E diela e të verbrit

[Kryeengjelli]

E diela e të verbrit. Joani 9;1-38

Mbajtur ne katedralen 'NGJALLJA E KRISHTIT" ne Korce
nga Mitropoliti i Korces Hiresia e Tij Imzot Joani


Kur po kalonte, pa një njeri që ishte i verbër që nga lindja. Dhe dishepujt e tij e pyetën duke thënë: “Mësues, kush ka mëkatuar, ai apo prindërit e tij, që ai ka lindur i verbër?”. Jisui u përgjigj: “As ai, as prindërit e tij s'kanë mëkatuar, por kjo ndodhi që tek ai të dëftohen veprat e Perëndisë. Unë duhet t'i kryej veprat e atij që më ka dërguar sa është ditë; vjen nata kur askush nuk mund të veprojë. Derisa jam në botë, unë jam drita e botës”. Pasi kishte thënë këto gjëra, pështyu përdhe, bëri baltë me pështymë dhe leu sytë e të verbrit me të. Pastaj i tha: “Shko, lahu në pellgun e Siloamit” (që do të thotë: dërguar); dhe ai shkoi atje, u la dhe u kthye duke parë. Atëherë fqinjtë dhe ata që më parë e kishin parë të verbër, thanë: “A s'është ky ai që rrinte ulur dhe lypte?”. Disa thoshin: “Ai është”. Të tjerë: “I përngjan atij”. Dhe ai thoshte: “Unë jam”. I thanë pra: “Si të janë hapur sytë?”. Ai u përgjigj dhe tha: “Një njeri, që quhet Jisu, ka bërë baltë, m'i leu sytë dhe më tha: "Shko te pellgu i Siloamit dhe lahu". Dhe unë shkova atje, u lava dhe m'u kthye drita e syve”. Dhe ata i thanë: “Ku është ai?”. Ai u përgjigj: “Nuk e di”. Atëherë ata e çuan te farisenjtë atë që më parë kishte qenë i verbër. Dhe ishte e shtunë kur Jisui bëri baltën dhe ia hapi sytë. Edhe farisenjtë, pra, e pyesnin përsëri si e fitoi dritën e syve. Dhe ai u tha atyre: “Më vuri baltë mbi sy, u lava dhe shoh”. Atëherë disa farisenj thanë: “Ky njeri nuk është nga Perëndia, sepse nuk e respekton të shtunën!”. Të tjerë thoshin: “Si mund të kryejë shenja të tilla një njeri mëkatar?”. Dhe kishte përçarje midis tyre. E pyetën, pra, përsëri të verbrin: “Po ti, ç'thua për atë për faktin që t'i ka hapur sytë?”. Ai tha: “Éshtë një profet”. Por Judenjtë nuk besuan se ai kishte qenë i verbër dhe se kishte fituar dritën e syve, derisa thirrën prindërit e atij që kishte fituar dritën e syve. Dhe i pyetën ata: “A është ky djali juaj, për të cilin ju thoni se ka lindur i verbër? Vallë si sheh tani?”. Prindërit e tij, duke u përgjigjur atyre, thanë: “E dimë se ky është djali ynë dhe se ka lindur i verbër, por ne nuk dimë se si sheh tani ose se kush ia ka hapur sytë; pyeteni atë; ai moshë ka, do t'ju flasë për veten e vet”. Këto thanë prindërit e tij, sepse kishin frikë nga Judenjtë; sepse Judenjtë kishin vendosur që, nëse dikush do ta rrëfente Jisuin si Krishti, do të përjashtohej nga sinagoga. Prandaj prindërit e tij thanë: “Moshë ka, pyeteni atë”. Atëherë ata e thirrën përsëri njeriun që kishte qenë i verbër dhe i thanë: “Jepi lavdi Perëndisë; ne e dimë se ai njeri është mëkatar”. Ai atëherë u përgjigj dhe tha: “Në është mëkatar, nuk e di, por di një gjë, që isha i verbër dhe tani shoh”. E pyetën përsëri: “Ç'të bëri? Si t'i ka hapur sytë?”