E diela e të paralizuarit

[Kryeengjelli]

Mbajtur ne katedralen 'NGJALLJA E KRISHTIT" ne Korce
nga Mitropoliti i Korces Hiresia e Tij Imzot Joani


E Diela e Paralitikut Joani.5:1-15.

Pas këtyre ngjarjeve ishte një festë e Judenjve dhe Jisui u ngjit në Jeruzalem. Në Jeruzalem, afër portës së dhenve, është një pellg që në hebraisht quhet Betesda, dhe ka pesë portikë. Nën to dergjeshin një numër i madh të lënguarish: të verbër, të çalë dhe të paralizuar, të cilët prisnin lëvizjen e ujit. Sepse një engjëll, kohë pas kohe, zbriste në pellg dhe e lëvizte ujin; dhe i pari që hynte, mbasi uji ishte lëvizur, shërohej nga çfarëdo sëmundje që të kishte. Aty ishte një njeri i lënguar prej tridhjetë e tetë vjetësh. Jezusi, duke e parë shtrirë dhe duke ditur se prej shumë kohe ishte në atë gjendje, i tha: “A dëshiron të shërohesh?”. I lënguari u përgjigj: "Zot, unë s'kam njeri që, kur lëviz uji, të më fusë në pellg; dhe, ndërsa unë po shkoj, një tjetër zbret para meje”. Jisui i tha: “Çohu, merr vigun tënd dhe ec!”. Njeriu u shërua në çast, mori vigun e tij dhe eci. Atë ditë ishte e shtunë. Prandaj Judenjtë i thanë atij që u shërua: “Éshtë e shtunë; nuk është e ligjshme për ty të ngresh vigun tënd!”. Ai iu përgjigj atyre: “Ai që më shëroi më tha: "Merre vigun tënd dhe ec!". Atëherë ata e pyetën: “Kush është ai njeri që të tha: "Merre vigun tënd dhe ec"?”. Por ai që ishte shëruar nuk e dinte kush ishte, sepse Jisui ishte larguar për shkak të turmës që ishte në atë vend. Më vonë Jisui e gjeti në tempull dhe i tha: “Ja, ti u shërove; mos mëkato më që të mos të të bëhet një gjë më e keqe”.


Ungjilli i së Dielës, është i shërimit të të paralizuarit. Është një tregim i shkurtër që në dukje ndoshta nuk mund të krijojë ndonjë diçka të çuditshme, një shërim tjetër i Jisu Krishtit. Ungjilli është i mbushur me mijëra shërime e megjithatë në çdo shërim ka diçka të veçantë, nëse ne do të ndalojmë dhe do të dëgjojmë me kujdes, jo vetëm me mendje por edhe me shpirt do t’i shohim gjëra të ndryshme. Shpirti ynë do të pasurohet duke dëgjuar këto pjesë, jo më kot shenjtorët vazhdimisht në predikimet e tyre u kërkonin njerëzve që të lexonin Shkrimin e Shenjtë, sepse kur lexohet me shpirt, atëherë do të kuptohen gjëra të tjera. Shpirti vetë fillon dhe zbutet, fjala e Ungjillit ka fuqi, nëpërmjet atyre do të shihen mijëra nuanca të tjera të cilat më parë nuk i kishe parë. Ashtu si një sy i zakonshëm shikon një pikturë dhe dallon një mori nuancash, një sy piktori dallon mijëra nuanca, ashtu edhe një shpirt i devotshëm kap nga Ungjilli me mijëra nuanca.
