Sekularizmi dhe demokracia në Turqi

[Albo]

Sekularizmi dhe demokracia në Turqi

Nga “New York Times”

Beteja e gjatë mes gjeneralëve të Turqisë – mbrojtësit e vetëcaktuar të sekularizmit – dhe popullariteti në rritje i partive me rrënjët në Islam ka marrë një kthesë të rrezikshme. Të dyja anët kanë nevojë të tërhiqen nga llogoret për hir të demokracisë së Turqisë dhe të shpresave për t’u bërë anëtare e BE-së.

Kriza arriti kulmin, kur kryeministri Erdogan dhe partia e tij me orientim pro islam, javën e shkuar, përzgjodhën si kandidat për president ministrin e Jashtëm, Abdullah Gul. Në këtë detyrë, zoti Gul do të ketë fuqinë të emërojë gjyqtarë dhe drejtues universitetesh, të dekretojë ose vërë veton për emërimet e anëtarëve të kabinetit dhe për pozicione të tjera delikate të ekzekutivit. Zoti Gul është një politikan i moderuar, por gruaja e tij është e njohur për veshjen e saj me shami koke në publik, gjë që ofendon vizionin e theksuar sekularist të ushtarakëve. Krerët e ushtrisë iu kundërpërgjigjën këtij nominimi me një kërcënim të ashpër për të përmbysur qeverinë e zgjedhur në mënyrë demokratike.

Demokracia turke e ka lënë pas tutelën e ushtrisë, e cila ka organizuar katër grushte ushtarake qysh prej vitit 1960-të. Mirëpo administrata e Bushit nuk është treguar e prerë. Është e nevojshme që Uashingtoni t’iu thotë gjeneralëve turq, nëpërmjet kanaleve diplomatike dhe NATO-s, se një grusht ushtarak do të kishte pasoja shumë të dëmshme.

Ndërsa kërcënimet e gjeneralëve e kanë kaluar cakun, frika e sekularistëve turq është reale dhe e kuptueshme. Qytetarët turq, sidomos gratë, gëzojnë të drejta ligjore, liri intelektuale dhe mundësi ekonomike, të cilat hasen shumë rrallë në pjesën tjetër të botës myslimane. Këtë javë marshuan në Stamboll dhe Ankara me qindra-mijëra turq në mbështetje të sekularizmit dhe frikës së tyre prej kandidaturës së zotit Gul.

Zoti Erdogan dhe zoti Gul duhet t’i trajtojnë këto shqetësime. Një hap i dobishëm do të ishte që në zgjedhjet parlamentare nga fundi i vitit, partia e Erdoganit të përzgjidhte kandidatë për deputetë me përkatësi fetare dhe politike më të moderuara.

Gjatë Luftës së Ftohtë Turqia mbrojti kufijtë e Evropës nga ekspansioni sovjetik. Sot ajo mban një pozicion po kaq të rëndësishëm si një demokraci e vërtetë myslimane në kufijtë e Evropës me botën islame. Uashingtoni është shumë i interesuar për të ndihmuar Turqinë që të ruajë balancën demokratike. Ai duhet t’iua bëjë të qartë gjeneralëve qëndrimin e tij.

[xfiles]

Inshallah po fitojne gjeneralet, do zoti po e permbysin erdoganin.
Allah allah.

[DYDRINAS]

Sekularizmi dhe demokracia në Turqi

Nga “New York Times”

Beteja e gjatë mes gjeneralëve të Turqisë – mbrojtësit e vetëcaktuar të sekularizmit – dhe popullariteti në rritje i partive me rrënjët në Islam ka marrë një kthesë të rrezikshme. Të dyja anët kanë nevojë të tërhiqen nga llogoret për hir të demokracisë së Turqisë dhe të shpresave për t’u bërë anëtare e BE-së.

Kriza arriti kulmin, kur kryeministri Erdogan dhe partia e tij me orientim pro islam, javën e shkuar, përzgjodhën si kandidat për president ministrin e Jashtëm, Abdullah Gul. Në këtë detyrë, zoti Gul do të ketë fuqinë të emërojë gjyqtarë dhe drejtues universitetesh, të dekretojë ose vërë veton për emërimet e anëtarëve të kabinetit dhe për pozicione të tjera delikate të ekzekutivit. Zoti Gul është një politikan i moderuar, por gruaja e tij është e njohur për veshjen e saj me shami koke në publik, gjë që ofendon vizionin e theksuar sekularist të ushtarakëve. Krerët e ushtrisë iu kundërpërgjigjën këtij nominimi me një kërcënim të ashpër për të përmbysur qeverinë e zgjedhur në mënyrë demokratike.

