Ismail Kadare

[RaPSouL]

POEZIA E KADARESË
Poezia e Ismail Kadaresë është një prej zhvillimeve më novatore në vjershërimin shqip gjatë një gjysmë shekulli. Ajo shprehu vendosmërinë e shkrimtarëve të brezit të viteve '60 për të realizzar qëllime estetike të ndryshme prej paraardhësve.
Frymëzime dialoshare (1954), Ëndërrimet (1957), Endërr industriale (1960), Shekulli im (1961), Poemë e blinduar (1962), Përse mendoben këto male (1964), Shqiponjat fluturojnë lart (1966), Motive me diell (1968), Koha (1976), Shqipëria dhe tri Romat, përbëjnë titujt kryesorë të veprës poetike të Kadaresë.
Ismail Kadare, ndryshe nga Agolli, në periudhën e parë të krijimtarisë së tij, u tërhoq pas poemës epiko-lirike. Në prirjen e përgjithshme ai nuk u shkëput prej frymës monumentalizuese të poezisë së mëparshme, por e kushtëzoi këtë me tipin e njeriut shqiptar, të historisë së tij kombëtare, të fatit të tij nëpër shekuj. Thuajse në të gjitha poemat e shkruara në vitet '60 -'70 ka një gërshetim të mjeteve të reja të të shprehurit me mënyrën tradicionale të të vështruarit të jetës dhe të historisë:

Po s'ndërron ai kurrë
Art i skulpturës
Gënjeshtrën mbi mua ka ngrírë përgjithnjë.
I mbërthyer në dëshminë e saj të rremë
Të vërtetën kujtoj dhe qaj për të.
(Laokonti)

Poezia e Kadaresë, ndryshe prej prozës së tij, është përgjithësisht e qartë, pa ekuivoke, shpesh marciale, thuajse përherë optimiste. Ajo, në kritikën zyrtare, është pritur si pasurim problematik i poezisë shqipe, veçanërisht me temën e qëndresës shumëshekullore të popullit shqiptar në rrugën e tij të gjatë të historisë. Poezia e Kadaresë është poezi e sfidave të mëdha shqiptare. Ajo është e përshkuar nga qëndrimi hyjnizues ndaj historisë kombëtare, ndaj lavdisë së tyre, ndaj tokës së të parëve, ndaj gjuhës shqipe.
Qëndresa hyn në poezinë e Kadaresë qysh prej kohërave antike, deri në periudhat më të afërta të historisë. Veçmas ajo lidhet me "motin e madh", të epokës së Gjergj Kastriotit; por Kadare hyjnizoi një periudhë më të hershme se kjo, që ishte mitizuar më herët prej Rilindjes Kombëtare: periudhën e humanizmit evropian (siç mendon shkenca e historisë, kjo periudhë e gjeti Shqipërinë në të njëjtën shkallë zhvillimi me anën tjetër të Adriatikut), e cila pati shprehjen e saj dhe në njeriun dhe qytetërimin shqiptar:

Njëzet e katër luftra bëri,
Njëzet e katër vdekje theu.
çka mangut linte ditën Gjergji,
Plotësonte natën Skënderbeu.
(Portreti i Skënderbeut)

Përgjithësisht poezia e Kadaresë është e sunduar prej mitit të së shkuarës, evokimit të lavdisë së dikurshme. Kadare synon, përmes poezisë së tij, ta çlirojë njeriun shqiptar prej akuzash që e kanë ndjekur ndër shekuj, duke përfshirë akuzën si popull i lindur me instinktin e luftës dhe të mercenarizmit, binjak me armën dhe peng i saj:

Dhe kur binin në prille a në vjeshtra
Nëpër brinja të shtrirë, nëpër lugje,
Si me zjarre të vegjël të pëtjetshëm
Era loste me xhufkat e kuqe.
(Nisja e shqiptarëve për në luftë)

