Mozaiku i Mesaplikut

[EncounterAL]

Tungjatjeta,

Nga mesazhi i Baptistit shoh qe nuk jam shprehur
qarte dhe per rrjedhoje jam keqkuptuar. Po sqaroj.

Duhet ta thosha qe ne fillim (mesazhi #29) se per fat te keq nuk
kam studjuar gjuhesi. Mesazhet #29, #35, #36, dhe #38, qe kam
postuar ne lidhje me mozaikun, nuk permbajne terma gjuhesore.

Te kuptuarit e shkrimeve, simboleve dhe figurave ne vepra te
tilla si mozaiku yne jane objekt pune jo vetem i gjuhetareve por
edhe i historianeve te
-artit - shkencave natyrore - teologjise - etj.

Une u njoha me nje problem shume te ngjashem gjate kohes qe punoja
per nje detyre nga fusha e 'historise se shkencave natyrore'.
Gjithcka kam shkruajtur ne mesazhet e meparshme japin elemente qe
lidhen me kendveshtrimin tim per probleme te ketij lloji. Duke qene
se mund te diskutoja me profesorin e historise se shkencave natyrore,
e pyeta se c'mendonte per mundesine e spjegimit te mozaikut tone me
anen e eres se Ptolemeut. Prof. angazhoi ne diskutim edhe nje kolegun
e tij, historian te artit. Per kete kam shkruajtur ne mesazhin #29.

Nje gje eshte e sigurte: Nuk Ka Patur Shqyrtime Gjuhesore.

Une, duke patur parasysh qe:

1. fjala "APARKTIAS" perdoret se pari nga Aristoteli dhe me
vone nga Ptolemeu, te dy me origjine nga Maqedonia

2. fjala "APARKES" eshte shkruar ne nje mozaik te vendosur ne
treven e Ilirise ne kohen e perandorit Ilir te Bizantit, Justinianit,

shtrova pyetje, pra dua te mesoj se cfare mendojne pjesemarresit e tjere
ne Forumin Shqiptar per mundesine e ndonje lidhje ndermjet ketyre dy fjaleve.

Nqse do te isha shprehur si me lart ne mesazhin e pare (#29), besoj qe
Baptisti NUK do te me drejtonte pyetjet
........ citoj nga mesazhi i Baptistit ........

Si do ta besh arsyetimin; si do ta kapercesh mosperputhjen
e formes aparktias me ate aparkeas gjuhesisht?

Dhe
cilen gjuhe do ta marresh per baze etimologjike

dhe
cilat rregulla fonologjike te transmutacionit
do ti t'i shfrytezoh per ta mbeshtetur transformimin e formes
aparkeas ne ate aparktias ose anasjelltas.
.................................................. .....


Per sa i takon verejtjes se Baptist se:
----------- citoj -----------
nje perpjekje per te argumentuar dicka
qe disi gjate gjithe udhes qalon dhe nuk arrine assesi
te qendroje ne kembe te veta
-----------------------------

sqaroj se ekspozeja nuk eshte perpjekje per te argumentuar dicka etj.etj
por thjesht paraqitje e kendveshtrimit tim per kete problem me te cilin
lidhet edhe ajo cfare shpresoj te mesoj nga ky grup i forumit.

flm. per mireseardhjen

[Baptist]

Ju faleminderit per pergjegjen dhe durimin qe treguat duke pergjegjur perimtesisht gjithe materien e asaj qe eshte ekspozuar deri ketu ne lidhje me kete artifakt mjaft te rralle te nje periudhe aq te hereshme kristiane ne regjion.

Me duhet te pajtohem plotesisht se zberthimi i pyetjeve te ngritura ne lidhje me Mozaikun e Mesaplikut kerkojne bashkepunim multidisciplinar te fushave shkencore qe keni permendur. Mirepo aspekti gjuhesor sado i gabueshem qe mund te tregohet ne nxjerrjen e perfundimeve finale ne rastet kur nuk konsultohet me fushat e historise, kjo qeshtje kerkon nje ndihmese nga shkencat e gjuhesise, ne rast se nuk do te perballesh me kundershtimet prej saj.

Te gjithe treguesit arkeologjik te ekspozuar dhe te pershkruar mjaft detalisht edhe me referenca nga kerkues te ndryshem, tregojne dhe shpiejne drejte nje kuptimi simbolik qe mund te lidhet me eren.

