Fjalimet që ndryshuan Botën!

[Davius]

Armiku dhe bomba mizore

Mbajtur më gusht, 1945 - Perandori Hirohito

I drejtohem nënshtetasve tanë të mirë dhe besnikë. Pasi kemi menduar mirë e mirë drejtimet e përgjithshme të botës dhe kushtet aktuale të perandorisë sonë sot, kemi vendosur të bëjmë një marrëveshje të situatës së tanishme duke marrë një masë të jashtëzakonshme.

I kemi urdhëruar qeverisë sonë t’i komunikojmë qeverive të Shteteve të Bashkuara, Britanisë së Madhe, Kinës dhe Bashkimit Sovjetik se perandoria jonë i pranon kushtet e deklaratës së tyre të përbashkët.

Në përpjekjen për prosperitet të përbashkët dhe lumturi për të gjitha kombet si dhe siguri për mirëqenien e subjekteve tona, kemi detyrën solemne që na është dorëzuar nga paraardhësit tanë perandorë, të cilët i mbajmë pranë në zemër.

Me të vërtetë, i deklaruam luftë Amerikës dhe Britanisë nga dëshira jonë e sinqertë për të siguruar ruajtjen e Japonisë dhe themelimin e Azisë Lindore. Nuk e bëmë nga mendimi për t’i prekur sovranitetin kombeve të tjera apo për të nisur zgjerimin territorial.

Por tani lufta ka zgjatur gati katër vjet. Përveç më të mirës që kanë bërë të gjithë, lufta fisnike e ushtrisë sonë dhe forcave detare, kujdesi dhe këmbëngulja e shërbëtorëve tanë të Shtetit dhe shërbimi i përkushtuar i 100 milionë njerëzve tanë, situata e luftës është në avantazhin e Japonisë, ndërsa drejtimet e përgjithshme të botës kanë kthyer kundër interesave të saj.

Për më shumë, armiku ka filluar të përdorë një bombë të re dhe më gjakatare, fuqia e së cilës për të dëmtuar është e pallogaritshme, dhe mund t’i marrë jetën jetëve të pafajshme. Nëse do ta vazhdojmë luftën, do të shkaktojmë shembjen dhe shuarjen e kombit japonez, por gjithashtu dhe në zhdukjen tërësore të qytetërimit njerëzor.

Në një rast të tillë, si mund t’i shpëtojmë me miliona nënshtetas, nëse nuk shlyejmë fajin para shpirtrave të shenjtë të paraardhësve perandorakë? Kjo është arsyeja pse kemi urdhëruar pranimin e kushteve të deklaratës së përbashkët të fuqive të mëdha.

Nuk kemi si të mos ndiejmë ndjenjën më të thellë të keqardhjes për kombet aleate të Azisë Lindore, të cilët kanë bashkëpunuar vazhdimisht me perandorinë drejt emancipimit të Azisë Lindore.

Mendimi i atyre oficerëve dhe burrave, si dhe atyre të tjerëve që kanë rënë në fushat e betejës, atyre që kanë vdekur në detyrë, apo i atyre që janë përballur me vdekjen e pashmangshme dhe i gjithë familjeve të tyre në fatkeqësi, më pikon në zemër ditë dhe natë.

Mirëqenia e të plagosurve dhe të dëmtuarve të luftës dhe e atyre që kanë humbur shtëpitë dhe mjetet e jetesës, janë synimi i shqetësimit tonë. Mundimet dhe vuajtjet të cilave do t’u nënshtrohet kombi ynë janë të mëdha.
Jemi sinqerisht të vetëdijshëm për ndjenjat më të thella tuajat, nënshtetasve tanë. Megjithatë, në përputhje me urdhrat e kohës dhe fatit, kemi vendosur të shtrojmë rrugën e një paqeje të gjatë për të gjitha gjeneratat që do të vijnë duke duruar të padurueshmen dhe duke vuajtur barrën më të rëndë. Duke qenë në gjendje të ruajmë dhe të mbajmë strukturën e Shtetit Perandorak, ne jemi gjithmonë me ju, dhe mbështesin sinqeritetin dhe integritetin tuaj.

Ruajuni nga shpërthimet e emocioneve që mund të na sjellin ndërlikime të panevojshme, apo nga çdo zënkë vëllazërore që mund të krijojë konfuzion, t’ju ngatërrojë drejtimin apo të bëjë që të humbni besimin në botë.
Lëreni gjithë kombin të vazhdojë nga një gjeneratë në tjetrën si një familje, i qëndrueshëm në besimin për pavdekshmërinë e tokës së tij të shenjtë, dhe i ndërgjegjshëm për barrën e rëndë të përgjegjësive, dhe rrugën e gjatë përpara tij. Bashkojeni forcën që keni për t’ia përkushtuar ndërtimit të së ardhmes. Kultivoni rrugën e drejtësisë, fisnikërisë së shpirtit, dhe punës me një vendosmëri që të nxisni lavdinë prej natyre të Shtetit Perandorak dhe të ruani hapin e progresit me botën.

*Perandori i 124-t i Japonisë, kurorëzuar më 1926, shkeli traditën perandorake duke mbajtur fjalimin e dorëzimit të Japonisë në Luftën e Dytë Botërore. Ai ishte princi i parë që udhëtoi jashtë vendit kur vizitoi Evropën në 1921.

