit tri herë dhe ka thënë: “ Kush bën më shumë (d.m.th kush i lanë pjesët e trupit më shumë se tri herë) ka gabuar dhe i ka bërë dëm vetvetes.“8

11. Prej gabimeve është edhe mos’heqja e disa gjërave të cilat e pengojnë depërtimin e ujit në pjesët e trupit, siç është llaku për zbukurimin e thonjve. Nëse personi është i detyruar ta mbajë atë pengesë, siç është allçiu, atëherë ai nuk duhet ta heqë atë, por duhet t’i japë mes’h asaj pjese të trupit.

12. Një prej gabimeve është edhe përmendja e disa duave (lutjeve) gjatë marrjes së abdestit, si p.sh. duke e larë dorën e djathtë të thuash: “O Zot, ma jep librin (në Ditën e Gjykimit) në dorën e djathtë”, ose duke e larë dorën e majtë të thuash: “O Zot, mos ma jep librin në dorën e majtë”. Kjo është bidat, sepse nuk ka asnjë argument që tregon se Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) e ka bërë një gjë të tillë.



Dhënia mes’h mesteve



Transmetohet se Mugire ibn Shobe (radijAll-llahu anhu) ka thënë:

“Kam qenë me Pejgamberin (salAll-llahu alejhi ue selem) (në një udhëtim, siç ceket në Buhari) dhe ka filluar Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) të marrë abdest. Unë e zgjata dorën që t’ia zbath mestet Pejgamberit (salAll-llahu alejhi ue selem), por më tha: “Lëri ato (mestet), sepse unë ato i kam mbathur duke qenë ato (këmbët) të pastërta (d.m.th. me abdest).” Dhe pastaj Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) u dha mes’h atyre.”9

Për t’i dhënë mes’h mesteve apo çorapeve duhet të plotësojmë dy kushte:

a) duhet që mestet apo çorapet të mbathen pasi njeriu të ketë marrë abdest.

b) duhet që mestet apo çorapet t´i mbulojnë ato pjesë të këmbës, larja e të cilave është farz, d.m.th. deri te nyja e këmbës. Kurse çorapet kushtëzohen që të mos jenë tepër të holla.



Mënyra e dhënies mes’h



Transmetohet se Aliu (radijAll-llahu anhu) ka thënë:

“Sikur të ishte feja e bazuar në logjikë (e jo në argumente),mes’hi do t’u duhej dhënë mesteve nga ana e poshtme, kurse unë e kam parë Pejgamberin (salAll-llahu alejhi ue selem) duke i dhënë mes’h mesteve në anën e sipërme.”10

D.m.th. mes’hi merret duke e lagur dorën dhe duke i dhënë mes’h mesteve në anën e sipërme , e jo në anën e poshtme .

Kohëzgjatja e mes’hit

Transmetohet se Safuan ibn Assali ka thënë:

“Na ka urdhëruar Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) që,kur të jemi në udhëtim, të mos i heqim mestet tri ditë dhe tri netë.”11

Gjithashtu, transmetohet se Ali ibn Ebi Talibi (radijAll-llahu anhu) ka thënë:

“E ka bërë Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) (mes’hin mbi meste) për musafirin tri ditë dhe tri netë, kurse për vendasin një ditë dhe një natë.”12

D.m.th. kohëzgjatja e mes’hit për musafirin (udhëtarin) është tri ditë dhe tri netë, d.m.th. ka të drejtë t´i japë mes’h mesteve apo çorapeve tri ditë dhe tri netë, kurse për vendasin, i cili është te familja e vet, një ditë dhe një natë.

Prej kur llogaritet koha e mes’hit?

Fillimi i llogaritjes së kohës së mes’hit fillon atëherë kur personi merr mes’h (për herë të parë), e jo prej kohës kur ai person i mbath mestet apo çorapet, e as prej momentit kur ai e prish abdestin. P.sh. njeriu ka marrë abdest dhe i ka mbathur mestet apo çorapet në orën 12 dhe e ka prishur abdestin në orën 14, kurse mes’h ka marrë në ora 16. Ky person duhet ta llogarisë kohën prej atij momenti kur ka marrë mes’h e jo prej momentit kur ka marrë abdest, e as prej atij momenti kur e ka prishur abdestin.



Vërejtje: Nëse personi i zbath mestet apo çorapet, nuk e prish abdestin, por i humb e drejta e mes’hit, d.m.th. nuk ka të drejtë t’i japë më mes’h çorapeve apo mesteve, kurse abdestin e ka në rregull.



Çfarë e prish abdestin?



Abdestin e prishin këto gjëra:

1. Dalja e urinës, të vjellurit, ose dalja e gazrave nga trupi.

2. Fjetja, të fiktit, dehja, ose raste të tjera të humbjes së vetëdijes.

3. Dalja e lëngut të bardhë (nga organi gjenital), i cili del para spermës (farës). Ky lëng dallon nga sperma, sepse del jo me vrull dhe me sasi shumë më të vogël. Ka shumë njerëz të cilët mendojnë se kjo është spermë dhe duhet të merret gusël (pastrim i tërë trupit) pas daljes së këtij lëngu. Ky lëng del shumë shpesh nga epshi, mirëpo ndodh që të dalë edhe gjatë kryerjes së nevojës së madhe apo të vogël (zakonisht në pubertet). Nëse një personi i del ky lëng, atëherë duhet ta lajë organin gjenital dhe të marrë abdest, e nuk është i detyruar të marrë gusël. Argument për këtë është hadithi i Pejgamberit (salAll-llahu alejhi ue selem), që transmetohet nga Aliu (radijAll-llahu anhu): “Kam qenë një person që më ka dalë shumë shpesh lëngu i bardhë (nga organi gjenital) dhe i kam thënë Mikdadit që ta pyesë Pejgamberin (salAll-llahu alejhi ue selem) për këtë. Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) i ka thënë: “Duhet të marrësh abdest.””13

4. Prekja e organit gjenital me qëllim, gjithashtu, e prish abdestin, siç transmetohet nga Busretu bint Safuani (radijAll-llahu anha), se Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) ka thënë:

“Kush e prek organin gjenital, le të marrë abdest.”14

5. Ngrënia e mishit të devesë e prish abdestin.

Transmetohet nga Xhabiri (radijAll-llahu anhu), se një njeri e ka pyetur Pejgamberin (salAll-llahu alejhi ue selem):

“A duhet të marr abdest pas ngrënies së mishit të deleve?” Ka thënë Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem):

“Nëse dëshiron.” Pastaj e ka pyetur Pejgamberin (salAllllahu alejhi ue selem): “A duhet të marr abdest pas ngrënies së mishit të devesë?” Pejgamberi (salAll-llahu alejhi ue selem) ka thënë: “Po.” 15













Fusnotat:

1 Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

2 Transmeton Muslimi.

3 Transmeton Muslimi

4 Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

5 Transmeton Buhariu

6 Transmeton Ebu Davudi

7 Transmeton Muslimi.

8 Transmeton Nesaiu,Ahmedi dhe Ibn maxhe

9 Transmeton Ebu Davudi, hadithi është sahih.

10 Transmeton Ebu Davudi, hadithi është sahih.

11 Transmeton Nesaiu dhe Tirmidhiu, hadithi është hasen.

12 Transmeton Muslimi.

13 Transmeton Buhariu dhe Muslimi.

14 Transmeton Ebu Davudi, Tirmidhiu, Nesaiu, Ibn Maxhe, hadithi është sahih.

15 Transmeton Muslimi.

[no name]

PROSTITUCIONI ËSHTË RRUGË E SHËMTUAR

Në emër të All-llahut, të Gjithmëshirshmit, Mëshirëplotit!

“Dhe mos iu afroni kurvërisë, sepse është punë e pandershme dhe sa rrugë e shëmtuar që është ajo!” (17;32)

“Thuaju besimtarëve t’i ulin shikimet e tyre dhe t’i ruajnë nga amoraliteti pjesët e turpshme të tyre. Ajo është më mirë për ata, se All-llahu e di më mirë se ç‘bëjnë ata. Thuaju edhe besimtareve le t’i ulin shikimet e tyre dhe le t’i ruajnë nga amoraliteti pjesët e turpshme të tyre…” (24:30-31).

“O Pejgamber! Kur të vijnë besimtaret që të japin besën se nuk do të konsiderojnë asgjë të barabartë me All-llahun, se nuk do të vjedhin, se nuk do të bëjnë kurvëri, se nuk do t’i mbysin fëmijët e vet, se nuk do t’ua lënë në dorë burrave foshnjat e huaja dhe se nuk do të kundërshtojnë për asgjë, ti prano zotimin e tyre dhe lute All-llahun t’i falë. Me të vërtetë All-llahu fal shumë, dhe Ai është mëshirëplotë.” (60:12).

“Asnjëherë tek një popull nuk u shfaq kurvëria dhe të mos jenë përhapur tek ai sëmundjet që nuk ishin të pranishme në kohën e stërgjyshëve të tyre.” (hadith)

“Ruajuni bisedës vetëm me femra, sepse nuk do të vetmohet asnjëri me femrën që nuk e ka farefis, dhe të mos mendojë për atë që është e ndaluar”. (hadith)



Seksi është instinkti më i fuqishëm njerëzor. Ai është në themel të gjinisë njerëzore, në bosht të historisë, ai është shkaku i dëbimit të njeriut nga Parajsa në Tokë, në aktin e parë të dramës së kësaj bote të njerëzimit. Të plotësuarit e kësaj nevoje është ibadet! Themeluesi i psikoanalizës – në një fazë të tij – e quajti lëvizësi i të gjitha veprimtarive njerëzore. Ky instinkt është frymëzim i veprave të panumërta artistike. Dëshira për bashkim të sekseve të kundërta ka aktivizuar dhe aktivizon shumë energji, emocione, fantazi, synime, shpresa por edhe shpirtligësi.

A është seksi nevojë, vetëm dëshirë për kënaqësi momentale, apo ekskluzivisht lakmim i lindur për “pemën e ndaluar”?

Çdo bashkësi njerëzore, shoqëri, shtet, mësim fetar, ka përcaktuar qëndrimin ndaj çështjes së jetës seksuale dhe ka caktuar sjelljet pozitive e negative, të pranueshme e të papranueshme, të lejuara e të ndaluara, morale e jomorale. Numri i tyre më i madh, kënaqjen e instinktit seksual jashta bashkësisë martesore e ka quajtur jomorale, tradhti, kundërvajtje, kurvëri.

Prej kur ekziston kurvëria? Fatkeqësisht, prej kur ekzistojnë baskësitë njerëzore. Është i njohur imoraliteti i arabëve paraislamik. Mirëpo, as mjediset e sotme muslimane nuk janë imune nga të këqiat e ngjashme. Muslimanët u larguan nga burimet e veta. Edhe bashkësia jonë duhet patjetër të merret me problemin e homoseksualëve, prostitueve, sëmundjeve venerike të të gjitha llojeve, fëmijëve jashtëmartësorë, vrasjeve gna hakmarrja seksuale, shkatërrimin e familjes, frigjiditetit të femrave dhe impotencën e meshkujve e të ngjashme.

Shfaqja e të ashtuquajturit revolucion seksual, që në vitet pesëdhjetë e gjashtëdhjetë përfshiu Perëndimin, drejtpërsëdrejti fërkoi këllkun e tij djallëzor edhe për ne. Vështirë është këtu të kuptohen të gjitha shkaqet e shfaqjes së këtij revolucioni. A u shfaq për shkak të ngritjes së shpejtë ekonomike të shkaktuar nga kalimi i ngutshëm prej prodhimit agrar në atë industrial, të migracioneve nga fshati në qytet, për shkak të “harresës së Zotit” dhe mohimit të jetës përtej varrit dhe përgjegjësisë për vepra, apo nga dëshira e marrë, siç mund të quhen lirisht iluzionet për “çlirimin total të njeriut”, meqë u përmbysën ligjet elementare njerëzore dhe rregullat e sjelljes?

Ajo epidemi, përgjithësisht u fut edhe në oborret dhe shtëpitë muslimane, rrënoi martesat, shporri muslimanen në tryezë gjinekologjike dhe shpërkëndeu të rinjtë në absurd e dëshpërim të jetës, në vuajtje të sëmundjeve venerike dhe në vdekjen prej tyre, nga ato, në kotësi seksi … Ajo epidemi mbushi dhe po mbush burgje, çmendina, shtëpi edukimi e përmirësimi.

Vogëlushi e çupëza bashkëkohore në vitin e pestë, kur tashmë kanë ndjenjë turpi, u ballafaquan me ujërat vërshuese të imoralitetit: në televizion, të cilin e shikojnë në shoqëri me prindërit, gra e burra përqafohen, puthen, zhvishen lakuriq. Vëllai më i madh ose motra, i ati ose e ëma sjellin në shtëpi pornogazeta me fotografi me ngjyra të femrave lakuriqe. Në familje dhe në rrugë bëhen sharje pa kurrfarë turpi.

Larg nga morali fetar, pa qenë të vetëdijshëm për pasojat, të rinjtë vijnë në udhëkryq: ose rrugës së virtytit e të mirës, rrugës së mundimshme por të ndershme e të pastër, rrugës së All-llahut; ose rrugës së rrezikshme të anarkisë seksuale.

Kurse në shërbim kanë diskotekat – embrionet e kurvërisë, alkoolit e drogës – me muzikë sokëlluese, kinosallat, parqet, bankat dhe “shoqërinë” me cigare. Aty janë pikniqet, “shetitë e lira”, ekskursionet e lokalet e natës, plazhet, banesat, dhoma hoteli e studentore, kafenetë.. A ka vend që nuk ka përfshirë kjo ofertë e trupit dhe e seksit?

Prindi musliman nuk pyet ku shkon, me kë shkon dhe ç‘bën vajza e tij. “Është e re, le të argëtohet”.

Kurse për djalin dhe kalimin e kohës së tij të lirë, askush nuk kujdeset! Thuajase kurvëri bëjnë vetëm vajzat!

