Berisha qenka ber i zgjuar
E ka kuptuar qe se ka te gjate dhe ka filluar me bo leke
Me sa duket qenka frymezuar nga Ilir Meta
Albtelekom: Berisha e dinte qė duheshin 50 mijė porta
Shekulli
05-02-2007Tė dhėnat mbi skandalin e tenderave tė Albtelekom, bėrė publik gjatė kėtyre ditėve nga gazeta "Shekulli", tashmė konfirmohen edhe me anė tė dokumentave zyrtare. Kėto dokumenta qė janė siguruar nga gazeta, konfirmojnė faktin se kryeministri Sali Berisha ka qenė nė dijeni tė plotė, se investimi pėr blerjen e portave pėr shėrbimin ADSL nė Albtelekom, nuk mund tė pėrfshinte njė numėr mė tė madh se 50 mijė porta, pasi kaq ishte edhe kapaciteti i Albtelekom. Nė njė MEMO qė kėshilltari pėr Telekomunikacionet, Pjerin Marku i dėrgon kryeministrit Berisha, mė datė 07.08.2006, i bėn me dije se: "Pėrsa i pėrket investimeve pėr blerjen e portave pėr shėrbimin ADSL, mendoj se sasia e parė mund tė jetė rreth 50 000 porta dhe me plotėsimin e 2/3 tė kėsaj sasie, tė pėrsėritej blerja edhe pėr 50 000 tė tjera". Pra, nė kėtė MEMO qė kėshilltari i Kabinetit i ka dėrguar Kryeministrit, ėshtė bėrė e qartė, se aktualisht Albtelekom ka kapacitet pėr tė montuar vetėm 50 mijė porta dhe jo 200 mijė, sa parashikohet qė tė blihen nė tenderin prej 10 milionė eurosh. Sipas vlerėsimit tė ekspertėve tė kėsaj fushe, "njė blerje pjesė-pjesė ėshtė shumė logjike, sepse kjo teknologji blihet me module qė shtohen pa problem nė njė shasi, pra, ti mund tė fillosh me 10,000 porta dhe mė pas tė shkosh edhe deri nė 500,000 porta, por ēfarė kuptimi ka qė t'i blen 200,000 porta menjėherė, pėr tė cilat nuk ke mundėsi fizike t'i instalosh brenda njė apo dy vjetėsh, gjė qė do tė sillte humbje financiare nga amortizimi, por edhe rrezikun e zėvendėsimit nga teknologji mė moderne".
Ekspertė tė tregut tė telekomunikacioneve nė Tiranė, kanė sqaruar dje tė dhėnat teknike tė skandalit me tenderat e Albtelekom. "Shekulli" botoi gjatė kėtyre ditėve tė dhėnat pėr tentativėn pėr tė realizuar 13 milionė euro investime, nė njė ndėrmarrje qė ėshtė thuajse e shitur me ēmim tashmė tė pėrcaktuar. Njė investim prej 13 milionė eurosh duhet t'i shtohej ēmimit tė shitjes, ndėrkohė qė ky akt, hedh dyshime pėr afera tė tjera mbi ēmimin e shitjes sė kėsaj kompania shtetėrore. Analiza e dhėnė nga specialistėt e kėsaj fushe pėr "Shekullin", konfirmuar tashmė edhe nga njė MEMO qė kėshilltari, Pjerin Marku, i ka dėrguar kryeministrit Berisha 6 muaj mė parė, nxjerr nė dritė njė aferė tė pastėr korruptive, pėr vjedhjen e miliona dollarėve.
