Bursa

[Gerrard]

INFORMACION I PERGJITHSHEM
Komisioni i Letrave me Vlere (KLV), si autoritet i vetem rregullator i Tregut te Letrave me Vlere, eshte krijuar dhe vepron ne mbeshtetje te Ligjit Nr.8080, date 1.3.1996, "Per Letrat me Vlere" ndryshuar nga Ligji nr.8168, date 05.12.1996 dhe Ligji nr. 8745 date 22.02.2001.

.

Komisioni i Letrave me Vlere perbehet nga shtate komisionere, te cilet emerohen me propozim te Presidentit te Republikes dhe me miratim te Kuvendit Popullor. Komisioni mblidhet ne takime te rregullta, ku merren vendime, percaktohen prioritete, diskutohet per programet ne vazhdimesi dhe ato te perspektives.

MISIONI I KOMISIONIT TE LETRAVE ME VLERE ESHTE:

Ø te siguroje standarte te larta per mbrojtjen e investitoreve ne letrat me vlere;

Ø te nxise besueshmerine ne efiçencen e tregut te letrave me vlere ne Shqiperi, ne menyre qe te mbeshtese zhvillimin e tij te vazhdueshem;

Ø te gjeje balancen e pershtatshme midis masave, qe sigurojne mbrojtjen e investitoreve dhe masave, qe inkurajojne zhvillimin dhe modernizimin e tregut;

Ø te mbikqyre efektivisht aktivitetet e tregjeve te letrave me vlere, institucionet, qe kryejne pastrimin dhe rregullimin e llogarive dhe aktivitetin e pjesemarresve te tregut;

Ø te kryeje te gjitha funksionet dhe detyrat e tjera te parashikuara ne Ligj.

OBJEKTIVAT STRATEGJIKE TE KOMISIONIT JANE:

# Te ndermarre te gjithe hapat e arsyeshem per te siguruar qe tregu shqiptar i letrave me vlere eshte i ndershem, efiçent, konkurrues dhe i informuar;
# Te zhvilloje dhe te plotesoje nje legjislacion, rregulla, rregullore, udhezues dhe procedura te ndershme, konçize dhe te qarta;
# Te inkurajoje zhvillimin e tregut te letrave me vlere ne Shqiperi dhe perdorimin gjithnje e ne rritje te tregut nga investitoret ne Shqiperi dhe kudo;
# Te siguroje qe regjimi rregullator ne Shqiperi eshte strukturuar dhe vene ne veprim ne nje menyre konstruktive dhe me kosto te ulet;
# Te inkurajoje vete-rregullim te pergjegjshem dhe efektiv te tregjeve te letrave me vlere;
# Te siguroje ekzistencen e masave efektive te drejtimit te riskut, te cilat jane skicuar dhe vene ne veprim ne perputhje me standartet e njohura nderkombetare;
# Te rrise cilesine e tregut te letrave me vlere dhe te siguroje qe aftesite dhe kompetenca e ndermjetesve te liçensuar jane te pershtatshme dhe ne perputhje me nevojat aktuale dhe ne te ardhmen te tregut, dhe ta arrije kete permes inkurajimit dhe krijimit te kushteve lehtesuese per nje program te plote treinimi;
# Te mirembaje dhe shtrije perputhshmerine efektive me, dhe imponimin e programeve te mbeshtetura nga pushtete te caktuara te mjaftueshme;
# Te zgjeroje kanalet e komunikimit me pjesmarresit e tregut dhe t'i perdore keto me efektivitet;
# Te kete plane te gatshme emergjence per te trajtuar ç'rregullime potenciale te tregut;
# Te promovoje kuptimin e sakte dhe mbeshtetjen e rolit dhe objektivave te Komisionit;
# Te siguroje qe personeli i Komisionit zoteron njohuri per tregun dhe kapacitet profesional te nje cilesie vazhdueshmerisht te larte per te siguruar nje ambient rregullator efektiv;
FUNKSIONET E KOMISIONIT TE LETRAVE ME VLERE JANE:
# licenson, vezhgon dhe mbikqyr veprimtarite e tregjeve te letrave me vlere, si dhe te ofruesve per pastrimin e llogarive dhe rregullimin e transaksioneve te letrave me vlere ne llogarite perkatese;
# licenson, mbikqyr dhe vezhgon veprimtarite e tregtareve te licensuar, keshilltareve te investimeve, perfaqesuesve te tyre perkates dhe drejtuesve te licensuar te investimeve;
# miraton statutin dhe rregulloren e shoqerive te licensuara per te vene ne veprim nje treg te letrave me vlere, ofruesve te sherbimeve per pastrimin e llogarive dhe rregullimin e transaksioneve te letrave me vlere si dhe te depozituesve;
# vezhgon dhe vendos rregullat per drejtimin e te licensuarve, duke perfshire revokimin dhe pezullimin e licensave;
# nxit dhe inkurajon standarte te larta per mbrojtjen e investitoreve dhe integritetit ndermjet te licensuarve;
# mbeshtet funksionimin e tregjeve te letrave me vlere ne menyre te rregullt, te hapur dhe te informuar siç duhet;
# ndermerr te gjithe hapat e nevojshem per te mbrojtur interesat e investitoreve dhe ndalon veprimet e paligjshme, te pandershme dhe te papershtatshme lidhur me tregtimin e letrave me vlere;
# ushtron dhe permbush te drejta dhe detyra te tilla qe i akordohen apo vendosen mbi te;
# miraton, ndryshon, pezullon dhe shfuqizon rregulla dhe urdhra te tille siç autorizohen, ose si te pershtatshme per t'u plotesuar nga ky ligj dhe mund te percaktoje termat e perdorura ne kete ligj ne menyre qe te perputhen me aktet e tij. Ai ndermerr te gjithe hapat e nevojshem per te siguruar perputhjen e ketij ligji me çdo rregull te vendosur ne baze te tij;
# mbikqyr menyren e tregtimit dhe llojin e letrave me vlere qe tregtohen ne tregun perkates dhe miraton rregullat e tregjeve te letrave me vlere lidhur me anetaresine, listimin, pjesmarrjen minimale, mjaftueshmerine e kapitalit, shpalljet, raportimet periodike, raportimet per te gjithe transaksionet si dhe pastrimin e llogarive dhe rregullimin e transaksioneve.