. Ai u përgjigj atyre: “Unë tashmë ua kam thënë dhe ju nuk keni dëgjuar; pse doni ta dëgjoni përsëri? Doni ndoshta të bëheni edhe ju dishepuj të tij?”. Por ata e fyen dhe thanë: “Ti je dishepull i tij, por ne jemi dishepuj të Moisiut! Ne e dimë se Perëndia i foli Moisiut; sa për atë, nuk e dimë se nga është”. Ai njeri u përgjigj dhe u tha atyre: “E pra, është e çuditshme që ju të mos dini nga është ai; megjithatë ai m'i hapi sytë! Dhe ne e dimë se Perëndia nuk i dëgjon mëkatarët, por nëse dikush është i druajtshëm ndaj Perëndisë dhe bën vullnetin e tij, ai atë e dëgjon! Që prej fillimit të botës nuk është dëgjuar që dikush t'ia ketë hapur sytë një të linduri të verbër. Po të mos ishte ky nga Perëndia, nuk do të mund të bënte asgjë”. Ata u përgjigjën dhe i thanë: “Ti ke lindur i tëri në mëkate e don të na mësosh?”. Dhe e nxorën jashtë. Jisui e mori vesh se e nxorën jashtë dhe, kur e gjeti, i tha: “A beson ti në Birin e Perëndisë?”. Ai u përgjigj dhe tha: “Kush është, Zot, që unë të besoj në të?”. Dhe Jisui i tha: “Ti e ke parë; është pikërisht ai që po të flet”. Atëherë ai tha: “Unë besoj, o Zot”; dhe e adhuroi.



Ju e dini se në Kishën Orthodhokse gjithmonë ka qenë një traditë, që ditën e Dielë përveç meshimit edhe si pjesë e meshimit ishte dhe predikimi. Predikimi jo në kuptimin që thjesht dikush do të fliste, por të gjithë duhet të merrnin pjesë për të kuptuar diçka më tepër rreth kësaj gjëje që bëjmë, për të kuptuar diçka më tepër rreth atyre fjalëve që fliten. Është i vetmi vend ku mund të vihet për të dëgjuar fjalët e jetës dhe ndonëse duket e habitshme pikërisht në këtë vend, ku janë fjalët e jetës vijnë shumë pak veta. Ndërsa në vende të tjera - nuk po them se janë fjalët e vdekjes, por shpeshherë fjalë të kota - njerëzit sulen me vrap.
Ungjilli i sotëm është një Ungjill i cili në ciklin e Kishës, lexohet mbas Pashkës, sepse periudha mbas Pashkës është një periudhë ku të krishterët e parë inicoheshin në misteret. Tek të krishterët e parë ishte një besim shumë i madh, që misteret nuk mund të kuptoheshin dot, nëse nuk do të ishin ndriçuar nga hiri i Shpirtit të Shenjtë. Prandaj pritej sa të pagëzoheshin katikumenët, pastaj u shpjegoheshin misteret. Ajo që ishte e vërtetë për shekujt e parë është e vërtetë dhe sot. As sot nuk mund të kuptohen misteret e Kishës nëse shpirtrat dhe zemrat tona nuk preken dhe ndriçohen nga Shpirti i Shenjtë. Nëse fjalët e Ungjillit do të depërtojnë në zemrat tona është e pamundur që ata mos të preken