Prova nė fushėn teknike, qė flet qartė pėr mundėsinė e abuzimeve nė shifra tė mėdha me kėto para tė qytetarėve shqiptarė, ėshtė fakti se Albtelekom praktikisht, nuk ka mundėsi t'u ofrojė klientėve 200 mijė porta. Tenderi do tė zhvillohet pėr kėtė numėr, pra 200 mijė porta, por nė tė vėrtetė do tė vijnė vetėm 50 mijė tė tilla, pasi pėr aq ka kapacitet Albtelekomi. Sot, Albtelekomi ka afėrsisht 250 mijė abonentė, ndėrsa Tirana duhet tė ketė rreth 100 mijė abonentė. Po te pyesėsh edhe teknikėt mė tė thjeshtė tė Albtelekomit, ata e kanė tė qartė se nuk i duhen kujt 200 mijė porta ADSL. Shpjegimi teknik bazohet nė atė qė nė gjuhėn profesionale, quhen "teknikat e lidhjes sė konsumatorit fundor". Skema ėshtė e tillė: Nėse marrim zonėn e "Ali Demit" kur dikush kėrkon numėr telefon Albtelekom, rėndom tė thonė se "nuk ka porta", por po tė japėsh njė ryshfet tė vogėl, tė thonė se "ka njė zgjidhje", e cila ėshtė pikėrisht kjo: Nėse ndėrmjet postės dhe njė pallati ka njė linjė fizike (dhe s'ka mė tė tjera), tekniku vendos njė muks, (emėr teknik aparature) dhe njė demuks nga ana tjetėr, dhe nė tė njėjtėn linjė fizike, ai mund tė shfrytėzojė deri nė katėr linja. Pra, njė linjė fizike, mund tė pėrdoret lirshėm pėr minimalisht 4 abonentė. Kjo do tė thotė, se mbi 30% deri nė 40% e portave pėr Telekomin nė tė gjithė Shqipėrinė, janė tė tilla, pra nė kėto lloje lidhjesh.
Pėrveē kėsaj, ADSL ka dhe njė kėrkese tjetėr specifike, qė linja nga centrali e deri tek abonenti, nuk duhet tė jetė mė e gjatė sa 4 km dhe duhet tė ketė njė cilėsi shumė tė lartė, (tė mos ketė zhurma etj). Nėse kalon kjo distancė, abonenti nuk mund tė ketė kėtė shėrbim nga Albtelekomi. Kjo do tė thotė, qė 20% e abonentėve tė Albtelekomit, (mund tė jenė edhe mė shumė, sepse vetėm Tirana, Durrėsi, Vlora, Shkodra, Elbasani kanė cilėsi tė mirė, pjesa tjetėr ka linja tė dobėta) me instalimin e sistemit ADSL, e kanė tė pamundur komunikimin me centralin. Pra, po llogarisim njė minimum prej 20% tė abonentėve tė humbur nė kėtė mėnyrė, duke shtuar dhe 30% e atyre abonentėve tė kategorisė "katėr lidhje nė njė linjė fizike", i bie qė Albtelekom, teknikisht ka mundėsi vetėm pėr 120 mijė porta. Atėherė, pėrse i duhen Albtelekomit 200 mijė porta? 80 mijė tė tjera, ku do tė pėrdoren, pėr ēfarė do tė shėrbejnė? "Nė kėtė segment tė aferės luhen miliona, sepse kush do tė jetė personi qė do tė kontrollojė teknikisht sa porta erdhėn nė Shqipėri dhe sa tė tilla u instaluan? Kėto porta nuk do tė shfrytėzohen menjėherė, sepse edhe instalimi i tyre kėrkon kohėn e tyre",- tha njė nga ekspertėt e pyetur dje nga "Shekulli", duke shtuar se: "E vetmja mundėsi qė Telekomi tė shpėrndajė Internet, ėshtė ADSL".
Liberalizimi i tregut
Diēka tjetėr qė pėrmendet nė MEMO-n qė kėshilltari Marku i dėrgon Kryeministrit, ėshtė liberalizimi i LLU-sė (Local Loop Unbundling). Nėse LLU ėshtė liberalizuar vėrtet, atėherė do tė kishim njė situatė ku Albtelecom duhet tė lejojė tė gjitha ISP-tė e tjera tė shfrytėzojnė abonentėt e saj, pėr t'u shitur shėrbime interneti nėpėrmjet po kėsaj teknologjie ADSL. Por, nėse Albtelecom instalon 200,000 porta, atėherė do tė kishim krijimin e njė monopoli tė ri, sepse nuk do kishte mė vend pėr tė tjerėt. Ndėrsa ky do tė ishte njė monopol qė do t'u shitej tė huajve pėr pesė lekė.