Periudha e adoleshencës (rinisë së vonshme, kryesisht prej moshës shtatëmbëdhjetë deri njëzetedyvjeçare) është periudha kur djaloshi dhe vajza zbulojnë unin vetjak, kuptojnë botën rreth vetes dhe përpiqen që unin e tyre ta sjellin në harmoni me botën. Ato janë vitet kur fillon të zhvillohet një botë më e lartë, bota e vlerave shpirtërore, ato janë vitet kur bëhen të ndërgjegjshme për përgjegjësinë morale dhe për të qenët njerëzor.

Atëherë paraqitet nevoja për dikë, i cili do të plotësojë atë pjesën e qenies të lënë për individin tjetër. Kush mund të jetë ai individ?

Vajza muslimane që u pajtua me puthje, pastaj me gjysmëvirgjëri dhe me humbje të virgjërisë, humb çdo gjë. Ku do të shkojë ajo? Rruga së cilës është nisur, është e keqe, rrugë e tmershme. Pastërtia muslimane vajzërore e saj, siç thotë Pejgamberi a.s., është “pasqyrë në të cilën shihet çdo e metë e saj”.

Ajo është në dilemë. A ta mbajë atë që e do dhe i cili e do, duke iu dorëzuar? A do të kurorëzojë “dashurinë e madhe” të saj me marrëdhënie seksuale me gjashtëmbëdhjetët e saj? A të marrë tableta për pengimin e shtatzënisë, meqë, tashmë ka bërë një herë abortin, apo të vazhdojë edhe më tej, pa ato, me të dashurin? Me qindra dilema të ngjashme.

Në anën tjetër, djaloshi i topitur, pa vullnet, i paaftë për jetë, pa ambicie, energji, shpresë… Sa ka mundur, i ka provuar të gjitha në jetë!

Në të vërtetë, duke kërkuar këshilla, ai, rrallë shkruan letra, ai nuk do të vijë në sprovë të abortit, por as të vetvrasjes, për shkak të amoralit të vet, nuk do t’u sjellë prindërve në shtëpi fëmijën jolegjitimë, nuk do ta njollosë nderin e familjes dhe as ta humbë të vetin (shpesh, për shkak se as që e ka pasur), e as do të bredhë me foshnje në duar nëpër institucione humanitare. Ai nuk do të ndiejë dhembje, vështirësi e pakënaqësi, të cilat është dashur patjetër t’i pësonte vajza e tij e braktisur e mendjelehtë.

Djaloshi dhe vajza e tillë shprehitë e tyre i vazhdojnë edhe në martesë. Ajo (martesa) për ta më nuk është prehje veç kamuflazh ose barrë.

Do të dëshironim të besonim se të gjitha këto janë larg nesh, larg vendit tonë, fshatit, mëhallës, dhe se ajo është një e keqe vetëm e qyteteve të mëdha. Duam të shpresojmë se sëmundjet dhe epidemitë e tyre janë të atilla vetëm në enciklopeditë e mjekësisë dhe në shqetësimet mjekësore. Mirëpo, vallë, e dhëna që gonorea dhe sifilizi, sëmundjet neverike më të përhapura, sot zënë përkatësisht vendin e pestë e të dhjetë në listën e 24 sëmundjeve inflektuese në vendin tonë, a nuk flet mjaft bindshëm? Vallë, ato ose ndonjë sëmundje tjetër venerike, meqë kanë marrë kaq hov në mjedisin ku jetojmë, a nuk mund të rrezikojnë edhe dikë prej farefisit tonë, madje edhe vetë ne?

Ne gënjehemi kur mendojmë se të çuarit dashuri në vende publike, në rrugica të errëta, në parqe dhe skuta të tjera janë stacionet e para dhe të fundit të amoralitetit seksual.

Të përpiqemi të përfytyrojmë shtretërit ku zënë fill SIDA, gonorea, sifilisi e fakteqësi të ngashme, pamja jonë naïve për korrupcionin e botës do të shndërrohet në shqetësim e frikë.

Nuk është e tepërt të njihemi me ca nga këto sëmundje, sipas burimeve të mjekësisë.

SIDA, AIDS-i (Sindromi i imunodeficientit të fituar), sëmundje infektive, për herë të parë zyrtarisht u regjistrua në vitin 1981 në ShBA. Shkaktari (patogjeni) i AIDS-it është një retrovirus që zakonisht thirret LAV/HTLV-111. Si të vendoset një herë virusi në qelizën nikoqire AND, ai mbetet në të gjatë gjithë jetës. Këto viruse shkatërrojnë sistemin imunitiv të individit të infektuar.

Virusi LAV/HTLV-111 është izoluar nga gjaku, sperma, pështyma, loti, shpretka dhe nga korja e trurit. Përhapet nëpërmjet gjakut dhe seksit. Së këndejmi, homoseksualët, heteroseksualët, prostitutat, ata që i ndërrojnë partnerët, narkomanët, hemofilët e të ngjashëm, janë grupet e njerëzve më të rrezikuar. Qeliza T-4 limfociti nën ndikimin e virusit HTLV-111 bëhet vend i shumëzimit të këtij virusi dhe e humb aftësinë fillestare të mbrojtjes. Kur shumëzohen, sulmojnë edhe qelizat e shëndosha. Pasi të rritet numri përmbi vlerën kritike, fillon sëmundja e dukshme.

Simptomat klinike dhe diagnozat klinike të AIDS-it janë jospecifike. Periudha e inkubacionit (koha prej infektimit deri tek manifestimi i sëmundjes) është mjaft e ndryshme dhe mund të sillet prej disa javësh deri në pesë vjet, mesatarisht 29 muaj tek të rriturit dhe 12 muaj tek fëmijët. Simptoma më të shpeshta të sëmundjes janë: limfadenopatia, ethet me temperaturë (38 gradë e më shumë), humbja e peshës, diarreja, ndjenja e lodhjes dhe plogështisë, kolli i thatë dhe gjakderdhja e lehtë. Vetëm dy ose më shumë këso simptomash së bashku mund të dëftojnë për sëmundjen.

Në aspektin manifestues të AIDS-it, dallohen katër forma klinike themelore:

1) Infektimi i traktit respirativ të organeve të frymëmarrjes.

2) Sëmurja e sistemit qendror nervor (30% të rasteve).

3) Çrregullimet e traktit gastrointestinal.

4) Tumori (afro 30% te rasteve).

Problem më vete është që virusi, në periudhën e inkubacionit, kur s’ka akoma simptoma të sëmundjes, në periudhën që mund të zgjasë disa vjet, mund të transferohet tek individi i shëndoshë pa qenë ai i vetëdijshëm për këtë, sepse as i infektuari nuk di për infektimin e tij.

Hulumtimet në ShBA dhe Evropë kanë treguar se AIDS-i më së shpeshti përhapet nëpërmjet kontaktit seksual, sidomos homoseksual, pastaj nëpërmjet bartjes së sasive të vogla të gjakut me anën e e mjeteve të infektuara (narkomanët), nëpërmjet terapisë së gjakut (hemofilët) dhe të ngjashme.

Nuk ka masa të mbrojtjes efikase. S’ka kurrfarë vaksine. Rekomandohet përdorimi i kondomit dhe kujdes i përgjithshëm kundruall të infektuarit. Mbrojtje e sigurt është shmangia nga kontaktet e paligjshme dhe besnikëria ndaj një partneri.

Nuk ka mënyra të shërimit të SIDA-së. Të gjitha rastet e të sëmurëve nga AIDS-i, - konsiderohet se deri më tash mbi 100.000, - patën përfundim fatal. Mjekimi është tejet i shtrenjtë, kurse sëmundja deri në vdekje zgjat 6-15 muaj. AIDS-i është, përveç tërbimit, e vetmja sëmundje infektuese që përfundon me vdekje”.

Gonorrea (gonorrhoea-triperi) apo blenorragjia, lind me infektimin e infektit blenorrean gjatë kontaktit seksual të një individi të infektuar me një të shëndoshë. Kjo sëmundje është tejet e përhapur dhe tejet e shpeshtë tek individët, të cilët kanë kontakte seksuale jashtë martesës. Shkaktari i gonorresë është neisseria gonorrhoeae, i cili sekreton toksinën e vet specifike dhe shkakton kalljen e mukozës, që manifestohet me sekrecion verdhë-gjelbër kullues. Fusha e sëmurjes është tejet e gjerë. Sulmohen organet seksuale (vezoret, qesja e urinës, vepërçuesit) dhe veshkët.

Nuk janë të rralla rastet e përflakjes së kapakëve të zemrës dhe arterieve të gjakut, inflamacioni i nyjave, periostit, nervave, muskujve, tejzave. Gjithashtu, mjaft shpesh i sulmon pejzat e syve dhe mukozat buzore. Shumë njerëz humbin të parët për shkak të sëmundjes nga blenorragjia. Sipas një statistike të paraluftës, në Evropën Perëndimore, 40% të fëmijëve të verbër, kanë humbur të parët për shkak të blenorragjisë së nënës, e cila i ka infektuar me sëmundjen gjatë lindjes.

Shangër (ulcus molle). Kjo është sëmundje lokale, në dallim nga sëmurja e tërë organizmit, siç është sifilis. Sëmundja përhapet ekskluzivisht nëpërmjet marrëdhënieve seksuale. I thati përfshin vetëm mjedisin e vet dhe rrugët limfatike përkatëse, shkakton dhembje të tmerrshme. Shkaktar është haemophilus ducrey. Në lidhje me këtë sëmundje shkaktohet ndezja e gjëndrave regjionale në gilcë dhe i thati i gangrenizuar, i cili shkakton asgjësimin e indit dhe lë shenja të thella plage.

Sifilisi (leus). Shkaktari është bakteria treponema pallidum. Infektimi bëhet me kontaktin e lirë, por është i mundshëm edhe përmes puthjes. Vendi i invazionit të patogjenit të sifilisit janë lëkura dhe mukoza e organit seksual të mashkullit e femrës dhe mukoza e gojës dhe e gjuhës, edhe më shumë sesa mendohet. Shkaktari bartet me anë seksuale, por kalon edhe nga gjaku i nënës së infektuar nëpër shtrrak dhe sulmon fetusin: mund të përhapet edhe nëpërmjet transfuzionit të gjakut të infektuar.

Sifilisi zhvillohet në tri faza. Infektimi vjen zakonisht në vendin e plagëzës ose të lëkurës së ngacmuar. Prej andej fillon depërtimi në enët limfatike e të gjakut. Pas dhjetë deri njëzet ditësh shfaqet puçrra e fortë e granulomës sifilisike. Nga dita e dhjetë fryhen gjëndrat e gilcave. Invazioni i treponema pallides vazhdon nëpër tërë organizmin. Shtatë deri dhjetë javë më vonë vjen faza sekondare. Ajo manifestohet me temperaturë të rritur, dobësim, dhembje të muskujve, nyjave, me zbehje të theksuar dhe pagjumësi. Gjatë kësaj kohe është karakteristik kurteshi nëpër tërë trupin. Në mukoza lindin sifilidet, në të vërtetë, vatrat e vërteta infektuese sifilisike. Pas kësaj pason gjendja e fshehur, që mund të zgjasë disa vjet. Dhe, më në fund, vjen faza e tretë, në të vërtetë, faza e fundit, e cila karakterizohet nga sulmi i përgjithshëm i sifilisit në tërë organizmin. Të gjitha organet sëmuren dhe manifestohen dhembje të tmerrshme. Thahet palca kurrizore, pason ndezja e trurit, çmenduria e të tjera.

Sëmundjet që, siç pamë, deformojnë organizmin e njeriut, nuk janë e vetmja e keqe që lë kurvëria pas. Krahas tyre gjithsesi janë fëmijët jashtëmartesorë, zakonisht të pasiguruar dhe fizikisht e shpirtërisht të gjymtuar, shkurorëzimet, traumat, rrahjet, vrasjet.

Kështu kurvëria nuk është vetëm e keqe morale, por edhe sociale-shoqërore.

All-llahu, i Cili e krijoi njeriun, e di më së miri natyrën e tij dhe vetëm Ai ka qenë e mundur t’i japë udhëzimet më të mira për sjelljen e tij.

Prandaj, Islami e pranon nevojën natyrore seksuale të njeriut:

“… edhe një nga shenjat e All-llahut është ajo që nga lloji juaj krijon bashkëshorte për ju që të gjeni prehje pranë tyre, dhe ndërmjet jush mbjell dashuri e mëshirë. Këto me të vërtetë janë mësime për njerëzit që mendojnë.” (30:221).

Islami e pranon instinktin seksual të njeriut dhe nuk kërkon prej tij që atë instinkt ta shuajë në vete, siç kërkon monakizmi (murgjëria), as nuk e lejon që t’u japë liri të pakufishme pasioneve të veta, siç e praktikon këtë ateizmi. Sepse, kush ndjek pasionet e veta, pasionet bëhen, siç thotë Kur’ani i urtë, zotat e tij:

“A e ke parë atë që ka marrë epshin e vet për Zot të vetin?” (45:23).

Prandaj, Islami është përcaktuar për rrugën e mesme: i pranon epshet, mirëpo, edhe i kufizon ato. Prej të rinjve kërkohet jo që ta shuajnë instinktin e tyre, por ta kontrollojnë me vetëdije e vullnet të qëndrueshëm, siç veproi Jusufi i ri a.s., njëri nga shembujt e urtësisë morale e fizike për të gjithë të rinjtë muslimanë:

“Dhe ajo, në shtëpinë e së cilës ishte, u mashtrua, ia mbylli dyert dhe i tha: ‘Eja!!’ ‘Ruaj o Zot!’, tha ai, ‘zotëria im tregoi kujdes ndaj meje; e ai i cili të mirën e kthen me të keqe, kurrë nuk do të shpëtojë’. Ajo e pat dëshiruar atë, edhe ai do të tregonte dëshirë ndaj saj sikur të mos e kishte parë argumentin e Zotit të vet. Kështu kjo ka qenë, në mënyrë që nga ai të largonin të keqen dhe amoralitetin, sepse ai me të vërtetë është prej robërve tanë të sinqertë.” (12:22-24).

Islami synon ta pengojë të keqen para se ajo të shfaqet. Prandaj, e ndaloi edhe vetë qasjen ndaj imoralitetit: “Dhe mos iu afroni kurvërisë, është punë e pandershme dhe sa rrugë e shëmtuar është ajo’” (17:32).

