Prolog
Diskriminuese dhe mbarėbotėrore goditjet qė po i jepen dhe qė po pranon martesa dhe familja. Fshikullime qė mbysin shenjtėrinė e kėtij Misteri tė Madh.
Dashuria e lirė erotike, ligjėrimi i kurvėrisė dhe aborteve, liria e adhurimit tė mishit, shthuria morale e papėrmbajtshme, anarshia e modės dhe nė pėrgjithėsi largimi nga udha e porosive tė Perėndisė tė gjitha kėto janė goditje tė pamėshirėshme e mizore ndaj martesės.
Kėshtu nė mes tė kėsaj pėrzjerje paudhėrish tė fatkeqėsisė morale, libri qė mban nė duar, do tė dėshironte tė tė ndodhej kėshilltar dhe udhėheqės ty, qė njė ditė do tė bėhesh bashkėshort. Tė tė tregojė udhėn. Tė tė flasė si mik edhe vėlla pėr ēėshtjen e madhe tė jetės tėnde.Tė tė shfaqė disa tė fshehta dhe arsenalin e nevojshėm pėr udhėtimin e lumur duke tė bėrė pjesėtar tė fitores mė tė bukur.
Dhe ai qė e ka shkruar do tė ndjejė njė gėzim mjaft tė madh me mendimin se disa tė rinj ndėrtuan fort folenė e tyre.
M. E. M
Pjesa e parė
Misteri i shenjtė
Mister! Mister i dyfishtė. Si shėrbesė kishtare qė trasmeton Hirin e Perėndisė, dhe si mėnyrė e pakuptushme dhe mistike e ripėrtėritjes tė jetės njerėzore. Fara bie nė tokė dhe mė pas vjen mbirja e saj. Fara dhe toka janė dy kushtet e jetės.
Burri dhe gruaja janė dy kushtet pėr krijimin nė vazdimėsi tė jetės njerėzore.
Dy sekset janė bėrė njėri pėr tjetrin nė mėnyrė tė tillė qė tė pėrbėjnė njė bashkim tė pandarė. Pėr kėtė dhe Krijuesi, vendosi gruan e parė nė krah tė burrit tė parė dhe kėshtu formoi familjen e parė.
Jeta e parajsėshme e tė parėgatuarve, jetonin njėri pėr tjetrin. Dashuri reciproke dhe gėzim i paparė. As njė re, as njė shqetėsim nė jetėn e tyre. Kėndonin njė kėngė tė pafund lumturie supreme.
Me bashkimin e dy sekseve Blatuesi na dhuroi njė fuqi gjenetale, qė tė mos krijojė njerėzit me tė njėjtėn mėnyrė, si tė parėgatuarit (Adami dhe Eva). Dėshironte qė njerėzit me potencialin gjenetik, tė transmetojnė jetėn. Mister transmetimi i jetės! Mister i pakuptushėm. Dhe njerėzit mė tė urtė tė botės nuk kanė mundur tė depėrtojnė nė fshehtėsitė e thella tė kėtij misteri' - thotė ( T. Toth), (Gjen 1;28 ).
Perėndia dha edhe mėnyrėn e shumimit. Njeriu mori fuqi krijuese brenda tij - farė jete- nė mėnyrė qė me bashkimin e dy sekseve tė rrjedhė njė krijesė e gjallė, njė njeri.
Shpirti ynė mbushet me njė emocion tė thellė, dhe admirim tė pafund tė urtėsisė Hyjnore. Sa tė ēuditėshme veprat e Perėndisė. Sa i pėrkryer plani i Tij hyjnor! Sa madhėshtore janė veprat e tua o Zot! Tė gjitha i ke bėrė me urtėsi.
Martesa u themelua nga vetė Perėndia (Gjen 1;27). Vetėm njeriu u krijua sipas ikonės sė Perėndisė. Nė procesin e lindjes sė njeriut, vetė ai bėhet bashkėpunėtor dhe bashkėkrijues me Perėndinė.
As gruaja pa burrin dhe as burri pa gruan. Njėri ėshtė plotėsim i tjetrit. Perėndia bėhet i pari kurorėvėnės, sepse siē shkruhet nė Dhiatėn e Vjetėr vetė Perėndia e drejton gruan drejt burrit.
Ke menduar ndonjherė ēdo tė thotė ti japėsh lastarė tė rinj shoqėrisė, atdheut dhe Perėndisė, ēdo tė thotė tė bėhesh krijues i njė qenieje njerėzore me shpirt tė pavdekshėm. Tė ndihmosh nė amėshimin e jetės njerėzore.
Tė tilla familje tė shenjta lindėn Vasilin e Madh, Grigorin Teologun dhe Gojartin Joan edhe shumė figura tė tjera tė mėdha tė Kishės dhe tė njerėzimit.
Martesa mbetet stacion i vetėm dhe i jashtėzakonshėm nė jetėn e njeriut. Vetėm disa shpirte tė zgjedhura qė kanė pėrkushtuar jetėn e tyre tek Zoti nuk do tė kalojnė nė kėtė stacion. Kėta janė dhėnė plotėsisht tek Krishti Dhėndėrri i Kishės. (Zb 14;4)
Pėrjashtim bėjnė tė qashtėrit dhe tė kulluarit tė virgjėrit qė nuk njohėn grua. Dashuria e tė cilėve u dha plotėsisht tek Shpėtimtari. Kisha e shenjtė dhe virgjėrinė e lavdėron edhe martesėn e nderon - sipas etėrve. Nė kristianizėm as martesa dhe as virgjėria sjanė tė detyruara. Njeriu ėshtė i lirė tė ndjekė rrugėn nė tė cilėn do tė ecė. Dhuratėn e virgjėrisė, Perėndia e ofron nė pak njerėz (Mat 10;7). Vjen njė moment qė lidhjet e fėmijėve me prindėrit ndryshojnė, sepse krijohet njė lidhje e re, familje e re. Dashuria pėr prindėrit drejtohet nga personi me tė cilin do tė lidhė jetėn. Martesė do tė thotė njė shpirt, njė zemėr, njė trup, njė mendje. Qėllimi i martesės ėshtė dashuria bashkėshortore, ndihma e ndėrsjelltė, pėrsosja morale dhe lindja e fėmijėve. Ky mister ėshtė i madh e them pas Krishtit dhe pas Kishės - thotė apostull Pavli. Bashkimi i burrit me gruan ėshtė njė ikonė njerėzore, e bashkimit mistik tė Krishtit me Kishėn. Nė lashtėsi ky bashkim ishte njė bashkim tipik, njė lojė e zakonshme dhe e thjeshtė, kurse nė kristianizėm ėshtė mister i madh me pėrmbajtje morale tė paperceptueshme. Nė kristianizėm bashkimi trupor pa bekim ėshtė kurvėri e maskuar. Vetėm pėrpara Perėndisė lidha merr formėn e saj tė plotė - zyrėtarizohet ēifti -. Pasi bashkimi i dy personave nuk ėshtė diēka spontane dhe e rastėsishme, por ēėshtje qė Zoti rregullon dhe koordinon. Qė nė kohėt e para kristiane martesa bekohej nga episkopi nė Kishė. Shėn Ignati i Antiokisė, nxėnės i Shėn Joan Teologut shkruan se: personat duhet tė bashkohen nė martesė me njohjen e episkopit, qė martesa tė jetė sipas Perėndisė dhe jo sipas dėshirave.
Tertuljani vėrteton se: tek ne kristianėt lidhjet dhe bashkimet e fshehta qė nuk bėhen mė parė tė njohura nė Kishė, shihen si kurvėri dhe tradhėti bashkėshortore.
Vetėm martesat e lira civile pa bekimin e Kishės janė tė papranueshme nga Kisha jonė, tė cilat bėhen nė shumė vende. Procedurat civile qė ndiqen nė shumė shtete nuk janė tė mjaftuesheme pasi nuk ofrojnė Hirin e Perėndisė. Vetėm Misteri i Kishės transmeton Hirin e Perėndisė dhe ndihmon nė pėrplotėsimin e qėllimit tė martesės.
Ndėrsa martesa mikse (orthodhoks dhe eterodhoks) lejohet nėn kushte tė caktuara, por nuk rekomandohet, ndėrsa martesa civile (pa kryerjen misterit) ndalohet plotėsisht, pasi nė analizė pėrfundimtare bėhet fjalė pėr mohim tė mistereve tė shenjta dhe tė besimit orthodhoks. Nė martesėn civile bashkėshortėt janė tė bashkuar ligjėrisht, por jo mistikėrisht dhe fetarisht dhe kjo lidhje quhet kurvėri. Prandaj dhe Kisha kėta njerėz nuk i konsideron pjesė tė gjalla tė saj.
Martesa civile ėshtė njė fabrikim i pastėr njerėzor dhe ligjor, por pa themele shpirtėrore dhe kristiane. Ajo qė sėshtė e themeluar fort, shembet dhe copėtohet. Ėshtė si shtėpia e ndėrtuar nė rėrė.
Nuk ėshtė e mjaftushme vetėm ndjenja erotike dhe dėshira seksuale, sepse plotėsimi i kėsaj dėshire jashtė martese ėshtė mėkat i frikshėm.
Sa tė rinj vijnė tė ndotur nė ditėn e martesės! Ēfarė turpi! Flakėn thesarin e qashtėrisė sė tyre nė ujėrat e ndotura tė mėkatit dhe guxojnė tė kėrkojnė bekimin e Perėndisė. Vijnė dhe tė marrin qelqin e virgjėrisė me buzė tė ndyra.
