Kujtime nga koha e ppsh-se

[erzeni]

Hetuesit me pyesnin: Kush e vrau Mehmet Shehun
Nga Roland Qafoku/ Skender Shehu thyhen heshtjen. Djali "plangprishes" i Mehmet Shehut, fejesa e te cilit me Silva Turdiun u rrokullis e shoqeruar me vetevrasje, divorc, internim dhe burgim per familjen e dyte per nga rendesia gjate periudhes komuniste ne Shqiperi, vendos te flase nga Stokholmi i larget nepermjet e-mailit. E kete e ben pikerisht tani ne moshen 53 vjecare, pra gati 21 vjet nga 17 dhjetori i vitit 1981 kur i ati u vetflijua, i detyruar nga faktet dhe dokumentat e botuara sefundmi ne media. Por edhe per te sqaruar opinionin shqiptar. Ka bindjen e plote se Mehmeti ka vrare vehten. Duke treguar edhe te fshehten se vetvrasja u krijua si alibi qe gjate hetimeve te asaj kohe. Per te, kjo duhet te kete qene nje version per te futur ne kurth nje nga te medhenjte e byrose, por pa thene se per ke e ka fjalen. Nga ana tjeter, ai zbulon se emrat qe Mehmeti kishte akuzuar ne leter ishin Ramiz Alia dhe Kadri Hazbiu, te etiketuar si armiq te partise. Por nuk permend te tretin, duke shtuar me tej se emri i tij eshte ne librin e te vellait Bashkimit. E qe atje ky personazh e ka emrin Foto Cami. Tregon me tej edhe per nje fakt interesant. Me pare se ti shprehte Silva Turdiut dashurine, i kishte marre leje te dy prinderve, Mehmetit dhe Fiqretes. "Nese do te thoshin ndryshe, padyshim qe do kisha hequr dore" tregon ai te fshehten. Kundershton Sokol Hoxhen duke u shprehur se ai thote vetem nje pjese te vertetes, por eshte dakord me Nexhmijen per te botuar letrat e shkruara nga Mehmeti ne kasaforten e tij. Duke e pyetur ate perse nuk i kishin botuar kur ishin ne pushtet. E gjithe historia e familjes Shehu, ne nje interviste te rralle nga Skender Shehu.

Skender Shehu per ......

*** "Paskal Milo veproi me shume profesionalizem qe dha per botim letren pikerisht ne kete kohe".

*** "Aty nga marsi i vitit 1982, kur une isha ne hetuesi, vjen hetuesi im dhe me pyet: "Pa na trego edhe njehere c'di ti per vrasjen e tyt eti!"

*** "Une mendoj se ky duhet te ishte ndonje plan per te implikuar ndonje tjeter, por qe eshte lene pergjysme dhe copeza qe mund te kene rrjedhur nga ky plan, mund te perbejne njerin nga burimet e versionit te vrasjes".

*** "Nuk mund te behen komente pa e pare te plote letren. Por, dy gjera te bien ne sy dhe qe mendoj se i ka bere mire. Ai i drejtohet Enver Hoxhes ne pjesen me te madhe te letres ne njejes. Dhe ai i thote hapur ate qe thone te gjithe se ceshtja e fejeses u fry".

*** "Mehmeti ne leter akuzon Ramiz Aline dhe Kadri Hazbiun. Te permendesh se edhe Kadri Hazbiu eshte akuzuar nga Mehmeti ne letren e tij, nuk eshte pa problem, sepse kjo akuze nuk mund te perputhet me shpjegimet e variantit zyrtar pa sforcim".

*** "Une jua thashe mendimin tim se versioni i vrasjes edhe ashtu sic ishte: Ngrint me teper pikepyetje nga save iu jepte zgjidhje. Tani qe ekziston edhe letra, do te jete edhe me veshtire te qendroje".

*** "Kur babai po me komunikonte se duhej te prishja fejesen, une ndermjet diskutimeve te tjera i thashe: "Po sikur une te shkeputem nga familja dhe te jetoj me Silven i shkeputur nga ju?". Babai m'u pergjigj: "Jo",- tha,- "kjo nuk mund te behet. Cfaredo qe te ndodhe, edhe ne burg po te hysh, ti je djali im."

*** "Une i kam pyetur prinderit e mi ne se mund te fejohesha me

Silven ne nje stad relativisht te heret, kur une nuk i pata

thene gje Silves. Po te kisha marre pergjigje negative,

sigurisht do merzitesha, por nuk do vazhdoja me tej".

Zoti Skender, ditet e fundit ne nje te perditshme shqiptare jane botuar fakte dhe dokumenta orgjinale lidhur me vdekjen e babait tuaj Mehmet Shehu. Nese i keni lexuar ato, apo jeni informuar, si do ti komentoni: a ndihmojne ato nje zbardhjen perfundimtare

te ngjarjes se 17-18 dhjetorit te vitit 1981?

-E keni fjalen nese sqarojne eshte apo jo vetevrasje? Por ju

ndoshta per kete duhet t'ju drejtoheni atyre qe kane mbeshtetur versionin e vrasjes. Une kur jam pyetur ne pranveren e vitit 1991, gjate nje interviste ne emisionin shqip te Zerit te Amerikes per kete ceshtje kam thene se nga sa me kishin treguar vellezerit dhe mamaja, kjo ishte vetevrasje. Por problemi eshte spostuar. Pa kete element, te vrasjes, ngjarja ishte ne radhe te pare problem i historianeve, me kete element ishte ne radhe te pare objekt i gazetave. Dhe une mendoj se zoti Paskal Milo veproi me shume

profesionalizem qe dha per botim letren pikerisht ne kete

kohe.

Por si lindi ky version se kjo ka qene vrasje?

-Nuk eshte e vertete se ky version lindi mbas shembjes se komunizmit sikurse pohon gazeta ne fjale. Kjo ka qarkulluar gjate gjithe viteve '80-te. Ky version mund te mos kete vetem nje burim. Gjithsesi, une dua te permend nje ndodhi qe mund te perbeje nje nga burimet. Aty nga marsi i vitit 1982, kur une isha ne hetuesi, vjen hetuesi im dhe me pyet: "Pa na trego edhe njehere c'di ti per vrasjen e tyt eti!" Une kete e kisha treguar nja dy here ne fillim te hetuesis nja dy muaj me pare, por fillova ta tregoj prape. "Jo more!"- me tha hetuesi,- "ku eshte pare nje vetevrasje e tille? Historia e kriminalistikes nuk njeh vetevrasje te tille",- insistoi ai ne kete pike gjate kesaj seance dhe pastaj kjo gje u la. Natyrisht qe hetuesi nuk mund ta bente kete gje ne koke te vet se aty kishte nje grup hetimi i cili rregullisht raportonte te Ministri i Brendshem dhe mandej ky me lart. Une mendoj se ky duhet te ishte ndonje plan per te implikuar ndonje tjeter, por qe eshte lene pergjysme dhe copeza qe mund te kene rrjedhur nga ky plan, mund te perbejne njerin nga burimet e versionit te vrasjes. Kuptohet qe ata qe e kishin nxjerre kete version per te cilin une u pyeta, nuk e kishin nxjerre kete per te inkriminuar Enver Hoxhen. Pervec kesaj, qe te vinte nje pyetje e tille tek une duhej te kishte kaluar neper disa filtra dhe zor se grupi i hetimit do ma bente kete pyetje mua pa dijenine e rangjeve me te larta te shtetit. Qe te kthehem edhe njehere tek pyetja. Versioni i vrasjes

edhe ashtu sic ishte, ngrinte me teper pikepyetje nga sa iu

jepte zgjidhje. Tani do te jete shume veshtire te qendroje.

Ajo qe eshte me e rendesishme ne keto fakte, eshte letra drejtuar Enver Hoxhes, e shkruar nga dora e babait tuaj pak momente perpara vrasjes. Ne te shkruhej se ai vendosi te vriste vehten si nje denim

ndaj vetes per ate gabim qe kishte bere. A ishin ne dijeni per kete leter dhe a i besoni asaj?

-Ai ne leter nuk thote se vendosi te vriste vehten si denim

per gabimin qe kishte bere. Ai thote se po e bente kete ngaqe kjo ishte rruga e vetme qe iu la. Ne fund te mbledhjes se 17 dhjetorit, Enveri i tha Mehmetit te hiqte dore nga alibia, te reflektonte mbi kritikat e shokeve (po perdor termin e perdorur ne ate kohe), dhe te bente te nesermen nje autokritike tjeter. "Kjo eshte nata me e veshtire e jetes tende" kishte shtuar Enver Hoxha. Duke ditur edhe cfare kishte ndodhur deri ne ate moment edhe une mendoj se kjo ishte rruga e vetme qe iu la.

A dija per letren? Po. Une e dija qe im ate kishte lene nje leter. Dija edhe ce gjera qe mamaja ime Fiqreti thoshte se Mehmeti duhet te kishte shkruar, nisur nga biseda qe kishin bere ate nate para se Mehmeti t'i thonte qe te shkonte te flinte se ai do pergatitej per mbledhjen e neserme. Keto gjera nuk jane ne pjesen e botuar te letres por nga te thena te njerezve qe e kane lexuar letren duhet te jene ne pjesen e pabotuar.

A i besoj letres? Po pse mendoni ju se mund te mos t'i besoj? Letra eshte me shkrim dore dhe eshte lehtesisht e verifikueshme a eshte shkruar prej tij. Une per vete nuk e kam pare, se nuk dallohej ne internet, por edhe pa kete, ka mjaft gjera ne menyren e te shkruajturit nga te cilat mund ta dallosh se eshte shkruar prej tij. Nuk mund te behen komente pa e pare te plote letren. Por, dy gjera te bien ne sy dhe qe mendoj se i ka bere mire. Ai i drejtohet Enver Hoxhes ne pjesen me te madhe te letres ne njejes. Dhe ai i thote hapur ate qe thone te gjithe se ceshtja e fejeses u fry.

Djali i Enver Hoxhes, Sokoli, po ne kete gazete eshte shprehur se ne disa vende te letres ishin hequr disa fjale. Sipas tij atje mungonte pasazhi qe Mehmeti cilesonte Ramizin si hrushovian dhe shkaktar i asaj qe po ndodhte. A keni dijeni per kete "rrjedhje" te

ketyre fjaleve?

-Kjo eshte vetem nje pjese e se vertetes. Mehmeti ne leter akuzon Ramiz Aline dhe Kadri Hazbiun. Te permendesh se edhe Kadri Hazbiu eshte akuzuar nga Mehmeti ne letren e tij, nuk eshte pa problem, sepse kjo akuze nuk mund te perputhet me shpjegimet e variantit zyrtar pa sforcim.

Pse thote Sokoli vetem nje pjese te se vertetes, une nuk e di. Ai duket se ka njohuri te mjaftueshme mbi letren. Te pakten keshtu thote. Megjithate, gazeta ne fjale perderisa ka marre persiper te ndricoje kete gje, duhet te kishte me teper informacion mbi cfare eshte shkruajtur per kete problem.

Ajo qe thashe me siper se Mehmeti akuzon ne radhe te pare keta te dy, eshte thene te pakten ne librin e vellait tim Bashkim Shehut "Vjeshta e ankthit", i cili eshte botuar qe me 1993-1994.

Sidoqofte, Nexhmije Hoxha e thote nje dite me vone ne gazeten tuaj se Mehmeti kihte akuzuar keta te dy dhe nje person tjeter. Ajo e di qe per permbajtjen e letres dine edhe te tjere, prandaj nuk eshte oportune te thuhet vetem nje pjese e se vertetes. (Emrin e personit te trete nuk po e permend as une, por ai permendet ne librin e Bashkimit).

Por ajo ne shkrimin e saj shprehet se ne kasaforten e Mehmetit kishte edhe letra e dokumenta te tjere qe ajo kishte dijeni. Dhe sipas saj duhet te publikoheshin, pasi sipas saj aty dilte se kush ishte Mehmeti. Cdo te thote kjo per ju. A kishit dijeni se per cfare letrash behej fjale?

-Nuk e di per cfare dokumentash e ka fjalen Nexhmije Hoxha. Por, neqoftese eshte fjala per ato dokumenta te cilat i kam pare edhe une ne hetuesi dhe qe i atribuoheshin se i kishte shkruar babai im Mehmet Shehu ne kohe te ndryshme, 1943, 1944, 1945, 1946, nuk di nese ka edhe te mevonshme, ato jane vertete interesante neqoftese jane autentike. Te botohen, asnje pengese kohore nuk ka per to, ato jane mbi 50 vjet te vjetra. Besoj se duhet te jene midis dokumentave te Arkivit te Komitetit Qendror. Edhe po te mos garantohet autenticiteti i tyre, le te botohen. Ne fund te fundit, jane dokumenta te arshivuara te kohes se Partise se Punes. Edhe po te kete dokumenta te tjera, te mevonshme nga ato qe permenda une, le te botohen. Nexhmija thote pse te mos botohen. Pse nuk i botuan? T'i kishin botuar qe kur ishte Enver Hoxha gjalle. Asnjeri nuk i pengonte. Por le te botohen tani.

Ne nje interviste te dhene per Zerin e Amerikes ne vitin 1991, ju jeni shprehur se nuk keni qene ne Shqiperi ne momentin e vdekjes se babait tuaj. A mund te tregoni kush ju njoftoi per ngjarjen dhe disa momente kur mberritet ne Tirane?

-Mbas vetevrasjes se babait tim, familjen e hoqen nga shtepia ku rrinim dhe e cuan ne nje shtepi tjeter ne Rrugen e Elbasanit. Keshtu qe kur kam ardhur ne Tirane, kam shkuar aty dhe te parin kam takuar vellain tim te madh Vladimirin, i cili me tregoi se babai kishte vrare vehten mbas nje seance te nje mbledhjeje te byrose politike. Me vone me kane treguar me me hollesi per ngjarjet e asaj vjeshte edhe mamaja, Bashkimi dhe ish gruaja e Bashkimit, Marjeta.

A ishin ne dijeni se kush ishte personi i pare qe kishte hyre ne dhomen e babait tuaj dhe e gjeti te vdekur? Si e komentoni faktin se edhe pse i vdekur, batanija ishte e hedhur mbi te, pistoleta ishte larg nga dora e tij dhe syzet i kishte te vena. A perbejne

keto elemente nje alibi e cila hedh dyshime per nje vrasje dhe jo per vetvrasje?

-Ato qe di une se si e gjeten te vdekur babain tim Mehmet Shehun, jane pak a shume ato qe thuhen ne nja dy nga deshmite qe u botuan ne gazeten qe permendet. Une jua thashe mendimin tim se versioni i vrasjes edhe ashtu sic ishte: Ngrinte me teper pikepyetje nga sa iu jepte zgjidhje. Tani qe ekziston edhe letra, do te jete edhe me veshtire te qendroje. Une nuk mund ta ngrej kete version mbi bazen e atyre qe ju permendni, por ata qe mund ta ngrejne nuk do me pyesin mua per kete.

Eshte nje pyetje direkte. Cfare besimi keni ju: Babai juaj eshte vrare, apo vetvrare?

-Une besoj se kesaj pyetje iu pergjigja.

A ju kujtohet, kur ka qene biseda e fundit me babane tuaj? Cfare ju ka thene? A ju kujtohet ndonje pasazh, i cili per ju sot eshte domethenes?

-Nuk mund te them se cila ka qene biseda e fundit, sepse bisedat fundit qe kam bere ate jave kur u prish fejesa deri sa ika ne Suedi, kane qene si nje vazhdim i njera-tjetres. Por, mund te permend njeren nga keto qe kishte dicka domethenese. Kur babai po me komunikonte se duhej te prishja fejesen, une ndermjet diskutimeve te tjera i thashe: "Po sikur une te shkeputem nga familja dhe te jetoj me Silven i shkeputur nga ju?". Babai m'u pergjigj: "Jo",- tha,- "kjo nuk mund te behet. Cfaredo qe te ndodhe, edhe ne burg po te hysh, ti je djali im." Mandej me shpjegoi se pse kjo nuk mund te behej duke iu referuar edhe bisedave qe kishte bere me Enver Hoxhn.

Ndoshta eshte pak e veshtire per ju te riktheheni pas, por a mund te na tregoni me fjalet tuaja historine e lidhjes me Silva Turdiun?

Nuk mendoj se eshte vendi ketu. Une ate e kam treguar dhe

eshte botuar para tre vjetesh ne nje interviste te gjate ne

nje gazete tjeter.

Ne momentin kur mesuat se Silva "kishte njolle ne biografi" cfare menduat: te sakrifikoje dashurine, apo te sakrifikoje familjen?

-Une i kam pyetur prinderit e mi ne se mund te fejohesha me

Silven ne nje stad relativisht te heret, kur une nuk i pata

thene gje Silves. Po te kisha marre pergjigje negative,

sigurisht do merzitesha, por nuk do vazhdoja me tej. Por ceshtja nuk u shtrua keshtu si thoni ju. Kur u shtrua ceshtja qe une te ndahesha, jua shpjegova se si mendova ta zgjidhja, por nuk munda.

Shume vete qe ju kane pare ne momentin e varrimit te eshtrave te babait tuaj, jane shprehur se ju i ngjani jashtezakonisht atij ne paraqitje? A ua ka shprehur kete dikush dhe si jeni ndjere?

-Po. Shume vete ma kane thene. Po nuk eshte se njeriu ndjen

ndonje gje nga kjo. Ky eshte vetem nje konstatim.

Vellai juaj Bashkimi jo vetem ne media por edhe ne libra ka qene mjaft aktiv me kete histori. Perse ju jeni dukur i terhequr. Mos valle kjo lidhej me faktin se zanafilla e historise lidhej me ju personalisht?

-Jo nuk lidhet me ate fakt. Por, Bashkimi eshte shkrimtar dhe

vec kesaj, ka qendruar me shume ne Shqiperi. Edhe njohjet e

kontaktet me gazetare apo njerez te mediave, i ka me te medha

edhe per shkak te punes me te cilen merret. Keshtu qe edhe ata duket e kane pasur me te lehte te marrin kontakt me te. Une per vete, kam dhene nja tre here intervista per keto gjera. Por, fakti qe zanafilla e historise, lidhet me mua, nuk perben ndonje shkak per te qene i terhequr. Kur me kane pyetur per gjera konkrete, jam pergjigjur.


marre nga Koha Jone

[erzeni]

gazeta shqiptare


Pas publikimit të letrës së Mehmet Shehu, Sokol Hoxha tregon detajet e marrëdhënieve mes dy liderave

"Ramizi përçau familjen tonë"

Shkruan djali i Enver Hoxhës: Ja çfarë ndodhi


---------------------------------------------------------------

Sokol HOXHA

Ndërhyrja ime në botimin, me mungesa, e letrës së Mehmet Shehut ishte për të hapur më konkretisht debatin, sidomos nga personat që preken drejtpërdrejt nga kjo çështje, megjithëse nuk isha i sigurt për autencitetin e saj për nga mënyra e shfaqjes. Botimi nga z.Milo i kopjes së kësaj letre është një gjest civil përveç se profesional, që e vërteta të flasë sa më shpejt.