Demokracia turke e ka lënë pas tutelën e ushtrisë, e cila ka organizuar katër grushte ushtarake qysh prej vitit 1960-të. Mirëpo administrata e Bushit nuk është treguar e prerë. Është e nevojshme që Uashingtoni t’iu thotë gjeneralëve turq, nëpërmjet kanaleve diplomatike dhe NATO-s, se një grusht ushtarak do të kishte pasoja shumë të dëmshme.

Ndërsa kërcënimet e gjeneralëve e kanë kaluar cakun, frika e sekularistëve turq është reale dhe e kuptueshme. Qytetarët turq, sidomos gratë, gëzojnë të drejta ligjore, liri intelektuale dhe mundësi ekonomike, të cilat hasen shumë rrallë në pjesën tjetër të botës myslimane. Këtë javë marshuan në Stamboll dhe Ankara me qindra-mijëra turq në mbështetje të sekularizmit dhe frikës së tyre prej kandidaturës së zotit Gul.

Zoti Erdogan dhe zoti Gul duhet t’i trajtojnë këto shqetësime. Një hap i dobishëm do të ishte që në zgjedhjet parlamentare nga fundi i vitit, partia e Erdoganit të përzgjidhte kandidatë për deputetë me përkatësi fetare dhe politike më të moderuara.

Gjatë Luftës së Ftohtë Turqia mbrojti kufijtë e Evropës nga ekspansioni sovjetik. Sot ajo mban një pozicion po kaq të rëndësishëm si një demokraci e vërtetë myslimane në kufijtë e Evropës me botën islame. Uashingtoni është shumë i interesuar për të ndihmuar Turqinë që të ruajë balancën demokratike. Ai duhet t’iua bëjë të qartë gjeneralëve qëndrimin e tij.

Turqia pa gjeneralet do te ishte nje shembull tipik si ai i Greqise se diktaturave te pas Luftes se II Boterore.
Vecse ka nje ndryshim te madh se ne Turqi ushtria dhe uniformat fetare jane te ndara dhe ne antagonizem.
Cdo diktature greke e kesaj periudhe kishte nga prapa edhe uniformen e prijesve fetare, bile ata mbeshteten ushtrine dhe per bashkimin e Qipros me Greqine.
Ndersa ne respekt te ideve te Ataturkut, ushtaraket turq respektojne laicitetin.

[Albo]

Presidenti bllokon Turqine

E Premte, 04 Maj 2007
Nga Ayhan Simsek

ANKARA - Parlamenti turk konfirmoi sot se zgjedhjet kombetare do te zhvillohen me 22 korrik, ne nje perpjekje per t'i dhene fund krizes politike, qe zgjat prej disa javesh. Anetaret e Parlamentit mbeshteten unanimisht propozimin ne nje votim te transmetuar drejtperdrejt nga televizioni kombetar.

Presidenti i Gjykates Kushtetuese te Turqise, Hasim Kilic, foli per median te marten (1 maj), duke njoftuar vendimin per anulimin e raundit te pare te votimit per presidentin e ri. Kryeministri turk Rexhep Tajip Erdogan kishte deklaruar gjithashtu te marten vendimin e tij per te thirrur zgjedhje te parakohshme, pasi Gjykata e Larte e vendit anuloi votimin e se premtes nga parlamenti, per zgjedhjen e presidentit te ri. Zgjedhjet e pergjithshme do te behen me 24 qershor, ne vend te nentorit te planifikuar fillimisht, tha Erdogan (perpara se ta vendoste dje parlamenti). Ai zbuloi gjithashtu plane per te ndryshuar Kushtetuten, ne menyre qe kreu i shtetit te zgjidhej ne nje votim popullor, sesa nga Parlamenti. Vendimi i Erdoganit nuk ndalet ne shqetesimet e forcave laike turke, opozites dhe ushtrise. Ai, megjithate, pritet te zbuse javet e tensionit politik ne vend. Qindra e mijera protestues u mblodhen ne Ankara e Stamboll ne mbeshtetje te sekularizmit dhe kunder Partise qeverisese per Drejtesi e Zhvillim (AKP) te Erdoganit. Ne te njejten kohe, ushtria turke qe tradicionalisht e sheh veten si roje te sekularizmit, ka leshuar nje paralajmerim te forte kunder qeverise. Ajo zotohej te mbronte trashegimine e themeluesit te shtetit Mustafa Kemal Ataturk dhe akuzoi qeverine per tolerimin e islamit radikal. Ushtria sinjalizoi gjithashtu, se mund te kundershtoje kandidatin per president te AKP, Abdullah Gul, per shkak te se shkuares se tij islamiste.