Por une kam pershtypjen se eshte bere vershim me informatash heterogjene me permbajtje simbolike te eres ne kete teme por qe nuk kane lidhje etiologjike me njera-tjetren por vihen si paralelizma presedanesh per te krijuar nje pershtypje te "rregullit" e me kete edhe ligjshmerise ndaj parantezes qe kerkon te beshtetet si mundesi e nje fakti historik.

Oktagoni eshte element gjeometrik i cili pothuaj ne menyre universale mund te lidhet me anet e botes e me kete edhe me ererat.

Por sa mund te qendroje kjo:

cit.:
"Orientimi me eren (jo me diellin) haset edhe ne vende te tjera
psh tek "Aeridet" ose tempulli i ererave ne Athine (viti 50 para eres sone)."

Jam i bindur thellesisht se nuk ka pasur te tille naive as ne kohen e paleolitikut.
Te tillet kan perfunduar shume keq dhe kurre nuk e kan perseritur ate gabim, -nese kan mbijetuar per ta perseritur!
Pra, asnjehere ne histori, njeriu nuk eshte orientuar ne baze te eres.

As tempulli i a-Erideve nuk ka sherbyer per orientim hapsinor por per percaktimin e kahut ererave qe fryejn aktualisht per t'u dhene detareve parashikimet te kahjeve te cendrueshme te eres ne menyre qe ata te mund te marrin vendim per nisje apo mosnisje ne lundrimin e tyre te planifikuar per nje desstinim te caktuar te udhetimit. Aty sigurisht edhe beheshin lutje e sakrifica ndaj eres se caktuar ne tregtaret qe nuk kishin durim te presin paraqitjen e eres me kahjen e tyre te deshiruar per lundrim.
*
Prandaj une mendoj se Aparkeas nuk eshte ere; Por as emer i nje kahu boteror.
Megjithese Aparktias si shprehje me vete, (per te cilen poashtu mendoj se nuk eshte emer por fjaleformim) mund te ndihmoje shume ne zbardhjen e ketij mbishkrimi.

Shprehjen aparktias e shoh si nje lokalizem antik gjuhesor plotesisht i panjohur ne boten e athershme te ditur.

Ne te nuk shoh emer por fjaleformim emerues. Fjaleformim qe shenon anen e kundert te nje pike referenciale te njohur per te gjithe e qe nder tjera as ajo pike referente nuk kishte emer por qe ishte e dallueshme e pandryshueshme dhe e njohur per te gjithe, por qe ndodhej gjindej ne Jug te qendres se vendbanimit.

Pra, emertim i perfituar si tregues qe kishte per reference nje godine qe shenonte jugun ne ate vendbanim te perhershem prej ku rrodhi kjo fjale deri ne vokabularin e Aristotelit. Kjo shprehje u perdor nga Aristoteli per shkak te natyres se saj Laike.
Sepse Bore dhe Ofion kishin karakter Religjioz e mitologjik.

T'i bie shkurt; "a-par" do te thote "perballe"!
Per shprehjen Aparkeas, mendoj se ka kuptimin si vijon: mbrojtes; mburoje; ballafaques; perballues; "qe i del ndesh dikujt".

...

Mes tjerash kapela e portretit te mozaikut eshte e metalte dhe eshte kapele ushtarake bizantine kalorsiake.
...

[EncounterAL]

Verejtje (ne vend te parathenies):
.................................................. ..........................................
Para se te sqaroj desha te them se diskutimet per kete teme
une i kuptoj si mundesi qe u jepet anetareve te forumit qe
te njihen me ate cka eshte arritur dhe po munden te
kontribuojne per te arritur nje spjegim te paqortueshem,
pra qe ta minimizoje mundesine e perballjes me kundershtime
nga shkencat e ndryshme, pra nuk duhet te supozohet qe fjala
e tjetrit synon te (po perdor fjalet tuaja)

" ...per te krijuar nje pershtypje te "rregullit" e me kete edhe
ligjshmerise ndaj parantezes qe kerkon te mbeshtetet si
mundesi e nje ...fakti historik... " etj etj.

Kete " ... fakti historik ...", nuk arrij te kuptoj se
per cfare fakti historik eshte fjala.
.......................... fund i verejtjes ..............................................


Mesazh #43 (Mozaiku i Mesaplikut)
--------------------------------------------

Me sa shikoj nga mesazhi #42, ka ende vend per sqarim lidhur
me sa kam thene per "APARKTIAS" dhe "APARKEAS".