Poema epiko-lirike shqipe arriti një nivel të lartë afirmimi me vepra të tilla të I. Kadaresë, si "Përse mendohen këto male" dhe "Shqiponjat fluturojnë lart", pastaj me "Shekulli i 20-të", "Poemë e blinduar", "Shqipëria dhe tri Romat" e vepra të tjera.
Poezia e Kadaresë është e prirur drejt sintetizmit dhe abstraksionit. Në këtë cilësi poezia e Kadaresë të sjell ndërmend vjershërimin e Migjenit. Sintetizmi shfaqet në mungesën e çfarëdo subjekti apo elementi të subjektit. Poemat e Kadaresë, përgjithësisht poezia e tij, janë art mendimi, pa elemente të rrëfimit (narracionit). Si të tilla, si poema mendimi, ato ofrojnë shumësi leximesh, në kohë dhe në miedise të ndryshme.
Kadare në problematikën e poezisë shqipe, krijoi emërtesën e "temës së madhe". dhe jo vetëm kaq, ai e ktheu në mit atë, duke e bërë mbizotëruese në jetën letrare të vendit për më shumë se dy dekada. Para së gjithash poezinë e Ismail Kadaresë e intereson ajo që shpesh quhet gojëdhënë kombëtare ose mit i origjinës. Sfidat më të rëndësishme të historisë së popullit shqiptar janë stacione të poezisë së tij.
Kadare i shkroi disa prej veprave të tij më të rëndësishme në vargje të lira, duke përvetësuar vlera të rëndësishme të vjershërimit tradicional, prej De Radës deri tek Migieni. Në fillimet e veta ishte i ndikuar prej poezisë ruse, veçmas prej Majakovskit. Poezia intime e Kadaresë është mjaft e ngrohtë, e drejtpërdrejt, një bashkëbisedim me të dashurën që përgiithësisht është larg si vend apo si kohë:

Do shkoj të ulem përmbi pellgjet,
Të pi në gjunjë duke rënë,
Në grykë e di që do më ngelet
I ftohti medaljon i hënës.

Gjithashtu poezia intime e Kadaresë përshkruhet nga malli për qytetin e lindjes, për njerëzit që lanë gjurmë në fëmijërinë e tij,
për atdheun kur ndodhet larg tij, për kohën studentore, vajzat dhe rrugët e Moskës kur është në atdhe, e mbi të gjitha, për vajzën që le gjurmë në shpirtin e tij, por që përgjithësisht ndodhet larg.