Nje numer prej 361 ligjberesish, shumica anetare te AKP-se, ndoqen sesionin parlamentar te se premtes dhe 357 prej tyre votuan per te vetmin kandidat, ministrin e Jashtem Gul. Pjesemarrja e se paku 367 ligjberesve ishte e nevojshme per nje kuorum, por partite e opozites e bojkotuan sesionin. Ato kane kritikuar AKP per moskerkimin e nje kandidati presidencial me konsensus qe do te kishte mbeshtetje te gjere midis segmenteve te ndryshem te shoqerise.

Partia sekulariste e opozites, CHP, e shpuri pastaj ceshtjen ne gjyq, duke kerkuar anulimin e votimit te se premtes. Erdogan, i cili eshte kreu i AKP-se, si dhe kryeminister, e paraqiti Gul si nje kandidat javen e shkua,r pas muajsh spekulimesh e debatesh publike rreth asaj nese ai do te kandidonte vete. Gul eshte nje figure e mirenjohur ne Perendim dhe pare pergjithesisht, si relativisht i moderuar. Sekularistet turq megjithate, jane te bindur se ai ndan nje axhende te fshehte islamiste. Si Erdogan, ashtu dhe Gul qene anetare te nje levizjeje politike islamiste dhe jane ndaluar ne 1998. Kuadrot e saj te meparshem themeluan pastaj AKP-ne, duke e pershkruar ate si nje parti "konservatore demokratike" dhe duke thene se ajo kishte levizur pertej rrenjeve te saj islamiste. "Une jam optimist rreth se ardhmes se demokracise turke. Ne duhet te shikojme zhvillimet ne nje kontekst te gjere," tha te merkuren Semih Idiz, nje gazetar i shquar turk dhe ekspert i politikes se jashtme. "Kur ushtria beri nje te tille deklarate te forte, qeveria kishte besim t'i kundervihej. Kjo eshte e mundshme, fale zhvillimit te demokracise turke brenda procesit te BE-se". "Qindra e mijera protestues marshuan ne Stamboll jo vetem per sekularizem, por gjithashtu kunder grushtit ushtarak. Shumica e ketyre protestuesve qene gra te OJQ-ve. AKP-ja duhet te kuptoje se sekularizmi eshte nje shqetesim per shumicen e popullit ne kete vend dhe ky shqetesim duhet adresuar", tha Idiz.

Korrieri

[forum126]

Sistemi kult dhe ai okult

Mullinjtë e erës së “ndryshimeve”
Gjithnjë e më rëndom, laicizmi dhe të qënurit totalisht korrekt ndaj kësaj mënyre jetese, po shkakton një debat të gjerë mediatik e politik.
--------------------------------------------------------------------------------