Në Ungjill tregohet që ishte një pellg i madh afër Jerusalemit, në derën e dhënve, e cila ishte një derë ku silleshin dhentë për flijim në tempull dhe përpara se ti flijonin i lanin në pellgun e ujit. Këtu kishte një traditë të vjetër që një engjëll zbriste dhe trazonte ujin dhe kushdo që hynte i pari atje shërohej. Midis njerëzve që ishin mbledhur në pellg, mund ta merrni me mend morinë e madhe të të sëmurëve. Nëse ne do ta kemi parasysh atë pellg do të kuptojmë se ai qëndron si një lloj imazhi i tërë botës. Bota është mbushur me njerëz të hidhëruar, mjafton të hedhësh sytë rreth e rrotull dhe do kuptohet se e gjithë bota është si një lloj pellgu. Njerëz të mbledhur që prisnin të trazohej uji dhe ai që hidhej shërohej. Midis tyre kishte edhe një njeri që kishte 38 vjet që ishte i paralizuar. Merreni me mend se çdo të thotë të qëndrosh për 38 vjet i paralizuar, nëse ndonjëri prej nesh do të qëndronte 38 ditë i sëmurë do t’i dukeshin si një shekull e megjithatë ai njeri po priste për 38 vjet. Durimi i tij ishte i jashtëzakonshëm, shpresa në shërimin e tij ishte e jashtëzakonshme. Askush nga ne nuk mund të qëndrojë për 38 vjet dhe të lutet për diçka. Edhe nëse i lutemi Perëndisë për diçka nëse kalon një javë dhe kjo nuk realizohet, gjithsekush nga ne heq dorë. Paralitiku i Ungjillit të sotëm kishte 38 vjet që priste. I them të gjitha këto sepse Ungjilli për ne nuk është vetëm thjesht përkujtim i një ngjarje të kaluar, por është dhe mbetet gjithmonë një zë që na thërret. Ai i paralizuar paraqet në një farë forme gjithsecilin nga ne, gjithkush nga ne ka nevojë për tu pastruar në pellgun e Bethsaidës, ka nevojë për një lloj shërimi shpirtëror. Ajo për të cilën unë doja të ndaleshim më shumë janë dy pika.
E para fjalët që tha Krishti: “A do të shërohesh dhe të bëhesh i shëndoshë”? Në dukje të parë këto fjalë mund të duken të habitshme, sepse ne të gjithë themi se kush është ai i verbër që nuk do sy dhe kush është ai i paralizuar që nuk do të shërohet. Megjithatë këto fjalë tregojnë diçka më të madhe. E para tregon që Zoti nuk dhunon lirinë e askujt. Ato fjalë që i drejtohen të paralizuarit i drejtohen gjithsecilit nga ne, Zoti na thërret ne sot dhe na pyet A doni të shëroheni? Nëpërmjet fjalës së priftërinjve, nëpërmjet fjalëve të Kishës, Krishti vazhdimisht u flet njerëzve sot, po na pyet Adoni të shëroheni? Nëse nuk do të kemi sëmundje fizike, gjithsekush nga ne ka sëmundje shpirtërore, a do njdonjëri prej nesh të shërohet nga zemërimi që e kap, a do dikush të shërohet nga lakmia që i ka hyrë në zemër, a do dikush të shërohet nga sëmundja që ka për të folur keq kundër të afërmit të tij, a do dikush të shërohet nga dëshira për të mashtruar dhe përfituar në mënyrë të pandershme dhe nuk po ndalem tek mëkatet akoma më të mëdha. Nëse dikush do të shëroht nga këto, duhet t’i përgjigjet Krishtit me një “dua”. Asnjë nuk do të shërohet nëse ai nuk do të dojë. Sado që të mundohemi ne Zoti nuk do dhunojë lirinë tonë, nëse në shpirtrat tanë nuk do të jetë dëshira për tu shëruar shërimi nuk do të vijë. Ndonëse shërimi nuk është në dorën tonë përsëri mbetet fuqia e fjalës së Perëndisë, i cili për të shëruar kërkon edhe pëlqimin tonë, prandaj dhe Krishti e pyet të paralizuarin “A do të shërohesh?” prandaj po na pyet edhe neve sot që ndoshta jemi të paralizuar shpirtërisht. Adoni të shëroheni? Nëse duam më gjithë shpirt Perëndia do të na shërojë, nëse ne nuk do të duam Perëndia nuk do të na shërojë, sepse kjo është një nga bazat e doktrinës Orthodhokse, që çdo njeri është i lirë për të vendosur për të mirën ose të keqen e tij. Këtu qëndron edhe kuptimi i gjyqit të fundit, sepse në qoftë së ne do të ishim të papërgjegjshëm për fajet ose disa vepra të mira tonat, atëherë nuk do të kishte kuptim as dënimi dhe as shpërblimi. Sot Krishti po pyet gjithsecilin në të gjitha Kishat ku lexohet ky Ungjill “A doni të shëroheni.” Kur bie fjala për të paralizuarin, ndoshta pyetja mund të duket e habitshme, por kur kjo trajtohet në planin shpirtëror, merr dritën dhe kuptimin e vërtetë, sepse shumë nga ne nuk duan të shërohen. Shumë nga ne nuk duan të luftojnë për ta zhdukur çdo gjë të ligë nga shpirtrat e tyre, pak njerëz luftojnë mëkatit dhe gjithë gjërave të tjera të liga që e paralizojnë shpirtin e njeriut dhe e ndajnë atë nga kungimi me Perëndinë.