Reagimi i Shaban Sinanit, duke e akuzuar z.Milo, se nga ka rrjedhur kjo letër e humbur, të çudit edhe më, kur papritur letra u gjet aty ku duhej të qe, në Arkivin e Shtetit. Këto enigma duhet t'i zgjidhë kryesisht personeli i Arkivit të Shtetit, gjë që nuk mund të shpjegohet vetëm me mosefiçencë teknike të këtij personeli, me në krye këtë titullar realisht të vlerësuar dhe të nderuar profesionalisht. Duket që problemi i rrjedhjes së dokumentacionit është më kompleks. Ndërkaq, e gjetur ose jo, kjo letër, dëshmitarë, si anëtarë të Byrosë Politike, që e kanë dëgjuar me veshët e tyre përmbajtjen e saj, lexuar nga Enver Hoxha, të trembur ose indiferentë, heshtin përpara deformimeve që i bëhen kësaj çështjeje jo pa qëllim.

Pilati Ramiz Alia, që realisht e paska pohuar shkarazi dikur -në një intervistë me një të huaj- faktin që ai akuzohej nga Mehmet Shehu në këtë leter, nuk e mori mundimin të flasë rishtaz, tek duket që këto deformime apo kjo tymnajë i shkon për shtat për ta zhvendosur vëmendjen gjithmonë e më shumë nga motivi i vërtetë i ngjarjes.

Ndërkaq fakti ka folur gjithmonë me kokëfortësi. Mehmet Shehu është vëtëvrarë. Mbetet shumë për t'u diskutuar vetëm motivi i saj. Pse e vrau veten Mehmet Shehu? Askush nuk mund të bindet se qe vërtet fejesa e djalit apo i vetmi motiv, sado i fryrë, ishte nga Byroja Politike, sado rëndë të qe akuzuar ai nga Ramiz Alia dhe Kadri Hazbiu për zbutje të luftës së klasave.

As vetë atmosfera psikoemocionale që sjell personalisht Mehmet Shehu në letër, duke lënë të kuptojë që Enver Hoxha nuk i kishte lënë rrugë tjetër, nuk të bind.

Mehmet Shehu e dinte më mirë se kushdo tjetër, që Enver Hoxha falte kur kishte besim, sidomos atë, Mehmet Shehun, shokun e tij më të afërm të armëve, gjë që kish ndodhur posaçërisht me të edhe tjetër herë, për faje më të rënda se kaq. Pikërisht për këtë moment duhet më shumë të dëshmonte në këtë debat popullor, Ramiz Alia, i cili është i vetmi dëshmitar i gjallë i atij momenti kur Enver Hoxha e fali Mehmet Shehun, pa ditur akoma për vetëvrasjen e tij. Këtu nuk po jap hollësira, duke ia lënë këtë të drejtë dhe detyrë të vetmit dëshmitar të drejtpërdrejtë, Ramiz Alisë.

Ndërkaq duket që kjo mjegull motivimi i vetëvrasjes nuk i ka interesuar vetëm Mehmet Shehut, i cili kishte vendosur të ikte patjetër nga kjo jetë, për të shpëtuar familjen, por kryesisht atyre që do të mbeteshin gjallë. Një mjegullim i tillë, i stimuluar deri sot, nuk është i rastit. Kujt i ka interesuar, menjëherë pas vetëvrasjes së Mehmet Shehut e deri më sot, të shtrojë pistën paralele të hetimit, të barazvlefshme për vrasje?

Madje i bëhet presion grupit të ekspertizës për të hetuar në këtë pistë, pasi grupi kishte vërtetuar shkencërisht në mënyrë absolute vetëvrasjen e Mehmet Shehut. Presione të tilla ndaj atij vetë në hetuesi e konfirmon dhe Skënder Shehu, në intervistën e dhënë.

A ka qëllim në këtë çoroditje pistash kërkimi, kur i akuzuari drejtpërdrejt nga letra, Ramiz Alia, preferon të heshtë nën pretekstin që ky tym thashethemnaje është një zakon popullor me natyrë ordinere, qoftë edhe me interesa keqëdashjeje politike ndaj tij dhe Enver Hoxhës? Këtë dua ta shpjegoj, me sa di dhe me sa kam reflektuar nga fundjeta e Enver Hoxhës e deri më sot.

Ramiz Alia përjetësisht, duke u servilosur, dredhuar e mashtruar jo pa talent, edhe pas '90-s, kur atij i humbi suksesi i të qenit figurë politike më vete, i kthehet përsëri Enver Hoxhës për të ruajtur atë çka i mbetet, imazhit të tij, për sa i përket së kaluarës. Gjithmonë për t'u fshehur prapa emrit të Enver Hoxhës, ai e manipulon paturpësisht edhe familjen e Enver Hoxhës, për t'u maskuar pas saj, në sytë e popullit, sidomos në periudhën paskomuniste.

Reagimi i Ramiz Alisë pas prononcimit tim për letrën e Mehmet Shehut, çuditërisht nuk i shërbeu transparencës së debatit për momentet e tragjedisë së Mehmet Shehut, të dramës së shkaktuar në Parti e personalisht për Enver Hoxhën, por i mbylljes më hermetike të këtij debati. Me sa duket, frika e shtyn të mbrohet në mënyrë shumë të ulët, kur deklaron se është mik i familjes së Enver Hoxhës, duke lënë të kuptojë kështu - jo pa qëllim dhe jo për herë të parë - që unë, Sokol Hoxha, djali i Enver Hoxhës, jam një zë i pakonsideruar i saj, sepse kështu i duhet atij. Ai duhet në këtë rast të precizojë se mik i kujt pjese të familjes së Enver Hoxhës është dhe pse. Ndërsa unë - jo pa hidhërim ndaj pjesës tjetër të familjes- deklaroj që Ramiz Alia me kohë e ka përçarë edhe familjen Hoxha për interesat e tij. Këtë unë e konsideroj si një poshtërsi tjetër të tij ndaj familjes së Enver Hoxhës, por edhe përfitim nga dobësia e kësaj pjese që nuk është distancuar nga Ramiz Alia politikisht, si unë, ndoshta prej lidhjes familjare të vëllait tim të madh, Ilirit, me të. Me keqardhje konstatoj që ngjarjet kanë ardhur të tilla, që secili të flasë në emër të tij, jo vetëm për moshën dhe pjekurinë e konsiderueshme të çdonjërit prej nesh, por për emrin e familjes që mbajmë.

(vijon nesër)

NESER DO LEXONI

- Ramiz Alia qeshte kur vdiq Hysni Kapo
- Pakti i tij me Kadri Hazbiun kundër Enverit dhe Mehmetit
- Enigma e letrës që Kadri Hazbiu i nisi nga burgu Enver Hoxhës

[kalemi]

Pse rri fshehur njeriu që mbron versionin zyrtar të "vetëvrasjes"
së Mehmet Shehut?

Nga Fahri Balliu


Mbrëmë "TV Klan" transmetoi një kronikë nga më absurdet nga
pikëpamja e informacionit, të kualitetit publicistik dhe të
moralit mbi të vertetat. Duke pasur konsideratë të thellë për
inteligjencën, seriozitetin e profesionalizmin e drejtorit të
Arkivave, jemi të detyruar të themi, se e gjithë kronika ishte
dhe për të një gabim. Mjaft që si ish-gazetar i talentuar,
drejtori i Arkivave duhet të kuptojë se kronika nuk heq
misteriozitetin rreth letrës së Mehmet Shehut. Përkundrazi, e
shton këtë mister! Marrim rastin që letra eshte origjinale dhe
ndodhet në Arkivin Qendror të Shtetit. Përveç fjalëve shpjeguese
e sqaruese të gazetarit të "Klanit", askush nuk pa se kjo është
letra për të cilën bëhet fjalë. Një zarf, të cilit gazetari i
lexon adresën dhe për dreq, Mehmet Shehu nga Çorushi i
Mallakastrës na përdor fjalën "Kurrkush", që kurrsesi nuk është
në fjalorin as të zonës, as të nënës, e as të emtës. Në një çast
kur personi ka marrë vendimin e vetëvrasjes, nuk mund të zgjohen
fjalë që s'janë të përdorura, madje, as nga nivele të tjera
shoqërore. Përkundrazi, në ato momente, si në çdo moment ku
përplaset psiqika me ekzistencën, zgjohet themeli i fjalorit që
vjen nga qumështi i nënës. Se qumështi i nënës të ka ardhur në
majë të hundës, kur vendos të vrasësh veten. Atëherë kur përveç
melodramës se po hapej një letër e një zarf, çfarë prove iu dha
publikut, se është kjo letra?! Pse nuk pritet 2006 që të lexohet?
Kjo është për variantin zyrtar të problemit të letrës, sepse ajo
letër mund të jetë aty dhe prapë ka pikëpyetje të tjera, hetime
ultraspeciale të tekstit e të kaligrafisë, të cilat, sigurisht
do të bëhen në 2006-ën. Por pavarësisht nga kjo, ne gjykojmë se
nuk kishte nevojë për një kronikë dhe një prononcim të tillë të
shtetit të sotëm, të funksionarëve të tij, që s'kanë asnjë
përgjegjësi për 18 dhjetorin e 1981-it.
Nga ana tjetër, përse kjo kronikë i besohet një
televizioni privat, kjo provë e rendesishme? Sepse sigurisht, ajo
s'ka asgjë të rëndësishme për të qenë moment historik.
Natyrisht, nuk themi që të bëhej një tender midis televizioneve
private se kush do ta fitonte, por nëse ishte gjykuar se kjo
donte një përgjigje, duke qenë se është një temë e madhe
shoqërore, kjo do një përgjigje në televizionin publik. Se
gjithçka duket krejt një inskenim, i cili, pikërisht vetëm letrën
s'të jep ta shohësh.
Është për t'u respektuar dhe admiruar fryma ligjore e
drejtorit të Arkivit në intepretimin e dokumenteve, por
përfitojmë nga rasti ta njoftojmë, se Paskal Milo me aktin e
vjedhjes së dokumentit, i përket atij kontigjenti që e ka vendin
tek 313-ta. Dhe i takon pikërisht Arkivit të Shtetit të ngrejë
nje padi penale dhe hetim rreth Paskal Milos dhe raporteve të tij
me këtë dokument. Madje, duke e pasur parasysh maturinë e
gjakftohtesinë e drejtorit të Arkivit, duhet t'i kujtojmë atij,
se gjatë periudhës që Milo ka qenë ministër i Jashtëm ka bërë
disa veprime me Arkivin e Shtetit. Ai i ka futur në arkivin e
Ministrisë së Jashtme, ky është preteksti, apo ka ndarë pronësinë
me Arkivin e Shtetit, lidhur me dokumente te rëndësishme të
Partisë së Punës, lëvizjes marksiste-leniniste dhe disa raporteve
më të specializuara të shtetit shqiptar të Hoxhës. Padyshim, që
Paskal Milo u bë ministër i Jashtëm në periudhën më të turpshme
të shtetit shqiptar të 1997-ës, kur i ra krejt në gjunjë
frymëzimit grek. Ishte koha kur udhëheqësit marksistë-leninistë,
"sypatrembur, heroikë", strehoheshin në jatakët e Sofo Lazrit,
në Athinë e gjetkë. Prandaj u bë Paskal Milo ministër i Jashtëm!
Me Arkivin e Shtetit kanë punuar shumë burra të nderuar, zyrtarë
të ndershëm, si nëpunës apo drejtues dhe është koha që zoti
Sinani mund të ngrejë një grup me të gjithë këta njerëz dhe të
verifikojë marrëdheniet e Paskal Milos me Arkivin e Shtetit.
Paskal Milo është një intelektual tipik sovjetik, me
një fjalor 50-fjalësh, i munduar dhe i persekutuar përjetësisht
nga ideja që të vijë në Tiranë e të ngjitet në sfera të larta.
Si drejtori i Arkivit të sotëm, ashtu edhe unë që po i shkruaj
këto rradhë, i mbaj mend mirë artikujt distrofikë me dhjetë
citate e tre kërcënime për imperializmin, të Milos. Milo mund të
thotë sot se këtë e kishte ngaqë i dhimbsej imperializmi, jo që
ishte i paaftë, por të gjitha këto i themi, se ky njeri nuk ka
bërë kurrë një tekst shkencor historie. Ai është mirëfilli një
nëpunës historie. Por fakt është që s'qenka kaq i parëndësishëm
në kualitetet e padukshme të shtetit. Mirëpo, gjithçka që ai ka
bërë me Arkivat, duhet futur në sitën e mbrojtjes së dokumentit
sipas ligjit, dhe pse jo, në një hetim më të thellë se kaq, sepse
shumë nga dokumentet, shumë nga të dhënat, faktet, të cilat janë
të mbrojtura nga ligji, mund ta kenë kaluar kufirin.
Letrën e Mehmetit nuk e pamë, Paskalin e njohëm!

[kalemi]

A kishte zyrë sekrete për imitimin e kaligrafisë në Komitetin Qendror?

Pse këtë letër e kanë dy veta, Nexhmije Hoxha dhe Ramiz Alia?

A doli rastësisht ky Paskali i Milove?

Ramiz Alia, sekretar i propagandës për 25 vjet, kur neni për agjitacion e propagandë perfshin 90% të të dënuarve politikë

A mendon Sokol Hoxha ndryshe për Ramiz Alinë?


Nga Fahri Balliu


Sigurisht qe habia me e madhe ne perfshirjen e shtypit shqiptar perreth hetimit te vrasjes se Mehmet Shehut eshte shfaqja e Paskal Milos, i cili ashtu si ne dramat e stilit klasik që zgjidhen permes nje artifici, u paraqit me nje leter ne dore. Ai dhe njerezit pas tij menduan se me kete leter i vene kapak krimit te organizuar naten, me 18 dhjetor 1981. Siç ndodh me te gjitha genjeshtrat, çdo kat genjeshtre, ne vend ta mbuloje te verteten, e hap ate me tere egersine qe ka krimi.

Ishte folur per ekzistencen e nje letre qe kishte lene Mehmet Shehu te shkruar para vetëvrasjes. Padyshim qe vrasesit do t'i faturonin atij nje leter, sepse pyetja e pare qe behet kur nje njeri vret veten, lidhet me faktin, nese eshte lene ndonje arsye per kete akt, ose jo. Per ta bere klasike vetëvrasjen, ia gjeten edhe Mehmetit nje leter. Por kjo leter nuk kuptohet nese ka qene dhe kishte humbur, apo s'ka qene dhe u shkrua per dite te zeze, si kjo e vrasesve sot. Por ka edhe nje variant tjeter! Qe fragmentet e autokritikes te diskutimeve te Mehmetit, te jene mbledhur ne nje te ashtuquajtur, leter. Pavaresisht nga te gjitha keto, intepretimi se Paskali, duke lexuar dokumentet e kishte marre kete, ky fare historiani qe vidhka dokumente, eshte versioni me qesharak!

Burime te rendesishme qe kane punuar per vite te tera ne zyrat e Komitetit Qendror, duan te thone se ekzistonte nje zyre me specialiste te posaçem, te cilet imitonin kaligrafite e shkrimeve qe u duheshin per sistemin e madh te Pallatit te Endrrave. Me imitimin e ketyre kaligrafive jane organizuar letra te ndryshme kolektivash e inicitivash qe pershendesnin Enver Hoxhen apo beheshin shkak per fillimin e raprezaljeve te ashpra ne fushat e ndryshme te jetes. Dhe nuk eshte aspak e veshtire qe keto imitime te kene perfshire bashkimet fragmentare te diskutimeve ne nje leter dhe ta kene plotesuar ate, ne nje te tere. Kjo ka qene nje pike e operacionit krejt e mundshme, edhe ne rastin se keta duan te kene nje dokument qe quhet, "Letra e Mehmet Shehut para vetëvrasjes".

Ne disa gazeta e burime eshte pohuar se kete leter e ka derguar vete Nexhmije Hoxha dhe me pas Sokoli beri disa sqarime. Dossieri i gazetes "55", ne çeshtjen e Mehmetit nuk e ndan Nexhmijen nga Ramizi. Dhe deri ne vitin 1991 ata vijne bashke si nje pende, ne te gjitha veprimet e tyre politike mjaft te rendesishme. Vetem ne Kongresin e Pare te Partise Socialiste, me zgjedhjen e Fatos Nanos, ka ndodhur nje çarje midis tyre. Kjo eshte nje teme tjeter! Por duhet thene gjithashtu, se ne vete familjen Hoxha ka dy qendrime ndaj Ramizit. Nje qe ate e konsideron tradhetar te hershem te Partise e te Babit dhe nje tjetër qe e konsideron ate bashkeluftetar te palekundur te Hoxhes, qe beri disa gabime ne vitin 1991. Per hir te se vertetes, duhet thene se kur Sokol Hoxha shtoi disa fjali per Ramizin ne kete leter, ai u perpoq ta kompromentoje Ramizin ne sy te komunisteve. Por ne te vertete, i jepte pike Ramizit duke e quajtur ate hrushovian, sepse ka nje pjese liberale te PS-së qe ia quan atij kete gje, pozitive. E verteta eshte se, as Ramizi nuk ka qene ndonjehere ndonje ore hrushovian e liberal dhe as Nexhmija ndonje mbrojtese e marksizem-leninizmit. Ata kane qene, jane dhe do te mbeten dhe arkivat e ardhshme ne hapje do te dokumentojne se kurre nuk i kane sherbyer nje sekonde Shqiperise, shqiptareve dhe as komunisteve, por vetem interesave e strategjise te Beogradit dhe Moskes, ne konturet e gjeopolitikes qe i perfshinte. Eshte krejt e natyrshme qe te jete e papranueshme per femijet e Ramizit e te Nexhmijes, se prinderit e tyre jane te tille. Por ata do te jene gjalle kur te degjojne dhe per mesybete te tjera. Sidoqofte, kjo eshte nje çeshtje qe nuk i perket interesave te shqiptareve, por i perket raportit te fajesise se tyre, me mungesen e gjykimit te bashkëkohesve.

Shqiptareve u intereson nje gje tjeter! Ky Ramiz Alia, prej nje çerek shekulli Sekretar i Komitetit Qendror te Partise se Punes se Shqiperise, ka qene prezent, ka votuar me doren lart e zerin e plote qindra vrasje, prerje kokash nga te kolegeve te tij, tek klasat e permbysura e gjer tek te rinjte e pafajshem. Ky ka qene Sekretar i Komitetit Qendror per propaganden dhe pikerisht 90% e denimeve politike, kishin brenda agjitacionin e propaganden. Si mundet ky njeri te marrë portretin e ish‑presidentit qe beri shnderrimin politik? Ai nuk beri shnderrimin politik, ate e beri koha, ai beri shnderrimin e vetvetes. Me shume se kaq, ishte Ramiz Alia kur u vrane demonstruesit demokrate, Broci me shoke ne Shkoder. Ishte grupi politik i Ramiz Alise, ishin krejt njerezit e ngritur prej tij dhe te zgjedhur prej tij brenda PS‑se, qe nga Sabit Brokaj, Rexhep Meidani, Neritan Ceka, Paskal Milo, Skender Gjinushi, Fatos Klosi, protagonistet e vrasjeve e ngjarjeve te 1997 ne zonat ku ata levizin. Perseri ka vrasje, perseri ka krime, urrejtje. Dhe shihni sot se kush jane protagonistet e 14 shtatorit! Eshte po kjo liste. Dhe shihni sot se kush jane ne mbeshtetje te Klosit! Eshte po ky korridor politik qe mban era atentat, vrasje. Eshte pikerisht pengu 1991, vrasja e Azem Hjadarit, dhe ajo s'mund te behej nga dikush tjeter, perveç atyre qe u ballafaquan me te dhe mbeten te fyer prej tij, gjate gjithe kohes.