Kurse hazreti Fatimeja thotë:

“Më së miri është që femra të mos rrijë vetëm me një mashkull të huaj, as mashkulli me një femër të huaj, pa ndonjë të farefisit të saj.”

Është i ndaluar çdo lloj i kurvërisë. Së pari, ai më i vogli, ai që bëhet me shikim epshor:

“Thuaju besimtarëve t’i ulin shikimet e tyre dhe t’i ruajnë pjesët e turpshme të tyre. Ajo është më mirë për ata, se All-llahu e di me siguri ç‘bëjnë ata.” (24:30).

Pejgamberi i All-llahut këshillonte:

“Mos këqyr vazhdimisht, dhe mos hidh shikim pas shikimi, i pari të lejohet, të tjerët jo!”

Pastaj, imoraliteti që bëhet me sjellje e veshje të shfrenuara dhe me ekspozimin e atyre pjesëve të trupit që nxisin pasionet:

“Dhe thuaju besimtarëve t’i ulin shikimet e tyre dhe t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre dhe le të mos i ekspozojnë stolitë e tyre, përveç asaj që është e dukshme. Le t’i mbulojnë kraharorët e tyre me mbulesa dhe të mos ua tregojnë zbukurimet e tyre askujt, përveç bashkëshortëve të tyre ose baballarëve të tyre; baballarëve të burrave të tyre, djemve të tyre ose djemve të burrave të tyre; vëllezërve të tyre ose djemve të vëllezërve të tyre apo djemve të motrave të tyre; ose grave të tyre, robëreshave të tyre, shërbëtorëve, të cilët nuk ndiejnë nevojë për femra, ose fëmijëve, të cilët akoma nuk dinë se ç’janë pjesët e turpshme të trupit të femrës. Le të mos rrapëllojnë me këmbët e tyre për të shfaqur fshehtësinë e stolive të tyre. Dhe të gjithë pendohuni para All-llahut, o besimtarë, po deshët të shpëtonit.” (24:31)

Hazreti Aisheja rrëfen:

“Një herë motra ime, Esmaja, hyri te Pejgamberi i All-llahut. Ishte në fustan të rrallë e të tejdukshëm, përmes të cilit shihej trupi i saj. Pejgamberi i All-llahut e ktheu kokën dhe tha: ‘Esma, kur t’i vijë menstruacioni femrës, nuk bën t’i shihet asgjë nga trupi i saj, përveç fytyrës dhe duarve”.


. Raportet në mes mashkullit e femrës, sipas Islamit, janë të lejuara vetëm në martesë. Martesa është obligim, detyrë kategorike për çdo mashkull e femër madhore, të shëndoshë, të cilët krahas kësaj kanë kushtet e domosdoshme materiale për të krijuar familje.

“Martoni të pamartuarit prej jush, edhe robërit e shërbëtorët tuaj të mirë, nëse janë të varfër, All-llahu do t’i pasurojë nga mirësitë e Tij, sepse All-llahu është i Gjithëdijshëm.” (24:32).

Natyra e njeriut është të kërkojë shok ose shoqe për veten, bashkëshort me të cilin jo vetëm që do ta kënaqë epshin seksuale, por edhe t’i ndiejë të gjitha gëzimet e hidhërimet e kësaj bote. Shoku, burri ose gruaja e edukuar mirë në mënyrë islame, është Xhenneti i kësaj bote. I keqi është Xhehennemi.

Duke e shikuar kështu martesën dhe duke pasur parasysh ç‘do të thotë ajo për bashkësinë muslimane, Islami ndalon çdo lloj kurvërie, edhe atë publike edhe atë të fshehtë, dhe cakton dënim për të: dënimi për të pamartuarit është njëqind goditje me kërbaç, dhe krahas kësaj laviri i tillë pastaj mund të martohet vetëm me një lavire dhe anasjelltas, kurse të martuarit, po qe se bëjnë kurvëri, dënimi për të është me vdekje, përkatësisht mbytja me gurë (rrexhm).

“Dhe All-llahu urdhëron që të mos i qaseni kurvërisë as haptazi as fshehurazi… Laviren e lavirin, çdo njërin, rriheni me njëqind të rëna me kërbaç! Laviri mund të martohet vetëm me lavire ose me politeiste, kurse lavirja mund të martohet vetëm me lavir ose me politeist. Kjo është e ndaluar për besimtarët.” (24:3-4).

Mbase lexuesit të painformuar do t’i duken tepër rigoroze këto sanksione, dhe që Islami nuk i kushton vëmendje personalitetit njerëzor, veçmas po qe se lexuesi jeton në Evropë. Mund të kuptohet deri diku ky paradoks, sepse Evropa, as sipas traditës as sipas bashkëkohësisë, nuk është islame. Raportet e ndërsjella në mes njerëzve, burrit e gruas, njeriut e natyrës, njeriut e Zotit, janë – joislame, pra, edhe pikëpamjet janë të tilla. All-llahu, siç thotë Kur’ani, i caktoi këto sanksione, nga mëshira ndaj njerëzve.

Si të shpjegohet kjo?

Kjo shpjegohet sepse me kushtet që rekomandon Islami (siç janë: veshja islame, mbulesa e femrës, dinjiteti, sjellja modeste, mungesa e motivit) do të mënjanoheshin shkaqet dhe motivet për delikte seksuale, kështu që ata që, edhe pas të gjitha këtyre, vendosin për në këtë akt, tregohen me të vërtetë individë perversë, të paaftë për të jetuar në bashkësinë e shëndoshë njerëzore. Shembulli i dënimit të tyre, që do të ishte publik, sigurisht do të kishte ndikim të madh dhe do të ishte mësimi më i mirë për çdo kundërvajtës potencial, kurse ata personalisht do t’i shpëtonte nga bredhja e mëtejshme.

Me qëndrimin e vet për kurvërinë (imoralitetin), ku vërtet s’është lënë hapësirë për manipulim e kompromis, Islami pamundësoi në embrion këtë të ligë që gjendej në themel të shkatërrimit të të gjitha kulturave e civilizimeve.

Liria nuk qëndron në mundësinë e kënaqjes së çdo dëshire në kohën kur dhe në mënyrën çfarë e kërkon njeriu. Liria do të fillojë të shndritë vetëm në të jetuarit pa ngarkesa psikike, pa dyshime, pa zili, pa drojë nga ardhmëria dhe sëmundjet venerike, aborti dhe të gjitha ato pakënaqësi që sjell me vete jeta konkubine (jashtëmartesore).

Zoti nuk e do kurvërinë! Ai e urren shumë atë! Besimtarët largohen nga kurvëria, sepse, Zoti e ndaloi atë!

Jeta e dëlirë para martesës është fuqi vullneti, paqe shpirtërore, shenjë e vlerës morale, ngadhënjim i shpirtit ndaj trupit e materies. Jeta e dëlirë është ngadhënjim i jetës mbi vdekjen dhe edhe një përpjekje për të përballuar rrugën që shpie para gjyqit të Atij, i cili sheh dhe di çdo gjë.

[no name]

PASOJAT E MOSFALJES SË NAMAZIT

Pyetja:

Si duhet ta trajtojmë individin, i cili thotë se është musliman, por nuk falet dhe nuk agjëron? A jemi të obliguar ta përshëndesim me selam dhe kur të vdes t’ia falim xhenazen?


Jusuf Kardavi:

Kjo i ngjan shembullit të njeriut, i cili caktohet nga shoqëria të cilës i takon për kryerjen e ndonjë detyre, për të cilën do të shpërblehet nëse e kryen me rregull, por edhe bëhet përgjegjës për kryerjen e atij obligimi. Megjithatë, nëse ky njeri nuk e kryen detyrën e besuar, edhepse është i shëndoshë psiqikisht dhe fizikisht, dmth e le punën pa arsye, atëherë ky njeri mund të gjykohet në dy mënyra:

1- Me largim nga vendi i punës për shkak të mosrespektimit të detyrës ose

2- Me dënim më të butë së largimi nga puna, nëse nuk i ka nënçmuar publikisht obligimet e veta.


Kështu sqarohet qëndrimi i dijetarëve Islamikë mbi muslimanin i cili me vetëdije nuk i kryen obligimet fetare, e posaçërisht faljen e pesë namazeve gjatë ditës. Disa prej tyre konsiderojnë se obligimi thelbësor i çdo muslimani, e madje çdo njeriu në jetën e tij është përulja vetëm All-llahut [1]. Mosnënshtrimi ndaj All-llahut xh.sh. konsiderohet si tradhëti e detyrës më qenësore të një muslimani dhe për këtë shkak individi i tillë nuk meriton ta mbajë emër muslimani, e as të gjendet nën mbrojtjen e Islamit.







Këtë mendim e përforcojnë edhe këto hadithe të besueshme:

“Mes njeriut dhe mosbesimit është lënia e namazit.”

“Ajo me çka dallohemi me ta (mosbesimtarët) është namazi, pra kush e le namazin është mosbesimtar.”


Ca dijetarë tjerë konsiderojnë se nëse individi i cili ka lënë pas dore ndonjë obligim Islamik duke mos e përbuzur atë, ndërsa kohë pas kohe e kryen, duke u penduar për lëshimet e veta dhe duke synuar kah përmirësimi, do të trajtohet si musliman.


Sipas asaj që deri tani e thamë, ata që e lënë faljen, e bëjnë këtë nga dy shkaqe:


1. Për shkak se mohojnë se namazi është obligim dhe nuk i kushtojnë kurrfarë rëndësie atij. Të tillët sipas mendimit unanim të dijetarëve Islamikë trajtohen si mosbesimtarë dhe renegatë, sepse roli dhe rëndësia e namazit në Islam janë të njohura.

Pra, çdonjëri që mohon, nënçmon dhe përgënjeshtron urdhërin e Zotit dhe të Dërguarit të Tij trajtohet si mosbesimtar, në zemrën e të cilit nuk ka besim (iman) as sa kokrra e grurit. Për këtë lloj të njerëzve All-llahu U thotë:

“...Atij që kundërshton All-llahun dhe të Dërguarin e Tij i takon zjarri i Xhehennemit, aty mbetet përgjithmonë.”

(Xhinn 23)

“Edhe kur i thirrni për t’u falur, ata e marrin për tallje e lojë. Këtë e bëjnë për shkak se janë njerëz që nuk kuptojnë.”

(Maide 58)

Këto ajete mjaft mirë përshkruajnë pozitën e atyre që namazin dhe ibadetet tjera i konsiderojnë si shenja të prapambeturisë dhe dekadencës, duke i përqeshur ata që falen.


2. Nuk e kryejnë faljen nga përtacia, të preokupuar me këtë botë duke shkuar pas epsheve të veta dhe mashtrimeve të ndryshme të shejtanit.

Rreth kësaj çështjeje dijetarët Islamikë kanë dhënë këto përgjigje:


Ebu Hanife:

“Personi i tillë do të konsiderohet si mëkatar dhe do të jetë e domosdoshme që të riedukohet me rrahje saqë t’i rrjedhë gjak, e mandej të izolohet (burgoset?) derisa të fillojë të falet. Njëjtë do të veprohet edhe me atë që pa shkak të arsyeshëm ushqehet gjatë ditëve të Ramazanit”





Maliku dhe Shafiu:

“Njeriu i tillë është mëkatar. Ai nuk do të konsiderohet si mosbesimtar, por edhe dënimi me rrahje dhe burgosje nuk do të mjaftojë- nëse është kryefortë në qëndrimin e tij, do të dënohet me vdekje.”


Ahmed ibn Hambeli:

“Personi i tillë është mosbesimtar dhe renegat. Ai do të dënohet me vdekje, por para kësaj do të kërkohet prej tij që t’i pendohet Zotit dhe ta falë namazin. Nëse e pranon këtë kusht, do të lirohet, në të kundërtën do t’i ekzekutohet dënimi.”


Kuptohet, mendimi i këtyre dijetarëve bazohet në Kur’an dhe në hadithe të besueshme.


Në Kur’an theksohet edhe rasti, i cili tregon gjendjen e mohuesve në Ditën e Gjykimit:

“Atë ditë mjerë përgënjeshtarët!

Se kur u thuhej “Përuluni!” nuk përuleshin.

Atë ditë mjerë përgënjeshtarët!”

(Murselat 47, 48)

Se si do të ndihet mosbesimtari në Ditën e Gjykimit përshkruan ky ajet:

“Atë ditë, kur të shpallet çdo send dhe të thirren për të bërë sexhde, nuk do të munden.

Me shikime të varura dhe me poshtërsi mbuluar, se kanë qenë të thirrur të bëjnë sexhde deri sa ishin të shëndoshë.”

(Kalem 42, 43)

All-llahu i Lartmadhëruar për politeistët thotë:

“...Por nëse pendohen, e kryejnë faljen dhe e japin zekatin, atëherë lëshojuani rrugën, se vërtet All-llahu fal, është Mëshirues”

(Teube 5)

Gjithashtu përshkruhet edhe dialogu mes besimtarëve dhe mosbesimtarëve në ditën e Gjykimit:

“(Besimtarët do të pyesin Ç’ju solli në Sekar[2]?

(Mosbesimtarët) Do të thonë: Ne nuk e kryenim namazin, nuk i ushqenim të varfërit dhe përziheshim me të tjerët në punë të kota, ndërsa Ditën e Gjykimit nuk e besonim, derisa nuk na erdhi vdekja!”

(Muddeththir 42, 43)

Pra, gjëja e parë që do t’i shtiejë në zjarr do të jetë moskryerja e faljes.





Ajeti vijues na tregon virtytet e dyftyrëshave:

“Dyftyrëshat përpiqen ta mashtrojnë All-llahun, por All-llahu i mashtron ata. Kur ngrihen ta falin namazin, ngrihen me përtesë dhe e bëjnë këtë vetëm për t’u dukur te njerëzit, ndërsa All-llahun e përmendin fare pak!”