Mik i ri! Njė ditė do tė hysh nė Kishė pėr tu kurorėzuar me tė bardhat e martesės. Kij kujdes tė jesh i bardhė si ato, sepse Krishti kurorėzon vetėm tė qashtėrit. Vetėm atyre u takojnė kurorėt.
Ndėrto fort folenė tėnde
Dikur kėrkova nga nxėnėset e mia tė klasės sė fundit lice, qė tė shkruajnė ne njė letėr si e pėrfytyrojnė tė ardhmen.
Njėra prej tyre kishte shkruar mendimin e mėposhtėm shpresoj qė me ndihmėn e Perėndisė tė krijoj njė familje tė denjė. Pėr tė njėjtėn pyetje njė tjetėr u pėrgjigj. Mama. Sa ndjenjė e thellė fshihet pas kėsaj fjale! Sa nostalgji! Sa zell dhe dėshirė! Cila vajzė nuk dėshiron qė dikur tė bėhet nėnė dhe tė tundė nė duart e saj foshnjėn e vogėl. Por edhe cili i ri nuk pret orėn dhe ēastin qė tė bėhet atė.
Por, pėr tu bėrė i riu atė dhe e reja nėnė, duhet qė mė parė tė bėhen bashkėshortė dhe tė mbajnė mė parė kurorėt e martesės mbi kryet e tyre. Mendimi se dikur i riu do tė ketė njė bashkėshorte nė jetėn e tij, elektrizohet. Jeton me ėndėrrėn e njė jete tė lumtur dhe pėr kėtė bėn mirė. Krijuesi ka mbjellė kėtė zell tė bukur dhe tė kulturuar nė zemrat e tė rinjve. Tė mendojnė se njė ditė do tė martohen nuk bėjnė asgjė tė keqe. Nuk bėjnė asnjė mėkat. Pėrkundrazi pa prapregatitje shpirtėrore martesa do tė ishte e dėshtuar. Nėse ky problem nuk shqetėson seriozisht rininė, pėr ēėshtjen e madhe tė lumturisė sė tyre tė ardhme, atėherė do tė dėshtojnė dhe rrėnojat do tė jenė tė shumta. Parapregatitja e nevojshme pėr martesė ėshtė parapregatitja morale, shpirtėrore, por edhe ajo ekonomike. Nė martesė nuk nevojitet nxitim dhe papjekuri. Tė gjitha duhet tė maten qė mė pėrpara, tė peshohen dhe llogariten. Martesat e nxituara shpesh janė tė dėshtuara. Rinia shpesh nxiten vetėm nga ndjenjat, shohin vetėm lule qė mbijnė nė ēdo hap tė tyre. Pak tė rinj dhe tė reja shohin siē duhet pamjen e familjes dhe tė martesės sė plotė. Martesa nuk ėshtė lojė, por ēėshtja mė serioze nė jetėn e njeriut. Prandaj sa logjikė, besim, qėndrueshmėri dhe sa plane kėrkohen pėr kėtė hap? Sa mė shumė tė kushtojė diēka, aq edhe mė e vyer ėshtė. Sa mė mirė tė punojė inxhinieri dhe arkitekti, kaq edhe mė e qėndrueshme ndėrtohet shtėpia. Sa mė tepėr bujku tė kultivojė pemėt, kaq edhe frytdhėnėse do tė bėhen ato.
Kėshtu edhe i riu, sa mė mirė tė parapregatitė veten e tij, kaq edhe mė e fituar do tė jetė martesa e ardhshme dhe familja e themeluar fort. Para sė gjithash lipset karakteri. Pėr tė rinjtė formimi i karakterit ka rėndėsi parėsore. Pėr aq kohė sa dikush ėshtė adoleshent dhe i ri, duhet tė daltojė njeriun e brendshėm. Ashtu si skulptori skalit mermerin me art edhe bukuri, kėshtu edhe i riu me durim edhe pėrpjekje duhet tė gdhendė veprėn mė tė pėrkryer artistike, shpirtin e tij.
Veprat e mėdha bėhen me pėrpjekje tė mėdha dhe nuk gjendet asgjėkundi vepėr mė e madhe se virtyti. Ja ēfarė kėrkohet, rilindje shpirtėrore, ripėrtėritje e njeriut tė brendshėm (Ef. 4;24).
Trimėria nuk fshihet nė bukurinė e fytyrės, por nė atė tė shpirtit. Trimėri edhe virtyt, janė fjalė sinonime.
Tek rinia pėrshtatet plotėsisht ideja e trimėrisė. Tek rinia qė di tė luftojė tė keqen edhe mėkatin.
Shėrbesa e martesės kryhet brenda pak ēastesh, ndėrsa formimi i karakterit ėshtė punė shumė vjeēare. Deri sa tė vijė momenti i shenjtė i bashkimit tė dy njerėzve, do tė nevojitet mė parė pėrpjekje kristiane, pėrpjekje pėr ndėrtimin e virtytit dhe formimin shpirtėror.
Si pėr ēdo mister tė Kishės, gjithashtu edhe pėr martesėn nevojitet parapregatitje konkrete. Mos vallė kur kungohemi nuk parapregatitemi me rrėfimin? Edhe kur bėhet fjalė pėr rrėfimin mos vallė nuk studiojmė mė parė veten tonė? Pėrse tė nxitohemi dhe tė krijojmė familje tė papėrgatitur nga ana morale edhe pa plane logjike. Martesa asnjėherė nuk duhet tė shikohet si njė nga ēėshtjet e shumta tė rutinės. Martesa nuk ėshtė njė detaj i jetės, por e gjithė jeta jonė. Nėqoftėse punėt e nxituara gjithmonė janė gjysmake, ēfarė mund tė thotė dikush pėr nxitimin nė kėtė ēėshtje tė veēantė dhe thelbėsore. Duke thėnė jo me nxitim nuk nėnkuptohet qė martesa tė bėhet nė moshė tė madhe. Tė rinjtė ėshtė mirė tė vijnė shpejt nė martesė para se mendimi i kurvėrisė tė zotėrojė mendjet e tyre. Kėtė e theksojnė tė gjithė etėrit e mėdhenj edhe shkronjėsit e Kishės.
Cila ėshtė mosha e martesės? Kisha e lė njeriun tė lirė nė kėtė pikė, pėrcakton vetėm njė kufi tė moshės. Si nė perandorinė Romake edhe nė atė Bizantine ishte pėrcaktuar njė kufi moshe pėr kėtė ēėshtje. Mė vonė ky kufi u lėviz nė 16 vjeē pėr vajzat edhe 18 pėr djemtė.
Nuk ekziston dyshimi se sinkronizues i moshės ėshtė edhe pjekja seksuale. Domosdoshmėri ėshtė edhe pėrplotėsimi psikosomatik i tė riut. Limiti i moshės u vendos qė tė mos bėhen shkelje dhe mos respektime tė ligjeve biofizike qė vendosi Perėndia. Dhe pa dyshim, qė zhvillimi trupor ndodhet nė marrėdhėniet direkte me zhvillimin e frymės sė adoleshentit. Sipas teorive psikopedagogjike rruga e zhvillimit tek adoleshenti pėrcaktohet nga disa faktorė: Si ai trupor, shoqėror dhe nga dinamika e vetė personit.
Periudha e adoleshencės ndahet nė periudha tė caktuara kohore. Kohė-zgjatja lėviz nga mosha 12-18 vjeē. Shumė studiues vendosin njė periudhė nga 12-25 vjeē.
Sipas ligjit tė pėrgjithshėm vajzat piqen dy vjet mė parė se djemtė.
Pranvera e jetės sė njeriut ėshtė mė e mira pėr martesė. Sepse martesė edhe moshė e madhe janė dy gjėra qė nuk shkojnė. Vetėm rinia mund tė flasė pėr martesė. Dallėndyshet i kėndojnė pranverės dhe asnjėherė dimrit.
Dhe rinia di tė kėndojė sa ėshtė ende e re si zambak i bardhė. Nė njė letėr tė lashtė kristiane qė i dedikohet Klementit tė Romės shkruhet: mbi tė gjitha tė rinjtė, tė drejtohen nė martesė para se dėshirat seksuale ti fusin nė grackė.
I vėshtirė brezi i ri, bij tė stuhisė, i quajti njėherė njė poet. Prandaj nė ēėshtjen e virgjėrisė lipset shumė kujdes. Ruajtja e virgjėrisė deri nė martesė pėrbėn pasurinė mė tė shtrenjtė nė bankėn e thesareve tė martesės. Ėshtė fitore dhe rekord. Prandaj edhe kurorėt vendosen mbi kryet e tyre, si simbol i fitores. I mrekullueshėm dhe i vyer njė kurorėzim i tillė. Shpėrblim pėr fitoren e pėrsosur. Bekim edhe Hir.
Nė tė vėrtetė tė rinjtė duhet tė kujdesen shumė pėr kėtė gjė. Njė shkėndijė e vogėl mund tė ndezė zjarre tė mėdha, ashtu edhe instikti mund tė tė shtyjė nė rrugė tė kėqija. Pikėsėpari dėshira shndėrrohet nė kurvėri. Edhe atėhere!?...Mjerė! Zjarri do ti kthejė tė gjitha nė gėrmadha. Ēthua i dashur mik? A nuk do tė jetė vonė atėherė?!
Ndėrtoje pra fort dhe shpejt folenė tėnde.
