Ku gjindet Kulla e Oroshit te Kanunit gjitheshqiptar?

[Baptist]

Po e rifreskoj kete teme pasi ka lidhje dhe me temen tjeter te hapur mbi kanunin. Madje duhet linkuar dhe me kete teme te titulluar Kanuni i Skënderbeut

Po e perfundoj pjesemarrjen ne kete teme me pohimin se:

pas keshillit te fundit te gjithe Parive Pleqeve dhe Princerve Arbnor ku mori pjese edhe vet Skenderbeu i pjekur dhe Leka (IV) i ri, -me, nuk ka tjera KANUNE pos njerit. Atij qe u njoh me emrin Kanuni i Lekes per gjithe shqiptaret ngado qe jane dhe kudo qe gjinden. Gje per te cilen kishte rene dakord edhe vet Skenderbeu, pas pleqerive tet pa ujdisura mes tij de Lekes e qe ai ra ne ujdi te plote bashk me gjithe Pleqte dhe Pleqnaret me te medhenje te kombit te asaj kohe. -Aty e andej ka vetem nje Kanun gjithkombtar.

Dhe nje gje ne lidhje me Emrtimin "i Lekes" - ky emer ka ekzistuar shekuj para lindjes se Leke Dukagjinit te pare. Dhe vet emri Leke ka kuptimin Ligj. Prandaj nuk eshte per t'u cuditur perse ky ligj perfundimisht u nominua simbas emrit te tij.

Pas kesaj date nuk ka me Kanuni i filanit, a i fistekut, a i filan ishullit, a katunit, - keto jane te gjitha shpikje dashakeqe te mos them armiqsore te percaresve te kombit pa asnje mbeshtetje te cilat pollen si kepurdha helmuese shume kohe pas shiut qe reshi mbi varrin e te shumendriturit At Shtjefen Gjecovit franqeskan mbledhjen e te ciles Qenie Hyjnore e lau me gjakun e tij te shenjte.

Andaj edhe emri: a-LEK-sander e ka kuptimin: I DREJTE (Ligjor apo Ligj-Venes, "qe thote te drejten".

>>Me gjykim te drejte<<

Nje titull i tille me shqipen e sotme (shekullit te kaluar) do te thote: p[er]Le[k,q]rues, -*P'leq-nar, legi'sjelles ose ligj-prures.

*Per ata qe nuk e dijne, titulli Pleqnar eshte me i larte se titulli Plak me Kanun.

Te mirat.

[Pax Deorum]

Une nuk e di se ku ndodhet kulla e oroshit por di se keto foto kane per t'i interesuar jo pak hapesit te kesaj teme. Behet fjale per abacine e Oroshit:



Nje foto qe botohet per here te pare nga Abacia e Oroshit 1905,pamja brenda saj. Kjo foto eshte derguar nga Olsi Ferazini (Tiranas, ndoshta nese e njihni mund te gjeni nje pershkrim me te sakte rreth kulles se Oroshit!)
Abati i ksaj abacie ka qene Prend Doci. Ndoshta keto dy emra do te mund t'ju sjellin sa me afer pergjigjes qe ju kerkoni, baptist.



Foto e dyte eshte abacia e Oroshit ne 1905, nje pamje nga jashte....

[Hyllien]

Po “shuhet” Ultini i Nënshejtit, pema më e lashtë në Shqipëri


Mirditë – Edhe sot e kësaj dite në Shkallën e Malit të Shejtit, në Orosh të Mirditës, është një lis disi i veçantë me emrin Ulti. Sipas gojëdhënës kanë qenë 6 të tillë, por vetëm 2 kanë mbijetuar këto vite në udhën e gjatë të jetës së tyre.

Njëri është “dorëzuar”, dhe trungun e thatë flitet se ia kanë marrë për dru zjarri, ndërsa tjetri është ende në këmbë, megjithëse me “plagë shekullore në trup”. Mosha e tij llogaritet rreth 900 vite. Kjo moshë e stërgjatë mund të merret dhe si një dëshmi e themelimit të Kuvendit Benediktin mbi Malin e Shejtit.