[Zemrushja]

Tregu i letrave me vlere, pavaresisht nga kompleksiteti i problemeve qe paraqet, ne thelb eshte i ngjashem me cdo lloj tregu.

Cdo treg ben te mundur bashkimin e dy paleve: shitesit dhe bleresit per te tregtuar nje mall te caktuar, apo disa mallra. Keshtu, ne tregun e fruta-perimeve, fermeret vine per te shitur produktet e tyre duke u takuar me shume bleres potenciale, te cilet kerkojne te blejne produkte te fresketa. Por, edhe bleresit perfitojne nga mundesia per te zgjedhur produktin me cilesor dhe me cmimin me te mire ne shumellojshmerine e produkteve.

Ne menyre te ngjashme ndodh edhe ne tregun e letrave me vlere, ose ne tregun e kapitalit. Ne kete treg, ne rolin e fermereve dalin bisneset e ndryshme, kryesisht shoqerite aksionere, si dhe qeveria. Ndersa ne rolin e bleresit mund te jete secili prej nesh, si dhe institucionet financiare dhe bisneset e ndryshme. Produktet qe ofrohen ne tregun e kapitalit jane letrat me vlere, si p.sh. aksionet dhe obligacionet.

Fermeret shesin prodhimet e tyre per te siguruar para per te rritur mireqenien e tyre dhe per te blere produkte te nevojshme per te vazhduar prodhimin si: farë, ushqime per kafshet, etj. Ne menyre te ngjashme, qeveria dhe shoqerite aksionere shesin letrat me vlere per te patur me shume para per te financuar aktivitetet e tyre. Ngjashmeria tjeter me tregun e fruta-perimeve ka te beje me shumellojshmerine e produkteve, edhe ne tregun e kapitalit ju do te gjeni nje shumellojshmeri letrash me vlere, gje qe u lejon ju te zgjidhni ate qe ju duhet.