Mė cilėsore edhe nga prindėrit
Kur nė maj tė vitit 1932 Presidenti i Republikės Austriake Miklas, ftoi politikanin Dolfus qė tė marrė pėrsipėr postin e kancelarit, ai i kėrkoi 14 orė afat qė tė vendoste. Afati iu dha dhe tė gjithė menduan se nė kėtė kohė Dolfusi do tė kėshillohej me miqtė e tij politikanė. Ndėrkohė ai qė do tė bėhej kancelar, nuk doli fare nga shtėpia e tij dhe nuk pranoi tė takonte njeri. I mbyllur nė zyrėn e tij, Dolfusi kaloi tė 14tė orėt nė lutje. Kėshillohej me Kryetarin qiellor. Nė orėn e 15tė lajmėroi nė telefon presidentin, se e pranonte detyrėn qė i ishte ofruar. Ēdo vepėr e madhe ka nevojė pėr lutje. Punėt qė bėhen pa lutje kanė si destinim dėshtimin. Ashtu si njė tablo nuk mund tė krijohet pa penel, kėshtu edhe ēdo vepėr njerėzore pa lutje.
Me anė tė lutjes janė bėrė mė shumė gjėra nga sa ka ėndėrruar kjo botė - thotė Tensun. Lutja ėshtė e fshehta e lumturisė, fuqisė dhe gėzimit.
Nėse lutja ėshtė kaq e nevojshme pėr detajet mė tė vogla tė jetės ēmund tė themi pėr martesėn, pėr ēėshtjen mė tė rėndėsishme tė jetės sė njeriut.
Njė fjalė e urtė ruse thotė: Para se tė shkosh nė luftė lutju njė herė Perėndisė, dy herė para se tė udhėtosh nė det dhe tre herė para se tė martohesh.
Shpeshherė tė rinjtė, kur bėhet fjalė qė tė krijojnė familje, i mendojnė tė gjitha edhe tė gjitha u interesojnė, por aspak faktori Perėndi. Problemet e zgjedhjes dhe tė martesės i peshojnė vetėm me masa njerėzore. Gabim i tmerrshėm!
Tė rinjtė qė pėrgatiten pėr martesė pa lutje, ngjasojnė me njė bujk qė e lėron tokėn e tij, e mbjell dhe kujdeset pėr tė, por harron qė ta vadisė. Pėrfundimi? Zero! Frytdhėnie pa ujė nuk ka. Tė rinjtė pra, duhet tė mėsojnė qė tė luftojnė tė gjunjėzuar. Tė mėsojnė qė ti parashtrojnė problemet e tyre veēanėrisht tek Zoti. Tregomė o Zot udhėn ku duhet tė ec. Vetėm Ai di tė ēelė rrugė, tė ndriēojė, udhėheqė, drejtojė, frymėzojė dhe tė forcojė. E atij ėshtė ēdo dhuratė qė njerėzit kanė (Ps 126;1). Tė rinjtė ėndėrrojnė njė jetė tė lumtur, njė atmosferė familjare tė mbushur me gėzim dhe shijim shpirtėror. E ėndėrrojnė shtėpinė e tyre tė ndėrtuar mbi lumturi.
Planet dhe ėndėrrat janė materialet e para pėr ndėrtimin e folesė tė dy tė rinjve. Prandaj asnjėherė nuk duhen nėnvleftėsuar, sepse ėndėrrat tregojnė njerėz tė gjallė dhe planet ndėrtues tė vendosur. Kjo ėshtė njė dėshirė e bekuar. Pritja juaj pėr krijimin e familjes ėshtė e shenjtė, mjaft qė ajo tė jetė me lutje. Shpeshherė romantizmat janė ndėrtesa letre. Miku im, ruaju nga ndjenjat e sėmura, ti drejtosh dhe jo tė drejtohesh prej tyre. Lipset realizėm, besė kristiane edhe mirėbesim i plotė tek Perėndia.
Dhe mos harro se: vetėm pėrpara Zotit legjitimohet (pėrmbushet) burri dhe gruaja. Bashkimi i dy personave qė besojnė te Perėndia dhe qė tek Ai varin gjithė jetėn e tyre, ėshtė njė ēėshtje nė tė cilėn Krijuesi merr pjesė me interesim tė madh. Tė rinjtė besimtarė e lidhin qenien e tyre me Perėndinė, me Atin e tyre dhe e duan Atė si sinkronizues dhe udhėheqės tė jetės sė tyre. Tė tilla ēifte tė bekuara ishin ato tė Moisiut me Sepforėn, tė Tovit dhe Anės, Boazit dhe Ruthit, Zaharisė me Elisavetėn etj. Shembull klasik i njė pritje me lutje dhe me parapregatitje, ėshtė ngjarja e Avraamit kur do tė martonte birin e tij Isakun. Kur Avraami deshi tė martonte tė vetmin bir tė tij tė dashur, nė kohėn e pėrshtatshme dėrgoi skllavin e tij besnik Elizar nė Haran, nė atdheun e tij qė ti gjejė bashkėshorte tė birit. Shembullore dhe didaktike ėshtė sjellja e Elizarit. Puna e parė qė ai bėn ėshtė lutja. Lutet nxehtėsisht qė ti arrijė me sukses qėllimit tė tij.
Dhe pėrgjigjja mallėngjyese nuk vonoi.
Rebeka ėshtė personi qė Perėndia ka ruajtur tė bėhet bashkėshorte e Isakut. Edhe kur vėllai i saj pranoi propozimin e Elizarit, lejoi tė ngazėllohet zemra e tij mė Perėndinė: Ja Rebeka ėshtė gruaja e birit tė Zotėrisė tėnd, sikundėr foli Zoti (Gjen 24;51). Pėrpara se tė bėhet zgjedhja e bashkėshortes sė Isakut, u drejtua lutja. Ja diēka qė i mėson tė gjithė tė rinjtė dhe tė rejat. Zgjedhja e personit pėr tu martuar, duhet bėrė me durim dhe lutje tė nxehtė. Kėrkesė e pėrditshme, me qendėr dhe fund Jisunė.
Zgjidhja e tė gjitha problemeve njerėzore gjendet tek lutja. Me anė tė lutjes njeriu kėrkon, qė Perėndia tė bėhet kurorėzues, dhe ti japė personin qė i pėrshtatet.
Lutjet, qė bėhen me besė nuk mbeten asnjėherė pa pėrgjigje. Sikundėr Perėndia dėgjoi zėrin e Elizarit do tė dėgjojė dhe tėndin, kur pėr mė tepėr lutja jote gjendet brenda njė kuadri jete kristiane. Tė lutesh me tė tillė mėnyrė qė ta lesh plotėsisht nė duart e Perėndisė martesėn tėnde.
Mund tė thuash: Tek Ti o Zot drejtoj me besim ēėshtjen e martesės. Pranė Teje gjenden tė gjitha tė fshehtat e lumturisė. Vetėm Ti mund tė mė gjesh personin qė mė takon si bashkėshort i jetės sime. Prej Teje varet zgjedhja e suksesshme dhe prej teje pres zgjidhjen e problemit. Pres o Zot me besim pėrgjigjen tėnde!
Kur nė rrugėn tonė kemi arritur tė dorėzojmė gjithė veten tonė tek Jisui, atėhere nuk duhet tė ekzistojė asnjė shqetėsim.
Por ky dorėzim i jetės tek Perėndia duhet tė jetė i plotė. Jo disa qirinj nė Kishė dhe disa lot ndoshta - siē bėjnė shumė herė tė rinj e tė reja - tė cilėt i drejton njė pėrkushtim i pėrkohshėm tek ikona e Krishtit ose e sė Tėrėshenjtės. Perėndia, - shkruan Serafim Papakostas, - nuk ėshtė ndonjė farmacist qė do tė japė ēfarė i kėrkon, pa lidhje konkrete me jetėn tėnde personale dhe shoqėrore.
Lutja nuk ėshtė vetėm pėr disa ēaste tė jetės por ėshtė shoqėruese e gjithė jetės. Ėshtė shprehje e personalitetit njerėzor, pėrbėn krahėt e lumturisė. Ėshtė thellėsia e idealeve mė tė bukura. Ėshtė vetė lumturia. Themelimi i shtėpisė tėnde tė ardhme, le tė bėhet nė lutje e sipėr.
Mė tepėr dhe mė mirė se prindėrit e tu, pėr ty, interesohet Ati Qiellor. Qėndron pranė teje i gatshėm tė tė ndihmojė. Nė mirėsinė e Tij mbėshteti ėndėrrat e tua, dhe gjithēka do tė shkojė mė sė miri.
Periudha paramartesore.
Ndėrto pra shpejt dhe fort folenė tėnde, sapo kushtet e tua tė tė lejojnė. Mos thuaj kurrė Kam ende kohė! Kam vite pėrpara, nuk nxitohem. Vitet kalojnė, por ēdo tė bėhet nesėr n.q.s. rrėshqet, nėse rrėzohesh, nėse ndotesh.
Mjerė! Ekzistojnė disa rėnie qė vėshtirė ndihmojnė nė ngritje. Janė disa ndotje qė prosvalin martesėn, ose qė e vrasin nė mėnyrė tė pashėrushme.