Ultinjtë ishin fidanë të sjellë nga Italia prej murgjëve Benediktinë, vend prej të cilit kanë marrë dhe emrin, për banorët vendas , si shtrembërim i emrit “latin”. Deri para pak vitesh kanë qenë dy të tillë, por njëri nga binjakët iu dorëzua sfidës së jetës. Ndoshta ato përbëjnë dhe dëshminë më autentike për moshën e kuvendeve.

Studiuesi Ndue Dedaj në studimin e tij “Toka e Katedraleve”, shënon se sipas gojëdhënës 6 ultinjtë u sollën nga Roma si fidanë të njomë nga themeluesit e kuvendit benediktin. U rritën e gjelbëruan mes flladesh për shekuj të tërë si shenjtorë të urtë. Njëherësh dhe monumente natyre. Mosha e tyre llogaritet mbi 900 vjeçare dhe kjo nuk është ndonjë çudi në moshën e drurëve, kur bjeshka ka ruajtur si thesare drugjyshër edhe më të moçëm.

Prania e ultinjëve shpreh simbolikën e mbjelljes së besimit si një pemë. Nëse ato do të “zinin”, dmth do të zinte dhe fara e besimit katolik. Besimi përmes tyre sikur fitonte konkretësi. Kësisoj “binjakët” e pavetmuar mbijetuan në mes besimtarëve si mesazh i frymës së shenjtë dhe kur kuvendet u shuan dhe mbjellësit e tyre u larguan. Ku nuk ra rrufeja, zjarri, sopata në pyje në këto dhjetë shekuj, bjeshkë të tëra u bënë rrah e mbi hirin e tyre mbinë pyje të reja e ultinjtë nuk patën mort. Dhjetëra brezni njerëzish, drurësh, lulesh e zogjsh u ndërruan mbi faqe të dheut, kurse ata, po aty, si dy sfinksë të pamoshë, si në shekullin e parë të jetës, si në të dhjetin. Të ngjashëm me rrapet dhe rrobujt, “monumente” besimi, po dhe monumente kulture.

Tani rron vetëm ky ulti me shumë degë, pritës dhe përcjellës të njerëzve, stinëve dhe moteve, si një predikues i mirësisë njerëzore, si një kronikan i historisë dhe mrekullisë së Malit të Shenjtë predikator.

Mirëpo çfarë po ngjet? Duket se dhe pak muaj do e kemi këtë pemë 9 shekullore në këmbë! Nuk i dihet kur ndonjë “të krisuri” do i mbushet mendja për t’i vënë sharrën,dhe për ta stivuar dikund në hajatet e druve të dimrit, sepse aty nuk ka asnjë lloj tabele sinjalistike, edhe pse është pema më e lashtë në Shqipëri. Nuk po themi kujdesin e munguar për ta përforcuar me mbajtëse metalike që ai të mos rrëzohet dhe mbase dhe shumë vite të tjera do të jetonte ashtu në këmbë i pa shkrirë nga mosha.

Thonë se në Padova ultinj të tillë kur jeta u shkon në dekikat e fundit, mbahen si pluhur mrekullibërës dhe relike e shenjtë në arka të posaçme ku dhe bëhen peligrinime.

Ndërsa ky ulti i vendit tonë duket se do i dorëzohet natyrës së ashpër, për të “firuar” njëherë e mirë nga trashëgimia jonë gati 1000 vjeçare si një dëshmi e gjallë dhe autentike e besimit dhe jo vetëm!



Benediktinët

6 ultinjtë u sollën nga Roma si fidanë të njomë nga themeluesit e kuvendit benediktin. Mosha e Ultinit sot llogaritet rreth 900 vite. Kjo moshë e stërgjatë mund të merret dhe si një dëshmi e themelimit të Kuvendit Benediktin mbi Malin e Shejtit.



Jeta

Mosha: 900 vjeç

Lloji: Ulti

Prejardhja: Nga Roma

E sollën benediktinët në Shqipëri bashkë me 5 të tjerë. Arsyeja pse silleshin pemë të tilla ishte dhe një test për besimin. Nëse rrënjët e tyre do “të zinin”, ashtu do të lëshonte dhe besimi rrënjë në jetët e besimtarëve. Në Padova ultinj të tillë kur jeta u shkon në dekikat e fundit, mbahen si pluhur mrekullibërës dhe relike e shenjtë në arka të posaçme ku dhe bëhen peligrinime.