Procesi i blerjes se letrave me vlere perfaqeson nje investim dhe bleresit e tyre jane investitore. Investimi ne letrat me vlere eshte investim financiar.

Si bleres ne tregun e kapitalit, ju keni mundesine te zgjidhni dy grupe baze letrash me vlere. Ju mund te blini letra pronesie sic jane aksionet, qe do te thote se ju po blini pjese pronesie ne nje ose disa shoqeri aksionere. Por, ju mund te blini letra borxhi, sic jane obligacionet, qe do te thote se ju keni dhene hua parate tuaja per nje ose disa kompani, apo per qeverine; shume, e cila do t'ju rikthehet kundrejt interesit.

[Gerrard]

Bonot e thesarit, tregu sekondar ofron mbi 8 për qind interes për individet


Rritja e vazhdueshme e interesave të bonove të thesarit paraqitet si një mundësi e re për të investuar kursimet edhe për individët. Investimi në bono thesari njëvjeçare, gjashtëmujore apo tremujore për individët sjell interesa dy herë më të larta se depozitat e vendosura në pjesën më të madhe të bankave të nivelit të dytë


Bonot e thesarit paraqiten edhe investimet më të mira pa risk për individët; kjo edhe pas rënies drastike që kanë pësuar interesat e depozitave në monedhën vendëse në pjesën dërrmuese të bankave të nivelit të dytë. Në ankandin e fundit bonot e thesarit kanë pësuar një rritje të re, duke shkuar në rreth 9% për afatet e maturimit një vit. Rritja është pasqyruar edhe në tregun sekondar, duke u paraqitur si një mundësi e mirë për t’i investuar kursimet nga ana e individëve.

Mungesa e informacionit për këtë produkt, që ka një historik të shkurtër në tregun bankar vendës, ka bërë që individët të jenë aktorë të pakët të këtij tregu, që në shumë raste paraqet mundësi të arta fitimesh. Në një prononcim për gazetën “Biznesi”, nëndrejtori i Bankës Credins, Maltin Korkuti, shprehet se investimi në bono thesari pranë bankave të nivelit të dytë është një mundësi e mirë për të rritur të ardhurat nga interesat. “Duke blerë një bono thesari të afateve të ndryshme në bankat e nivelit të dytë mund të përfitohet më pak interes se në tregun primar, por kjo kompensohet me sigurinë dhe shpejtësinë e këtij transaksioni,” bën të ditur Korkuti.
Intersat në ankandin e fundit të bonove kanë shkuar në 9%, ndërsa në tregun sekondar, ku edhe blerja nga individët paraqitet e hapur, interesat shkojnë mbi 8%. Investimi në këto letra të borxhit qeveritar paraqitet shumë i favorshëm, duke e krahasuar me interesin e depozitave të sistemit bankar apo edhe në investime të tjera pa risk.
Si mund t’i investoni kursimet tuaja në bono thesari

Për t’i investuar kursimet në bono thesari mund t’i blini ato në tregun primar e në atë sekondar. Tregu primar përfaqësohet nga shitja e këtyre instrumenteve të borxhit në ankandet e radhës të Bankës së Shqipërisë. Vështirësia për individët për të marrë pjesë në këtë treg është reale, pasi edhe për vetë strukturën e këtij tregu, pjesëmarrja në tregun primar mbart kosto për individët . Kështu që mundësia më e mirë për të investuar në bono thesari mbetet tregu sekondar, që në Shqipëri përfaqësohet në pjesën dërrmuese nga bankat e nivelit të dytë. Shërbimi ofrohet nga të gjitha bankat, si dhe në të gjitha degët e tyre në rrethe, duke u bërë kështu më atraktiv edhe për blerësit e mundshëm të bonove të thesarit. Njëkohësisht, bankat e nivelit të dytë ofrojnë edhe blerjen e këtyre instrumenteve të borxhit para afatit të maturimit.