1. lidhur me :

po citoj mesazhin #42

" ... Te gjithe treguesit arkeologjik te ekspozuar dhe te pershkruar mjaft detalisht
edhe me referenca nga kerkues te ndryshem, tregojne dhe shpiejne drejte nje
kuptimi simbolik qe mund te lidhet me eren .... "

Perrgjigjem:
Nga nje person qe ka nje specializim te caktuar nuk mund te pretendosh te kerkosh pergjigje per pyetje qe nuk lidhen me kete specialitet. Ju vete sygjeroni trajtim shumedisiplinor. E shprehur ndryshe, specialisti i p.sh.. historise se artit do flase me gjuhen e tij dhe mos prit te degjosh spjegime
gjuhesore etj.

2. lidhur me thenien tuaj se:
--------------------- "Orientimi me eren" -----------------------
Jam i bindur thellesisht se nuk ka pasur te tille naive as ne kohen
e paleolitikut. Te tillet kan perfunduar shume keq dhe kurre nuk e
kan perseritur ate gabim, -nese kan mbijetuar per ta perseritur!
Pra, asnjehere ne histori, njeriu nuk eshte orientuar ne baze te eres.
---------------------------------------------------------------------

Pergjigjem:
Edhe une kisha te njejtin mendim por e ndryshova pasi lexova Gjeografine e Ptolemeut, botim i vitit 2000, lexo materialin bashkengjitur nga ky liber


( mesazhi vijon)

[EncounterAL]

(vazhdim i mesazhit #43)

Shenim:
Ne fig. 8, tek dokumenti i bashkengjitur me lart, emri i eres qe
ndodhet prane germes N (tek shigjeta e veriut) eshte " Aparktias".
Mendoj se nuk duket qarte per shkak te zvogelimit. fund i shenimit.

.................................................. ...............................................

Lidhur me kapelen e burrit te Mesaplikut, ju u shprehet si vijon


---------------------- citoj nga mesazhi #42 ---------------------------

Mes tjerash kapela e portretit te mozaikut eshte e metalte dhe eshte kapele ushtarake bizantine kalorsiake.
---------------------------------------------------------------------------------

Desha vetem te ve ne dukje se ka edhe mendime te tjera per kapelen.
Libri(katalogu) nga ku vjen fotoja e mozaikut qe shoqeron nje nga mesazhet e mepareshme, ka edhe opinion ne lidhje me mozaikun. Po e bashkengjis.

[EncounterAL]

po i dergoj perseri komentet e fundit, pas zmadhimit.

[Baptist]

Kam frike se e ke lexuar pak a shum gabim kur thua se:

cit.:
Pergjigjem:
Edhe une kisha te njejtin mendim por e ndryshova pasi lexova Gjeografine e Ptolemeut, botim i vitit 2000, lexo materialin bashkengjitur nga ky liber

Sepse:


Mes tjerash emrat ne kllapa nuk gjinden te skema e Ptolemeut.
Pastaj shigjetat tregojne destinimin e jo piknisjen. -Cka do te thote kjo?

Kjo do te thote se edhe emrat e ererave jane perdorur ketu si emra kahjesh boterore e jo si emra ererash prej nga ato fryejne, aq me pak ne cilin kah fryjne.

Nuk e di a e kam cekur gjene me relevante ne gjithe kete shqyrtim. etiologjikisht, nuk jane ererat ato qe i dhane emrin anes se botes por e kunderta, ana e botes ose emri i vendit te asaj ane i dha emrin edhe eres perkatese.

Kete ngaterresen qe paraqitet ne kuptimin e ererave dhe kaheve te botes qe bazohet ne Relativitetin e Galileut po e leme per tjera here, por tani do te mjaftohem me sygjerimin se per te lundruar per Turqi duhet ta kapesh Zefirin.

Dhe lundertaret kete shprehje ne bisedat e tyre triviale e ngaterrojne paqellim; Ne pyetjen: -Per ku po pret? pergjegja: -Per Zefir! qytetarit te rendomte do t'i tingelloj se ky pret te niset ne Perendim. Ndersa ai po thoshte se eshte nisur ne Lindje, pra se po shkonte andej nga shpiente Zefiri... andaj po priste Zefirin.