Ndarja e fesë nga shteti, si pika kulmore mbi të cilën qëndron laicizmi si koncept drejtimi shtetëror, nuk mund të konsiderohet një partiturë e thjeshtë dy të bardha, një të zezë, por një opus klasik, ku shtrirja varjon tre-katër oktavë të gjalla e plot harmoni; anasjelltas, përzgjedhja bie ndesh me aspiratat integruese e liberaldemokrate, bazat dhe standartet stabilizuese të politikave dhe gjeopolitikave bashkëkohore.
Të ndash kategorikisht fenë nga shteti, do të thotë që shtetarët të jenë afetarë dhe fetarët ashtetarë, çka rezulton që edhe praktikisht zgjidhja të çojë drejt izolimit. Në këtë rast, aspirata për integrim është antitezë e praktikave izoluese.
Të ndash kategorikisht fenë nga shteti, do të thotë që shteti dita-ditës të tentojë drejt ateizmit, gjë që përbën thelbin e komunizmit, çka nënkupton rrjedhimisht diktaturë; kurse aspiratat liberaldemokrate janë në antitezë me praktikat diktatoriale.
Të ndash kategorikisht shtetin nga feja, do të thotë që të paracaktosh qëndrimin statik të individëve momentalisht fetarë dhe afetarë, e që në një të nesërme të afërt këta individë të mos kenë të drejtën të bëjnë zgjidhjen apo përzgjedhjen alternative. Kjo cënon progresin dhe është shtrat vetëm për politika afatshkurtëra.
Të ndash kategorikisht shtetin nga feja, do të thotë që shteti të mos të bazohet mbi institucione. Nëse fetarët nuk kanë të drejtë të integrohen në strukturat shtetërore, atëherë kjo masë individësh nuk është e përfaqësuar në politika shtetërore. Si rrjedhojë shteti mbetet i mangët në institucionet e tij, që parakuptojnë përfaqësim e delegim vote, e pa këto të fundit, konsolidimi i strukturave shtetërore mbetet zgjidhje në eter.
Të ndash kategorikisht fenë nga shteti do të thotë që të krijosh një atmosferë hipokrizie në ambjentin jetësor, pasi për shkak të nevojave të konformizmit me rregullat shtetërore, individi i një feje të shtiret si jofetar dhe të integrohet i denatyruar në strukturat shtetërore; e në asnjë vend të botës, stabiliteti nuk ngrihet mbi zgjedhje të sforcuara, që detyrojnë individët të tjetërsohen nën diktat e të jetojnë etatisht korrekt me kulte të ndryshueshme.
Sido që ta trajtosh e ngado ta këndvështrosh, sistemi laik “Made in Albania” operon si një pushtet paralel me sistemin demokratik deri në atë shkallë saqë mund të konsiderohet laikokraci.
Kjo do të thotë se faktikisht në Shqipëri operojnë njëherazi dy pushtete, demo dhe laiko kracia. E meqënëse dy pushtete nuk mund të bashkëjetojnë në të njëjtën ngrehinë shtetërore, logjikisht njëri prej tyre është okult.

Panoramë e shkurtër mbi laicizmin botëror

Nëse do të hidhnim një vështrim të shpejtë mbi mënyrën si njihet e trajtohet laicizmi në perëndim, mund të konstatonim lehtë se ka forma të ndryshme të zbatimit të tij, që nga ai radikal francez, tek ai iluminist gjerman e deri tek ai pragmatist amerikan. Konkretisht:
Kushtetuta franceze ka një nen të pandryshueshëm prej më se 200 vjetësh, ku thuhet: “Askush nuk duhet të përndiqet për idetë e tij ideologjike, politike dhe fetare, përsa kohë që ai nuk turbullon (cënon) rendin publik”.
Kushtetuta gjermane në Nenin 4 të saj, shprehet: “Liria e besimit, ndërgjegjes dhe përkatësisë fetare e botëkuptimore janë të paprekshme. Praktikimi pa pengesa i fesë është i garantuar”.
Dokumenti i Administratës Amerikane për strategjinë e mbrojtjes kombëtare, një vit pas 11 shtatorit, thotë: “Amerika duhet të qëndrojë e palëkundshme për kërkesat e panegociueshme të dinjitetit njerëzor, sundimit të ligjit, kufizimit të pushtetit absolut të shtetit, liria e shprehjes, liria e adhurimit, drejtësia para ligjit, respektimi i femrave dhe pronës private, toleranca fetare dhe etnike.”
Nëse Franca dhe politika e saj shtetërore e panë të arsyeshme që të zbatonin një formë radikale laicizmi, kjo nuk do të thotë që shqiptarët të shfaqen më frankofilë se francezët.
Megjithatë, duke iu referuar nenit kushtetues francez, përsa kohë që mjekra apo shamia nuk cënojnë rendin publik, ata dhe ato që i mbajnë nuk duhet të përndiqen. Kjo do të thotë se në rastin më të mirë vendimi i qeverisë franceze cënon kushtetutën.
Ndërsa presidenti gjerman Johanes Rau shprehet: “Shteti gjerman nuk është një shtet armik i fesë dhe as një shtet pa fe, përkundrazi, mbron lirinë fetare të të gjithëve. Shteti mbron lirinë e gjithësecilit për të jetuar besimin e tij, përsa kohë ai nuk bie ndesh me Kushtetutën. Por nuk është detyra e shtetit të përcaktojë se cila fe është më e mira, apo cila prej tyre duhet preferuar. Feja dhe shteti në Gjermani janë të ndara, por në shumë fusha ato bashkëveprojnë në të mirë të shoqërisë. Nuk shoh ndonjë arsye për t’iu bashkëngjitur laicizmit të francezëve”. Më pas shton: “Unë kam bindjen e palëkundur se nuk mund të ndalojmë simbolin e një feje dhe shamia është padyshim një e tillë- e të besojmë se mund t’i lëmë gjërat ashtu siç janë”.