Interesat e bonove të thesarit, në shitje në Raiffeisen Bank
Banka më e madhe në vend ofron online informacionin e nevojshëm për të investuar në bono thesari. Ky shërbim është i mundur në të gjitha degët e kësaj banke në të gjitha rrethet e vendit. Edhe bankat e tjera të nivelit të dytë e ofrojnë këtë shërbim në degët e tyre. Përsa i përket ankandit të fundit të bonove të thesarit, Raiffeisen Bank ofron interesa atraktive për klientët e saj. Duke pasur edhe portofolin më të madh të letrave me vlerë të qeverisë në sistem, kjo bankë ofron mundësi të mira investimi për individët. Interesi i bonove të thesarit me afat 12 muaj në këtë bankë, përsa i përket ankandit të zhvilluar më datë 13 të këtij muaji, është 8,2%.

Ndërsa, përsa u përket interesave 6-mujore në këtë bankë, duke blerë bono thesari të emetuara në ankandin e fundit, Yieldi është 7,68%. Shuma që mund të investohet në këto instrumente të thesarit në bankat e nivelit të dytë është e ndryshme, dhe në pjesën më të madhe të rasteve e pakufizuar. Në ankandin e radhës së datës 13 shtator janë emetuar edhe bono me afat maturimi 3 muaj, dhe interesi i ofruar nga kjo bankë për këtë afat është 5,59%.
Interesat në blerje të bonove të thesarit në bankat e nivelit të dytë
Bankat e nivelit të dytë paraqesin edhe interesat në blerje të bonove të thesarit për të gjithë ata që kanë në disponim një bono dhe kërkojnë që ta shesin atë para afatit të maturimit. Bankat edhe në këtë rast kanë fitimet e tyre në këto transaksione, pasi interesat në blerje të bonove janë më të larta se ato që këto instrumente janë shitur në tregun primar. Në këtë mënyrë, një individi apo një institucioni financiar, që ka në disponim një instrument të tillë borxhi, i duhet që t’i paguajë një interes më të lartë bankës që do t’ia shesë në raste të nevojës për likujditet.
Interesi i bonove të thesarit në fillim të periudhës
Një nga përfitimet e tjera që ka investimi në bono thesari është kthimi në fillim të periudhës i interesave, në bazë të shumës që investohet.

Kështu, nëse depozitat e kthejnë interesin pas një viti apo 6 muajsh, bonot e thesarit i kthejnë interesat në momentin që investitori vihet në disponim të bonos. Një fakt i tillë tregon se interesi i një bonoje të blerë në treg është më i lartë se ai që deklarohet, pasi interesat e përfituar mund të investohen përsëri në letra me vlera apo investime të tjera fitimprurëse.

[Zemrushja]

Ju beheni pronar i nje shoqerie aksionere, nese blini aksione te saj. Kjo ju jep te drejten te merrni pjese ne suksesin e firmes. Nese shoqeria shkon mire, ajo mund t'ju paguaje divident, qe do te thote pjesa e fitimit qe ju takon, kundrejt aksioneve qe zoteroni. Por, nese shoqeria nuk rezulton me fitim apo shkon drejt falimentimit, si pronar i shoqerise, jeni pretendenti i fundit per ate ç'ka mbetet pas shlyerjes se detyrimeve.

Shumica e aksioneve qe tregetohen jane aksione te zakonshme. N.q.s ju zoteroni ato, jeni nje nga pronaret e kompanise me te drejte vote.

Krahas aksioneve te zakonshme, tregetohet edhe nje lloj tjeter aksioni, qe eshte aksioni i preferruar. Keto aksione ju japin te drejten te merrni dividentin fiks, i cli paguhet perpara se te paguhen dividentet e aksioneve te zakonshme. Per kete arsye ata jane preferenciale.

Aksioneret e aksioneve te preferruara, ne rastin me tipik, nuk kane te njejtat te drejta si aksioneret e zakonshem (si e drejta e votes dhe e drejta per te marre pjese ne fitimin e shoqerise). Ata kane, vetem, nje pretendim, ate te dividentit fiks dhe asgje me shume. Kjo do te thote se edhe n.q.s. kompania rezulton me shume fitim, aksioneret e preferruar do te marrin vetem shumen e caktuar te dividentit.