Kur tė ndihesh gati qė tė mbash familje mund tė vazhdosh tek martesa. Askush stė ndalon. Zoti do tė presė nė Kishė pėr tė tė bekuar me Hirin e Tij. Tani je nė pritje. Gjaku i nxehtė lėviz nėpėr damarėt e tu, organizmi yt ėshtė kryengritės, instikti gjenetik gjendet nė vlim e sipėr. Njė luftė e vėrtetė bėhet brenda teje. Mos u shqetėso, mos u shtang pėrpara betejės. Plani i Perėndisė ėshtė i pėrkryer! Ndodhesh nė njė luftė tė madhe, por lufta pėr ruajtjen e virgjėrisė ėshtė lufta mė e kulturuar dhe mė e nderuar. Arkimandrit; Jorgos Dhimopulos shėnon: E para pėr tė cilėn duhet tė njoftohen tė rinjtė, ėshtė se ky instikt, tėrheqja e dy sekseve, ėshtė diēka e shenjtė nė thelbin e tij. Vetė Perėndia e ka mbjellė tek njeriu. Dhe ēfarėdo qė Perėndia ka mbjellė (vendosur) tek njeriu nuk mund tė jete veēse e shenjtė. Pėrse Krijuesi e vendosi tek njeriu? E vendosi me qėllimin krijues... Sado i fuqishėm tė jetė pra instikti gjenetik, nuk ėshtė automatik si tek kafshėt. D.m.th. nuk ėshtė as i vetėpushtetshėm, as vetėveprues. Drejtohet nga fuqi larta mendore dhe shpirtėrore tė cilat e pėrkufizojnė brenda kuadrit qė mėson ligji i Perėndisė.
Vetėpėrmbajtja e kėtij instikti jo vetėm qė nuk mund tė tronditė e turbullojė ekulibrin shpirtėror dhe shėndetin e njeriut, por pėrkundrazi e forcon dhe e bėn mė tė qėndrueshėm. Dashuro dhe ruaj virgjėrinė. Ruaj veten tėnde tė qashtėr, - thotė Apostull Pavli nė letrėn drejtuar Timotheut. Ky kushtrim iu drejtohet tė rinjve e tė rejave tė ēdo epoke. Tė rinjtė, pa qashtėri janė tė plagosur. Do ta kenė tė vėshtirė tė luftojnė nė luftėn e shenjtė. I riu qė vjen nė martesė pa virgjėri, i ngjason njė ushtari qė plagoset pėrpara betejės. Dėshtimi nė jetėn morale para martese ėshtė dėshtim edhe pas martese. Humbja e virgjėrisė ėshtė dhe humbje e fitores.
Shpėrthyese janė vitet e adoleshencės! Goditjet sizmike tė ngacmimeve gjenetike janė tė forta. Seksualiteti mbetet e para dhe mė e madhja, mė e nxehta ēėshtje e jetės sė adoleshentit. Vėrtet problem, por pa dyshim i preferuar. Edhe kur seksualiteti vendoset si qendėr e jetės sonė, me skenat dhe kėngėt bashkėkohore, atėherė problemi bėhet ankth dhe peripecia dhimbje dhe hidhėrim.
Andre Maurios thotė: Dėshirat e mira sigurojnė lumturinė e martesės, ashtu si kushtet sanitare sigurojnė shėndetin. Nga shėndeti shpirtėror dhe trupor i adoleshentit, varet sigurisht dhe lumturia e tij.
Shumė tė dyshimta thirrjet pėr nevojė marrėdhėniesh seksuale para martese. Marrėdhėniet seksuale jashtė martese janė kurvėri. Propozimi pėr pėrvoja para martesore vjen nga i ligu. Tė rinjtė duhet tė largohen nga kėto me gjithė forcat e tyre. Zėri i Perėndisė ėshtė shumė i qartė Mos kurvėro. Largohuni nga kurvėria (1 Kor 6;18). Ligji i Perėndisė ėshtė i pėrjetshėm. Ėshtė i vjetėr, por gjithmonė i ri. As ndryshohet dhe as ripėrtėrihet.
Kurvėria ėshtė mėkati mė i frikshėm i shpirtit dhe i trupit. Eshtė infektim i mishit dhe i frymės.
Ligji i Perėndisė dėnon ēdo marrėdhėnie seksuale jashtė martese. Kurvėria ėshtė prosvalje e personalitetit njerėzor. Ėshtė mosvlerėsim i ikonės sė Perėndisė. Zoti na mėson tė kemi kujdes edhe nga kurioziteti i syve (Mat 5:28). Kureshtja nuk ėshtė shumė larg nga rėnia. Shėn Nikodhim Agjioriti thotė: asnjė shqisė nuk na lufton sa tė parėt.
Eshtė e njohur rėnia morale e Davidit (2Mbr 21; 2-3). Nuk e kėrkoi atė pėr martesė, por pėr tė mėkatuar. Kėshtu e tatėpjeta vazhdon, duke vrarė burrin e saj Urian. Nė antikitet thuhej: Nga ato qė shohim me sy bėhen tė tjerat fshehur. O djall i keq! O armik i vazhdueshėm i virgjėrisė! O armik qė shtyn nė mėkat moshat e reja. O i lig qė nuk heq dorė nga ligėsitė e tua dhe trasmeton ndyrėsinė me makinacionet e tua. Miq tė rinj S.O.S! Kini kujdes, rrezik i madh, grackė e frikshme. Mbyllni veshėt tuaj ndaj sirenave tė ferrit. Ngrini kryelartė medalien e virgjėrisė suaj, luftoni heroikisht. Asnjėherė tė ndotur nė martesė. Kurrė mos qoftė njė pėrvojė e tillė dinake dhe imorale. Pėrvoja nė martesė krijohet me martesėn.
Ai qė aktivizon instiktin gjenetik jashtė martese ose ka marrėdhėnie seksuale me njė grua para se ta bėjė atė bashkėshorte tė tijėn, vjen nė kundėshtim me Krijetarin e jetės dhe bėhet vrasės i lumturisė sė tij, - shkruan T. Toth. Me tė vėrtetė vrasės i lumturisė sė tij bėhet vetė njeriu. Duke vrarė virgjėrinė vret vetveten. Mėkati vendosėn para tij kostumin tėrheqės tė lumturisė tė cilėn i premton, d.m.th. aktivizimin direkt tė instiktit gjenetik. Ngacmimet shpeshherė do tė tė luftojnė, do tė shkaktojnė mendimin qė tė largohesh nga rruga e virgjėrisė. Kujdes mos shkasėsh, mos e lejo veten qė tė biesh viktimė e tė ligut. Ruaje tė ēmuar dhe tė pa pėrlyer trupin dhe shpirtin tėnd. Tronditjeve mos iu tremb, sado tė frikėshme qė tė duken edhe nėse janė mė tė shpeshta nė moshėn 16-25 vjeē. Mos harro qė kėto vite janė vite lufte, lufte tė shenjtė, pikėrisht tani gjykohet fati i jetės tėnde. Ovidi thotė: Nulla reparadilis arte laesa est deperit illa semel. D.m.th. nėse plagoset njėherė virgjėria, nuk mund tė riparohet mė, sepse vdes pėrgjithmonė... Shumė do tė hironizojnė pėr virgjėrinė tėnde, do tė tė quajnė tė vonuar, do tė ngacmojnė se nuk di tė fshehtat erotike. Nuk na interesojnė tė fshehta tė tilla imorale. Nder do tė jenė pėr ty ngacmime tė tilla, rrugė e nderuar ajo e jotja, sepse e ka zili armiku prandaj dhe e lufton. Njeh lartėsinė tėnde dhe pėrpiqen tė godasė pastėrtinė tėnde morale. Mos ua hidhni margaritarėt derrave, - tha Zoti. Margaritarėt e virgjėrisė mos ua hidhni qenve tė mėkatit. Qėndro gjithmonė me ballė tė pastėr dhe mendime tė qashtra. Lufta do tė jetė e ashpėr, por mos u shqetėso. Bashkė me ty lufton Krishti. Do tė fitosh dhe do tė triunfosh. Dhe atėherė, kur vitet tė kenė kaluar dhe tė kesh familjen tėnde, do tė jesh krenar, qė nė rini ke ruajtur virgjėrinė. Njė kėnaqėsi e nxehtė, do tė dalė nga thellėsitė e shpirtit tend. Tė pret martesa. Tė pret njė unazė e pėrbashkėt, qė do tė bashkojė me bekimin e Perėndisė, dhe tė kėrkon tė ndershėm dhe tė moralshėm. Ashtu si ti dėshiron njė vajzė tė virgjėr dhe tė pastėr, ashtu kujdesu edhe ti tė ruash veten tėnde.
Aktivizimi i instiktit gjenetik jashtė martese ėshtė diēka e fėlliqur dhe mėkatare. Eshtė shkelje dhe dhunim i rregullit tė natyrės. Ėshtė keq-pėrdorimi i njė dhurate tė Perėndishme dhe shpėrdorim i njė potenciali tė shenjtė, qė Perėndia i dha njeriut.
Ėshtė kaq i madh ekstremizmi nė ditėt tona saqė njerėz tė jetės anomale erotike flasin pėr... tė drejta Gojarti thotė: Lakuriqėsia, erosi i paligjė edhe (Sodhomia) d.m.th. homoseksualizmi sėmundje e moshės rinore, e cila ėshtė edhe jashtė ligjit edhe jashtė natyrės. Edhe kjo ėshtė mė e tmerrshme ndėr mėkatet.
Natyrisht pendimi i shuan tė gjitha. Perėndia Atė pėrqafon pranė tij ēdo njeri qė pendohet edhe ndėrron rrugė. Sepse pėr kėtė erdhi nė botė, qė tė kėrkojė dhe shpėtojė tė humburin.