Qeveria ka organizuar disa takime me ISP-tė nė shtator 2006, dhe u ka thėnė se LLU
ėshtė liberalizuar dhe se kushdo nga ju mund tė shkojė tė instalojė ADSL-nė e vet nė Albtelecom, por nė tė vėrtetė, kjo histori u harrua nga po kėta. Pra, duket qartė se ky ėshtė njė tender qė nuk ka asnjė logjikė tregu, bie ndesh me tė gjitha programet e zhvillimit tė telekomunikacioneve, tė bėra nga vetė qeveria, bie ndesh me rregulloret dhe ligjet e Telekomunikacionit pėr konkurrencė tė hapur nė treg dhe njėkohėsisht me mundėsitė teknike reale pėr tė realizuar. Pra, ēfarė ėshtė? Ėshtė thjesht, njė mundėsi shumė e mirė pėr tė bėrė para` sa hap e mbyll sytė! Sidomos, kur Albtelecom ėshtė kthyer nė njė bunker qė nuk merr asnjė informacion se si menaxhohet kjo pasuri kombėtare, dhe si pėrdoren paratė qė fitojnė taksapaguesit nga kjo veprimtari.
Enigma e investimit 13 milionė euro
Ndėrmarrja nė prag shitje, shpall 2 tendera pėr investime gjigante nė rrjet!
Qeveria shqiptare ėshtė gati t'i paguajė 13 milionė euro tė buxhetit tė shtetit, nė dy tendera qė priten tė zhvillohen nė Albtelekom. Dokumentacioni prezantues i tenderave qė posedohet nga redaksia e "Shekullit", tregon se zyrtarisht dy tenderat, pėr tė cilat aktualisht mungon transparenca, janė justifikuar pėr blerje pajisjesh dhe zgjerim rrjeti nė Albtelekom(!). Kujtojmė se Albtelekom ėshtė njė ndėrmarrje nė proces privatizimi. 13 milionė euro, ėshtė rreth 13 pėr qind e shumės me tė cilėn Albtelekom pritet tė shitet. Asnjė logjikė financiare biznesi nuk mund ta kapė arsyen, se pse duhen harxhuar plot 13 milionė euro nė njė ndėrmarrje qė ėshtė gati t'i dorėzohet blerėsit privat
Ēmimi i njė porte, 3 herė mė i lartė se tregu
Operues nė tregun e telekomunikimit, shpjeguan dje pėr "Shekullin" se pėrdorimi i 10 milionė eurove pėr blerjen e 200 mijė "portave", ėshtė njė skandal mė vete. Ēmimi i bie 50 euro pėr "portė". Nėqoftė se blejmė njė portė ADSL nė treg, maksimumi i ēmimit pėr njė portė tė vetme ėshtė 50 dollarė dhe ky ėshtė ēmimi mė i shtrenjtė nė botė pėr portėn e cilėsisė mė tė mirė dhe qė vlen vetėm pėr shitjet me pakicė. Aktualisht me kėtė ēmim shet kompania , "Far Aėay" (mė e shtrenjta e njohur nė botė pėr kėtė ēėshtje). Telekomi grek, FranctelekomiBritisctelekom e kanė marrė kėtėteknologji nga kjo kompani. Nėqoftėse ti kėrkon tė blesh 200 mijė portanė bazė tė ligjeve tė kėtij tregu ēmimi shkon tė paktėn tre herė mė poshtė se blerja me pakicė, pra ēmimi i njė porte pėr njė sasi tė tillė gjigante do tė ishte maksimalisht 20 dollarė, rreth 16 euro... Njė llogari e thjeshtė: 200 mijė porta ADSL, edhe sikur t'i duheshin me domosdo Albtelekomit, maksimalisht mund t'i kushtojnė shqiptarėve rreth 3 milion e 200 mijė euro. Ku shkon diferenca e krijuar, qė ėshtė mbi 6 milionė euro?
MEMO
Pėr: Kryeministrin, zotin Sali Berisha
Nga: Kabineti (Pjerin Marku)
Ēėshtja: Albtelekom
Data: 07.08.2006
Nė lidhje me ecurinė e reformės "Internet pėr tė gjithė", ju raportoj se pjesa mė e madhe e vendimeve nga ana e Albtelekomit janė marrė. Ėshtė marrė vendimi pėr blerjen e 1 Gbsec, e cila do tė sjellė pjesėn mė tė madhe tė uljes sė ēmimit. Gjithashtu, ėshtė marrė vendimi pėr liberalizimin e LLU ( pėrdorimi i kabllove tė abonentit, pėr shpėrndarjen e abonentit nė bandė tė gjerė).