Mirepo, si aksioner i zakonshem, ju mund te gezoni shume perfitime nga ecuria e mire e kompanise. Ju mund te fitoni dividente dhe, gjithashtu, te shisni aksionet tuaja me leverdi (me cmim me te larte se vlera qe keni paguar), nese bisnesi po shkon mire. Por, nese kompania nuk po ecen mire, eshte e veshtire qe ajo te paguaje dividente. Derisa nuk ka fitime, nuk ka çfare te shperndaje. Gjithashtu, mund te ndodhe qe cmimi i aksionit te jete me i ulet se sa ju keni paguar per te. Dhe nese e shisni, duhet ta shisni ate me humbje.

[Zemrushja]

Menyra tjeter per t'u bere investitor ne tregun e letrave me vlere eshte dhenia hua e parave tuaja ne ndonje bisnes apo tek qeveria. Shumica prej nesh, pothuajse e bejne kete indirekt nepermjet llogarive te kursimit prane nje banke. Bankat i perdorin parate qe ne depozitojme per t'i dhene hua tek bisneset, duke perfituar nga diferenca e normes me te larte te interesit per parane qe japin hua, kundrejt asaj qe na paguajne per parane e depozituar.

Menyra me direkte qe ju te beheni huadhenes ne nje treg kapitali eshte blerja e letrave me vlere apo instrumentave te borxhit. Ne kete rast, huamarresi - qeveria apo bisnesi - premton t'u paguaje huane ne nje date te caktuar kundrejt interesit.

Letrat me vlere te borxhit jane te shumellojshme. Keshtu, obligacionet e garantuara jane letra me vlere relativisht te sigurta, sepse pas tyre qendron nje mjet i caktuar i vene si garanci, p.sh. nje pasuri e palujtshme. N.q.s. huamarresi nuk i permbahet marreveshjes se borxhit, ju mund te shisni mjetin e vene garanci, per te marre parate tuaja.

Obligacionet e pagarantuara jane thjesht nje premtim pagese per ne daten e caktuar dhe kundrejt nje interesi te caktuar, ata nuk kane ndonje mjet si garanci. Obligacionet qe emeton qeveria, ne te vertete, nuk kane ndonje mjet si garanci, por investitoret i quajne ato obligacione te garantuara, sepse qeveria eshte nje huamarres i nje cilesie te larte.

Avantazhi i te qenit huadhenes ne nje kompani ne krahasim me te qenit pronar ndodh kur kompania eshte duke falimentuar. Ne kete rast, duke qene huadhenes apo kreditor i kompanise, keni perparesi ne marrjen e parave tuaja.

Nese zoteroni aksione, ju keni vetem nje te drejte, te merrni ate cdo mbetet pasi te jete paguar i gjithe borxhi. Ne rastin e falimentimit te kompanise ka nje renditje ne likuidimin e detyrimeve sipas kesaj radhe : kreditoret, mbajtesit e obligacioneve, aksioneret e preferruar dhe ne fund aksioneret e zakonshem. Kjo do te thote se shpesh here aksionereve te zakonshem nuk u mbetet asgje nga likuidimi i kompanise.

[Zemrushja]

Per te financuar rritjen e tyre, kompanite mund te marrin hua nga bankat, por ne vend te kesaj ato mund te plotesojne nevojat e tyre per para duke ndare pronesine me investitore te tjere, nje prej te cileve mund te jeni dhe ju. Kjo realizohet me ane te shitjes se aksioneve te zakonshme. Nese ju blini aksione, ju beheni nje nga pronaret e kompanise. Aksionet dalin ne treg ne dy faza. Faza e pare quhet tregu primar. Ne kete treg kompania shet aksione tek investitori dhe grumbullon parate. Ne fazen e dyte, tequajtur tregu sekondar, investitoret blejne dhe shesin aksione midis tyre, duke ndryshuar pronesine, ndersa kompania nga ana e saj nuk shton fondet.

Per te shitur aksionet, kompania konsultohet me nje tregetar investimesh (dealer), i cili, gjithashtu, quhet nenshkrues i letrave me vlere. Tregetari i investimeve i jep keshilla kompanise mbi sasine e aksioneve qe do shiten, sa do jete pagesa per kete emetim, ndihmon per t'i shitur aksionet si tek investitoret institucionale sic jane: kompanite e sigurimit, fondet private te pensioneve, ashtu dhe tek investitoret individuale, sic mund te jeni ju.