Thuhen kėto fjalė tė dashur tė rinj qė tė kini kujdes para martesės. Tė shumta dhe joshėse janė sirenat, zėri, dhe figura nė shėrbim tė imoralitetit. Lakuriqėsia shtrihet kudo. Televizori, muzika, miq tė dyshimtė, revista dhe gazeta. Tė gjithė kėta vrasės dhe kusarė tė qashtėrisė shpirtėrore edhe tė virgjėrisė.
Liria seksuale la dhe pasojat e saj, si Sida njolla e shekullit. Jo vetėm burra edhe gra por dhe fėmije tė cilėt trashėgojnė sėmundjen nga prindėrit e tyre. Babilonia! Ky simbol i imoralitetit. Sa Babiloni ekzistojnė edhe nė epoken e sotme, tė cilat shpien tė rinjtė drejt pėrprishjes, me njė mijė forma dhe gracka? Ka rrezik qė vapori tė mbytet pa u larguar nga porti dhe fruti tė kalbet para se tė piqet. Formimi shpirtėror kristocentrik ėshtė kushti bazė i njė martese tė dobishme.
Jeta bashkėshortore nuk ėshtė vetėm seksualitet, jetė e dėshirave tė mishit. Njeriu nuk ėshtė vetėm qenie biologjike, por ėshtė i ftuar tė pėrmbushė qėllime tė larta spirituale dhe morale. Mbi tė gjitha ėshtė dashuri, besim, luftė dhe lutje. Qė nga mishi fillon idealizimi, ose lidhja shpirtėrore d.m.th. dashuria.
Krishterėt jetojnė nė mish, por jo sipas mishit, -shkruan njė shkronjės i hershėm i Kishės sonė. Gjithashtu edhe vetėpėrmbajtja ėshtė njė pikė e domosdoshme nė martesė, pėr arsye tė ndryshme shendetsore, shpirtėrore dhe organizative (Kor 7: 5). Pra njė pėrgatitje e shumėanėshme.
Sigurisht, qė beteja ėshtė e ashpėr, prandaj dhe tė rinjtė duhet tė luftojnė qė tė ruajnė virgjėrinė e tyre. Edhe kjo luftė e mrekullueshme na kėrkohet tė gjithėve. Kėtė luftė dhe kėto vėshtirėsi i njohin tė gjithė tė rinjtė dhe adoleshentėt. Tė thotė dhe tregojė dikush se ka ngasje, do tė thotė se ėshtė njeri. Mos u nxito tė hash aguridhe, se do tė hidhėrojnė gojėn. Tė gjithė sa nxitoen rrėzohen, kujdes tė mos rrėzohesh dhe ti.
Dashuri edhe pėrzgjedhje
Shumė tė drejta do tė mė thuash ato sa thamė pėr moralin dhe parapregatitjen shpirtėrore pėr martesė. Kultivim tė karakterit, virgjėri para martese, lutje e nxehtė dhe parashtrim i problemit tek Perėndia.
E di! E shoh habinė tėnde. Do tė mė pyesėsh. Vajzėn dhe bashkėshorten gruan e ardhshme tė jetės sime ku do ta gjej? Si do ta njoh? Sigurisht qė me sy mbyllur nuk gjendet. Nevojitet tė kėrkoj tė analizoj dhe studioj ēėshtjen nė mėnyrė personale. Natyrisht, qė pėrkrah faktorit Perėndi qėndron edhe pėrpjekja njerėzore. Kėrkimi i personit, qė Perėndia ka caktuar gjendet brenda planit tė Perėndisė. Dikush do tė pyeste, si e ka ndėrthurur krijimin Krijetari me bashkimin martesor? Rėne Biot thotė: Nuk duhet, qė etikologėt tė pėrfundojnė nė njė lloj ideje insistuese, e cila i bėn qė tė shohin kudo tė keqen. Por ėshtė e nevojshme, qė tė rinjtė dhe tė rejat tė ruhen nga rreziqet, qė mbytin virtytin e tyre. Nuk duhet qė tė ushqejmė djemtė me ndrojtje dhe frikė ndaj vajzave, dhe as vajzat me njė ndjenjė tė tillė ndaj djemve. Por ama nuk duhet tė lejojmė edhe qė ata tė rrezikojnė... Pėrvoja tregon, se kontakti i shpeshtė me seksin tjetėr zvogėlon afrimitetin qė mund tė ndjejė nė takimet e para. Por, si do qoftė mishi ėshtė i dobėt edhe fantazia pėrnjėherė tė kalon nė ėndėrr. Shumė kanė dėshtuar. Kanė dėshtuar sepse deshėn, qė tė ndėrtonin shtėpinė me karton nė vend tė betonit.
Fillimisht shoqėritė me vajza, shėtitjet dhe vėrtitjet e lira tė dy sekseve, natyra e pamposhtur, hovi dhe dashuria e rishme, partet mistike, shkėmbimet e shikimeve... dhe tė tjera si kėto, kurthe dinake, tė rrezikshme dhe tė kamufluara. Kėshtu pjesa mė e madhe e tė rinjve, pa udhėheqje dhe pa e vėnė re kafshojnė karemin e gėnjeshtrės.
Fillesa tė gabuara, - i quhan francezi Joan Le Presbytre dhe shton: Shumė tė rinj nuk pėrmbahen nė kėto dashuri Platonike. Por, po tė vėshtrosh rreth teje do tė shohėsh qė tė gjithė nxėnėsit mbi 17 vjeē kanė mikeshėn e tyre. Disa qė nuk kanė mikesha e shikojnė veten e tyre si tė dėshtuar. Dhe ēėshtja vazhdon. Fillon loja me takimet e fshehta, bisedat e pafunda, dhuratat e vogla, ndonjė ledhatim vjedhurazi, dhe letrat e zjarrta me gjithė frymėzimin poetik! Kėta tė rinj besojnė se gjetėn tė zgjedhurėn e tyre, tok me tė cilėn do tė baresin gjithė jetėn e tyre. Dhe vazhdon Joan Le Presbytre: Kam parė tė rinj qė rrezatonin premtime nga mė admirueset, dhe papritur... Mjerė! Nė moshėn qė duhej tė punonin me tė gjitha fuqitė pėr tė kalitur, zemrat e tyre dhe karakterin, shpirti i tyre avullon thahet, dhe dorėzohet nga njė 15 vjeēare.
Shumė tė rinj mendojnė dashurinė dhe shumė pak martesėn. Shumė dashurohen, ndėrsa pak martohen. Zemrat e shumė prej tyre godasin me akrepin erotik, por tė paktė ata qė mbeten besnikė gjer nė fund. Ndjenja njerėzore, qė quajmė eros, ka lidhje tė ngushta me dashurinė dhe miqėsinė. Por ndėrkohė nuk ėshtė vetėm dashuria dhe miqėsia, ėshtė dhe aspirata, ēiltėrsia dhe tėrheqja seksuale.
Gjatė periudhės sė adoleshencės ndjenja erotike ėshtė mė e shpeshtė. Pėrbėn interes vetėm nė dimensionin e saj dhe nė kohėn kur shfaqet nė persona tė ndryshėm. Zakonisht tek tė rinjtė ėshtė e papjekur dhe entuziaste. Ndjenjat zotėrojnė logjikėn, tė gjitha i shohin romantikisht dhe idhulltarisht. Fluturojnė nė botėn e ėndėrrave.
Dashuria bėhet e arsyeshme nė fazen e fundit tė adoleshencės. Bėhet nė njė farė mėnyre serioze dhe e pjekur. Ndjehet e arrirė edhe pjekur pėr kėrkimin e seksit tjetėr qė do tė bėhet bashkėshort i jetės. Kur i riu ka njohur dėshirėn e Perėndisė dhe frymėzohet nga idealet e bukura kristiane nuk e lejon ndjenjėn, - qė shpesh ėshtė e verbėr - ti marrė mėndjen. Dashuria, - tha dikush - nuk njeh, as kanone, as rregulla. Ėshtė zjarr qė ronit shpirtin Ėshtė rrebesh dhe dehje.
Dashuria e nxehtė, ėshtė aspiratė e patjetėrsueshme. Ėshtė aspiratė qė bėhet pasion, dhe pėr mė tepėr pasion tiranik. I verbėr bėhet i dashuruari pėr personin qė dashuron. Katandiset njė person tragjik siē e pėrshkruan dhe letėrsia mbarėbotėrore. Shkruan histori dhe drama lotėsh. Ky kalim lė gjithmonė lastarė tė gjakosur. Dashuria erotike shndėrrohet nė njė urretje tė pafund. Ėshtė njė gabim i marrė, qė shpesh shtyp vetėveten. Siē tha dikush: toka e premtuar ėshtė varreza mė e afėrt.
Njohja e dėshirės sė Perėndisė pėrbėn sigurinė mė tė madhe tė njeriut. Pa besim dhe ideale, adoleshentėt rrezikojnė tė dėshpėrohen dhe tė shtypen nga pasionet e mollės prej guri. Dashuria shpesh shuan mėngjesin e ardhshėm.
