Informatika zotërohet nga meshkujt

[Flori]

Të gjitha arsyet që "largojnë" vajzat nga universi i pafund e super i pasur i kompjuterëve dhe teknologjisë së lartë Një vit më parë Universiteti i Derby-t në Britaninë e Madhe prezantoi një kurs të ri studimesh në "Computer Games", që pati një sukses përtej parashikimeve. Vetëm për pak ditë u regjistruan plot 106 studentë. Por, problemi ishte ky: ishin të gjithë meshkuj.

Në universitetet amerikane, rasti i Derby-t përmendet si një shembull ekstrem për të shpjeguar pikën e dobët të botës hightech: mungesën e grave. Në të vërtetë, e gjithë kjo nis nga themelimi dhe drejtimi i kompanitë më të mëdha dhe më të suksesshme në vitet e fundit në SHBA. Le ta nisim nga "You Tube", themeluar në vitin 2005 nga Chad Hurley, Steve Chen dhe Jawed Karim, tre meshkuj jo më shumë se 20 vjeç. Pastaj kalojmë te "Facebook", krijuar në vitin 2004 në Harvard falë këmbënguljes dhe punës së një studenti, Mark Zuckerberg. Po "My space"? U krijua në vitin 2003 nga Tom Anderson, një kërkues shkencor në Universitetin e Kalifornisë. Duke e kthyer kohën pas, le të ndalemi te "Google", prezantuar në vitin 1996 nga dy djemtë nga Standford, Larry Page dhe Sergey Brin, sot dy supermiliarderë. Edhe "eBay", sajti i ankandeve online që ka ndryshuar botën e tregtisë, u shpik në vitin 1995 nga hackeri Pierre Omidyar. Mund të shkojmë më tej me "Apple" e Steven Jobs (1976), apo në "Microsoft"- in e Bill Gates (1975), duke arritur në fund te "Hewlett Packard", një ndërmarrje e rëndësishme e "Silicon Valley", krijuar në vitin 1934 nga Bill Hewlett dhe Dave Packard. Kështu, në rolin e drejtuesve, themeluesve dhe këshilltarëve më të rëndësishëm, takon gjithmonë vetëm meshkuj. Me sa duket, hi-tech është një aktivitet që u kushtohet vetëm meshkujve dhe ku gratë ose mungojnë, ose mund të numërohen me gishta.

Argumenti është aq shumë i ndjeshëm në Amerikë, sa Larry Summers, ish-ministër i Thesarit në kohën e Bill Clinton-it dhe një nga ekonomistët më të mirë amerikanë, një vit më parë hoqi dorë nga karrigia e Presidentit të Harvardit, për shkak të diskutimit që hapi mbi këtë çështje. Summers ishte në qendër të një polemike të dhunshme, që kur në janar të vitit 2005 kishte sugjeruar se numri i ulët i grave në komunitetin shkencor mund të shpjegohej me aftësitë e pakta të tyre për shkencën. Në të vërtetë, faljet dhe justifikimet nuk i mjaftuan që ta shpëtonin. Pasi humbi mbështetjen nga pjesa më e madhe e pedagogëve, u detyrua të jepte dorëheqjen në shkurt të vitit 2006.

Por pyetja e shtruar nga Summers vazhdon të tingëllojë akoma në ndërmarrjet dhe universitet amerikane. Përse gratë po arrijnë gjithmonë e më rrallë nivele të larta drejtuese në postet shkencore, por edhe prania e tyre në këtë sektor po ulet në mënyrë drastike? Kështu, sipas një raporti të sapo publikuar nga "Federal Bureau of Labour Statistics", prej më shumë se dhjetë vjetësh gratë janë duke e braktisur teknologjinë e informacionit. Në vitin 1996 ato përfaqësonin 41 për qind të teknikëve të këtij sektori, ndërsa sot vetëm 32 për qind. Statistikat e bëra publike nga "Center for Woman‘s Business research" në Washington thonë se në vitin 2004 vetëm katër për qind e shoqërive të teknologjisë së lartë drejtoheshin nga femrat, një shifër në rënie duke e krahasuar me pesë përqindëshin nga viti ‘96 deri në 2000. Kërkime të tjera konfirmojnë se gratë që laureohen dhe marrin nota më të mira se meshkujt, zgjedhin gjithmonë e më pak fakultetet që priren drejt shkencave. Madje edhe ato që pranohen në kompani të tilla, largohen shumë shpejt nga puna.