Ju dhe investitoret e tjere shpresoni te merrni pjese ne fitimet e kompanise, duke perfituar dividentin, ose duke i shitur aksionet me cmim me te larte. Kompanite e reja nuk mund te paguajne dividente. Ato riinvestojne fitimet me qellim zgjerimin e aktivitetit te tyre per t'u fuqizuar ne te ardhmen. Investitoret shpresojne se kompanite do te fuqizohen dhe do behen me fitimprurese, duke i bere dhe aksionet e tyre me te vlefshme.

Kur tregetari i investimeve (dealer) shet aksionet, kompania merr parate dhe vazhdon aktivitetin e saj. Ketu perfundon tregu primar.

Pasi kompania shet aksionet tek investitoret, shpesh zhvillohet tregu sekondar. Por, gjate kesaj kohe kompania nuk merr para. Tregu sekondar behet nga investitoret, te cilet tregetojne aksionet e kompanise mes tyre. Ekzistenca e tregut sekondar eshte domosdoshmeri, sepse nese ju doni t'i ktheni ne para aksionet tuaja, nuk mund t'i çoni ato tek kompania. Ne vend te kesaj, ju duhet t'i shisni aksionet tek investitoret e tjere ne tregun e hapur.

Tregjet sekondare me te njohura jane bursat , te cilat bashkojne njerezit qe kerkojne te shesin aksione me ata qe kerkojne t'i blejne ato. Tregu sekondar eshte shume i rendesishem, sepse kur ju beheni aksioner, ju nevojitet nje treg ku mund te shisni aksionet dhe te merrni investimin tuaj fillestar, ndoshta duke fituar dicka. Pa tregjet sekondare, kompanite do ta kishin te veshtire te siguronin para per financimin e aktivitetit te tyre.

[Zemrushja]

Ashtu si per aksionet, edhe per obligacionet ekziston tregu primar dhe tregu sekondar. Ndryshimi qendron ne faktin se ne treg ju do te gjeni si huamarres edhe kompanite, edhe qeverine. Kur qeveria nuk ka fonde te mjaftueshme per te financuar projektet apo programet, mund te marre hua duke emetuar obligacione.

Procesi i huamarrjes ne tregun e kapitalit eshte i ngjashem me ate te emetimit te aksioneve. Mirepo, ne vend qe ju te beheni aksioner, ju beheni nje huadhenes.

Kur ju blini nje obligacion, ju keni dhene hua parate tuaja tek nje kompani apo qeverise, pra, tek nje emetues, i cili ju premton t'ju ktheje parate ne te ardhmen. Shuma e huase, e quajtur principali (shuma fillestare) paguhet ne fund te afatit te maturimit te obligacionit, afat, i cili mund te jete deri ne 30 vjet apo me shume. Ne te njejten kohe emetuesi premton te paguaje interesin sipas nje norme te caktuar. Kjo paguhet, zakonisht, dy here ne vit, deri ne fund te jetes se obligacionit.

Ju mund te mos deshironi ta mbani obligacionin derisa emetuesi te ktheje principalin tuaj. Ju mund ta shisni ate tek nje investitor tjeter ne tregun sekondar. Si dhe tek aksionet, emetuesi nuk perfiton direkt fonde nga tregetimi sekondar i obligacioneve.

Nese ju do ta shisni obligacionin, cmimi i tij do te varet nga shume faktore, duke marre parasysh llojin e obligacionit qe mbani, normen e interesit te tregut ne kohen e shitjes, afatin e maturimit etj. Nese normat e interesit jane duke u rritur, ju mund te pesoni humbje nga shitja, dhe e kunderta.

[Zemrushja]

Per te blere letrat me vlere pergjigja nuk eshte e thjeshte, per te treguar se cilat produkte ne tregun e kapitalit jane me te mira per ju. Zakonisht nje kombinim i letrave me vlere te kapitalit aksioner me ato te borxhit, me nje perqindje te parase se gatshme, formojne nje portofol.