Tė rinjtė ndryshe e ėndėrrojnė lumturinė e tyre tė ardhme dhe ndryshe e gjejnė nė jetėn familjare. Tragjikja ėshtė se sot tė gjitha flasin pėr dashurinė, kėngėt radiostacionet, librat etj, por asgjėkundi nuk e gjejnė vėrtet atė. Familjet mė tė shumta, qė shpėrbėhen filluan nga dashuria erotike, bėjnė tė ditur statistikat. Dashuria erotike nė tė vėrtetė nė rastet mė tė shumta, ėshtė diēka e pėrkohshme. Ngjason me lule plot aromė, qė ēelin nė mėngjes plot me freski edhe bukuri dhe nė darkė e varin kokėn tė vyshkura. Kaq ishte jeta e tyre e shkurtėr.
Nuk ėshtė as pak i rrallė fenomeni, qė tė dielė tė martohen dhe tė hėnė, tė sapo martuarit gjenden pėrpara zyrash pėr tė bėrė ndarjen.
Fatkeqėsisht nė epokėn e sotme numri i ndarjeve rritet dhe shumohet vazhdimisht. Kėshtu ėshtė: Puthja e parė e dashurisė erotike, ėshtė puthje e ėngjėjve drejt yjeve, por mė pas, kur tė dy tė dashuruarit lidhen nė martesė, puthjet janė hipokrizi, gėnjeshtėr dhe tradhėti, - thotė Viktor Hygo. Vajza qė mendonte se me martesėn do tė zgjidhte problemin e lumturisė, ulur mbi kolltuk shikon njė tė ardhme tė zymtė, gjithashtu dhe bashkėshorti nga ana tjetėr pendohet hidhur.
Dy tė rinj, qė u njohėn nė njė rreth familjar apo shoqėror me vallėzime dhe nėn muzikėn ritmike, skicuan njė jetė pėrrallore me pallate tė arta. Por...! Martesa do tė jetė epilogu i ėndėrrave tė tyre, ndarja do tė shkruajė me gėrma tė zeza fjalėn e fundit. Pėrse vallė!? Thjesht sepse martesa e tyre nuk ishte themeluar mbi baza tė forta morale.
E gjithė bukuria e jetės gjendet tek dashuria dhe gjithė bukuria e dashurisė gjendet tek martesa kristiane. Ndjenjė reciproke dashuria, jo si erosi romantik i cili kaq shpejt shėmbet. Dashuria bashkėshortore nė kristianizėm, ėshtė e pastėr dhe e kulluar, sepse ėshtė e mbėshtetur nė shkėmbi i besės, nė vetė Krishti. As mbreti nuk ndjen aq dashuri pėr profirin dhe sqimėn e tij, sa burri pėr gruan. Gojarti thotė: Pėr gruan nuk ka gjė mė tė shtrenjtė se burri dhe pėr burrin gjė mė tė dėshiruar se gruaja.
Dashuria merr formėn e saj tė vėrtetė dhe tė pastėr vetėm nė martesė, ku gjen personalitetin dhe pėrplotėsimin e vėrtetė dhe konkret. Fryti i kėsaj dashurie ėshtė krijimi i njė jete tė re. Poetėt me dinamikėn e vargut duhet tė himnonin, mrekullueshmėrinė edhe hijeshinė e kėsaj dashurie, e cila lidh fort personat e njė familjeje dhe shenjtėron shtėpi dhe jo ndjenja kryengritėse tė ēastit, tė cilat pėrfundojnė nė gėrmadha.
Ndoshta po afron momenti, qė edhe ti tė krijosh familje dhe kėrkon njė vajzė tė pėrshtatshme e cila do tė bėhet pėrgjithmonė bashkėshortja e jetės tėnde. Do tė rekomandoja kujdes nė pėrzgjedhjen tėnde, mos u nxito, mos u shty nga dashuritė e rreme dhe ndjenjat e momentit. Lutu. Perėndia ka ruajtur edhe pėr ty njė trėndafil tė logjikshėm dhe erėmirė. Ta gjesh pa u gėrvishtur nga gjėmbat e tė ligut dhe pa u plagosur. Serioz, i kujdeshėm, vigjilent dhe duke u lutur, as tė plagosėsh dhe as tė plagosesh. Tė fshehtėn e madhe tė dashurisė pėr njė bashkėshorte tė ardhėshme ruaje thellė nė shpirtin tėnd.
Kij kujdes, aparenca e ndjenjave ėshtė shumė e rrezikshme dhe shpeshherė krijon rrėshqitje. Por mbi tė gjitha mos harrojmė qė pėr tė zgjedhur mund tė tė ndihmojnė shpirtėrisht prindrit kristianė, gjithashtu edhe ati shpirtėror me kėshillat e tij tė urta dhe tė shenjta.
Diēka ku duhet pasur kujdes ėshtė zgjedhja e bashkėshortes me besim tė ndryshėm dhe disnivel moshe. Martesa mikse nuk ėshtė e ndaluar nga Kisha, por as e kėshillueshme. Kisha brenda ekonomisė sė saj, lejon martesėn mikse me kusht qė: personi qė ėshtė orthodhoks tė mos pengohet nga tjetri, pėr tė qėndruar nė besimin e tij dhe, qė fėmijėt tė pagėzohen nė mėnyrė orthodhokse.
Ndėrsa pėrsa i pėrket moshės mirė do tė ishte qė burri tė mos jetė mė i madh se 10 vjet nga gruaja. Disniveli i madh i moshave krijon probleme tė cilat njė ditė mund tė vrasi lumturinė. Pėrsėri edhe gruaja tė mos jetė mė e madhe nga burri, sepse burri ėshtė kreu i gruas dhe kryetar i familjes. Por jo i plotfuqishėm.
Tė gjitha mik i dashur kryeji me arsyetim dhe seriozitet jo me nxitim dhe papjekuri. Koha e lojrave iku. Tani pregatitesh pėr martesė, njė ēėshtje e shenjtė dhe e madhe. Bėj bindje me besim si ushtar i Krishtit. Mendo vetėm sa janė tė vėrteta dhe tė pastra.
Virgjėria para martese pėrbėn kushtin parėsor tė lumturisė martesore. Ata tė rinj qė skanė kurvėruar para martese, janė mė tė suksesshmit edhe nė martesė. Kjo realizon dashuri tė zjarrtė, Hir tė pastėr dhe miqėsi tė shtrenjtė, duke i ruajtur kėto, tė ecin tė rinjtė drejt martesės, - thotė Gojarti. Dashuria e vėrtetė nė martesė kalon nėpėrmjet luftės shpirtėrore dhe maturisė. Dhe kjo ėshtė mėse e natyrshme kur i riu mėson tė vetėpėrmbahet pėrpara martese, kaq mė tepėr do tė dojė gruan e tij, -thotė njė nga etėrit e Kishės sonė. Tradhėtinė bashkėshortore e ndesh ndonjėri shumė rrallė nė njerėzit e pjekur moralisht. Ligjėrimi i tradhėtisė bashkėshortore rrit tė keqen nė njė masė mjaft tė madhe. Por pėr tė krishterėt vlen gjithmonė thėnia: Duhet ti bindemi Perėndisė mė tepėr se sa njerėzve (Vep 5;29). Mbi ēdo ligj njerėzor ėshtė ligji i Perėndisė i pagabushėm dhe i pėrjetshėm. Siē thotė dhe Gojarti: Ky ėshtė ligji i martesės, ai qė ka grua kurrė tė mos i hedhė sytė gjetkė. Ruajtja e virgjėrisė nė rininė tėnde, do tė shpėrblehet me ngrohtėsinė e njė bashkėshorteje tė virgjėr.
Atėhere tė dy sė bashku do tė kėndoni kėngėn e gėzimit.
Shkojmė aty nė lartėsi
dhe ne dy dallėndyshe
nė folenė tonė, Zoti
mbret do tė jetė pėrjetėsisht.
Mos pajtueshmėria me prikėn.
Nė investim tregėtie e kanė katandisur shumė njerėz Misterin e madh dhe tė shenjtė tė martesės.
E pamundur. Nuk mund ta mar pėr grua nėse nuk ka prikė. Sot fuqia e njeriut ėshtė bėrė portofoli. Kėrkesa e nevojshme e prikės! Ja mos pajtueshmėria e hidhur nė harmoninė e gjithėbukur tė martesės. Ja dėshtimi i shumė martesave nė kohėt e sotme. Kėrkimi i njė prike tė majme, sdo tė thotė veēse njė tregėti e ulėt. Do ta marr pėr grua por dua qė tė mė paguajė shtrenjtė. Prika nė tė vėrtetė bėhet shkėmb skandali. Ėshtė premisa kryesore e ēėshtjes sė martesės, duke u bėrė varr i shumė vajzave tė varfra dhe tė ndershme.
Pėrse kjo padrejtėsi, pėrsė burrat tė kėrkojnė pasuri, kush ua dha kėtė tė drejtė. Mos vallė suksesi dhe lumturia e martesė varen nga prika e madhe apo e vogėl. Cili tha se paraja lind lumturinė!? Le tė pyesin dhe burrat veten e tyre; Dhe vajzat e varfra ato tė virtytshmet, tė cilave u qėlloi qė tė lindin tė varfra! Ato ēdo tė bėhen, duhet ti braktisim. Ti lėmė nė mėshirė tė fatit, ti rrėmbejė rryma e tė ligut dhe ti shtyjmė nė mėkat.