Ky qe nxjerr sot letren e Mehmet Shehut, ky te cilit i besohet ky aksion, ishte njeriu qe mbyllte furrat e bukes ne Vlore dhe udhehiqte djegien e institucioneve dhe greqizimin e Vlores e te Himares. Ky eshte Paskal Milo! Kjo verteton me se miri tezen e hetimit tone per dosjen "Shehu", se Sherbimet Greke ishin absolutisht ne unison me ato serbe per vrasjen e Mehmet Shehut.

Gazetat proqeveritare perpiqen qe ta dominojne te vërtetën e vrasjes se Mehmet Shehut, me versionet e sigurimsave te Saukut, qe jane shume qesharake. Dielli nuk mbulohet me shoshe! Mehmet Shehu eshte vrare! Edhe sikur te pranohej per nje moment versioni i vetëvrasjes, perse ketij njeriu i zhduket familja, gruaja, djali dhe zhduken me qindra vete ish‑bashkepunetore te tij, miq, simpatizante, etj?

Eshte per te ardhur keq qe shoqeria shqiptare dhe media shqiptare, e zoteruar ne masen 90% nga fryma idealizuese e mbrojtese e komunizmit, nuk eshte ne gjendje te kontribuoje ndershmërisht ne zberthimin e çeshtjes e te vere ne gjyq publik fajtoret. Por nje gje eshte e sigurte: kjo histori nuk mbyllet ketu, megjithe mundesite e pakufizuara financiare e politike qe ka ende Nexhmija e Ramizi.

[kalemi]

Nga Kastriot Dervishi


Pas botimit në gazetën "55" (nga 26 shtatori e deri më 17 tetor 2002) të dossierit "Hetim i ri për vrasjen e Mehmet Shehut", "rastisi" që në dy gazeta të tjera të përditshme të hapej po e njejta temë por në drejtim të kundërt me atë problematikë që trajtoi gazeta "55". Nga këto shkrime ishte edhe një cikël disaditësh i "Gazeta Shqiptare", ku u pretendua se kjo gazetë kishte hapur "dosjen e sigurimit mbi vdekjen e Mehmet Shehut". Në fakt ajo që botoi "GSH"‑ja ishte akt ekspertiza mjeko ‑ ligjore që bëhet nga organet përkatëse dhe që nuk ka asnjë lidhje me organin e Sigurimit të Shtetit.

Nëse për ish kryeministrin Mehmet Shehu do të kishte pasur dosje në arkivin e Sigurimit të Shtetit, duhej që personi në fjalë ose të kishte qenë bashkëpunëtor i këtij shërbimi ose të ishte person që ndiqej nga ky organ. Pra duhej që në kohën kur Mehmet Shehu ishte gjallë, të kishte të hapura ose kartelën e bashkëpunëtorit ose kartelën e personit që ndiqej. Në rast se ai do të bënte pjesë në njerën nga këto kartela (të cilat mbylleshin dhe quheshin më pas dosje në momentin që personi vdiste), në materialet e Sigurimit duhej patjetër të gjendej një material i tillë.

E vërteta është se Mehmet Shehu qëndron jashtë kësaj problematike pasi survejimi dhe rekrutimi i tij nga Sigurimi ndalohej me ligj dhe teknikisht nuk mund të bëhej nga Sigurimi. Një veprim të tillë e ka bërë vetëm një organ i padukshëm, i panjohur dhe i specializuar në këto punë si policia sekrete e Enver Hoxhës që sikurse e kemi thënë më parë drejtohej nga Ramiz Alia dhe Nexhmije Hoxha. Kjo polici kishte edhe nomenklaturën e saj të përbërë nga ushtarë të bindur të cilët kanë hyrë "denjësisht" sot në politikë dhe që përbëjnë krahun politik ramizist. Nga kjo pikpamje disa persona na bëjnë një shërbim të madh që me forma dhe mënyra të ndryshme na vërtetojnë se kanë qenë pjesë e këtij shërbimi kaq enigmatik.

Pikërisht pas mbarimit të publikimit të akt ekspertizës mjeko ‑ ligjore të Mehmet Shehut nga "Gazeta Shqiptare", u shfaq në vijim të "rastësive" edhe një ndër stekat e vjetra të historiografisë komuniste si Pas‑kal Milo. Historiani i epokës komuniste që kurrë nuk pati guximin të pastrojë veprat e tij nga ngarkesat ideologjike, përkthyesi i banditëve në marsin e përgjakur të vitit 1997, njeriu i lidhjeve "strategjike" Tiranë ‑ Beograd apo Tiranë ‑ Athinë, na u shfaq këtë herë me një rol krejt të veçantë por domethënës. Personi në fjalë ka një mbiemër që të kujton gjithmonë grekomanët e tipit të Spiro Spiro Milos që kanë hyrë në historinë e Shqipërisë si ndër kriminelët e njohur të kohës në Shërbim të Greqisë.

Milo vjedhës arkivash apo falsifikator?

Nga mënyra se si u botua akt ekspertiza mjeko ‑ ligjore e Mehmet Shehut, të jep përshtypjen se i parapriu "sekretit" të Paskal Milos. Por ndërsa Milo na shet mend se ka bredhur në aq e kaq arkiva si për shembull në Athinë, Moskë, Beograd etj, nuk na thotë asgjë se cila është origjina e "letrës së lamtumirës së Mehmet Shehut". Po ashtu Milo nuk thotë asgjë në lidhje me atë që kjo letër është e vetme apo fotokopje. Pas‑kal Milo si historian që është e di fare mirë që një dokument i çfarëdoshëm ka numrin e fondit përkatës, vitin, numrin e faqeve, etj. Mungesa e identifikimit të letrës "Milo" i jep atij të zgjedhë dy alternativa: ose ka vjedhur një material arkivor ose që ai është publikues i një materiali të falsifikuar pa origjinë falsifikimi. Dhe në këto dy raste nuk bëhet fjalë për të ruajtuar ndonjë sekret 20 apo 25 vjeçar siç thotë Milo, pasi nëse do të ishte ky kusht (nga arkivi fantazëm) dokumeti nuk duhej të publikohej fare.

Ajo që ja vlen të theksohet është fakti se çështja "Shehu" nuk është një çështje arkivash. Ajo është një çështje e disafishtë. Në të janë përzierë agjentura të ndryshme dhe është luajtur një skenar që përfundoi me vrasjen e kryeministrit brenda në banesën e tij dhe pa u dëgjuar asnjë zhurmë. Në këtë zhvillim ngjarjesh në dhomën e kryeministrit u përcaktua se si do të ishte politika e së nesërmes në Shqipëri. Vrasjen e kryeministrit Shehu nuk mund ta mohojë një letër pa identitet e tundur "rastësisht" dhe "në kohën e duhur" nga Pas‑kal Milo pas botimit të dossierit në gazetën "55".

Kush përpiqet ta pastrojë Ramiz Alinë

Vrasja e Mehmet Shehut ka pasur si qëllim kryesor ngjtjen e Ramiz Alisë në pushtet. Kjo është e padiskutueshme dhe shpjegohet me shumë fakte. Është pikërisht Alia personi që është pjesëmarrës i drejpërdrejtë në këtë vrasje. Po ashtu në këtë vrasje morën pjesë edhe agjentura të huaja si UDB‑ja jugosllave, KGB‑ja sovjetike apo EYP‑i grek për interesa të drejtpërdrejta të tyre. Personat që marrin përsipër avokatinë e letrave pa origjinë, duket se i lëndon dalja në skenë e një fakti të tillë që dëshmon se si ka funksionuar mekanizmi i pushtetit në Shqipëri dhe pse janë kaq të "mbara" sot punët.

Është për t`u kujtuar se në lidhje me rolin e Ramiz Alisë në këtë ngjarje, "Gazeta Shqiptare" ka botuar dikur edhe dëshminë e Ali Çenos nga data 29 gusht e deri më 1 shtator 2001. Dëshmia e Ali Çenos është mjaft e rëndësishme dhe shumë e fortë kundër Ramiz Alisë. Ajo hedh tërësisht poshtë "versionin" e "vetëvrasjes".

Pas‑kal Milo imiton Ramiz Alinë

Shikoni se si shprehet Ramiz Alia në emisionin "Debat" të TVSH‑së më 5 korrik 1998, në tjera lidhje me letrën "Milo":

"Mehmet Shehu ka vrarë veten dhe nuk e ka likuiduar apo eliminuar ndokush......

Kur mbaroi mbledhja e parë, sepse shkoi shumë vonë dhe u la për të nesërmen vazhdimi i saj, unë kam dalë me shokun Enver, kam diskutuar me të rrugës.... Të nesërmen dmth, atë natë, Mehmet Shehu vrau veten. Si e vrau, pse e vrau nuk e di....Mehmet Shehu ka lënë një letër të cilën ia adresonte Enver Hoxhës. Këtë letër në shtëpinë e tij e ka marrë Kadri Hazbiu që ishte në atë kohë anëtar i Byrosë Politike dhe ministër i Mbrojtjes. Kjo letër është lexuar në Byronë Politike të nesërmen. Unë e kam parë me vëmendje atë letër. Mehmet Shehu i thoshte Enver Hoxhës që më vjen shumë keq që s`pata mundësi të sqaroj si duhet pozitën time. E dyta ai thoshte: unë po vras veten...Dhe së treti në këtë letër kishte si të thuash rekomandime për Enver Hoxhën ku Kadri Hazbiun e quante "intrigante"e "jago". Mua më quante "Hrushov", "oportunist".Kishte edhe për familjen...".

Kësaj i është përmbajtur thuajse besnikërisht Pas‑kali. Këto mund të shtojmë se vetëm pak ditë më parë u fol në shtyp prania e Ramiz Alisë në Tiranë dhe takimet me nxënësit e tij.

Çfarë është në të vërtetë letra "Milo"?

Në praktikën e Sigurimit të Shtetit, për një kategori njerëzish që do pushkatoheshin sajohej një dosje e posaçme që "vërtetonte" se personat në fjalë kishin qenë bashkëpunëtorë të këtij shërbimi. Kjo ka funksionuar në shumë raste dhe dëshmohet nga ish punonjës të rëndësishmë të këtij organi. Kjo gjë bëhej për të njollosur personat në fjalë dhe për të mbjellur konfuzion. Është jashtë logjike që të mendohet që policia sekrete e Enver Hoxhës të arrijë të vrasë me sukses të plotë Mehmet Shehun dhe ta ketë të vështirë të falsifikojë një letër me shkrimin e tij ku të futen disa elemente të besueshëm. Në fakt pesoni që ka këmbëngulur më shumë për ekzistencën e kësaj letre është Ramiz Alia. Një këmbëngulje po e njejtë shikohet edhe nga Pas‑kal Milo.

Por vini re dy elementë që i kanë shpëtuar falsifikatorëve.

Së pari thuhet se Mehmet Shehu ka cituar atë çfarë ka shkruar Enver Hoxha kur i ka dhuruar librin "Kur lindi Partia". Mirëpo në "Gazeta Shqiptare" të datës 18 tetor 2002, në "inventarin" e dhomës ku u vra Mehmet Shehu, mungon pikërisht libri në fjalë. Atëherë si ka mundësi që Mehmet Shehu në gjendjen e atëhershme shpirtërore të ketë mbajtur mend me përpikmëri atë që i pat shkruajtur Enver Hoxha pa e pasur librin e tij në dhomë?

Së dyti letra "Milo" mban datën 18 dhjetor 1981. Ata që e kanë ditur një gjë të tillë kanë vënë pikërisht datën kur e kanë vrarë dhe jo momentin kur është "shkruar" letra që teorikisht duhet të ishte data 17 dhjetor.

Ata që e kanë vrarë Mehmet Shehun në rastin më të thjeshtë nuk e kanë pasur problem të vendosin një zarf tek koka e krevatit e tij apo të zëvendësojnë autokritikën e shkruar nga Mehmet Shehu me letër "Milo". Mirëpo po për të njejtën çështje janë vrarë dy personat që kanë pasur dijeni për një letër të mundshme që janë Kadri Hazbiu dhe Vladimir Shehu.

Në fakt tre gjërat më intereante që kanë të bëjnë më atë janë mbrëmje janë:

E para askush nuk e ka dëgjuar krismën e armës (që në kushtet e natës duhej të ishte shumë e fortë); e dyta askush nuk e ka parë të fotografuar dhe pa rroba shpinën e Mehmet Shehut (vendin e daljes së predhës), dhe e treta Mehmet Shehu është gjetur i vdekur i mbuluar me batanije deri në fyt dhe arma ka qenë sipër kësaj batanije në një pozicion të pamundur për të bërë vetëvrasje.

Çfarë qëndron pas kësaj gjëje?

Pas‑kal Milo është njëri nga ato politikanë që sikurse e thamë më sipër është nga më kryesorët që është shquar për servilizëm ndaj Jugosllavisë dhe Greqisë. Kjo është dhe pika e përbashkët e tij njerëzit e klanit që u shqetësuan nga një trajtim ndryshe i çështjes "Shehu". Njerëzit që janë më të interesuar drejpërdrejt në mbylljen e kësaj çështjeje janë Ramiz Alia dhe Nexhmije Hoxha. Nën këtë nivel janë derivatet e tyre sot në pushtet. Në këtë nivel zhvillohet dhe politika e mjerë shqiptare që herë shfaqet në parametra që e quan Greqinë "partner strategjik" dhe herë e quan Millosheviçin (për shembull) "e keqja më e vogël". Po ashtu nuk janë kalimtarë apo të parëndësishëm tipa të tillë që krenohen se mamaja e tyre quhet Athina. Megjithatë Pas‑kal Milo duhet falenderuar për shërbimin e madh që na bëri me publikimin e letrës "Milo". Kur të kalojë herën tjetër Ramiz Alia, Pas‑kali është i lutur të paraqesë pjesën e dytë të letrës sipas kufizimeve kohore të AM‑së ("Arkivi i Milos").

[erzeni]

Kalem ! Bere mire qe kape kalemin e shkruajte.
Une po vazhdoj me Sokolin ne gazet Shqiptare..

---------

Sokol Hoxha: Ishte për Enverin, por nuk i ra kurrë në dorë. Çfarë ndodhi në Paris

"Si u fsheh letra e Kadri Hazbiut para pushkatimit"


--------------------------------------------------------------------------------

Sokol HOXHA

(vijon nga numri i kaluar)

... Këtë gjë unë e kam bërë shumë herët, edhe në shtyp, duke e konsideruar Ramiz Alinë jo tradhtar të Enver Hoxhës, siç pretendon ndonjë gazetë, por tradhtar të kombit.

Jo pse solli demokracinë, por pse s'e solli atë siç duhet, sinqerisht, pa gënjyer popullin, hidh gurë e fshih dorën. E pa mohuar që hapja e Shqipërisë është porosi e Enver Hoxhës, që u sabotua nga vetë Ramiz Alia, nga '82-shi e më pas, duke filluar me Shtrausin e Gjermanisë. Kjo gjë, për çudi, është kaluar në heshtje nga media e influencuar nga qarqe të ndryshme. Ndërhyrjen time në këtë debat ndonjë gazetë dizinformuese e konsideron nder që unë po i bëj atij. Këto janë sofizma që çojnë ujë në të njëjtën vorbull që i intereson atij dhe jo vetëm atij.

Qëllimi i kësaj gazete është të më intimidojë me kompleksin e fajit ndaj së kaluarës. Eshtë e kotë se unë nuk mund të ndiej faj ndaj askujt, sidomos kur u ballafaqova me të vërtetën lakuriqe, pas viteve '90, kur më duhej, më shumë se kurrë, të respektoja vuajtjen e të tjerëve në të kaluarën, duke jetuar vuajtjen time në të tashmen.

Meqenëse ndërhyrja ime në këtë debat për vetëvrasjen e Mehmet Shehut mbetet e pa plotësuar, më duhet të jap opinionin tim lidhur me të.

Refleksionet e mia fillojnë me vdekjen e Hysni Kapos. Dërgohen nga Partia në Paris, Ramiz Alia dhe Kadri Hazbiu, për t'i qëndruar pranë Hysni Kapos, i cili mund t'i nënshtrohej një operacioni. Qëndrimi gazmor i papërmbajtshëm i Ramiz Alisë në dhimbjen e përgjithshme gjatë ditëve të fundit të jetës së Hysni Kapos, ra në sy në ambasadë. Familja e Hysni Kapos, me të drejtë, u ankua për këtë në Tiranë dhe pranë familjes së Enver Hoxhës, për sjelljen e tij në këto momente hidhërimi. Dihej që Hysni Kapo ishte krahu i djathtë i Enver Hoxhës. Dihet gjithashtu se sa vjedhurazi i ngjiti shkallët e karrierës "kokuluri" Ramiz Alia. Pas vdekjes së Hysniut, është më e fortë se kurrë lidhja e tij me Kadriun për zënien e dy majave, të Enver Hoxhës dhe të Mehmet Shehut.

Enver Hoxha kishte shëndet gjithnjë në rënie (jo rastësisht), kurse Mehmet Shehu dukej i patundur. Në 1981-shin ndodhi papritur shkaku i rënies apo i dobësimit të dukshëm të pozitave të tij: fejesa e Skënderit me vajzën e Turdiut, situatë kjo krejt e përshtatshme për t'u synuar nga këta të dy, që rezultuan më të egrit në kritikat e bëra në Byronë Politike. Për mua nuk ka pasur asnjëherë dyshim, që Mehmet Shehu e ka parë veten pisk, jo vetëm nga kjo ngjarje në dukje, shkak që e çon atë në vetëvrasje. Pa dyshim që ka edhe më. Ai i dinte mirë synimet e Ramizit dhe Kadriut. Nga se dhe në ç'mënyrë, këtë gjë e kanë ditur, në atë kohë, vetëm ata të tre. Ndër ta, tani, është vetëm Ramiz Alia giallë. Ndërkaq nuk do shumë mend të kuptosh që Mehmet Shehu nuk mund ta paralajmëronte Enver Hoxhën të ruante Partinë nga rreziku i këtyre, vetëm e vetëm nga ajo që ndodhi në mbledhjen e Byrosë, gjë e cila qe evidente. Sigurisht, ai paralajmëronte në letrën e tij të fundit për rreziqe që askush nuk mund t'i mendonte se mund të vinin nga këta udhëheqës të lartë të Partisë, pra rreziqe që i njihte vetëm Mehmet Shehu dhe këta të dy. Qëndrimi i Mehmet Shehut para vetëvrasjes shtron dy alternativa:

E para, që ai realisht ta njohë ketë rrezik dhe sinqerisht preokupohet për çfarë po lë pas në Parti.

