Kujtime nga koha e ppsh-se

[erzeni]

vazhdimi (gazeta 55)
.......

Hetimi i ri për vrasjen e Mehmet Shehut

Vrasja e Mehmet Shehut nuk u bë në një natë të vetme

Mehmet Shehu survejohej nga kolegët e vet të Byrosë Politike, nën udhëheqjen e Spiro Kolekës, nga Aparati i Komitetit Qendror me linjat në bazë. Mblidheshin informacione për të, nga URT-ja e Durrësit, uzina ushtarake e Mjeksit, rezervati i gjatë. Nga pikëpamja operative, survejimi filloi më 18 prill 1979. Një organizëm dhe strukturë ilegale mblidhte dhe analizonte të dhënat dhe merrte vendime.

Nga Gramoz Mezhgorani

Jam duke lexuar në gazetën "55", hetimin e ri për vrasjen e Mehmet Shehut. Me gjithë përpjekjen e dëshirën e mirë të kësaj gazete për të hedhur dritë mbi vrasjen e Mehmet Shehut, duhet thënë se këtë hetim mund ta përfundojë vetëm Gjyqi i Hagës. Unë, personalisht, kam punuar në Drejtorinë e Dytë të Ministrinë së Punëve të Brendshme, që në atë kohë mbulonte udhëheqjen dhe kishte një sistem organizimi shumë të komplikuar. Personalisht, mendoj, se nëqoftëse hetimi do të përmblidhet në zbulimin se, çfarë ndodhi në natën e vrasjes, ky hetim është i dështuar. Unë ju përgëzoj për guximin dhe inteligjencën që ju çoi në nxjerrjen e faktorit Fiqirete Shehu. Unë e mbështes këtë pikëpamje të hedhur nga veterani i Brigadës së Parë Sulmuese. Unë e mbështes dhe jam dakord që veterani nuk ka dhënë emrin, ashtu siç nuk po vë edhe unë emrin e vërtetë, pasi procesi i vrasjes së Mehmet Shehut është me rëndësi aktuale dhe të vret edhe tani. Dy djemtë që janë gjallë të Mehmetit, janë nën presion edhe sot e kësaj dite dhe vetëm një marrëveshje me ta, që të pranojnë versionin zyrtar të vetëvrasjes dhe të mos kërkojnë hetime të mëtejshme, i ka bërë ata që të jetojnë dhe të kenë një jetë personale të lirë dhe të qetë tani. Ishte vëllai i madh, ai që paraqiste rrezikshmëri serioze për vrasjen e Mehmet Shehut. Prandaj, ata e vranë Mehmetin. Ata vranë Fiqireten dhe ne kur ta analizojmë këtë krim të madh, duhet ta studiojmë atë, duhet ta hetojmë atë për tre vrasje dhe shumë burgosje. Grupi i oficerëve që u arrestuan në Elbasan me një ekip special të Ministrisë së Brendshme, të kryesuar nga oficeri i lartë Bajram Merko, ishte një nga goditjet që meriton vëmendje të posaçme dhe se Enver Hoxha dhe klani i tij, bashkë me Ramiz Alinë, nuk kishin të ngopur me aq pak vdekje të Shehlerëve.

Kam aq shumë ide, mendime dhe fakte lidhur me këtë krim, sa të them të drejtën, mbase do t'u drejtohem edhe një herë tjetër, por tani për tani dua të këmbëngul në idenë, që Mehmet Shehu nuk u vra brenda një nate. Si oficer i lartë i Sigurimit dhe Ministrisë së Shtetit, kisha kuptuar se mbi kryeministrin po endej një dyshim. Në fillim, të them të drejtën, pata idenë se kjo ishte një përkujdesje, për shkak të vlerave dhe potencialit që kishte Mehmet Shehu. Por më pas, e kuptova se ky ishte një mashtrim dhe gënjeshtër dhe ky njeri ruhej dhe vëzhgohej. Mirëpo, të them të drejtën, nuk shikoja personat që përfaqësonin ingranazhin e shtetit, të cilët e bënin këtë punë. Ishin krejt fytyra të panjohura, ose njerëz të cilët ndërsa maskoheshin në një detyrë dhe post të caktuar, bënin këtë punë. Thjesht nga simpatia që kisha për Mehmet Shehun, fillova ta ndjek këtë rrugë dhe këtë merimangë që endej sipër kryeministrit. Çfarë më doli?! Mehmet Shehu ishte nën një survejim të plotë, total, që prej vitit 1979. Madje, fati i tij ishte i paracaktuar që prej periudhës së afirmimit të Ramiz Alisë. Në atë çast që Ramiz Alia mori formatin e udhëheqësit pa zë brenda Byrosë Politike, filloi gërryerja e Hysni Kapos, Kadri Hazbiut, Beqir Ballukut, madje dhe Mehmet Shehut. Por, që të jem i ndershëm deri në fund, secili nga ata e shihte tjetrin për konkurrent dhe i bëhej qejfi kur dikush merrte kartela të verdha nga Enver Hoxha. Pikërisht, në këtë rivalitet, xhelozi dhe garë karrieristësh të paskrupullt, lëvizte intriga serbo-hoxhiste për t'i gëlltitur të gjithë. Gjëja më interesante ishte, se vetë brenda Byrosë Politike kishte një raportim për njëri-tjetrin tepër dramatik dhe tragjik. Kështu që, Mehmeti ishte në radhë të parë i siguruar për "armiqësi" me Partinë nga kolegët e Byrosë Politike. Nëqoftëse ndonjëri prej tyre nuk pranonte të hynte në këtë sulm mbi Mehmetin, ai konsiderohej i grupit të tij dhe rrethi i kuq vihej dhe mbi të. Koha e tregoi se sulmi mbi ta përfundoi me pushkatime dhe ndjekje me flakëhedhëse. Pra, survejimi i parë ishte nga vetë byroistët.

Survejimi i dytë, ishte nga një mekanizëm i aparatit dhe i Komitetit Qendror të Partisë së Punës, i cili organizimin real të tij e kishte sipas kritereve thellësisht të strukturave agjenturore. Pikërisht, këta sapo merrnin urdhrin fillonin dhe endnin merimangën nga godina e KQ-së deri në nivelin e aparateve në rrethe, ku kishte persona përgjegjës, si vazhdim i këtij rrjeti. Prandaj dhe në rrethe kishte shumë njerëz, të cilët ishin gjakftohtë, ose shpesh dhe e kundërshtonin Mehmetin Shehun, sepse merrnin këtë vijë sjelljeje nga qendra. Në këtë linjë, kanë qenë të angazhuar Myslym Peza, Shefqet Peçi dhe shumë të tjerë, që mund t'i them për të shkruar përsëdyti për ju. Natyrisht, po ju them se tani, disa nga të porsazgjedhurit në Byronë Politike, ishin totalisht në shërbim të survejimit dhe të sulmit mbi Mehmet Shehun. Nga më të zellshmit këtu kanë qenë Spiro Koleka e ndonjë tjetër, i cili në fakt, nuk përfaqësonte të porsazgjedhurit, por ishte ai që orientonte të fundzgjedhurit.

Përveç kësaj, mbi kryeministrin kishte një vendim ultra sekret të pashkruar, për përgjimin e bisedave, kontrollin e postës, si dhe analizën e të gjithë fjalimeve, orientimeve dhe ideve të tij, në bazë dhe në parti. Enver Hoxha e mashtroi si nje Kavalkant i vërtetë Mehmetin, kur i dha atij zyrën e Hysni Kapos. Kjo ka qenë koha kur Ramiz Alia ka ngritur si një shef i vërtetë policie sekrete, të gjithë merimangën asgjësuese për kryeministër. Që të mos e fetishizojmë Ramiz Alinë dhe për të qenë realist ndaj tij, ai përveç pabesisë nuk kishte asnjë lloj inteligjence. Kultura e tij sovjetike e nivelit të uçilishtes, pasurohej dhe maskohej vetëm nga informacioni dhe roli që kishte. E gjithë skema e asgjësimit të Mehmet Shehut, është krejt e stilit lindor dhe sigurisht, serbo-rus. Mehmeti paraqiste dyshime për ta dhe nuk mund të lejohej kurrsesi, që të ndodhte ndonjë aksident në favor të zhvillimit ekonomik të Shqipërisë, apo ndonjë nuancë nacionaliste, që të prekte Kosovën dhe Çamërinë. Njeriu që siguronte status quo-në enveriste, kishte zgjedhur dhe përcaktuar Ramizin. Dhe kjo ishte forca e tij. Madje, edhe sot kjo është, se po të qe për dituri e aftësi, ai është një aktor nga më të rëndomtit e politikës shqiptare. Mirëpo, në role të tilla, duhet të jesh me tamam si Ramizi, sepse dituritë sjellin pavarësi intelektuale, sjellin karakter dhe nxitin zgjidhje të tjera.

Po kush kanë qenë njerëzit që e survejonin kryeministrin?!

Të gjithë këta njerëz kanë qenë në një dilemë dramatike, se nuk e dinin fundin e misionit të tyre. Këtu nis loja e Fiqiretes dhe shumë njerëzve dhe miqve të afërt të Mehmetit. Të tërë këta që mund të përfshihen në personelet e shërbimit e deri te miqtë e djemve, u angazhuan pikë-pikë, të çanin tabanin e një figure të historisë komuniste. Prandaj, unë ju sugjeroj, që derisa të vini në natën e vrasjes, ju duhet të sqaroni: kush e denonconte dhe e survejonte Mehmet Shehun?! Nga Byroja, KQ-ja, rrethet, ekipi "Dinamo", URT-ja, e deri te ca letrarucë, që bënë hajër në periudhën e Ramiz Alisë?

Po m'u mbush mendja, do t'ju shkruaj përgjigjen e këtyre pyetjeve.

Vetëm mos harroni! Ai nuk u vra brenda një nate..

[erzeni]

vazhdimi. G55



........
Si iu hap rruga drejt pushtetit Ramiz Alisë?

Hetim i ri për vrasjen e Mehmet Shehut

vijon

"Gjyqi" ndaj Mehmet Shehut në Byronë Politike

Kur Enver Hoxha i kishte futur ngjarjet në hullinë e duhur, ai i dha goditjen përfundimtare Mehmet Shehut në Mbledhjen e Byrosë Politike të 17 dhjetorit 1981.

Mbarimi "me sukses të plotë" i kongresit të 8‑të i jepte tashmë mundësi Hoxhës të ishte më i lirë në zbatimin e planit të tij. Është për t`u kujtuar se vetë Mehmet Shehu kishte kërkuar të bëntë autokritikë në kongres, por një gjë e tillë ishte mohuar prerazi nga Enver Hoxha. Fillimisht bashkëshortja e Mehmet Shehut kishte bërë autokritikë në organizatën bazë të partisë. Më pas më me insistim u kërkua kjo gjë për vetë Mehmet Shehun. Qysh para kongresit, Ramiz Alia me porosi të Enver Hoxhës i kishte komunikuar Mehmet Shehut se ai duhej të dorëzonte në Byronë Politike tekstin e një autokritike të tij.

Vetëm pak ditë pas kongresit më 11 nëntor 1982 në mbledhjen e Byrosë Politike, Enver Hoxha do t`i drejtohej me këto fjalë Mehmet Shehut:

"Kam tani një çështje tjetër. Dëshiroj t`i rekomandoj Mehmetit që autokritikën për gabimin politik që ka bërë, ta përgatitë sa më parë dhe ta dorëzojë që të njihen më të gjithë shokët e Byrosë Politike, të cilët janë vënë në dijeni se Mehmeti ka për të bërë autokritikë me shkrim. Përgatitja e autokritikës do të jetë mirë për Mehmetin se do ta shpëtojë nga një ankth që po e mundon.Kur të kthehem nga pushimet, ne do të bëjmë një mbledhje të veçantë për ta parë këtë çështje. Me këtë Mehmeti do ta ketë ndihmuar veten e tij edhe ne do ta ndihmojmë atë, me qëllim që të mos na ngjasin më gjëra të tilla nga cilidi shok qoftë. Tëgjithë i bëjmë pyetjen vetes: Pse ngjau?..."(shih E. Hoxha "Për Partinë", vëllimi III‑të, Tiranë 1985, faqe 598).

Dhe Mehmet Shehu nisi të shkruajë autokritikën e tij.

Për të dhënë idenë se ai ishte jashtë kësaj çështjeje, Enver Hoxha ndërseu lakejtë e tij dhe u nis me pushime, duke e drejtuar në këtë mënyrë operacionin në largësi.

Ajo që është për t`u shënuar në një rast të tillë është fakti që Sekretari i Parë i PPSH‑së Enver Hoxha, nuk do të pranonte asnjëherë herë përmbajtjen e autokritikës së Mehmet Shehut, me arsyetimin se kërkonte të dinte "shkaqet e vërteta" të gabimit të tij. Ishte e qartë se Hoxha këtë variant do ta luante së bashku me "shokët e Byrosë" sido që të përpiqej Mehmet Shehu. Ky i fundit nuk e kuptoi si duket që Hoxha nuk kishte për të dalë nga varianti i kurthit të ngritur ndaj tij.

Megjithatë është i paditur fakti se ç`farë force mund të këtë zotëruar Shehu në ato momente nëse do të zgjidhte një rrugë tjetër në përballje me Enver Hoxhën.

Në fillim, Mehmet Shehu i paraqiti Enverit një projekt autokritikë që i drejtohej "shokëve të Byrosë" dhe "shokut Enver", ku ai shpjegonte pozitën e tij familjare dhe përbërjen familjare të familjes së Silva Turdiut. Kjo përbërje sipas Shehut ishte e tillë: Qazimi kishte një vëlla të ngeluar jashtë Shqipërisë qysh në vitin 1946 dhe një vëlla tjetër që gjatë kohës së Luftës së Dytë Botërore kishte qenë me Rininë e Ballit Kombëtar dhe më pas kishte ikur në SHBA. Nëna e Silva Turdiut rridhte nga dera e Pipaj‑ve por nuk e kishte vëlla siç u tha Arshi Pipën. Babai i Silvës, Qazimi ishte dekoruar nga pushteti me urdhërin "Naim Frashëri" dhe punonte në krye të institucionit më të madh arsimor që kishte vendi siç ishte Universiteti i Tiranës.

Autokritika e Mehmet Shehut ka si veçori të saj përulësinë më të madhe madhe ndaj Enver Hoxhës dhe kundërshtinë zero të saj. Ai i ka pranuar të gjitha përgjegjësitë dhe më tepër se kaq nuk kishte se ç`farë të shtonte. Megjithatë autokritika projekt e Mehmet Shehut nuk u pranua.

Në mbledhjen e jashtëzakonshme të Byrosë Politike më 11 dhjetor 1981, Enver Hoxha i kërkoi Mehmet Shehut që autokritika e tij të ishte "më e thellë".

Më 16 dhjetor 1981, disa nga "shokët të Byrosë" do të mblidheshin në Pallatin Mbretëror (që i thonë i brigadave) dhe do të diskutonin se si do ta vinin me shpatulla pas murit kryeministrin më jetëgjatë politik të Shqipërisë.

Mbledhja e Byrosë Politike e datës 17 dhjetor 1981 ishte dhe mbledhja e fundit që do zhvillohej kundër Mehmet Shehut. Dhe shikohet si mjet logjik që pas kësaj vinte vetëm një eliminim i tij.

Në mbledhjen në fjalë edhe anëtari më i humbur i Byrosë ishte kundër Mehmet Shehut pa diskutuar këtu faktin se ata përgjithësisht marioneta të Enverit ishin. E pra ndaj njeriut që ishte shquar për "egërsi", "arrogancë", "papërgjegjshmëri" etj për më pak se 40 vjet, anëtarët e Byrosë ishin trimëruar në mbledhjen e datës 17 dhjetor 1981.

Ndër diskutantët lider të kësaj mbledhjeje po të lexosh proces ‑ verbalin e saj, ishin përveç Enver Hoxhës, Ramiz Alia dhe Kadri Hazbiu. Nga ana tjetër të gjithë anëtarët e Byrosë janë ndërsyer ethshëm kundër shokut të tyre të Byrosë.

Në librin politiko ‑ policor "Titistët", Enver Hoxha përshkruan edhe momentet e fundit të pjekjes në këtë botë të tij me Mehmet Shehun. Ndër të tjera ai thotë:

"Më 17 dhjetor filluan diskutimet në mbledhjen e Byrosë Politike. Të gjithë shokët, të vjetër e të rinj, diskutuan dhe e dënuan me vendosmëri aktin e fejesës së djalit të Mehmet Shehut me një vajzë, në familjen e së cilës kishte 6 ‑ 7 kriminelë lufte (kurrë nuk u bënë të njohur emrat e këtyre "kriminelëve" ‑shënim). Ata shprehën pakënaqësinë e tyre për autokritikën e Mehmet Shehut, kërkuan që ky të thellohej e të zbulonte ku e kishte burimin një gabim i tillë, i bënë shumë pyetje, i kujtuan se ç`kishte bërë edhe qysh gjatë Luftës Nacionalçlirimtare, se e kishte vënë veten mbi partinë, ata folën për mëndjemadhësinë e arrogancën e papërmbajtur të tij ndaj kuadrove e, pothuaj, edhe ndaj të gjithë bashkëpunëtorëve të tij më të afërt....Të gjitha këto diskutime , që të nesërmen pas vetëvrasjes, u dëgjuan ashtu siç qenë bërë, të regjistruara në magnetofon nga i gjithë Pleniumi i KQ dhe nga aktivet e partisë.

Kritika e anëtarëve të Byrosë Politike ishte e fortë, e hapët, bolshevike, por si dënim u kërkua vetëm një "vërejtje e rëndë me shënim në kartën e regjistrimit"(Në Fakt kjo gjë është përmendur vetëm pas "vetëvrasjes" ‑ shënim). Në këtë frymë e kisha përgatitur edhe ynë diskutimin tim, ku bëja një historik të gabimeve të Mehmet Shehut që gjatë luftës...Për shkak se qe bërë vonë, diskutimi im nuk u mbajt atë ditë. U la kështu që mbledhja të vazhdonte të nesërmen, por në fund të diskutimeve të ditës së parë, i thashë Mehmetit:

‑Reflekto thellë gjithë natën dhe nesër eja na thuaj në Byronë Politike se nga ç`motiv je nisur. Alibia e fejesës nuk qëndron, tjetër gjë të ka shtyrë në këtë veprim të dënueshëm".

Në mënyrën se si flet Enver Hoxha do të thotë se Mehmet Shehu do ta "mundte" Enverin me një fejesë të këtij tipi. Kjo duket më qartë kur ai thotë "alibia e fejesës nuk qëndron", kur në fakt ai me "shokët e Byrosë" po diskutonin me orë të tëra për këtë fejesë. E nga ç`motive të tjera mund të nisej Mehmet Shehu për të kryer këtë fejesë? Mos vallë do ta përmbyste atë me një fejesë?

‑Është e sigurt që Hoxha ka kërkuar nga Mehmet Shehu që ky të pranojë me gojën e vet se është tradhëtar se tjetër gjë s`kishte se ç`farë të thoshte ai (faqe 577).

Që në fillim të mbledhjes Enver Hoxha i ka kërkuar Shehut që në se kishte shtuar ndonjë gjë në autokritikën e tij ta deklaronte. Pas përgjigjes mohuese të Mehmetit, ka filluar "gjyqi". Natyrisht me interes në këtë mbledhje ‑ gjyq janë fjalët e Ramiz Alisë dhe Kadri Hazbiut të cilët realisht ishin më të egërit ndaj Mehmet Shehu.

Pretendenti kryesor për pushtet Ramiz Alia, midis të tjerash në "pretencën" e tij, të ndarë në shumë diskutime thotë:

"A ke bindje të plotë shoku Mehmet se ky veprim, se ky gabim i madh politik që bëtë e ka dëmtuar partinë dhe po të mos ishte ndërhyrë do ta dëmtonte edhe më shumë?....Si pranoi ju atëherë mendimin që do të influencoheshitb tek vajza, Ç`do të thotë kjo? A mundet ta këshillojmë ne partinë o burra merrni vajzat e kulakëve, merrni vajzat e ballistëve, futini në familje se do të influemcojmë mbi to.....Ju kur thoni se këtë nuk do ta bëjë për ndonjë nga fëmijët e tjerë me Skënderin e keni bërë me ndërgjegje të plotë. Këto jua them edhe për t`iu ndihmuar, se edhe në autokritikë për të cilën unë do të jap mendimin tim, ju nuk i bini drejt e në ballë gjërave.....Edhe një herë po them për ta ndihmuar shokun Mehmet. Mos qëndroni në mendimin si gjykonit atëherë. Sot tani ç`mendon për pyetjet që të bëjnë shokët? Bëtë mirë apo nuk bëtë mirë..