A nuk ėshtė mėkat kjo pėrbuzje? Mos vallė duhet tė martohen vetėm ato qė kanė shtėpi dhe pasuri. Prika ėshtė njė zakon i vjetėr por jo kristian. Zakon me prejardhje idhulltare dhe me pėrmbajtje materialiste. Nė kristianizėm vendin e interesit e merr dashuria dhe sakrifica. Nė predikimin nė mal Zoti thotė: Mos mblidhni thesare nė tokė (Mat 6; 19, 20, 33). Nėse fjalėt e Zotit janė nė fuqi pėr ēdo gjė, sa mė shumė vlejnė edhe pėr martesėn. Por po le hedhim njė sy prapa nė lashtėsi edhe le tė shohim ēndodhte atėherė.
Nė Dhiaten e Vjetėr nuk jepnin gratė prikė por burrat. P.sh. Avraami kur dėrgoi shėrbėtorin e tij Elizar, qė tė gjente grua pėr birin e tij Isakun, i dha dhurata. Dhe mori 10 gamile prej zotit tė tij dhe prej gjithė tė mirave tė tė zot me vete... Dhe zbukurime vezulluese prej ari dhe argjėndi i dhe ia dha Rebekės (Gjen 14; 53 ).
Ėshtė i mjaftueshėm ky shembull qė tė kuptojmė, se jo gruaja por burri jepte prikė. Mendimi qė mbizotėronte atėherė - shkruan Serafim Papakostas, - ishte se: meqenėse familja e vajzės jep njė prej pjesėtarėve tė saj, duhet tė dėmshpėrblehej me anė tė prikės.
Shumė mirė! Nėse e gjykojmė me syrin logjik ėshtė shumė e drejtė, qė burri duhet tė japė prikė. Pasi prindėrit e vajzės jovetėm qė ndjejnė dhimbje, por edhe mungesėn e bijės sė tyre, ndėrsa vajza me hyrjen e saj nė shtėpi, jo vetėm qė do ti ofrojė shtėpisė, por me dhuntinė e mėmėsisė do tė lindė fėmijė dhe do ofrojė sakrificėn mė tė bukur brenda dashurisė dhe martesės.
Nėse pyesim veten tonė, cili nga tė dy ofron shėrbimin mė tė madh do tė vėshtirėsoheshim pėr tu pėrgjigjur.
Ndėrkaq tė dy sė bashku ofrojnė lėndėn pėr ndėrtimin e lumturisė. Burri me djersėn e ballit do tė nxjerrė ushqimin e familjes, por edhe gruaja me mundim do tė lindė fėmijė dhe me djersėn e saj do tė mbajė shtėpinė.
Pėrse pra kjo njėanėshmėri tek prika; pėrse tė ofrojė vetėm gruaja; pėrse tė blihet pėr tridhjet aspra; a nuk duket kjo si njė ... tradhėti.
Le tė kthehemi prapa nė antikitet, paralelisht me Hebrenjtė e Dhiatės sė Vjetėr, ku tregohet se burrat jepnin para tek ati i vajzės. Gjithashtu dhe nė Greqinė e lashtė, vetėm shembulli i Agamemnonit pėrbėn pėrjashtim, i cili i ofron dhurata vajzės sė tij.
Mė vonė gjėrat ndėrrojnė kah, dhe Sofokliu pėrshkruan shqetėsimin e grave tė asaj kohe, tė cilat protestojnė kundėr burrave, qė kėrkonin prikė nga gratė.
Duket se i njėjti zakon vazhdon deri nė kohėn e Gojartit, i cili u thotė tė rinjve : Kur tė vendosėsh pėr martesė, mos mendo tė marrėsh pasuri dhe para, por shpresėtari dhe vajzė tė dlirė. Virtyti ėshtė mė i vlefshėm dhe mė i lartė se mijėra thesare.
Po ai, i njėjti duke folur pėr burrin qė pasurohet nga gruaja e tij, thotė: Nuk tė vjen turp tė thuash gjėra tė tilla; nuk ka gjė mė tė turpshme nga njė pasuri e tillė. Ėshtė shumė ēnderuese tė thonė, se filani u pasurua nga gruaja e tij....
Ku ėshtė paraja dhe argjendashja, aty edhe dėshtimi. Askush nuk fitoi ndonjėherė lumturinė me anė tė parasė dhe pėr mė tepėr nė martesė.
Sa pėr paranė, kurdoherė shkak tė kėqijash
Cili njeri shpirtėror e logjik do tė mbėshtetė lumturinė e martesės nė njė tė tillė marrėzi. Cili do tė donte tė ndėrtonte folenė e gėzimit tė tij, mbi njė zjarr si ky. Asgjė sėshtė mė e keqe se paraja nė botė - thotė Shėn Grigor Theologu.
Duke marrė grua me shumė para dhe pasuri, merr sė bashku edhe helm. Fillimisht duket e qeshur, por nuk do tė vonosh tė shijosh edhe hidhėrimin. Floriri dhe paraja ngurtėsojnė zemrėn, - thotė urtėsia e popullit.
Paraja gjithmonė udhėheq, por edhe shtrembėron dhe ndryshon personalitetin njerėzor, e zhvesh nga humanizmi dhe e tjetėrson atė. Pėrse e do prikėn dhe pasurinė djalosh i dashur, n.q.s. nuk ekziston virtyti dhe besimi. Cila ėshtė dobia e pasurisė, pa shprestari; mos do tė martohesh me pasurinė; apo nuk e di, se kėrkimi i prikės pėrbėn mungesė dashurie.
Tė pyesim burrat tė cilėt vrapojnė pas prikės:
Do tė dėshironin, qė tė ishin etėr tė varfėr dhe tė pėrballonin dilemėn e madhe tė vajzės sė tyre? Pėrse vallė harrojnė kanonin e artė tė Krishtit: Ato qė doni tu bėjnė tė tjerėt juve, ato u bėni edhe ju atyre.
Miku im, mos u skllavėro nga mentaliteti materialist. Pėrzgjedhjen e bashkėshortes tėnde tė ardhshme mos e var kurrė nė prika dhe faktorėt e tjerė materialė. Mė e preferuar do tė ishte njė grua e varfėr, me virtyt dhe karakter, se njė e pasur plot kapriēo dhe tė meta.
A nuk ėshtė virtyti, prika mė e mirė?
Pėr mė tepėr mėso edhe diēka tjetėr. Gratė me pasuri dhe para shpeshherė janė kryelarta, lavdidashėse dhe kozmike, kėrkojnė tu imponohen dhe ti nėnėshtrojnė burrat e tyre.
Edhe gratė gjithashtu duhet tė kenė kujdes nga prikėdashėsit sepse shpeshherė janė edhe prikė-ngrėnės.
Shėnoj gjithashtu njė pikėpyetje tė disa tė rinjve kristianė qė do tė mė thonė: Pra ndalohet plotėsisht ndonjė pasuri, qoftė e madhe apo e vogėl, tė cilėn mund ta ketė vajza, qė do tė kėrkoj pėr martesė.
Ēdo gjė! Si nė sektorin shpirtėror edhe nė atė material ėshtė e njėjtė. Bashkėpunim dy palėsh, kujdes i pėrbashkėt, dėshira tė pėrbashkėta, tė pėrbashkėta dhe tė mirat materiale qė do kini tė dy. Edhe nė sektorin material ėshtė e vlefshme thėnia e Pavlit: mbani barėt e njėri-tjetrit. Sė bashku do tė mbani edhe barėn ekonomike tė shtėpisė. Gjithashtu edhe prindėrit nuk duhet tė bėjnė shfrytėzim tė martesės. Kur ka pasuri dhe vajza duhet tė marrė pjesėn e saj, atė qė i takon.
Kėshtu pra! Miku im i dashur, dėgjomė. Nuk ėshtė e lehtė tė krijosh vatrėn familjare, vetėm me llogaritje njerėzore. Shumė nga ata qė deshėn tė ndėrtonin lumturinė mbi paranė dhe pasurinė u zhgėnjyen.
E pa pranueshme dhe e vjetėruar kėrkesa e prikės. Pra, ja prika mė e mirė! Thesari mė i ēmuar! Virtyti!
Fejesa
Nė njė fejesė dėgjojmė urime nga mė tė ndryshmet dhe mė tė bukurat, tė cilat i drejtojnė njerėzit e afėrm, por edhe ata qė janė larg me telefona e telegrame.
Fejesa nė fakt ėshtė njė ngjarje e madhe dhe e lumtur. Ėshtė si njė shtėpi ku para se tė hyjmė nė sallonin e martesės duhet tė kalojmė nėpėr hollin e fejesės. Me unaza tė arta stolisen duart e njoma tė dy tė rinjve. Tė arta janė shpresat edhe ėndėrrat e njė gėzimi tė pa fund.
Asnjė mbretėreshė, - tha njė poet - nuk ėshtė aq krenare pėr skimėn e saj, dhe asnjė rekordmen nuk tregon me kaq mburrje fitoret (medaliet) e tij, sa njė vajzė unazėn e fejesės. Shumė tė bukura dhe didaktike simbolizimet e unazės nė fjalėt e shenjta tė shėrbesės sė martesės.
Me unazė iu dha pushteti Josifit nė Egjipt... Me unazė u lavdėrua Danieli nė Babilonė... Me unazė u shfaq e vėrteta e Tamarės... Me anė tė unazės Ati ynė qiellor u tregua i mėshirėshėm ndaj birit tė shthurur...
Shumė tė rėndesishme simbolikat e unazės. Njėherė simbolizon pushtetin, njė herė lavdinė, njė herė besnikėrinė edhe njė herė madhėshtinė e njeridashjes sė Perėndisė.