Gjithashtu ėshtė vendosur ēmimi 2800 lekė nė muaj pėr shėrbimin ADSL, i cili pėr momentin ėshtė i justifikueshėm (nuk ėshtė zhvilluar tenderi pėr 1 Gbsec, nuk ka mjaftueshmėrisht pajisje dhe aftėsi teknike pėr kėrkesė tė lartė), por me t'u lidhur kontrata pėr sasinė e kėrkuar tė Internetit dhe blerjen e portave, do tė duhet tė rishihet (ulet).
Ndėrkohė qė ERT akoma nuk ka konkluduar pėr frekuencat 3.5 GHz.
Do tė jetė e rėndėsishme qė kontrata e re qė do tė pėrpilohet me blerėsin e ri tė Albtelekom, tė pasqyrojė kėtė reformė pėr sa i pėrket pėrdorimit tė fibrės nėnujore optike, si dhe liberalizimit tė LLU-sė. Gjithashtu, do tė duhet tė pasqyrohet edhe tendenca drejt kostos dhe ēmimit tė internetit pėr operatorėt e tjerė (pasi Albtelekom shfrytėzon kurrizoren nėnujore, e cila ėshtė pasuri kombėtare). Pėr sa i pėrket "Ēmimit tė referencės" sė internetit qė propozohej nė materialin e Ministrisė sė Punėve Publike, Transportit dhe tė Telekomunikacionit, mendoj se ėshtė nė kundėrshtim me reformėn qė kemi marrė pėr internetin. Tregu dhe konkurrenca do tė ulnin ēmimin mė tepėr sesa ēmimi i referencės qė propozon Ministria. Tė vendosėsh ēmim reference (sidomos nė ato nivele qė propozohen) do tė thotė tė pengosh uljen e ēmimit, tė cilin e realizon reforma e nisur.Pėrsa i pėrket investimeve pėr blerjen e portave pėr shėrbimin ADSL, mendoj se sasia e parė mund tė jetė rreth 50 000 porta dhe me plotėsimin e 2/3 tė kėsaj sasie, tė pėrsėritej blerja edhe pėr 50 000 tė tjera. Albtelekomi do tė ketė nevojė urgjente pėr pėrmirėsimin e teknologjisė sė shpėrndarjes dhe do tė duhet qė tė investojė mė shumė nė rrjete. Teknologjia e fibrave optike, do tė duhet tė zėvendėsojė teknologjinė e telave tė bakrit, jo vetėm se ėshtė mė e lirė, por edhe se ėshtė e aftė qė tė realizojė pafundėsisht mė shumė shėrbime, telefonike, audio, video edhe tė dhėnash me njė cilėsi shumė tė lartė. Albtelekomi do tė duhet qė tė investojė nė mbulimin e tė gjithė Shqipėrisė me rrjet, pasi aktualisht ka shumė vende qė nuk ka mbulim dhe kjo, do tė jetė njė pengesė nė shtrirjen e internetit nė tė gjithė shkollat dhe shtėpitė e shqiptarėve. Kjo do tė bėjė tė mundur realizimin dhe thellimin e reformės qė Ju transformuat, nga "Internet pėr tė gjithė shkollat" nė "Internet pėr tė gjithė shqiptarėt"
Gjithashtu, pėrmirėsimi i cilėsisė sė shėrbimit ndaj biznesit dhe qytetarit, ėshtė pika e tij e dobėt dhe pėr kėtė duhet tė pėrqendrohet vėmendja e tij nė kėtė periudhė. Koha e gjatė e pėrgjigjes ndaj njė defekti e bėn Albtelekomin tė mos preferohet, megjithėse mund tė ofrojė njė ēmim mė tė ulėt. Pėr kėtė do tė duhet qė tė rritet niveli profesional i inxhinierėve dhe teknikėve, dhe tė pėrmirėsohet struktura organizative.
Krijoni Kontakt