Shoku Mehmet ju përmendni sentimentalizmin por keni edhe mendimin se i dini të tëra dhe shiko sa bukur u përgjigjesh pyetjeve që të bëhen. Ta themi hapur, ti ishe i ndërgjegjshëm që partia do të dënonte për këtë gabim që bëre dhe a do ta pranoje dënimin e partisë? Apo mendove që partia nuk do ta dënonte, pra do ta pranonte......Shkaku është gjetiu, ai është te ajo që ju menduat se partia s`do t`ju dënonte prandaj këtë të drejtë e thoni ju dhe ashtu është.(Mehmeti ndërhyn duke iu drejtuar Alisë me këto fjalë: Mendoni se jam i atillë që të krijoj dy vijat në parti?‑shënim ). Jo nuk e them atë, por veprimi që bëtë ju do t`i krijonte të dy vijat në parti. Unë nuk e them që ju donit të krijonit dy vija, por veprimi juaj do të krijonte dy vija, për këtë jam i bindur...".

Natyrisht që fjala e Ramiz Alisë është shumë më e gjatë dhe në mjaft raste shumë e përsëritshme siç është vetë mbledhja e "shokëve të Byrosë", të cilët për t`u treguar në lartësinë e detyrës shumë gjëra i fillojnë nga e para për të rritur volumin e goditjes së tyre.

Një tjetër diskutant i flaktë i kësaj mbledhjeje ka qenë edhe ministri i atëhershëm i Mbrojtjes Popullore, Kadri Hazbiu. Ky në këtë mbledhje ka konkuruar denjësisht ashpërsinë e Ramiz Alisë. Një pjesë e përmbledhur e diskutimit të Hazbiut është kjo:

".....Unë them edhe këtë shoku Mehmet: ju shokë na kini të tërë në bazë të funksionit që na ka besuar partia. Domosdo shokun Enver e keni shok edhe më të afërt akoma, jo vetëm si udhëheqës i partisë, i popullit e i të gjithë neve po edhe se puna dhe funksionet ju kanë lidhur aq ngushtë me të, e ma merr mendja edhe në jetën intime të rregullt komuniste flas. Ju keni pasur dhe i keni ato mundësi që të komunikoni më lirshëm me të. Atëherë pse nuk pyetët shokun Enver në këtë rast....Unë e vë pyetjen kështu se shoh këtu dy çështje që duhet të kërkojmë. E para ju mendoni se shoku Enver nuk do t`iu lejonte dhe në fakt nuk e pyetët shokun Enver për t`ia bërë çështjen "fait accompli" dhe të dëmtohej efektivisht partia. Duke menduar se shoku Enver do ta toleronte veprimin tuaj, ju në këtë rast vini në diskutim jo vetëm vijën e partisë, por edhe qëndrimin revolucionar të shokut Enver në një çështje parimore...A mos keni menduar se çdo të më thotë mua të re Enver Hoxha? Në këtë rast duhet të mendoni se një gjë të qartë, ajo që juve ju ka pëlqyer vetja dhe keni preferenca vetes, punës tuaj me ndonjë nga ne të tjerët? Në qoftëse keni arritur deri këtu shoku Mehmet dhe nëse keni menduar se ç`mund të më thotë Enver Hoxha, është e ndershme t`ia thuash partisë. Këtu jemi në Byronë Politike se në qoftëse nuk shkundeni me ndërgjegjen tuaj në këtë çështje, jo vetëm do të bëni gabime, por do të bëni gabime më të mëdha e me shumë pasoja për partinë. Atëherë kjo do të jetë e pamëshirshme dhe dijeni se partia është e fortë dhe në gjendje të mbajë në shpinën e saj çfarëdo plage. Prandaj kujdes. Këtë jua them si shok".

Në diskutim ka marrë pjesë edhe Enver Hoxha. Nuk është e vërtetë sikur përpiqet të thotë Ramiz Alia që Enveri nuk ka folur fare. Ndër të tjera Enveri ka përsëritur punën e fotografive të bëra në shtëpinë e Mehmetit kur qe për vizitë në shtëpinë e tij për t`i uruar fejesën e djalit. Enveri aludonte se këto fotografi mund t`i ketë marrë CIA.

Ajo që u humbet rëndësinë në leximin e proces ‑ verbalit të kësaj mbledhjeje, është fakti se ka përsërtje mjaft të shumta të gjërave. Nga ana tjetër në fund të mbledhjes nuk del asgjëkundi se ndaj Mehmet Shehut do të ndërmerrej një kritikë e lehtë. Kjo gjë që është përsëritur në kujtimet e Enver Hoxhës dhe në intervistat e Ramiz Alisë, nuk shihet farë të jetë e pranishme. Kjo gjë thuhet vetëm të nesërmen në fjalën e Enver Hoxhës kur Mehmet Shehu kishte vdekur.

Dita e nesërme e 18 dhjetorit, ishte lënë thjesht për fjalën kryesore të Enver Hoxhës dhe për organizatorët ka qenë e qartë se atë mbrëmje do t`i qëronin hesapet me Mehmet Shehun. Në këtë mënyrë skema ishte krijuar.

Ç`farë ndodhi mbrëmjen e 17 dhjetorit në shtëpinë e Mehmet Shehut?

I lodhur nga atmosfera terrorizuese që zotëronte në mbledhjen e Byrosë Politike, Mehmet Shehu ka mbërritur në mbrëmje në shtëpi. Të gjithë atë mbrëmje kishin qenë kundër tij. Ndryshe nga herë e tjera anëtarët sevilë të Byrosë Politike ishin në garë se kush ta sulmonte më parë.

Pak minuta para se të futet në dhomën e tij, Mehmet Shehu i ka telefonuar Enver Hoxhës, të cilit i ka kërkuar takim të menjëhershëm dhe të shkurtër në mënyrë që mbledhja e nesërme e Byrosë të dilte një "gjë e pjekur". Enver Hoxha ka refuzuar ta presë Mehmetin me arsyetimin se "kishte njerëz për darkë". Në asnjë material apo të dhënë nuk vërtetohet se cilin ka pasur për atë natë "për darkë" Enver Hoxhë. Kështu që del që Hoxha gënjen. Nëse Mehmet Shehu do të kishte ndërmend të vriste veten nuk kishte pse t`i telefononte Enver Hoxhës dhe t`i kërkonte takim. Nga ana tjetër nëse Enver Hoxha e priste në takim atë natë Mehmet Shehun, kompromentohej i gjithë plani i tij për ta eliminuar atë natë atë.

Atë mbrëmje, Mehmet Shehu pasi është përshëndetur me njerëzit e familjes, është futur në studion e tij dhe ka filluar të shkruajë autokritikën e kërkuar për ditën e nesërme.

Natyrisht një njeri që ka ndërmend të vrasë veten nuk merret me autokritika por me gjëra të tjera. Në këtë mënyrë ai ka shkruar për disa orë atë që do të thoshte të nesërmen para "shokëve të Byrosë". Sipas librit "Vjeshta e ankthit", lëvizjet brenda shtëpisë së Mehmet Shehut kanë vazhduar deri në orën 1.30 të mëngjezit. Kjo do të thotë se vrasje para kësaj ore nuk ka pasur. Këtë e provon edhe fakti se djali i Mehmetit, Vladimiri ka kaluar pranë derës së Mehmetit në këtë orë dhe ai ka qenë akoma duke shkruar dhe me dritën e dhomës së pashuar.

Mehmet Shehu kishte vite që flinte veç bashkëshortes së tij Fiqeretit. Mbase kjo gjë është shfrytëzuar me mjaft mjeshtri edhe nga ata që i sollën vdekjen.

Të nesërmen rreth orës 8.00 të mëngjezit familjarët e tij kanë konstatuar se Mehmet Shehu kishte vdekur.

Për ish rojën e Mehmet Shehut, Ali Çeno ka qenë mëse e qartë se më 18 dhjetor 1981 nuk kemi pasur të bëjmë me vetëvrasje por me vrasje. Për të organizatori kryesor i kësaj ngjarjeje është Ramiz Alia, sepse ai ishte personi që Enver Hoxha kishte caktuar si trashëgimtar të tij. Kuptohet që Alia nuk mund ta bënte këtë gjë jashtë vullnetit apo dëshirës së Enver Hoxhës.

Në dëshmitë e tij dhënë gazetës "Gazeta Shqiptare", Ali Çeno thotë se personi që ka kryer vrasjen ka bashkëpunuar me një person të brendshëm të shërbimit, i cili i ka hedhur ilaç gjumi gotës me kamomil të Mehmet Shehut dhe i ka hapur derën në një orë të mëngjesit personit vrasës. Pas hyrjes në banesë personi vrasës ka kryer edhe vrasjen.

Sipas Çenos edhe ministri i atëhershëm i Shëndetësisë Llambi Ziçishti nuk ishte bindur fare se kishim të bënim me vetëvrasje të Mehmet Shehu dhe këtë gjë e kishte shprehur haptazi me një sinqeritet që shkonte deri në naivitet. Për një gjë të tillë edhe fati i Ziçishtit nuk ishte më i mirë se ai i Shehut. Disa muaj më vonë ai do të pushkatohej në kodrat e Linzës si "armik i popullit".

Por le të kthehemi tek ajo që ndodhi atë mëngjez dhe për t`i dhënë përgjigje enigmës se kush e vrau Mehmet Shehun?

Ajo që thotë Ali Çeno në lidhje me gotën e helmuar përputhet edhe me një version që ka qarkulluar qysh në vitin 1996 në shtypin shqiptar, sipas së cilit Mehmet Shehu është vrarë pasi ka qenë i helmuar. Për vetë Çenon ka qenë dyshuese gota e kamomilit mbi komodinën e Shehut e cila u zhduk pa i bërë një ekspertizë. Vrasësit e kanë parë të udhës që të mos e marrin atë me vete pasi në këtë mënyrë mund të shkaktonin dyshime tek të afërmit e Mehmetit. Një gjë të tillë e kanë bërë në mëngjez "ekspertët". Si provë tjetër për këtë version përmendet edhe fakti se në vendin e plagës nuk ka një sasi të madhe gjaku siç ndodh në raste vrasjesh në zemër. Kjo do të thotë që Mehmeti të ketë vdekur nga ndonjë helmim me efekt të ngadalshëm që është ndodhur në gotën e kamomilit të tij. Helmi mund ta ketë dhënë efektin e tij pak minuta para se të futej vrasësi në të. Për të mbështetur këtë version ka qarkulluar edhe ideja se një kamer ka vëzhguar veprimet e brendshme të tij.

Pozicionimi në krevat i Mehmet Shehut ka disa shpjegime, por më kryesori është një. Ai ka qenë duke shkruar autokritikën e tij kur mbi të ka rënë efekti i ilaçit. Ashtu siç ka qenë me syza, Shehu është shtrirë për pak minuta për t`u qetësuar dhe nga ngarkesa në rritje e ilaçit nuk është çuar më. Mundet që në dorën e djathtë të ketë pasur ndonjë mjet shkrues si stilolaps apo stilograf apo diçka tjetër, gjë që duket edhe nga pozicionimi i dy gishtave ku mbahet mjeti shkrues.

Në këtë gjendje e ka gjetur Mehmet Shehun personi që ka kryer vrasjen e tij me silenciator.

Për të hyrë në shtëpinë e Mehmet Shehut ka pasur disa mundësi. Njëra nga këto është ajo nga tunelet. Njeri nga këto tunele të çonte edhe në vilën e Enver Hoxhës, ndërsa tjetri në selinë e Komitetit Qendror. Po ashtu një variant futjeje në shtëpi ka qenë edhe ai nga garazhet. Sipas një dëshmie të përmendur në emisionin televiziv "Fokus" në vitin 1996, një makinë ushtarake është parë të mbërrijë rreth orës 21.00 tek këto garazhe dhe makina ka dalë pas disa minutash. Në këtë vend ka pasur gjithashtu si rrallë ndonjëherë edhe një roje.

Ndërsa sipas një dëshmije tjetër të Ali Çenos, të bërë publike në revistën "Klan" të datës 8 dhjetor 1997, meeret vesh se ai në mbrëmjen kësaj ngjarjeje ka vërejtur lëvizje të dyshimta jashtë vilës së kryeministrit.

Është e qartë që vrasja e Mehmet Shehut nuk është bërë vetëm nga një njeri, pasi në punë të tilla kërkohet patjetër bashkëpunim.

Nga ana tjetër nëse shikojmë trupin pa jetë të Mehmet Shehut në krevatin e tij do të vërejmë disa gjëra.

Së pari vihet re së Shehu ndodhet i mbuluar me një batanije sipër së cilës ndodhet edhe një pistoletë. Çuditërisht batanija nuk është e shpuar nga plumbi. Atëherë shtrohet pyetja pse e ka mbuluar vrasësi viktimën pas krimit.

Përgjigja në këtë rast mund të jetë kjo: vrasësi ka pasur frikë se mbase në një moment një njeri i familjes çohet natën dhe vjen në dhomë të Mehmetit për një arsye çfarëdo, jepte alarmin dhe çdo gjë zbulohej.

Së dyti vihet re se arma e pretenduar se i ka marrë jetën Mehmet Shehut, nuk ka silenciatorin që nevojitet në këto raste për të mos u dëgjuar zhurma. Po ashtu mbi trupin e Mehmet Shehut nuk ka asnjë jastëk që të provojë se ai ka vendosur një mjet të tillë për t`iu shangur zhurmës.

Së treti shihet se Mehmet Shehu nuk ka pamjen e një njeriu të shpërfytyruar nga vetëvrasja por ka pamjen e një njeriu që fle.

Së katërti mungon ekspertiza e armës së gjendur në vendin e vrasjes dhe verifikimi i saj në është apo nuk është kjo arma personale e Mehmet Shehut.

Nga ana tjetër arsye madhore që të bëjnë se kryeministri nuk ka vrarë veten janë:

‑Lufta e egër që kishte ndërmarrë Enver Hoxha ndaj kundërshtarëve të trashëgimtarit politik që ishte zgjedhur prej tij e që quhej Ramiz Alia, ishte në proces e sipër.

‑Në raste të tilla si qe mbledhja e Byrosë Politike kundër Mehmet Shehut, anëtarët e Byrosë nuk mund të kishin një mendim jashtë mendimit të Enver Hoxhës. Ata ishin të porositur nga ai për të folur në atë mënyrë.

‑Goditja e Mehmet Shehut në formën e mësipërme ishte e vetmja mënyrë e shkurtër për t`i garantuar pushtetin pasardhësit.

‑Nuk njihen raste vetëvrasjesh me silenciatorë. Silenciatorin nuk e përdor një person që vetëvritet por një vrasës për të mos u zbuluar. Përvoja tregon se kurrë politikanët qofshin këta të majtë apo të djathtë nuk kanë kohë dhe nge të mbajnë me vete silenciatorë për pistoletat e tyre që i përdorin mjaft rrallë për të mos thënë se nuk përdorin fare.

‑Deklarimi i menjëhershëm i Mehmet Shehut "armik i popullit" nga Enver Hoxha tregon se gjitjçka ishte e parapërgatiur.

‑Po të mos kishte vrarë veten Mehmet Shehu, nuk kishte pse të internohej familja.

‑Enver Hoxha nuk e ka pritur Mehmet Shehun në mbrëmjën e 17 dhjetorit 1981 për arsye se dekonspirohej plani që do të çonte në "vetëvrasjen" e kryeministrit.

‑Po të mos ishte vrarë Mehmet Shehu, nuk kishte pse të ruhej varri i tij me ushtarë. Në raste të tilla, një gjë e tillë bëhet për të mos u zbuluar deri në dekompozimin e trupit, lloji i plagëve të marra nga viktima.

‑Janë persona të tillë si Ramiz Alia dhe Enver Hoxha që nëpërmjet librave apo deklaratave të tyre janë shpesh herë kontradiktorë me njëri ‑tjetrin dhe shpesh edhe me vetveten.

‑Për të vulosur "vetëvrasjen" si akt armiqësor, u rishikua dhe u shpall armik 33 vjet më vonë edhe Nako Spiru, i cili kishte bërë një vetëvrasje. Në atë kohë Enver Hoxha e pat shpallur Nako Spirun hero dhe viktimë të makinacioneve jugosllave. Mirëpo pas vrasjes së Shehut, për t`i dhënë fund këtij "standarti" të dyfishtë, Enver Hoxha për hir të inatit me Mehmetin, e shpalli edhe Nakon armik të popullit. Në këtë mënyrë edhe arkivoli i Nakos shëtiste sa në varrezat e Sharrës në ato të dëshmorëve.

Pas vrasjes së Mehmet Shehut, komunistët e Kombinatit të Drurit në Elbasan që mbante emrin e Nako Spirut, duke përfituar nga kjo komedi politiko ‑ folklorike kishin bërë garë me njëri tjetrin se kush ta hidhte më parë në lumin Shkumbin bustin e vockël të Nako Spirut.



Enver Hoxha pas vrasjes së Mehmet Shehut



Pas u deklarua (vetë) vrasja e Mehmet Shehut u mblodh sërish Byroja Politike për të dëgjuar fjalën e Enver Hoxhës. Ky i fundit për të hequr çdo dyshim se Mehemt Shehun e kanë vrarë, gjoja lexon fjalimin e përgatiur qysh më parë dhe më pas shpjegon shkaqet që çuan Mehmetin në vetëvrasje. Ndër të tjera Hoxha në këtë mbledhje ka thënë:

"Tani edhe unë do të lexoj ashtu siç e kisha përgatitur kritikën që pata menduar t`i bëja punës së Mehmet Shehut, pavarësisht se kjo po zhvillohet në mungesë të tij, se ai u tregua armik i partisë deri në çastin e fundit, derisa vrau veten....Në një vend të autokritikës së tij Mehmeti thotë: "Në fillim mendova të veja te shoku Enver". Pse mendoi të vinte? Kur krushqitë midis familjeve bëhen në vijën e partisë, nuk ka arsye kryesore që të kërkojnë aprovim......Mehmeti jo vetëm nuk u këshillua me asnjërin nga ne për këtë krushqi, por mendoi të bënte "fait accompli".......Mehmeti prej kohësh e ka ditur kush janë Muzafer dhe Arshi Pipa se ka qenë vetë ministër i Brendshëm. Gjithashtu ai u përpoq të më impresiononte mua me atë që djali mund të vriste veten, prandaj i thashë tekstualisht: "Shiko Mehmet, të siguroj unë se djali nuk është nga ata që vrasin veten. Ai ka bërë shumë poshtërsi me gra, prandaj mos ki frikë nga kjo anë për të".

Pasi ka vënë në dukje shumë herë "sentimentalizmin" e Mehmet Shehut, Enver Hoxha nuk ka lënë shumë vend për diçka pozitive tek kryeministri 27 vjeçar i Shqipërisë.

Por ajo që nuk merret vesh tek Enver Hoxha është se ç`farë kërkon ai të nxjerrë nga kjo, përderisa është vazhdimisht i pakënaqur nga përgjigjet e Mehmetit, bile në shumë raste i përsërit pyetjet nga e para.

Në fund të fjalës së tij Hoxha e ka përshkruar portretin e Mehmetit në disa pika kryesore si më poshtë:

"1‑Mehmeti mbivlerëson vetveten....

2‑Ai dëshiron që mendimi i vet të imponohet....

3‑Ai është shumë impulsiv deri në arrogancë...

4‑Mehmeti nuk ka atë ekuilibër në mendime që duhet të kenë komunistët..

5‑Si Mehmeti edhe Fiqereti janë shumë sekretë ose të mbyllur, të fshehur në një karapase familjare, me një mantelitet jo të hapur jo të çiltër....".

Enver Hoxha gjithsesi nuk ka harruar të dënojë "kultin e individit" të Mehmet Shehut, gjë që shpreh njërin plan të xhelozisë së tij, në një kohë që një kult të madh individi ka pasur për vetë Enver Hoxhën.

Cinizmi i Enver Hoxhës shfaqet në fund të fjalës së tij ku ai kërkon të heqë çdo dyshim se Mehmet Shehu është vrarë. Kjo gjë duket tek këto fjalë të tij:

"Dua të shpreh bindjen që ashtu si të gjithë ne, edhe Mehmeti do të jetë në krye të punëve që i ka ngarkuar partia. Mehmeti nuk pati durim, vrau veten dhe nuk e dëgjoi diskutimin tim që bashkohet dhe është në akord me vëretjet, nuk kishte besim tek partia, e kishte humbur besimin e saj".