RAPORTI NDËRMJET JETËS DHE VDEKJES
Raporti midis jetës dhe vdekjes, midis të gjallëve dhe varreve, midis brezit që shkoi dhe atij që vjen, një nga raportet më thelbësore të qenies njerëzore, përbën një rregullator të mbifuqishëm të gjithë yllësisë së veprave të Kadaresë. Synimi parësor i çdo letërsie serioze që të qëndrojë mbi kohën dhe hapësirën zuri vend kryesor që tek romani "Gjenerali i ushtrisë së vdekur". Ky roman i kushtohet misionit të një shtabi ushtarak të gjallë, i cili duhet t'i bëjë nderet e fundit një armate të tërë ushtarësh të mbuluar me dhè. Vlera e jetës, çmimi i vdekjes, taksa e gjakut, varrimi dhe zhvarrimi, muranat anonime dhe piramidat hijerënda, ringjallja dhe rivdekja (rivrasja), arka e hirit dhe dosja e zezë, kamarja e turpit dhe përmendorja e nderit, harrimi dhe përjetësia, vetëflijimi dhe kurbani, trupi dhe hija (fantazma, sozia, spiritus), janë nocione themelore artistike të shkrimtarit.
Në mënyrë të veçantë vdekja përbën një zgjedhje të dendur të autorit për të dhënë qëndrimin e tij ndaj jetës njerëzore. Ajo paraqitet në formë individuale dhe kolektive, natyrore dhe heroike, të mirëqenë dhe të sajuar. Ajo vjen nga fati, nga hakmarrja, nga lufta, nga gjyqi, nga sëmundja nga mplakja; në të gjitha pamjet e saj, si ndërprerje e zakonshme e jetës, si shpagim për vdekjen e tjetrit, si prurje e lëngatës, si varje apo pushkatim nga shteti, si zvarrisje apo linçim nga hakmarrja.
"Gjenerali i ushtrisë së vdekur", vepra që i dha njohjen ndërkombëtare Kadaresë, nuk është e para që trajton raportin midis jetës dhe vdekjes. Qysh tek "Balada e zhvarrimit", kushtuar fatit pas-vdekjes të prijësit arbër Gjergj Kastrioti, duket qartë prirja për të zbuluar, nëpërmjet qëndrimit ndaj varrit, kulturën nga barbaria, dhunimin nga shenjtërimi, sundimin e të vdekurve mbi të gjallët.
Në tregimin "E krehura", vdekja dhe varret, në heshtjen e tyre, marrin vlerë fisnikëruese. Njeriu që edhe me vdekjen dëshiron të tregojë dinjitet dhe fuqi shpirtërore ka një varr të thjeshtë, pa shenjë, në një kënd të padukshëm të varrezave verilindore të kryeqytetit, ndryshe nga shumë të tjerë, që, në përputhje me hierarkinë zyrtare mbitokësore, mbajnë mbi krye statuja, ornamente, lule dhe figura. Por ata nuk kanë bërë më shumë se Egla e vogël për Shqipërinë dhe s'kanë asnjë meritë për të qenë të diferencuar edhe përpara vdekjes e varrit. Nëpërmjet varreve Kadareja ka stratifikuar gjithë shoqërinë shqiptare, në kuadrin e së cilës veprojnë personazhet e tij.
Shtresëzimi i shoqërisë në veprën e Kadaresë fillon me varret pa emër, me muranat e thjeshta në gryka malesh e pusish, me varrezat e zakonshme shqiptare, pranë kishës, rrethuar me selvi; për të vazhduar më tej me përmendoret dhe lapidarët, me varret e shenjtëruar për motive patriotike, siç janë varret e dëshmorëve (le të kujtojmë, për shembull, varrin e veçantë të Alush Tabutgjatit; varrin e Skënderbeut ose edhe të pashait turk në Orikum) dhe për të përfunduar me piramidën e faraonit Keops ose arkën e hirit të trupit të djegur të Çu En Lait, që, sipas testamentit të tij, u derdh mbi hapësirën ndërkontinentale të Kinës, për ta pushtuar me frymën e vet.

Ismail Kadare është nga personalitetet më të shquara të letërsisë shqiptare. Me veprën e tij, që ka shënuar një numër rekord të përkthimeve (në rreth 32 gjuhë të huaja) ai e bëri të pranishme Shqipërinë në botë, me historinë dhe me kulturën e saj shekullore.
Kadareja që në vitet '60 shënoi kthesë në letërsinë shqiptare me poezinë dhe prozën e tij. Brenda potencialit të tij krijues janë mitet dhe legjendat, e shkuara dhe e ardhmja, raportet e përkohshmërisë dhe të përjetësisë, dramat e kaluara dhe ato të tashmet, veset dhe virtytet shqiptare, kullat dhe pallatet moderne, qëndresa dhe humbja, zhdukja dhe ringjallja, të gjitha labirintet e jetës dhe të vdekjes. Duket sikur asgjë çka është shqiptare, nuk mund t'i shpëtojë syrit të shkrimtarit të madh.
E gjithë vepra e Ismail Kadaresë që nga botimi i parë deri te i fundit ndrit nga mesazhi dhe shpresa për një Shqipëri të barazuar me shtetet më të qytetëruara të botës, sepse asktu e meriton, ndihet të pohojë autori.

[RaPSouL]

http://albanianmusics.blogspot.com/2...il-kadare.html

ketu keni edhe disa informacione shtese.....