dhe nëse ato fjalë prekin, zemra zbutet dhe kur zemra fillon dhe zbutet kupton gjëra që mendja kurrë nuk do të mundte t’i kuptonte dot. Gëzimi që të jep feja, nuk mund të krahasohet as me një gëzim tjetër. Nëse njerëzit do ta shijonin këtë gëzim do të prisnin që më 5 të mëngjezit që të hapej Kisha dhe gjithsekush që e ka provuar këtë gëzim e di se për çfarë bëhet fjalë. Shenjtorët e parë të Kishës i luteshin Zotit dhe i thoshin “Zot, ndale gëzimin se nuk e mbajmë dot”. Ne shpeshherë nuk përpiqemi për këtë pikërisht sepse na mungon përvoja, na mungon një përvojë e thellë shpirtërore e cila duhet të kultivohet brenda Kishës. Nëse do të fillojmë ta ndiejmë fuqinë e mistereve të Kishës, atëherë shpirtrat tanë do të fillojnë të ndriçohen, atëherë ne do të kuptojmë çdo fjalë të Ungjillit, sepse nuk ishte diçka e rastësishme që sa herë që dëgjonin Ungjillin, shumë nga shenjtorët qanin, sepse në çdo fjalë ata kuptonin diçka tjetër. Çdo fjalë për shumë njerëz mund të ketë kuptime të ndryshme. Një njeri që fillon dhe ndriçohet nga hiri i Shpirtit të Shenjtë Ungjilli për të bëhet realisht fjalë e jetës dhe ai do të thotë bashkë me Shën Pjetrin, sa herë që ndoshta dikush do të përpiqej ta largonte nga Ungjilli “ku të shkoj, Ti ke fjalë jete”. Ungjilli i sotëm ishte një Ungjill pak a shumë i gjatë, tregon një histori shërimi e megjithatë theksi nuk është vetëm tek shërimi, theksi është pikërisht tek dinamika e ngjarjes tek dialogu midis Krishtit dhe njeriut të verbër.
Aty thuhet se ishte një i verbër. Në Lindjen e Mesme dielli është shumë i fortë dhe sëmundja e syve është shumë e përhapur ka shumë të verbër dhe duke parë gjithë sëmundjet e ndryshme njeriu fillon dhe mendon për gjëra të tjera. Ky Ungjill për të cilin ne mund të flasim për orë e orë, sepse Ungjilli është një thesar shumë i madh, sa më shumë të zhytesh aq më tepër xhevaire do të nxjerrësh. Gjithçka do një punë do një sakrificë të madhe. Thesari më i madh gjendet pikërisht në thellësi të shpirtrave tanë. Nëse do të jemi në gjendje që ta hapim zemrën dhe shpirtin, atje do të gjejmë Mbertërinë e Zotit. Kur Zoti iu tha nxënësve që Mbretëria e Zotit është brenda jush, nuk e tha për diçka figurative, por e tha realisht sepse në thellësinë e çdo njeriu, pikërisht është Mbretëria e Zotit, sepse çdo shpirt njerëzor është krijuar sipas ikonës së Perëndisë, qoftë e beson ai ose jo dhe pikërisht duke pasur këtë në mend vjen dhe tragjizmi i jetës, shikon mijëra e mijëra njerëz të sëmurë, jo vetëm të sëmurë fizikisht, por të sëmurë shpirtërisht. Ne ndoshta nuk shikojmë shumë njerëz që janë të verbër fizikisht, por të verbër shpirtërisht ne shohim vazhdimisht. Sëmundja dhe vdekja mbretëron kudo dhe ndonëse në atë kohë