(Nisa 142)

Gjithashtu, nëse u drejtohemi haditheve të të Dërguarit të Zotit u[3], mund të vërejmë se edhe ato e vlerësojnë si mosbesimtar atë që me vetëdije le pas dore faljen. Ndër hadithet që trajtojnë këtë temë numërohen edhe këto:


“Mes njeriut dhe mosbesimit është lënia e faljes.”[4];

“Ajo me çka dallohemi nga ata (mosbesimtarët) është namazi. Kush e lë atë (namazin) bëhet mosbesimtar.”[5];

“Kurrë mos e le ndonjë namaz me vetëdije, sepse ai që e le namazin me vetëdije është i privuar mbrojtjes së All-llahut!”[6]

“Kush rregullisht e kryen namazin do t’i jetë dritë, shpëtim dhe dëshmi në ditën e Gjykimit, e kush nuk e kryen rregullisht atë, nuk do të ketë dritë, shpëtim e as dëshmi dhe në ditën e Gjykimit do të jetë me shoqërinë e Karunit, faraonit, Hamanit dhe Ubejj b. Halefit.”[7]

“Atij që i kalon namazi i ikindisë është sikur ai, të cilit i është gjymtuar (cunguar) familja dhe pasuria e vet.”[8]

“Për dyftyrëshat (munafikët) nuk ka namaz më të rëndë se sabahu dhe jacia (në xhami), e po ta dinin se çfarë shpërblime kanë për ta, do t’i falnin qoftë edhe duke shkuar zvarra.

Kam vendosur që t’i urdhëroj muezinit të bëjë ikamet, e t’i urdhëroj ndonjërit t’i bëhet imam masës, ndërsa unë t’i marr disa gaca nga zjarri dhe t’ia ndez (shtëpinë) atij që ende nuk ka dalur (në xhami) për namaz!”[9]


Gjithashtu, edhe as’habët[10], pa përjashtim konsiderojnë se personi që nuk falet duhet trajtuar si mosbesimtar dhe renegat:

Abdull-llah b. Shekik el-Ukajli t[11] thotë:

“As’habët e Muhammedit u konsiderojnë se obligimi i vetëm, lënia e të cilit shpie në mosbesim është namazi.”[12]

Aliu t:

“Ai që nuk falet është mosbesimtar!”




Ibn Abbasi t:

“Kush e lë pas dore namazin është bërë mosbesimtar!”

Ibn Mes’udi t:

“Kush e lë pas dore namazin, nuk ka fe!”

Xhabir b. Abdull-llahu t:

“Mosbesimtar është ai që nuk falet!”

Ebu Derda t:

“Nuk ka fe ai që nuk praktikon namazin, dhe nuk ka namaz ai që nuk ka marë abdest!”

Is’hak b. Ruvejhi:

“Me besnikëri është transmetuar nga i Dërguari i All-llahut u se ai që nuk falë namaz është mosbesimtar, por gjithashtu mosbesimtar konsiderohet edhe ai që me vetëdije dhe pa arsye e shtyen faljen e namazit.”[13]




Ejjub es-Sihtijani t thotë:

“Është e padyshimtë se lënia e namazit është mosbesim!”

Hafidh Mundhiri, pas të theksuarit të haditheve dhe thënieve të as’habëve mbi këtë temë, thotë:

“Një grup i as’habëve dhe tabi’inëve[14] i konsiderojnë si mosbesimtarë edhe ata që e shtyejnë faljen e namazit deri atëherë sa nuk kalon koha e tij. Mes këtyre gjenden edhe: ‘Umeri, ibn Mes’udi, ibn Abasi, Muadh ibn Xhebeli, Xhabir ibn Abdull-llahu, Ebu Derda, Ahmed ibn Hambeli, Is’hak b. Ruvejhi, Abdull-llah b. Mubaraku, Ibrahim en-Nehai, Hakim b. Utejbe, Ejjub es-Sahtijeni, Ebu Davud et-Tajalisi, Ebu Bekr b. Ebi Shejbe, Zuhejr b. Harbi dhe të tjerë, (Zoti qoftë i kënaqur me ta).


Këto janë mendime të transmetuara nga dijetarët e njohur Islam, tabi’inët dhe as’habët për mosbesimin e atij i cili qëllimisht, qoftë edhe një namaz e le pa e falë, e çfarë është atëherë qëndrimi i tyre ndaj atij i cili ka kaluar vite të tëra duke mos e përkulur kurizin kurrë që t’i bie në sexhde All-llahut U.

Pas gjithë kësaj që theksuam, mund të përfundojmë se ai i cili nuk e kryen namazin është:

-Mosbesimtar, nëse nuk falet duke e përbuzur kryerjen e namazit dhe rëndësinë e tij, ose:

-Mëkatar i madh, (e sipas disave përsëri mosbesimtar), nëse nuk e kryen atë për shkak të dhënies pas epsheve dhe dëshirave të veta.

Sipas mendimit më të butë, personi i tillë është mëkatar, i cili nuk është larg as nga kufri (mosbesimi), sepse nuk ka dyshim se mëkatet shpiejnë njëri në tjetrin, të vegjëlit nxisin në të mëdhenj, dhe kështu lehtë arrihet në mosbesim.

Për këtë shkak, është e domosdoshme që çdo njeri që ndihet si musliman ndërsa nuk e fal namazin, t’i rishqyrtojë veprat dhe rrugën e tij, t’i pendohet All-llahut U dhe ta përforcojë besimin me kryerjen e përhershme të namazit, njëlloj siç është e domosdoshme që besimtarët ta këpusin çdo kantakt me ata që me këmbëngulje qëndrojnë në mendimin se namazi nuk është obligim i muslimanit. Gjithsesi, kjo vlen nëse besimtarët i kanë këshilluar më parë ata, ndërsa ata nuk i kanë pranuar këshillat e tyre me kokëfortësi.

Ibn Tejmije, për atë që nuk falet thotë:

“Nuk duhet t’i ipni selam, e as t’i përgjigjeni ftesës së tij, as nuk është e lejuar që babai t’ia japë vajzën e vet, për shkak se nëse ai nuk falë namaz në të vërtetë nuk është musliman, nuk meriton grua muslimane, e as fëmijë muslimanë!”


Madje nuk është e lejuar që drejtori i organizatës ta punësojë atë që nuk falë namazin, sepse me këtë do ta ndihmonte atë që përdor begatitë e All-llahut U për të bërë mëkat ndaj Tij.

Nuk ka dyshim se personi që nuk i kryen obligimet e veta ndaj Krijuesit të vet, aq më pak nuk do t’i kryejë obligimet me nder edhe ndaj krijesave tjera.


Namazi paraqet shtyllën kryesore të fesë, për moskryerjen e së cilës nuk ka ndjesë, përveç kur personi e humbë vetëdijen dhe nuk di se çka flet, e të gjitha sëmundjet tjera nuk janë arsye e mjaftueshme që namazi të mos falet, qoftë edhe nëse personi është i paralizuar apo rëndë i plagosur.

Sipas Ligjit Islamik (sheriatit) të sëmurit duhet thënë:

“Pastrohu si dhe sa të mundesh. Ulu qysh të mundesh, por mos e lësho namazin. Pastrohu me ujë, e nëse nuk ke ujë merr tejemmum[15], me dhè të pastër. Falu në këmbë, nëse kështu nuk mundesh, falu ulur, nëse nuk mundesh as kështu, falu i mbështetur në anën e djathtë apo i shtrirë në shpinë, e nëse as kështu nuk mundesh, atëherë lëvize kokën ose vetëm sytë, në kuptim të fjalëve të All-llahut U:

“Andaj, sa te keni mundësi ruajuni prej dënimit të All-llahut!”

(Tegabun 16)

Në përputhje me atë që thamë, vërejmë përgjegjësinë e mbarë shoqërisë për moskryerjen e këtij obligimi, e sidomos të çdo individi në kuadër të kompetencave të veta: babai është përgjegjes për djemtë dhe vajzat e moshës jomadhore, burri për gruan e tij, etj.


All-llahu U thotë:

“Urdhëro familjen tënde që të falë namaz, e edhe ti vetë zbatoje atë, ngase Ne nuk kërkojmë prej teje ndonjë furnizim. Ne të furnizojmë ty. Ardhmëria e mirë i takon atij që ruhet.

(Ta Ha 132)

Muhammedi u ka thënë:

‘‘Urdhëroni fëmijëve tuaj të falin namaz që prej moshës shtatë vjeçare, e kur t’i mbushin dhjetë vjet, atëherë detyroni.”

Gjithashtu All-llahu U thotë:

“O ju që besuat, ruajeni veten dhe familjen tuaj nga zjarri, lëndë djegëse e të cilit janë njërëzit dhe gurët!”

(Tahrim 6)

Nëse me të vërtetë bashkëshorti e do gruan e tij, ndërsa babai fëmijët e tij, dhe nuk dëshirojnë që t’i humbin, atëherë le t’i mbrojnë nga zjarri duke u urdhëruar nënshtrim Krijuesit të tyre, para së gjithash me kryerjen e namazit.



Na ka mbetur edhe një çështje, të cilën jemi të obliguar ta spjegojmë, e kjo është se a jemi të obliguar t’ia falim xhenazen atij që nuk e ka falur namazin...

Kjo çështje gjithsesi varet se a ka qenë njeriu mosbesimtar, ose vetëm mëkatar i rëndë.

Sipas mendimit të dijetarëve, nëse njeriu që ka vdekur ka qenë i thirrur nga Imami (kryetari) i asaj kohe ose gjykatësi i sheriatit (si zëvendës i tij) që ta falë namazin, e ky nuk ka pranuar, atëherë nuk do t’i falet namazi pasiqë do të konsiderohet si mosbesimtar. Kjo vlen për njeriun i cili përveç namazit ka bërë edhe lëshime të tjera, siç janë mosndershmëria dhe moskryerja e obligimeve tjera islame.

Megjithatë, nëse personi nuk e ka mohuar namazin si obligim, ndonjëherë është falur e ndonjëherë jo, atëherë këtij personi do t’i falet namazi dhe i njëjti do të varroset në varrezat e muslimanëve.






U apelojmë besimtarëve, të cilët deri tani nuk kanë praktikuar namazin nga shkaqe të ndryshme që t’i drejtohen sinqerisht Krijuesit të tyre- All-llahut U me pendim, dhe të fillojnë praktikimin e këtij obligimi të domosdoshëm për çdo besimtar. Nuk ka dyshim se Ai është Mëshiruesi, Falësi i mëkateve, i Cili me kënaqësi do t’ua pranojë pendimin e sinqertë dhe do t’ua falë mëkatet e mëparëshme insha- All-llah.


“O ju që keni besuar, pendohuni te All-llahu me një pendim të sinqertë!

(Tahrim 8)


‘‘O ju që besuat, keni frikë All-llahun me një sinqeritet të vërtetë dhe mos vdisni ndryshe, pos duke qenë muslimanë!”

(Ali lmran l02)




Lavd-falënderimi i takon All-llahut

që na e mundësoi këtë.

Qoftë paqja mbi Lajmëtarin e Fundit, Muhammedin, familjen e tij, shokët e tij, si dhe mbi ne dhe të gjithë ata që do ta pasojnë rrugën e drejtë.



Fusnotat:



--------------------------------------------------------------------------------

[1]U - i Lartësuar

[2]Sekar - emri i Xhehennemit më të ashpër

[3] u - qoftë paqja mbi të

[4]Hadithin e transmeton Muslimi nga Xhabiri r.a.

[5]Hadithi është i transmetuar në Sunenet, ndërsa Ahmed ibn Hambeli e transmeton nga Burejde r.a.

[6]Transmeton Teberaniu

[7]Hadithi transmetohet nga Abdull-llah ibn ‘Umeri r.a., ndërsa Ahmedi dhe Hejthemi thonë se është i besueshëm. Në transmetimin e hadithit, Ibnul-Kajjimi thotë se atë që nga falja e largon dëshira për pushtet, do të jetë i ringjallur pranë faraonit; ai që e ka lënë namazin nga dëshira për pasuri do të ringjallet pranë Karunit; atë që kryelartësia dhe pozita e kanë penguar nga falja do të ringjallet në shoqëri të Hamanit, ndërsa nëse është në pyetje tregtia, atëherë do të ringjallet pranë Ubbej b. Halefit. Pra, ai që le ndonjë namaz me qëllim do të ringjalleshka me këto njerëz të këqinj, të cilët në histori janë regjistruar si tiranë. Por, a thua ç’do të ndodhë me ata njerëz që asnjëherë në jetë nuk i janë përulur Krijuesit të tyre (me sexhde)!...

[8]Hadithin e transmeton Buhariu në "Sahih". Pra, nëse ai që nuk e fal vetëm një namaz i ngjan atij që i është shkatërruar familja dhe pasuria, a thua kujt i ngjan ai që nuk e ka falur asnjë namaz në jëtën e vet?!

[9]Edhe këtë hadith e transmeton Buhariu në "Sahih". Ky hadith rreptë ua tërheqë vëmendjen atyre që nuk falen në bashkësi (xhemat)

[10]As’habë - shokët e Muhammedit u

[11]t - All-llahu qoftë i kënaqur me të

[12]Transmeton Tirmidhiu

[13]Transmeton Muhammed b. Nasr el-Mervezi

[14]Tabi’inë - pasardhësit e as’habëve

[15]Tejemmum - pastrim me dhe të pastër

[no name]

RREGULLAT E FIKHUT

Burimi i Sherijatit është shpallja nga Allahu xh.sh., të Dërguarit të Tij s.a.v.s. me atë që ai na ka sqaruar me hadithin e tij.

Pyetjet në të cilat dijetarët janë shpërndarë kërkojnë vërtetim në Kur’an dhe sunnet, në pajtim me fjalët e të Lartmadhëruarit: “...Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje, drejtojuni All-llahut dhe të Dërguarit...”(Kur’an 4:59)

Me fikh nënkuptohen rregullat e sheriatit në Islam.

Shpeshherë myslimanët në mes veti diskutojnë në lidhje me disa pyetje të fikut e që me të nuk janë mjaft të informuar dhe bisedat e tyre, gati çdo herë përfundojnë me nënvlerësimin e mendimit të kundërt e me te edhe fyerjen e bashkëbiseduesit...

Palët kundërshtare thirren në mendimet e ulemasë islame, të cilët nuk e njohin hollësisht metodën e tyre të punës, dhe që është gjë normale që diskutimi plotësisht shtrembërohet për shkak të kuptimit të gabuar të termave që i përdorë ulemaja islame.