Burri ėshtė lavdia e gruas edhe gruaja lavdia e burrit. Drejton burri si i parė mes tė barabartėsh. Drejton me pėrunjėsi dhe dashuri, jo si i plotfuqishėm dhe si tiran.
Unazat mund tė bėhen kurorė tė shndritshme nėpėrmjet dashurisė dhe lirisė, por mund tė shndėrrohen nė pranga dhe zinxhirė pėr shkelje tė rėnda - thotė Sokrat Nikas.
Sa tė bukura dhe hirplota duart e stolisura me unazat e dashurisė dhe besnikėrisė. Nuk janė hipokrite dhe tradhėtuese. Unaza ėshtė simbol dhe vulė e pastėrtisė dhe e pėrkushtimit tė pėrhershėm.
Nevojitet kujdes ndaj ēdo ofendimi qė mund ti bėhen shenjtėrisė sė unazave. Fejesa nė duart tuaja nuk ėshtė njė stoli e thjeshtė dhe e zakonshme, por ėshtė premtimi mė i shenjtė, qė keni dhėnė. Ėshtė premtimi i njė dashurie, e cila do tiu shoqėrojė nė gjithė jetėn. Premtim lidhjeje, besimi dhe respekti reciprok. Premtim pėr njė pėrpjekje tė pėrbashkėt nė pėrmbushjen e qėllimit tė martesės. Njė plan i ri ėshtė hapur nė jetėn tuaj. Stad kalimtar dhe stėrvitor. Periudhė pėr njė njohje me tė gjerė dhe mirėkuptim sa mė tė madh. Sigurisht nuk ėshtė e lehtė qė tė krijosh njė njohje tė mirfilltė reciproke.
Janė shumė karakteristike fjalėt, qė pėrdoren nė shėrbesėn e martesės. Ēdo simbol, lėvizje dhe fjalė gėrshetojnė, Misterin e madh tė jetės dhe tė Kishės. Nė kėmbimin e unazave prifti thotė: Fejohet shėrbėtori i Perėndisė me shėrbėtoren e Perėndisė (aksh) nė emėr tė Atit, Birit dhe tė Shpirtit tė Shenjtė. Amin. Dhe prifti bėn kryq me unaza mbi kryet e tyre.
Tė gjitha nė Kishė dhe nė jetėn tonė bėhen nė emėr tė Shėn Trinisė. Pėrsėritja e emrave bėhet si tregues i dashurisė sė Perėndisė, i Cili si Bari i mirė thėrret me emėr dhentė e Tij duke u dhėnė bekimin brenda pėrqafimit tė Kishės sė Tij.
Shenja e kryqit me anė tė unazave, simbolizon dashuri tė kryqėzuar sepse dashuria e vėrtetė gjithmonė ėshtė e tillė. Presupozon luftė, pėrpjekje, mund dhe sakrifica. Gėzimi gjithmonė ėshė i pėrzierė me hidhėrime tė shumta. Ngjallja kalon nga kryqi d.m.th. ėshtė jetė Kryqėzimi dhe Ngjalljeje.
Nuk ėshtė e rastit qė nė misterin e martesės psalim Dėshmorė tė shenjtė qė luftuat mirė dhe u kurorėzuat... njėkohėsisht dhe vallja e Isaisė me Ungjillin e shenjtė na kujton se martesa ėshtė njė rrugė e vazhdueshme e bashkėshortėve pėr nė Mbretėrinė e Perėndisė njė luftė e vazhdueshme pėr shenjtėrim.
Pikėrisht dhe Kisha jonė, ka po kėtė koncept, ju ofron mundėsinė tė njiheni ndėrmjet jush para se tė martoheni. Fejesė do tė thotė premtim dhe jo betim dhe as lidhje e paprishėshme. Pėr kėtė arsye zgjidhja e fejesės ose prishja e saj, nuk ėshtė mėkat dhe as shkelje, por gjithashtu nuk ėshtė as lodėr, me tė cilėn mund tė gėnjejmė njėri-tjetrin, as kėmishė, qė mund ta ndėrrosh sa herė tė duash.
Nė kėtė stad nevojitet pėrqėndrim, seriozitet, studim dhe lutje e nxehtė. Jo papjekuri dhe lojra tė rrezikshme, mendjelehtėsi dhe ndjenja tė pasaktėsuara.
Nė kėtė pikė ekziston ankth dhe keqkuptim. Shumica e njerėzve barazojnė fejesėn me martesėn, gjithė jeta dhe shoqėrimi i tyre ėshtė i pandryshueshėm nga jeta e dy bashkėshortėve.
Si pėrfundim, vijnė gabime tė shumta. Djalli nuk vonon tė bėjė punėn e tij. Ėshtė artist i pėrkryer i ligėsisė. Arrin tė ndėrhyjė dhe infektojė misterin e martesės. Pėrpara se tė rinjtė ti martojė Krishti, i marton djalli! Para se ti bekojė Kisha i rrėmben satanai. Shpeshherė pėrshpejtohet martesa pėr arsye morale! Sa ēifte hyjnė nė Kishė pėr tu martuar me trup dhe shpirt tė njollosur! Ēturp dhe prosvalje! Ētradhėti dhe mėkat! Dhe nėse burri i saj e le, ēfarė do tė jetė kjo grua? Virgjėreshė apo vejushė?
Njerėzit shpesh gėnjejnė vetveten, nėse veprat e tyre tė paligja u shpėtojnė syve tė njerėzve ato janė nėn vėmendjen e vazhdueshme tė Perėndisė. Ku tė shkoj nga Fryma Jote dhe nga Fytyra Jote ku tė ik... (Ps. 138:7-10).
Plagosja e virgjėrisė para martese ėshtė dhe mbetet gjithmonė kurvėri edhe n.q.s ėshtė bėrė njė ditė para martese. Para se Fryma e Shenjtė tė japė Hirin me anė tė misterit, as i riu dhe as e reja nuk kanė tė drejtėn tė vrasin virgjėrinė e tyre, tė cilėn e kanė e ruajtur deri nė atė moment. Presviterėt nė Kishė mbajnė nė duart e tyre kurorėt e gjithė-bardha dhe bukurmundėse tė martesės dhe janė gati tė kurorėzojnė ēiftin e ri. Mjerė! Sa nga ata do tė mbajnė kurorėt mbi kryet e tyre me ballė tė pastėr?
Kurorėzimi nė martesė simbolizon dekorim nga Perėndia pėr ruajtien e virgjėrisė nė tė rinjtė qė martohen. Sa e mrekullueshme dhe prekėse kurora e fitores! Kurorėzohet shėrbėtori i Perėndisė (Aksh) me shėrbėtoren e Perėndisė (Aksh). Dhe Kurorėzohet shėrbėtore e Perėndisė (Aksh) me shėrbėtorin e Perėndisė (Aksh). Kurorėzohen qė tė dy si fitues, i kurorėzon vetė Perėndia. Kjo ėshtė fitorja mė e mrekullueshme.
Kur Perėndia i dashur i ri tė vlerėson, qė tė bėsh pėrzgjedhjen dhe kur nė dorėn tėnde shkėlqen fejesa e artė, do tė doja tė tė jepja njė kėshillė. Mos vono tė kryesh martesėn tėnde. Tė martohesh sa mė parė qė tė jetė e mundur. Jo vonesa. Vonesat krijojnė ngasje dhe ngasjet nuk janė shumė larg rėnies. Pesė deri nė gjashtė muaj janė tė mjatueshėm pėr njohje dhe parapėrgatitje. Ėshtė gabim nga ana e tyre qė rrinė me vite tė fejuar. Vonesa nuk bėn asnjėherė mirė, pėrveē se keq. Ecni me dashuri dhe menēuri, me kujdes dhe lutje. Koha e fejesės ėshtė periudha mė e mirė pėr zhvillimin e dashurisė. Jetoni ende nė njė botė ideale duke fluturuar me krahėt e ėndėrrave. Por shumė shpejt bota ideale do tė shndėrrohet nė njė realitet.
Njihni mirė njėri-tjetrin. Hapeni plotėsisht zemrėn tuaj, larg hipokrizisė dhe kamuflimeve. Mos u fshihni. Transparenca e karakterit do tu ndihmojė shumė. Flisni me sinqeritet dhe tregoni me ēiltėrsi tė vėrtetėn. Mos e konsideroni ēvlerėsuese, qė tė zbuloni dobėsitė dhe mangėsitė e karakterit tuaj. Kėshtu do tė nderoheni dhe respektoheni mė shumė nga njėri-tjetri. Mos u shfaqni tė pėrsosur, sepse edhe dielli ka njollat e tij. Gjithashtu dhe njeriu mė i shenjtė dhe mė i ndriēuar ka dobėsitė dhe gabimet e tij. Por, nėse sot i fshehim, ato do tė shfaqen nesėr, nė martesė.
Njohja e mirė krijon themele tė forta pėr lumturinė e nesėrme. Ėshtė ēėshtia mė e mrekullueshme dhe fillimi mė i shndritshėm, si rrėnja qė mban pemėn.
I dashur i ri! Kėndo kėngėn e haresė. Hareja e qiellit dhe e dheut ėshtė e jotja. Do tė them dhe unė pėr ju lutjen e poetit drejtuar sė Gjithėshenjtės.
Nėnė kaq e sigurt nė praninė tėnde,
Nėnė qė sdallon,
Si tė vegjėl dhe tė mėdhenj,
Pėrqafo fėmijėt,
Qė kanė kaq nevojė pėr fole tė nxehtė.
Krijoni Kontakt