ishte përhapur mendimi se çdo sëmundje duhet të lidhej me një faj personal ose me një faj të prindërve të tij, por Zoti e shtrin pak më tepër atë. Ajo që donte të thoshte Zoti ishte pikërisht kjo gjë që në të gjithë botën edhe kur ne nuk kemi faj personal, mëkati e ka shtrirë fronin e tij. Nuk ka pjesë të krijimit që të mos e ketë kapur prishja, gjithë universi shkon drejt prishjes, kush ka sy shpeshherë e shikon këtë. Shumë njerëz të shenjtë e kanë filluar jetën e shenjtërisë, pikërisht sepse u prekën nga kjo gjë, panë që mëkati dhe vdekja kanë prekur gjithçka, sado që ne të mundohemi dhe të maskohemi, sado të bëjmë makiazh dhe të freskohemi, përsëri plakja dhe vdekja sulmon çdo qenie njerëzore. Ajo që është më e sigurta nga të gjitha është vdekja. Nëse nuk do të ishte mëkati nuk do të ishte as sëmundja edhe as vdekja. Zoti nuk erdhi thjesht për të dhënë një teori të re morali, ose thjesht vetëm disa rregulla morale. Zoti erdhi për ta ndryshuar rrënjësisht natyrën e rënë të njeriut. Ne shpeshherë në predikime ndalemi vetëm në anën morale dhe harrojmë diçka që është pjesa më e rëndësishme. Çfarë beson Kisha? Përse erdhi Zoti? Kush ishte vepra e tij shpëtimtare? Si mund ta quajmë ne shpëtimtar dikë që nuk e dimë se nga se na ka shpëtuar? Pikërisht Zoti erdhi për ta transformuar këtë natyrë të rënë. Erdhi për t’i dhënë njeriut dimensionin e parë, për t’i dhënë çdo shpirti njerëzor bukurinë e tij të parë, për ta ndriçuar. Dhe jo më kot në Ungjillin e sotëm, etërit e Kishës kanë parë diçka. Kur Zoti pështyu, mori dhe’, bëri baltë dhe i leu sytë, gjithsekujt nga ne i kujton kapitullin e parë të gjenezës kur Zoti krijoi njeriun. Krishti erdhi për të rikrijuar gjithçka. Gjithçka që ishte prishur dhe deformuar nga mëkati i njeriut, Zoti erdhi për ta restauruar përsëri atë ikonë që ishte prishur. Këtu qëndron vepra shpëtimtare e Krishtit, të gjitha të tjerat janë në funksion të saj. Çfarëdo gjëje që të bëjmë ne, nëse kjo nuk do të na ndikojë për të ndryshuar natyrën tonë ajo nuk do të ketë efekt. Asnjë bekim nuk ka efekt nëse nuk aplikohet. Nuk mjafton vetëm të besosh tek barnat nëse ato nuk aplikohen në trupin tënd. Edhe besimi tek Krishti askujt nuk do t’i sjellë dobi, nëse mësimet e besimit nuk do të aplikohen në jetën tonë të përditshme. Nuk mund ta besosh diçka nëse nuk e aplikon atë çdo ditë. Nëse Krishti nuk ndryshon jetën e gjithsecilit nga ne, askush nuk do të ketë dobi nga kjo gjë. Nëse Ungjilli nuk ndryshon jetën tonë, askush nuk do të ketë dobi. Nëse një Pashkë vjen dhe shkon dhe ne jemi po njësoj dhe mbase edhe më të këqinj, ç’kuptim kanë pasur gjithë këto festime, do të thotë se: gjithçka që kemi folur dhe kemi thënë, nuk ka pasur asnjë vlerë për ne.