Atëherë paraqitet katastrofë e vërtetë sepse ka edhe të atillë të cilët, për fat të keq, në ato diskutime nga mosdija i ofendojnë dijetarët islam e që as vet nuk janë të vetëdijshëm rrezikut të deklaratave të tyre. Mu për këtë mendojmë që ka qenë tepër e nevojshme që të publikojmë versionin e shkurtuar të kuptimit të termeve më të shpeshta të fikut të cilat gjinden në veprat e shkollave më të njohura të fikut.




Domethënia e termeve të fikut të përdorura në shkollën juridike shafite.

Fard (farz) dhe vaxhib – janë terme janë të kuptimit të njëjtë dhe ai i cili i praktikon, do të shpërblehet, e ai i cili nuk i praktikon do të dënohet, p.sh. sikur ata që nuk falin namaz.

Këto dy terme dallohen vetën në kapitullin mbi Haxhxhin ku moskryerja e farzit, e anulon rëndësinë e haxhxhit, e lëshimi i vaxhibit me veti tërheq vetëm obligimin e prerjes së kurbanit.

Haram – Kush e bën e ka merituar zjarrin e xhehenemit, e kush i largohet për shkak të nënshtrimit ndaj Allahut xh.sh. do të shpërblehet.

Mekruh – është veprim të cilit duhet ti largohemi, ai i cili e bën nuk e meriton dënimin, e nëse i largohet për shkak të nënshtrimit ndaj Allahut xh.sh., do të shpërblehet.

Sunnet, mustehab, mendua dhe tetww’u – janë terme me kuptim të njëjtë dhe ato janë veprime të cilat janë të preferuara të bëhen, e nuk janë obliguese, kush nuk i praktikon nuk do të dënohet, e kush i praktikon për shkak të nënshtrimit ndaj Allahut xh.sh., do të shpërblehet.

Sunneti ndahet në dy lloje dhe ate:

- sunnetu ajn, këto janë veprime praktikimi i të cilëve është i rekomanduar çdo myslimani, siç janë sunnete të cilat gjinden në ndërthurje të farzeve;

- sunnetu kifaje – këto janë veprime të cilat nëse i zbaton grupa e caktuar e myslimanëve, të tjerët nuk janë të detyruar ti praktikojnë p.sh. kur njëri i jep selam një grupi, ose kur njëri në grup me zë shqipton bismilen në fillimin të ngrënies, ose kur njëri prej grupit ia uron shëndetin atij që me rastin e teshtitjes falënderon Allahun xh.sh.


Tek këto raste mjafton që njëri prej grupit ta zbatojë sunnetin e caktuar dhe përgjegjësia bjen prej të tjerëve mirëpo sevapi i takon vetëm atij që e ka zbatuar sunnetin në praktikë. Poashtu edhe vaxhibi ndahet në dy lloje:

Vaxhibu ajn – këto janë veprime që çdonjëri duhet ti praktikojë dhe

Vaxhibu kifaje – këto janë veprime të cilat nëse i praktikon një grup mysliman të tjerët nuk janë të obliguar ti bëjnë ato, si p.sh. namazi i xhenazes.


Domethënia e termeve të fikut të përdorura në shkollën juridike të malikive .


Vaxhib – veprimi i cili duhet të praktikohet, kush nuk e praktikon, është mëkatar dhe do të jetë i dënuar, e kush e praktikon do të shpërblehet. Vaxhibi gjithashtu emërtohet si farzi siç janë p.sh. pesë kohët e namazit.

Vaxhibi dhe farzi dallohen vetëm në kapitullin mbi haxhxhin ku lëshimi i farzit e anulon rëndësinë e haxhxhit, e lëshimi i vaxhibit me veti tërheq vetëm obligimin e prerjes së kurbanit.

Farzi ndahet në dy lloje dhe ate:

-fardi ajn – këto janë veprime ku praktikimi i tij është obligimi i çdo individi;

fardi kifaje – këto janë veprime të cilat nëse i praktikon një grup myslimanësh, të tjerët nuk janë të obliguar ta bëjnë atë, si p.sh. namazi i xhenazes dhe përgatitja e mejjitit.

Muharrem – këto janë veprime për të cilat individi, nëse i bën, meriton dënimin e ahiretit, e nuk do të dënohet nëse nuk i bën. Ky term është poashtu i njohur edhe me emërtimet mahmur, ma’sijjet, zenb dhe haram.

Sunnet – këto janë veprime të cilat me Sherijat duhen të praktikohen, edhe ato kanë rol të rëndësishëm të cilën e ka vërtetuar Sherijati, por, nuk konsiderohen vaxhib dhe kush i praktikon, do të shpërblehet, e kush nuk i praktikon, nuk do të dënohet si p.sh. vitr-namazi dhe namazi i bajramit.

Mendub – këto janë veprime të cilat sipas Sherijatit jnë të preferuara të praktikohen. Ata të cilat i praktikojnë do të shpërblehen, ndërsa ata të cilët nuk i praktikojnë nuk do të jenë të dënuar si p.sh. falja e katër rekateve para namazit të drekës.

Mekruh – këto janë veprime nga të cilat Sheriati ka hequr dorë dhe kush nuk i bën nuk meriton dënimin e ahiretit si p.sh. mosdhënia e selamit njerëzve dhe mosfalja e dy rekateve nafile para namazit të akshamit.

Mubah – këto janë veprime të cila Sheriati nuk i ka ndaluar dhe nuk ka urdhëruar praktikimin e tyre dhe njerëzit janë të lirë me këto veprime a do ti praktikojnë a jo.


Domethënia e termeve të fikhut të përdorura në shkollën juridike të hanbelive


Fard – këto janë veprime të cilat me vete bartin shpërblimin e ahiretit, nëse praktikohen, por edhe dënimin e ahiretit nëse nuk praktikohen si p.sh. abdesti, gushi pa të cilat nuk mund të praktikohet ibadeti. Për farz poashtu përdoret edhe termi rukn..

Vaxhibi dhe farzi dallohen në kapitullin e haxhxhit ku lënia e farzit anulon rëndësinë e haxhxhit, e lëshimi i vaxhibit me vete bart vetëm obligimin e prerjes së kurbanit.

Gjithashtu vaxhibi dallohet prej farzit në disa veprime në namaz se kur vaxhibi në namaz me qëllim lëshohet, atëherë namazi është i prishur, e nëse lëshohet pa qëllim ose nga harresa atëherë duhet të bëhet vetëm sehvi-sexhda.

Kjo rregull nuk vlen kur është në pyetje farzi se me lëshimin e farzit, me qëllim ose pa qëllim, namazi prishet dhe duhet të përsëritet. Farzi ndahet në farzi ajn dhe farzi kifaje.

Sunneti ndahet në sunnetun muekkede dhe sunetun gajru muekkede. Sunnetun muekkede është p.sh. vitr-namazi, dy regate para namazit të sabahut, namazi i teravisë dhe mospraktikimi i këtyre sunneteve është mekruh.

Haram – kush nga nënshtrimi ndaj Allahut xh.sh. largohet, do të shpërblehet, e kush e bën, ka merituar dënimin e ahiretit.

Hallall – është e kundërta e haramit dhe e përfshin vaxhibin, mendubin dhe mekruhin. Kush e lëshon vaxhibin e ka merituar dënimin e ahiretit, e mospraktikimi i veprimeve tjera krahas me vaxhibin nuk tërhek me vete dënimin e ahiretit.

Batill – kjo është e tërë ajo pa të cilën vepra përkatëse nuk mund të jetë e plotë dhe të cilën njeriu duhet ta përsëritë si p.sh. lënia e një rukni të namazit i cili nuk është i plotë deri sa nuk plotësohet me ruknin përkatës të lëshuar, në të kundërtën vepra është e pavlefshme deri sa nuk përsëritet dhe është obligim të përsëritet.

Sahih – këto janë veprime me praktikimin e të cilëve njeriu arsyetohet para Allahut xh.sh..


Domethënia e termeve të fikhut të përdorura në shkollën juridike hanefite


Fard (farz) është ajo e cila është vërtetuar me prova të pakundërshtueshme në të cilat nuk ka kurrfarë dyshimi siç është p.sh. namazi, zekati, agjërimi, haxhxhi, besimin në Allahun xh.sh. Farzi duhet të besohet dhe të praktikohet, kush e mohon, është kafir, e kush nuk e praktikon është fasik (mëkatar i madh).

Vaxhib – nuk është sikurse farzi. Është ajo që është vërtetuar me provë e cila ka dy apo më tepër kuptime dhe duhet të praktikohet, mirëpo, praktikuesi nuk duhet të jetë i bindur në obligimin e kësaj rregulle.

Kjo është për arsye se ai i cili mohon këtë rregull nuk bëhet kafir sepse ekziston mundësia e kuptimit të ndryshëm të rregullës përkatëse. Kush nuk praktikon vaxhibin është mëkatar, por, mëkati i tij nuk arrinë shkallën e mëkatit sikur se gjatë lëshimit të farzit.

Kush braktisë praktikimin e farzit ka merituar dënimin në Xhehennem, e kush braktisë praktikimin e vaxhibit nuk ka merituar dënimin e xhehenemit.

Sunneti – në shkollën juridike hanefite ndahet në dy lloje:

Sunnetun muekkede – është njëjtë sikur vaxhibi ai i cili braktisë praktikimin e këtë lloji të sunnetit është mëkatar, mirëpo, mëkati i tij nuk është në nivel të mëkatit për shkak të lënies së farzit. Kush pa qëllim lëshon këtë lloj të sunnetit në namaz, është i obliguar të bëjë selvi-sexhde;

-Sunnetun gajru muekkede – këto janë të gjitha veprime të rekomanduara të të Dërguarit s.a.v.s. siç janë mendubi dhe mustehabi.

Haram – është term i kundërt ndaj farzit dhe kush e bën e ka merituar dënimin e Xhehennemit, e kush nuk e bën për shkak të nënshtrimit ndaj Allahut xh.sh., do të shpërblehet.

Mekruh tahrimen – këto janë veprime të cilat janë më afër haramit dhe janë të ngjashme në obligimin e hudhjes dhe mospraktikimit, në të kundërtën e tyre është praktimi i vaxhibit dhe sunnetit muekkede.

Mekruh tenzihen – këto janë veprime të cilat me vete nuk bartin dënimin e ahiretit, e kush nuk i bën për shkak të nënshtrimit ndaj Allahut xh.sh., do të jetë i shpërblyer. Në të kundërtën e braktisjes dhe mospraktikimit të këtij lloji të mekruhit është pranimi dhe praktikimi i sunnetit gajri muekkede.

[no name]

AGJËRIMI (SAVMI)

Detyra e tretë kryesore islame është agjërimi i muajit të Ramazanit.

Agjërimi është bërë obligim në vitin e dytë hixhrij, me këtë ajet kur'anor:

"O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të devotshëm. (jeni të obliguar për) Ditë të caktuara, e kush është i sëmurë prej jush ose është në udhëtim (e nuk agjëron), atëherë ai (le të agjërojë) më vonë aq ditë. E ata që i rëndon ai (nuk mund të agjërojnë), janë të obliguar për kompensim, ushqim (ditor), i një të varfëri e ai që nga vullneti jep më tepër, ajo është më mirë për të. Mirëpo, po qe se e dini, agjërimi është më i mirë për ju" (El-Bekare, 183-184).

"Ditët e caktuara" që i përmend Kur'ani, janë muaji i Ramazanit, në të cilin filloi shpallja e Kur'anit, si udhërrëfyes për njerëzinë dhe si dëshmi e qartë që shpie në rrugën e drejtë dhe që e ndanë të vërtetën nga e pavërteta.




Historiku i agjërimit

Nga ajeti i cituar më lartë shihet se agjërimi ka qenë i obliguar edhe para Muhammedit alejhisselam. Disa nga ata popuj janë shfarosur, e disa jetojnë edhe sot, siç janë, kinezët, indianët, persianët, egjiptianët etj.

Në ungjijt (sipas Mateut dhe Lukës) gjithashtu flitet për agjërimin. Dispozitat e agjërimit në Dhiatën e Vjetër (Bibël) janë të paqarta, mirëpo dihet se Musai alejhisselam agjëronte nga dyzet ditë.

Fakti se institucioni i agjërimit haset edhe te popujt paganë, flet se edhe këtyre popujve ndonjëherë u kanë ardhur pejgamberë me urdhëresa të njëjta ose të ngjashme, të cilat i ka shpallur edhe Kur'ani.

Ndërkohë që disa popuj agjërimin e kuptonin si vetmundim - duke mos ngrënë asgjë për një kohë të gjatë (brahmanët, budistët), të tjerët hanin, duke e lënë vetëm mishin dhe dhjamin e kafshëve (të krishterët).


Përkufizimi i agjërimit islam


Agjërimi islam është detyrë e domosdoshme fetare për çdo musliman dhe muslimane të moshës madhore dhe të mençur - që të heqë dore nga ushqimi, pija, marrëdhëniet intime, duhani dhe veprimet e ngjashme që e prishin agjërimin edhe atë që nga agimi e deri në perëndim të diellit, me nijet që këtë ta bëjë në emër të All-llahut, nëse për këtë nuk ka pengesa.

Agjërimi mund të jetë:

- farz (agjërimi i muajit të Ramazanit dhe agjërimi i kefaretit);

- sunnet (agjërimi i jevmi-ashures, ditës së nëntë dhe të dhjetë të muajit Muharrem);

- mendub (të agjërosh nga tre ditë për çdo muaj, të hënën dhe të enjten për çdo javë, gjashtë ditët e muajit të Shevvalit, "agjërimin e Davudit", do të thotë, çdo të dytën ditë gjatë tërë vitit);

- mekruh (të agjërosh ditët e Bajramit, vetëm të premten ose vetëm të shtunën, të agjërosh për çdo ditë);

- haram (të agjërojë personi i cili është në gjendje të hajdit apo të nifasit).