[EkOnOmIsTi]

Ku ka nevoj per informacione interenti Ismail KAdare ate e njofim te gjithe.

Ka qen eshte dhe do mbetem me i madhi i shqiperise per ate qe ai ka shkruajtur dhe ka then per shqiperine

[Kreksi]

Ku ka nevoj per informacione interenti Ismail KAdare ate e njofim te gjithe.

Ka qen eshte dhe do mbetem me i madhi i shqiperise per ate qe ai ka shkruajtur dhe ka then per shqiperine

dhe do mbetet truri i kombit !

http://video.google.fr/videoplay?doc...02519811845591

[RTP]

Kadare, vleresohet ne Vittoriano.


Me cmimin per letersine ne Festivalin e dyte Internacional “Lazio
midis Europes dhe Mesdheut” vleresohet shkrimtari i madh Ismail
Kadare.

Ne kompleksin e monumenteve te Vittoriano si nje nga
qendrat me te vjetra ne vlera historike te Romes, u zhvillua
cerimonia ne Edicionin e II te Cmimit Internanacional “Lacio midis E
uropes dhe Mesdheut” nje manifestim teper i rendesishem i cili edhe
kete vit vleresoi personalitete te fames internazionale te ardhur
nga vendet e ndryshme te Mesdheut.Keta personalitete do te
vleresohen per kontributin e tyre te larte ne fushen e kultures,
promovimit te dialogut, artit visual, kinemase dhe muzikes,
ekonomise dhe kerkimeve shkencore, promotore te vlerave
universale ne zhvilimin e nje shoqerie te bazuar respektimin dhe ballafaqimin midis ketyre vlerave te ndryshme, identiteve kulturale dhe barazimit midis popujve.
Vete Presidenti i Rajonit te Lacios zoti Piero Marrazzo ne krye te nje jurie te perbere me emra te shquar te artit e te kultures italiane dhe jo vetem, midis tyre shkrimtari dhe gazetari Sergio Zavoli, aktorja Mirando Martini, Gianni Letta, etj, prezanton edhe cmimin per shkrimtarin e madh Ismail Kadare.Gjate konferences per gazetaret dhe mediat ai vleresoi Kadare si nje personazh me vlera te jashtezakonshme te nje poeti, prozatori, shkrimatri dhe mencuri urtesore.Multivlerat e Ismail Kadares nuk kane se si te mos gjejne kete vleresim ne nje Festival te tille per Europen dhe qe eshte nje cmim shume domethenes ne portat e Mesdheut te perbashket.Nje vleresim gjate ketij eventi do te behej edhe per te mirenjohuren aktore italiane Lucia Bose, por qe sot nje bashkepunetore dhe umaniste ne te drejtat e gruas dhe mbeshtetjes se saj integruese, financirae dhe humanitare.

Ky Festival lindur si nje deshire per te cuar me tej dialogun midis Europes dhe Mesdheut ku shikon si ure ndermjetese Rajon e Lacion dhe Italine, padyshim i le nje vend te vecante edhe kultures dhe artit shqiptare ne ate pasuri te madhe te ketyre popujve.Diferencat kulturore por edhe trashegimnia e tyre bejne sot ne kontestin e shoqerise multietnike nje baze per krijimin e nje bashkepunimi pa kufij dhe ndarje geografike.
Kete vit krahas patronatit te Presidences se Republikes se Italise, Ministrise se Puneve te Jashtme, Qendres Rajonale Informative te Kombeve te Bashkuara, nje ndihmese teper te vyer kane dhene edhe Ambasadat e Medheut ne Itali dhe nder to nje rol te rendesishem edhe Ambasada Shqiptare ne Rome.Madrina i kesaj inisiative qe prej dy vjtesh eshte zonja Edwige Fenech.