Pika tjetër në të cilën do të të ndaleshim ishte përgjigjia që i dha i paralizuari. Sa herë që lexohet ky Ungjill dhe kushdo që e lexon me shpirt do të preket nga fjalët që i tha i paralizuari “Zot unë nuk kam njeri.” Realiteti që tregon ky njeri është realiteti i vetmisë shpirtërore që ka mbërthyer të gjithë botën. Gjithsekush nga ne ndodhet i vetëm. Ky lloj qytetërimi, kjo lloj dëshire që ka lindur në shpirtin e njeriut, ka krijuar egoizmin më të thellë, gjithsekush përpiqet vetëm për vete dhe gjithsekush nga ne ndihet i pafuqishëm në detin e hidhërimit, gjithsekush nga ne thotë “nuk kam njeri.” Sa mijëra e mijëra njerëz janë në nevojë sot, nuk po flasim para 2000 vjetësh në Palestinë në atë pellgun kur ai ishte i vetëm dhe mos harroni, që Jerusalemi ishte një qytet shumë i populluar, kishte mijëra e mijëra njerëz, aq sa në festa dhe përkujtime tradita thotë se mund të kishte rreth një milion njerëz. Ungjilli thotë se ishte festë kur Jisui shkoi në Jerusalem. Ndonëse kishte kaq shumë njerëz, përsëri ai i paralizuar nuk kishte njeri, tërë vendi rreth e rrotull ishte i mbushur me njerëz, me punë dhe pa punë e megjithatë ai ishte i vetmuar, nuk kishte asnjeri që ta ndihmonte. Tempulli i cili ndodhej pranë pellgut ishte i mbushur plot, i mbyshur me mijëra priftërinj që shërbenin, që lexonin fjalën e Zotit. Megjithatë i paralizuari ishte vetëm nuk kishte njeri. Gjithkush duhet të ndalet dhe të meditojë pak më gjatë rreth kësaj fjale, që do ta quaja tragjike kur ai tha “Zot nuk kam njeri” Kjo frazë që thotë paralitiku, tregon realitetin e hidhur dhe tragjik të njeriut, tregon realitetin tragjik të mëkatit njerëzor, i cili e ka izoluar çdo shpirt në egoizmin e tij dhe e ka deformuar, sepse askush nuk mund të jetë njeri i plotë nëse nuk vendos marrëdhënie me të tjerët. Kjo është baza mbi të cilën ngrihet Kisha. Baza mbi të cilën ngrihet Kisha, është pikërisht në kungimin që kemi ne me njëri-tjetrin dhe në kungimin që kemi me Perëndinë. Një shenjtor i madh i Kishës thoshte “Një i krishterë i vetëm, nuk mund të jetë i krishterë”. Sepse ajo që e bën njeriun të krishterë është raporti që vendosim ne me qeniet e tjera. Nëse ne nuk do të ndijejmë, plotësisht qenien njeri do të thotë që shpirti ynë nuk është i përmbushur, pra nuk e ndijen atë përmbushje që ka krijuar Perëndia. Gjithsekush nga ne duhet të kuptojë që Kisha është një komunitet. Kisha nuk mund të ndërtohet nga individë të veçuar. Çdo i krishterë duhet të interesohet për fatin