Njoftimi i Televizionit Shqiptar më 18 dhjetor dhe shfaqja e "Ushtarit të mirë Shvjek"



Në mbrëmjën e datës 18 dhjetor 1981, në orën 18.00, në lajmet e para të televizionit shtetëror, folësi Kiço Fotjadhi lexoi komunikatën e përgatitur me këtë rast ku lajmërohej "vetëvrasja" e kryeministrit për "shkaqe nervore". Fill pas kësaj Fotjadhi kaloi në lajme të tjera që kishin të bënin me realizimin e detyrave të planit nga klasa punëtore dhe fshatarësia kooperativiste. Pas lajmeve programet e televizionit vazhduan normalisht. E njejta gjë u përsërit edhe në lajmet e orës 20.00., dhe pas tyre u shfaq komedia "Ushtari i mirë Shvejk", e luajtur nga trupa e Teatrit Popullor.

Këto ishin tregues mjaft të qartë se kush e kishte vrarë Mehmet Shehun.

Gazeta "ZP" e datës 19 dhjetor 1981.

Vdekjen e kryeministrit lajmërohet sikur të kishte vdekur ndonjë veteran nga ata të panjohurit

Në gazetën e kësaj jepej njoftimi i Komitetit Qendror të PPSH‑së, Presidiumit të Kuvendit Popullor dhe Këshillit të Ministrave të RPSSH‑së në lidhje me vetë vrasjen e Mehmet Shehut:

"Komiteti Qendror i Partisë së Punës së Shqipërisë, Presidiumi i Kuvendit Popullor të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë, njoftojnë se natën duke gdhirë data 18 dhjetor 1981, në një moment krize nervore, shoku Mehmet Shehu, anëtar i Byrosë Politike të komitetit Qendror të Partisë së Punës së Shqipërisë dhe kryetar i Këshillit të Ministrave të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë, vrau veten".

Në nekrologjinë e rasti pasi përsëritej edhe një herë njoftimi i sipërpërmendur, shënohej datëlindja e Shehut, pjesëmarrja në luftën e Spanjës, në luftën "nacionalçlirimtare" si dhe detyrat e ushtruar nga Shehu pas lufte. Në tekstin e nekrologjisë mungonin emrat e hartuesve të saj siç bëhej në raste të tjera dhe nuk shfaqej kurrfarë ngushëllimi për familjen. Për organizimin e ceremonisë së varrimit nuk thuhej asgjë.

Njoftimi për vdekjen e kryeministrit është dhënë në pjesën e djathtë të gazetës "ZP" dhe është përcjellë në atë mënyrë sikur të bëhej fjalë për kryeministrin e Kubës apo Tajlandës.

Është interesante të përmendim titujt e faqes së parë të "ZP"‑së që shoqërojnë njoftimin për vdekjen e Mehmet Shehut. Ja një pjesë e tyre:

"‑Plotësojnë planin dhe përgatiten për fillimin e mbarë të vitit 1982. Sukseset kanë krijuar besim të plotë për realizimin e detyrave.

‑Para afatit planin vjetor.

‑Ndërtuesit në pararojë.

‑Arritje dhe perspektiva optimiste.

‑Kryejnë me shpejtësi kullimin e ngastrave.

‑Ritme të mira në vjeljen e ullirit dhe mjelljen e drufrutorëve".

Në faqen e dytë titujt që konkurojnë vdekjen e kryeministrit shqiptar janë këto:

‑Të ngremë ndërgjegjen e rolin e klasës punërtore në nivelin e detyrave të mëdha.

‑Masa të mira për dimërimin e bagëtive.

‑Për të rritur me përparësi rendimentet ne zonën fushore.

‑Më shumë vezë për furnizimin e tregut.

Këta pra ishin titujt që konkuronin vdekjen e kryeministrit më jetëgjatë në historinë e Shqipërisë që qëndroi në atë post për më shumë se 27 vjet.

Logjika më e thjeshtë tregon që çdo gjë ishte e mirëpërgatitur.

---------------------------------------------------------------

[erzeni]

nga Gazeta Shqiptare




""DOSSIER I

Dëshmia e Çuvakinit, ish-ambasadorit sovjetik në Tiranë: "Mehmet Shehu më la të kuptoja se ishte vendosur që sido të ndodhte, Kosova dhe Metohia duhet t'i bashkoheshin Shqipërisë"

Mehmet Shehu: "Titon ta përmbysim me luftë të armatosur nga Kosova"


--------------------------------------------------------------------------------

Në këtë shkrim po botojmë pjesë nga ditari i ish-ambasadorit sovjetik në Tiranë, D.S Çuvakin, lidhur me disa biseda që ai ka bërë në atë kohë me Mehmet Shehun, Shefin e Shtatmadhorisë të Ushtrisë Shqiptare, Kryetarin e Presidiumit të Kuvendit Popullor, Omer Nishanin dhe Enver Hoxhën. Këto dokumenta krejt të panjohura më parë për shqiptarët, janë gjetur kohët e fundit në arkivat e ish-Bashkimit Sovjetik dhe janë botuar në vitin 1998 në Moskë një libër me dy vëllime të titulluar "EVROPA LINDORE në dokumentat e Arkivave Ruse, 1944-1953". Në këtë libër janë botuar për herë të parë mjaft dokumenta që kanë lidhje me shtatë vënde të Europës Lindore, duke përfshirë edhe Shqipërinë. Ndër dokumentat që kanë lidhje me Shqipërinë është biseda e Enver Hoxhës me Stalinin e zhvilluar në marsin e vitit 1949, biseda e Molotovit me Enver Hoxhën në 24 qershor 1948, tre raporte të ambasadorit sovjetik në Tiranë D.S. Çuvakin ku ai njofton udhëheqjen e lartë sovjetike për takimet që ai ka pasur me Enver Hoxhën, Koci Xoxen, Mehmet Shehun dhe Omer Nishanin, mbi gjëndjen politike në Shqipëri. Po kështu aty është botuar edhe një letër e Enver Hoxhës dërguar më 2 shtator 1949 Komitetit Qëndror të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik me titull "Mbi Kosovën e Metohinë". Këtë libër e ka gjetur dhe e ka botuar së fundmi në Tiranë, zoti Ymer Minxhozi i cili është tepër i njohur si gazetar e publicist dhe e ka titulluar "Letër e panjohur e Enver Hoxhës mbi Kosovën". Disa pjesë nga ditari i ambasadorit Çuvakin që kanë të bëjnë me bisedat që ai ka zhvilluar me Shehun, Nishanin dhe Enver Hoxhën që po i botojmë në këtë shkrim, janë zgjedhur nga ky libër i përgatitur prej zotit Minxhozi.

Nga ditari i D.S. Çuvakinitisedë me Sekretarin e KQ të PPSH Mehmet Shehu mbi problemin e Kosovës, si dhe mbi gjendjen në Prokurorinë e Rajonit Peshkopi-Kukës. Tiranë më 5 korrik 1949. Tepër sekret.

Biseda e Çuvakinit me Mehmet Shehun
Mehmet Shehu më bëri një vizitë me kërkesën e tij. Ai deklaroi se ka ardhur me porosinë e Enver Hoxhës për t'u konsultuar mbi ditën e paradës ushtarake me rastin e 10 Korrikut, përvjetori i krijimit të ushtrisë nacionalçlirimtare të Shqipërisë. Mehmet Shehu tha se shokëve shqiptarë u ka lindur një diskutim nëse është e arsyeshme që të bëjmë paradë ushtarake dhe pritje zyrtare, më 10 korrik, përderisa në këtë ditë, sipas njoftimeve të marra, do të bëhet edhe varrimi i shokut Dimitrov. Sipas fjalëve të Mehmet Shehut, Enver Hoxha dëshiron të dijë edhe mendimin tonë për këtë çështje. Unë i thashë se për probleme të tilla duhet të vendosin vetë shokët shqiptarë, por përderisa shoku Enver Hoxha dëshiron të dijë mendimin tim, mua më duket se do të ishte e arsyeshme të shtyhej dita e paradës dhe e pritjes zyrtare të 10 Korrikut për një ditë tjetër. Mehmet Shehu tha se edhe ai ashtu mendonte. Sipas fjalëve të tij, qeveria do ta vendosë këtë çështje sot në mbrëmje. Duke shfrytëzuar rastin, unë e pyeta Mehmet Shehun se si qëndron puna me krijimin e "Komitetit të Çlirimit" të krahinës së Kosovës e Metohisë, për të cilin kam dëgjuar këto ditë të flitet nga Enver Hoxha, si dhe për krijimin në Tiranë të Komitetit të posaçëm të emigrantëve politikë jugosllavë, që jetojnë në Shqipëri. Mehmet Shehu u përgjigj se tani për tani këto çështje janë në fazën e shqyrtimit dhe asnjëri nga kuadrot shqiptarë nuk ka një mendim përfundimtar lidhur me këtë problem. "Tek ne, - deklaroi Mehmet Shehu,- ka lindur problemi se si duhet organizuar lufta kundër titistëve në Jugosllavi. Ne nuk kemi përcaktuar akoma se si do të ishte më mirë: secila republikë që hyn në Federatë të organizonte luftën kundër klikës së Titos në mënyrë të pavarur, dhe në këtë rast mund të veçohej edhe lufta e krahinës autonome të Kosovës e Metohisë, apo kjo luftë kundër trockistëve jugosllavë duhet drejtuar nga një qendër e vetme. Sipas fjalëve të tij, ai personalisht përkrah këtë të dytën, sepse, siç tha ai, lufta e copëtuar e republikave të veçuara jugosllave mund ta ndihmojë klikën e Titos në ndëshkimin e kundërshtarëve të saj politikë. Përsa i përket Kosovës e Metohisë midis udhëheqësve të ndryshëm shqiptarë, çështja e themelimit të "Komitetit të Çlirimit" për këtë krahinë akoma po diskutohet. "Për mua personalisht,-tha Mehmet Shehu,- kjo çështje është fare e qartë në kuptimin që klika e Titos mund të përmbyset vetëm nëpërmjet kryengritjes së armatosur dhe kjo luftë e armatosur duhet filluar në Kosovë e Metohi, ku popullsia mund të ngrihet fare lehtë në kryengritje kundër klikës së Titos". Me këtë rast Mehmet Shehu më la të kuptoj se për popullsinë shqiptare të Kosovës e Metohisë çështja se a duhet të bashkohet me Shqipërinë është e vendosur, dmth "Kosova dhe Metohia, sido që të ndodhë dhe në çdo rast duhet t'i bashkohen Shqipërisë". Lind vetëm çështja se kur duhet të dilet hapur me këtë parrullë midis popullsisë shqiptare të Kosovës e Metohisë: pas mbarimit të luftës me klikën e Titos, apo gjatë zhvillimit të luftës. Ky është kyçi i problemit që qëndron, sipas fjalëve të tij, përpara udhëheqjes së partisë shqiptare dhe kjo çështje mund të zgjidhet, siç deklaroi ai, vetëm nga Moska. Pasi dëgjova Mehmet Shehun unë i deklarova se çështja e ngritur prej tij është problem i madh dhe i ndërlikuar dhe çdo hap i pamatur i shokëve shqiptarë mund vetëm të dëmtojë luftën e përbashkët kundër klikës trockiste të Titos. Unë e këshillova Mehmet Shehun të mos tregohen shumë të nxituar gjatë zgjidhjes së këtij problemi dhe të studiohet thellë çështja e Kosovës dhe Metohisë në përgjithësi. Gjithashtu unë i tërhoqa vëmendjen Mehmet Shehut se, sipas mendimit tim, lufta e popullsisë shqiptare në Kosovë e Metohi kundër klikës së Titos duhet të bëhet në kuadrin e luftës së përbashkët të popujve të Jugosllavisë, në mënyrë të veçantë me luftën e malazezëve, serbëve e maqedonasve që jetojnë në Kosovë e Metohi. "Dyshoj,- thashë unë, - se parrulla mbi shkëputjen e Kosovës dhe Metohisë nga Jugosllavia nuk do të gjejë mbështetjen në kohën e tanishme midis popujve të Jugosllavisë. Fati i pakicës shqiptare në Jugosllavi, siç më duket mua, do të mund të zgjidhej me sukses vetëm pas përmbysjes së diktaturës së nacionalistëve jugosllavë". Me iniciativën e tij Mehmet Shehu më foli për gabimet revoltuese dhe të shëmtuara në Prokurorinë e rajonit Peshkopi-Kukës. Ai tha se Prokuroria shqiptare e rajonit Peshkopi-Kukës ka ndjekur një vijë të hapur oportuniste në qëndrimin ndaj reaksionarëve dhe elementëve të tjerë kriminelë, duke dhënë udhër të lirohen nga burgu armiq të deklaruar të popullit. Mehmet Shehu solli dy-tre shembuj, kur ishin liruar nga burgu elementë kriminelë (spiunë dhe reaksionarë) dhe kur ai, në kundërshtim me këto vendime, siç deklaroi, përsëri i "kishte mbërthyer në burg këta kriminelë". Sipas fjalëve të tij, ai kishte biseduar me Enver Hoxhën për këto gabime të shëmtuara dhe ai (Hoxha) ishte solidarizuar plotësisht me të dhe propozoi të hiqet menjëherë nga detyra prokurori i përgjithshëm i tanishëm Klosi. "Por puna nuk qëndron te ky njeri që nuk bën asnjë lloj politike, - tha Mehmet Shehu.- Çështja është se frymëzuesi i kësaj tendence oportuniste në prokurori është ish prokurori i përgjithshëm i Shqipërisë Bedri Spahiu, anëtar i Byrosë Politike dhe sekretar i KQ të PPSH". Ai tha më tej se për të gjitha këto qëndrime të shëmtuara oportuniste të prokurorisë i kishte shkruar dy letra KQ të PPSH, ku kërkonte që këto çështje t'i parashtroheshin Byrosë Politike. Megjithatë koha kalon, ndërsa Sekretarii Përgjithshëm akoma nuk vendos t'i shtrojë ato për shqyrtim në Byro. "Në jetën time- tha Mehmet Shehu,- kam bërë një gabim të rëndë kur në Pleniumin XI të KQ të Partisë, në shtator 1948, unë mbështeta kërkesën që Bedri Spahiu të rizgjidhet anëtar i Byrosë Politike dhe pastaj mbështeta edhe propozimin që ai të emërohej sekretar i KQ të partisë". Unë i thashë Mehmet Shehut se në qoftë se akuzat e tij për tentenca dhe vijë oportuniste në prokurori janë të argumentuara mirë, atëhere ai, vetkuptohet, ka plotësisht të drejtë ta shtrojë çështjen në Byronë Politike dhe të këmbëngulë që kjo çështje të shqyrtohet. Mehmet Shehu premtoi se do të bisedojë edhe një herë me Enver Hoxhën për këtë çështje. Në fund të bisedës Mehmet Shehu më njoftoi se më 4 korrik të këtij viti, me propozimin e Enver Hoxhës, Byroja Politika vendosi tu japë gradën e gjeneralmajorit ish komandantit të Divizionit të "Mbrojtjes së Popullit" kolonelit Shefqet Peçi, shefit të Drejtorisë së Përgatitjes luftarake të ushtrisë kolonelit Tahir Kadare. Duke e ditur se kolonel Kadareja ka luajtur një rol të keq në Pleniumin VIII të KQ të partisë, në shkurt 1948, dhe së është përçues i vijës jugosllave në ushtrinë shqiptare, unë e pyeta Mehmet Shehun se kush ishte inisiatori i dhënies së gradës gjeneralmajor Tahir Kadaresë. Mehmet Shehu pohoi se Byroja Politike e mori vendimin për Tahir Kadarenë me propozimin e Enver Hoxhës. Me kaq biseda mori fund. Ambasadori i BRSS në Shqipëri D.S. Çuvakini.

Biseda e Çuvakinit me Omer Nishanin
Shënime lidhur me bisedën me kryetarin e presidiumit të Kuvendit Popullor të Shqipërisë Omer Nishani mbi arbitraritetin e organeve policore, mbi marrëdhëniet shqiptaro-jugosllave dhe sovjeto-shqiptare. Sot, më 7 dhjetor, në orën 10, unë prita në godinën e misionit kryetarin e Presidumit të Kuvendit Popullor të Republikës Popullore të Shqipërisë dr. Omer Nishani, me kërkesën e tij. Pasi tha se kishte kohë që dëshironte të takohej me të dërguarin sovjetik, Omer Nishani deklaroi se sot ai do të dëshironte "në një atmosferë miqësore të ndante me përfaqësuesin sovjetik përshtypjet e veta lidhur me ngjarjet që kanë ndodhur në vend gjatë kohëve të fundit". Ligjëratën e tij kryetari i Presidiumit të Kuvendit Popullor e filloi nga çështja lidhur me Kongresin e partisë. Duke u bërë në tërësi një vlerësim pozitiv punimeve të Kongresit të partisë, Omer Nishani deklaroi se tani masat e gjera të piopullit shqiptar jetojnë me shpresa: çfarë hapash praktike do të ndërmarrë qeveria për ndreqjen e gabimeve të lejuara në të kaluarën. Ai tha se pas demaskimit të veprimeve të paligjshme të organeve të sigurimit të shtetit, që i udhëhiqte Koçi Xoxe, populli mori frymë disi veçanërisht lehtë, ndjen njëfarë lehtësimi. Sipas fjalëve të tij, puna arrinte deri atje saqë njerëzit nuk kishin besim në vetvete, çdo njeri ishte i survejuar, njerëzit nuk donin të takonin me miqtë dhe të njohurit, duke u trembur se mos i ngjallnin dyshime "policisë së kudondodhur të Koçi Xoxes". Tani nuk është sekret, tha Omer Nishani, që organet e sigurimit të shtetit dhe Koçi Xoxe nuk i respektonin ligjet, ata e kishin harruar kushtetutën. Pa u paraqitur çfarëdoqoftë akuzash, njerëzit i rrasnin në burgje, i mbanin atje pa gjyq dhe hetime për shumë muaj, i rrihnin. Puna arriti deri në metoda të vërteta prej gangsteri, vërejti Omer Nishani, kur njerëzit "zhdukeshin" tamam në mes të ditës dhe askush s'dinte gjë për fatin e tyre. Pasi tha këto Omer Nishani aty për aty solli si shembull rastin me studentin Hatibi, i cili, siç u shpreh ai, u rrëmbye në mënyrë plotësisht gangsteriste dhe i cili, pa dyshim u vra pa gjyq dhe hetime. Omer Nishani më tej filloi të më flasë për censurën mbi letërkëmbimin privat nga ana e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Ai s'mungoi të deklaroi se si ishte vendosur censurë mbi letërkëmbimin e tij privat, si kontrollohej,- për këtë ai qe i bindur, - letërkëmbimi i vetë Enver Hoxhës etj. Të gjitha këto, vazhdoi Omer Nishani, ngjallën në popull një pakënaqësi të madhe. Çdo patriot i vërtetë i bënte vetes pyetjen legjitime:"A thua e tillë duhet të jetë demokracia popullore?" Megjithë që qeveria e tanishme ka ardhur në pushtet falë fitoreve të të gjithë popullit në luftën kundër pushtuesve, këtë popull nuk e llogarisin, zërit të tij s'ja venë veshin, thjesht qenë shkëputur prej tij. Të tillë njerëz si Koçi Xoxe, deklaroi Omer Nishani, kishin harruar që në rast të një rreziku të ri për vendin e tyre, udhëheqësve përsëri do t'u duhej t'i bëjnë thirrje popullit. Populli duhet respektuar, vazhdoi ai, me të duhet mbajtur kurdoherë lidhje, populli shqiptar i respekton ata udhëheqës që respektojnë lidhet dhe veprimet e të cilëve mbështeten në ligjet përkatëse. Ajo që përjetoi populli ynë gjatë viteve të fundit, tha Omer Nishani, është një natë e zezë në historinë e tij. Paligjshmëri të tillë, vërejti ai, nuk ka pasur as në kohën e "ballistëve". Pas kësaj Omer Nishani preku marrëdhënet shqiptaro-jugosllave. Ai deklaroi se nga raporti i Gogo Nushit për problemet ekonomike në kongresin e partisë, ai, sikurse i gjithë populli, mësoi shumë gjëra të tjera. Gogo Nushi, sipas fjalëve të tij, parashtroi mirë në kongres çështjen mbi përpjekjet e jugosllavëve për të vendosur këtu rregulla koloniale.

(vijon nesër)
( Përgatiti D.K.)

. . . .