Nijeti - qëllimi se do të agjërohet dita e caktuar është çështje e zemrës. Kjo nuk do të thotë se me gojë nuk guxon të shprehet, edhe pse është më mirë të vërtetohet me fjalë. Nijeti (me fjalë) shqiptohet:

"Nevejtu en esume gaden lil-lahi te'ala min she-hri ramadane - vendosa, në emër të All-llahut të ma-dhëruar, që nesër të agjëroj agjërimin e Ramazanit”.

Të zgjohesh para agimit në sehur - syfyr, me qëllim që të agjërosh ditën që vijon, njëkohësisht do të thotë edhe nijet.

Kjo vendosje është e nevojshme për çdo ditë. Kjo, zakonisht, bëhet pas kryerjes së syfyrit, nëse harrohet që kjo të bëhet menjëherë pas sehurit, mund të bëhet deri një orë para dreke.

Çka e prish agjërimin?

Agjërimin e prish: ushqimi, pija, duhani dhe kënaqja e instinkteve seksuale.

Kompensimi i agjërimit (kada dhe kefareti)

Në rastet kur agjërimi prishet pa qëllim duhet (pas Ramazanit) kompensuar ditë për ditë, do të thotë, të agjërohet numri i ditëve të lëshuara.

Megjithatë, agjërimi i prishur me qëllim, tërheq pas vete kefaretin - kundërpagesën që përbëhet nga agjërimi i 60 ditëve krahas atyre që i kompenson (kada), ose të ushqyerit e 60 personave të varfër, ose të ushqyerit e një personi të varfër 60 ditë; ose kundërvlera e kefaretit, gjithashtu, mund t'u ofrohet si ndihmë institucioneve islame, të cilat përgatisin kuadër fetar.

Me prishjen e agjërimit me qëllim nënkuptohet prishja me vetëdije dhe e paarsyeshme.

Për prishjen e agjërimit me dhunë ose nga frika nevojitet të agjërohet ditë për ditë (kada).

Çka nuk e prish agjërimin?

Nëse njeriu, nga harresa, bën diç që e prish agjërimin, agjërimi nuk do t'i prishet, me kusht që të mos e vazhdojë më tej atë veprim, sapo t'i kujtohet se agjëron.

Kush s'është i obliguar të agjërojë?

Agjërimin e Ramazanit nuk është i obliguar ta agjërojë:

- i sëmuri i cili frikësohet se sëmundja do t'i keqësohet - konstatim ky të cilin duhet miratuar në baze të shkathtësisë ose të mendimit të mjekut të specializuar për atë sëmundje;

- udhëtari i cili niset për rrugë që më së paku zgjat 18 orë ecje më këmbë (86 km.), duke mos marrë parasysh me këtë rast mjetin e udhëtimit Mirëpo, Kur'ani porosit që nëse agjërimi nuk e dëmton, më mirë është që ta agjërojë;

- gjidhënësja ose shtatzëna, nëse frikësohet se agjërimi do ta dëmtojë;

- ushtarët, të burgosurit, punëtorët fizikë dhe bujqit, nëse u janë ekspozuar kushteve të atilla të punës dhe të kohës, saqë agjërimi më seriozisht do të ndikonte në shëndetin e tyre (minatori, për shembull).

Të gjithë personat e përmendur janë të detyruar t'i agjërojnë ditët e lëshuara të Ramazanit më vonë -kur për këtë do t'u lejojnë kushtet,

Pleqtë e regjur e të pamundshëm, gjithashtu, nuk janë të obliguar të agjërojnë, por janë të obliguar, nëse kanë mundësi, që për çdo ditë të japin nga një fidje në vlerë të sadekatul-fitrit

Nuk është e lejuar të agjërojë gruaja që ka hajdin - menstruacionin, ose nifasin - lehoninë. Kur të kalojnë këto pengesa, duhet t'i agjërojë ditët e lëshuara.

Të gjithë personat që me arsye objektive janë të penguar të agjërojnë ditët e Ramazanit, duhet natyrisht t'u largohen të ushqyerit publik, në mënyrë që mos t'u japin shkas personave të tjerë, të cilët për këtë nuk kanë arsye.

Kuptimi i agjërimit

Agjërimi, si edhe namazi, numërohet ndër shprehjet më të larta të devotshmërisë - përkushtimit. Ai është bindje e besimit të vërtetë, pa dyfytyrësi e hipokrizi.

Muhammedi alejhisselam thotë:

"I vetmi ibadet që nuk ka dyfytyrësi është agjërimi".

All-llahu xh.sh. thotë:

"Agjërimi është për Mua dhe Unë do të shpërblej për të, sepse njeriu për hir Timin heq dorë nga haja e pija" (Hadithkudsij).

"All-llahu xh.sh. jua ka bërë farz agjërimin e Ramazanit, ndërsa unë po ju obligoj të falni namazin e teravisë, ndaj kush e agjëron Ramazanin dhe e fal teravinë, duke besuar sinqerisht dhe duke patur kujdes për obligimet e veta ndaj All-llahut, do ti falen disa mëkate të caktuara, të cilat i ka bërë deri atëherë"

"Gjithçka ka dyert e veta, e dyert e ibadetit janë agjërimi. Prandaj ai që agjëron edhe kur fle - bën ibadet (Hadith).

Mëshira e All-llahut në veçanti është e mjaftueshme në Ramazan, sepse agjëruesit jo vetëm qe heqin dorë nga ngrënia, pija dhe nga dëshirat e tjera, por edhe nga të gjitha punët e këqija dhe irituese. Atëherë, te njerëzit zhvillohet një ndjenjë e posaçme e solidaritetit, e merhametit dhe e bamirësisë. Besimtari atëherë, më tepër se kurrë, ndjen nevojën për të bërë vepra të mira.

Flijimin që njeriu e bën në emër të All-llahut është masë e imanit të tij. Sa më e madhe të jetë sakrifica në emër të All-llahut, aq më i sinqertë dhe më i thellë është besimi. Për këtë arsye agjërimi është edhe flijim i dëshirave dhe ëndjeve të caktuara, që njëkohësisht është ndër dëshmitë më të forta të imanit të sinqertë të muslimanit.

Agjërimi duhet të jetë shtytës për zhvillimin e të gjitha vetive të ndershme dhe fisnike, sepse kënaqja vetëm e dëshirave trupore, do ta shpinte njeriun në shkallën e kafshës. Prandaj, Muhammedi alejhisselam ka thënë:

"Agjërimin e prishin pesë gjëra:

- gënjeshtra,

- shpifja,

- përgojimi - delendisja,

- betimi i rrejshëm dhe

- shikimi me pasion, afsh".

Sipas kësaj, në mënyrë që agjërimi të jetë ibadet, njeriu duhet të jetë i përshkuar me mendime dhe frikë e respekt ndaj All-llahut, me dhikër, bamirësi, lexim dhe dëgjim të Kur'anit, me qetësi dhe me veti të tjera fisnike.

Muslimani agjëron nga bindja se agjërimi është vullnet dhe urdhëresë e All-llahut xh.sh., gjë që shpie në kënaqësinë e kësaj dhe të botës tjetër, ndaj këtë flijim e bën pa vështirësi dhe lodhje. Agjërimi është njëri ndër faktorët më efektivë në zhvillimin dhe edukimin e vullnetit të njeriut. Shumë duhanxhinj, për shembull, që janë të flaktë pas kësaj shprehie, me ardhjen e Ramazanit pa vështirësi heqin dorë nga kjo.

Mirëpo, sikur të kërkohej prej tyre që këtë ta bënin pasi të ketë kaluar Ramazani, madje edhe për një kohë të shkurtër, kjo për ta do të ishte një mundim dhe vetëmohim i madh.

Me veprimin bamirës të këtij ibadeti shumëkush forcohet dhe çlirohet nga prangat e epsheve të ndryshme, që deri atëherë ka qenë rob i tyre.

Telashet e shumënumërta elementare: uria, etja, shtrëngatat e luftës dhe rrethanat e tjera të papritura, i shpijnë njerëzit në prova dhe mundime të duarnduarta, të cilat shumë më lehtë dhe më me pavështirësi do t'i durojnë ata që agjërojnë, sesa ata që këtë s'e kanë bërë kurrë.

Ana sociale e agjërimit

Që moti është thënë se “i ngopuri nuk i beson të uriturit”, që do të thotë se njeriu nuk mund t'i kuptojë hallet e të varfërve dhe të të uriturve, përderisa nuk e ndjen vetë këtë.

Muaji i agjërimit të obligueshëm ka veprim shumë të fuqishëm në aspektin social e edukues. Agjërimi ia mëson besimtarit vetëmohimin dhe therorinë, si ndaj vetvetes, ashtu edhe ndaj njerëzve të tjerë. Kështu te besimtari zhvillohet ndjenja e dashurisë ndaj njerëzve dhe e vetëmohimit në kuptimin më të gjerë të fjalës. Egoizmi zëvendësohet me bujarinë, sidomos ditëve të Ramazanit. Për këtë arsye për Ramazanin janë të lidhura gati të gjitha dhëniet materiale fetare siç janë: zekati, sadekatul-fitri dhe llojet e tjera të ibadei-malijjes.

Ana shëndetësore e agjërimit

Deri vonë janë theksuar dobitë e agjërimit ekskluzivisht në fushën e adhurimit - ibadetit, ku edhe qëndron kuptimi i tij kryesor: që nga njeriu te formojë një qenie të pastër morale dhe shpirtërisht të afërt ndaj All-llahut xh.sh. Ky qëllim përmendet në ajetin kur'anor "...le'al-lekum tettekun....- ...kështu që të jeni të devotshëm..."

Mirëpo, agjërimin mjekësia moderne sapo e ka zbuluar dhe argumentuar pjesërisht. "Agjëroni - do të jeni të shëndoshë", thotë Muhammedi alejhisselam, duke porositur maturinë në ngrënie dhe pije, në mënyrë që te ruhet elasticiteti dhe fortësia e trupit, shëndeti dhe kthjelltësia mendore, në frymën e fjalëve kur'anore;

"...hani dhe pini e mos teproni, pse Ai (All-llahu) nuk i do ata që e teprojnë (shkapërderdhin)" (El-A'araf, 31).

Muhammedi alejhisselam ka porositur se duhet ndërprerë ngrënien pikërisht atëherë kur të paraqitet oreksi më i madh për të.

Muaji i agjërimit paraqet një pushim dhe rekreacion të përkryer për organizmin. Ngase i Gjithëdijshmi, duke e ditur çka i nevojitet organizmit, e urdhëroi agjërimin.

Me qëllim që agjërimi të ketë veprim bamirës për shëndetin tonë, duhet ndjerë vështirësitë imagjinare dhe duhet larguar nga ushqimet e bollshme.

Për këtë arsye preferohet që përkohësisht të agjërohet edhe pas Ramazanit, në mënyrë që organizmi të mbahet në kondicion dhe vitalitet të gjithmonshëm.

Shumë mjekë dhe mendimtarë e rekomandojnë agjërimin si mjetin më të mirë dhe më efikas për ruajtjen e shëndetit, vitalitetit dhe kondicionit jetësor.

Medicina bashkëkohore shërbehet me agjërimin si metodë të suksesshme për shërimin e shumë sëmundjeve, e në radhë të parë të trashjes.

[no name]

ZEKATI NDIHMESË E OBLIGUESHME ISLAME

Zekati është detyra e katërt themelore islame e cila paraqet manifestimin e dukshëm të besimit islam.

All-llahu xh.sh. thotë:

"Shembulli i pasurisë së atyre që e japin në rrugën e All-llahut, është si i një kokrre që i mbin shtatë kallinj, në secilin kalli njëqind kokrra. All-llahu ia shumëfishon (shpërblimin) atij që dëshiron, All-llahu është bujar i madh, i di qëllimet" (El-Bekare, 261).

Zekati është i obliguar me Kur'an dhe Hadith -me burimet kryesore të Sheriatit, si detyrë e domosdoshme fetare, farzi ajn, e çdo muslimani dhe muslimaneje të pasur, të cilët sipas Sheriatit posedojnë sasi të caktuar të pasurisë - nisabin.

Obligueshmëria e zekatit rrjedh nga më shumë ajete kur'anore, e në veçanti është potencuar në suren Tevbe:

"Merr prej pasurisë së tyre (të atyre që pranuan gabimin) lëmoshë që t'i pastrosh me të dhe t'u shtosh (të mirat) dhe njëkohësisht lutu për ta, se lutja jote është qetësim për ta. All-llahu dëgjon e sheh". (Et-Tevbe, 103).




"Dhe në pasurinë e tyre kanë të drejtë lypësit dhe të ngratët (që kanë nevojë, por nuk lypin)" (Edh-Dharijat, 19).

Nga urdhëresat kur'anore rezulton se zekati është detyrë dhe e drejtë. Detyrë e të pasurve ndaj të varfërve, ndërsa e drejtë e të varfërve ndaj të pasurve.

Shpërblimet për dhënien e zekatit

Për çdo sakrificë që besimtari e bën në emër të All-llahut, Ai i premton shpërblim të shumëfishtë, në këtë dhe në botën e ardhshme - ahiret:

"...e mëshira Ime ka përfshirë secilin send. Atë (Mëshirën) do ta caktoj për ata të cilët ruhen (mëkateve), e japin zekatin dhe për ata që argumentet tona i besojnë" (El-A'raf, 156).

"...Çkado që të jepni nga pasuria, e keni për veten tuaj, po mos jepni për tjetërkë, por vetëm për hir të All-llahut, e çkado që tu jepni të tjerëve nga pasuria, ajo do t'ju kompensohet në mënyrë të plotë duke mos u dëmtuar ju" (El-Bekare, 272).

Historiku i institucionit të zekatit

Institucioni i zekatit u bë obligim për muslimanët qysh në Meke. Mirëpo, meqë muslimanët atëbotë qenë të persekutuar e të keqtrajtuar nga ana e idhujtarëve mekas, kështu që në pikëpamje materiale ishin shumë të dobët, andaj urdhëresa e zekatit nuk mund të zbatohej në tërësi.

Kjo dispozitë përsëri është theksuar në Medine, në vitin e dytë pas hixhretit, në ajetin:

"Faleni namazin dhe jepeni zekatin..." (El-Bekare, 43), prej kur edhe filloi që zekati të kryhet në praktikë.