[Davius]

India do të zgjojë jetën dhe lirinë

Mbajtur më 14 gusht, 1947 - Jawaharlal Nehru

Shumë vite më parë kemi lënë një takim me fatin, dhe tani ka ardhur koha që ne të mbajmë premtimet tona, jo plotësisht apo në masën e tyre të plotë, por në substancë. Në mes të natës, kur bota të flejë, India do të zgjojë jetën dhe lirinë. Do të vijë momenti, i cili vjen rrallë në histori, kur ne të dalim nga e vjetra dhe të shkelim në rrugën e re, kur një epoke i vjen fundi, dhe kur shpirti i kombit, i shtypur prej kohësh, gjen mënyrën për t’u shprehur. Është e duhur që në këtë moment solemn ne të mbajmë premtimin e përkushtimit në shërbim të Indisë dhe popullit të saj dhe edhe më shumë për kauzën e madhe të njerëzimit.

Në agim të historisë India filloi kërkimin e pafund, dhe shekuj pa lënë gjurmë janë mbushur me përpjekjen dhe madhësinë e suksesit dhe dështimeve të saj. Përmes fatit të mirë dhe të keq në të njëjtën kohë, ajo kurrë nuk i ka larguar sytë nga ai qëllim dhe as nuk i ka harruar idealet të cilat i dhanë asaj forcë. Sot do t’i japim fund një periudhe të pafat dhe India do ta zbulojë veten e saj sërish. Arritjet që do të festojmë sot janë një hap, hapja e një mundësie për triumfet dhe arritjet e mëdha që na presin. A jemi aq guximtarë dhe të zgjuar për të kapur mundësinë dhe për të pranuar sfidat e së ardhmes?
Liria dhe pushteti sjellin përgjegjësi. Përgjegjësia do të bjerë mbi këtë Asamble, një trup sovran që përfaqëson sovranitetin e popullit të Indisë. Para lindjes së lirisë kemi duruar të gjitha dhimbjet e lindjes dhe zemrat tona janë rënduar me kujtimin e këtyre vuajtjeve. Disa prej këtyre dhimbjeve vazhdojnë edhe tani. Megjithatë, e kaluara ka marrë fund dhe është e ardhmja ajo që na thërret tani.

E ardhmja nuk është e qetë dhe çlodhëse, por e mundimshme, në mënyrë që të përmbushim premtimet që kemi bërë kaq shpesh dhe të asaj që do të bëjmë sot. Shërbimi ndaj Indisë do të thotë shërbim ndaj milionave që vuajnë. Do të thotë fundi i varfërisë dhe injorancës dhe sëmundjeve dhe pabarazisë në mundësi. Ambicia e një burri të madh të gjeneratës sonë ka qenë të fshijë çdo lot nga sytë tanë. Kjo mund të jetë e pamundur për ne, por për sa kohë që ka lot dhe vuajtje, nuk do të mund ta përfundojmë punën tonë.

Kështu na duhet të punojmë dhe të lodhemi, dhe të punojmë shumë, të bëjmë realitet ëndrrat tona. Këto ëndrra janë për Indinë, por ato janë njëkohësisht edhe për botën, sepse të gjitha kombet dhe njerëzit janë lidhur së bashku sot dhe nuk mund ta imagjinojnë jetën të ndarë. Thuhet se paqja është e padukshme; po kështu edhe liria, po kështu edhe prosperiteti sot; gjithashtu edhe shkatërrimi në këtë botë të vetme, e cila nuk pranon të ndahet në fragmente të izoluara.

Për popullin e Indisë, përfaqësuesit e së cilës jemi ne, do të bëjmë një apel për t’u bashkuar me ne me besim dhe siguri në këtë aventurë të madhe. Nuk ka vend për kritika të parëndësishme dhe shkatërruese, për mosdashje apo për t’ia hedhur fajin të tjerëve. Duhet të ndërtojmë një shtëpi fisnike, një Indi të lirë ku të rriten gjithë fëmijët e saj.

*Kryeministër i Indisë për 17 vite (15 gusht 1947 - 27 maj 1964).

[Davius]

Një nevojë organike

Mbajtur më 2 nëntor, 1945 - Robert Oppenheimer*

Do të më pëlqente të flisja sonte si një shkencëtar, dhe të paktën si një luftëtar mik për gjendjen e vështirë në të cilën ndodhemi. Duke marrë në konsideratë se si është situata e shkencës, mund të na hyjë në punë të mendojmë pak për atë që të tjerët kanë thënë dhe për motivet e tyre. Në radhë të parë ishte shqetësimi se armiku ynë mund t’i ndërtojë këto armë para nesh, dhe ndjenja, të paktën në ditët e para, ndjenja e fortë se pa armët bërthamore mund të jetë e vështirë, mund të jetë e pamundur, mund të kemi një rrugë të gjatë përpara para se të fillojmë rrugën. Këto gjëra na lodhën paksa, pasi u bë e qartë se lufta do të fitohej në çdo rast. Disa njerëz, besoj unë, janë motivuar nga kurioziteti dhe me të drejtë; dhe disa nga një ndjenjë aventure, dhe me të drejtë. Të tjerë kishin argumente më politike dhe thonë: “Ne e dimë se armët bërthamore janë të mundura në parim, dhe nuk është e drejtë se kërcënimi i mundësisë së tyre të parealizuar duhet të bjerë mbi botën.