[erzeni]

MOLOTOVI DHE Enveri (gazeta shqiptare)


..................................................
DOSSIER III

Gazeta publikon për herë të parë bisedën e Enver Hoxhës me Molotovin, Ministrin e Jashtëm të Bashkimit Sovjetik dhe mendimet e tij mbi gabimet e udhëheqjes shqiptare

Molotovi: "Enver, vetëvrasja e Nakos humbje për Shqipërinë dhe sovjetikët"


--------------------------------------------------------------------------------

Në pjesën e dytë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, u njohëm me bisedat e zhvilluara në mes ambasadorit sovjetik në Tiranë, Çuvakinit, me Enver Hoxhën dhe Omer Nishanin. Këto biseda janë marrë nga dokumentet e arkivave sovjetike të botuar në librin "EVROPA LINDORE në dokumentet e arkivave ruse, 1945-1953", pjesë nga i cili janë botuar së fundmi në Tiranë nga publicisti i njohur Ymer Minxhozi, me titullin "Letër e panjohur e Enver Hoxhës për Kosovën". Në pjesën e tretë dhe të fundit që botohet më poshtë në këtë shkrim, po publikojmë vazhdimin e bisedës së Enverit me Çuvakinin dhe bisëdën e Molotovit po me Enver Hoxhën.

(vijon nga numri i kaluar)

Tani është duke punuar një komision i posaçëm, të cilit i është ngarkuar detyra të studiojë të gjitha propozimet e bëra në plenium, t'i përgjithësojë ato dhe të hartojë projekt-vendimin përkatës për KQ. Duke folur për pleniumin Enver Hoxha nuk la pa folur edhe për veprimtarinë antiparti, siç u shpreh ai, të Nako Spiros, i cili prej vitesh po ndjek një politikë shumë të hollë e cila synon mënjanimin e elementëve punëtorë nga drejtimi i Partisë. Ai solli disa shembuj që tregojnë orvatjet e Nako Spiros, për të bërë që Enver Hoxha të zihet me Koçi Xoxen, orvatjet e tij, të Nako Spiros, për të ekzagjeruar gabimet e jugosllavëve etj. Sipas fjalëve të Enver Hoxhës, nga ana e Nako Spiros ka pasur orvatje të nxisin jugosllavët kundër Enver Hoxhës (biseda e Nako Spiros me të dërguarin jugosllav, Gjergja, në vitin 1946 dhe dhënia atij Gjergjës, e fjalimi të Enver Hoxhës lidhur me Pleniumin e Beratit të KQ të PKSH, në të cilin Enver Hoxha fajin për gabimet që u bënë në këtë plenum gjoja ua hidhte jugosllavëve; orvatja e Nako Spiros për të mbjellë mosbesim ndaj Enver Hoxhës nga ana e jugosllavëve gjatë bisedimeve vitin e kaluar me Kidriçin etj). Ndërkaq, vazhdoi Enver Hoxha, duke ndjekur këtë vijë të tij armiqësore për Partinë, Nako Spiro është përpjekur me çdo mënyrë të demostrojë qëndrimin e vet prosovjetik, ndonëse ai në fakt ka thënë shumë "gjëra jo të mira" në adresë të Bashkimit Sovjetik në rrethin e miqve të tij të ngushtë. Sipas fjalëve të tij, pas kthimit nga BRSS vitin e kaluar, Nako Spiro ka folur shumë keq për njerëzit sovjetikë, për kolkozet dhe fabrikat e vendit të sovjetëve, duke deklaruar se gjoja në ndërmarrjet italiane, të cilat i pat qëlluar të shikojë gjatë viteve të pushtimit, kishte shumë më tepër rregull sesa në ato sovjetike.

Enver Hoxha solli edhe disa shembuj të tjerë të qëndrimit antiparti të Nako Spiros, të cilat më parë ai s'i kish vënë re, ndonëse siç u shpreh ai, Nako Spiro konsiderohej i afërt me atë, Enver Hoxha filloi të kritikojë veten, duke deklaruar se një pjesë e madhe e fajit për gjithçka ndodhi, bie mbi të, që s'diti "ta nuhasë" në kohën e duhur Nako Spiron. "Vetëm tani,- tha Enver Hoxha,- kur ne e trajtuam në mënyrë shoqërore kritikën e gabimeve të drejtuesve tanë të veçuar, në Parti është arritur uniteti i plotë". Çështja e Nako Spiros, tha ai më tej, u mësoi shumë gjëra udhëhe-qësve të partisë shqiptare. (Eshtë shumë sinjifikative që kur Enver Hoxha thoshte gjithë këto, Koçi Xoxja përpiqej të tregonte se ai për çdo gjë ishte solidar me Enver Hoxhën). "Për të gjitha këto çështje,- deklaroi Enver Hoxha,- ne kemi informuar me hollësi përfaqësuesin e KQ të Partisë Bolshevike, shokun Petrov, të cilit i kemi dhënë të gjitha materialet e nevojshme". Enver Hoxha dhe Koçi Xoxja deklaruan se Partia Komuniste Shqiptare, duke u çliruar nga të tillë elementë si Nako Spiro, është bërë më e fortë, kurse udhëheqja e saj, më kompakte. Në mbyllje Koçi Xoxe na njoftoi disa shifra që flisnin për shtimin e rradhëve të Partisë. Ai deklaroi se tani në rradhët e partisë numërohen mbi 22 mijë anëtarë, dhe afro 14,5 mijë kandidatë; rinia komuniste sipas fjalëve të tij, numëron rradhët e veta afro 31 mijë anëtarë.

Në mbarim të bisedës Enver Hoxha dhe Koçi Xoxe më fluan të haja drekën me ta. Pasi i falenderova, nuk e kundështova ftesën. I dërguari i BRSS në Shqipëri D.S. Çuvakin

Biseda e Enverit me Molotovin
Nga ditari i V.M. Molotivit. Shënime nga biseda me E.Hoxhën mbi marrëdhëniet shqiptaro-jugosllave. Pas shkëmbimit të përshëndetjeve, Hoxha falenderoi Molotovin për pritjen. Ai thotë se e di sesa i zënë me punë është Molotivi këto ditë. Molotivi e pyet Hoxhën nëse e vlerëson të përshtatshme thirrjen në kohën e tanishme të Konferencës së tetë shteteve. Hoxha përgjigjet me miratim. Molotivi pyet lidhur me mendimin që ka Hoxha mbi projektin e Deklaratës së Ministrave të Jashtëm të tetë shteteve. Hoxha thotë se ai nuk pati mundësi të njihet menjëherë me dokumentin, sepse ai nuk ishte përkthyer në frëngjisht. Molotivi pyet nëse është përkthyer tashmë apo jo. Hoxha përgjigjet se sapo e ka marrë përkthimin dhe projekt-deklarata i duket shumë e mirë. Molotovi thotë se Konferenca u thirr me nxitim, por duhej vepruar shpejt. "Nuk patëm kohë për punë përgatitore. Megjithatë, le të shpres-ojmë se nuk do të na kalojnë gabime serioze". Hoxha thotë se dëshiron t'i tregojë Molotivit mbi gjendjen në Shqipëri. Letra e KQ të PK (b) të Bashkimit Sovjetik e shpëtoi Shqipërinë nga një rrezik i madh. Shqipëria dhe Partia Komuniste Shqiptare u kërcënuan seriozisht si rezultat i veprimeve të kuadrove udhëheqëse jugosllave. Molotivi theksoi se kjo është e vërtetë. Hoxha thotë se udhëheqësit e PK të Shqipërisë i besuan plotësisht KQ të PK Jugosllave dhe veçanërisht Titos. Ata ishin të bindur se kjo është në përputhje me porositë e KQ të PK (b) të Bashkimit Sovjetik. Udhëheqësit shqiptarë e kanë informuar KQ të PK (b) të Bashkimit Sovjetik mbi qëndrimin e tyre. Hoxha kujton se ai, Hoxha, në takimin e parë që ka patur me Molotovin në Paris, i ka folur për marrëdhëniet e Shqipërisë me Jugosllavinë. Kjo çështje është shqyrtuar gjithashtu gjatë qëndrimit të Hoxhës në Moskë. Hoxha thotë se Letra e KQ të PK (b) të Bashkimit Sovjetik, i dha mundësinë udhëheqjes shqiptare të kuptojë se cila ishte, në të vërtetë, linja e PKJ. Për të bërë të mundur realizimin e kësaj linje, KQ i PKJ u përpoq, para së gjithash, të prishte unitetin në udhëheqjen e Partisë Komuniste Shqiptare, të dëmtonte autoritetin e disa udhëheqësve shqiptarë. Partia Komuniste Shqiptare është akoma shumë e re. Kuadrot udhëheqëse nuk kanë përgatitjen e mjaftueshme markiste-leniniste. Na mungon, në fakt, klasa punëtore. Megjithatë, Partia ka jo pak përvojë lufte. Në kohën e Luftës, ajo luftoi për çlirimin e Shqipërisë me trimëri të madhe dhe besim të pakufishëm te Bashkimi Sovjetik. Ajo kishte edhe gabime, por ai, Hoxha, mendon se ato nuk kanë qenë gabime parimore. Gjatë Luftës nuk ka patur lidhje midis udhëheqjes së Partisë Komuniste të Shqipërisë dhe KQ të PK të Jugosllavisë. Në fakt, në Shqipëri, gjendej Popoviçi që mbahej rob nga italianët dhe e çliruan shqiptarët. Popoviçi u bëri shërbime komunistëve shqiptarë, por ai nuk ishte përfaqësuesi zyrtar i KQ të PK të Jugosllavisë. Në prag të çlirimit të Shqipërisë, PK e Jugosllavisë dërgoi përfaqësuesin e saj zyrtar. Me këtë rast, jugosllavët thanë se detyra e këtij përfaqësuesi ishte, para së gjithash, të ndihmonte shqiptarët në çështjen e organizimit të Qeverisë. Në fakt, qëllimi i tij ishte të mënjanonte ish-udhëheqësit e Partisë dhe të zgjidhte në udhëheqje, njerëzit që u pëlqenin jugosllavëve. Jugosllavët përhapën përshtypjen se udhëheqësit e Partisë Komuniste Shqiptare kishin bërë një sërë gabimesh. Midis të tjerash, ata e akuzonin udhëheqjen e Partisë Komuniste Shqiptare se ajo përpiqej të vepronte e pavarur nga Komiteti Qëndror i PK të Jugosllavisë. Në lidhje me Kosovën, jugosllavët e akuzuan udhëheqjen shqiptare për shovinizëm. Më tej, Hoxha tha se, sipas mendimit të tij, jugosllavët i arritën qëllimet e tye: në prag të çlirimit të Shqipërisë përbërja e Komitetit Qëndror të PKSH qe formuar në atë mënyrë siç u interesonte synimeve jugosllave. Jugosllavët arritën ta përçajnë udhëheqjen e Partisë Komuniste Shqiptare. Jugosllavët synonin të arrinin deri atje sa që KQ i PKSH të udhëhiqej vetëm nga direktivat e KQ të PKJ. Shqiptarët ecën në bashkëpunim të ngushtë me jugosllavët. Momenti kthesë në marrëdhëniet shqiptaro-jugosllave qe vizita e udhëheqësve shqiptarë në Moskë. Hoxha tha e kur ai u kthye nga Moska, pa se në Shqipëri ishte krijuar një situatë e rëndë. Jugosllavët filluan t'i akuzonin shqiptarët për ndryshim të politikës. Ata i akuzuan udhëheqësit shqiptarë për politikë antijugosllave. Madje, jugosllavët përdorën edhe shantazhet. Ata i akuzuan udhëheqësit shqiptarë se një numër institucionesh në Shqipëri, gjoja, ishin hequr portretet e Titos. Në bisedë me të ngarkuarin me punë të Jugosllavisë, Hoxha i ka deklaruar atij se këto akuza nuk kanë asnjë bazë. Jugosllavët filluan edhe sulmet kundër politikës ekonomike të Shqipërisë. Para se të shkonin në Moskë, shqiptarët u dorëzuan jugosllavëve planin e tyre pesëvjeçar. Për një kohë të gjatë nuk erdhi asnjë përgjigje nga ana e jugosllavëve. Kur pas një kohe erdhi përgjigja ajo përmbante një kritikë shumë të ashpër. Jugosllavët e akuzonin Shqipërinë se po synonte drejt autarkisë. Madje, ata thonin se marrëdhëniet e Jugosllavisë me vendet e tjera të Demokracive Popullore, sidomos me Bullgarinë, ishin shumë më të mira se marrëdhëniet me Shqipërinë. Jugosllavët ia shprehën hapur pakënaqësitë Nako Spiros. Ata dhanë të kuptohet se, sipas mendimit të tyre, në veprimtarinë e Komiteitt Qëndror të PKSH ndjehej dora e armikut. U krijua situatë e rëndë. Kritikat e jugosllaveve në adresë të Partisë Komuniste të Shqipërisë kishin karakter të hapur armiqësor. PKSH nuk shikohej si parti komuniste e pavarur. Gjendja në vetë Komitetin Qëndror të saj u bë tepër e ndërlikuar. Në këto momente ndodhi një ngjarje e hidhur: vetëvrasja e Nako Spiros. Molotovi thotë: "Tek ne është krijuar përshtypja se në personin e Nako Spiros, Shqipëria humbi një kuadër të mirë dhe mik të bashkimit Sovjetik". Hoxha përgjigjet se Nako Spiro, me sa duket, është viktimë e intrigave jugosllave. Megjithatë, Hoxha mendonte se Spiro ishte egoist. Molotovi thotë se ashtu ka mundësi të jetë. Hoxha vazhdon duke thënë se egoizmi i Spiros edhe mund të falet, po të marrim parasysh intrigat jugosllave. Hoxha thotë se ai në ato momente bëri gabime duke iu dhënë influencën jugosllave. Ai i besoi kritikat jugosllave. Të gjitha rrethanat, duke përfshirë edhe qëndrimin e Koçi Xoxes, sollën si rezultat edhe qëndrimin armiqësor të tij, Hoxhës, ndaj Nako Spiros. Vetë-vrasja e Spiros, sikur e justifikoi këtë qëndrim. Molotivi thekson se, vetëvrasja e Spiros vlen të shqyrtohet. Një veprim i tillë nuk është i denëj për komunistin. Molotovi thekson se në atë kohë, jugosllavët bënë presion të madh mbi Hoxhën. Hoxha bie dakord. Ai thotë se jugosllavët artificialisht i ashpërsuan marrëdhëniet me Shqipërinë. Akuzat për autarki ishin absurde. Molotivi thotë se, nëqoftëse Shqipëria synon të ecë përpara, atëhere ajo duhet të zhvillojë marrëdhënie me vendet e tjera, duke përfshirë edhe marrëdhëniet ekonomike. Hoxha thotë se jugosllavët nuk e duan këtë. Politika e tyre në drejtim të Shqipërisë është politikë koloniale. Molotovi thotë se ky mendim është plotësisht i drejtë. Jugosllavët me të vërtetë bëjnë politikë koloniale në drejtim të Shqipërisë. Hoxha, për të mbështetur mendimet e tij, tregon faktin e mëposhtëm: Jugosll-avët premtuan t'i jepnin Shqipërisë pajisjet e domosdoshme për nxjerrjen e naftës. Megjithatë, ata nuk e mbajtën premtimin e dhënë. Kur shqiptarët iu drejtuan atyre lidhur me këtë problem, jugosllavët u përgjigjën duke thënë se shqiptarët s'kanë pse të shqetësohen, sepse edhe po të pakësohet nxjerrja e naftës, nga kjo do të humbasë vetëm Jugosllavia. Në këtë mënyrë, thotë Hoxha, jugosllavët marrin parasysh vetëm interesat e tyre. Ata nuk duan ta kuptojnë se vetë Shqipëria është e interesuar për shtimin e naftës dhe, përgjithësisht, për rritjen e ekonomisë. Molotivi i kërkon ndjesë Hoxhës meqë nuk mund ta vazhdojë më tej këtë bisedë për shkak se atij i duhet të marrë pjesë në Komisionin e Redaktimit të Deklaratës. Me çlirimin nga influenca e jugosllavëve të këqinj. Molotivi thotë se midis jugosll-avëve ka edhe njerëz të mirë.

(Përgatiti D.K.)
...........................

Dje na humbi nji pjes nga ky Dosier.

[erzeni]

gaz55

,,,,,,,,,,,

Dy letra për Dosjen:"Hetim i ri për vrasjen e Mehmet Shehut"

Enver Hoxha bëri mirë që e vrau Mehmet Shehun

Nga Ago Islami

Ish-partizan

Jam duke lexuar me vëmendje Dosjen:"Hetim i ri për vrasjen e Mehmet Shehut". Në mënyrën si interpretoni juve faktet ka gjëra të reja po asnjëra prej tyre nuk i leverdis partizanëve dhe komunistëve të vërtetë. Enver Hoxha e dinte mirë kë vriste, kë dënonte në burg, kë falte dhe kë nxirrte në fletërrufe.

Duke qenë se Mehmet Shehu ishte kryeministër, të gjitha nderet që i bënte partia dhe të gjitha lezetet e jetës që kalonte si byroist, ishin të ëmbla dhe të mëdha, atëhere po kaq të ëmbla dhe të mëdha do të thosha në të kundërt do të ishin edhe pasojat.

A i pëlqente Mehmet Shehut të quhej komandant legjendar i Brigadës së I-rë? Po kur fejoi djalin me vajzën e armikut?Çfarë priste ai, ta lavdëronte Enver Hoxha? Kështu që mirë ia bëri që e vrau edhe po e pati vrarë, Se me thënë të drejtë unë si ish- partizan nuk e besoj që ai të vriste vehten, por ama edhe partia dhe shoku Enver nuk mund të gënjenin kurrë. Sa për Ramiz Alinë, atij mund t'i ketë leverdisur që Mehmeti të mos jetë. Ky është fat që ia solli Perëndia në derë, meqë i mori koka erë Mehmet Shehut. Prandaj gjërat t'i themi ashtu siç i ka thënë partia.Se të gjithë mendojnë që partia s'është, por nuk kanë sy prandaj mendojnë kështu. Partia është kudo edhe tani. Ka gazetat dhe televizionet e veta. Daç të vijë kapitalizmi daç të iki.

Sa për lidhjet e partisë dhe të shokut Enver me Jugosllavinë, shoku Enver e shante dy herë në javë Titon. Si mund ta shash një njeri kur je i lidhur me të? Ç'janë këto që thoni e na bëni nëpër gazeta. Sa më shumë kohë shkon, më shumë provohet se shoku Enver ka pasur të drejtë. Dhe ju na qani për Mehmet Shehun. Trim ka qenë Mehmet Shehu por edhe kriminel ka qenë. Edhe djemtë i morën rrugë të keqe. Ai që punonte në Durrës tek televizorët shpiku antenat për të kapur stacionet e huaja. Pse s'e dinte partia këtë? Në kohën e duhur ia tregoi vendin edhe atij. Kështu që ju shkruani ne do të lexojmë. Por dakord s'jemi ama.

Njeriu që gënjen më ëmbël në Botë është Ramiz Alia

Nga Çelo Çelometa

Më lexoi im nip për punën e Mehmet Shehut që ju e molloisni në gazetë. Më thanë që jeni gazetë me anë nga Sali Berisha. Ky doli burrë i ndershëm në fund, por unë nuk dua asnjë politikan. Nashti aty ku gazeta rrëfen se ç'ka thënë Ramiz Alia për Mehmenë, unë ju them haptas se Ramizi është njeriu që gënjen më ëmbël në botë. Ky njeri ta bën rrugën jeshil e bukuri dhe dërrasën hallvë. Po si thotë ky që partia vetëm një vërrejtje do i hiqte Mehmetit? Ramizi e ul gradën e muhabetit, se grada e muhabetit të Mehmetit ishte shumë e lartë, dmth. të ikte koka. Ramizi thotë vërrejtje. Po ç'vërrejtje o ditëzi? Atenesh me vërrejtje një komunist i thjeshtë a një brigadier dhe hiqte të zinjtë e ullirit dhe merrte shtëpia perrupinë.Kush ja ha Ramizit këto gjëra. Vetëm se unë me atë rradakën teme them që Ramizi e kanë pyetur gjithnjë ata gazetarë që Ramizi i ka të tijët. Ata e hapin gojën si peshku kur i gënjen Ramizi. Turp i madh. Mehmeti u vu në grykë të topit nga partia dhe byroja politike që ju qep me bukë në trastë. E përse ju vu. Për punën e fejesës së çunit thoni ju? Por jo o fare. Po të jetë sa nuse e çupa u martuan aty me njerëz me biografi të keqe. Enver Hoxha ishte vetë me biografi të keqe. Borgjez ka qenë. Ua hodhi borgjezëve dhe u bë sikur i dhimbseshin njerëzit e varfër. Unë them se gjithë historia ishte që të hiqesh Mehmeti se ishte gurë në rrugë për të kaluar Ramizi.