[Preng Sherri]

Ismail Kadare, padyshim një ndër shkrimtarët më të mëdhenjë, jo vetëm të letersisë sonë por edhe të asaj me përmasa botërore. Shkrimtari më i përkthyeri prej Europianëve, më i shpërblyeri ( përpos Nobelit të cilin padyshim do ta marrë këtë vit, nëse jo atëherë s'do ta merr dot më) por edhe më karizmatiku.
Ismail Kadare si askush më parë, në letersi, përdori Mitologjin me përmasa të jashtëzakonshme, që njihet gjatë historisë duke përdorur, herë herë figuracione që janë të përaferta me atë të demonologjisë popullore e herë Mite popullore.. Në poezit e tij, kemi mendimin e shtjelluar poetik duke qenë i frymezuar nga mitologjia.

Mjerishtë, shkrimtari ynë i madh, nderohet kudo në botë dhe më së paku, ai respektohet, nga vendi i tij, Shqiperia. Sikur popujt e botes, të kishin një Kadare do ta nderonin e respektonin, si nderin e Kombit teksa tek në në Shqiperi, pak kohë më parë, deshen ta përkulin dinjitetin e shkrimtarit, duke përdorur lloj-lloj shantazhimesh nga jeta e tij Private, dhe jo vetëm e tij por edhe e Familjes së tij.E bënë këtë gjë, duke harruar që, edhe Mbretrit në jetën e tyre private, shfrytezojnë WC-et( dabelljusit) po njësoj sikur bota mbarë.
Sado që u munduan ta "zbehin" figuren e shkrimtarit, ai gjithnjë e më tepër po shkelqen. Kadareja nuk luftohet me shpifje dhe sharje por duke e konkuruar me vepra.
E veprat e tija janë dukat për letersinë tonë Shqiptare dhe atë botërore.

[Sabriu]

Kadaretë mund të jenë nga çifutët
spanjollë që ikën nga inkuizicioni në vitin 1492, u
vendosën në Selanik me dashamirësinë e Sulltanit dhe atje
një pjesë, në shenjë nderimi për Baba Dovletin, u
myslimanizuan dhe u shpërndanë si nëpunës besnikë në tërë
Perandorinë.

[Kandili 1]

Kadaretë mund të jenë nga çifutët
spanjollë që ikën nga inkuizicioni në vitin 1492, u
vendosën në Selanik me dashamirësinë e Sulltanit dhe atje
një pjesë, në shenjë nderimi për Baba Dovletin, u
myslimanizuan dhe u shpërndanë si nëpunës besnikë në tërë
Perandorinë.

Ti s`ke tru ose nuk ke gjene te shqiptarit.

Kadareja,pamarre parasysh akuzat qe i behen per lavdimin e komunizmit e tj.,
eshte nje shqiptar i kulluar.
Nuk dua te permendi vlerat e tij te jashtezakonshme prej krijuesi letrar,por po e permendi borxhin qe ne nga Kosova ia kemi.
Nuk mund te harrohet angazhimi i madh i tij per ceshtjen e kombit(nje pjese te tij,Kosoven),kur gjysmes se kombit i kanosej shfarosja.Ai eshte nje patriot i vertete shqiptar.

Njerezit si puna jote duhet ta lajne gojen para se t`ia permendin emrin atij!
Po te kisha kompetenca une,ti nuk do te hyje me ne kete forum.

[RTP]

O Kandil
A mos ke pa ti se dridhet mali nga bora?
Jo pra.

Po injoroni fjalet e ketyre fluskave te bores se sa sabriu eshte,do te na kushtonte kohe e ndjerse te merremi me ta,edhe page mujore po te paguhej ahahahah

[Sabriu]

[QUOTE=RTP]

O Kandil
A mos ke pa ti se dridhet mali nga bora?
Jo pra.

Po injoroni fjalet e ketyre fluskave te bores se sa sabriu eshte,do te na kushtonte kohe e ndjerse te merremi me ta,edhe page mujore po te paguhej ahahahah[/QUOT


RTP e flet të vërtetën!...

Tani dihet botërisht se "i madhi"kadare është kandil i rrymë katolikocentrike.