E dyta, shprehet kështu thjesht për hakmarrje ndaj tyre, gjë që megjithatë nuk përjashton papastërtinë e Ramiz Alisë, Kadri Hazbiut apo dhe të ndonjë tjetri ndaj Partisë. Këtu ishte momenti më thelbësor, kur Ramiz Alia të na shpjegonte në mënyrë transparente për të sqaruar para popullit ç'ka ndodhur me vetë Mehmet Shehun, me Enver Hoxhën dhe me të, në ato momente. Ai duhet të na dëshmonte se cilin variant zgjodhi ai vetë para Enver Hoxhës dhe sa e justifikoi para popullit deri më sot.

Ndërkaq Mehmet Shehu nuk qe nga ata që të vriste veten, as si karakter e as si shëndetdobët.

Ai nuk kishte si të mos shpresonte te falja e Enver Hoxhës që, edhe në qoftë se nuk do të qe falje, nuk do t'ia merrte jetën. Vetëvrasja për çështje krenarie, sado që ofrohet si mundësi, është absurde. Pra, vetëm për këtë arsye ai nuk mund ta vriste veten. Ai duhet të ketë pasur arsye të tjera për t'u ruajtur nga Partia, për të cilat Ramiz Alia dhe Kadri Hazbiu e mbanin nën presion. Për mua është e qartë që Mehmet Shehu nuk e pa veten pa shpresë nga Enver Hoxha, por e pa të pashpresë nga "hrushoviani " dhe "Jagoja i Partisë".

Eshtë kjo arsyeja që e kompromenton vetëvra-sjen e tij. Por çfarë dinin këta të tre në mënyrë të ndërvarur? Kjo vartësi nga njëri- tjetri do të shpjegohej me rrjedhën e mëvonshme të ngjarjeve? Pavarësisht nga ç'flitet, Enver Hoxha u hidhërua shumë nga vdekja e Mehmet Shehut, por ai u pikëllua edhe më shumë kur analizoi ngjarjen në tablonë sinoptike. Rezultonte e implikuar edhe familja e Mehmet Shehut, siç është vërtetuar edhe më vonë me dokumente nga vetë Foreight Office anglez.

Pretendimit të njohur që asgjë nuk është e vërtetë, por e fabrikuar, unë do t'i përgjigjem me ato që di dhe jo me ato që nuk di.

Mirëpo jo rastësisht do t'i vinte radha shpejt Kadri Hazbiut të dilte armik i Partisë dhe i popullit.

Enver Hoxha i dha mundësinë që ai t'i hapej Partisë për çdo gjë, por ai preferoi të theksonte që mbetej besnik i partisë, me sa duket, duke shpresuar te mbështetja e Ramiz Alisë, e cila vërtet do të ishte shumë për të. Ndërsa Ramiz Alia në atë moment e shiti. Kadri Hazbiu pushkatohet i deziluzionuar nga ai. Përsëritet një enigmë tjetër. Një letër për Enver Hoxhën, shkruar nga Kadri Hazbiu -nga burgu, para pushkatimit- nuk u mor vesh që ekzitonte në atë kohë dhe nuk i vajti asnjëherë në dorë për të mbetur e pahapur qëllimisht (në qoftë se ende ruhet diku). Unë mendoj që nga kjo letër varen shumë shpjegime. Meqenëse Kadri Hazbiu këtë letër e ka lëshuar nga burgu, rruga e saj zyrtare është nga Ministria e Brendshme deri në Arkivë të Shtetit.

--------

[erzeni]

Nen rrogozet e Vlores.

Pse gjeten Vloren Gjinushet ta bejne djep "revolucioni" me 1997?

Sepse pabesite aty kane rrenje te thella.

Ja nje ngjarje kuptimplote.





......................

DOSSIER I

Dëshmia e 83-vjeçarit Mehmet Imer Hoxha, lidhur me ngjarjen më të përfolur të Luftës, vrasjen e komandantit të Çetës Plakë të Vlorës, që mbështeti Sadik Premten

"Si e vrau Enver Hoxha, vëllain tim, Neki Imerin"
"Nekiu shkoi deri në Rexhepaj të Gorishtit dhe nga aty i nisi një letër Mehmet Shehut, duke i thënë se ishte në pritje dhe priste urdhër se si të vepronte. Pas kësaj më 9 maj i erdhi përgjigjja nga Mehmet Shehu, në të cilën thuhej: "Shoku Vangjo, merr edhe Milon (pseudonimi i Xhemil Çakërrit) dhe sonte takohemi në shtëpinë e Bilos". (pseudonimi i Bilbil Klosit). Pasi Nekiu mori këtë letër nga Mehmet Shehu, ai e zbatoi urdhrin e tij dhe bashkë me të gjithë partizanët që kishte nën komandë, shkoi në shtëpinë Bilbil Klosit"


--------------------------------------------------------------------------------

Dashnor Kaloçi

Vrasja e vëllait tim, Neki Imerit, dhe Xhaferr Dalanit, nuk tronditi vetëm familjet tona dhe fshatin Gjorm, por dhe gjithë krahinën, si dhe vetë krerët kryesorë të Partisë Komuniste Shqiptare. Nekiu kishte shumë besim te shokët e tij, Hysni Kapo, Mehmet Shehu etj. dhe ai nuk u besonte lajmeve që vinin herë pas here mbi atentatet që po organizoheshin nga ana e Partisë Komuniste. Kur Kadri Avdiu, nga Brataj i Vlorës, i dërgoi Nekiut një letër ku i thoshte: "Neki, ruhu se do të vrasin", ai e mori letrën dhe i shkroi nga pas: 'Ruhu për vete Kadri, se unë kam edhe një vëlla tjetër, ti e mbyll fare'. Dhe atë letër ia kthehu Kadri Avdiut po me të njëjtin njeri".

Njeriu që flet dhe dëshmon për herë të parë për "Gazetën", është 83-vjeçari, Mehmet Imer Hoxha, i cili rrëfen të gjithë historinë e vrasjes së vëllait të tij, Neki Imerit, apo siç njihej ndryshe me pseudonimin e Luftës, "Vangjo", ish komandantit të Çetës Plakë të Vlorës, vrasje e cila që nga ajo e kohë e vazhdimisht deri në ditët e sotëme, ka ngjallur mjaft debate dhe diskutime të shumta. Po kush ishte Neki Imeri, cila ishte e kaluara e tij dhe si qëndron e vërteta e asaj vrasje që u krye direkt me porosinë e krerëve më të lartë të Partisë Komuniste Shqiptare.

Student i Harry Fultzit
Neki Imeri u lind në vitin 1914-të në fshatin Lepenicë të krahinës së Kurveleshit, prej nga është dhe origjina e asaj familje, një nga më të dëgjuarat e asaj zone. Pasi mbaroi shkollën fillore në fshatin e tij të lindjes në mesin e viteve 1920-të, me ndihmën e Arshi Halilit, (babit të shokut të tij të ngushtë, Mynyr Xhindit) i cili ishte në funksionin e Kryetarit të Bashkisë së Vlorës, Nekiu mundi që të fitonte një bursë shtetërore për të ndjekur studimet në shkollën Teknike amerikane të Harry Fultzit në Tiranë. Gjatë viteve që studjoi në atë shkollë, (në degën që përgatiste studentët për të ndjekur studimet e larta për inxhineri mekanike) Nekiu bashkë me shokun e tij të ngushtë, Mynyr Xhindin, u njohën dhe ranë në kontakt për herë të parë me idetë komuniste. Atë doktrinë ata e njohën ëpërmjet literaturës dhe bisedave që bënin veç të tjerash edhe me bashkëfshatërin e tyre, Sadik Premten, i cili ishte në krye të Grupit Komunist të të Rinjve që përbëhej kryesisht nga studentë të asaj shkolle. Mbasi mbaroi shkollën Teknike amerikane me rezultate të shkëlqyera, Nekiu mori diplomën dhe u emërua si nëpunës Bashkie në qytetin e Sarandës. Në vitin 1939, kur Italia ndërrmori agresionin fashist ndaj Shqipërisë, Neki Imeri ishte një nga ata të rinj vlonjatë që rroku armët dhe shkoi për të luftuar në bregdetin e Bestrovës, ku pushtuesëve iu bë një rezistencë e fortë për disa orë. Në vitin 1941, Nekiu e la punën që kishte në Bashkinë e Sarandës dhe u kthye në fshatin e tij të lindjes në Lepenicë, për t'u marrë me organizimin e rezistencës antifashiste. Atë gjë ai e bëri me porosinë e Qarkorit Komunist të Vlorës, ku Nekiu ishte një nga antarët më aktiv të saj dhe kishte marrë pjesë që në themelimin e celulës së parë të Partisë Komuniste për Vlorën. Lidhur me këtë dhe aktivitetin e Nekiut gjatë viteve të parë të fillimit të rezistencës antifashiste, i vëllai i tij, 83-vjeçari Mehmet Imer Hoxha dëshmon: "Kur Nekiu e la punën në Sarandë dhe u kthye në shtëpi, babai e pyeti: "Pse e le punën o bir? Nekiu iu përgjigj: "Erdha për të luftuar dhe bashkë me shokët do të çlirojmë Shqipërinë nga pushtuesit që na kanë zaptuar vatrat tona", kujton Mehmeti, fjalët e vëllait të tij, Nekiut, në atë kohë që ai me porosinë e Qarkorit Komunist të Vlorës, e la punën e tij në Sarandë dhe u kthye në fshatin e tij të lindjes.

Komandant i Çetës Plakë të Vlorës
Po cili ishte aktiviteti i mëvonshëm i Neki Imerit dhe përse u caktua ai në funksionin e Komandantit të Çetës Plakë të Vlorës? Lidhur me këtë, i vëllai, Mehmeti dëshmon: "Në marsin e vitit 1942, Nekiu u muar me formimin e njësitit të parë partizan të armatosur për gjithë rrethin e Vlorës dhe disa muaj me vonë, në ditët e para të dhjetorit të po atij viti, ai njësit partizan i shtuar me shumë fshatarë të tjerë, u quajt Çeta Plakë e Vlorës. Me detyrën e komandantit të kësaj çete, u ngarkua Nekiu, kurse komisar i saj u caktua, Qazim Çakërri, me pseudonimin "Difi". Ky formacion partizan që ishte dhe i pari për të gjithë rrethin e Vlorës, së bashku me forcat nacionaliste që vepronin në atë kohë në fshatrat e krahinës sonë, zhvilloi disa luftime shumë të ashpra kundër italianëve, ku vlejnë për t'u përmëndur ato të Gjormit, Selenicës, Bestrovës, Drashovicës etj. Në atë kohë që u formua Çeta Plakë e Vlorës, në krye të Partisë Komuniste të Shqipërisë ishin dy emisarët jugosllavë, Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha. Nekiut nuk i pëlqente fare fakti që ata të dy e bënin ligjin në Parti dhe atë gjë e shprehte hapur gjithnjë. Më kujtohet njëherë, kur në shtëpinë tonë erdhën Hysni Kapo me Dushan Mugoshën. Ishte pasdite ahere kur ata mbërritën tek ne me biçikleta. Hysniu nuk qëndroi fare tek ne dhe erdhi vetëm për të sjellë Dushanin, i cili atë natë qëndroi në shtëpinë tonë nën shoqërinë e shumë gjormiotëve të tjerë që erdhën për ta shoqëruar. Ndër ta më kujtohen Veledin Hadëri dhe Sami Avduli nga Lepenica. Të nesërmen pasi iku Dushani, babai, Imeri, e pyeti Nekiun: "Kush qe ai?". Nekiu iu përgjigj: "Një serb, por nuk më pëlqeu fare". Në bisedat që bënte Nekiu me shokët e tij që vinin në shtëpinë tonë, ai shprehej hapur duke u thënë se luftën kundër fashistëve italianë duhej ta drejtonin vetë shqiptarët, pa ndihmën e ndërhyrjen e të huajve", kujton Mehmet Imeri, lidhur me vëllanë e tij, Nekiun, i cili që në fillimin e Luftës, ishte kundër diktatit të dy emisarëve serbë, Mugosha e Popoviç.

Nekiu mbështet Sadik Premten
Në fillimin e pranverës të vitit 1943, kontraditat që kishin filluar prej kohësh në mes Enver Hoxhës dhe Sadik Premtes, kunatit të Nekiut, (kishte për grua motrën e Neki Imerit, Refien ) filluan të acaroheshin së tepërmi. Ato kontradita kishin filluar që me themelimin e Partisë Komuniste, sepse Enver Hoxha ishte kundër grupit Komunist të të Rinjve që e drejtonin Sadik Premtja me Anastas Lulën. Në atë kohë që Enver Hoxha filloi sulmet ndaj Sadikut, Neki Imeri mbajti anën e kunatit të tij dhe kjo gjë shkaktoi një përçarje të madhe në mes krerëve kryesorë të Partisë Komuniste dhe atyre të Qarkorit të Vlorës. Lidhur me këtë, Mehmet Imer Hoxha dëshmon: "Vendimet e krerëve të Partisë Komuniste që më pas u përkrahën edhe nga një pjesë e Qarkorit të Vlorës, nuk ishin vetëm kundër Sadik Premtes, por edhe kundër të gjithëve mbështetësve të tij, me në krye Nekiun. Nisur nga ai fakt, krerët e lartë të Partisë Komuniste Shqiptare, vëndosën jo vetëm eleminimin fizik të Sadikut, por edhe të Nekiut. Për këtë gjë, pra për eleminimin e vëllait tim, Neki Imerit, Enver Hoxha ngarkoi çetën e Mallakastrës që në atë kohë komnadohej nga Mehmet Shehu. Pas kësaj më 7 maj të vitit 1943, Nekiut i erdhi një letër nga "Vjosa" (pseudonimi i Mehmet Shehut) i cili e kërkonte atë të nisej urgjent për në Mallakastër. Nekiu u konsultua me Sadik Premten, i cili e këshilloi atë që të mos shkonte në atë takim, se dyshonte se do të ishte ndonjë kurth të tyre. Sadiku e nuhati atë gjë pasi nuk kishte më shumë se dy javë që ishte vrarë shoku i tij i ngushtë, Anasatas Lula. Nekiu i tha Sadikut: "Të dëgjova njëherë për të mos vajtur në Skrapar, ndërsa tani po të mos vete dhe në Mallakastër, përgjegjësia para Partisë do të bjerë mbi mua. Ne do të vemi dhe do të bisedojmë, në mënyrë që të bashkohemi të gjithë dhe të mos përçahemi", kujton Mehmeti atë kohë kur i vëllai i tij, Nekiu, u bë një nga mbështetësit kryesorë të kunatit të tij, Sadik Premtes, në konfliktet që ai kishte me udhëheqësin kryesor të Partisë Komuniste, Enver Hoxhën.

Kurthi për vrasjen e Nekiut
Po si rrodhën ngjarjet më pas me Neki Imerin dhe a shkoi ai për t'u takuar me Mehmet Shehun, pas letrës sëtij? Lidhur me këtë, Mehmet Imer Hoxha dëshmon: "Pas letrës së Mehmetit, Nekiu u nis me një pjesë të batalionit për në Mallakastër, duke marrë me vete edhe Komisarin e Çetës, Xhemil Çakërrin, i cili kishte zëvëndësuar në atë post, Qazim Çakërrin. Një pjesë tjetër e batalionit, pas këshillave të Sadik Premtes, nuk shkoi për në Mallakastër. Nekiu shkoi deri në Rexhepaj të Gorishtit dhe nga aty i nisi një letër Mehmet Shehut, duke i thënë se ishte në pritje dhe priste urdhër se si të vepronte. Pas kësaj më 9 maj i erdhi përgjigjia nga Mehmet Shehu në të cilën thuhej: "Shoku Vangjo, merr edhe Milon (pseudonimi i Xhemil Çakërrit) dhe sonte takohemi në shtëpinë e Bilos". (pseudonimi i Bilbil Klosit). Pasi Nekiu mori këtë letër nga Mehmet Shehu, ai e zbatoi urdhërin e ij dhe bashkë me të gjithë partizanët që kishte nën komandë, shkoi në shtëpinë Bilbil Klosit. Por kur mbërritën atje, nuk e gjetën Mehmet Shehun, sepse ai kishte ikur dhe kishte lënë aty vetëm disa partizanë të thjeshtë, duke u lënë porosinë që Neki Imeri me partizanët e tij të qëndronte në Kremeuar. Në atë shtëpi ku qëndruan, Nekiu me Xhemil Çakërrin, biseduan të qetë me partizanët që kishte lënë Mehmet Shehu, por aty nga mesnata, papritmas ata të dy i lidhën duke i thënë se ishin të arrestuar. Pas kësaj ata i nxorrën nga shtëpia dhe të shoqëruar me disa roje partizane, i nisën për në drejtim të fshatit Çorush të Mehmet Shehut. Gjatë rrugës duke udhëtuar për në fshatin Çorush, kur mbërritën në Kutë, ata u përballën me zv / komandantin e batalionit, Hydajet Micollin (me pseudonimin Dysheku) nga Bolena, i cili u befasua kur pa komandantin dhe komisarin me duar të lidhura. Por grupi i shoqërimit i kryesuar nga I. S. për të evituar ndonjë përplasje me armë, i futi dy të arrestuarit, Nekiun e Xhemilin, në Mullirin e Kutës, që ndodhej aty pranë. Ndërkohë që Hydajeti u nis për në drejtim të derës kryesore të mullirit me qëllim për të liruar dy shokët e tij, plumbat e goditën nga pas dhe ai ra përdhe pa frymë. Ndërkohë Xhemil Çakërri nga brenda mullirit po përpiqej që të hapte derën, por plumbat e skuadrës së shoqërimit e rrëzuan dhe atë. Në atë kohë Nekiu që kishte marrë një plumb në dorë, ashtu i lidhur u hodh në vijën e ujit të mullirit. Pas kësaj ai arriti që të dilte jashtë mullirit dhe aty e morën partizanët e Çetës së Mallakastrës, të cilët e zgjidhën dhe ia lidhën plagën që kishte në krahë. Pasi e mjekuan ata e nisën për në Çorush, ku takuan Mehmet Shehun, i cili iu shpjegoi se e gjithë ajo ngjarje kishte ardhur pas një gabimi të bërë pa dashje dhe pa asnjë qëllim", kujton Mehmet Imeri lidhur me ngjarjen e shumëpërfolur të Mullirit të Kutës, ku mbeti i vrarë Hydajete Micolli (Dysheku, Hero i Popullit) dhe Komisari i Çetës Plakë të Vlorës, Xhemil Çakërri.