Është e drejtë që bota të dijë se çfarë mund të bëhet në fushën e tyre dhe të merret me të. Ekzistonte gjithashtu ndjenja se me siguri nuk kishte vend në botë ku ndërtimi i bombave bërthamore të shërbente për mirë, dhe një shans sa më të vogël për të sjellë shkatërrime, se sa brenda Shteteve të Bashkuara. Unë besoj se këto gjëra që njerëzit kanë thënë janë të vërteta, dhe besoj se i kam ditur gjithmonë. Por arsyeja pse e kemi vazhduar këtë unë është se është një nevojë organike. Nëse je një shkencëtar beson se është mirë të kuptosh se si funksionojnë këto gjëra; se është mirë të kuptosh se cili është realiteti; se është mirë t’i japësh njerëzimit pushtetin më të madh, të kontrollojë botën dhe të merret me informacionin dhe vlerat e saj. Është e pamundur të jesh një shkencëtar nëse nuk beson se është mirë të mësosh. Nuk ka vlerë të jesh një shkencëtar, dhe nuk është e mundur, nëse nuk mendon se është ndarja e njohurisë është vlera më e lartë, ta ndash me këdo që është i interesuar.

Nuk është e mundur të jesh një shkencëtar nëse nuk beson se njohuria e botës, dhe pushteti që të jep, është diçka që ka vlerë për njerëzimin, dhe se ne po e përdorim atë për të ndihmuar në përhapjen e njohurisë, dhe se jemi të gatshëm të pranojmë pasojat. Është e vërtetë të themi se armët bërthamore janë një rrezik për këdo në botë, dhe në këtë kuptim, një problem i përbashkët, ashtu siç ishte për Aleatët ndërsa mundën nazistët. Mendoj se në mënyrë për t’u marrë me këtë problem duhet të kemi një sens të përgjegjësisë së komunitetit. Nuk mendoj se dikush mendon se njerëzit do të kontribuojnë në zgjidhjen e problemit nëse nuk janë të vetëdijshëm për aftësinë për të marrë pjesë në zgjidhjen e problemit. Besoj se është një fushë në të cilën zbatimi i një përgjegjësie të tillë të përbashkët ka disa avantazhe. Është një fushë e re, në të cilin risija dhe karakteristikat speciale të operacioneve teknike duhet të na aftësojnë të themelojmë një komunitet interesi, i cili mund të konsiderohet si një fabrikë pilot për një tip të ri të bashkëpunimit ndërkombëtar. Ne nuk jemi vetëm shkencëtarë, por jemi dhe burra. Nuk mund ta harrojmë se varemi nga shokët tanë luftëtarë. Këto janë lidhjet më të forta në botë, më të forta se ato që na lidhin me njëri-tjetrin, këto janë lidhjet më të thella, që na lidhin me shokët tanë.

*Fizikan. Drejtoi laboratorin amerikan që ndërtoi bombën bërthamore.

[Davius]

Zoti Gorbaçov, shembeni këtë mur!

Mbajtur më 12 qershor 1987 - Ronald Reagan*

Njëzet e katër vite më parë, Presidenti John F. Kennedy vizitoi Berlinin, u foli njerëzve të këtij qyteti dhe botës në Bashki. Që nga ajo ditë edhe dy presidentë të tjerë kanë ardhur në Berlin. Dhe sot, personalisht, po bëj vizitën e dytë në qytetin tuaj.

Ne vijmë në Berlin, ne presidentët amerikanë, për shkak se është detyra jonë të flasim, në këtë vend lirie. Por duhet të rrëfej, tërhiqemi këtu nga gjëra të tjera gjithashtu: Nga ndjenja e historisë në këtë qytet, më shumë se 500 vjet i vjetër se kombi ynë; nga bukuria e Grunewald dhe Tiergarten; po më shumë, nga kuraja dhe vendosmëria juaj. Ndoshta kompozitori Paul Lincke kuptoi diçka për presidentët amerikanë. Ashtu si shumë presidentë para meje, unë vij këtu sot për shkak se kudo që shkoj, çfarëdo që të bëj, Ich hab noch einen Koffer in Berlin, kam ende një valixhe në Berlin.

Mbledhja jonë këtu po transmetohet në të gjithë Evropën Perëndimore dhe Amerikën Veriore. E kuptoj se kjo po shihet dhe po dëgjohet edhe në Lindje. Për të gjithë ata që po na dëgjojnë në të gjithë Evropën Lindore, kam një fjalë të veçantë: Edhe pse nuk mund të jem me ju, ju drejtohem me fjalët e mia juve ashtu si dhe këtyre që janë këtu. Sepse bashkohem me ju, ashtu siç bashkohem me bashkëkombësit në Perëndim me këtë besim të patundur: Es gibt nur ein Berlin, ka vetëm një Berlin.