Gjergj Marku /Shekulli

[Akuamarini]

MIrdita me Malin e Shenjtit mbi Orosh ka qenë gjatë shekujve qendër e një nderimi të madh nga ana e popullsisë së krishterë jo vetëm të krahinës, por edhe më gjerë, që tregon për rëndësinë, emrin që kishte abacia e atjeshme dhe rolin e saj në histori.
Përmendjen e parë të një peshkopate , të Arbrit "Lazarus episcopus Albanensis" e hasim në aktin e shugurimit të kishës së Shën Trifunit në Kotor, në vitin 1166, ku, krahas Lazarit, i cili shuguron altarin në të majtë të kryesorit, merr pjesë dhe "Andreas prior Albanensis".
Kjo peshkopatë dhe principata e Arbrit, siç del nga emri e titulli i Andreas, janë objekt kërkimesh të shumta shkencore që synojnë të ndriçojnë anë të ndryshme të historisë së tyre, shpeshherë dhe me rezultate të ndryshme.
Në Shqipërinë e Veriut, nga kryepeshkopata katolike e Raguzës-Epidaurit, varen peshkopatat e Tivarit (Auarorum), Ulqinit (Licinatensem), Shasit (Suacinensem), Shkodrës (Scodrinensem), Drishtit (Drivastensem), Pultit (Polatensem), në Shqipërinë e Mesme kemi metropolinë e Durrësit (Dyrrahut) me peshkopatat e Lezhës (Elison), Stefaniakes (Stefaniakon), Krujës (Kroon), dhe Kunavisë (Hunavian), në Shqipërinë Lindore dhe Jugore kryepeshkopatën e Ohrit me peshkopatat e Gllavnicës, Deaboli, Kanina dhe Dibra, dhe në Shqipërinë e Jugut peshkopatat e Himarës,Butrintit (Buthrotit) dhe Drinopojës (Drinopoleos) nën vartësi të metropolisë se Naupaktit.

Prej tyre peshkopatat e Shqipërisë së Veriut i takojnë kishës katolike, ndryshe asaj latine, me të cilën janë të lidhur dhe katolikët apo latinët Dyrrahut me në krye një arqidiakon, dëshmi e një bashkëjetese me ortodoksët. ?

Studimi historik i organizimit administrativ e kishtar ka treguar se gjatë shek. VII-IX kisha e territoreve të banuara nga shqiptarët nuk varet realisht nga patrikana e Kostandinopojës dhe kjo mendojmë se
shpjegohet, nga njëra anë, me vështirësitë e lidhjes së Dyrrahut me kryeqytetin e perandorisë dhe sidomos nga lidhjet më të forta kishtare të tij me Romën, me kishën latine.

Përfshirja e Dyrrahut nën patrikanën, me sa duket bëhet rreth fundit të shek. IX (Sinodi i Fotius në vitin 879) dhe sanksionohet në vitet e para të shekullit X.
Kjo dëshmohet nga noticia e kohës së Leonit të VI, që datohet rreth viteve 901-907.
Në këtë noticie Dyrrahut, metropolisë së 42-të në radhë, i nënvihen peshkopata e Lezhës, Krujës, Stefaniakës dhe Kunavisë, pra tokat ndërmjet Drinit, në veri dhe lindje, dhe Shkumbinit në jug, që në këtë kohë ishin thuajse dhe tokat nën temën bizantine të Dyrrahut.

Me mjaft interes për këtë është edhe notici e mbiquajtur e Jan Cimiskut (969-976), e cila duhet lidhur me rivendosjen e pushtetit bizantin pas shembjes së mbretërisë bullgare, pra në çerekun e fundit të shek. X.
Sipas saj, metropolia e Dyrrahut shtrihet në Antivari, në brendësi të gjirit të Vlorës dhe ka .në vartësi 15 peshkopata shuftagane, ndër të cilat, në trojet që na interesojnë, Antivaros, Likinidon, Skodra, " Drivasti, Dioklea, Polathon, Elison, Kroon, Stefaniaka, Hunavia, Cerëniku.
Por kjo gjendje nuk zgjati shumë, sepse në vitin 1022 Durrësit iu shkëputën peshkopatat e Tivarit dhe Ulqinit, duke u lidhur me kishën katolike romane nëpërmjet kryepeshkopatës së Raguzes-Epidaurit.
Nga Google