Gjithë kjo histori shpjegohet vetëm kështu. Mirëpo Ramizi ka fuqi akoma. Ka lidhur shumë njerëz. Vetëm kur të hapen dokumenat e të dalë se ç'kanë bërë kta si mynafik të serbit. Të fala dhe gërmojeni, gërmojeni këtë punë, se nuk keni për të gjetur aty qenin e ngordhur, por një haznë me informata

*** Pse në mëngjesin e 19 dhjetorit u thirrën tre ish-ushtarakë madhorë nga Kadri Hazbiu dhe Ramiz Alia

Nga Bekim Dishnica

Burime nga dëshmitarë të ngjarjes së 18 dhjetorit 1981 bëjnë të ditur se duke u gdhirë 19 në orën 4 të mëngjesit me urdhër të Kadri Hazbiut u thirrën në shtëpinë e Mehmet Shehut, në vilën ku kishte ndodhur krimi, tre ish- ushtarakë madhorë, të cilët ishin njëherësh nga të paktët që kishin shpëtuar prej goditjes famëkeqe të grupit të ushtrisë. Me thënë të drejtën, të tre ish- ushtarakët ishin njerëz të ndershëm dhe nga ata që e besonin verbërisht partinë dhe Enver Hoxhën. Sigurisht ata gëzonin simpatinë dhe besimin absolut jo vetëm të Enver Hoxhës por edhe të Ramiz Alisë. Natyrisht duhet thënë gjithashtu se të tre ish- ushtarakët kishin studiuar në Bashkimin Sovjetik, madje njëri kish kaluar shpesh në linjën e Beogradit. Për të mos hamendësuar lidhje agjenturore për tre ish- ushtarakët duhet thënë se ata i thirri projekti i Ramiz Alisë, i cili ishte shumë diabolik. Meqë autoriteti i këtyre tre njerëzve ishte i lartë në radhët edhe të ushtrisë efektive,por dhe gjithë spektrit veterano-ushtarak në lirim,ata u ushqyen me "shqetësimin e madh" që kishte partia, shoku Enver me ngjarjen e porsandodhur. Në radhë të parë, vetë këta njerëz ishin simpatizantë të Mehmet Shehut. Dhe ishte pak e vështirë të besonin në tradhtira e banalitete propagandistike kundër tij.Pra, këta duke u thirrur në një orë të pazakontë, duke u thirrur në vendin e ngjarjes, në prezencë të ministrit të Mbrojtjes dhe duke ardhur aty vetë Ramiz Alia për t'i takuar, në radhë të parë vetëpranuan që Mehmet Shehu "me vetëvrasjen" ishte një disfatist. Jeta e tre ish -ushtarakëve nuk e pranonte vetëvrasjen si rrugëzgjidhje. Dhe ata automatikisht

u renditën në krahun e interesit të partisë që konkretisht dhe praktikisht ishte interesi i Ramizit.

Duke qenë se Ramizi atyre u mbajti një fjalë për t'u treguar se ata ishin zgjedhur si njerëzit, përafërsisht si avokatët e së vërtetës lidhur me këtë ngjarje, ata u obliguan në mënyrë të natyrshme drejt një fushate sqaruese në mjediset që kishin influencë.

Psikologjikisht duke qenë se ata hynë tek të zgjedhurit dhe qenë të parët që shkelën në katin e parë të vilës vrasëse, u shokuan dhe për një kohë të gjatë e ndjenin vehten si protagonistë kryesorë të sulmit mbi armikun e fundit të zbuluar nga partia.

Mirëpo shumë shpejt u ndodhën përpara arrestimit të Kadriut, por ndërkaq ishin prononcuar aq thellë sa s'mund t'i vriste asnjë lloj ndërgjegjeje, pale të vepronin në të kundërt.

Thirrja e këtyre tre ish- ushtarakëve është një moment i rëndësishëm për sqarimin e situatës dhe megaplanit të vrasjes së Mehmetit. Praktikisht, të tre nuk kanë bërë pjesë në lobin e lebërve të ushtrisë të Mehmetit apo të Beqirit. Përkundrazi, kanë qenë shumë afër Ramizit, por në hije dhe njëri prej tyre i përkiste krahut verilindor të Shqipërisë.

Duke hedhur këtë episod, ne vetëm hapim një shteg për analizat më të thella në ditët dhe vitet që vijnë. Problemi i vrasjes së Mehmet Shehut do të jetë gjithnjë një pikë që ngre temperaturën e politikës shqiptare.

............

[erzeni]

Nga Gaz55.
.................


Dyshimet e mjekut francez të Enver Hoxhës për (vetë) vrasjen e
Mehmet Shehut


Dihet tashmë nga të gjithë që Enver Hoxha krahas shumë mjekëve që e kuronin atë nga zemra kishte edhe një mjek të shquar francez të quajtur Pol Milliez. Në duat e këtij mjeku të talentuar kaluan disa nga udhëheqësit më të lartë komunistë shqiptarë si Mehmet Shehu, Hysni Kapo, Adil Çarçani etj. Sipas një shkrimi të botuar në revistën "Klan" të datës 28 maj 2000, mendohet se "zonja shqiptare' që i ka propozuar "të vizitonte një udhëheqës komunist" ka qenë Fiqirete Shehu.

Milliez e vizitoi shumë herë Shqipërinë dhe lidhi miqësi me dy udhëheqësit komunistë shqiptarë, Enver Hoxha dhe Mehmet Shehu, të cilëve ju dërgonte rregullisht librat e botuar prej tij në Francë. Në vitin 1983 Milliez dërgoi vetëm një kopje të librit të tij të ri filozofiko ‑ teologjik të quajtuar "Për një përdorim të mirë të jetës dhe vdekjes". Kuptohet libri i dërgohej vetëm Enver Hoxhës pasi Mehmeti kishte vdekur. Në kapitullin për vetëvrasjet Milliez shkruante:

"Vetëvrasja tek politikanët, është më tepër vrasje sesa vetëvrasje. Tek politikanët nuk mund të bëhet fjalë për të vrarë veten. Kështu i ndoshi një mikut tim në një vend të lindjes. Me të bëja shpesh biseda të ndaluara për vendin e tij, duke filluar që nga teologjia, filozofia dhe pikëpamjet politike. Për habinë time ai vrau veten. Me keqardhje edhe sot e kësaj dite nuk e di shkakun e varasjes së tij dhe kam frikë se sa të jem gjallë nuk do ta marr vesh".

Si drejtues edhe i shoqatës së miqësisë "Francë ‑ Shqipëri", Milliez kishte shkuar disa herë në ambasadën shqiptare në Paris për të kërkuar shpjegime për shkaqet e vdekjes së mikut të tij Mehmet Shehu. Merret vesh se ai ka qenë i pakënaqur nga përgjigja zytare që i kanë ofruar autoritetet e ambasadës. Kjo solli edhe një lloj ftohjeje midis tij dhe udhëheqjes komuniste, gjë që u pa edhe në marrëdhëniet e mëpasme të tyre. Për herë të fundit Millez u pa në Tiranë në vitin 1984 në festimet e nëntorit të këtij viti. Vdiq dhjetë vjet më vonë në vitin 1994 në Paris.

Dëshmia e drejtorit të Drejtorisë së Parë të Sigurimit të Shtetit në vitin 1981

Më 8 maj 2002 e vijim, ka filluar dëshiminë e tij për gazetën "Republika", të nxitur fillimisht si replikë ndaj një personi, ish drejtori i Drejtorisë së Parë të Sigurimit të Shtetit në kohën kur është (vetë)vrarë Mehmet Shehu, Kadri Gojashi. Personi në fjalë pas ngjarjeve të fundvitit 1981 është transferuar më pas në Gramsh me detyrën e kryetarit të degës së Punëve të Brendshme të këtij rrethi dhe pas shkarkimit ka qenë i internuar në qytetin e Gramshit ku ka punuar si punëtor krahu.

Për funksionin që kishte pasur ashtu si edhe të tjerët, Gojashi ishte akuzuar nga partia se i kishte munguar vigjilenca dhe se komplotin e Mehmet Shehut e kishte zbuluar "vigjilenca e partisë dhe Enver Hoxhës".

Të bën përshtypje fakti se për oficerët madhorë të Sigurimit të Shtetit si Gojashi, kishte qenë i ndaluar dëgjimi i fjalës së incizuar të Mehmet Shehut në mbledhjen e Byrosë Politike. Kadri Gojashi ndër të tjera thotë:

"Më duhet të theksoj një fakt interesant që binte në sy, tjetër punë se për të qenë të sinqertë dikush nga ne nuk guxonte ta komentonte. Nga shiriti i magnetofonit nuk ishte fshirë vetëm fjala e gjatë e Mehmet Shehut por edhe komunikimet e tij me anëtarë të tjerë të Byrosë Politike. Mbaj mend që edhe ata të urtët e më të bindurit, që më parë nuk guxonin të debatonin me Mehmetin, ishin tepër agresivë në pyetjet e tyre".

Gojashi më tej thotë:

"Fillova të kuptoj se rënia e Mehmet Shehut kishte filluar shumë kohë më parë....Enver Hoxha e udhëhoqi personalisht dhe me shumë kujdes hap pas hapi të gjithë procesin që çoi në vetëvrasjen e Mehmet Shehut. Prej kohësh ai kishte filluar të ngrinte rreth tij "murin e izolimit" të kryeministrit".

Sipas Gojashit, Shehut i ishte prerë edhe mundësia për të marrë informacionin e duhur nga Ministria e Brendshme (ku zërin më të rëndësishëm e kishte Sigurimi) qysh në korrik 1981. Para zhvillimit të kongresit të 8‑të të PPSH‑së Mehmet Shehu ishte edhe sekretar i partisë dhe si i tillë gjysmën e ditës e kalonte në zyrën e tij në selinë e Komitetit Qendror të partisë. Mirëpo në korrik 1981, Ministria e Punëve të Brendshme, si rrallë herë në veprimtarinë e saj, e decentralizoi informacoinin e saj duke e specifikuar raportimin e saj në fusha të caktuara si në atë të ekonomisë, politikës, ushtrisë etj. Informacionin më të rëndësishëm të kësaj platforme të re e siguroi Ramiz Alia. Mehmetit si sekretar i ra për pjesë një informacion jo me rëndësinë e atij të Ramizit.

Kjo mënyrë e veçantë dhe e pashpjegueshme funksionoi vetëm në muajt e fundit të qeverisë së Mehmet Shehut.

Rruga e Ramiz Alisë drejt pushtetit.

Si hipi në krye të piramidës "djali me zë të hollë"?

Natyrisht kur ishin në jetë emrat e Beqir Ballukut, Hysni Kapos, Kadri Hazbiut apo Mehmet Shehut, nuk mund të mendohej apo të merrej me mend në opinion se trashëgimtar i pushtetit të Enver Hoxhës mund të ishte Ramiz Alia.

Po kush ishte "djali me zë të hollë"?

Ramiz Alia kishte lindur në Shkodër më 18 tetor 1925 në një familje të varfër. Në kohën e monarkisë zogiste, babai i tij Taip Alia ishte vendosur në Tiranë dhe punonte në punë të rëndomta ku herë herës ndihmohej nga biri i tij Ramiz. Gjatë kohës që Ramizi kryete gjimnazin në Tiranë fillimisht kishte qenë fashist në bindje. Më vonë pasi ishte konvertuar në komunist, ishte burgosur disa herë nga regjimi i atëhershëm për këto pikpamje të tij. Megjthatë në të gjitha rastet Alia ishte liruar falë miqësisë që kishin njerëzit e tij me prefektin e Tiranës Qazim Mulleti. Gjatë luftës Alia kishte qenë sekretar i rinisë komuniste për Beratin. Në mes të viti 1944 pas përfundimit të një kursi ishte emëruar si anëtar i seksionit politik të Brigadës së 7‑të. Në dhjetor 1944, me urdhër të Enver Hoxhës, Ramiz Alia u emërua komisar politik i Divizionit të V‑të që gjendej në kosovë për të ndihmuar planet serbomadhe në nënshtrimin e Kosovës dhe aneksimin e saj tek Jugosllavia. Në këtë pikë personi i Ramiz Alisë ishte një individ që kishte nam të mirë në qarqet jugosllave si një njeri që nuk iu ishte ishte dridhur dora aspask në krime kundër shqiptarëve të Kosovës. Në të gjithë udhëheqësit e Shqipërisë, e sidomos nga ata të pretendimit të pushtetit kryesor, emri i Ramiz Alisë ka qenë më i shquari për zellin e tij serbofil. Nga ana tjetër duhet theksuar se tek gjithë udhëheqja e PPSH‑së, ekzistonin ndjenja të fuqishme sllavofile deri në vënie të tyre në shërbim të agjenturave të tilla si UDB‑ja, KGB‑ja etj.

Është për t`u habitur gjithashtu që Ramiz Alia nuk u provua kurrë si duhet në ekzekutivin shqiptar nga Enver Hoxha. Vetëm në qershor 1955 Ramiz Alia zuri vendin e Bedri Spahiut si ministër i Kulturës dhe Arsimit, post të cilin e mbajti deri në vitin 1958.

Alia plotësonte më mirë kushtet e kërkuara nga Enver Hoxha. Ishte servil e shërbëtor i bindur tej çdo parashikimi i Hoxhës dhe jepte garanci për ruajtjen e familjes Hoxha dhe vërvitjen e mëtejshme dhe pa probleme të Shqipërisë në orbitën jugosllave.

Në këtë mënyrë "djali me zë të hollë", siç quhej ai nga Enveri, ka plotësuar shumë kushte për familjen Hoxha.

Një favor tjetër për "djalin me zë të hollë" ishte edhe lidhja e një krushqie midis familjeve Hoxha e Alia.

Në mes të vitit 1974, Ramiz Alia ia kishte dalë të bënte një krushqi mjaft domethënëse dhe fitimprurëse me famijen Hoxha. Vajza e vëllait të tij Reshatit, Teuta, u fejua me djalin e madh të Enver Hoxhës, Ilirin. Tashmë Ramiz Alia ishte njeri i shtëpisë së Enverit dhe duke shtuar këtu edhe servilizmin deri natyral de hipokrit të tij, ai ishte personi më i afërt dhe më i besueshëm për Enver Hoxhën qysh në kohën kur akoma nuk kishin vdekur Hysni Kapo dhe Mehmet Shehu.

Reshat Alia, vëlla i Ramizit, punonte në atë kohë në Arkivin e Shtetit, ndërsa gruaja e tij punonte në një pikë të rëndësishme financiare të vendit siç ishte sektori i pranimit të arit nga Rubiku.

Në rrethana të tilla ambicja e Ramiz Alisë për pushtet rritej dita ‑ ditës. Nga ana tjetër rivali i tij Mehmet Shehu nuk kishte asnjë lidhje krushqie me Enver Hoxhën apo "shokët e tjerë të Byrosë". Nga kjo pikpamje Mehmet Shehu nuk kishte shfrytëzuar aspak shanset që të jepnin martesat me karakter politik brenda të ashtuquajturit "Bllok". Në funksion të hirearkisë së re komuniste, u krijua edhe infrastruktura e nevojshme që do të mbështeste Ramiz Alinë në detyrën e tij të pritshme. Kjo gjë u duk edhe më mirë në kongreset e PPSH‑së të viteve 1976, 1981 dhe 1986. Dhe ja më konkretisht si u paraqit gjendja në kongreset e këtyre viteve.

Në kongresin e 7‑të të PPSH‑së (1 ‑ 7 nëntor 1976), zgjodhën këta anëtarë të Byrosë Politike: Enver Hoxha, Adil Çarçani, Haki Toska, Hekuran Isai, Hysni Kapo, Kadri Hazbiu, Manush Myftiu, Mehmet Shehu, Pali Miska, Ramiz Alia, Rita Marko dhe Spiro Koleka (renditja e emrave në këtë rast dhe rastet e mëposhtme është sipas shtypit të PPSH‑së). Natyrisht që njeri nga këta do të ishte trashëgimtar i Enver Hoxhës pas vdekjes së pritshme të tij. Në ndryshim nga kongresi paraardhës i PPSH‑së (1 ‑ 7 nëntor 1973), ishte eliminuar një kandidat potencial por që gjithsesi nuk mendohej fare se mund të zëvendësonte Hoxhën si Beqir Balluku.

Në kongresin e 8‑të të PPSH‑së, që u zhvillua më 1 ‑ 7 nëntor 1981 u zhgjodh kjo Byro Politike: Enver Hoxha, Adil Çarçani, Hajredin Çeliku, Hekuran Isai, Kadri Hazbiu, Lenka Çuko, Manush Myftiu, Mehmet Shehu, Muho Asllani, Pali Miska, Ramiz Alia, Rita Marko, Simon Stefani. Sekretarë të KQ të PPSH‑së u zgjodhën Enver Hoxha, Hekuran Isai, Ramiz Alia dhe Simon Stefani.

Në krahasim me kongresin paraardhës anëtarë të rinj të Byrosë Politike ishin Lenka Çuko, Muho Asllani, Hajredin Çeliku dhe Simon Stefani

Pasi u kryen eliminimet tashmë të njohura, në kongresin e 9‑të të PPSH‑së (3 ‑ 8 nëntor 1986) që u quajt edhe "kongresi i vazhdimësisë" enveriste, u zgjodhën anëtarë të Byrosë Politike këta "shokë": Ramiz Alia, Adil Çarçani, Besnik Bekteshi, Foto Çami, Hajredin Çeliku, Lenka Çuko, Manush Myftiu, Muho Asllani, Pali Miska, Prokop Murra, Rita Marko dhe Simon Stefani. Sekretarë të KQ të PPSH‑së u zgjodhën Ramiz Alia, Foto Çami, Lenka Çuko, Simon Stefani dhe Vangjel Çërrava.

Në krahasim me kongresin paraardhës, "shokët e rinj" të Byrosë Politike ishin Prokop Murra, Besnik Bekteshi dhe Foto Çami.

Padyshim që në vitet kur "spastroheshin grupet armiqësore" të Mehmet Shehut, Kadri Hazbiut, Feçor Shehut etj, u pa qartë se njeriu që po i afrohej pushtetit të ardhshëm pas vdekjes së pritshme të Hoxhës ishte Ramiz Alia. Ky i fundit kishte qenë në krye të të gjitha lojrave politike të organizura nga Enver Hoxha kundër Shehut, Hazbiut etj.

Në kongresin e 8‑të të PPSH‑së të zhvilluar në nëntor 1981, Ramiz Alia siç e thamë edhe më lart u zgjodh sekretar i i KQ të PPSH‑së. Ai shihet në pjesën më të madhe të jetës politike të vendit si dhe në veprimtari të ndryshme të organizuara atëherë. Në këtë mënyrë po përgatitej figura e Ramiz Alisë si udhëheqës shteti.

Më 25 gusht 1982 Ramiz Alia uroi përvjetorin 40‑të të gazetës "Zëri i Popullit" dhe më 15 shtator të po këtij viti mori pjesë në mbledhjen jubilare të Këshillit të Përgjithshëm të Frontit Demokratik ku u shfaq në krah të Enver Hoxhës.

Më 2 nëntor 1982 Ramiz Alia përuroi Muzeun Kombëtar "Gjergj Kastrioti ‑ Skënderbeu" në Krujë. Me këtë rast preu edhe shiritin e përurimit në ceremoninë e zhvilluar këtu. Të pranishëm në këtë ngjarje veç Alisë kanë qenë edhe Adil Çarçani dhe Nexhmije Hoxha.

Në prag të "zgjedhjeve për Kuvendin Popullor darës të 14 nëntor 1982, Enver Hoxha mbajti si zakonisht fjalën e tij përpara zgjedhësve. Këtë herë ai foli nga salla e seancave plenare të Kuvendit Popullor. Në fjalën e tij Enver Hoxha, duke u mbështetur edhe tek "tabloja sinoptike për veprimtarinë agjenturore të armikut Mehmet Shehu", e sulmoi mjaft ashpër ish numurin 2 të Shqipërisë. Ai e cilësoi atë agjent të UDB‑së, CIA‑s, KGB‑së etj, madje theksoi se UDB‑ja e kishte detyruar Shehun të vriste Enver Hoxhës.

Pas përfundimit të fortunës së madhe politike që mori kokën e kryeministrit dhe disa ministrave, dhe pas zhvillimit të "zgjedhjeve" të 14 nëntorit 1982, Ramiz Alia u zgjodh në krye të shtetit shqiptar. Padyshim që kjo nuk mund të ishte rastësi.

Presidiumi i Kuvendit Popullor i "zgjedhur" më 22 nëntor 1982 kishte disa të veçanta. Për herë të parë në përbërje të presidimumit mungonin Enver Hoxha (që do të vdiste pas tre vjetësh) dhe Myslim Peza (që do të vdiste pas dy vjetësh).