Përpjekjet për arrestimin e Sadikut e Nekiut
Ndërkohë që Neki Imeri shpëtoi pa u vrarë në Mullirin e Kutës, kunatit të tij, Sadik Premtes, i kishte shkuar një letër që e ftonte të shkonte në një takim në vëndin e quajtur Shkalla e Tragjasit. Lidhur me këtë, Mehmet Imeri dëshmon: "Pasi mori atë letër, Sadik Premtja me Xhaferr Dalanin u nisën për në vëndin e caktuar. Ndërkohë, në fshatin Traqgjas, Jaup Xhezua kishte parë Kastriot Muçon (Hero i Popullit) që kishte shoqëruar Pali Terovën për tek Hysni Kapua. Megjithëse para se të nisej, Pali Terovën e kishin këshilluar që të mos shkonte se do ta fusnin në ndonjë kurth, ai ishte përgjigjur: "Kur më kërkon Partia, nuk mund të mos shkoj". Ndërsa Kastriot Muçua u kthye nga Shkalla e Tragjasit, Jaup Xhezua i pa në brez pistoletën e Pali Terovës, dhe dyshoi se mos ata e kishin vrarë Palin. Kurse e vërteta ishte se Palin vetëm sa e kishin çarmatosur dhe ishin duke i bërë gjyqin. Ndërkohë që Kastrioti u kthye aty, ai i tha Jaup Xhezos, se i kishte dërguar edhe Sadikut një letër për të ardhur. Pas kësaj, Jaup Xhezo u ul dhe i shkroi një letër Sadik Premtes, ku i thoshte se Palin e kishin arrestuar dhe ai në asnjë mënyrë nuk duhet të shkonte në vëndin ku e kishin kërkuar, se do ta vrisnin. Atë letër që shkroi Jaupi, e mori Abaz Fejzua (pas Luftës u bë Gjeneral dhe vdiq në burgun e Burrelit) dhe u nis menjëherë për tek Sadiku. Abazi e takoi Sadikun në mes të rrugës dhe të dy u kthyen. Ndërsa në të njëjtën ditë që në Mallakastër iu bë atentat Hydajet Micollit, Xhemil Çakërrit dhe Neki Imerit, në fshatin Tragjas, iu ngrit kurth Pali Terovës, Sadik Premtes dhe Xhaferr Dalanit. Pasi shpëtoi për mrekulli nga vrasja, Neki Imerit, u përpoqën që t'i mbushin mëndjen se ngjarja e Mullirit të Kutës, ishte aksidentale dhe ai duhej të bënte autokritikë", kujton Mehmet Imeri, lidhur me përpjekjet e para të udhëheqjes së lartë të Partisë Komuniste, për të eleminuar fizikisht vëllanë e tij, Komandantin e Çetës Plakë të Vlorës, Nekiun, për faktin e vetëm se ai ishte një nga mbështetësit kryesorë të Sadik Premtes, kundërshtarin më potencial të Enver Hoxhës.

(vijon nesër)

[Brari]

gaz shqiptare

DOSSIER

Dëshmia e 82-vjeçarit Haziz Toro, lidhur me historinë tragjike të familjes së tij nën regjimin komunist. Nga arratisja e vëllait, Qaniut, ekzekutimi i Rrushitit dhe burgosja e tre nipërve

"Si e ekzekutuan vëllanë tim para naftëtarëve të Patosit"


--------------------------------------------------------------------------------

Dashnor Kaloçi

I vetmi që mundi të shpëtonte nga familja jonë në atë kohë pa u internuar, ishte ëllai im, Qaniu, i cili qëndroi në arrati nëpër male për të shpëtuar nga hakmarrja e komunistëve të cilët e kishin shpallur atë armik që pa mbaruar Lufta. Aty nga fillimi i vitit 1946, Qaniu së bashku me dy shokët e tij intelektualë të njohur që ishin diplomuar në Perëndim: Taho Baci dhe Ramadan Velmishi, u arratisën nga Shqipëria dhe u vendosën në Republikën Federale Gjermane. Në këtë kohë, vëllai tjetër, Rrushiti, pasi bëri pesë vjet internim me gjithë familjen e tij në Krujë, u lirua dhe shkoi në Patos ku filloi punë si punëtor në një nga ndërrmarjet e Naftës të asaj zonë. Por ajo punë nuk zgjati shumë se pas pak ditësh atë e nxorrën përpara kolektivit dhe i bënë një demaskim publik duke e quajtur armik dhe akuzuar si sabotator që kishte shkuar aty për të djegur puset e naftës. Në fund të asaj mbledhje kur të gjithë prisnin që Rrushitit t'i viheshin hekurat, ndodhi diçka tjetër akoma më e kobëshme. Një nga oficerët e Sigurimit me gradën e togerit (L.S.) nxorri pistoletën nga brezi dhe e qëlloi tre herë pas koke, duke e lënë Rrushitin të vdekur në vënd, aty përpara të gjithë naftëtarëve që ishin në atë mbledhje".

Njeriu që flet dhe dëshmon për herë të parë për "Gazetën", është 82-vjeçari Haziz Toro me banim në qytetin e Fierit, i cili rrëfen të gjithë historinë tragjike të familjes së tij me origjinë nga Kurjani i Mallakastrës, që për afro gjysëm shekulli me radhë u masakrua në mënyrën më barbare nga regjimi komunist i Enver Hoxhës. Po kush është, Haziz Toro, cila është e kaluara e familjes së tij gjatë viteve të Monarkisë së Zogut dhe në periudhën e pushtimit fashist të Shqipërisë? Përse regjimi komunist që erdhi në fuqi në fundin e vitit 1944 filloi hakmarrjen ndaj tyre dhe cili ishte fati i pjesëtarëve të asaj familje mallakastriote nga viti 1944 e deri në shëmbjen e regjimit komunist?

Torot, mbështetës të Monarkisë
Haziz Toro u lind në vitin 1920-të në fshatin Kurjan të Mallakastrës, prej nga është dhe origjina e familjes së tij. Një ndër burrat më të dëgjuar të asaj familje, ka qenë Emin Toro, i cili u lind rreth viteve 1850-të dhe pjesën më të madhe të jetës e kaloi në Turqi ku dhe u diplomua në Jurisprudencë. Në atë kohë që Emini studjoi në Turqi, po në degën e Jurisprudencës të Universitetit të Stambollit, ishte dhe një nga kushërinjtë e tij, i quajtur Salih Toro. Pas diplomimit me rezultate të shkëlqyera, Salihu u kthye në Shqipëri dhe në vitin 1921 ai u thërrit në Tiranë dhe u caktua në funksionin e Kryetarit të Degës Civile në Gjykatën e Diktimit, siç quhej Gjykata e Lartë asokohe. Në vitet e fundit të jetës, Emini u kthye në vëndlindjen e tij në Mallakastër ku dhe ndërroi jetë rreth viteve të para të shekullit të kaluar. Ai la dy djem: Rizain dhe Hazbiun, të cilët pas vdekjes së të jatit, u morën me administrimin e pasurisë së familjes së tyre që ishte mjaft e madhe. Nga të dy djemtë e Emin Toros, vetëm Rizai bëri emër të madh pasi u mor me politikë dhe në atë kohë ka qenë tepër i njohur në të gjithë krahinën e Mallakastrës. Ndërsa djali tjetër i Eminit, Hazbiu, pasi vazhdoi studimet dhe u diplomua për Financë në Turqi, gjatë viteve të Monarkisë së Zogut, shërbeu si toger i Financave në doganën e fshatit Bllatë të Prefekturës së Dibrës. Rizai që ishte dhe djali i madh i Emin Toros, pati tre djem: Rrushitin, Qaniun e Hazizin dhe të tre vëllezërit, studjuan e u diplomuan në shkollën Teknike amerikane të Harry Fultzit në Tiranë. Ndërsa pas diplomimit në atë shkollë, Qaniu me Rrushitin filluan punë të ndryshme, në fundin e viteve '30-të, Hazizi fitoi një të drejtë studimi nga qeveria Monarkiste e asaj kohe dhe shkoi në Itali ku u regjistrua në Fakultetin e Agronomisë pranë Universitetit të Bolonjës. Por pas mbaroi vitin e parë me rezultate shumë të mira, Hazizi i ndërpreu mësimet dhe u kthye në Shqipëri, me synim për të marrë pjesë në Lëvizjen Antifashiste.

Familja Toro e gjitha me Luftën
Gjatë periudhës së Luftës, në vitet 1939-1944, e gjitha familja Toro e Kurjanit, e cila asokohe bëhej rreth 12 shtëpi, u lidh me Lëvizjen Antifashiste. Ajo familje në atë kohë kishte miqësi të ngushtë me disa nga shtëpitë e para të Mallakastrës, si atë të Bektash Bej Çorushit, Bektash Bej Cakranit, Sheh Ismail Çorushit (babai i Mehmet Shehut) Cfirët, Klosët etj. Po kështu përveç këtyre familjeve të njohura mallakastriote, familja Toro e kishte shtrirë miqësinë e saj edhe me familje të tjera të njohura si me Sefat e Lushnjes, Rexho Plakun e Konispolit, e deri me atë të Ali Maliq Agollit në Dibër. Lidhur me këto e qëndrimin e asaj familje gjatë periudhës së Luftës, 82-vjeçari Haziz Toro, dëshmon: "Që në prillin e vitit 1939-të, e gjithë familja jonë e shprehu hapur indinjatën kundër pushtimit fashist të vëndit dhe aty nga viti 1942, vëllai im Qaniu, u muar me organizimin e Grupit të Parë partizan të krahinës sonë të Mallakastrës, duke u emëruar dhe komandant i atij formacioni të armatosur. Në atë kohë në përbërje të atij grupi, u bashkuan dhe Mehmet Shehu me Xhelal Staraveckën, të cilët më pas u bënë udhëheqës kryesorë të formacioneve më të mëdha të Ushtrisë Nacional-Çlirimtare. Gjatë periudhës së Luftës, familja jonë kishte disa hasmëri të vjetra me familjen e Isa Toskës dhe ato u shtuan akoma dhe më shumë, pasi vëllai ynë, Qaniu, doli në mal në krye të Grupit të Parë partizan të Mallakastrës. Nisur nga ky fakt, IsaToska i cili kishte edhe mbështetjen e italianëve, shfrytëzoi rastin dhe na i dogji shtëpitë tona në fshatin Kurjan. Aty nga vjeshta e vitit 1943, kur Enver Hoxha denoncoi Marrëveshjen e Mukjes dhe filloi përplasja e hapur në mes forcave partizane dhe atyre nacionaliste, familja jonë u tërhoq nga Fronti dhe u distancua nga forcat partizane. Pas kësaj ne mbajtëm anën e forcave nacionaliste dhe vëllai ynë, Qaniu, qëndroi me disa forca nacionaliste ku bënte pjesë dhe Ismail Çorushi, të cilat kishin ndërprerë çdo lloj bashkëpunimi me partizanët", kujton 82-vjeçari Haziz Toro, lidhur me periudhën e Luftës, ku familja e tij mbajti anën e forcave nacionaliste.

1945, internimi i Torove
Menjëherë pas mbarimit të Luftës, regjimi komunist që erdhi në fuqi e shpalli familjen Toro, armike dhe reaksionare, e filloi ta luftonte atë me të gjitha mënyrat. Lidhur me këtë, Haziz Toro dëshmon: " Menjëherë pas mbarimit të Luftës, që në dhjetorin e vitit 1944, familja jonë u gjend nën terrorin e komunistët që erdhën në pushtet, të cilët menjëherë filluan hakmarrjen ndaj familjes sonë. Që në fillimin e vitit 1945, ne na internuan familjarisht në qytetin e Krujës, ku bashkë me shumë familje të tjera, na mbanin nën kontroll të vazhdueshëm. I vetmi që mundi të shpëtonte nga familja jonë në atë kohë, ishte ëllai im, Qaniu, i cili qëndroi në arrati nëpër male për të shpëtuar nga hakmarrja e komunistëve të cilët e kishin shpallur atë armik që nga viti 1943 kur ai u distancua nga partizanët dhe u bashkua me forcat nacionaliste. Pasi qëndroi disa kohë nëpër male, aty nga fillimi i vitit 1946, Qaniu së bashku me dy shokët e tij intelektualë të njohur që ishin diplomuar në Perëndim: Taho Baci dhe Ramadan Velmishi, u arratisën nga Shqipëria dhe u vendosën në Republikën Federale Gjermane. Aty nga viti 1950-të, Qaniu u inkuadrua në rradhët e Kompaninisë 4000, e cila ishte instaluar në disa kodrina në periferinë e qytetit të Mynihut. Ajo kompani që kishte një efektiv prej 4000 personash nga të gjitha vëndet e Europës Lindore, kishte dhe dy batalione me 250 shqiptarë, të cilët stërviteshin nga anglo-amerikanët për të zbarkuar në Shqipëri. Qaniu qëndroi në atë kompani deri aty nga viti 1954, kur ajo u shkri fare pas tradhëtisë që kishte bërë, Kim Filbi, agjenti britanik që punonte për sovjetikët. Pak kohë më vonë, vëllai im, Qaniu, u largua nga Gjermania dhe u vendos në SHBA-ës ku jetoi deri në vitin 1982", kujton Haziz Toro atë kohë pas mbarimit të Luftës, kur komunistët filluan hakmarrjen ndaj familjes së tyre dhe i internuan në qytetin e Krujës.

Ekzekutimi i Rrushitit në Patos
Deri aty nga viti 1950-të, familja Toro vazhdonte të qëndronte në internime së bashku me shumë familje të tjera të cilat komunistët i kishin shpallur armike dhe reaksionare. Por në vitin 1950-të, kur Qani Toro u inkuadrua në formacionet e bazave ushtarake që stërviteshin nga anglo-amerikanët për t'u hedhur si diversantë në Shqipëri, ndaj asaj familje filloi një goditje akoma dhe më e ashpër. Lidhur me këtë, Haziz Toro dëshmon: "Në fillimin e vitit 1950-të, pasi plotësuam pesë vjetëshin e parë të dënimit në internim, ne na hoqën nga Kruja dhe na internuan përsëri duke na shpërndanë nëpër vënde të ndryshme. Mua me gjithë familjen time më çuan në Kalanë e Porto-Palermos, ndërsa vëllai tjetër, Rrushiti, pasi u lirua shkoi në Patos, ku filloi punë si punëtor në një nga ndërrmarjet e Naftës të asaj zonë. Por ajo punë nuk zgjati shumë, sepse si duket iu mësua biografia që ai nuk e kishte treguar. Pas kësaj Rrushitin e nxorrën përpara kolektivit ku kishte filluar punë dhe i bënë një demaskim publik duke e quajtur armik dhe sabotator që kishte shkuar aty për të djegur puset e naftës. Në fund të asaj mbledhje kur të gjithë prisnin që Rrushitit t'i viheshin hekurat, ndodhi diçka tjetër akoma më e kobëshme. Një nga oficerët e Sigurimit të Degës së Brendshme të Mallakastrës, i cili mbante gradën e togerit, (L.S.) nxori pistoletën nga brezi dhe e qëlloi tre herë pas koke, duke e lënë Rrushitin të vdekur në vend, aty përpara të gjithë naftëtarëve që ishin në atë mbledhje. Ajo vrasje i terrorizoi të gjithë ata puntorë që i kishin mbledhur apostafat aty, por asnjëri nuk mund të reagonte pasi i gjithë vëndi ishte i rrethuar që më përpara nga forca të shumta policore", kujton Haziz Toro, lidhur me vrasjen tragjike të vëllait të tij, Rrushitit, në fillimin e vitit 1950, kur atë e ekzekutuan barbarisht në sy të naftëtarëve në periferitë e qytezës së Patosit.

Burgoset Çezari, Qazimi e Ylviu
Vrasja barbare e Rrushit Toros në atë kohë, e rëndoi akoma dhe më shumë gjëndjen e fisit të tij, pasi të gjitha familjeve Toro që në atë kohë ishin të internuara, u përmëndej shpesh duke u thënë se kishin një njeri të pushkatuar nga Partia. Lidhur me këtë, Haziz Toro, dëshmon: "Pas vrasjes së Rrushitit, unë qëndrova i internuar në Porto-Palermo,deri në vitin 1956. Në atë vit, mua më çuan në fshatin Plug ku dhe u krijova familje duke u martuar me vajzën e Ali Maliqit (Agollit) me të cilët ne kishim miqësi të vjetër. Në atë fshat ne qëndruam të internuar deri në vitin 1967 dhe në atë vit ne na liruan nga internimi e na kthyen në fshatin tonë Kurjan. Në atë kohë aty u grumbulluam të gjitha familjet e fisit tonë që kishim qenë nëpër internime. Edhe në fshatin tonë Kurjan, ne na çuan si të internuar dhe lufta ndaj nesh ishte akoma dhe më e fortë pasi aty na njihnin të gjithë. Si rezultat i kësaj, aty nga viti 1976, regjimi komunist filloi edhe një goditje tjetër ndaj familjes sonë. Në atë vit u arrestua nipi im, Çezar Toro, (djali i Qaniut) i cili punonte në kooperativë dhe u dënua me dhjetë vjet burg politik. Pas arrestimit dhe dënimit të Çezarit, u arrestua dhe u dënua po me dhjetë vjet burg, edhe Qazim Toro, djali i kushëririt tim të parë. Hakmarrja e komunistëve ndaj familjes sonë nuk mbaroi me kaq, sepse pas tyre u arrestua dhe u dënua po me dhjetë vjet burg politik, edhe një kushëri tjetër i yni, Ylvi Toro. Ai u bashkua me Çezarin dhe Qazimin në kampin e Spaçit, ku të tre vuajtën dënimet deri aty nga viti 1986", kujton Haziz Toro atë kohë kur u burgos, nipi i tij, Çezari dhe dy kushërinjtë e tjerë: Qazimi dhe Ylviu.

Vazhdon persekutimi i familjes
Edhe pas daljes nga burgu të Çezarit, Qazimit dhe Ylviut, persekutimi dhe lufta e klasave ndaj asaj familje të njohur mallakastriote vazhdoi përsëri deri në rrëzimin e regjimit komunist në fillimin e viteve 1990-të. Në atë kohë e gjithë familja Toro, i mbështeti pa rezerva ndryshimet demokratike që u bënë në vënd dhe djemtë e asaj familje filluan të integroheshin disi në jetën shoqërore. Në atë kohë, djali i Hazizit, Kastriot Toro, që kishte lindur në vitin 1957 dhe kishte punuar rreth 18 vjet në koperativë, me sakrifica të mëdha mundi që të shkollohej duke mbaruar studimet e larta. Lidhur me këtë, Hazizi dëshmon: "Djali im, Kastrioti, u diplomua si oficer dhe shërbeu në organet e Ministrisë së Rendit, duke u punuar si Shef-Qarkullimi dhe Shef Rendi në qytetin e Peshkopisë. Duke pasur rezultate të larta në punë, ai u dërgua dhe bëri disa specializime jashtë vëndit dhe kur u kthye u emërua me detyrën e Shefit të Komisariatit në rrethet e Mallakastrës dhe të Lushnjes. Në ato qytete ai shërbeu deri në fillimin e vitit 1997 kur filluan trazirat për shkak të rënies së firmave piramidale. Në atë kohë ai pati disa kërcënime nga bandat e armatosura që kishin mbështetjen e disa segmenteve të majta, të cilat i bënë dhe një atentat duke e qëlluar me snajper nga pallatet që ndodheshin përballë Komisariatit të Lushnjes. Kastrioti shpëtoi për mrekulli nga që ishte në një makinë të blinduar dhe pas kësaj ai u detyrua e u largua përfundimsiht nga Shqipëria së bashku me gruan e fëmijët", e mbyll rrëfimin e tij, 82-vjeçari, Haziz Toro, lidhur me persekucionin e familjes së tij, i cili filloi që në vitin 1945 dhe për të, vazhdon ende.