Prapa meje qëndron një mur që rrethon sektorët e lirë të këtij qyteti, pjesë e një sistemi të gjerë pengesash që ndajnë të gjithë kontinentin e Evropës. Nga Baltiku, jugu, ato pengesa presin Gjermaninë me një rrjetë telash me gjemba, beton, tufa qensh dhe kulla rojesh. Më në jug, ato mund të mos jenë të dukshme, as muri nuk duket. Por atje ka roje të armatosur dhe pika kontrolli po njësoj, ka kufizime për të drejtën për të udhëtuar, një instrument që i imponohet burrave dhe grave të zakonshme, vullnet i një shteti totalitar. Megjithatë, këtu në Berlin duket më mirë muri; këtu ku pret në mes qytetin, ku fotot dhe ekrani i televizionit ka fiksuar këtë ndarje brutale të një kontinenti në mendjen e botës. Qëndroj para portës Brandenburg. Çdo njeri është një gjerman, i ndarë nga bashkëkombësi i tij. Çdo njeri është një berlinez, i detyruar të shohë një njollë.

Presidenti Von Weizsacker ka thënë: “Çështja gjermane është e hapur për sa kohë që porta Brandenburg është e mbyllur”. Sot unë them: Për sa kohë që porta është e mbyllur, për sa kohë që kjo njollë prej muri lejohet të qëndrojë, nuk është vetëm çështja gjermane ajo që qëndron hapur, por çështja e lirisë e të gjithë njerëzimit. Por nuk vij këtu të ankohem. Pasi gjej në Berlin një mesazh shprese, madje dhe në hijen e këtij muri, një mesazh triumfi.
Aty ku katër dekada më parë kishte mbeturina, sot në Berlinin Perëndimor janë industritë më të mëdha të çdo qyteti në Gjermani, blloqe të zëna me zyra, shtëpi dhe apartamente të bukura,rrugë krenare dhe parqe të gjera. Aty ku dukej se kultura e një qyteti ishte shkatërruar, sot kemi dy universitete të mëdha, orkestra dhe opera, teatro të panumërta dhe muze. Aty ku kishte nevojë, sot ka bollëk, ushqim, veshje, automobila, të mirat e mrekullueshme të Ku’damm. Nga shkatërrimi, nga rrënojat, ju berlinezët keni ndërtuar në liri një qytet që edhe një herë renditet si një nga më të mëdhenjtë mbi tokë. Sovjetikët mund të kenë pasur plane të tjera. Por miqtë e mi, ishin disa gjëra që sovjetikët nuk i kishin marrë parasysh, Berliner Herz, Berliner Humor, ja, und Berliner Schnauze, zemrën e berlinezit, humorin e berlinezit, po, dhe schnauze-n e berlinezit.

Në vitin 1950, Krushovi paralajmëroi: “Ne do t’ju varrosim”. Por sot në Perëndim, ne shohim një botë të lirë që ka arritur një nivel prosperiteti dhe mirëqenieje të paparë në të gjithë historinë njerëzore. Në botën komuniste, ne shohim dështim, pengesa teknologjike, standarde në rënie të shëndeti, madje duan dhe gjërat më themelore, kanë pak ushqim. Madje sot, Bashkimi Sovjetik nuk mund të ushqejë veten. Pas këtyre katër dekadave, qëndron e gjithë bota para një konkluzioni të dukshëm: Liria çon në prosperitet. Liria zëvendëson urrejtjet e lashta mes kombeve me paqe. Liria është fitorja.
Dhe tani vetë sovjetikët mund ta kuptojnë, në një mënyrë të kufizuar, rëndësinë e lirisë. Dëgjojmë shumë nga Moska për një politikë të re reformash dhe hapjeje. Disa të burgosur politikë mund të jenë liruar. Lajmet e huaja nuk janë më të ndaluara. Disa sipërmarrje ekonomike janë lejuar të veprojnë me më shumë liri nga kontrolli i shtetit.

Mos janë të gjitha këto fillimi i ndryshimeve të thella në shtetin sovjetik? Apo janë gjeste qëllimi i së cilave është të rrisë shpresat e rreme të Perëndimit, apo të forcojë sistemin sovjetik pa e ndryshuar atë? Ne i mirëpresim ndryshimet dhe hapjen, pasi besojmë se liria dhe siguria shkojnë së bashku, se përparimi i lirisë njerëzore vetëm mund të forcojë kauzën e paqes botërore. Kjo është një shenjë që për sovjetikët do të ishte e pagabueshme, që do të përparojë gramatikisht kauzën e lirisë dhe paqes.

Sekretari i Përgjithshëm Gorbaçov, nëse kërkoni paqe, nëse kërkoni prosperitet për Bashkimin Sovjetik dhe Evropën Lindore, nëse kërkoni liberalizim: Ejani në këtë portë! Zoti Gorbaçov, hapeni këtë portë! Zoti Gorbaçov, shembeni këtë mur!

Gjatë këtyre katër dekadave, ashtu siç thashë, ju berlinezët keni ndërtuar një qytet të madh. E keni bërë këtë me gjithë kërcënimet, përpjekjet e sovjetikëve për t’ju imponuar shenjën e Lindjes, bllokadën. Sot qyteti lulëzon me gjithë sfidat që prezenca e këtij muri paraqet. Çfarë ju mban ju këtu? Ka shumë për të dhënë për qëndresën tuaj, për kurajën e patundur. Por unë besoj se ka diçka më të thellë, diçka që përfshin të gjithë pamjen dhe ndjenjat e Berlinit në tërësi, jo një ndjenjë të thjeshtë. Askush nuk do të jetonte një kohë të gjatë në Berlin pa u liruar nga iluzionet. Ekziston diçka që ka parë vështirësitë në Berlin dhe ka zgjedhur t’i pranojë, që vazhdon të ndërtojë këtë qytet të mirë dhe krenar në kontrast me prezencën totalitare që na rrethon, që refuzon të çlirojë energjitë njerëzore apo aspiratat. Diçka që ju flet me një zë të fortë pohimi, që i thotë “po” këtij qyteti, “po” së ardhmes, “po” lirisë. Me një fjalë, do të thoja se ajo që ju mban këtu në Berlin është dashuria, dashuria e thellë dhe e gjallë.
Faleminderit dhe Zoti ju bekoftë të gjithëve!

