Analfabetizmi dhe ndërprerja e shkollimit

[Gimi3]

Dhembja jonë duhet të jetë veprim për hapjen e mundësive të reja për fëmijët analfabetë të mbetur në rrugë , në të kundërtën varfëria jonë nuk do ta arsyetojë asnjëherë injorancën dhe pakujdesinë tonë karshi këtij brezi që nesër mund të jetë barrë e shoqërisë sonë.

Dy dukuri globale edhe në të kaluarën

Numri i atyre që nuk dinin shkrim-lexim ka qenë shumë i madh , veçanërisht te brezi mbi 50 vjeç , por rastet e atyre që kanë pasur fatin të jenë për një kohë në bankat shkollore dhe më vonë ta ndërpresin mësimin për shkaqe të ndryshme është shumë herë më i madh.
Luftërat e shumta , pastaj krizat ekonomike dhe vështirësitë për mbijetesë i shtynin meshkujt që të mos shkonin fare në shkollë apo ta braktisin atë shumë shpejt.
Sa i përket gjinisë femërore , përveç kushteve ekonomike , shpeshherë ndërprerja e shkollimit vinte si pasojë e pasigurisë së mjaftueshme , e paragjykimeve dhe e pamundësive materiale.
Faktorë tjetër që ndikoi në rritjen e nivelit të analfabetizmit ishte edhe rendi social dhe politika edukativo-arsimore e shteteve.Nën udhëheqjen e kolonializimit , edukimi arsimor nuk ka qenë obligativ dhe natyrshëm që ndiqej vetëm nga shtresat e pasura të pakta në numër.
Nëse shikojmë statistikat e shteteve ish-koloni , kjo dukuri vërehet qartë :
Algjeria , për shembull , 15 vjet pas çlirimit nga kolonializmi francez ka pasur 56 % të popullsisë analfabete , por në vitin 2000 kjo përqindje është vetëm 11, 5 %.
Bahreini pas çlirimit përqindjen e analfabetizmit e kishte 20 , 5 % , por në vitin 2000 , si pasojë e rritjes së standardit jetësor , zbriti në vetëm 1 , 5 %.
Nga ana tjetër kemi një paradoks:
shtetet koloni të Rusisë komuniste nën ndikimin e edukimit arsimor obligativ komunist ndodhen në një situatë krejt tjetër.Për shembull , niveli i analfabetizmit në Taxhikistan ( vend me shumicë muslimane ) në vitin 2000 është 0 , 2 % , kurse në Uzbekistan ( gjithashtu me shumicë muslimane ) 0 , 5 % . Përgjithësisht në shtetet ku ka ndikuar sistemi komunist analfabetizmi pothuajse nuk ekziston fare.
Kjo është njëra anë e medaljes , pasi ishte pikërisht sistemi komunist ai që vriste me dhjetëra e dhjetëra intelektualë anembanë vendit për arsye ideologjike.Kësaj fatkeqësie nuk i shpëtuan edhe disa intelektual në Shqipëri , të cilët u vranë mizorisht nga sistemi i kaluar.
Nuk duhet të harrojmë të përmendim edhe faktorin ekonomik dhe politikat shtetërore të avancuara si ndihmues i madh , për zhdukjen e analfabetizmit.
Të dhënat statistikore të Kombeve të Bashkuara ofrojnë këto shënime:

Analfabetizmi në Kosovë

Sa i përket çështjes së analfabetizmit në Kosovë , të dhënat ndryshojnë shumë në mes gjeneratave të moshuara dhe brezit të ri.
Mbi moshën 65 vjeç numri i meshkujve analfabet është mbi 10 % , ndërsa i femrave mbi këtë moshë është mbi 50 % . Te grupmoshat më të reja analfabetizmi shkon në rënie.Mbi moshën 15 vjeçare numri i meshkujve analfabetë është 2.3 % , ndërsa i femrave 10.2 % . Një tabllo e tillë nxirret në bazë të anketave të vitit 1999.
Zëra shqetësues nga organet e ndryshme joqeveritare vënë në pah numrin gjithmonë e më të madh të atyre që braktisin shkollimin pasi kanë kryer ndonjë klasë nga shkolla fillore dhe pjesa më e madhe e këtij numri janë femra.
Nën regjimin e Millosheviçit shqetësimi parësor i familjeve shqiptare ishte sigurimi i kushteve elementare për jetesë dhe për realizimin e këtij qëllimi sakrifikohej edhe shkollimi , në veçanti i meshkujve , të cilët detyroheshin të punonin apo të merrnin rrugët e Evropës.Një pjesë e madhe e femrave , sidomos ato që jetonin në fshatra , e ndërprenë shkollimin gjatë kësaj kohe kryesisht për mungesë sigurie , transporti apo kushtet ekonomike.
Pushteti serb i detyroi shqiptarët të kalonin në sistemin shtëpi-shkolla dhe kjo padyshim ndikoi në ndërprerjen e shkollimit për shumë të rinj.
Ajo që brengos më së shumti është raporti alarmues që paraqitet edhe sot , disa vjet pas përfundimit të luftës , ku në bazë të statistikave të Zyrës së Statistikave të Kosovës , ZSK , rreth gjysma e vajzave shqiptare 15-18 vjeçare ndjekin shkollën.
Kjo e dhënë tregon më së miri se , edhe pas disa dekada fushatash për të përmirësuar nivelin arsimor të të dyja gjinive në Kosovë , ende meshkujt dhe femrat nuk kanë një nivel të barabartë arsimimi.
Kjo shifër alarmuese është pothuajse e njejtë me rezultatet e studimit të Bankës Botërore dhe Institutit për Studime për Zhvillim , Riinvest , një organizatë studimore joqeveritare me qendër në Prishtinë.
I botuar më 31 mars , 2004 , ky studim thotë se vetëm gjysma e grave kosovare të moshës 25 deri 64 vjeç kanë përfunduar arsimin fillor.
Ndërkohë , përqindja e vajzave të cilat ndjekin studimet e larta në vendet me shoqëri të avancuara evropiane , si Suedia dhe Finlanda , kalon 90 përqindëshin.
Mungesa e dëshirës së prindërve për të dërguar vajzat në shkolla të largëta , mungesa e mësueseve femra dhe e burimeve financiare kanë qenë ndër shkaqet kryesore të përmendura në raport.
Hava Balaj , zyrtare e arsimit , thotë se në komunitetet rurale , kur familjet zgjedhin ndërmjet arsimimit të një vajze apo një djali të tyre , djali vjen gjithnjë përpara.
" Familjet mendojnë se investimi për një djalë ia vlen , sepse ai në të ardhmen , do të mund të mbajë të tërë familjen me arsimim që përfiton " . thotë Balaj.

Analfabetizmi në Shqipëri

Në sistemin komunist arsimor fillor ishte i obliguar dhe diheshin pasojat nëse një fëmijë nuk dërgohej në shkollë.Kjo ndikoi që numri i analfabetëve të ishte minimal.Me ndryshimet e mëdha që pësoi Shqipëria pas përmbytjes së sistemit komunist , mosregjistrimi nëpër shkolla dhe braktisja e tyre është rritur ndjeshëm.
Sipas Ministrisë së Arsimit , ky fenomen është në nivelin 3 - 5 % të popullsisë në gjithë teritorin e vendit.
Një studim i fundit i Bankës Botërore konstaton se 12 % e popullsisë në Shqipëri janë analfabetë.Si zona më problematike dhe me numër më të lartë analfabetësh janë Dibra , Mallakastra , Kukësi.


Sipas vëzhgimeve të UNIC kostoja shtesë e shpenzimeve në destinacionet vijuese është :

Arsimim 6 Miliardë $

Reklamim 250 Miliardë $

Duhan 400 Miliardë $

Ushtri 800 Miliardë $

Shqipëria dhe Kosova duhet të hapin rrugë të reja për shkollimin e fëmijëve analfabetë

Edukimi dhe shkollimi i fëmijëve dhe i brezit tonë të ri është baza më e mirë për një investim që i takon të ardhmes sonë kombëtare dhe perspektivës tonë si popull.

Ne nuk i rreshtim kërkesat tona për integrim kur fare pranë nesh , në shoqërinë tonë , ka me dhjetëra e qindra fëmijë që s'kanë mundësi të mësojnë , të shkruajnë e të lexojnë s'kanë mundësi të shkojnë fare në shkollë , ose detyrohen të ndërprejnë për të siguruar kafshatën e gojës.

A ka dhembje më të madhe se t'i shikosh fëmijët të strukur në skajet e rrugëve duke shitur , lypur apo duke mbledhur kanaçe në vend se të jenë në bankat shkollore?

Dhembja jonë duhet të bashkohet me dëshirën e fëmijëve të vuajtur për t'u arsimuar.Dhembja jonë duhet të jetë veprim për hapjen e mundësive të reja për fëmijët analfabetë të mbetur në rrugë , në të kundërtën varfëria jonë nuk do ta arsyetojë asnjëherë injorancën dhe pakujdesinë tonë karshi këtij brezi që nesër mund të jetë barrë e shoqërisë sonë.

Duhet të hapim sot rrugë të reja për shkollimin e fëmijëve analfabetë.Le të shpresojmë se do të ndodhë kështu.