Të mbytesh me një pikë ujë

Menjëherë pas ngjarjeve makabre të 11 shtatorit në Amerikë dhe sidomos pas akteve tragjike të 11 marsit në Spanjë, ndaj Islamit dhe muslimanëve shqiptarë u ndërmor një kryqëzatë mesjetare mediatike e udhëhequr kjo nga “intelektualët” e vendit, të cilët thuajse të gjithë islamikët i etiketuan si terroristë, fondamentalistë, binladenistë.
Çuditërisht, ishin po “intelektualët e pavarur”, ata që iu bindën thirrjes së shtetit ateist në vitin 1967 dhe në emër të shkatërrimit të mbeturinave mikroborgjeze dhe zakoneve prapanike, shkallmuan me kazma e lopata objektet e kultit fetar, ata që u bënë hartuesit e fletërrufeve dhe nismëtarët e denigrimit të figurave klerikale e futjes së tyre në kthinat e errëta të burgjeve famëkeqe.
Ndërsa në fillim të mijëvjeçarit të ri, pseudointelektualët shqiptarë, ata që duhet të jenë në frontin e përballjes me pushtein absolut të politikave shtetërore, (kjo dukuri vihet në qendër të vëmendjes edhe në demokracinë amerikane), morën penën dhe nxinë faqet e bardha të gazetave për një rrezik që i kanosej shqiptarëve: “Fondamentalizmin islamik që cënonte laicizmin dhe kërcënonte demokracinë.”
Por kjo parrullë e tyre ra poshtë, për shkak se nga vendi ku u përgatit 11 shtatori (Hamburg-Gjermani), ku u ekzekutua ai (Amerikë) dhe ku u realizua 11 marsi (Spanjë), mbërritën qëndrimet zyrtare:
Presidenti gjerman Rau: “Fondamentalizmi nuk është çështje e një feje apo nje bindjeje.”
Presidenti amerikan Bush: “Ka një përputhje të plotë mes Islamit dhe zhvillimit të Demokracisë në Shqipëri. Asnjë prej këtyre akteve nuk është vepër e një feje.”
Kryeministri spanjoll Luis Zapatero: “Muslimanët të rrinë të qetë, kushdo që ta ketë bërë një akt të tillë, mendoj që nuk ka lidhje me Islamin.”
Në këtë mënyrë, laikokratët shqiptarë mbetën si peshku pa ujë kur panë se institucionet e larta të vendeve që pësuan agresionin, u treguan të matura ndaj etiketimit të fajit e fajtorit. E megjithatë, duke perifrazuar parrullën e njohur se laikët nuk dorëzohen kurrë, kësaj radhe “bari” i mbijetesës ishte veshja islame.
Ndërsa dje imitonin revolucionin kulturor kinez (veshje me partishmëri proletare, pantallonat te kërci i këmbës, mënyrën e qethjes karekinezçe të flokëve), sot përpiqen të zhvillojnë revolucionin kulturor allafrancez, në emër të të qënit në luftë me mbulesën e kokës, gjatësinë e qimeve të mjekrës dhe pantallonat në/mbi kërcin e këmbës.
Kësisoj, ata që dje kishin të veshur petkun e ateistit, sot veshin atë të laikut!
Nëse mjekra dhe mbulesa janë simbole arkaike (për të ndarë lindjen e prapambetur me perëndimin e përparuar) kjo mënyrë arsyetimi do të rezultonte një ilaç me shumë efekte anësore per laicizmin allashqiptar.
Sipas logjikës së mjekrës që ka dalë mode, laikët kanë reaguar edhe ndaj shumë klerikëve, politikanëve, gazetarëve, sociologëve, analistëve, kompozitorëve, piktorëve, aktorëve, shkrimtarëve e artistëve jomuslimanë, të cilët nuk i konsiderojnë si figura të vokacionit lindor. Edhe Jezusi (Isai a.s.), profeti i Evropës Perendimore (siç e konsiderojnë evropianistët), ka qënë me mjekër.
Në lidhje me shaminë, dështimi i arsyetimit të tyre është flagrant.
Papa i Romës, për të cilin Evropa Perëndimore ka një respekt të lartë dhe njihet si figura më e se lartë klerikale e këtij kontinenti, ka shenjtëruar Nënë Terëzën, e cila dihet botërisht se mbante të veshur të njëjtën mbulesë si besimtaret muslimane. Nëse mbulesa është pengesë ndaj integrimit perëndimor, atëherë rezulton se edhe "Shën Mëria" (siç e vetquajnë) është simbol i regresit ?!…
E për më tepër, me çfarë kulti do të dalloheshin një femër me mbulesë islame nga një femër me mbulesë katolike (p.sh. motrat e Nënë Terezës që janë aq të shumta në numër në Shqipëri sa edhe muslimanet shqiptare)?!
Laikët shqiptarë shqetësohen se mjekrat e shamitë kanë pushtuar ambjentet shkollore dhe kjo për ta është e patolerueshme, ndërsa z. Eduard Andoni, Zv.ministër i Arsimit shprehet: ”Në ambjentet arsimore duhet të ekzistojë toleranca. Ministria e Arsimit nuk ka nxjerrë dhe nuk ka për të nxjerrë rregulla për veshjet, sepse nuk mund të hyhet në hollësi”.
Kjo do të thotë se intelektualët laikokratët shqiptarë janë më “përparimtarë” se institucionet përkatëse arsimore, madje aq të “përparuar” sa kërkojnë të bëhen njeherazi inkuizitorë të së drejtës kushtetuese të çdo individi shqiptar, që kërkon të arsimohet në vendin që ka lindur, është rritur, e do edhe të vdesë.
Intelektualët laikokratë shqiptarë, për shkak të jetësës së tyre “me qera” në ngrehinat komode të ekstra-komunitarëve, kërkojnë që qytetarët “me tapi” (autoktonëve muslimanë shqiptarë), t’i trajtojnë me nje “ligj 7501” edhe në fushën arsimore!