* Presidenti i 40-të i SHBA-së nga 1981-1988.

[Davius]

Liria e zgjedhjes është parim universal

Për Kombet e Bashkuara, Nju Jork, 7 dhjetor 1988 - Mikhail Gorbachev*

Liria e zgjedhjes është një parim universal ndaj të cilit nuk ka përjashtime. Nuk kemi arritur në konkluzionin e pandryshueshmërisë së këtij parimi thjesht përmes motiveve të mira. E kemi kuptuar përmes një analize të pjesshme të procesit objektiv të kohës sonë.

Vendi ynë po pëson një rritje të shpejtë revolucionarësh. Procesi i rikonstruksionit po e shton hapin. Nën distinktivin e demokratizimit, ristrukturimi tani ka pushtuar politikën, jetën ekonomike e shpirtërore dhe ideologjinë. Kemi shpalosur një reformë ekonomike radikale, kemi mbledhur eksperiencë, dhe që nga viti i ri do ta transferojmë të gjithë ekonominë kombëtare drejt formave të reja dhe metodave novatore të punës. Për më shumë, kjo do të thotë një riorganizim të marrëdhënieve të prodhimit dhe perceptimi i potencialit të pafund të pronës socialiste.

Jemi më shumë se besimplotë. Kemi një teori, politikë dhe forcën avangardë të ristrukturimit të një partie e cila po ristrukturon veten në përputhje me detyrat e reja dhe ndryshimet radikale të shoqërisë. Dhe gjëja më e rëndësishme: të gjithë njerëzit dhe të gjitha gjeneratat e qytetarëve në vendin tonë të madh janë në favor të ristrukturimit.

Sot mund t'ju informoj për gjërat e mëposhtme. Bashkimi sovjetik ka marrë vendimin të zvogëlojë forcat e armatosura. Gjatë dy viteve të ardhshme, forca e tyre numerike do të zvogëlohet me 500 mijë persona, dhe volumi i ushtrisë konvencionale do të ulet në mënyrë të ndjeshme. Këto zvogëlime do të bëhen në një bazë të njëanshme, pa pasur lidhje me negociatat e mandatit të takimit të Vjenës. Në përputhje me aleatët tanë të Paktit të Varshavës, kemi marrë vendimin të tërheqim gjashtë divizione nga GDR-ja, Çekosllovakia dhe Hungaria, dhe t'i shpërndajmë ato në vitin 1991.

Formacionet dhe njësitë e sulmit dhe një numër të tjerash, përfshirë dhe forcat e kalimit të lumit, së bashku me armatimet dhe pajisjet e luftës, do të tërhiqen gjithashtu nga grupet e forcave sovjetike të vendosura në këto vende. Forcat sovjetike të vendosura në këto vende, do të shkurtohen me 50 mijë persona dhe ushtritë e tyre me 5 mijë tanke. Të gjitha divizionet e mbetura sovjetike në territorin e aleatëve tanë do të riorganizohen. Ata do të kenë një strukturë të ndryshme nga ajo e sotmja, e cila do të jetë mbrojtëse, pas heqjes së në një numri të madh tankesh.

Së fundmi, duke qenë se jam në tokën amerikane, por gjithashtu dhe për arsye të tjera të kuptueshme, nuk kam si të mos përmend temën e marrëdhënieve tona me këtë vend të madh. Marrëdhëniet mes Bashkimit Sovjetik dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës vërtiten prej më shumë se 5 dekadash e gjysmë. Bota ka ndryshuar, po kështu dhe natyra, roli dhe vendi i këtyre marrëdhënieve në politikën botërore. Për shumë kohë ato ishin ndërtuar nën pengesën e përballjes, dhe ndonjëherë armiqësish, ose të hapura ose të fshehura. Por gjatë viteve të kaluara, në të gjithë botën, njerëzit kanë psherëtirë me lehtësim, falë ndryshimeve për më mirë në substancën dhe atmosferën e marrëdhënieve mes Moskës dhe Uashingtonit.
Askush s'ka ndër mend ta nënvleftësojë natyrën serioze të mosmarrëveshjeve dhe vështirësitë e problemeve që nuk janë zgjidhur ende. Megjithatë, jemi diplomuar nga shkolla fillore e udhëzimit për të arsyetuar dhe jemi në kërkim të zgjidhjeve në interesin tonë për përbashkët. Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet e Bashkuara kanë krijuar arsenalët më të mëdhenj bërthamorë, por pasi kemi pranuar me objektivitet përgjegjësinë e tyre, ato ishin në gjendje të përfundonin marrëveshjen e zvogëlimit dhe shkatërrimit fizik të një sasie të këtyre armëve, të cilat kërcënojnë shtetet e tyre dhe këdo tjetër.
Të dyja palët posedojnë sekretet më të mëdha dhe më të rafinuara ushtarake. Por ishin ato që kanë hedhur bazat e zhvillimit të një sistemi të ndërsjellë verifikimi në lidhje me shkatërrimin, kufizimin dhe ndalimin e prodhimit të armaturave. Ne e vlerësojmë këtë.