-----------------

[Brari]

DOSSIER II

Enveri në mbledhjen e Byrosë: "Kadri, pse e mbrojte Feçorin që ishte imoral, për çfarë shkuat me Mehmetin te sovjetikët dhe pse i fute ata në arkivat tona"

Enveri: "Çfarë bëre ti Kadri me Mehmetin në Moskë"


---------------------------------------------------------

Dashnor Kaloçi

Në pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e së dielës, u njohëm me një pjesë të shkurtër të raportit të panjohur të Enver Hoxhës të mbajtur në mbledhjen e Byrosë Politike të datës 8 tetor të vitit 1982, raport i cili titullohej "Mbi fajet e rënda të Kadri Hazbiut". Në fillim të fjalës tij, Enver Hoxha bëri një përmbledhje të veprimtarisë armiqësore të Mehmet Shehut, duke e akuzuar atë si agjent të CIA-s, Intelixhens Servisit, UDB-së dhe KGB-së, dhe më pas u shpreh se Mehmet Shehu, si një nga rezidentët e vjetër të agjenturës amerikane në Shqipëri, kishte organizuar të gjitha grupet armiqësore të zbuluara deri në atë kohë. Sipas fjalës së Enverit, Mehmeti, kishte si qëllim përmbysjen e pushtetit popullor me anë të një puçi ushtarak dhe eleminimin e të gjithë shokëve të udhëheqjes së lartë. Pas kësaj ai do të organizonte planin që i kishin dhënë amerikanët, i cili iu gjet në kasafortën e tij pas vdekjes. Po kështu Enveri akuzonte Kadri Hazbiun si njeriun dhe bashkëpuntorin më të afërt të Mehmetit dhe natën e 17 dhjetorit të vitit 1981, Kadriu shkoi në vilën e Mehmetit dhe i tha atij se nuk kishte asnjë rrugëdalje tjetër e i sugjeroi vetëvrasjen. Kështu pas vetëvrasjes së Mehmetit, amerikanëve iu dogj karta më e fortë e tyre dhe për të shpëtuar pjesën tjetër të grupit me në krye Kadri Hazbiun, ata dërguan në Shqipëri bandën e Xhevdet Mustafës, me qëllim që të eleminonin fizikisht Sekretarin e Parë të KQ të PPSH-së.

(vijon nga numri i së dielës)

"Një ditë ai erdhi tek unë dhe më tha:"Shoku Enver, kam përgatitur një autokritikë". Të them të drejtën, menjëherë iu përgjigja se nuk ishte nevoja për këtë autokritikë. Ai më kërkoi me insistim:"Të lutem, më lejoni t'ju këndoj autokritikën dhe dëgjojeni". Meqënëse nguli këmbë shumë, iu përgjigja:"E po mirë, atëhere, po të dëgjoj". Dhe e dëgjova autokritikën e tij. Pastaj, kur më tha ta merrja në dorëzim këtë autokritikë të tij, refuzova. "Unë nuk e mbaj këtë autokritikë", - i thashë. Po përse nuk e mbajta autokritikën e Kadriut, derisa e kam për detyrë të pranoj një autokritikë që më vjen nga një shok, sidomos kur vjen nga një anëtar i Byrosë Politike? Sepse ajo nuk ishte autokritikë, nuk ia mora, duke menduar se me kohë Kadriu edhe vetë do të reflektonte. Duhet t'ju them, shokë, se kjo autokritikë e shkruar nga ana e Kadriut ishte shumë e përgjithshme, nuk kishte ndonjë gjë të rëndësishme në përmbajtjen e saj. Ai atje, në qoftë se nuk gabohem, afërsisht vetëm pohonte që në Ministrinë e Punëve të Brendshme janë bërë gabime, prandaj nuk kishte si shpëtonte prej tyre, se edhe personalisht vetë ka të meta etj. Në autokritikë Kadriu godiste edhe Mehmet Shehun e kështu gjithë armiqtë e tjerë me radhë, por konkretisht, të them të drejtën, kjo autokritikë nuk më ngrohu. Mendimi i përgjithshëm imi ishte ky: Kadriu nuk është thelluar sa duhet në analizën e punës së tij në Ministrinë e Punëve të Brendshme, e kurdisur dhe e pleksur kjo edhe me veprimtarinë armiqësore të Mehmet Shehut. Mirëpo tani ja që nëpër arkiva ekzistojnë fakte, që dalin njëri pas tjetrit dhe sigurisht do të ketë edhe të tjera. Këto nuk mund e nuk duhet të qëndrojnë të mbyllura që t'i zërë pluhuri, sidomos pas gjithë ngjarjeve të rënda që kemi jetuar këta muajt e fundit, prandaj i duhen kërkuar nga ana jonë disa shpjegime për to Kadriut, sepse është i vetmi që është në gjendje të na sqarojë për to". Por ai bën plot dredhira, supozime e mohime, bile edhe me akuza provokuese kundër shokëve. Kadriu përpiqet t'ua hedhë gabimet jo vetëm armiqve të Partisë që janë dënuar ose kanë vdekur, por bën edhe disa insinuata për shokë e forume. Kadriu pranon se vigjilenca e tij ka qenë krejt e ulët dhe se krejt i pamjaftueshëm ka qenë kontributi i tij personal në zbulimin e Mehmet Shehut, si armik i egër, dhe të punës së tij të poshtër.

Por Kadriu, pasi i thotë këto gjëra të përgjithshme, të cilat nuk ka si i mohon, kërkon të shfajësojë veten e të minimizojë përgjegjë-sitë e tij, kur thotë: "Këtu kanë ndikuar që edhe unë (vini re si thotë ai: edhe unë, domethënë si të gjithë ju) kisha besim në personin e Mehmet Shehut… unë nuk e kam bërë detyrën si anëtar i Byrosë Politike". Kjo është shumë e rëndë. Po Kadriu ç'ka parë? Ç'ka dëgjuar? Ç'ka bërë? Si ka reaguar? Këtë kërkon të dijë Byroja Politike. Këtu duhet të thellohet Kadriu, që të ndihmojë Partinë në radhë të parë, dhe veten. Ne nuk e njohim Kadrin për aq naiv, as si i thonë fjalës "leshko", që t'ia hedhin të gjithë ata që kishte përreth e në vartësi të tij, armiq si Mihallaq Ziçishti, Feçor Shehu, Zoi Themeli, Llambi Peçini e të tjerë maskarenj. Kadriu nuk ishte nga ata që mbante distancë (nga druajtja ose respekti, siç ngjet me pa të drejtë nga disa) me shokë të udhëheqjes në funksione më të larta, prandaj as Mehmet Shehu e aq më pak Beqir Balluku, të cilët kishin lidhje operative shtetërore me Kadri Hazbiun, nuk mund të shinin në Ministrinë e Punëve të Brendshme pa e pasur fare në konsideratë atë. Kjo nuk mund të ngjiste.

Kadriu do të izolonte Enverin
Siç pohon Kadriu, këto i ka quajtur të konsumuara në diskutime me Mehmet Shehun e Beqir Ballukun, me të cilët kishin lidhje në rrugë shtetërore. Atëhere, në qoftë se ka pasur vërejtje serioze e dyshime pse s'mi ka ngritur mua? Apo dhe këtu ka luajtur rol "përralla" që po përhapte Mehmet Shehu "të mos e shqetësojmë shokun Enver", me qëllim djallëzor për të më izoluar nga shokët e nga punët. Unë izolimin nuk do ta lejoj sa të kem frymë. Për këto që pretendon Kadriu s'ka dokumente në Komitetin Qëndror. Nga ana tjetër, për fat të mirë të Partisë, unë mbaj ditar ku kam shënuar dhe vazhdoj të shënoj çdo ditë me kë takohem, ç'më shtrojnë e çfarë u shtroj shokëve. Edhe me Kadriun kam pasur disa takime, ai më ka informuar për ndonjë ngjarje apo incident, por s'më ka ngritur gjë as nga larg për këto që analizojmë, kurse unë kam dhënë shumë këshilla e porosi për Ministrinë e Brendshme e Sigurimin e Shtetit. Kadriu pohon kur thotë se "ky qëndrim imi (i Kadriut) i ka favorizuar të gjithë këta armiq në metodën e tyre të fshehjes së gjurmëve". Për këtë miopi politike e mungesë partishmërie ai e paraqet thjesht si "mashtrim" e "pabesi" nga ana e Mehmet Shehut e Beqir Ballukut, që i paraqitnin çështjet "si të para e të gjykuara me shokët". Edhe këtu ka insinuata me qëllim të keq. Kadriu herë e paraqet veten "viktimë", herë ia hedh fajin euforisë dhe njëfarë kulti që ishte krijuar për Sigurimin e Shtetit, dhe që në fakt ishte krijuar, herë thotë se ka vepruar nën presionin e Mehmet Shehut, Beqir Ballukut e vartësve të vet, Mihallaq Ziçishtit e Feçor Shehut me shokë; se ka pasur familjaritet me këta e vartësit e tjerë. Po neve a na ka imponuar gjë Mehmet Shehu? Jo, s'ka mundur të na imponojë. Pra, nuk është e drejtë të thuhet "edhe unë kisha besim te Mehmet Shehu, siç kishit edhe ju". Ka një diferencë të madhe në këtë çështje dhe kjo shpjegon atë që përse Kadriu i është nënshkruar presionit të Mehmet Shehut, të Beqir Ballukut me kompani.

Kadriu mbrojti Feçori si imoral
Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut me kompani. Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut, të Feçor Shehut etj? Kadriu mund të thotë: "Partia duhet të sinjalizonte". Dakord, dhe Partia ka bërë sinjalizime të tilla, me të cilat Kadriu është njohur. Siç na thonë tani, që kur Feçori ishte në Peshkopi Partia ka sinjalizuar dhe Kadriu, që na thotë "nuk dija", është vënë në dijeni që Feçor Shehu është imoral. Në Komitetin Qëndror ekziston dokumenti ku Kadriu ka bërë shënime me dorën e tij se "këto që thuhen për Feçor Shehun s'janë të vërteta". Pra, Kadriu, që u ngarkua për të verifikuar sinjalizimet, na e nxori të larë Feçorin. Gjithë Shkodra, gjithashtu, e dinte që Feçori ishte imoral, kurse Ministria e Punëve të Brendshme dhe Kadriu "s'e dinin". Po ç'dinin ata? Vetëm parrullat që hedhin reaksionarët aty-këtu? Sigurimi i Shtetit nga ana e tij ç'bënte? Gjumë apo qejf o qejf?! Dhe këto janë të vërteta, s'janë përralla. Feçor Shehun e aprovuam ne si ministër, po kush duhet ta njihte më mirë se çdonjëri nga ne? Kadriu. Ai kishte vite që punonte drejtpërdrejt me të. Për emërimin si ministër Byroja Politike u mbështet kryesisht në mendimet e Kadriut. Kishte kokë për ministër apo jo, këtë duhet të na e thoshte Kadriu. Ky mund të thotë se propozimi nuk erdhi nga ai, por nga Mehmet Shehu. Kjo nuk ndryshon gjë. Kadriu ka përgjegjësi edhe në rastin që ai vetëm "e aprovoi", siç thotë në autokritikë (duke lënë të kuptohet se nuk u pyet për këtë, gjë që s'është e vërtetë), edhe në rastin që ai s'kishte kuptuae asgjë "ç'gatuante" Feçor Shehu nën hundën e tij.

Kadriu u dha dokumente KGB-së
Në autokritikën e tij Kadriu bën historikun e marrëdhënieve të organeve tona të Sigurimit me ato të Bashkimit Sovjetik e vendeve të demokracisë popullore.Në parashtrimin që bën ka gjëra që nuk janë të panjohura për ne e nuk janë të bërë pa vendime (të shkruara ose të pashkruara). Eshtë i njohur fakti që ne kishim kërkuar e pranuar këshilltarë sovjetikë edhe për organet e Ministrisë së Brendshme, përfshi edhe Sigurimin. Kërkesa për të na dërguar specialistë sovjetikë është bërë nga unë fillimisht përpara shokut Stalin dhe ai m'u përgjigj:"Ne do t'ju dërgojmë disa këshilltarë, po këta do të jenë të përkohshëm, dhe, pasi t'ju keni dhënë ndihmat që do t'u kërkoni ata do të kthehen përnjëherë në Bashkimin Sovjetik". Ai më tha, gjithashtu, se "ata do të paguhen njësoj si punonjësit tuaj", dhe kështu u bë, veçse jo te ju (në Ministrinë e Punëve të Brendshme). Kjo ishte praktika që u ndoq deri në vitin 1954, jo vetëm në sektorët civilë, por edhe në sektorët e Ministrisë së Punëve të Brendshme, edhe të ushtrisë. Pastaj, kur erdhi Mehmet Shehu si kryeministër dhe Kadriu si ministër i Brendshëm, në vitin 1954, u krijua një situatë krejt e ndryshme, krejt e re në favor të sigurimit sovjetik, të KGB-së sovjetike. Ne kemi pasur këshilltarë edhe në kohën kur erdhi Hrushovi në fuqi. Nga disa të dhëna paraprake që kam, del se numri i tyre ka ardhur duke u shtuar pas vdekjes së Stalinit e Kongresit të 20-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik. Eshtë interesante të vëmë në dukje se, ndërsa në të gjitha dikasteret ka pasur vetëm nga 1 këshilltar, në Ministrinë e Brendshme deri në 1954 ka pasur 9 këshilltarë, kurse nga 1954 e deri më 1960 kanë ardhur 39, në mos më shumë, se siç na thonë:"Kaq mbajmë mend". Pse janë shtuar? Kush i ka kërkuar? Këtë mund e duhet të na e sqarojë Kadriu, se ne si udhëheqje nuk kemi marrë asnjë vendim në këtë drejtim, përveç atij që thashë më parë. A e kuptoni, shokë, pse janë shtuar këta. Janë shtuar se ishte rritur lufta dhe rezistenca jonë kundër revizionistëve sovjetikë, prandaj këshilltarët erdhën me shumicë dhe u pranuan nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme pikërisht për të forcuar situatat e tyre brenda. Kadriu ankohet se nuk ka vendime e materiale me shkrim që të përcaktojnë kufirin e këtij bashkëpunimi me këshill-tarët sovjetikë.

Sigurisht që nuk ka, por ka ligje, ka norma të Partisë, ka orientime e vendime të Komitetit Qëndror që përbëjnë atë kufi që ti e ke hedhur prapa krahëve. Eshtë e qartë që sovjetikët nuk mund të jepnin dokument, se do të ishte kompromentues për ta për çfarë kërkonin e merrnin; as Partia jonë s'mund të formulonte një dokument që të dorëzonte çelësat e sekretet e veta dhe ato shtetërore në mënyrë aq skandaloze, siç është vepruar në Ministrinë e Bren-dshme. Ne, si shumë sektorë të tjerë, kishim nevojë për eksperiencë, si për organizimin e punës së organeve të Ministrisë së Punëve të Brendshme, ashtu edhe për shkëmbimin e informatave e bashkërendimin e veprimtarive tona lidhur, për shembull me emigracionin tonë politik reaksionar, lidhur me planet e imperialistëve e të reaksionit kundrejt vendeve tona, kurse ju i futët ata thellë e më thellë. Pra këshilltarët kishin vendin e tyre dhe këtë ne e kishim të qartë, po ju nuk e kishit të qartë, dhe keni bërë një hata të madhe që keni vepruar në atë mënyrë. Ne aktualisht dimë që në krye të kësaj agjenture, ku je implikuar edhe ti, kanë qenë Mehmet Shehu, Beqir Balluku, Petrit Dumja, Hito Çakoja dhe oficerë të tjerë të lartë, spiunë të KGB-së sovjetike dhe të shërbimit informativ të ushtrisë.

Kadriu futi sovjetikët në arkivat tona
Me vendim të udhëhe-qjes Kadriu ka marrë pjesë në dy mbledhje të ministrave të Brendshëm të Bashkimit Sovjetik e të vendeve të demokracisë popullore. Me vendim të udhëheqjes Mehmet Shehu e Kadri Hazbiu janë dërguar në Moskë për të siguruar disa materiale e aparatura etj. Se ç'bëri ndërkohë atje Mehmet Shehu, këtë nuk e dimë, Kadriu mundet që ta kishte parë se ç'bënte ai atje. Por unë dua të theksoj para Byrosë Politike, me përgjegjësi të plotë, që as në kohën e Stalinit, aq më shumë më vonë nuk është dhënë asnjë orientim nga udhëheqja e Partisë dhe as nga unë që këshilltarët sovjetikë të futeshin në çdo sektor e veprimtari të organeve të Sigurimit të Shtetit, "të kishim mundësi të zgjidhnin e të merrnin vetë materialet" që u kërkonte Moska (gjoja për shkollën e kuadrove të Sigurimit tonë). Si është e mundur të lejonit ju që me dhjetra e dhjetëra kolonelë e nënkolonelë, majorë e deri gjeneralë sovjetikë të futeshin në të gjitha vrimat e Ministrisë së Punëve të Brendshme, kurse në asnjë ministri tjetër nuk ka ngjarë një gjë e tillë? Asnjeri nuk mund të hyjë pa lejen e një personi të caktuar nga kryeministri ose ministri në arkivat dhe të marrë dijeni mbi përmbajtjen e dokumenteve të një ministrie. Në Komitetin tonë Qëndror nuk ka të drejtë të hyjë në arkiv asnjeri pa leje të Hysniut kur ishte gjallë, të Ramizit dhe timen. Tani nuk mund të hyjë njeri pa lejen time dhe të Ramizit. Personi që kërkon të studiojë një dokument do të vijë të më kërkojë leje mua ose Ramizit, të sqarojë përse do të vejë në arkiv e çfarë do të kërkojë dhe nëpunësi i arkivit do t'ja japë dokumentin ta lexojë aty, në zyrën e arkivit dhe, kur largohet personi, nëpunësi përkatës shkruan:"Në datën kaq, filan shok mori për ta lexuar këtë dokument". Kjo është praktika që ndiqet nëpër arkiva. Si është e mundur që Ministria e Punëve të Brendshme dhe vetë ju të vepronit ashtu siç thua ti, Kadri, duke i lënë arkivat hapur si hani me dy porta? Ku ishte kjo rregullore te ju, kur në ministritë e tjera ekziston? Ju mund të më thoni se tani e keni vënë këtë rregull, kurse më përpara nuk e kishit vënë, kur të tjerët e kishin. A lejohej të vente njeri në arkivat e shtetit pa leje? Tani ju e keni vënë këtë rregull për njerëzit tanë, kurse atëhere lejonit të hynte kushdo, edhe sovjetikët. Jo, kjo është e papranueshme, ky nuk është një faj, po një krim që është bërë"

(vijon nesër)


---gazeta shqiptare-------

[Brari]

Ishte koha kur shkonin kokat e gjeneraleve si Kapojt (gjelat) per vit te ri.

Pjesa pare e na iku. Mezi kapem vazhdimin.
Ja rekomandoj ta lexojne enveristet e Kosoves kudo qe ndodhen kete pjese te frikshme te historise tone.
Ta lexojne qe te mos vazhdojne ate rruge te turpshme te genjeshtres dhe krimit qe ndoqi idoli i tyre kur ish ne krye te shtetit Shqiptar..