Nuk e di sa pajtohesh me keto qe kam ekspozuar deri ketu, por a s'ta vret, mes tjerash, syrin, fakti se Boreas nuk eshte vene si kahje kardinale ne kete skeme?

Partaj Thraskias lere qe nuk shenon veriun ose verilindjen +30° por perkundrazi gjindet -30° ne perendim. Dhe ky poashtu nuk eshte emer ere por emer vendi i perfituar. Iapyx poashtu gjindet +30° ne veri te perendimit. Kjo skeme eshte me afer mendesh te jete kopjuar nga Tradita e pikendodhjes se Kretes se sic thote autori nga pike veshtrimi i Rodosit.

Megjitehse per mendimin tim, problemi me i madh eshte se Aparktias eshte vetem nje shprehje qe ngjet me formen Aparkeas, sepse i takon te njejtes gjuhe dhe pjesoreve te aferta fjaleformuese. Une edhe nje here po e perseris mendimin tim se te dyja jane fjaleformime nga e njejta gjuhe dhe kane kuptime te peraferta por te ndryshme si perdorim. Aparktias ka kuptimin "ne anen a kundert te/prej X" "ose "perball X", "ndesh X-it" sepse "X" eshte i nenkuptuar ne lokalitetin prej ku origjinoi.

Mendoj se e ke te qarte si behen emrat ne gjuhen gjermane.
Flugzeug (flugcojg)="sendi qe fluturon" = aeroplani. Kjo aftesi e krijimit te emrave foljeve e shprehjeve tjera ne kete menyre, megjithese e reduktuar tani ka ekzistuar dhe ekziston ende ne gjuhen shqipe.

Me korigjo nese kam keqkuptuar dicka nga keto te fundit. Por mendoj se nuk je ne rruge aq te mbare.

Para se te thellohesh, ne mbeshtetjen e mundesise se Aparkeas dhe Aparktias mund te jene fjale, emra , me kuptim te njejte. Do te ishte mire sikur te qartesoheshin disa nga pyetjet me sa vijon:

A mund te kishte lidhje mesapliku me detarine ose tregtine detare?
Cila ishte situata politike ekonomike dhe luftarake ne ate periudhe dhe ne ate regjion.
A kishin filluar presionet e dyndjeve sllave dhe a kercenohej kjo kishe nga sllavet e eger pagan?
A u rrenua kjo kishe ne kohen e terrmetit katastrofal te dardanise, apo i vune flaken sllavet pas ketij terrmeti ne kohen qe po shkelej dardania nga hordhite sllave?

E pyetje te ngjshme te cilat nuk po me kujtohen tani por qe mund te lajmerohen gjate diskutimit te metejme...

Pershendetje. (shpresoj se i ke kuptuar si pikeveshtrime per saktesimin ose zgjerimin e horizontit te qeshtjes e jo si kundershtime).

[Baptist]

*pardon, latituda e Rodosit qenka pothuaj e njejte me ate te Kretes. Ne kujtese kam perpfytyruar se Rodosi gjindet shume me larte.

[EncounterAL]

...
desha te shtoj sa vijon:

Ne fund te vepres se tij "Naturalis Historiae"
(dok.bashkengj), Plini ka vene shenimin qe vijon:

[ - aparctias - apartias - aparteas - aparceas - ]

Nuk e dij nese eshte vene re?


shenim: Librin e permendur e lexova tek adresa web qe vijon:
-----------------------------------------------------------------------------------
http://books.google.ca/books?id=Hx4B...#PRA1-PA147,M1
-----------------------------------------------------------------------------------

[Baptist]

cit.: encounterAL;
[ - aparctias - apartias - aparteas - aparceas - ]
te gjitha burojne nga e njejta gjuhe me te njejten baze te fjaleformimit. Qe me prapashtesen e caktuar formojne deklinime semantike ne kuptimet qe vijojne:
peball-(dicka); anash; ndaras; ane e kundert; kundervenie; anasjelltas; pala tjeter; pala e kundert, kundrejt-(dicka/dikujt/anes), etj.

Te gjitha keto jane fjale te shqipes se vjeter.

Nje derivat i kesaj fjale ka hyre (ne forma te korruptuara) edhe ne gjuhe tjera te evropes.

[Baptist]

Lus moderatoret ta permiresojne adresen e fotos ne postin #43 me adresen e korrekte ne vijim: http://www.warst.com/images/uploads/...arkease71f.jpg