dhe për mirëqënien e të gjithë të krishterëve të tjerë dhe jo vetëm të krishterëve të tjerë, por për të gjitha qëniet njerëzore në botë. Ajo që e ka karakterizuar gjithmonë njerëzimin, ajo që e ka dëmtuar më shumë Kishën, pikërisht ka qënë egoizmi. Kur ne përpiqemi vetëm për veten tonë ose kur përpiqemi edhe për të tjerët do të jenë familja jonë, njerzit e besimit tonë, njerëzit e kombit tonë, njerëzit e partisë tonë pra gjithçka që ka të bëjë me të. Krishti erdhi për të prishur këto kufij, Krishti erdhi pikërisht që njerëzit të mos thonë më “Zot nuk kam njeri” por të thonë “Zot të kam Ty dhe gjithë njerëzimin”. Nëse ne nuk do ta hapim shpirtin dhe zemrat tona, për gjithë njerëzit që janë rrotull nesh, për të gjithë nevojtarët, sado të vishemi me petka të krishtera, ne nuk do të jemi të krishterë. Një krishtërim që nuk ka dhembshuri për çdo njeri, për çdo gjë të gjallë, sado të mundohet të lyhet me ngjyra të krishtera, nuk mund të jetë i krishterë dhe këto fjalë kanë qënë fjalë të gjithë patrikëve, gjithë profetëve dhe shenjtorëve të Kishës tonë të cilët vazhdimisht kanë ngulur këmbë se ajo që e formon të krishterin, ajo që e bën një njeri person është mënyra sesi ai lidhet me të tjerët. Nëse ne duam të përmbushemi, nëse ne duam të zhvillojmë thellë atë njeri që ka lindur në pagëzimin tonë ky njeri përmbushet dhe zhvillohet në raportin që ne vendosim me të tjerët. Prandaj ato fjalë të thjeshta të të paralizuarit shpalosin para nesh gjendjen e mjeruar të njerëzimit dhe gjithashtu japin shpresë, sepse Zoti me anë të pësimit të tij, me anë të themelimit të institucioneve të ndryshme nga e cila më e rëndësishme është kisha pikërisht u solli njerëzve atë që të mos thonë më “Zot nuk kam njeri”. I mësoi njerëzit që të jetojnë në një familje të përbashkët, që të jetojnë në një komunitet dhe që ta zhvillonë më tej personin e tyre. Po e përsëris edhe njëherë që asnjeri nuk mund të jetë i plotë duke qënë i vetmuar. Kjo është arsyeja, pse Shën Vasili i Madh edhe murgjit i mblodhi në një komunitet, pikërisht për t’i ndihmuar. Edhe murgjit që jetonin të vetmuar diku nuk ishin të vetmuar. Shën Andoni i Madh thoshte: “nëpërmjet të afërmit kalon rruga e shpëtimit” që do të thotë se ai nuk ishte i vetmuar, ndonëse rrinte vetëm, por shpirtërisht ai ishte më Kishën, aq sa kur Shën Athanasi i Madh ishte në rrezik dhe tërë Orthodhoksia ishte në rrezik nga Arianizmi, ai la shkretëtirën, la vetminë e tij dhe erdhi në Aleksandri për të mbrojtur Kishën.