Vlera, gjegjësisht lartësia e zekatit, nuk është caktuar me Kur'an, siç nuk janë caktuar e precizuar më detajisht as edhe urdhëresat e tjera, siç është namazi, haxhxhi etj. Ato i ka sqaruar dhe me shembullin e vet i ka treguar Muhammedi alejhisselam.

Muhammedi alejhisselam e ka caktuar edhe për-qindjen e ndarjes së zekatit:

"Ndajeni një të dyzetën pjese të pasurisë suaj" (do të thotë, 2,5%), ndërsa Ebu Bekri dhe Omeri e kanë qartësuar detajisht këtë me rregulloret e tyre.

Arabët më të pasur, të cilët në fillim qenë të prirë të kalonin në Islam, këtë urdhëresë e shikonin me dyshim, sepse Islami u paraqit si sistem i ri social.

Mbledhja e zekatit, si edhe e tatimeve dhe kontributeve të tjera, ishte brengë e shtetit islam.

Edhe pse bota arabe gjatë jetës së Muhammedit alejhisselam e pranoi Islamin masovikisht, përsëri shumëkush nuk mundi t'i flakë shprehitë dhe zakonet pagane të tyre. Prandaj ca fise pas vdekjes së Muhammedit alejhisselam refuzuan ta japin zekatin dhe kaluan në anën e ca pejgamberëve të rrejshëm, si Musejleme el-Kedhdhabi, duke deklaruar se nuk e lëshojnë Islamin, por vetëm refuzojnë ta japin zekatin.

Halifi Ebu Bekër pa kurrfarë ngurrimi luftoi kundër këtyre fiseve, duke i detyruar ta japin zekatin.

Domethënia e fjalës zekat

Fjala zekat do të thotë pastrim, ose larje. Ajo gjithashtu ka kuptimin shtim, rritje.

Në kuptimin shpirtëror zekat do të thotë pastrim nga mëkatet dhe kënaqje e vullnetit dhe e urdhërit të All-llahut xh.sh.

Zekati e pastron dhe e çliron njeriun nga makutëria ndaj të mirave të kësaj bote.

Ai të shpie në njohjen se vlera e njeriut matet sipas virtyteve morale dhe humane, e jo sipas pozitës dhe madhësisë së pasurisë.

Zekat do të thotë edhe pastrim i pasurisë nga e drejta (hakku) e huaj, sepse njeriu kurrë nuk është i sigurt edhe krahas kujdesit të tij se diç e palejueshme nuk është futur në pasurinë e tij.

Përqindja dhe llojet e pasurisë për të cilat jepet zekati

Nisab është sasia e caktuar e pasurisë me Sheriat, kështu që kur arrihet kjo sasi - nisabi, hyn në fuqi obligimi për dhënien e zekatit.

Sipas kësaj, zekat nuk jepet në llojin dhe sasinë e pasurisë e cila s'e arrin nisabin ose është e veçuar nga dispozita për dhënien e zekatit.

Lëndë e zekatit është pasuria të cilën pronari e posedon një vit të tërë në pronësinë e tij. Nga kjo veçohet pasuria që shërben për nevojat siç janë: banesa, orenditë shtëpiake, rrobat, mjetet e punës, kafshët për punë, pasuria e caktuar për larjen e borxheve, pastaj prodhimet e duhura ushqimore për ekzistimin e familjes.

Kur'ani nuk e ka precizuar qartë se cilën pjesë dhe nga cili lloj i pasurisë duhet dhënë zekatin. Kur'ani vetëm thotë:

"Të pyesin ty edhe se ç'do të japin. Thuaj: 'Tepricën!' Kështu ua sqaron All-llahu juve argumentet ashtu që të mendoni (çka është mirë e çka është keq)" [El-Bekare, 219).

Sipas kësaj, Kur'ani e ka caktuar parimin e përgjithshëm, ndërsa Muhammedi alejhisselam e ka precizuar këtë urdhëresë: "Jepnie çerekun e një të dhjetës së pasurisë suaj!", që në përqindje i vjen 2,5% ose një e dyzeta pjesë.

Në nevojat shtëpiake të liruara nga dhënia e zekatit bën pjesë edhe stolia e gruas nga guri i çmuar, margaritari, etj.

Ari dhe argjendi, ndërkaq, janë lëndë e zekatit, pa marrë parasysh se për çfarë janë të caktuara, përderisa e përmbushin minimumin e shumës së caktuar me Sheriat - nisabin.

Sipas kësaj, lëndën e zekatit e përbëjnë:

-ari, argjendi, monedhat dhe letrat me vlerë,

-malli për tregti,

-prodhimet bujqësore dhe

-disa kafshë shtëpiake.

Nisabi i arit është 91,6 gram. Në këtë vlerë jepet 2,5%, gjegjësisht një e katërdhjeta pjesë.

Nisabi për argjendin është 641,5 gram. Në këtë vlerë, gjithashtu, jepet 2,5%, gjegjësisht një e dyzeta pjesë. Nisabi i monedhës është adekuat me nisabin e arit. Sendet e arta e të argjendta, stolitë, enët etj. Trajtohen si ar dhe argjend, ndaj sipas të njëjtës bazë caktohet vlera e nisabit.

Nisabi i mallit për tregti është adekuat me nisabin e argjendit. Kjo do të thotë se, nëse pronari posedon mall për tregti në vlerë të nisabit të argjendit, i cili mall e kalon një vit tek ai, është i obliguar të japë zekatin. Ndërkaq, nëse dikush posedon tepricë të mallit (përveç arit e argjendit}, por këtë mall nuk e ka caktuar për tregti, po as për shtimin e pasurisë, në këtë rast nuk është i obliguar të japë zekatin.


Për prodhimet bujqësore që fitohen nga ara ose livadhi të cilët ujiten me ujë të rrjedhshëm ose që u janë ekspozuar reshjeve të natyrës (shiut), jepet dhjetë përqind ose një e dhjeta e sasisë së përgjithshme të prodhimeve. Ndërkaq, për prodhimet, parcelat e së cilave ujiten artificialisht jepet pesë përqind, gjegjësisht e njëzeta pjesë. E njëjta vlen edhe për frutat e pemëve, mjaltin dhe prodhimet qumështore. Nisabi është sa pesë barra anieje, gjegjësisht 653 kg.

Për prodhimet bujqësore zekati jepet menjëherë pas vjeljes së tyre.

Zekati nuk jepet për kafshët e buta, të cilat më pak se gjysmë viti janë në kullota, si edhe për shqerrat. Zekat, gjithashtu, nuk jepet as për kuajt, që bazohet në hadithin e Muhammedit alejhisselam.

Nisabi për kafshët e mëdha është 30 krerë. Për këtë vlerë duhet dhënë një të re që i ka mbushur dy vjet. Më tutje zekati llogaritet sipas parimit vijues: prej 40 deri në 50 krerë - një të re dyvjeçe, prej 60 deri në 69 krerë - dy të reja dyvjeçe, prej 70 deri në 79 krerë - dy të reja; një dyvjeçe e një trivjeçe, prej 80 deri në 89 krerë - dy të reja trivjeçe, prej 90 deri në 100 krerë - tri të reja dyvjeçe, prej 100 deri në 109 krerë - tri të reja - dy dyvjeçe, ndërsa një njëvjeçe etj. Në çdo 30 krerë të ardhshëm jepet një e re dyvjeçe, ndërsa në 40 - një e re trevjeçe.

Zekati në kafshët e imëta - dhen e dhi, jepet sipas këtij parimi: prej 40-120 copë - një dele, prej 121-200 copë - dy dele, prej 201-399 copë - tre dele, prej 400 copë - katër dele. Më tutje në çdo njëqind jepet nga një dele.

Zekati për huazime jepet në të holla, në ar, në argjend, në mallra tregtie si dhe në vlera të tjera.

Obligimi për dhënien e zekatit fillon:

- kur huazimet në mallra tregtie realizohen në vlerë të një të pestës [1/5] së nisabit,

- kur realizohet nisabi i plotë i huazimeve të cilat rrjedhin nga marrëdhëniet kontraktuese dhe jotregtare (siç është trashëgimia, testamenti, mehri, qiraja etj.) me kusht që të ketë kaluar një vit nga skadimi i afatit të borxhit.

Kujt i jepet zekati?

Sipas Kur'anit (suretu Tevbe, ajeti 60) të dhënat e obligueshme fetare, zekati dhe sadekatul-fitri, mund të shpenzohen dhe të shpërndahen në njërën nga këto tetë kategori:

1. për të varfërit,

2. për të ngratët,

3. për punonjësit (që e tubojnë),

4. për ata që duhet përfituar zemrat e tyre,

5. për lirimin nga robëria,

6. për të mbyturit në borxhe,

7. për në rrugën e All-llahut dhe

8. për atë që ka mbetur në rrugë.

Këto kategori nuk mund të shfuqizohen - abrogohen, po as të shuhen. Për prioritetin e njërës kategori mbi tjetrën në rastin e dhënë, është i obliguar të kujdeset pushteti kompetent islam.

Në rastet tona, sipas mendimit të shumicës së ulemave, më e rëndësishmja është kategoria e shtatë "për të mirën e përgjithshme - për në rrugën e All-llahut - fi sebilillahi", që përfshin të gjitha llojet e arsimit dhe edukimit islam, gjegjësisht ngritjen dhe zhvillimin e instituteve dhe enteve fetare, qëllimi i të cilave është ruajtja dhe avancimi i parimeve islame.

Sipas dispozitave të fikhut, zekati, parimisht, mund t'u jepet: vëllezërve, motrave, fëmijëve të tyre, mixhallarëve, motrave te babait dhe fëmijëve të tyre, tezeve dhe dajëve dhe fëmijëve të tyre. Zekati, gjithashtu, mund t'u jepet edhe fqinjëve.

Prioritet te dhënia e zekatit kanë të afërmit, pastaj të familjes së largët, fqinjët, përderisa i mbushin kushtet për pranimin e zekatit.

Zekati, sipas dispozitave të Sheriatit, nuk mund t'i jepet:

- jomuslimanit,

- personit që ka pasuri të mjaftueshme për mirëmbajtje,

- burri gruas, po as gruaja burrit,

- brezit ngjitës: babait, nënës, gjyshit, gjyshes, po as dhe brezit zbritës: fëmijëve, nipave...,

- personit të sëmurë mentalisht dhe te miturit, të cilët nuk e kuptojnë rëndësinë e zekatit. Ndërkaq, mbikëqyrësit - tutorët e tyre mund ta marrin zekatin në emër të tyre,

- borxhliut tënd, për shkak të pagimit të borxhit me zekat.

Vërejtjet për mosdhënien e zekatit

All-llahu xh.sh. thotë:

“Ja, ju jeni ata që ftoheni për të dhënë në rrugën e All-llahut (për luftë kundër armikut tuaj), e dikush prej jush bën koprraci, e kush bën koprraci, ai bën kundër vetvetes, All-llahu s'ka farë nevoje, e ju jeni të varfër (keni nevojë). Po nëse ju ia ktheni shpinën, Ai do t’ju zëvendësojë me një popull tjetër, që nuk do të jetë si ju" (Muhammed, 38).

“O ju që keni besuar, a t’ju tregoj për një tregti të bujshme që ju shpëton prej një dënimi të dhembshëm? T’i besoni All-llahut dhe të dërguarit të Tij, të luftoni në rrugën e All-llahut me pasurinë tuaj dhe me veten tuaj, e kjo është shumë më e dobishme për ju, nëse jeni që e dini” (Es-Saff, 10-11).

“Ata, të cilët bëjnë koprraci me atë që nga të mirat e veta u dha All-llahu, të mos mendojnë kurrsesi se ajo është në dobi të tyre. Jo, ajo është në dëm të tyre. Ajo e mirë me çka bënë koprraci, në ditën e kiametit do t’u mbështillet në qafën e tyre. All-llahut i mbesin trashëgim qiejt dhe toka, All-llahu është i njohur mirë me atë që veproni”(Ali Imran, 180).

Sadekatul-fitri

Sadekatul-fitri është obligim pronësor islam - vaxhib për muslimanët më të pasur, që kryhet gjatë muajit të Ramazanit - duke dhënë një vlerë të caktuar në të holla ose në natyrë, muslimanëve më të dobët ekonomikisht, gjegjësisht enteve dhe instituteve fetare-arsimore.

Në bazë të urdhëresave kur'anore të kuptimit të përgjithshëm që kanë të bëjnë me të dhënat materiale fetare, si dhe në bazë të fjalëve të Muhammedit alejhisselam, që kanë të bëjnë me këtë obligim, juristët islamë këtë obligim e kanë radhitur në vaxhib -obligim islam i shkallës së dytë.

Muhammedi alejhisselam thotë: "Agjërimi i Ramazanit do të jetë i ndaluar ndërmjet tokës dhe qiellit, derisa besimtari ta japë sadekatul-fitrin", që do të thotë se agjërimi i muslimanit i cili nuk e jep sadekatul-fitrin nuk do të jetë i pranuar tek All-llahu xh.sh.

Muhammedi alejhisselam këtë detyrë të muslimanëve më të pasur ndaj më të varfërve, e ka përmendur shpesh dhe i ka urdhëruar që tu ndihmojnë gjatë ditëve të Bajramit, në mënyrë që bashkërisht të mund t'i shijojnë ditët e gëzueshme e të hareshme të Bajramit.

Të obliguarit e sadekatul-fitrit

Sadekatul-fitrin janë të obliguar ta ndajnë të gjithë muslimanët dhe muslimanet më të pasur, pa marrë parasysh moshën. Sipas kësaj, mosha madhore nuk është kusht, si tek ibadetet e tjera, për kryerjen e këtij obligimi. Në emër të fëmijëve këtë obligim do ta japin prindërit ose kujdestarët e tyre.

Muslimani i cili për çfarëdo arsye nuk e ka agjëruar Ramazanin, është i obliguar, gjithashtu, ta japë sadekatul-fitrin, përderisa posedon mjete.

Sadekatul-fitrin është i obliguar ta japë secili musliman të cilit, pas nevojave të rregullta, në ditën e parë të Bajramit të Ramazanit, i tepron vlera e një sadekatul-fitri.