Po e përfundoj fjalimin tim tek Kombet e Bashkuara me të njëjtën ndjenjë me të cilën e fillova: një ndjenjë përgjegjësie ndaj popullit tim dhe komunitetit botëror. Po takohemi në këtë fundvit, i cili ka qenë kaq i rëndësishëm për Kombet e Bashkuara, dhe jemi në prag të një viti nga i cili ne presim kaq shumë. Dikush do të donte të besonte se përpjekjet tona të bashkuara për t'i dhënë fund një epoke luftërash, përballjesh dhe konfliktesh krahinore, sulmet kundër natyrës, urie dhe varfërie terrori, si dhe terrorizëm politik, do të krahasohen me shpresat tona. Ky është qëllimi ynë i përbashkët, dhe vetëm duke vepruar së bashku ne mund ta arrijmë atë. Faleminderit.

*Sekretar i Përgjithshëm i Partisë Komuniste Sovjetike (1985-91) dhe Presidenti i Bashkimit Sovjetik nga 1988 deri në 1991.

[Davius]

Mjedis i ndotur moralisht

Mbajtur më 1 janar 1990 - Vaclav Havel*

Jetojmë në një mjedis të ndotur moralisht. E ndotëm moralin duke thënë diçka të ndryshme nga ajo që mendonim. Mësuam të mos i besonim asgjëje, të shpërfillnim njëri-tjetrin, të kujdeseshim vetëm për veten tonë. Koncepte të tilla si dashuria, miqësia, dhembshuria, përulësia apo falja e humbën thellësinë dhe dimensionin e tyre, dhe për shumë prej nesh ato përfaqësonin vetëm veçanti psikologjike, apo i ngjanin përshëndetjeve që e kishin humbur rrugën që nga kohët e lashta, paksa qesharake në epokën e kompjuterëve dhe anijeve hapësinore. Vetëm pak prej nesh ishin në gjendje të bërtisnin me të madhe pushtetet nuk duhet të kishin kaq pushtet, dhe se ajo fermë e veçantë, që prodhon ushqim ekologjikisht të pastër dhe cilësor vetëm për ata, duhet ta dërgojë ushqimin në shkolla, jetimore dhe spitale, nëse nuk mund të prodhohej për të gjithë. Regjimi i mëparshëm, i armatosur me ideologjinë arrogante dhe të patolerueshme, e zvogëloi njeriun duke e bërë një forcë dhe mjet prodhimi. Duke bërë këtë, sulmoi substancën dhe marrëdhënien e ndërsjellë. Uli njerëzit me dhunti dhe autonomi, të cilët punonin me mjeshtri në vendin e tyre, dhe i thërrmoi në makinën e zhurmshme e gjigande, kuptimi i së cilës nuk ishte i qartë për askënd. Nuk mund të bëjë më shumë se sa ta lodhë dalëngadalë veten.

Kur flas për ndotjen e atmosferës morale, nuk flas vetëm për zotërinjtë që hanë perime organike dhe nuk hedhin sytë poshtë nga dritaret e aeroplanëve. Po flas për të gjithë ne. Jemi mësuar të gjithë me sistemin totalitar dhe e kemi pranuar atë si një fakt i pandryshueshëm dhe kemi ndihmuar në përjetimin e tij. Me fjalë të tjera, të gjithë jemi, edhe pse në masa të ndryshme, përgjegjës për operacionin e makinerisë totalitare; askush prej nesh nuk është një viktimë e thjeshtë: jemi njëkohësisht edhe krijuesit e tij.
Përse e them këtë? Do të ishte e paarsyeshme të kuptoje ligjshmërinë e trishtë të dyzet viteve të fundit si diçka të huaj, të cilën na e la trashëgim një kushëri i largët. Përkundrazi, duhet ta pranojmë këtë trashëgimi si një mëkat kundër vetes sonë. Nëse e pranojmë si të tillë, do të kuptojmë se është në dorën tonë, dhe vetëm në dorën tonë, të bëjmë diçka për të. Nuk mund t’ua vëmë fajin sunduesve të mëparshëm për gjithçka, jo vetëm sepse do të ishte e pavërtetë, por gjithashtu do të zbehte detyrën me të cilën përballemi sot, pra, detyrimin për të vepruar me pavarësi, në liri, në logjikë dhe me shpejtësi. Le të mos gabojmë: qeveria më e mirë në botë, Parlamenti më i mirë dhe Presidenti më i mirë, nuk mund të bëjnë shumë vetëm me veten e tyre. Do të ishte gjithashtu gabim të prisje një ilaç të menjëhershëm vetëm prej tyre. Liria dhe demokracia përfshijnë pjesëmarrjen dhe përgjegjësi nga të gjithë.

Nëse e kuptojmë këtë, atëherë e gjithë frika se demokracia e Çekosllovakisë së re do të zhduket. Nëse e kuptojmë këtë, shpresa do të kthehet në zemrat tona.