Pas një periudhe 29 vjeçare në krye të Presidiumit të Kuvendit Popullor, Haxhi Lleshi i la vendin Ramiz Alisë. Përbërja e këtij presidiumi ishte si më poshtë:

Ramiz Alia ‑kryetar

Rita Marko ‑nënkryetar

Xhaferr Spahiu ‑nënkryetar

Emine Guri ‑nënkryetare

Sihat Tozaj ‑sekretar

Eleni Selenica ‑anëtare

Elmaz Puto‑ anëtar

Faik Çinaj‑anëtar

Ibrahim Gjevori‑anëtar

Lumturi Rexha‑anëtar

Nik Pjetër Shyti‑anëtar

Petrit Gaçe‑anëtar

Rahman Hanku‑anëtar

Simon Ballabani‑anëtar

Stefan Qiriako‑anëtar

Vetë Ramiz Alia në librin "Unë Ramiz Alia dëshmoj për historinë", në lidhje me ardhjen e tij në pushtet thotë:

"...Efektivisht kjo erdhi në mënyrë logjike, sepse në atë kohë unë u zgjodha edhe si kryetar i Presidiumit të Kuvendit Popullor. Po ashtu ishte edhe funksioni i lartë partiak. Prandaj pas vdekjes së Enverit, të thuash ishte krejt e logjikshme që erdha në krye të shtetit".

Natyrisht çështja nuk është kaq e thjeshtë sa e bën Ramiz Alia por vijim i një skeme të caktuar, të cilën Alia nuk ka dëshirë ta tregojë për vetë veçoritë e kësaj skeme dhe pjesëmarrjes së tij në të.

Pse e quajti RAIUNO Ramiz Alinë "shef të policisë sekrete të Enver Hoxhës" më 13 prill 1985?

Zgjedhja formale e Ramiz Alisë pas vdekjes së Enver Hoxhës u bë më 13 prill 1985, dmth vetëm dy ditë pas vdekjes së diktatorit.

Në mbrëmje të kësaj date, kanali shtetëror italian RAIUNO, në edicionin e lajmeve të orës 20.00 (TG1), përdori një fjali surprizë, e cila nuk u dha në edicionet e tjera të lajmeve. Ndër të tjera RAI emetoi këtë lajm:

"Sot në vend të Enver Hoxhës u zgjodh në postin e Sekretarit të Parë të Partisë së Punës së Shqipërisë, ish shefi i policisë sekrete të Enver Hoxhës, Ramiz Alia".

Në fakt RAI sa kishte prekur një të fshehtë të madhe që funksiononte brenda piramidës partiako ‑ shtetërore komuniste. Sipas informacioneve tepër të sigurta që kemi, në Shqipëri qysh prej vitit 1948 funksionote edhe një polici e fshehtë sekrete e Enver Hoxhës, e cila ishte një strukturë e veçantë nga Ministria e Punëve të Brendshme dhe hallka e saj Sigurimi i Shtetit dhe ishte tërësisht e panjohur. Në këtë strukturë kanë bërë pjesë njerëz që nuk e kishin vlerën nga funksioni legal i tyre, por nga pesha që kishin në këtë rrjet. Në këtë lloj policie kanë bërë pjesë njerëz të niveleve të ndryshme, të cilët kurdoherë kanë qenë të gjithpushtetshëm dhe të pacënueshëm. Rrjeti informativ i organizuar dhe i drejtuar nga Ramiz Alia, kishte si bashkëdrejtuese bashkëshorten e Hoxhës, Nexhmijen. Pikërisht kjo është pika e bashkëpunimit të Ramiz Alisë me Nexhmije Hoxhën. Ky bashkëpunim ka qenë i gjatë dhe i përjetshëm, por në raste të caktuara në mënyrë folklorizante, janë hapur fjalë për gjoja ekzistencën e ndonjë konflikti midis tyre.

Ekzisten e kësaj policie sekrete e ka pranuar në vitin 2000 edhe një ish drejtues i lartë i Sigurimit të Shtetit, oficeri i zbulimit, Hasan Luçi. Ky i fundit në një rrëfim për gazetën "Gazeta Shqiptare" të datës 13 qershor 2000, faqë 13, kolona e parë, thotë:

"Enver Hoxha ka pasur edhe një rrjet agjenturor shërbimesh sekrete të zbulimit dhe kundrazbulimit jashtë strukturave legale të cilin e drejtonte vetë personalisht. Për këtë gjë nuk mund të flas më tepër".

Sipas këtij përcaktimi i bie që Luçi ose nuk dashur ta zërë me gojë emrin e Ramiz Alisë, dmth nuk ka dashur "të falë më tepër" ose nuk e ka ditur që strukturën në fjalë e ka drejtuar pikërisht Ramiz Alia dhe Nexhmije Hoxha.

Ndoshta është për t`u kujtuar fakti se në shkurt 1981, me rasti e 60 vjetorit të lindjes, Nexhmija Hoxha u dekorua nga Presidiumi i Kuvendit Popullor me dekoratën e lartë "Hero i punës socialiste". Në këtë ceremoni krahas Haxhi Lleshit ‑ kryetar, kanë marrë pjesë anash Nexhmijes edhe Ramiz Alia dhe Mehmet Shehu. Imagjinoni jemi në një periudhë më pak se 10 mujore nga vrasja e Mehmet Shehut. Në foton e rastit duken dy rivalët Ramiz Alia dhe Mehmet Shehu. Ndër të tjera ka folur edhe Mehmet Shehu, i cili ka thënë se Nexhmija "mishëron tiparet karakteristike të partisë".

Nga ana tjetër duhet thënë se Mehmet Shehu nuk zotëronte atë nivel informacioni që zotëronin krërët e shërbimit më të panjohur personal të Enver Hoxhës, Ramiz Alia dhe Nexhmije Hoxha. Thënë ndryshe ky shërbim kishte marrë formën e një shërbimi familjar dhe luante rolin edhe të një lloj kundërzbulimi.

Në mënyrën më të qartë, rrjeti i veçantë personal i Enver Hoxhës nuk mund të ishte jashtë ndikimit të shërbimit sekret jugosllav UDB. Dy nga njerëzit e këtij shërbimi kanë qenë Myslim Peza dhe Shefqet Peçi. Të parin Hoxha e përdori kundër grupit të ashtuquajtuar të deputetëve dhe të dytin kundër grupit të ushtarakëve.

Vetë Enver Hoxha njihej në jetën e tij si një njeri që nuk ka pasur besim të madh tek njeri. Shto këtu edhe faktin se ai ka qenë cilësisht një njeri i pabesë, ngritja e një lloj policie të fshehtë personale tregon që Hoxha nuk ka pasur besimin e duhur as tek arma e Sigurimit të Shtetit, e cila sidoqoftë ishte një armë besnike e tij, por që nuk kishte garanci absolute se nuk kontrollohej nga ndonjë agjenturë tjetër e interesuar.

Këtu ia vlen të theksojmë edhe njëherë sipas të dhënave të mirëinformuara, se takim i parë i Enver Hoxhës me Ramiz Alinë është bërë jo në takimin e Panaritit në mars 1944, siç thotë Ramiz Alia në librin e tij erotiko‑politik "Enveri ynë"(Tiranë 1988, faqe 51). Për herë të parë Alia dhe Hoxha janë takuar në shtëpinë e Adivije Agollit në Tiranë, në të cilën sa për kujtesë është zhvilluar edhe Konferenca e Jashtëzakonshme e PKSH‑së më 28 ‑ 29 qershor 1942, ku u përjashtuan nga kjo parti Anastas Lula, Sadik Premtja, etj. Natyrisht që Ramiz Alia e ka pasur një shkak dhe një "turp" ta kujtojë këtë takim të parë me mësuesin e tij shpirtëror që më pas do ta thirrte me përkëdheli "djali me zë të hollë".

Nga ana tjetër, duhet thënë se vetë Alia në librin e tij erotiko‑politik të sipërpërmendur thotë:

"E konsideroj fat të madh që qysh nga dita e parë e lirisë, kam pasur lidhje të drejtpërdrejta pune e shoqërore me të (me Enverin ‑ shënim)".

Gjithkush mund të shtrojë pyetjen se ç`farë kupton Ramiz Alia me "lidhje të drejtpërdrejta", në një kohë që para tij kanë qenë më lart në detyrë funksionarë të tjerë komunistë. E pra kjo është mënyra më elegante që i ka lejuar vetes të shkruajë Ramiz Alia. Fjala është pikërisht për policinë sekrete të Enver Hoxhës e drejtuar nga "djali me zë të hollë" Ramiz Alia.


-----------------------------------------

[erzeni]

gazeta55



...........
Kështu zbarkimi i grupit të Xhevdet Mustafës u bë më 25 shtator 1982.

***** Pak ditë para se të zbarkonte grupi i Mustafës, Kadri Hazbiu ishte parë më 16 shtator 1982 në Pezë, me rastin e përvjetorit të Konferencës së Pezës përkrah Manush Myftiut, Simon Stefanit, Foto Çamit, Prokop Murrës, Haxhi Lleshit, Myslim Pezës, Pilo Peristerit, Jashar Menzelxhiut dhe Spiro Kolekës. Ky i fundit ka mbajtur edhe fjalën e rastit. Diferencimi që i kanë bërë Hazbiut në këtë takim duket fare qartë.

Vetëm një ditë më parë, pra më 24 shtator 1982, ishte mbledhur pleniumi i 4‑t i KQ të PPSH‑së, ku u lexua e famshmja "tablo sinoptike për veprimtarinë agjenturore të armikut Mehmet Shehu". Nuk është pa rëndësi të thuhet se pikërisht një ditë përpara "zbarkimit të madh", u publikua "tabloja" e sipërpërmendur.

Megjithatë na duket me rëndësi të përmendim një fakt të papublikuar më parë. Kështu në prill 1982, veprimtari kosovar Enver Hadri, i ka dërguar një letër një miku të tij që banonte në Elbasan, me anë të së cilës e lajmëron se së shpejti do të zbarkonte në Shqipëri "një bandë e cila kishte lidhje me sekretarët e PPSH‑së, njëri nga të cilët ndodhej në Elbasan". Pikërisht për shpjegimin e fundit kjo letër erdhi në Elbasan.

Marrësi i kësaj letre Q.R., (që ka qenë deputet në Kuvendin Popullor të dalë nga zgjedhjet e 31 marsit 1991) që banon edhe sot e kësaj dite në Elbasan, duke menduar se letra ishte hapur më parë, dhe për siguri të familjes së tij, e dorëzoi atë në degën e Punëve të Brendshme të Elbasanit ku ishte kryetar Gëzim Hila. Pak orë më vonë, në Elbasan ka ardhur edhe funksionari i lartë i Sigurimit Hasan Luçi (që mund ta dëshmojë edhe vetë këtë ngjarje), i cili ka kërkuar më kot të lidhet në telefon në PTT‑në e Elbasanit me Belgjikën nga ku ishte dërguar letra në fjalë. Nga Elbasani nuk i është mundësuar lidhja telefonike me jashtë sepse numri i kërkuar nuk është përgjigjur.

Marrjen e informacionit "nga një veprimtar kosovar" e ka pranuar në vija të përgjithshme edhe Hasan Luçi, kur në "Gazeta Shqiptare" të datës 20 qershor 2000, thotë se informacioni i parë për "bandën" është dhënë nëpërmjet "një veprimtari kosovar që jetonte në Perëndim". Gazeta jonë kohët e fundit ka arritur të sigurojë të dhëna të plota për këtë ngjarje. Kështu që "veprimtari kosovar" është Enver Hadri. Ky i fundit, kishte mike të tij të ngushtë një sekretare të Parlamentit Evropian me kombësi gjermane. Në sajë të kësaj miqësie, Hadri ka mësuar edhe sekretin e "bandës së Xhevdet Mustafës" për vetë faktin e thjeshtë se mikesha e tij ka qenë një punonjëse e shërbimit sekret amerikan. Ky shërbim e dinte fare mirë se grupi i Xhevdet Mustafës, kontrollohej nga Sigurimi i Shtetit me anë të Halit Bajramit. Vetë CIA nuk ka qenë përzier fare në çështjen e Xhevdet Mustafës, sepse ajo nuk merrej me aksione të tilla që kishin dështimin që në fillim dhe i shërbenin një qëllimi të udhëheqjes komuniste ne Shqipëri.

Nuk po e vazhdojmë më tej këtë histori e cila na shërben vetëm për të thënë se "bandës" i mungonte çdo lloj konspiracioni.

Agjenti i Sigurimit të Shtetit, Halit Bajrami kishte mundur të bindëte jashtë Shqipërisë Xhevdet Mustafën dhe pjesëtarin tjetër të grupit dhe i kishte bindur ata se në Shqipëri kishte njerëz që ishin të gatshëm të luftonin regjimin dhe se këtu vlonte një lëvizje e madhe antikomuniste që kishte nevojë për njerëz si Xhevdet Mustafa. Pikërisht këtu fillon edhe fataliteti i Mustafës dhe rënia në grackë e tij, ndonëse ai ishte i bindur se me dy ‑ tri vetë regjimit kriminal të Hoxhës nuk i shkaktohej ndonjë goditje e madhe.

Ndërkohë grupi i Xhevdet Mustafës zbarkoi në bregdetin e Divjakës dhe depërtoi në atë mënyrë që dukesh sikur donte të binte në sy të njerëzve.

Në brendësi të territorit vritet anëtari i parë i grupit ndërsa Xhevdet Mustafa lejohet të futet në një shtëpi nga ku u eliminua disa orë më pas. Ndërkohë Halit Bajrami pasi e kishte mbaruar detyrën iu dorëzua forcave policore në Rrogozhinë. Ai u mbajt për disa kohë në burg ku dëshmoi ndër të tjera edhe kundër Kadri Hazbiut dhe më pas doli në gjyq.

Po kush ishte Halit Bajrami?

Nëse marrim deri diku si referencë gjyqin fals të zhvilluar ndaj tij nga n/kryetarja e Gjykatës së Lartë Eleni Selenica në vitin 1984, marrim vesh se Halit Bajrami në kohën e Luftës së Dytë Botërore kishte qenë partizan në Brigadën e Tretë. Në periudhën 1947 ‑ 1950 ai kishte kryer detyrën e zv/shefit të Sigurimit në divizionin e Korçës. Më 4 gusht 1950 ai ishte arratisur nga Shqipëria bashkë me Sabaudin Haznedarin dhe kishin përfunduar në Zelandën e Re. Nga gjyqi nuk del fare e qartë nëse arratisja e tij ishte bërë sipas një skeme të Sigurimit apo jo, pavarësisht se ai vetë thotë se është vënë plotësisht në shërbim të Sigurimit në vitin 1958. Me Xhevdet Mustafën, Bajrami ishte njohur në vitin 1975, dhe duke përfituar nga kjo njohje kishte marrë pjesë edhe në dasmën e Mbretit Leka në tetor 1975 në Madrid.

Bajrami ka thënë ndër të tjera se ka lëvizur në disa vende të Evropës si në Belgjikë(ku kanë blerë disa armë) etj, për të përfunduar në Italinë e jugut nga ku janë nisur me skaf për në Shqipëri. Përveç Bajramit në këtë grup kanë qenë edhe Xhevdet Mustafa, Sabaudin Haznedari dhe Fadil Kaceli. Nuk dihet gjë mbi fatin e këtij të fundit. Sipas Bajramit pikat më të mundshme për të zbarkuar kanë qenë përveç pikës së njohur tashmë edhe grykëderdhja e lumit Erzen dhe Golemi i Kavajës.

Në "përfundim" të procesit gjyqtarja Eleni Selenica e dënoi "të pandehurin" gazmor me 9 vjet heqje lirie. Pak ditë më vonë ai do të largohej nga Shqipëria dhe do të udhëtonte qindra e qindra kilometra larg në Zelandën e Re ku do të niste një jetë të re, por pa harruar të vihej në shërbim të Sigurimit në ndonjë rast të veçantë. Atje jeton edhe sot.

Nga ana tjetër, Komunikata e Ministrisë së Punëve të Brendshme e datës 27 shtator 1982, në lidhje me këtë ngjarje ishte kjo:

"Natën e datës 25 shtator 1982, zbriti në bregdetin tonë një bandë kriminelësh shqiptarë të arratisur së bashku me banditin Xhevdet Mustafa. Në orën 6‑të mëngjezit, banditët u diktuan dhe brenda 5 orëve u asgjesuan të tërë nga forcat e ndjekjes së Ministrisë së Punëve të Brendshme, njësi të reparteve të Ushtrisë Popullore dhe nga populli i zonës ku desantuan kriminelët. Pas likuidimit të bandës, u zunë një sasi armësh automatike e pistoleta të kompletuara me dylbi e pajisje të tjera, radio komunikuese, monedha në dollarë amerikanë, lireta italiane, lekë shqiptare, mjete të nevojshme për makiazh, veshje të ndryshme etj" ("ZP" 28 shtator 1982).

Më 8 tetor 1982, Kadri Hazbiut i bëhet "gjyqi" siç i ishte bërë pak muaj më parë edhe Mehmet Shehut, ku kishte kontribuar edhe ai vetë. Të gjithë "shokët e Byrosë" janë tashmë kundër tij dhe e akuzojnë për atë që ai ka bërë në rreth 30 vjet. Në përfundim të mbledhjes Hoxha kërcënon Hazbiun se do ta arrestojë. Pak çaste më vonë e mohon një gjë të tillë. Pak ditë më vonë Kadri Hazbiu, Llambi Peçini, Llambi Ziçishti etj u arrestuan dhe iu dhanë për dënim Aranit Çelës. Në vitin 1983 ata u pushkatuan dhe u varrosën në Linzë të Tiranës për t`u zhvarrosur disa vjet më vonë.

Në këtë mënyrë kishte "mbaruar" edhe grupi i Kadri Hazbiut. Për t`u kujtuar është se ish- ministri i Shëndetësisë, Llambi Ziçishti, nuk kishte pranuar "vetëvrasjen" e Mehmet Shehut pasi nuk kishte qenë i bindur për një version të tillë.

Eliminimi i Kadri Hazbiut sidomos ishte një kërkesë e domosdoshme për familjen Hoxha dhe trashëgimtarin e planifikuar Ramiz Alia. Hazbiu paraqiste rrezikshmëri për të ardhmen e familjes Hoxha, pasi ai për shumë vite kishte drejtuar Ministrinë e Punëve të Brendshme që përfshinte edhe organin famëkeq Sigurimi i Shtetit. Thënë ndryshe, Hazbiu kishte krijuar një lob apo një klan të fortë në këto organe. Po ashtu ai njihte mjaft sekrete të shtetit komunist dhe mund të cilësohej si një njeri mjaft energjik për realizimin e qëllimeve që i vinte vetes. Kjo do të thotë që familja Hoxha nuk kishte asnjë garanci nga një njeri si Kadri Hazbiu. Mirëpo është për t`u kujtuar që Sigurimi dublohej ose kontrollohej në punën e tij edhe nga shërbimi sekret personal i Enver Hoxhës dhe nga ata që mbulonin punët e këtij organi në Komitetin Qendror ku ndër emrat më të njohur ishin Nexhmije Hoxha, Sulo Gradeci, Simon Stefani, Pëllumb Kapo etj.

Nga ana tjetër, Kadri Hazbiu është përfolur se ka pasur lidhje në mos e ka kryer vetë me vrasjen e Mehmet Shehut në mëngjezin e 18 dhjetorit 1981. Siç e thamë edhe më lart dëshmitarë të atij mëngjezi e kanë shquar Hazbiun të veshur keq të dalë nga drejtimi i vilës së Mehmet Shehut dhe të futet në vilën e Enver Hoxhës. Në atë kohë Hoxha ka pasur nevojë për një bashkëpunim me Hazbiun pasi ministër i Punëve të Brendshme ishte njeriu i Mehmet Shehut, Feçor Shehu.

Nuk duhet harruar që Hazbiu ishte në krah të Hoxhës në ditën e parë të shfaqjes së tij në publik më 24 dhjetor në Tiranë. Një element tjetër që të bën të dyshosh shumë për eliminimin e Hazbiut është edhe fakti se atij ju shkulën të gjitha dhëmbët nga "diktatura e proletariatit" gjatë ditëve të hetuesisë, mbase për të mos qenë në gjendje për të folur ndonjë sekret të madh.

Vdekja e Kadri Hazbiut dobësoi gjithashtu një klan të fortë të krijuar prej shumë kohësh dhe garantoi mbylljen përfundimtare të mjaft sekreteve të rëndësishme. Nga ana tjetër, Hazbiu plotësoi edhe një skemë sipas së cilës të gjithë ministrat e Punëve të Brendshme ishin pushkatuar nga pushteti që ata i shërbyen me aq devocion.