Të gjithë këta shembuj na tregojnë që nëse ne duam të jemi njerëz të plotë, duhet të vendosim marrdhënie dashurie me çdo qenie njerëzore, që asnjë qënie njerëzore të mos e ndijejë veten të vetmuar, që asnjë qenie njerzore të mos thotë “Zot nuk kam njeri”. Nëse do të kishte të krishterë në botë nuk do të ekzistonte fjala “nuk kam njeri”. Këto fjalë që dëgjojmë nga Ungjilli, janë fjalë zjarri. Shumë njerëz kur dëgjonin këto fjalë meditonin pak më thellë. Askush nuk mund të luajë dot me fjalët e Zotit, nuk mund të bëjmë shaka me çfarë del nga goja e Zotit, nëse e keni lexuar librin e Zbulesës, Krishti aty paraqitet me një shpatë me dy presa, për të treguar që fjala e Zotit është një shpatë me dy presa, nga ajo mund të vijë bekimi, nga ajo mund të vijë edhe dënimi. Çdo fjalë që thuhet nga Zoti ka një shërim në vetvete dhe çdo neglizhim i kësaj fjale ka një dënim në vetvete. Në Ungjillin e sotëm ndoshta nuk përmendet shkaku i sëmundjes të të paralizuarit, ndonëse më vonë kur Krishti e gjen atë në tempull e i thotë “Mos mëkato më që të mos të të bjerë ndonjë më e keqe”. Duke bërë një lidhje ne mund të themi që sëmundja e tij ishte pasojë e një mëkati për të cilin Ungjilli nuk na thotë gjë. Fjalët e fundit që tha Zoti janë fjalë që na drejtohen të gjithëve ne, duke na thënë që kushdo që është pagëzuar i janë falur mëkatet, gjithsekush që ka gjetur hir përpara Perëndisë nuk duhet ta neglizhojë atë hir, nuk duhet të jetojë akoma në mëkat. Fjalët e Ungjillit nuk janë gjithmonë të ëmbla në kuptimin, siç e kuptojmë ne ëmbëlsinë, shpesh fjalët e Ungjillit janë të hidhura ashtu siç e kemi përmendur vazhdimisht që për shumë sëmundje mjekimi është gjithmonë i hidhur, aq sa për sëmundje të ndryshme kërkohet ndoshta edhe një lloj prerje. Gangrenat shpeshherë shërohen duke prerë pjesën e gangrenizuar, prandaj edhe fjalët e Zotit janë fjalë mjekimi shpirtëror dhe ndoshta janë të hidhura, por frutin e japin të ëmbël.
Gjithsekush nga ne le të mundohet që çdo të Dielë të meditojë pëk më tepër mbi Ungjillin. Arsyeja që e Diela ka qënë pushim ishte pikërisht që çdo i krishterë atë ditë të lexonte Shkrimin e Shenjtë, të merrte pjesë në Kishë që të ushqehej shpirtërisht. Çdo e Dielë duhet të bëhet një ditë ushqimi shpirtëror, ne jo vetëm që duhet të lexojmë Ungjillin dhe të dëgjojmë predikimet, por edhe mbas tyre le të mendojmë pak më tepër. Këto fjalë të Ungjillit do të aplikohen në jetën tonë të përditshme. Shpëtimi është një rrugë e gjatë, shpëtimi nuk arrihet lehtë, vetëm nëpërmjet një mundi mund të arrihet kurora. Cili atlet e ka arritur të thyejë një rekord, pa harxhuar mijëra orë stërvitje ashtu edhe kurora e lavdisë së mosprishjes “Le ta shtrijmë në shtëpitë tona vazhdimisht Liturgjinë” për të pasur një liturgji mbas Liturgjisë, prandaj edhe Ungjillin që dëgjojmë këtu le ta shtrijmë në jetën tonë të përditshme. Ne do të kemi nevojë për këtë ushqim shpirtëror shumë më tepër sesa mendojmë ne. Asnjë njeri nuk mund të jetojë, pa këtë lloj ushqimi. Le të mos i mbyllim veshët që fjala e Zotit të dëgjohet, të gjejë tokë të mirë, të mbijë dhe të japë fruta. Amin.