Në konkluzion, do të doja të thoja se dua të jem një President që flet pak dhe bën shumë. Dua të jem një President i cili jo vetëm që do të shohë jashtë dritareve të avionit, por i cili, do të jetë i pranishëm mes popullit të tij dhe do t’i dëgjojë ata.

Ju mund të pyesni se çfarë republike ëndërroj unë. Më lejoni të përgjigjem: Unë ëndërroj një republikë të pavarur, të lirë dhe demokratike, një ekonomi të begatë dhe shoqëri të drejtë, me pak fjalë, një republikë humane e cila i shërben individit dhe shpreson se edhe individi do t’i shërbejë. Për një republikë me njerëz të harmonishëm, pasi përndryshe do të ishte e pamundur të zgjidhnim problemet tona, njerëzore, ekonomike, ekologjike, sociale dhe politike.

Më i njohuri nga pararendësit e mi e hapi fjalimin e parë me një citim nga Comenius-i çek. Më lejoni ta përmbledh fjalimin tim të parë me parafrazimin tim të të njëjtit pohim:
Popull, qeveria juaj është kthyer nga ju!

* Pas ndarjes së Çekosllovakisë në Republikën e Sllovakisë dhe Republikën e Çekisë, ai zgjidhet Presidenti i parë i Republikës çeke në vitin 1993.

[Davius]

Është koha për negociata

Mbajtur më 2 shkurt 1990 - Frederik W. de Klerk

Zoti folës, anëtarë të Parlamentit! Zgjedhjet e përgjithshme të 6 shtatorit 1989, e vunë vendin tonë në rrugën e ndryshimeve drastike. Si rrugë e nëndheshme është ndërgjegjësimi i një numri të madh afrikanësh, se vetëm një arsyetim mes liderëve përfaqësues të të gjithë popullsisë do të mund të na sigurojë paqen afatgjatë.

Alternativa është dhunë gjithnjë e më e madhe, tension dhe konflikt. Kjo është e papranueshme dhe në interesin e askujt. Mirëqenia e këtij vendi është e lidhur pa dyshim me aftësinë e udhëheqësve për të pranuar njëri-tjetrin. Askush s’mund t’i shpëtojë të vërtetës së thjeshtë.

Vendi ynë dhe të gjithë njerëzit e tij janë ngatërruar në konflikt, tension dhe luftë të dhunshme për dekada. Është koha që ne të shkëputemi nga cikli i dhunës dhe të çajmë drejt paqes dhe ribashkimit. Shumica e heshtur ka një dëshirë të zjarrtë për këtë. Të rinjtë e meritojnë këtë.

Me hapat që qeveria ka marrë, ka treguar besim të mirë dhe tavolina është shtruar që udhëheqësit praktikë të fillojnë të flasin për një qeverisje të re, për të arritur në një arsyetim me anë të një diskutimi.

Agjenda është e hapur dhe qëllimi i përgjithshëm për të cilin ne po aspirojmë duhet të jetë i pranueshëm për të gjithë afrikano-jugorët.

Mes të tjerave, këto qëllime përfshijnë një kushtetutë të re demokratike, privilegje universale, jodominim, barazi para një gjykate të pavarur, mbrojtje e minoriteteve, si dhe të drejta e individit: liri besimi, një ekonomi të arsyeshme të bazuar në parime të provuara ekonomike dhe sipërmarrje private, programe dinamike me qëllim arsim sa më të mirë, shërbime shëndetësore, strehim dhe kushte sociale për të gjithë.

Në lidhje me këtë, zoti Nelson Mandela do të luajë një rol të rëndësishëm. Qeveria ka theksuar se ai ka deklaruar se është i vullnetshëm të bëj një kontribut konstruktiv të procesit politik në Afrikën e Jugut.
Doja ta shprehja hapur se qeveria ka vendosur ta lirojë zotin Mandela pa kushte. Kam marrë vendimin ta çoj këtë çështje deri në fund pa u vonuar. Qeveria do të marrë vendimin sa më shpejt për datën e lirimit të tij.
Për fat të keq, do të duhet pak kohë.

Do të kalojë pak kohë, normalisht, para se të merret vendimi për lirim, për shkak të kërkesave administrative dhe logjike. Në rastin e zotit Mandela, ka faktorë të tjerë që pengojnë të dalë menjëherë. Ai nuk ka qenë një i burgosur i zakonshëm. Për shkak të këtij fakti, rasti i tij kërkon një maturi.
Njoftimet e ditës së sotme në veçanti, prekin thelbin e udhëheqësve me ngjyrë, gjithashtu zotin Mandela, ata kanë mbrojtur gjatë viteve parimet e tyre duke iu nënshtruar dhunës. Ka pasur supozime se qeveria nuk ka dashur të flasë për të dhe ata janë privuar nga e drejta e aktivitetit normal politik të organizatave të tyre.

Për këtë arsye, e përsëris ftesën time më fort se kurrë. Ecni përmes derës së hapur, zini vend në tavolinën e negociatave së bashku me qeverinë dhe liderë të tjerë, të cilët kanë pushtet brenda dhe jashtë Parlamentit. Pikëpamjet politike të kujtdo do të testohen kundrejt realizimit të tyre, punës dhe drejtësisë së tyre. Koha e negociatave ka mbërritur.