[Ermal 22]

Kur lexoj per Turqine mendoj nese nje dite Shqiperia e Kosova do kene te njejtat probleme. Mendoj qe jo., por flitet per te ardhmen e 2,3,4 dekadave me pas, prandaj duhen mesuar ca gjera nga Turqia dhe i duhet paraprire problemeve qe mund te dalin neser pasner.

Dihet se si u fut Islami ne tokat shqiptare, prandaj dhe sot disa shqiptare qe ankohen per shamine e kokes te disa vajzave myslimane duhet ta kuptojne se ajo shami eshte e ndaluar dhe ne universitetet, shkollat, administratat e Turqise, e ne nuk mund te dalim me myslimane se Turqia apo me pak sekulare se ajo. Me teper se nje cope pelhure, ajo shami ka simboliken e vet dhe eshte nje ceshtje politike.
Kur mendon per komunizmin dhe shpalljen e vendit ateist, mendja te shkon dhe tek frika qe disa lider komuniste mund te kene patur nga kleri, nga disa prifterinj me emer, por sidomos nga disa hoxhallare me pesh, dhe ndoshta e kane pare dhe rivalitetin qe keta te fundit do i benin pushtetit te sekretarit rrajonal te partise, apo vete regjimit, sidomos kur cojme ne mendje se dikur kishim nje popullsi me myslimane e qe perbente vertet shumice.