---------

Nga Gazeta Shqiptare

---------
DOSSIER II

Enveri në mbledhjen e Byrosë: "Kadri, pse e mbrojte Feçorin që ishte imoral, për çfarë shkuat me Mehmetin te sovjetikët dhe pse i fute ata në arkivat tona"

Enveri: "Çfarë bëre ti Kadri me Mehmetin në Moskë"


---------------------------------------------------------

Dashnor Kaloçi

Në pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e së dielës, u njohëm me një pjesë të shkurtër të raportit të panjohur të Enver Hoxhës të mbajtur në mbledhjen e Byrosë Politike të datës 8 tetor të vitit 1982, raport i cili titullohej "Mbi fajet e rënda të Kadri Hazbiut". Në fillim të fjalës tij, Enver Hoxha bëri një përmbledhje të veprimtarisë armiqësore të Mehmet Shehut, duke e akuzuar atë si agjent të CIA-s, Intelixhens Servisit, UDB-së dhe KGB-së, dhe më pas u shpreh se Mehmet Shehu, si një nga rezidentët e vjetër të agjenturës amerikane në Shqipëri, kishte organizuar të gjitha grupet armiqësore të zbuluara deri në atë kohë. Sipas fjalës së Enverit, Mehmeti, kishte si qëllim përmbysjen e pushtetit popullor me anë të një puçi ushtarak dhe eleminimin e të gjithë shokëve të udhëheqjes së lartë. Pas kësaj ai do të organizonte planin që i kishin dhënë amerikanët, i cili iu gjet në kasafortën e tij pas vdekjes. Po kështu Enveri akuzonte Kadri Hazbiun si njeriun dhe bashkëpuntorin më të afërt të Mehmetit dhe natën e 17 dhjetorit të vitit 1981, Kadriu shkoi në vilën e Mehmetit dhe i tha atij se nuk kishte asnjë rrugëdalje tjetër e i sugjeroi vetëvrasjen. Kështu pas vetëvrasjes së Mehmetit, amerikanëve iu dogj karta më e fortë e tyre dhe për të shpëtuar pjesën tjetër të grupit me në krye Kadri Hazbiun, ata dërguan në Shqipëri bandën e Xhevdet Mustafës, me qëllim që të eleminonin fizikisht Sekretarin e Parë të KQ të PPSH-së.

(vijon nga numri i së dielës)

"Një ditë ai erdhi tek unë dhe më tha:"Shoku Enver, kam përgatitur një autokritikë". Të them të drejtën, menjëherë iu përgjigja se nuk ishte nevoja për këtë autokritikë. Ai më kërkoi me insistim:"Të lutem, më lejoni t'ju këndoj autokritikën dhe dëgjojeni". Meqënëse nguli këmbë shumë, iu përgjigja:"E po mirë, atëhere, po të dëgjoj". Dhe e dëgjova autokritikën e tij. Pastaj, kur më tha ta merrja në dorëzim këtë autokritikë të tij, refuzova. "Unë nuk e mbaj këtë autokritikë", - i thashë. Po përse nuk e mbajta autokritikën e Kadriut, derisa e kam për detyrë të pranoj një autokritikë që më vjen nga një shok, sidomos kur vjen nga një anëtar i Byrosë Politike? Sepse ajo nuk ishte autokritikë, nuk ia mora, duke menduar se me kohë Kadriu edhe vetë do të reflektonte. Duhet t'ju them, shokë, se kjo autokritikë e shkruar nga ana e Kadriut ishte shumë e përgjithshme, nuk kishte ndonjë gjë të rëndësishme në përmbajtjen e saj. Ai atje, në qoftë se nuk gabohem, afërsisht vetëm pohonte që në Ministrinë e Punëve të Brendshme janë bërë gabime, prandaj nuk kishte si shpëtonte prej tyre, se edhe personalisht vetë ka të meta etj. Në autokritikë Kadriu godiste edhe Mehmet Shehun e kështu gjithë armiqtë e tjerë me radhë, por konkretisht, të them të drejtën, kjo autokritikë nuk më ngrohu. Mendimi i përgjithshëm imi ishte ky: Kadriu nuk është thelluar sa duhet në analizën e punës së tij në Ministrinë e Punëve të Brendshme, e kurdisur dhe e pleksur kjo edhe me veprimtarinë armiqësore të Mehmet Shehut. Mirëpo tani ja që nëpër arkiva ekzistojnë fakte, që dalin njëri pas tjetrit dhe sigurisht do të ketë edhe të tjera. Këto nuk mund e nuk duhet të qëndrojnë të mbyllura që t'i zërë pluhuri, sidomos pas gjithë ngjarjeve të rënda që kemi jetuar këta muajt e fundit, prandaj i duhen kërkuar nga ana jonë disa shpjegime për to Kadriut, sepse është i vetmi që është në gjendje të na sqarojë për to". Por ai bën plot dredhira, supozime e mohime, bile edhe me akuza provokuese kundër shokëve. Kadriu përpiqet t'ua hedhë gabimet jo vetëm armiqve të Partisë që janë dënuar ose kanë vdekur, por bën edhe disa insinuata për shokë e forume. Kadriu pranon se vigjilenca e tij ka qenë krejt e ulët dhe se krejt i pamjaftueshëm ka qenë kontributi i tij personal në zbulimin e Mehmet Shehut, si armik i egër, dhe të punës së tij të poshtër.

Por Kadriu, pasi i thotë këto gjëra të përgjithshme, të cilat nuk ka si i mohon, kërkon të shfajësojë veten e të minimizojë përgjegjë-sitë e tij, kur thotë: "Këtu kanë ndikuar që edhe unë (vini re si thotë ai: edhe unë, domethënë si të gjithë ju) kisha besim në personin e Mehmet Shehut… unë nuk e kam bërë detyrën si anëtar i Byrosë Politike". Kjo është shumë e rëndë. Po Kadriu ç'ka parë? Ç'ka dëgjuar? Ç'ka bërë? Si ka reaguar? Këtë kërkon të dijë Byroja Politike. Këtu duhet të thellohet Kadriu, që të ndihmojë Partinë në radhë të parë, dhe veten. Ne nuk e njohim Kadrin për aq naiv, as si i thonë fjalës "leshko", që t'ia hedhin të gjithë ata që kishte përreth e në vartësi të tij, armiq si Mihallaq Ziçishti, Feçor Shehu, Zoi Themeli, Llambi Peçini e të tjerë maskarenj. Kadriu nuk ishte nga ata që mbante distancë (nga druajtja ose respekti, siç ngjet me pa të drejtë nga disa) me shokë të udhëheqjes në funksione më të larta, prandaj as Mehmet Shehu e aq më pak Beqir Balluku, të cilët kishin lidhje operative shtetërore me Kadri Hazbiun, nuk mund të shinin në Ministrinë e Punëve të Brendshme pa e pasur fare në konsideratë atë. Kjo nuk mund të ngjiste.

Kadriu do të izolonte Enverin
Siç pohon Kadriu, këto i ka quajtur të konsumuara në diskutime me Mehmet Shehun e Beqir Ballukun, me të cilët kishin lidhje në rrugë shtetërore. Atëhere, në qoftë se ka pasur vërejtje serioze e dyshime pse s'mi ka ngritur mua? Apo dhe këtu ka luajtur rol "përralla" që po përhapte Mehmet Shehu "të mos e shqetësojmë shokun Enver", me qëllim djallëzor për të më izoluar nga shokët e nga punët. Unë izolimin nuk do ta lejoj sa të kem frymë. Për këto që pretendon Kadriu s'ka dokumente në Komitetin Qëndror. Nga ana tjetër, për fat të mirë të Partisë, unë mbaj ditar ku kam shënuar dhe vazhdoj të shënoj çdo ditë me kë takohem, ç'më shtrojnë e çfarë u shtroj shokëve. Edhe me Kadriun kam pasur disa takime, ai më ka informuar për ndonjë ngjarje apo incident, por s'më ka ngritur gjë as nga larg për këto që analizojmë, kurse unë kam dhënë shumë këshilla e porosi për Ministrinë e Brendshme e Sigurimin e Shtetit. Kadriu pohon kur thotë se "ky qëndrim imi (i Kadriut) i ka favorizuar të gjithë këta armiq në metodën e tyre të fshehjes së gjurmëve". Për këtë miopi politike e mungesë partishmërie ai e paraqet thjesht si "mashtrim" e "pabesi" nga ana e Mehmet Shehut e Beqir Ballukut, që i paraqitnin çështjet "si të para e të gjykuara me shokët". Edhe këtu ka insinuata me qëllim të keq. Kadriu herë e paraqet veten "viktimë", herë ia hedh fajin euforisë dhe njëfarë kulti që ishte krijuar për Sigurimin e Shtetit, dhe që në fakt ishte krijuar, herë thotë se ka vepruar nën presionin e Mehmet Shehut, Beqir Ballukut e vartësve të vet, Mihallaq Ziçishtit e Feçor Shehut me shokë; se ka pasur familjaritet me këta e vartësit e tjerë. Po neve a na ka imponuar gjë Mehmet Shehu? Jo, s'ka mundur të na imponojë. Pra, nuk është e drejtë të thuhet "edhe unë kisha besim te Mehmet Shehu, siç kishit edhe ju". Ka një diferencë të madhe në këtë çështje dhe kjo shpjegon atë që përse Kadriu i është nënshkruar presionit të Mehmet Shehut, të Beqir Ballukut me kompani.

Kadriu mbrojti Feçori si imoral
Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut me kompani. Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut, të Feçor Shehut etj? Kadriu mund të thotë: "Partia duhet të sinjalizonte". Dakord, dhe Partia ka bërë sinjalizime të tilla, me të cilat Kadriu është njohur. Siç na thonë tani, që kur Feçori ishte në Peshkopi Partia ka sinjalizuar dhe Kadriu, që na thotë "nuk dija", është vënë në dijeni që Feçor Shehu është imoral. Në Komitetin Qëndror ekziston dokumenti ku Kadriu ka bërë shënime me dorën e tij se "këto që thuhen për Feçor Shehun s'janë të vërteta". Pra, Kadriu, që u ngarkua për të verifikuar sinjalizimet, na e nxori të larë Feçorin. Gjithë Shkodra, gjithashtu, e dinte që Feçori ishte imoral, kurse Ministria e Punëve të Brendshme dhe Kadriu "s'e dinin". Po ç'dinin ata? Vetëm parrullat që hedhin reaksionarët aty-këtu? Sigurimi i Shtetit nga ana e tij ç'bënte? Gjumë apo qejf o qejf?! Dhe këto janë të vërteta, s'janë përralla. Feçor Shehun e aprovuam ne si ministër, po kush duhet ta njihte më mirë se çdonjëri nga ne? Kadriu. Ai kishte vite që punonte drejtpërdrejt me të. Për emërimin si ministër Byroja Politike u mbështet kryesisht në mendimet e Kadriut. Kishte kokë për ministër apo jo, këtë duhet të na e thoshte Kadriu. Ky mund të thotë se propozimi nuk erdhi nga ai, por nga Mehmet Shehu. Kjo nuk ndryshon gjë. Kadriu ka përgjegjësi edhe në rastin që ai vetëm "e aprovoi", siç thotë në autokritikë (duke lënë të kuptohet se nuk u pyet për këtë, gjë që s'është e vërtetë), edhe në rastin që ai s'kishte kuptuae asgjë "ç'gatuante" Feçor Shehu nën hundën e tij.

Kadriu u dha dokumente KGB-së
Në autokritikën e tij Kadriu bën historikun e marrëdhënieve të organeve tona të Sigurimit me ato të Bashkimit Sovjetik e vendeve të demokracisë popullore.Në parashtrimin që bën ka gjëra që nuk janë të panjohura për ne e nuk janë të bërë pa vendime (të shkruara ose të pashkruara). Eshtë i njohur fakti që ne kishim kërkuar e pranuar këshilltarë sovjetikë edhe për organet e Ministrisë së Brendshme, përfshi edhe Sigurimin. Kërkesa për të na dërguar specialistë sovjetikë është bërë nga unë fillimisht përpara shokut Stalin dhe ai m'u përgjigj:"Ne do t'ju dërgojmë disa këshilltarë, po këta do të jenë të përkohshëm, dhe, pasi t'ju keni dhënë ndihmat që do t'u kërkoni ata do të kthehen përnjëherë në Bashkimin Sovjetik". Ai më tha, gjithashtu, se "ata do të paguhen njësoj si punonjësit tuaj", dhe kështu u bë, veçse jo te ju (në Ministrinë e Punëve të Brendshme). Kjo ishte praktika që u ndoq deri në vitin 1954, jo vetëm në sektorët civilë, por edhe në sektorët e Ministrisë së Punëve të Brendshme, edhe të ushtrisë. Pastaj, kur erdhi Mehmet Shehu si kryeministër dhe Kadriu si ministër i Brendshëm, në vitin 1954, u krijua një situatë krejt e ndryshme, krejt e re në favor të sigurimit sovjetik, të KGB-së sovjetike. Ne kemi pasur këshilltarë edhe në kohën kur erdhi Hrushovi në fuqi. Nga disa të dhëna paraprake që kam, del se numri i tyre ka ardhur duke u shtuar pas vdekjes së Stalinit e Kongresit të 20-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik. Eshtë interesante të vëmë në dukje se, ndërsa në të gjitha dikasteret ka pasur vetëm nga 1 këshilltar, në Ministrinë e Brendshme deri në 1954 ka pasur 9 këshilltarë, kurse nga 1954 e deri më 1960 kanë ardhur 39, në mos më shumë, se siç na thonë:"Kaq mbajmë mend". Pse janë shtuar? Kush i ka kërkuar? Këtë mund e duhet të na e sqarojë Kadriu, se ne si udhëheqje nuk kemi marrë asnjë vendim në këtë drejtim, përveç atij që thashë më parë. A e kuptoni, shokë, pse janë shtuar këta. Janë shtuar se ishte rritur lufta dhe rezistenca jonë kundër revizionistëve sovjetikë, prandaj këshilltarët erdhën me shumicë dhe u pranuan nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme pikërisht për të forcuar situatat e tyre brenda. Kadriu ankohet se nuk ka vendime e materiale me shkrim që të përcaktojnë kufirin e këtij bashkëpunimi me këshill-tarët sovjetikë.

Sigurisht që nuk ka, por ka ligje, ka norma të Partisë, ka orientime e vendime të Komitetit Qëndror që përbëjnë atë kufi që ti e ke hedhur prapa krahëve. Eshtë e qartë që sovjetikët nuk mund të jepnin dokument, se do të ishte kompromentues për ta për çfarë kërkonin e merrnin; as Partia jonë s'mund të formulonte një dokument që të dorëzonte çelësat e sekretet e veta dhe ato shtetërore në mënyrë aq skandaloze, siç është vepruar në Ministrinë e Bren-dshme. Ne, si shumë sektorë të tjerë, kishim nevojë për eksperiencë, si për organizimin e punës së organeve të Ministrisë së Punëve të Brendshme, ashtu edhe për shkëmbimin e informatave e bashkërendimin e veprimtarive tona lidhur, për shembull me emigracionin tonë politik reaksionar, lidhur me planet e imperialistëve e të reaksionit kundrejt vendeve tona, kurse ju i futët ata thellë e më thellë. Pra këshilltarët kishin vendin e tyre dhe këtë ne e kishim të qartë, po ju nuk e kishit të qartë, dhe keni bërë një hata të madhe që keni vepruar në atë mënyrë. Ne aktualisht dimë që në krye të kësaj agjenture, ku je implikuar edhe ti, kanë qenë Mehmet Shehu, Beqir Balluku, Petrit Dumja, Hito Çakoja dhe oficerë të tjerë të lartë, spiunë të KGB-së sovjetike dhe të shërbimit informativ të ushtrisë.

Kadriu futi sovjetikët në arkivat tona
Me vendim të udhëhe-qjes Kadriu ka marrë pjesë në dy mbledhje të ministrave të Brendshëm të Bashkimit Sovjetik e të vendeve të demokracisë popullore. Me vendim të udhëheqjes Mehmet Shehu e Kadri Hazbiu janë dërguar në Moskë për të siguruar disa materiale e aparatura etj. Se ç'bëri ndërkohë atje Mehmet Shehu, këtë nuk e dimë, Kadriu mundet që ta kishte parë se ç'bënte ai atje. Por unë dua të theksoj para Byrosë Politike, me përgjegjësi të plotë, që as në kohën e Stalinit, aq më shumë më vonë nuk është dhënë asnjë orientim nga udhëheqja e Partisë dhe as nga unë që këshilltarët sovjetikë të futeshin në çdo sektor e veprimtari të organeve të Sigurimit të Shtetit, "të kishim mundësi të zgjidhnin e të merrnin vetë materialet" që u kërkonte Moska (gjoja për shkollën e kuadrove të Sigurimit tonë). Si është e mundur të lejonit ju që me dhjetra e dhjetëra kolonelë e nënkolonelë, majorë e deri gjeneralë sovjetikë të futeshin në të gjitha vrimat e Ministrisë së Punëve të Brendshme, kurse në asnjë ministri tjetër nuk ka ngjarë një gjë e tillë? Asnjeri nuk mund të hyjë pa lejen e një personi të caktuar nga kryeministri ose ministri në arkivat dhe të marrë dijeni mbi përmbajtjen e dokumenteve të një ministrie. Në Komitetin tonë Qëndror nuk ka të drejtë të hyjë në arkiv asnjeri pa leje të Hysniut kur ishte gjallë, të Ramizit dhe timen. Tani nuk mund të hyjë njeri pa lejen time dhe të Ramizit. Personi që kërkon të studiojë një dokument do të vijë të më kërkojë leje mua ose Ramizit, të sqarojë përse do të vejë në arkiv e çfarë do të kërkojë dhe nëpunësi i arkivit do t'ja japë dokumentin ta lexojë aty, në zyrën e arkivit dhe, kur largohet personi, nëpunësi përkatës shkruan:"Në datën kaq, filan shok mori për ta lexuar këtë dokument". Kjo është praktika që ndiqet nëpër arkiva. Si është e mundur që Ministria e Punëve të Brendshme dhe vetë ju të vepronit ashtu siç thua ti, Kadri, duke i lënë arkivat hapur si hani me dy porta? Ku ishte kjo rregullore te ju, kur në ministritë e tjera ekziston? Ju mund të më thoni se tani e keni vënë këtë rregull, kurse më përpara nuk e kishit vënë, kur të tjerët e kishin. A lejohej të vente njeri në arkivat e shtetit pa leje? Tani ju e keni vënë këtë rregull për njerëzit tanë, kurse atëhere lejonit të hynte kushdo, edhe sovjetikët. Jo, kjo është e papranueshme, ky nuk është një faj, po një krim që është bërë"

(vijon nesër)


---gazeta shqiptare-------


------

DOSSIER III

Fjala e Enverit në mbledhjen e Byrosë: "Mihallaq Ziçishti, Llambi Peçini dhe Feçor Shehu e pranuan vetë se ishin agjentë të KGB-së, por Kadriu s'na kishte informuar"

Enveri: "Kadriu më tha, mos e arrestojmë Feçor Shehun"


---------------------------------------------------------

Dashnor Kaloçi

Në pjesën e dytë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, u njohëm me vazhdimin e fjalës së Enver Hoxhës të mbajtur në Mbledhjen e Byrosë Politike të 8 tetorit të vitit 1982, ku diskutohej mbi fajet e ish-ministrit të Brendshëm, Kadri Hazbiut. Si fillim Enveri nuk ishte dakord dhe nuk ia kishte pranuar autokritikën Kadriut, duke u shprehur se ai e kishte bërë atë pa u thelluar e kishte fshehur plot gjëra. Më pas Enveri e akuzonte Kadriun se gjatë periudhës që ai kishte qenë në postin e ministrit të Brendshëm, ua kishte dhënë informacionet vetëm Mehmet Shehut e Beqir Ballukut, ndërsa vetë atij nuk i kishte dhënë asnjë informacion për shokët e lartë të udhëheqjes. Sipas Enverit, me atë veprim, Kadriu kishte pasur si qëllim që ta izolonte atë nga punët e partisë. Ndër akuzat e tjera të ngritura në atë mbledhje nga Enveri, ishin ato që kishin të bënin me të kaluarën e Kadriut, si në rastin kur ai bashkë me Mehmetin kishin shkuar në Moskë dhe nuk dihej se çfarë kishin bërë atje, se Kadriu u kishte dhënë dokumente sekrete këshilltarëve sovjetikë që kishin punuar pranë Ministrisë së Brendshme në Tiranë dhe gjithashtu mbrojtja që ai i kishte bërë Feçor Shehut, në një kohë që e gjithë Shkodra e përfliste atë si imoral.