Në të vërtetë nuk është vetëm problemi etik i diferencës mes llojeve ai që të shqetëson më shumë. Problemi qëndron tek aftësia konkurruese e sistemit amerikan. Studimet në lëndët shkencore tërheqin gjithmonë e më shumë të rinj amerikanë dhe brenda kësaj, numri i femrave është konsideruar shumë, shumë i ulët. Madje, sipas parashikimeve në vitin 2010, numri i femrave në lëndët shkencore do të jetë sa gjysma e sotme. Bob Cohen, zëvendëspresident i IIAA (International Associaton for Technology in America), duke reflektuar rreth krizës së përfaqësimit të femrave, thotë: "Është njëlloj sikur në nivel ndërkombëtar po veprojmë vetëm me një dorë, pasi tjetrën e kemi të lidhur pas shpine. Kompani si "Google", "Hp" dhe "Microsoft" tregojnë për rëndimin e këtij problemi, edhe pse nuk pranojnë të tregojnë përqindjen e grave programuese në brendësi të tyre. Nga ana tjetër nuk bëhet fjalë vetëm për një tendencë amerikane.

Në Britaninë e Madhe, sipas një kërkimi, numri i grave që punojnë në sektorët e teknologjisë së lartë ka rënë nga 21 për qind në vitin 2000 në 16 për qind në vitin 2007. Arsyeja? Mungesë fleksibiliteti në punë, prania vetëm e meshkujve në ndërmarrje, orë të tejzgjatura dhe një ambient ku punohet 80 orë në javë, nuk ka pushime dhe ku flitet vetëm për biznes, sukses dhe pasuri. Në fakt, ekzistojnë pak fjalë kyçe për të përshkruar djemtë që ua kushtojnë jetës së tyre softwareve, veshin xhinse dhe bluza të pista, nuk kanë raporte sociale, nuk lahen. Atëherë përse një vajzë duhet të zhytet në një ambient të tillë?

Po ashtu, në emisionin amerikan "Beaty and geek", Shirin Deghan, fituesja e "Black Barry Women&Tecnology Award", shpjegon se duhet fleksibilitet për të tërhequr dhe mbajtur gratë në ndërmarrjet high tech: "Suksesi im u dedikohet pesë vëllezërve të mi, të gjithë më të mëdhenj se unë, që më kanë rritur si një mashkull.

Përballë këtij problemi, në botën e "Silicon Valley" ka bërë që të jenë sërish në qendër të debatit "diskutimet e rrezikshme", të sugjeruara një vit më parë nga Larry Summers. Në fund të marsit, një shoqëri e rëndësishme për administrim ndërmarrjesh ka publikuar një kërkim të pavarur që ka një titull provokues (të ndalojnë stereotipat seksuale) me të dhëna shumë të rëndësishme për t‘u analizuar. Tre autorët: Kathy Harris, Diane Merello dhe Mark Raskino, mbështesin se "ka ardhur momenti të bëhen eksplicit mitet dhe realiteti i diferencave biologjike dhe sjelljeve mes burrave dhe grave dhe të hapet diskutimi se si trajtimi i meshkujve dhe femrave influencon në botën e ndërmarrjeve". Tre autorët sugjerojnë se "gratë dhe burrat kanë mënyra të ndryshme për të përballuar impenjimet, njerëzi dhe vendet e punës". Sipas tyre, tentativa për të futur një numër më të madh grash në "lojë" është e dështuar, ndaj duhet ndryshuar loja, duke riprojektuar organizimet e ndërmarrjeve të tri.

Duke ngelur te kërkimi i Gaartner, gratë janë më të dhëna për të dëgjuar të tjerët, për shkak të kapacitetit të trurit të tyre dhe kanë aftësi më të mira gjuhësore, ndaj kjo i pengon ato që të jenë lidere të një grupi apo shoqërie, ndërsa burrat mendojnë më thellë dhe rrezikojnë, e pikërisht kjo i bën ata më të përshtatshëm në punët shkencore. Në fund, autorët e mbyllin: "Gratë janë gati të bëjnë gjithçka për të fituar punën, familjen dhe interesat personale, e nëse për të arritur këtë rezultat u duhet të largohen nga ndërmarrjet, atëherë e bëjnë". Sugjerime? Duhet braktisur modeli mashkullor dhe u duhet dhënë më shumë besim dhe hapësirë femrave?

[Nessus]

Nuk është punë për trurin e femrës kjo.