Natyrisht, qe te zgjedhesh ekzaktesisht, se ne cilen kompani te behesh pronar, apo cilat obligacione te blesh, duhet pak me shume investigim

[Gerrard]

Zemrushja i ke te Bursa Shqipetare ke ngateruar vend

Nejse s'ka problem mjafton qe jan informacione mbi ekonomine dhe biznesin dhe luajne nje rol te rendesishem mbi te.

[Gerrard]

Bankat e nivelit të dytë kanë vazhduar të blejnë bono thesari me interesa të larta, duke e rritur më tej koston e borxhit, që do të jetë edhe një nga kostot që mbartet te qeveria e re. Në ankandin e fundit, të zhvilluar dy ditë më parë, interesat e bonove 3-mujore kanë pësuar një rritje të re me 0,3%


Interesat e bonove të thesarit 3-mujore, të emetuara në ankandin e datës 6 shtator, kanë pësuar një rritje të re, krahasuar me ankandin paraardhës.
Bonot e thesarit me afat 6-mujor janë shitur me një interes maksimal prej 6,1%, duke përjetuar një rrije të re, krahasuar me ankandin paraardhës. Që prej katër ankandesh, interesat po rriten me të shpejtë, pasi prekën minimumin historik në qershor të këtij viti. Interesat vazhdojnë të rriten nga ankandi në ankand, dhe nuk dihet se kur do të ndalen.
Të vetmet që duken se janë të interesuara të fitojnë pa risk janë bankat e nivelit të dytë, që kanë në dorë edhe çelsin e normave të interesit. Shkaqet që kanë çuar në një rritje të interesave të bonove të thesarit duket se janë të lidhura ngushtë me kërkesën për borxh të qeverisë, si dhe ofertën për të blerë bono thesari nga ana e bankave të nivelit të dytë.
Banka e Shqipërisë, nga ana e saj, bën të ditur në një nga raportet e fundit të politikës monetare se rritja e interesave të bonove të thesarit ka ardhur si rezultat i një oferte të ulët nga ana e bankave të nivelit të dytë. Që nga muaji qershor bankat e nivelit të dytë kanë dhënë oferta më të ulëta se kërkesa e qeverisë për parà borxh. Një politikë e tillë, e ndjekur nga ana e institucioneve financiare, është interpretuar si një ndërmarrje e qëllimshme për rritjen e interesave të letrave me vlerë të qeverisë

Gjatë muajit korrik u vu re një moment i pakësimit të pjesëmarrjes së sistemit bankar në tregun primar, gjë që çoi edhe në rritjen e yield-eve të bonove të thesarit. Oferta për investim në bono thesari nuk arriti ta plotësonte gjithmonë kërkesën e qeverisë. Portofoli i bankave në bono thesari llogaritet 4,3 miliardë lekë më i ulët se në muajin qershor, ndërsa ai me obligacione dyvjeçare është rritur me 1,7 miliardë lekë. Një politikë e tillë, e ndjekur nga ana e bankave të nivelit të dytë, vlerësohet si e qëllimshme dhe në favor të rritjes së mëtejshme të interesave të bonove që kanë kapur majat. Më e favorshme kjo situatë është për bankat e mëdha të sistemit, që janë edhe liderët e tregut primar. Interesat kanë një periudhë kohore prej 3 muajsh, që ndjekin një trend rritës në kah të kundërt me atë të depozitave në lekë. Një faktor i tillë ka bërë që edhe individët t’i hedhin sytë nga investimet në bono thesari.

Por pjesëmarrja e tyre në tregun primar duket se është tejet e vështirë, për shkak të mungesës së infrastrukturës së nevojshme të sistemit të aplikimit të ankandeve. Ankandet zhvillohen vetëm në Tiranë, duke lejuar vetëm një pjesë të vogël të individëve për të marrë pjesë në tregun primar. Mundësia e vetme për të marrë pjesë në blerjen e bonove të thesarit për individët mbetet tregu sekondar, që mundësohet vetëm nga bankat e nivelit të dytë.
Shuma e nxjerrë në ankand
Në ankandin e fundit u shitën bono thesari me vlerën 1,2 miliardë lekë, me afat 3 muaj (9,6 milionë euro).