Asnjë nuk do të shpëtojë nga ato që thotë me buzë, por çfarë thotë me zemër dhe çfarë del nga shpirti i tij. Prandaj feja është diçka e gjallë, askush nuk mund të ndriçohet nëse nuk e prek realisht Krishtin. Nuk mund të besohet vetëm me mendje. Nëse besimi nuk do të zbresë thellë në zemrën dhe në shpirtin tonë dhe ta ndryshojë të gjithë mënyrën tonë të të menduarit e të jetuarit ne nuk do të kemi dobi nga ai besim. Gjithsekush nga ne le t’i mbajë ndërmend fjalët që tha Zoti “UNË JAM DRITA E BOTËS”. Askush nuk mund të ketë dritë nëse Krishti nuk do të jetë atje. Ai duhet të jetë drita jonë, drita e çdo shpirti, drita e çdo populli, drita e çdo shkolle, drita e çdo vendi ku punohet. Hiqe Krishtin nga shpirti dhe shpirti do të kthehet në errësirë, hiqe Krishtin nga një popull dhe ai popull do të kthehet thjesht në një lukuni njerëzish, të cilët do të përpiqen që vetëm të plotësojnë lakmitë dhe pasionet e tyre. Hiqe Krishtin nga një shkollë dhe ajo do të kthehet në një vend, ku jo vetëm nuk mësohet, por mësohen shumë gjëra që dëmtojnë shpirtin, hiqe Krishtin nga ai vend ku punohet dhe ai vend do të kthehet në një vend ankimi, grindje dhe urrejtje. Askush nuk do të ndriçohet nëse nuk do të marrë Dritën e Botës që është Krishti. Nëse do të vendosim Krishtin në shpirtin tonë, shpirti do të ndriçohet dhe do të shohim çdo skutë të tij. Do të shohim mëkatin e madh që na ka pushtuar, dhe bukurinë e madhe që Zoti i ka dhënë shpirtit. Etërit e Kishës dhe Kisha vazhdimisht i predikon, se këto fjalë janë Jetë. Shenjtorët i kanë realizuar edhe ka ende njerëz në botë që edhe sot i realizojnë dhe do të ketë njerëz që vazhdimisht derisa të jetë bota do t’i përjetojnë këto fjalë. Nëse ne nuk e ndiejmë këtë do të thotë se shpirti ynë është pothuajse gjysëm i vdekur. Nëse shpirti ynë nuk do të ketë uri për fjalët e Zotit është ai që është në gjendje gjysëm të humbur. Gjithsekush që ndjen diçka në shpirtin e tij do të kuptojë që nuk mund të jetojë dot pa këto fjalë. Historia e gjatë e njerëzimit ka treguar se lumturia që njeriu kërkon në forma të tjera, nuk mund të realizohet. Janë përpjekur njerëz në të gjitha format, kanë grumbulluar pasurira, kanë vrarë dhe prerë, e megjithatë asnjëherë nuk kanë arritur të gjejnë qetësi dhe paqe. Në çdo histori, e cila mundohet që ta realizojë lumturinë jashtë dritës së Krishtit përfundon jo vetëm në tragjedi, por shpirti kthehet në një ferr. Çdo shpirt që nuk ka dritën e Krishtit kthehet në ferr, fillojnë ankthet, sherret, fillojnë inatet, mërritë lakmitë dhe çdo gjë tjetër që e trishton dhe e bën shpirtin që të vuajë. Asnjë shpirt nuk do të jetë i lumtur nëse drita e Krishtit mungon tek ai.
Drita gjithmonë ka mbetur një mister. Askush nuk mund ta kuptojë dot sesi do të lindë drita në shpirtin e tij, e megjithatë ajo dritë vjen. Gjithsekush që i afrohet Krishtit, në shpirtin e tij ndizet një dritë. Ne ndoshta nuk mund ta shpjegojmë dot në mënyrë racionale, sesi ka fuqi drita që të ndizet. Ne nuk mund ta shpjegojmë dot të gjithë fenë në këtë kuptim dhe megjithatë gjithsekush nga ne e ndijen kur drita e Krishtit ndriçon tek ai, kur fjalët e Tij prekin zemrën dhe fjalët e Zotit janë zjarr që e ndezin realisht shpirtin. Nëse ne nuk do ta ndezim këtë zjarr, gjithçka e jona do