(vijon nga numri i kaluar)

Nga ana tjetër, dua të theksoj një gjë që Arkivit të Shtetit tonë i dorëzohen të gjitha dokumentet shtetërore që nuk janë më në përdorim dhe për këtë janë caktuar edhe afate. Prapë me vendim është përcaktuar edhe kjo. Vetëm Ministria e Punëve të Brend-shme, Ministria e Mbrojtjes dhe Ministria e Punëve të Jashtme, për arsye të sekreteve, kanë arkivat e tyre e nuk i dorëzojnë këto dokumente në Arkivin e Shtetit, po i mbajnë vetë, por jo që dokumentet t'ia japin sovjetikëve.

Pse ia dha Kadriu dosjet KGB-së
Pavarësisht se ishim miq me sovjetikët, me ç'të drejtë, me ç'vendime apo me ç'rregullore i dorëzoheshin shtetit sovjetik dokumente që nuk i dorëzoheshin as Arkivit të Shtetit tonë? S'keni pasur asnjë urdhër ju që ta bënit një gjë të tillë, s'mund të gjeni ju asnjë dokument nga Komiteti Qëndror të kundërt me atë që kanë të tjerët, pse çështjet e Ministrisë së Punëve të Jashtme janë jashtëzakonisht sekrete. Në të kundërtën, këtë sekret ju e keni shkelur nëpër këmbë. A keni përgjegjësi për këtë? Me fjalë thoni po, vetëm se e keqja është bërë. Dhe kjo është bërë në periudhën pas vdekjes së Stalinit, duke filluar nga viti 1954. Domethënë nuk është ashtu siç thotë Kadriu, "ashtu e gjeta, ashtu vazhdova". Jo! Kur udhëheqja e Partisë sonë i dërgonte letra Komitetit Qëndror të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik, ku protestonte për vajtjen e Hrushovit në Beograd tek Titoja (më 1955), nga Ministria jonë e Brendshme i jepeshin sigurimit sovjetik dosjet e elementëve antiparti. Për këto gjëra duhet të përgjigjet Kadriu. Eshtë absurde të mendohet se Partia mund të lejonte këshilltarët sovjetikë, edhe në kohët më të mira të marrëdhënieve, që të silleshin në Ministrinë e Brendshme sikur ishin ata "të zotët e shtëpisë" e jo ne, shokët që kishte ngarkuar Partia me përgjegjësi në atë sektor. "Kështu u ndërtuan këto marrëdhënie,- thotë Kadriu,- që kur ishte ministër Mehmet Shehu, kështu vazhdoi po e njëjta praktikë, kur u bëra unë ministër, deri nga mesi i vitit 1960, kur shoku Enver më porositi t'u mbyll rubinetin këshilltarëve e të kufizojmë çdo gjë gradualisht deri në prerjen e çdo marrëdhënieve me ta dhe me organet e tyre". Kadriu më kot mundohet të shpërndajë përgjegjësinë e tij, kur deklaron jo pa djallëzi që unë, vetëm nga mesi i vitit 1960 i thashë "të mbyllet rubineti", domethënë që unë e dija se ç'bënin ata me "rubinetin" e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Jo vetëm unë, si Sekretar i Parë, por as Hysniu, që në rrugë partie kishte lidhje me organet e diktaturës së proletariatit, nuk kishte dijeni që Ministria e Brendshme, Mehmet Shehu, Beqir Balluku dhe Kadriu me shokët e tij u kishin hapur sovjetikëve dyer e penxhere, çdo sirtar e dosje. Kështu është e vërteta, kurse ajo që thotë Kadriu është një gënjeshtër. "Jam i bindur,- thotë ai,- që këtë çështje e kam ngritur te sekretari përkatës i Komitetit Qëndror, përveç tek tradhtarët Mehmet Shehu e Beqir Balluku". Që ua ka ngritur këtyre të dyve, s'ka pse ta vëmë në diskutim. Ata ishin nxitësit e përgjegjësit kryesorë për këto marrëdhënie të shtrembra e shumë të rrezikshme për Partinë e shtetin tonë. Kurse për sa i përket informimit të sekretarit të Komitetit Qëndror nuk është e vërtetë. Kadriu ka përgjegjësi të rëndë që për këtë gjendje serioze nuk ia ngriti udhëheqjes së Partisë, e theksoj të Partisë (në aparat të Komitetit Qëndror deri më 1975 nuk është bërë fare fjalë për këtë). Hysniu ka vdekur, por ka lënë dokumentin me shkrim, ku më 1975 habitet për këtë gjendje dhe që e merr vesh rastësisht nga persona të jashtëm; unë jam gjallë e nuk di gjë, Mehmet Shehu me siguri dinte, por, kur çështja doli në shesh, ai, me letërpërgjigjen e tij shokut Hysni, hapi (më 1975), flakë më flakë, po atë ditë, dhe ia hedh në kurriz Kadriut, lan duart si Ponc Pilati, bile nënvizon që duhet informuar sa më parë shoku Enver. Këto dokumente iu dërguan Kadriut. Si nuk u revoltua ky që shoku Hysni "habitet" dhe "paska harruar", kurse Mehmet Shehu lan fare duart, as që ka ditur kurrë për një gjë të tillë? Përse Kadriu nuk edhi tek unë të sqaronte këtë çështje të madhe e delikate, të sqaronte edhe pozitën ose përgjegjësinë e tij?

Agjentët e KGB-së në udhëheqje
Ngjanë kompletet një pas një, që nga 1973 e deri më 1975, si në fushën e kulturës, në atë të ushtrisë, dhe të ekonomisë. Tërë komplotistët u akuzuan edhe si agjentë të revizionistëve sovjetikë, jugosllavë etj. Sidomos në ushtri neve na u desh të bëjmë qilizmë të thellë në ushtarakët që ishin implikuar në komplotin e Beqir Ballukut, Petrit Dumes, Hito Çakos e të tjerëve. Agjentët e KGB-së, në qoftë se u lihej një besim i tillë, është e natyrshme që do të vepronin më parë brenda në organet e Ministrisë së Punëve të Brendshme, njëkohësisht edhe jashtë, ku u ishte lënë fushë e gjerë veprimi. Në fakt, që Mihallaq Ziçishti, Llambi Peçini e Feçor Shehu, janë agjentë të KGB-së e të vendeve të tjera, këtë e kanë pohuar vetë. Ne nuk mund të dyshojmë tek të gjithë, kur nuk kemi fakte, por kjo miqësi e shthurur dhe ky familjaritet i madh në mes këshilltarëve sovjetikë që punonin në Ministrinë e Punëve të Brendshme dhe njerëzve tanë të këtij dikasteri, familjaritet i mbuluar me vellon e "miqësisë së pazgjidhshme me Bashkimin Sovjetik", na ka dëmtuar rëndë. Kadri Hazbiu e dënoi vetëvrasjen e Mehmet Shehut si akt armiqësor dhe vetë atë si armik të egër, ashtu siç e cilësoi gjithë Partia. Siç e theksova dhe në fillim, unë nga Kadriu prisja e kërkoja që ta ndihmonte më shumë Partinë. Siç e pohon edhe në autokritikën e tij, tash më shumë në këtë mbledhje, unë e kisha njohur edhe me të dhënat që vërtetonin se kush ishte Mehmet Shehu nga e kaluara si agjent e konspirator. "Kjo,- thotë ai,- më ndihmoi për të krijuar një vizion të plotë se këtu nuk ishte fjala për çfarëdolloj veprimtarie, por, për një punë agjenturore të mirëfilltë të Mehmet Shehut, një kryeagjent dhe jo vetëm në këtë rrjet, por i vjetër në aktivitet". "Megjithatë, - pohon ai më poshtë,- unë kisha besimin se Mehmet Shehu nuk mund të kishte një rrjet e mbështetje aq të gjerë e të organizuar në Ministrinë e Punëve të Brendshme, me përjashtim të Feçor Shehut e të ndonjë tjetri si ky". Kjo që thotë, nuk përbën një arsyetim logjik. Pse të mendonte kështu Kadriu me gjithë ato që po na dëgjonin veshët nga armikja Fiqiret Shehu e të tjerët? e Mehmet Shehut që kur ky vrau veten. Këtë rrezikshmëri Kadriu s'e ka realizuar ose s'ka dashur ta realizojë edhe mjaft kohë pas vetëvrasjes, kur po zbulohej rrjeti agjenturor i Mehmet Shehut. Jo vetëm autokritika e parë e tij ishte krejt e përciptë dhe e vakët, pa analiza të përgjegjësive, por përkundrazi me deklaratat pompoze për "besnikëri ndaj Partisë" etj dhe nuk reflektoi më tej, jo vetëm nuk u tregua aktiv e i çiltër, siç iu kërkua nga unë, por ai shfaqi disa hezitime, që u përmendën edhe këtu, që më bënë shumë tëmendoj.

Kadriu mbrojti Feçorin
Në një kohë që Fiqret Shehu po pohonte planet kriminale të Mehmet Shehut e të bashkëpunëtoreëve të tij, si Feçor Shehu, Kadri Hazbiu shprehu mendimin se Fiqret Shehu ishte një element antiparti (kur ajo kishte pohuar vetë se ishte agjente). Kur do të arrestohej Feçor Shehu, Kadriu shprehu hezitimin:"Se mos kjo, Fiqret Shehu, na fut në qorrsokakë" dhe, kur po merreshin masa pushimi e transferimesh për disa punonjës që kishin gabuar rëndë në Ministrinë e Punëve të Brendshme, ai shprehu mendimin tek unë se mos shoku Hekuran po nxitohej, sepse nga të dhënat e tij në kuadrot e Ministrisë së Punëve të Brendshme kishte tulatje e demoralizim. Pse këto hezitime nga Kadriu? Pse këto sugjerime për të pasur kujdes për Fiqret Shehun, Feçor Shehun e kuadrot e kompromentuar të Ministrisë së Punëve të Brendshme, në një kohë që ai duhej të çahej e të bëhej katërsh për t'u shkuar gjërave deri në fund? Këto veprime nuk janë bërë pa dijeninë e Kadriut, sikurse përpiqet të justifikohet ai, si në autokritikë, ashtu edhe në këtë mbledhje. Veprimtaria e Koçi Xoxes, e udhëhequr nga serbi Rankoviç, ishte një metodë pune trockiste, pse ai në shërbim të jugosllavëve krijonte kartela të rreme, të falsifikuara, për udhëheqësit e shëndoshë të Partisë dhe të popullit, për të përgatitur eleminimin e tyre fizik dhe moral. "Siç gjykoj tani,- thotë Kadriu në autokritikën e tij (se mos e akuzonin si trockist),- veç të tjerave, mbi mua këtu ka ndikuar edhe presioni i armiqve që më rrethonin, si ata që kam pasur në vartësi (Mihallaq Ziçishti, Feçor Shehu, Zoi Themeli, Llambi Peçini e të tjerë), ashtu dhe ata që më drejtonin operativisht në rrugë shtetërore, si Mehmet Shehu e Beqir Balluku dhe, së bashku me ta, edhe këshilltarët sovjetikë që ishin futur në çdo sektor të Sigurimit. Ky presion nuk bëhej vetëm direkt mbi mua, por mbi të gjithë punonjësit e Sigurimit". Unë po e pyes Kadriun: Pse pranoi ai presionin e këtyre armiqve dhe pse nuk iu nënshtrua vijës së Partisë, pse nuk mori mundimin të vinte në Komitetin Qëndror, ku të na fliste për këto gjëra? Sipas pikëpamjes së Kadriut, del se po të dyshonim për ndonjë personalitet, që merrej me punë armiqësore, nuk u dashka të kallëzohej, për arsye, siç thotë ai, se mund të quheshim ose të binim në metodat trockiste të Koçi Xoxes. Ky mendim nuk është një mendim partie, përkundrazi, ky shuan luftën e klasave dhe u lejon mundësinë disa personaliteteve të bëjnë punë armiqësore kundër Partisë, siç ngjau. Kjo është përsëri një metodë pune trockiste, armiqësore kundër socializmit dhe Partisë. Prandaj është një shfajësim dhe koncept i gabuar i Kadriut dhe i bashkëpunëtorëve të tij, që e kishin pasur këtë emdnim. Por ne e pyesim Kadriun se a ka pasur sinjalizime për personalitete që merreshin me punë armiqësore dhe ai nuk i ka treguar?

Kadriu nuk informoi për Hulusi Spahiun
Kjo më mirë vonë se kurrë duhet të na thuhet. Thashë pak më parë se sa kemi futur një gisht në dokumentet e Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe rastësisht shohim, për shembull, se Hulusi Spahiu ka deponuar në hetuesi (më 1956) se ishte një nga organizatorët e Konferencës së Tiranës. Ai deklaron se për këtë kishte folur më përpara me Beqir Ballukun, Kiço Ngjelën, Rahman Perllakun e të tjerë. Tani të pyesim, ty Kadri, shiheshin apo fshiheshin këto deklarata për personalitete të larta të Partisë e të shtetit? Pse nuk shiheshin ose më mirë të themi pse fshiheshin? Eshtë e mundur që për kuadro me kaq rëndësi, në momentet që po kalonin Partia dhe vendi ynë pas Kongresit të 20-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik dhe pas ngjarjeve në Hungari, Poloni etj etj, ti të mos i kesh lexuar këto deponime në këto situata? Këtë unë nuk e besoj. Pra një koncept i tillë, që të mos diktosh dhe të mos i vësh në dukje Partisë aktet e dyshimta ose armiqësore të një personaliteti është krejtësisht i huaj për ne. Kjo do të thotë t'i lësh këta të veprojnë, siç u la Beqir Balluku, t'u krijosh këtyre kultin e personit, siç ndodhi, në fakt, me këtë tradhtar që u la anëtar Byroje e ministër për kaq vite derisa e zbuloi dhe e demaskoi Partia e jo Sigurimi, as ti si ministër i Brendshëm, as Mehmet Shehu, që hiqej si ushtarak dhe që mbante lidhje "të ngushta" me ushtrinë jo për t'u shërbyer interesave të lartë të Partisë e të popullit, por planeve kriminale prej tradhtari e kryeagjenti të imperialistëve e të revizionistëve. Pra, të lësh njerëz të veprojnë në kokën e partisë dhe të shtetit në kundërshtim me ligjet dhe me normat e kësaj udhëheqjeje, ky nuk është një mendim marksist, por antimarksist.

Enveri: Ti Kadri më provokove
Në një letër që më shkruaje para 3-4 ditësh ëm thoshe se "të kujtohet" që Teme Sejkoja ka deponuar që kur Panajot Plaku u fut një herë në Shqipëri nga Konispoli i shoqëruar nga Teme Sejkoja, erdhi deri në Pashaliman dhe, pasi e la Teme Sejkon, u fut në një s htëpi ku ishte një oficer sovjetik i bazës së Vlorës dhe A.H. Që ka ardhur Panajot Plaku në Shqipëri, jemi vënë në diejni, por se ç'bëri, se u takua me oficerë madhorë, si A.H., nuk na është raportuar as në formën e dyshimit, siç na e paraqit tani në letrën e tij Kadri Hazbiu. Por as në vitet 1973-1974, kur u zbulua puçi ushtarak, nuk u ngrit kjo për A.H. dhe ndaj tij nuk u mor masë penale, veç u nxorr në pension. Ja edhe një shembull tjetër i zbatimit të konceptit antimarksist që të mos i vësh ën dukje Partisë aktet e dyshimta ose armiqësore të një personaliteti, gjë që e kishte bërë normë të vet Kadri Hazbiu. Por duhet të themi se kështu siç po tregojnë faktet, nuk është vetëm punë koncepti, por veprimtari e fshehtë armiqësore prapa shpinës së Partisë. Vetë çështja e procesit të Teme Sejkos është mbuluar me një mister. Në "Tablonë sinoptike për veprimtarinë agjenturore të armikut Mehmet Shehu" unë thashë se nuk e kam të qartë komplotin e Teme Sejkos, dhe ç'rol ka luajtur Mehmet Shehu në të. Na ishte thënë se ky ishte një komplot i organizuar nga agjentura amerikane, greke e jugosllave, e lidhur me Flotën e 6-të Amerikane në Mesdhe. Në Kongresin e 4-t të Partisë folëm për këtë komplot. Sovjetikët bënë sikur u alarmuan, bile Gomulka na propozoi të çojë një komision nga Traktati i Varshavës, gjë që ia hodhëm poshtë. Ç'maskarada! Në këtë letër që mora nga ti, Kadri, u shpejtove të më "sqarosh" të gjithë problemin e Teme Sejkos, duke mos harruar të bësh edhe disa provokacione. Kjo letër me të vërtetë më sqaroi problemin, por jo në atë drejtim që doje ti. Tani s'kam më dyshim se e kam të qartë atë që fsheh ti, që ky komplot i Teme Sejkos ishte i organizuar nga sovjetikët, nga Mehmet Shehu, Beqir Balluku e të tjerë, e që ti këta të dy, kryesorët, nuk i zë fare në gojë në këtë letër. Tash po e sqaroj: nuk diskutoj qenien e Teme Sejkos si agjent në lidhje me grekët, amerikanët (Flotën e 6-të) e jugosllavët dhe as qëllimet e tyre. Por në ato momente historike, as nuk mund të bëhej fjalë për ndonjë ndërhyrje greke në Pashaliman ndodhej flota sovjetike. Le të mos harrojmë që ishim në vitin 1960, kur me sovjetikët ishim me shpata zhveshur dhe ia kishin frikën dëbimit të flotës ushtarake të tyre nga Vlora. Ne po përgatitnim sulmin në Mbledhjen e Bukureshtit dhe në Mbledhjen e Partive Komuniste e Punëtore në Moskë. Ata na kërcënuan me shumë mënyra, bile në një letër na thoshin të shuanim "shkëndijën" që u ndez në Bukuresht.

(vijon nesër)

-----------------


Neser vazhdon perallza tjeter. Vertet ishin peralla por mjer kush hynte ne lapsin e Baces.
Me qindra gjenerale e heroj te luftes antifashiste ( megjith familje e farefis) shkuan si qeni ne rrush.