*President i Republikës së Afrikës së Jugut në vitin 1989.

[Davius]

Njerëz të mëdhenj, komb i madh

Drejtuar kombit, 11 shtator 2001 - George W. Bush

Mirëmbrëma. Sot, qytetarë të dashur, mënyra e jetesës, liria jonë u sulmua në një seri aktesh të qëllimshme terroriste. Viktimat ishin në avionë ose në zyra: sekretare, burra dhe gra biznesmenë, punëtorë ushtarakë dhe federalë, nëna dhe baballarë, miq dhe fqinjë. Me mijëra jetë papritur morën fund nga akte djallëzore dhe të neveritshme. Pamja e aeroplanëve që përplaseshin me ndërtesat, zjarri që përhapej, ndërtesat gjigande që rrëzoheshin, na kanë mbushur me mosbesim, trishtim dhe një zemërim të panënshtruar. Këto akte vrasjesh masive kishin qëllim të frikësonin kombin tonë dhe ta çonin drejt kaosit dhe tërheqjes. Por ato dështuan. Vendi ynë është i fortë.

Njerëz të mëdhenj janë zhvendosur të mbrojnë një komb të madh. Sulmet terroriste mund të lëkundin bazat e ndërtesave tona të mëdha, por nuk mund ta prekin themelin e Amerikës. Amerika ishte shënjestra e sulmit për shkak se ne jemi feneri më i shndritshëm për liri dhe mundësi në botë. Askush s'mund ta pengojë dritën të shndrisë. Sot, kombi ynë pa djallin, më të keqin e natyrës njerëzore, por ne iu përgjigjëm me më të mirën e Amerikës. Me guximin e punëtorëve të shpëtimit, me kujdesen e të huajve dhe fqinjëve, të cilët erdhën për të dhënë gjak dhe ndihmuan si të mundnin.

Menjëherë pas sulmit, urdhërova planet e urgjencës së qeverisë sonë. Ushtria jonë është e fuqishme dhe e përgatitur. Skuadrat e emergjencës po punojnë në Nju Jork dhe Uashington D.C. për t'i ardhur në ndihmë skuadrave vendore të shpëtimit. Prioriteti ynë është të ndihmojmë ata që janë lënduar, dhe të marrim çdo masë paraprake për të mbrojtur qytetarët tanë në shtëpi dhe në të gjithë botën nga sulme të tjera. Funksioni i qeverisë sonë do të vazhdojë pa ndërprerje. Agjencitë federale në Uashington që u boshatisën sot po rihapen për personelin kryesor sot dhe do të hapen për bizneset nesër. Institucionet tona financiare do të qëndrojnë të forta dhe ekonomia amerikane do të hapet edhe për bizneset.

Po bëhen kërkime për ata që fshihen prapa këtyre akteve djallëzore. Kam drejtuar burimet e plota të inteligjencës sonë dhe personelin e zbatimit të ligjit për të gjetur përgjegjësit dhe për t'i sjellë para drejtësisë. Nuk do të bëjmë dallime mes terroristëve që i kryen këto akte dhe atyre që i strehojnë ata.

I vlerësoj kaq shumë anëtarët e Kongresit të cilët janë bashkuar me mua duke i dënuar fuqishëm këto sulme. Në emër të popullit amerikan, i falënderoj udhëheqësit e botës të cilët kanë telefonuar për të na ngushëlluar dhe për të na ndihmuar. Amerika dhe miqtë tanë dhe aleatët janë bashkuar me gjithë ata që duan paqe dhe siguri në botë, dhe ne do të qëndrojmë së bashku për ta fituar luftën kundër terrorizmit.

Sonte, kërkoj lutjet tuaja për të gjithë ata të hidhëruarit, për fëmijët, bota e të cilëve është tronditur, për të gjithë ata të cilëve u është tronditur siguria dhe paqja. Dhe lutem që ata të ngushëllohen nga një Fuqi më e madhe se të gjithë ne, i cili ka folur përmes epokave me Psalmin 23: "Edhe sikur të eci në luginën e hijes së vdekjes, nuk do të kem frikë, sepse Ti je me mua".
Kjo është një ditë ku të gjithë amerikanët nga çdo fushë e jetës do të bashkohen me vendosmërinë tonë për drejtësi dhe paqe. Amerika i ka mposhtur edhe më parë armiqtë, edhe këtë radhë kështu do të bëjmë. Askush prej nesh nuk do ta harrojë këtë ditë, por do të ecim përpara për të mbrojtur lirinë dhe gjithçka të mirë dhe të drejtë në botën tonë.
Faleminderit. Natën e mirë. Dhe Perëndia e bekoftë Amerikën.

*Në vitin 1994 zgjidhet guvernator i Teksasit, në vitin 1999 emërohet si kandidati Republikan për President. Më 20 janar 2001 zgjidhet Presidenti i 43-të i SHBA-së. Në nëntor 2004 fiton një mandat të dytë si President.

[mania]

bravo pune sh e mire

[Kavir]

Si mund të rrinë në një faqe fjalimet e Uillsonit me fjalimet e Patonit apo Bushit....hajde merre vesh.
Sidoqoftë Patoni ose e ka shkruar vetë atë fjalim, ose ja kanë "prerë" me porosi. Fjalim tipik psikopatik.