Si u dënua grupi i oficerëve që u akuzuan se do hakmerreshin për vrasjen e Mehmet Shehut?

Pas vrasjes së Mehmet Shehut dyshimet nuk kanë qenë të pakta ndaj versionit zyrtar të "vetëvrasjes". Kështu pas fortunës së madhe që ndodhi në Ministrinë e Mbrojtjes Popullore pas eliminimit të titullarit të sa,j Kadri Hazbiu, u goditën edhe oficerë të tjerë në mbarë Shqipërinë me origjinë kryesisht nga krahina e Mehmet Shehut apo afër saj. Dyshimet që shprehën oficerë të ndryshëm në lidhje me këtë çështje u trajtuan nga Sigurimi i Shtetit si "organizime terroriste që përgatiteshin për hakmarrje". Sipas strukturave të Sigurimit, këto "organizata", kishin shprehur mosbesim në variantin zyrtar të vrasjes së Mehmet Shehut, kishin aluduar se ai ishte vrarë dhe se "përgatiteshin të vrisnin Ramiz Alinë për hakmarrje". Është interesant fakti se një goditje e tillë ka ardhur në momentin që Ramiz Alia ishte zgjedhur Sekretar i Parë i PPSH‑së, dmth pas vdekjes së Enver Hoxhës.

Kështu në vitet 1985 dhe 1986 u goditën grupet e ushtarakëve të Elbasanit, Durrësit dhe Vlorës.

Më 5 nëntor 1985 u arrestua "grupi i oficerëve të Elbasanit" të cilët ishin:

‑Bajram Merko, sekretar i Byrosë së Partisë i Brigadës së Artilerisë në Elbasan.

‑Sinan Elmazi, shef i shëndetësisë së Bazës në Elbasan.

‑Reshat Silaj, shef i shtabit të Brigadës së Xhenios në Elbasan.

‑Neim Muho, komandant i Korpusit të 4‑t në Tiranë.

‑Kadri Celibashi, shef i xhenjos në një repart të Peqinit.

‑Hajro Islami, inxhinier elektrik në Kombinatin Metalurgjik "Çeliku i Partisë" Elbasan.

Nga të arrestuarit, Neim Muho, u arrestua në Lushnjë.

Para pak ditësh ne mundëm të marrim edhe dëshminë e z.Bajram Merko, i cili është njëri nga personat e mësipërm. Z. Merko u tregua i gatshëm të na tregonte ato që dinte në lidhje me akuzat ndaj tij dhe të akuzuarve të tjerë.

Sipas tij, ata janë arrestuar me akuzën që thamë më lart, pra atë të "krijimit të një organizate terroriste që po përgatiste një aksion kundër Ramiz Alisë si hakmarrje ndaj vrasjes së Mehmet Shehut". Për këtë qëllim të arrestuarit ishin me shumicë nga krahina e Mehmet Shehut. Akuza ishte formuluar në atë mënyrë sikur "grupi i Elbasanit" do të godiste me artileri Ramiz Alinë në kohën kur ky i fundit do të kalonte tranzit në Elbasan. Z. Merko thotë se vërtet në atë kohë një pjesë e madhe e oficerave nuk besonte në vetëvrasjen e Mehmet Shehut, pasi shenjat e goditjes së tij kishin filluar që më përpara, por gjithsesi ai shton se atyre as që u kishte shkuar ndër mend të organizonin ndonjë hakmarrje ndaj Ramiz Alisë. Si duket ky i fundit me goditjen e grupit të oficerëve ka dashur më tepër të mbysë çdo diskutim qoftë edhe të fshehtë në lidhje me vrasjen e Mehmet Shehut. Dhe mesazhi që ka lëshuar Alia nëpërmjet instrumentave të tij ka qenë ky: "Kush dyshon për vetëvrasjen e Mehmet Shehut goditet". Vetë koha kur janë kryer këto arrestime të bën të dyshosh më tepër në atë që Ramiz Alia ishte një pjesëmarrës i drejtpërdrejtë dhe kryesor në vrasjen e Mehmet Shehut.

Pak muaj më vonë nga ngjarja e Elbasanit, në fillim të vitit 1986 u arrestua edhe "grupi i Durrësit" (ku "bënin pjesë" Petro Çela, Petrit Mahmunaja etj) dhe "grupi i Vlorës". Edhe këto ishin pak a shumë me të njejtat akuza. Të akuzuarit e Elbasanit kanë qëndruar për një vit në hetuesi ku janë pyetur nga hetuesit Mark Pëllumbi dhe Bujar Shehi. Fillimisht nga "shokët e udhëheqjes" si Simon Stefani, Prokop Murra dhe Hekuran Isai është kërkuar që "grupi i oficerëve të shkojë të gjithë në plumb". Më pas si duket me evoluime të tjera të situatave, akuza është zbutur disi duke kaluar në kanalet e "agjitacionit e propagandës" me përjashtim të akuzave ndaj Neim Muhos dhe Kadri Celibashit që u akuzuan edhe për "sabotash në fortifikimin e ishullit të Sazanit". Pasi nuk u vërtetua asnjë akuzë ndaj të pandehurve, me urdhër nga lart u dha porosi për të "mos i lënë pa gjë"(dmth të burgosen). Më 26 dhjetor 1986 në Tiranë është zhvilluar gjyqi ndaj "grupit të Elbasanit" ku prokurori Kruja ka kërkuar dënimin e të pandehurve. Më pas gjykatësi Aranit Çela ka dhënë dënimet që shkonin deri në 10 vjet heqje lirie. Nga "grupi i Elbasanit", Sinan Elmazi dhe Hajro Islami (të cilët ishin të sëmurë) i liruan para kohe në qershor 1990, ndërsa të tjerët u liruan më 5 janar 1991. Z. Merkaj dëshmon se dënimin e ka vuajtur në burgjet e Tiranës (tek 313‑ta), Spaçit dhe Sarandës. Ai thotë gjithashtu se pas vrasjes së Mehmet Shehut ishin dënuar rreth 80 oficera. Vetëm në burgun e Spaçit gjendeshin 17 të tillë.

Kush i kontrolloi llogaritë bankare në perëndim pas vrasjes së Mehmet Shehut?

Pas vrasjes së Mehmet Shehut, sikurse e thamë edhe më lart, u rritën pozitat e Ramiz Alisë, i cili u bë për pak kohë kryetar i Presidiumit të Kuvendit Popullor dhe pas vdekjes së Hoxhës edhe Sekretar i Parë i PPSH‑së. Natyrisht që njerëzit e Enver Hoxhës si bashkëshortja e tij Nexhmija dhe fëmijët vazhduan të kontrolljnë llogaritë e tyre bankare në perëndim pa shqetësimin më të vogël. Pas përfundimit të fortunës së madhe kundër Mehmet Shehut, pyetja që u shtrua ishte se ku përfundoi llogaria bankare e këtij të fundit pas shkatërrimit të plotë që pësoi klani i tij.

Për të shtënë në dorë llogaritë bankare të Mehmet Shehut u gjet një mënyrë e thjeshtë që kishte të bënte me bashkëshorten e burgosur të tij, Fiqeretin. Prej disa vitesh ajo vuajti dënimin e dhënë nga gjykata, në burgun e Tiranës. Ajo vdiq më 11 shtator 1981 në "ditën e novatorëve". Pak kohë para vdekjes së saj, u arrit të merrej edhe numuri i llogarisë bankare të saj nëpërmjet një plani të mirëmenduar të Sigurimit. Pas shtënies në dorë të këtij numuri, Fiqeret Shehu do të sëmurej, do të vdiste pas një muaji dhe do të varrosej në Zejmen të Lezhës.

Një tjetër version që ka qarkulluar në lidhje me pasurinë e Mehmet Shehut është edhe ekzistenca e një sasie floriri brenda shtëpisë së tij të mbuluar nga një mur që është zbuluar pas vrasjes së tij. Gjithsesi ku opcion do prova që të vërtetohet plotësisht.

Nga ana tjetër mund të kujtojmë që llogaritë bankare të klanit Kapo kanë qenë të paprekura dhe shpeshherë edhe shtypi ndërkombëtar ka përmendur fuqinë ekonomike dhe financiare të këtij klani, të cilit i pëlqen mjaft fjala "klan".

Si rodhi historia pas eliminimit të Mehmet Shehut "dhe grupit të tij"?

Vrasja e Mehmet Shehut dhe eliminimi më pas i njërit prej arkitektëve të diktaturës komuniste në Shqipëri si Kadri Hazbiu, nxorri në pah më shumë kurrë vetitë e njeriut hije në politikën komuniste të Shqipërisë, Ramiz Alia.

Si garancia më absolute e familjes Hoxha, ai vazhdoi pa asnjë lëkundje rrugën e babait të tij shpirtëror Enver Hoxha që e pat quajtur me përkëdheli "djali me zë të hollë". Pak kohë pas zgjedhjes së tij në vend të Enver Hoxhës, Ramiz Alia hoqi dorë nga posti i kryetarit të Frontit Demokratik dhe ia la këtë vend Nexhmije Hoxhës. Për herë të parë pra në historinë e Frontit, ky funksion nuk u ushtrua nga Sekretari i Parë i PPSH‑së, por nga e veja e diktatorit Hoxha, Nexhmija. Siç duket Alia donte t`i jepte patjetër rolin e protagonistes së hapur politike bashkëpunëtores më të ngushtë të tij në gjithë ato vjet.

Ramiz Alia ishte gjithashtu edhe personi që bëri të mundur garantimin e pozitave të familjes Hoxha në periudhën e ndërrimit të detyrueshëm të sistemeve për shkak të falimentit të sistemit komunist. Edhe pasardhësi i Ramiz Alisë në Partinë Socialiste në vitin 1991, doli nga oborri i familjes Hoxha. Në dallim nga herët e tjera, këtë herë s`kishte nevojë të kryheshin "vetëvrasje" apo "shpartallime grupesh armiqësore" për t`i hapur rrugën beniaminit të ri të familjes Hoxha, i cili shumë shpejt para disa fanatikëve komunistë në Zvicër e quajti Enver Hoxhës "babë".

Pasardhësi i Alisë, Fatos Nano iu përmbajt besnikërisht vijës së mirëpërcaktuar nga dyshja Ramiz Alia ‑ Nexhmije Hoxha
............

[erzeni]

Hetim i ri për vrasjen e Mehmet Shehut

- Pse heshtën sherbimet Perëndimore gjatë procesit të vrasjes se Mehmet Shehut?

- A paten ndonje rol ne kete proces dhe a e shiten sherbimet franceze Mehmet Shehun?

- Sherbimet sekrete greke bashkepunuan me ato jugosllave per vrasjen e Mehmet Shehut

- Nje aktore nga teatrot, estradat e Shqiperise se Mesme imitoi Fiqerete Shehun ne deponimin për tablonë sinoptike

- A vazhdonte përgjimi në Shtëpine e Partisë i anetareve të Byrose, per lidhje te padekonspiruara per Mehemet Shehun? Kush ishin shenjestra e fundit?

Bujar Haskaj

Kryeministri Mehmet Shehu ishte nje figure politike jo vetem e panjohur per Shërbimet Perendimore, por e trajtuar prej tyre ne kohe te ndryshme me precedence te vecante. Sigurisht, Mehmet Shehu, ne ndryshim nga shume figura te Levizjes Komuniste, te cilat kishin qene objekt i Internacionales Komuniste, ishte i trajtuar nga Shërbimet Amerikane jo pa interes. Ketu duhet te bejme nje dallim, pasi figurat komuniste qe ishin ne kompetence te Internacionales Komuniste mbeteshin pa dyshim lende e NKVD-se Ruse gjegjesit GPU-se dhe me pas KGB-se (përshtatur në vite). Pa dyshim qe Mehmeti kishte kartelen e vet të aktivitetit, të karakteristikave, vlersimeve apo dyshimeve edhe ne regjistrat e sherbimit sekret qe vepronte ne kuadrin e Internacionales Komuniste. Por figura e Mehmet Shehut, per komunistet klasike me ushqim burimin rus, kishte dy pikepyetje:

- E para, sepse Mehmeti vinte nga nje trajtim i nje shkolle amerikane qe drejtohej nga Zoti Fulc, i cili ishte nje personalitet i madh, por sidoqofte i sigurte si antikomunist. Ne kete kuptim per Mehmetin te gjitha levizjet qe ai bente ne drejtim te karrieres si komunist, kjo mbetej nje pike e dobet e tij. Nga ana tjeter, si luftetar i Spanjes, ndersa ai permbushte disa kushte si komunust, kishte rene ne sy nje forimi me disa elemente republikaniste te pavaruara nga verberia stalinisto-leniniste e tij. Por t'i bashkojme ketyre te dyjave nje periudhe te paqarte te Mehmet Shehur neper kampet e pasluftes se Spanjes, qe i bien ne territorin francez , do te thoshim se ai ishte nje individ prizmatik nga pikpamja e lidhjeve interesave e interesimeve te sherbimeve te huaja, te cilat kishin pikat ku bashkoheshin e ndaheshin ne vlersimet per kete njeri qe erdhi dhe u be figura e dyte e vendit tone. Ne te vertete e gjithe kjo tabllo ngjarjesh, levizjesh, vitesh te Mehmet Shehut, nuk ka qene fort e qarte per publikun e dhe e detajuar. Dhe ketu Shehu pat bere nje gabim fatal per veten e tij, pasi edhe nese ka pasur ndonje element qe duhej ta fshihte, ose te mos e propogandonte fort, kjo i ka interesuar po kaq edhe Hoxhes, i cili ishte ne gjendje qe me kaq pak mister te thurte ne kohen qe donte te gjitha ato qe thuri dhe te tjera per te shkuar te fjala poliagjent.

- Duke qene se Mehmet Shehu ndodhej ne kete kuader me te shkuaren e vet ne çastet e proçesit kunder tij pati sigurisht interesime të të gjitha agjensive te zbulimit, perëndimore e lindore. Medje, ne seknarin e Hoxhes kunder Mehmet Shehut, permenden lidhjet e nuses se djalit te vogel te Mehmetit, Marjetes, me nje zbulues francez. Kjo mjaftonte qe komunistet shqiptare neper organizata nga Komiteti Qendror deri ne kooperativat e tipit te Larte, te tronditeshin nga nje tradheti e madhe e ish - kryeministrit . Por, po te shikojme me gjakftohtesi, vecanerisht per politiken tradicionale historike franceze, deri para prishjes se Jugosllavise, na rezultojne disa gjera shume interesante. Ne radhe te pare, Franca eshte pergjegjsja historike per krijimin e Jugosllavise dhe ishte nje aleat i madh i Jugosllavise, pak me larg edhe i vete Rusise. Franca, nje shtet me ndryshim te madh midis mbrojtjes se interesave te veta ne politike dhe vleres gjigande ne kulturen boterore kishte marrveshje e nënmarrveshje të forta në komunikimin me sherbimet sekrete jugosllave. Edhe ky zbuluesi francez fare mire mund te kete sherbyer ne kuader te goditjes qe organizonte vete UDB-ja dhe KOS-I jugosllav. Une nuk besoj se do te kete njerez qe kete nuk e pranojne sot. Por per ndonje stalinist të pagdhendur, do te shtoja kete gje: qe ne vitet me te renda te izolimit te Enver Hoxhes, ishte Parisi qe ofronte sherbimet me besnike ndaj diktatorit me te eger te Europes. Vetem ketu u ishte besuar jeta politikaneve te larte, krimineleve te luftes dhe kriminele te popullit te tyre, qe te kuroheshin me parate e shqiptareve qe nuk blinin dot nje liter qumesht. Dhe ishin vetem mjeket franceze qe besoheshin prej Enver Hoxhes , qe nuk i besonte as kemishes, se vet per ta kuruar ate. Pra mardhënia ka qene e thelle, e sigurte dhe e garantuar. E garantuar nga kush, perveëse nga Jugosllavia. Personalisht, si nje officer i zakonshëm i Ministrise se Brendshme, të asaj kohe, une nuk kam informacionin e duhur të provoj se Sherbimi Sekret Amerikan nuk e shfrytezoi kete moment per nje goditje te Hoxhes. Por mendosj se siç jane amerikanet qe dinin njohjen e pak jeteve me pas nuk kishin nevoje te investoheshin per kaq gje. Ata kishin rene prej vitesh dakort per nje statuskuo rajonale qe linte ne gjume Kosoven dhe poziten e Shqiperise ndaj padrejtesive kufitaro-politiko-ekonomike.

- Te ashtuquajturat grupe te Xhevdet Mustafes ishin perseri nje nomeklature totale e simbiozës se Sigurimit Shqiptar me ate Jugosllav. Nga ana tjeter, gjithsesi, amerikanët edhe kete goditje e lexonin si nje dobesim te diktatures Brenda dhe ai i tille ishte sepse ne fund te fundit Mehmeti ishte nje nga kockat e forta te pushtetit komunist. Ai padyshim ishte nje nga kryeministrat e afte te Lindjes, jo vetem ne ashpersine e vet, por edhe nga konceptet energjike per fuqizimin e ekonomise. Aq me shume qe ai po dilte dhe nga konceptet staliniste te ekonomise staliniane, por kjo nuk eshte tema ime.

- Natyrisht ka pasur aktivizime edhe te sherbimeve greke, te cilet e shihnin me sy te mire goditjen e Shehut, pasi per ta ai kishte ruajtur dhe mbetur nje komunist nacionalist. Tek greket Mehmeti ishte i projektuar si nje njeri qe mund t'u bente gjemen dhe qe mund te dilte nga zinxhiri i Enverit qe rrinte ne nje kuader demagogjik folklorik nacionalist. Keshtu qe sherbimet greke mund te kene luajtur nje rol te madhe edhe ne paralizen e ndonje iniciative perendimore per t'u implikuar ne kete çështje. Madje agjentura greke me rekrutë shqiptare eshte aktivizuar krejtesisht ne interesat enveriste qe nga Amerika dhe per kete ka pasur deshmi ne shtypin e ketyre viteve. Pra ne kete tablo, pa perfshire ketu sherbime te tjera sekrete rajonale Mehmeti ishte katerciperisht i mbaruar.

- Dhe po kaq e mbaruar ishte bashkeshortja e tij e cila vetem ne fund mundi te kuptoje se komploti kunder te shoqit ku ajo u perfshi me shpresat e nje nene per te shpetuar femijet, apo me pamundesine per te perballuar historite e saj te vjetra si militante nen protektoratin jugosllav e kishte perfshire dhe ate me vdekje te padisktutueshme. Burime prane qelise se saj duan te thone se ajo nuk ka dashur t'i shqimtoje disa fraza ne tekstin e përgatitur për tabllone sinoptike. Keto fraza kishin te benin me akuzat me bajate kunder Mehmetit dhe per kete eshte thirur nje aktore nga teater -estradat e Shqiperise se Mesme që e ka imituar zerin dhe me pas kjo shoqe eshte shperblyer nga Partia. Kjo skene makabre nuk eshte e vetmja ne kete proces, qe eshte po aq makaber edhe per faktin se njeriu qe e ka drejtuar dhe komanduar totalisht dhe qe perfitoi mbi kufomat e varret e tyre quhej dje ne gazeten "Shekulli", Presidenti i Pare Pluralist. Çuditërisht Ramizit ia zene moshen dy vjecare . Ky eshte i vetmi president dy vjec , ky eshte presidenti '90-'91 . Por edhe dy vjecar ky prapë vrau ne Shkoder, dhe prap vrau me agjentet e jugosllaveve me doren e tyre, pavaresisht se ku i gjeti ata kete radhe.

- Ky proçes, i qepur sic dine te qepin diktaturat, ishte sekret e hermetik per sa kohe ishte diktatura. Ne vitet qe vijne do te gjinden te tjere njerez dhe do te lirohen arkivat qe te hidhet drite pak me paster, pak me drejt. Sepse duhet vetem pak per te lexuar qartazi, edhe me fanatiku se si e hanin komunistet njeri - tjetrin se si partia hante popullin, per te pasur pak gjak per vete qe te jetonte perseri duke ngrene bijte e vet. Sepse kete ngrenien e bijve te vet ajo e kishte ligjin numer nje. Edhe pse u groposen e u vranë, u internuan e u debuan aq shume njerez nga procesi i Mehmetit, Enveri dhe policia e tij sekrete vazhdonte te pergjonte byroistët tek Shtëpia e Partise. Ajo kish dyshuar se i kishte shpëtuar ndonje byroist pak me i ri ne moshe per lidhje me Mehmet Shehun dhe nuk ia ndante atij pergjimin. Madje me shume se kaq per nje person te vetem ajo pergjonte se mos dikush aty ne Shtepine e Partise leshonte ndonje fjali nostagjike per kryeministrin e vrarë. Ne kete rast do te rifillonte nga e para nxjerrja e nje grupi armiqsor. Pra Enver Hoxha mbasi e kishte vrare dhe varrosur Mehmet Shehun ne dy qese najloni veç koken e vec trupin, dhe mbasi Ramizi po korrte fitoret e ketij ambalazhi me nejlon dhe te tjere njerez gjendeshin neper Burgjet Qafes se Barit e Burrelit per shkak te qeses se najlonit dhe ai, diktatori, rrinte me kufje ne vesh dhe pergjonte byroistet ne shtepine e parties ne shtratet e tyre ne makinat e tyre, por dhe keta pergjonin nje pale te tjere. Keshtu ishte ajo kohe, pergjim pushkatim mallkim.