të jetë pa vlerë, çdo të dielë që është edhe dita e Zotit dhe jo më kot në shumë gjuhë të tjera kjo ditë quhet dita e Zotit. Është ditë që Kisha i fton njerëzit të meditojnë pak më tepër mbi fatin e shpirtit të tyre, mbi jetën e tyre, të mendojë më seriozisht se çfarë do të bëhet me ata. Ne e marrim jetën shumë lehtë. Askush nuk mendon se një ditë do të paraqitet para Zotit dhe gjithçka që do ta ketë arritur këtu, do ta ketë edhe atje dhe nëse ne do ta besonim këtë, jeta jonë do të kishte ndryshuar. Asnjëherë nuk mund të ketë dot fe pa praninë e Perëndisë. Historia e farisenjve tregon që feja nuk mund të shpëtojë dot vetëm me rregullat e jashtme, fe që shpëton është ajo që ndizet në zemrën e njeriut, fe që shpëton është ajo, që drita e Krishtit të ndriçojë tek ne. Le t’i kemi gjithmonë këto fjalë para syve: “UNË JAM DRITA E BOTËS” - thotë Zoti. Hiqi këtë dritë botës dhe bota do të kthehet në errësirë dhe fatkeqësisht ka filluar të kthehet në errësirë. Një terr shpirtëror ndodhet kudo, jo vetëm tek popujt e varfër, por edhe popujt e pasur nuk janë të lumtur, të gjithë janë mbytur nga trishtimi dhe vetëizolimi, pikërisht sepse drita e Krishtit nuk ndodhet tek ata. Sa më tepër bota të largohet nga kjo dritë aq më tepër do të zhytet në errësirë dhe sa më shumë njerëzit t’i afrohen kësaj drite, aq më shumë do të ndriçohen, jo vetëm ata, por do të bëhen dritë edhe për të tjerët, sepse drita e shpirtit është një dritë që nuk fshihet dot, kushdo që e ka e rrezaton atë edhe pa folur. Nëpërmjet Krishtit ne mund ta përmirësojmë dhe arrijmë antropologjinë e vërtetë të njeriut. Kriza më e madhe që është sot në botë është pikërisht kriza antropologjike, njeriu e ka humbur qëllimin e egzistencës së tij dhe asnjëherë nuk do ta gjejë nëse nuk do të ndriçohet nga drita e Krishtit. Antropologjia e vërtetë e njeriut e merr kuptimin vetëm tek Perëndia. Prandaj këto ditë duhet të jenë ditë që të na bëjnë të mendojmë pak më tepër për gjithë fatin e egzistencës sonë. Njëherë i është dhënë jeta njeriut dhe nga kjo jetë do të vendoset fati i tij përgjithmonë. Gjithsekush që ka sy edhe veshë për të dëgjuar i dëgjon këto fjalë. Gjithsekush që i dëgjon këto fjalë me kujdes do të kuptojë se ato janë fjalë jete dhe nëse në shpirtin e tij do të ndizet etja për këto fjalë jete, ai do të futet në rrugën e shpëtimit, dhe nëse do të futet në rrugën e shpëtimit ai do të ndiejë gëzim që askush tjetër nuk mund ta japë dhe ky është gëzimi i jetës më Zotin. Nuk ka asnjë gëzim tjetër që të mund të krahasohet me këtë gëzim. Gëzim të cilin Zoti e jep falas për të gjithë ne dhe vazhdimisht thërret që të vijmë tek ky gëzim dhe ky është dhe paradoksi më i madh i njerëzimit, për gjënë më të çmuar që jepet falas askush nuk vjen dhe për çdo gjë të dëmshme që blihet me një çmim shumë të lartë të gjithë sulmojnë për ta blerë.
Prandaj Kisha dhe komuniteti ynë duhet të kthehet në një komunitet meditimi edhe lutje. Nuk mund të ketë dot një Kishë të vërtetë orthodhokse nëse nuk kthehemi në një komunitet lutjeje. Atëherë ne do të ndriçohemi dhe do të bëhemi dritë për gjithsecilin. Le t’i lutemi Zoti që të zbusë zemrat tona dhe në shpirtrat tanë të ndizet drita e Tij, për të na ndriçuar ne dhe të gjithë të tjetët që ndodhen rreth nesh. Amin.