Sadekatul-fitri mund të jepet në natyrë ose në të holla, varësisht nga mundësitë materiale të të obliguarit. Sipas shumicës së juristëve islamë, sadekatul-fitri në natyrë është një sa'a (sa'a=3,332 gram) grurë, gjegjësisht një të ushqyer normal njëditor për një person mesatar, sipas standardit të tij.

Ndërmjet zekatit dhe sadekatul-fitrit ekzistojnë dy dallime kryesore:

- zekati jepet në kapital, ndërsa sadekatul-fitri në person,

- zekati mund të jepet gjatë tërë vitit, ndërkaq sadekatul-fitri vetëm gjatë Ramazanit, gjegjësisht para faljes së namazit të Bajramit.

Kuptimi dhe rëndësia e zekatit dhe e sadekatul-fitrit

Zekati, sipas fjalëve të Pejgamberit alejhisselam, është "sadakë e cila merret prej të pasurve dhe u jepet të varfërve". Dhënien e zekatit, Islami nuk ia ka lënë vullnetit të njeriut, por e ka rregulluar dhe caktuar me Sheriat. Islami e ka urdhëruar një përqindje të caktuar për të gjitha burimet e fitimit - arit, argjendit, monedhës, tregtisë, prodhimeve bujqësore, pemëve, kafshëve të mëdha e të imëta, pasurisë në tokë etj.

Nisabi i çdo lloji të këtillë është aq sa të reflektojë drejtësinë dhe reciprocitetin, kështu që zekati nuk e ngarkon tepër njeriun, po as që ia përvetëson fuqinë që i nevojitet.

Islami, gjithashtu, e ka caktuar edhe sadekatul-fitrin, duke e obliguar me të çdo musliman, mundësitë e të cilit e tejkalojnë atë që i duhet për një ditë dhe një natë. Pra, muslimani përmes fesë së tij mësohet në solidaritet dhe dhembshuri të ndërsjellë.

Zekati paraqet pastrim të pasurisë, lartësim shpirtëror dhe ilaç nga koprracia. All-llahu xh.sh. thotë:

"Merr prej pasurisë së tyre lëmoshë që t'i pastrosh me të dhe t'u shtosh (të mirat)..." (Et-Tevbe, 103).

Zekati është obligim material, të cilin Islami e lidh me imanin dhe me përkushtimin ndaj All-llahut xh.sh. Mohimin e së drejtës së të varfërit, Kur'ani e krahason me mohimin e Ahiretit dhe të ringjalljes pas vdekjes:

"... dhe për idhujtarët është mjerim i madh, të cilët nuk e japin zekatin dhe mu ata e mohojnë botën tjetër" (Fussilet, 6-7).

Islami, kështu, e zgjidh obligimin e solidaritetit shoqëror, me atë që këtë e shpall ndër themelet e tij primare... Ai gjithashtu e mëson besimtarin se ky institucion është i lidhur me imanin, ndaj kush e kryen me kënaqësi, kjo është dëshmi se imani është bërë pjesë përbërëse e qenies së tij.

Andaj muslimani nuk mbetet vetëm me të dhënat e obligueshme të zekatit. Para tij ndodhen një sërë formash të dhënieve vullnetare, të cilat ia preferon feja. Zekati, në të vërtetë, është ndarje apo veçim minimal për solidaritetin shoqëror që e kërkon Islami.

Pasuria e egoistit në këtë botë është e privuar nga bekimi dhe bereqeti.

"... e çkado që të jepni, Ai e kompenson atë dhe Ai është dhuruesi më i madh" (Sebe', 39).

"Ata, të cilët bëjnë koprraci me atë që nga të mirat e veta u dha All-llahu, të mos mendojnë kurrsesi se ajo është në dobi të tyre. Jo, ajo është në dëm të tyre. Ajo e mirë me çka bënë koprraci, në ditën e kijametit do tu mbështillet në qafën e tyre..."(Ali Imran, 180).

Ata që ndajnë, gëzojnë mëshirën dhe mbrojtjen e Zotit:

"Ai (Zoti) tha: 'Dënimi im është ai me të cilin e godas cilin dua, e mëshira Ime ka përfshirë secilin send. Atë (mëshirën) do ta caktoj për ata të cilët ruhen (mëkateve), e japin zekatin dhe për ata që argumentet tona i besojnë" (El-E'araf, 156).

Muhammedi alejhisselam lidhur me këtë thotë: "S'ka ditë që gdhijnë njerëzit, e të mos i vizitojnë dy melekë, prej të cilëve njëri thotë: - O Zot, kompensoji atij që ndan, ndërkaq tjetri thotë: - O Zot, zhduke atë që bën koprraci!"

[no name]

HAXHXHI

Haxhxhi është detyra e pestë kryesore islame, e cila përbëhet nga:

- veshja e ihramit - nijjeti;

- rrotullimi rreth Qabes - tavafi;

- ecja e shpejtë ndërmjet Safasë dhe Merves - sa'ji;

- qëndrimi në Arafat - vukufi dhe

- ritet tjera të haxhxhit.

Obligueshmëria e haxhxhit bazohet në urdhëresën kur'anore:

"Për hir të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi tek ajo" (Ali Imran,97).

Urdhëresa e haxhxhit bazohet edhe në hadithin e Muhammedit alejhisselam, ku thuhet: “O njerëz, rreptësisht ju është urdhëruar haxhxhi, ndaj vizitojeni Qaben”.




Haxhxhi, sipas kësaj, është urdhëresë e domosdoshme e All-llahut xh.sh., të cilën çdo musliman e ka për detyrë, kur t'i plotësojë kushtet, ta kryejë një herë në jetë.

Haxhxhin e ka për detyrë ta kryejë çdo musliman i mençur, i moshës madhore, i lirë, i pasur, i shëndoshë dhe i siguruar. Me moshën madhore nënkuptohet muslimani (muslimanja) i pjekur i cili, sipas dispozitave të Sheriatit, është i detyruar të kryejë obligime të caktuara fetare.

Obligimi i haxhxhit hyn në fuqi sapo muslimani të sigurojë tepricë te caktuar të mjeteve materiale, të mos jetë borxhli, ta ketë të siguruar banesën dhe furnizimin e familjes gjatë mungesës së tij, pastaj të sigurojë mjete për shkuarje dhe ardhje nga haxhxhi.

Që muslimanja të jetë e obliguar për kryerjen e haxhxhit, patjetër te ketë mahremin e vet, gjegjësisht burrin ose mashkullin, i cili s'mund të martohet me të, ose të jetë në shoqëri me më shumë gra.

Obligimi i haxhxhit fillon prej atij momenti kur të plotësohen kushtet e lartpërmendura.

Personi që është i obliguar ta kryejë haxhxhin, por nuk është i aftë për shkak të shëndetit apo të moshës, është i detyruar të përgatisë një bedel -zëvendës i cili do ta kryejë haxhxhinn në emër të tij. Bedeli do ta bëjë nijjet për atë që e zëvendëson.

Për bedel duhet marrë personin që e ka kryer haxhxhinn për vete dhe i cili i njeh dispozitat islame dhe ato të haxhxhit.

Dispozitat dhe rregullat e haxhxhit

Haxhxhi si edhe detyrat e tjera kryesore islame, ka dispozitat dhe rregullat e veta të bazuara në Kur'an dhe Sunnet.

Farzet e haxhxhit janë:

- ihrami,

- qëndrimi nëArafat - vukufi dhe

- tavafuz-zijare.

Ihrami është nijjeti, me të cilin haxhiu fillon t'i kryejë ceremonitë e haxhxhit, me çka disa gjëra i ndalohen, edhe pse përndryshe i ka të lejuara. Ihrami, gjithashtu, nënkupton veshjen e dy çarçafëve të bardhë të cilët e mbulojnë pjesën e sipërme dhe të poshtme të trupit, ndërkaq veshen menjëherë para shkuarjes për në Meke, në vende të caktuara - mikate.

Ihram do të thotë nënshtrim i vetëdijshëm ca shtrëngimeve dhe kufizimeve gjatë kryerjes së haxhxhit, Kështu, për shembull, për meshkujt është e ndaluar të veshin tesha të qepura, ta mbulojnë kokën, të rruhen, t'i presin thonjtë, të gjuajnë, t'i shkatërrojnë bimët etj.

Ceremonitë e haxhxhit, pas veshjes së ihramit, fillojnë me faljen e dy rekateve së bashku me telbijjen, që shqiptohet kështu:

Lebbejkall-llahumme, lebbejk. Lebbejke la she-rike leke lebbejk. Innel-hamde venni'mete leke vel-mulk. La sherike lek!

"Të përgjigjem, o Zot, të përgjigjem. Vetëm Ty të përgjigjem, Ti s'ke shok. Çdo lëvdatë, mirësi dhe fuqi vetëm Ty të takon! Sepse Ti s'ke shok!"

Pas ardhjes në Meke, kryhet tavaful-kudumi -shtatë rrotullime rreth Qabes, e pastaj sa'ji - ecja me të shpejtë ndërmjet dy kodrinave - Safasë dhe Merves - po ashtu shtatë herë.

Ditën e nëntë të Dhulhixhxhes (në prag të Bajramit të Kurbanit) bëhet vukufi - qëndrimi në Arafat afër Mekes.

Në Arafat, në kohën e drekës, falen bashkë dreka dhe ikindia, e pastaj haxhinnjtë pas perëndimit të diellit shkojnë në Muzdelife, ku gjithashtu, falin akshamin dhe jacinë duke i bashkuar këto në kohën e jacisë.

Me ardhjen në Mine, në afërsi të Mekes, haxhinjtë e kryejnë njërin nga vaxhibet e haxhxhit-hudhjen, gjuajtjen e guralecave - gurëzim simbolik i shejtanit, e pastaj sipas nevojës e bëjnë therrjen e kurbanëve.

Pas këtyre ceremonive, haxhinjtë kthehen në Meke, ku e kryejnë farzin e fundit të haxhxhit - tava-fuz-zijaren - shtatë rrotullime rreth Qabes.

Pas kryerjes së këtij farzi, haxhinjtë lirohen prej të gjitha ndalesave të ihramit, përveç marrëdhënieve intime me gratë e tyre.

Gratë gjatë kryerjes së haxhxhit veprojnë si edhe meshkujt, përveç që kanë disa lehtësime, të cilat mund t'i kryejnë:

- mund ta mbulojnë kryet,

- mund të veshin ihrame të qepura dhe veshje të tjera të përshtatshme dhe të pranuam me

Sheriat,

- nuk do të qethen, por vetëm do t’i presin pak flokët,

- nuk do të ecin me të shpejtë rreth Qabes dhe në sa’j, etj.

Pas kryerjes së tavaful-veda'it, rrotullimit lamtumirës rreth Qabes, haxhinnjtë i përfundojnë ceremonitë e haxhxhit.

Vaxhibet e haxhxhit janë:

- qëndrimi në Muzdelife,

- sa'ji ndërmjet Safasë dhe Merves,

- remj - gjuajtja e guralecave në Mine,

- tavaful-veda'i - tavafi lamtumirës (përveç mekasve),

- rruarja e kokës ose qethja, dhe prerja e thonjve...

Sunnetet e haxhxhit janë:

- falja e dy rekateve nafile me rastin e veshjes së ihrameve në mikat,

- larja në mikat,

- veshja e dy çarçafëve të bardhë - ihrameve,

- leximi i telbijjes - Lebbejke...

- ndarja e lëmoshës më me shpirtmadhësi.

Kefaretet

Meqë ekziston një sërë ritesh të përcaktuara dhe shtrëngimesh, ekziston edhe mundësia që disa prej tyre të shkelen me qëllim ose pa qëllim, për çka është i përcaktuar kefareti - shpagimi, i cili përbëhet nga therrja e kurbanit - devesë, dashit, ose nga ndarja e lëmoshës, varësisht nga pesha e kundërvajtjes që është bërë. Për disa kundërvajtje haxhxhinn duhet përsëritur.

Kuptimi dhe rëndësia e haxhxhit

Duke u falur pesë herë në ditë, muslimani kthehet drejt Qabes e cila ndodhet në Meke, e që është simbol i ibadetit dhe xhamia e parë në tokë në të cilën, All-llahu xh.sh. ka urdhëruar t'i bëhet ibadet dhe të lartësohet Qenia e Tij.

Qabja është faltore e All-llahut xh.sh. të cilën, sipas urdhërit të Tij, e ndërtuan Ibrahimi dhe Ismaili alejhimesselam që të jetë vend ku do të tubohen njerëzit e tërë botës...

"Shtëpia (xhamia) e parë e ndërtuar për njerëz, është ajo që u ngrit në Beke (Meke), e dobishme dhe udhërrëfyese për mbarë njerëzimin. Aty ka shenja të qarta: vendi i Ibrahimit, dhe kush hyn në të, ai është i sigurt" (Ali Imran, 96-97).

Haxhxhi është udhëtim fetar dhe i vetmi ibadet, i cili lë gjurmët me të ndershme në shpirtin e muslimanit.

Haxhxhi i fshin mëkatet, i mbulon mangësitë dhe i ndriçon anët e errëta të jetës së njeriut.

Muhammedi alejhisselam thotë: "Kush e kryen haxhxhinn në rregull dhe pa gabime, bëhet i pastër, sikur të jetë i lindur nga nëna përsëri".

Haxhxhi ka edhe vështirësi, të cilat muslimani i tejkalon me një kënaqësi të veçantë, sepse është i vetëdijshëm se me ketë shpreh përkulshmëri ndaj Zotit të vet.

Haxhxhi është ushtrim për durimin e mundimeve dhe të ngarkimeve, ndaj për këtë arsye është pjesë përbërëse e luftës në rrugën e Zotit.

Në haxhxh tubohen me miliona muslimanë nga të gjitha vendet e botës. Gjatë kohës së haxhxhit të gjithë njerëzit janë të njëjtë: nuk ka dallim sipas racës, kombit, pozitës shoqërore... Të gjithëve u rri në zemër dhe në gjuhë vetëm All-llahu ekber, Lebbejkall-llahumme lebbejk...

Pamja në Arafat është e pashembullt. Pa mëdyshje ta përkujton Ditën e Kijametit, qëndrimin dhe përgjegjësinë para All-llahut xh.sh.