( Vijon)






------------
Hasan Kamberi, Veteran i Sigurimit të Shtetit Shqiptar .



Lidhur me shkrimin në gazetën tuaj "Hetim i ri për vrasjen e M. Shehut", që po vazhdon prej pothuajse dy javësh, më lejoni të paraqes disa mendime që ndofta mund t'i merrni në konsideratë.

1. Pavarësisht nga zgjatja e tejskajshme e shkrimit, pothuajse asgjë e re nuk po del lidhur me vrasjen e Kryeministrit më jetëgjatë dhe më të suksesshëm në historinë e Shqipërisë. Të gjitha sa janë paraqitur deri tani në faqet e shtypit shqiptar, janë të njohura për shumicën dërrmuese të lexuesve. A ka mundësi të dalin në dukje fakte të reja? Për mendimin tim, është shumë e vështirë, sepse nuk ka as dëshmitarë dhe as dokumenta autentike nëpër arkiva. Përsa i përket dëshmitarëve themelorë dhe organizimit të skenës, asnjeri nuk guxon edhe sot e kësaj dite t'u afrohet e pastaj t'u marri të dhëna dhe intervista. Këtë e dinë shumë mirë gazetarët.

2. Policia personale e Enver Hoxhës ka ekzistuar dhe është krijuar qysh në vitet e Luftës Nacional-Çlirimtare. Policira të tilla personale kanë të gjithë diktatorët dhe prej homologëve të kohës është kopjuar. Ajo ka qënë një organizëm elite, e ngushtë dhe e panjohur as nga bashkëpunëtorët më të ngushtë të E. Hoxhës. U organizua si një njësi elite pas eliminimit të Koçi Xoxes. Detyra e kësaj organizme ishte survejimi i pandërprerë i të gjithë funksionarëve partiakë e shtetërorë pa përjashtim, si të anëtarëve të Byrosë Politike, të Komitetit Qëndror, Ministrave dhe figurave të veçanta të rëndësishme që shikoheshin si rrezik potencial; kontrollonte veçanërisht udhheqjen e lartë të Ministrisë së Brendshme, Ministrisë së Mbrotjes, Shtabit të Përgjithshëm, Sigurimit të Shtetit dhe Ministrisë së Jashtme. Ka qënë një rreth tepër i ngushtë, pa lidhje me njëri-tjetrin, merrnin detyrat dhe raportonin drejtpërdrejt tek E. Hoxha. Gjatë gjithë kohës nuk kanë qënë më shumë se 8-10 veta dhe për ta nuk mund të krijohet as ideja më e përciptë, se cilët ishin dhe si vepronin, por që padyshim militonin në rangjet e larta të partisë. Në bazë të survejimeve dhe përgjimeve të tyre, E. Hoxha përpilonte skemat dhe terrenet për eliminimet e kundërshtarëve dhe figurave që nuk i pëlqenin. Natyrisht, shumë nga këta agjentë janë eliminuar pas kryerjes së detyrave në forma nga më të ndryshmet. Udhëheqësit kryesorë të partisë dhe të shtetit e nuhasnin, se këtë sy të përhershëm vrojtues e kishim nga pas kudo, por nuk dinin asgjë konkrete. Në rrethe tepër intime, ata kanë përdorur termin "Sigurimi i Partisë" ose "Zbulimi i Partisë", term i cili është pëshpëritur në vitet '80 deri edhe midis veteranëve të Sigurimit të Shtetit.

Në fillim të viteve '70, pas problemeve shendetësore të E. Hoxhës, udhëheqja e "Sigurimit të Partisë" iu kalua Nexhmije Hoxhës dhe është ajo arkitektja e shumë skenave që dominuan jetën politike shqiptare që prej viteve '70 e deri më sot. Në shtator 1980, filloi zyrtarisht survejimi i Mehmet Shehut. Ramiz Alia në fillim ka pasur një rol sekondar në organizimin e "Sigurimit të Partisë" dhe gradualisht sipas llogaritjeve të bëra në kohën e duhur dhe kryesisht jashtë Shqipërisë, doli në plan të parë me 1982 pas eliminimit të Kadri Hazbiut, eliminim i cili u llogarit duke shfrytëzuar zbuluesit e Sigurimit, që vepronin jashtë Shqipërisë, të cilët pa dijeninë e tyre u organizuan në bandën e ish agjentit të zbulimit Xh. Mustafa. Duke eliminuar shkallë-shkallë njerëzit patriotë, zbulimi jugosllav hapi rrugën për R. Alinë dhe të tjerët, që do të dilnin në skenë gjatë viteve '90 dhe që dominojnë sot politikën shqiptare.

3. Sigurimi i Shtetit Shqiptar, pavarësisht nga epitetet e vëna me qëllime të caktuara, me punën e kryer ka evidentuar qartë veprimtarinë e agjenturës jugosllave dhe e ka përcaktuar atë si "rrezikun nr.1 permanent" për Shqipërinë. Në arkivat e Ministrisë së Brendshme dhe të Sigurimit ka ekzistuar një dokumentacion i plotë për UDB-në, ku gjënden dosje të kodifikuara edhe për personat VIP të kohës së monizmit dhe të demokracisë, që janë në shërbim të kësaj agjenture, paçka se kjo duket paradoksale. Në vitet 1995-96 ky arkiv u zhduk, duke lënë vetëm dokumente të parëndësishme. A mundet të hapet në shtyp një hetim se kush urdhëroi zhdukjen e arkivit me dokumentat për agjenturën jugosllave në Shqipëri? Pse? Kush e zbatoi direktivën?

4. Disa herë është folur e shkruar për paratë që ka harxhuar UDB-ja në Shqipëri që prej vitit 1991, shifra është më tepër se 20 milionë USD. Me këto fonde, UDB-ja krijoi pluralizmin në Shqipëri (si dikur paraardhësit - Partinë Komuniste), financoi politikën, bandat vandaliste, median etj. Për çudi në Shërbimin Informativ ka dokumenta për këto fonde. A mundet të hetohet për borderonë voluminoze të UDB-së në Shqipëri?

Interesat sllavo-jugore për Shqipërinë kanë qënë dhe mbeten shumë të thella, prandaj vepra e agjenturës së Beogradit vazhdon si një mallkim i përjetshëm të ngatërrojë punët në Shqipëri me qëllim që t'i drejtojë në kahun e interesuar për të.

Prandaj, si sot edhe në të ardhmen, çdo veprim në interes dhe të mirë të vendit tonë goditet me tërbim dhe do të goditet vazhdimisht nga e gjithë struktrua agjenturore serbe, që vepron këtu dhe që ushqen politikën dhe mekanizmat e saj ndihmës në shtet, ekonomi, media etj. Në kohën tonë agjentët serbë ishin nëpër burgje, ndërsa sot i kemi në krye të punëve. A do të ketë kush guximin të drejtojë gishtin mbi personat konkretë?

Ne e kemi bërë njëherë.

Ata që eliminuan Mehmet Shehun, Kadri Hazbiun, etj, etj, nuk do të ndalen edhe për të eliminuar figura të tjera që do të përpiqen t'i japin emër këtij vendi.

Me respekt

H.K.
---------------

[erzeni]

gazeta55
....................

Hetim i ri mbi vrasjen e Mehmet Shehut

Sqarim për letrat që vijnë rreth dosjes së Mehmet Shehut

Pse në familjen Hoxha, një palë e urrejnë Ramiz Alinë, një palë e mbron në tërheqje e sipër?

A është bashkëfajësia Nexhmije‑Ramiz, një nga arsyet?

Kush e futi Nexhmijen në burg, PD‑ja apo Ramiz Alia?

Redaksise kane filluar t'i vijne letra dhe shenime te ndryshme rreth dosjes se Mehmet Shehut. Nga letrat deri tek informacionet e thjeshta, vihet re nje gje e perbashket. Askush nuk shkruan me emer. Kjo tregon se procesi kunder Mehmet Shehut eshte aktual dhe me pasoja për politikën e ditës.
Natyrisht, këtu ka të bëjë dhe një fakt konkret: që dy protagonistët qe e kane udhehequr procesin kundër "çështjes Shehu", janë të gjallë. Ata janë Nexhmije Hoxha dhe Ramiz Alia. Në vetë familjen Hoxha, pikëpamjet rreth Ramizit janë të ndara në dy pjesë.
Një palë që e urrejnë prej disa vjetësh dhe në një palë që e mbrojnë, por në tërheqje e sipër. Në palën e dytë është bashkëfajësia, ajo që e mban lidhjen me Ramizin, sepse sa për karakterin e Ramizit, as Nexhmija nuk ka ndonjë iluzion. Politikania e vjetër, arkivi i gjallë i krimit shtetëror komunist, Nexhmije Hoxha, e ka fort të qartë që edhe ne burg e futi Ramiz Alia, pasi me megallomaninë e tij të arsimit sovjetik, ai ushqente iluzionin se do të ishte një president pluralist jetëgjatë tej-Gorbaçovian.
Dhe për hir të kësaj, ai sakrifikonte jo shokë e jo bashkëpunëtorë, por çfarëdo që të ishte e mundur. Sidoqofte, redaksia do t'i botojë dhe i ka botuar letrat pa asnjë redaktim dhe do t'i transmetoje ato tek lexuesit, për t'u gjykuar në kohë. Prononcimet e deritanishme publike, qoftë të Ramizit dhe qoftë të Nexhmijes, kanë qenë dhe janë ato që i rrinë besnikë nekrologjisë dhe deklaratave të hartuara nga Komiteti Qendror i Partisë së Punës, ose nga vetë Ramiz Alia.
E gjithë kjo është një mur për të mos shikuar të vërtetën, por ky hetim i ri e ka shpartalluar murin, sepse ka zbuluar që:

1‑ jugosllavët ishin në udhëheqje te procesit kundër Mehmet Shehut.

2‑ Njerëzit e jugosllavëve në Shqipëri morën pushtetin dhe bënë karrierë pas vrasjes se Mehmetit.

3‑ Fiqeret Shehu ka qene pjesë e procesit të asgjesimit të të shoqit.

4‑ U shpjegua lidhja e Mihallaq Ziçishtit me Arshi Pipën dhe roli I diasporës ne procesin e vrasjes së Mehmetit.

5‑ Gënjeshtra e Ramizit, se ia tha Enverit "vetëvrasjen e Mehmetit rreth orës 8 të mëngjesit", rrëzon skemën teknikisht.

6‑ Por u zbuluan gjithashtu, të tjera detaje të gjyqit, hetimit të kësaj çështjeje.

Redaksia mirëpret të gjitha opinionet, cilatdo qofshin ato, "pro" dhe "kundër", mjafton që të hidhet dritë mbi këtë çështje, duke shpresuar se shoqëria shqiptare pastron dhe hedh dritë mbi një nga krimet makabre me targën: "fajësimi kolektiv". Jeni të mirëpritur te shkruani!
.........
g55

[erzeni]

vazhdon g55
.........................


Enveri dhe Mehmeti, dy tigra përballë njëri-tjetrit.

Shehu u ofron suedezëve uzinën ushtarake të Mjekësit me sistemin "Adventure"

Alarmi i Enverit dhe i gjithë korridorit agjenturoro-stalinist për metodat ekonomike që po zgjidhte Shehu

Fëmijët e Bllokut-të ndarë në dy pjesë, sipas baballarëve

Pas vdekjes se Hysni Kapos, ne nje periudhe te caktuar Mehmet Shehu mori kompetencat edhe te Sekretarit te Komitetit Qendror te Partise. Me pasaporten e kryeministrit dhe kompetencat e Hysni Kapos, Mehmet Shehu ishte "de facto", njeriu me i fuqishem i vendit. Ishte ky momenti qe Enver Hoxha, i mberthyer nga ankthet e pushtetit makaber qe kishte ushtruar, ndodhej totalisht i predispozuar te besonte gjithfare perrallash per komplote. Ne kete moment, me seriozisht se kurre ndonjehere u shtrua problemi se, "kujt do t'ia transmetonte pushtetin Enveri?". Prandaj datojne ketu ecejaket e vazhdueshme, duhmat e dashurise e te urrejtjes, thashethemet e radiogramet, te cilat godasin ashper vetem ne nje pike: Mehmet Shehu po merr pushtetin! Madje me tej akoma, nuk dihet se çdo te beje ai me kuadrot e vjetër te Partisë, me militantet, etj...etj... Nga pamja e jashtme, Enver Hoxha hiqet fatlum qe ka nje kryeminister kaq te fuqishem e te afte, Mehmeti "pergjerohet" per themeluesin e lavdishem te Partise. Te gjitha keto nuk cenojne as edhe nje qime pozicionin real Enver-Mehmet, si dy tigra qe ndjekin levizjet e njeri‑tjetrit. Mehmeti, edhe pse nuk e nuhati qe ndaj tij kishte veprime te nendheshme, te tejskajshme nga jashte platformës politike te Partise, e llogariste mire sulmin. Kjo qe arsyeja, qe ai beri nje terheqje nga Partia, per ta lene te qete Enver Hoxhen ne piramiden e tij te dashur. Shehu u mbyll ne kështjellen e tij dhe iu kthye puneve te dites, te cilat karakterizoheshin ne ato momente, nga rreziqe te medha.

‑ E para, vendi kishte hyre ne traumen ekonomike te prishjes me kinezet.

‑ E dyta, shkalla e larte e izolimit politik e kishte shkeputur nga zinxhiri i prodhimit rajonal e boteror.



Mehemti, si ish‑nxenes i Fulcit dhe me kulturen e mepastajme te tij, si dhe me pervojen ne drejtimin e qeverise, e ndjeu se nje deshtim apo shpallje e ketij deshtimi ekonomik, i faturohej atij per sabotazh dhe veprimtari armiqësore. Prandaj ai, duke u marre vetem me ekonomine, e linte te qete Enverin ne Parti dhe nderkohe, gjente zgjidhjet.

Mehmeti iu drejtua nje prej fushave me resurse te mira per ekonomine shqiptare socialiste. Ky ishte prodhimi i uzinave ushtarake. Meqe ato kishin nje teknologji te avancuar e perendimore, ai e shtyu konceptin e vet ekonomik me nje guxim te frikshem per kohen. Ai foli haptas me bashkepunetore te tij te ngushte, qe ndertimin e uzines se Mjekesit me suedezet, ta benin mbi bazen e procedimeve te ekonomise kapitaliste. Ai e hodhi kete teze, madje disa nga miqte e bashkepunetoret e tij te ngushte moren ne duar libra per keto koncepte ekonomike. Pra, libra te kooperimit ekonomik sipas ligjeve ne ekonomine kapitaliste.

Kjo ishte e padegjuar dhe perbente nje hap teper trondites, jo vetem per klimen politike staliniste ne Shqiperi, por edhe ne korridorin Beograd‑Moske. Kemi parasysh qe jemi rreth 11‑12 vjet perpara fenomenti "Gorbaçov". Muri i Berlinit dhe Lufta e Ftohte po hyn ne faza te dueleve te rendesishme te superfuqive, siç ishte Lufta e Yjeve. Ky hap i Mehmetit zgjoi interesin edhe te shume fqinjeve, veçanerisht te jugosllaveve dhe aleateve te tyre, grekeve. Me shume se çdo gje tjeter, Jugosllavia kur qe e tille, apo Serbia sot, kerkon me çdo kusht nje varferi te tejskajshme dhe nje shtet skajshmerisht te varfer te shqiptareve. Kurse kryeministri, ne mes te dites po na therriste suedezet per partnere ne zyren e Mjekesit ne Elbasan! Mehmetin kjo e goditi me shume se sa ai e mendonte. Aq shume sa u perpoq te beje nje kthese te menjehershme permes nje autokritike dhe duke u thene ish‑bashkepunetoreve te tij, te kunderten e atyre qe u kishte thene nje muaj me pare. Ky moment eshte nje nga pikepyetjet me te renda ne ngarkim te karakterit te Shehut. Eshte i pafalshem reagimi i tij edhe ndaj miqve te vet, te cilet befasisht duhet te merrnin nje kthese te paparashikuar. Çfare ndodhi me Mehmetin qe u tremb dhe u terhoq nga projekti per uzinen e Mjekësit, ne bashkepunim me suedezet. Pra qe suedezet do te investonin dhe do te laheshin me prodhimin, ose ne fitim do te kishin rreth 20%.

Dikush ketu Mehmetin e tradhetoi, pra i hoqi mbeshtetjen. Dhe ai ua hoqi mbeshtetjen te tjereve. Eshte ky moment qe me pas frymezon ashpersisht politiken ekonomike shqiptare, te mos guxoje t'u afrohet bashkepunimeve te ndryshme, duke i cilesuar ato si kapitullime e te palejueshme per përvojen marksiste-leniniste ne ekonomi.

Pra, akti i pare i duelit, levizja e pare e putres se tigrit Shehu, ndersa kishte qene e fuqishme, kish pesuar nje "fiasko" te rende. Gjithsesi, ai kish arritur ne konkluzionin se kjo ekonomi dhe ky vend, me marrezite maoceduniste, staliniste, lejfeniste te ekonomise, kish hyre ne drejtim te kapitullimit total. Nga ana tjeter, edhe njehere fqinjet dhe shtetet te mirëfillta armiqësore ndaj Shqiperise, kishin arritur te bllokonin nje kanal ajrimi per ekonomine dhe per kete popull qe po vdiste nga mungesa e proteinave. Dhe nje milion here duhet perseritur e ngulitur ne koken e çdo shqiptari, cilido qofte ai, se vetem Serbia e Greqia nuk do ta pranonin kurre zhvillimin e progresin e Shqiperise dhe se ato kane nje mobilizim total te gjithe ingranazhit te shtetit te tyre, per te penguar çdo perparim e çdo zhvillim.

Lulezimi i shkurter i fuqise se Shehut, pas vrasjes qe iu be Hysni Kapos ne Paris, inkurajoi disa individe apo grupeza njerezish te cilet, edhe pse brenda nomeklatures komuniste, ishin per nje fryme me liberale, me sakte anti-enveriste. Ky lloj korridori njerezor frynte qe nga koha e Nako Spirus dhe vinte deri tek Kiço Ngjela. Gjithsesi,nNga meritat e vogla tek krushqite, nga shkarkim‑ngarkimet e ndryshme deri tek rreziqet per grupet armiqësore, kishin krijuar ne Bllok, frymezime me majeza politike. Por ashtu si ne oborret mbreterore, madje me shume se atje, ne diktaturat ku vesit i eshte thene virtyt, xhelozia per vlerat e femijeve eshte burim tragjedish. Gjithsesi, femijet e Mehmetit kishin mundur te perfaqësonin me aftesite e njohurite e tyre, nje pjese te kulturuar dhe nje shembull pak a shume pozitiv ne raportet e pranimit te realitetit trondites shqiptar. Kjo i kishte bere dhe zbritur ne komunikime me te lira dhe sidoqofte, ata ishin ndare nga fryma militante ordinere. Por e gjithe kjo zgjonte xhelozi ne familjet e tjera, ku femijet silleshin me babane sipas funksioneve. Ishte dhe ky nje terren ku ushqeheshin dhe rriteshin te gjitha intrigat e mundshme per vrasjet e ardhshme. Madje, ne ate kohe futja ne Byronë Politike te njerezve me kritere krejt militante dhe per te balancuar pesha te ndryshme, e kishte bastarduar jashtezakonisht shume, qofte edhe lukun komunist tradicional te Bllokut. Gjithsesi, ndarja ishte bere: ne femije te atyre prinderve besnike, dhe ne femije te prinderve qe do te tradhetonin e do te pesonin fatin e vete prinderve.

Sapo u hodhen zaret, Mehmetit nje djale iu vra, dy te tjeret ne burgje te ashpra, te paimagjinueshme per asnje vullnet politik, veç atij te kriminelit te pangopur e te frikur nga humbja e pushtetit.


------------------------------------------------------------------