Problemet per postin e presidentit ne Turqi lidhen me rendesine qe ka ai post, pasi presidenti atje ka fjalen e fundit ne miratimin e cdo ligji qe del nga parlamenti, cakton guvernatoret e provincave, shefat e medhenj te policise, shefat e zv shefat e departamenteve te ministrive, si dhe antaret e Bordit te larte mesimor, emeron rektoret e universiteteve si dhe drejtorin e bankes qendrore. Ka shume pushtet dhe me emerimet qe ben ti jep vendit drejtimin qe do.
Frika eshte rreale po te shihet se cfare zhvillimesh strategjike e sociale ka pesuar Turqia gjate qeverisjes se Erdoganit.
Kritiket thone se Turqia jo vetem eshte islamizuar me teper, por ka filluar te arabizohet. Investimet me te medha ne vend jane bere nga Emiratet e Bashkuara Arabe, nga Arabia Saudite dhe nga te pasur te Katarit e Kuvajtit. Ne rruget e Turqise thuhet se shihen me teper gra te mbuluara, por me hixhabin saudit ama. Rritja e konsevatorizmit sjell dhe friken e rritjes se kerkeses per te kerkuar zbatimin e Sharias qe menjanon shtetin, dhe sjell probleme te tjera.

Shteti ne Turqi kontrollon jo vetem te gjitha xhamite dhe literaturen fetare ne vend, por edhe pasurite e ketyre institucioneve.
Nen vellon e perpjekjeve per te ndare fene nga shteti, Erdogani me partine e tij po perpiqen qe ta largojne fene nga kontrolli shteteror drejt duarve te fondacioneve private islamike, por kjo do sjelle nje pavaresim e forcim te bazes islamike qe mbeshtet partine e Erdoganit per nje Turqi me islamike.
Gjate viteve ne pushtet, partia e Erdoganit ka dekriminalizuar disa veprimtari islamike qe me pare konsiderosheshin anti-shtet, ka emeruar me teper gjyqtare islamiste, dhe 2 prej tyre jane emeruar dhe ne Gjykaten e Larte.
Keto fakte jane tregues te zhvillimeve shqetesuese ne Turqine qe perpiqet te vazhdoje ne traditen e shtetit sekular qe Ataturku me shoke krijoi.

[celyy]

Te jeni te bindur te gjith se ata me prapavij Islamike qe po i quani ju, her do kur do, do ta marrin pushtetin me emrin Zotit insh'Allah.

[Clauss]

po mire, gjeneralet kush i vuri mbrojtes te trashegimise te Ataturkut?? vete Ataturku qe kur u zgjodh s'doli asnjehere veshur me uniforme ushtarake. bile kjo eshte paradox: kryeministri Erdogan perpiqet te fute turqine ne EU dhe nga ana tjeter do ta beje sharia-land???
keshtu eshte kur eshte lakrori i ndare; sdo te jape asnje nga pjesa e tij. gjeneralet po shikojne pushtetin e tyre qe pakesohet ose te pakten po vihet ne kontroll. nga ana tjeter nuk jam dakord e as me pelqen nje shtet islamik (nqs behet ndonjehere) po nqs ky eshte vullneti i popullit turk cfare te besh.

[Hyllien]

Turku eshte 200 here me mire pa EU. Ata qe duan te futen ne EU, jane elementa qe mundohen te prishin stabilitetin e brendeshem te Turqise. EU-ja kurre nuk ka per ta pranuar nje Turqi 100 milioneshe te forte ekonomikisht dhe te pavarur ne mendimet qe merr, sepse i bie qe ne ate grupin Gjermani,France,Itali,Spanje te futet detyrimisht dhe Turqia.

[Konig]

Turku eshte 200 here me mire pa EU. Ata qe duan te futen ne EU, jane elementa qe mundohen te prishin stabilitetin e brendeshem te Turqise. EU-ja kurre nuk ka per ta pranuar nje Turqi 100 milioneshe te forte ekonomikisht dhe te pavarur ne mendimet qe merr, sepse i bie qe ne ate grupin Gjermani,France,Itali,Spanje te futet detyrimisht dhe Turqia.

Jam i te njejtit mendim.

Pastaj persa i perket demokracise ne Turqi dihet se kush po e shkel: "Pasardhesit e Ataturkut", dmth ushtria, e cila nderhyn me dhune, edhe pse partite pro-islame gjithmone kane marre dhe do te marrin shumicen.
Turqit jane populli qe punon me shume per fe (pavaresisht sekularizmit te eger institucional). Ne Haxh simjet kane qene 650.000 turq nga 70.000.000 kurse nga Indonezia 200.000.000 muslimaneshe vetem 200.000