Vistua dhe vizat

[Humdinger]

Vistua dhe vizat



Nga Selim Belortaja

Në fakt s’e kanë direkt me ne shqiptarët. BE-ja e di, se përfaqësuesit tanë shtetërorë qeshin njëlloj përpara kamerave, si atëhere kur procesi i integrimit përshpejtohet ashtu edhe kur ai ngadalësohet, madje edhe kur pezullohet fare kryesisht për shkak të vetë atyre. Kështu ndodhi edhe në konferencën e përbashkët për shtyp, kur ministrja jonë e integrimit, duke harruar fare “aksesimin” – ra edhe ajo në “grackën” e “para- aksesimit” duke na shpjeguar se ç’gjë e mirë ishte ky instrument për ne e të ardhmen tonë..Le që ç’e zgjasim? A nuk u gëzuam ne së bashku kur kryeministri ynë, i veshur si për festë, doli e na dha lajmin e madh se në vlerësimin antikorrupsion të “Transparency International” kishim marrë notën ..2.6?
Imagjinoni dot një nxënës shkolle, tek kthehet vrap në shtëpi i gëzuar, flak çantën në divan e shpall i lumtur: “mami, sot mora ...një dysh e gjysëm!!”.
Se edhe këtu të njëjtin sistem kemi, me dhjetë nota. Si mund të quhet ky “një lajm i mirë” kur rreshtohemi më dobët se të gjitha vendet e rajonit pa përjashtim? Kur jemi 25 pikë poshtë mesatares së rajonit, 6 vende poshtë Maqedonisë, 18 vende poshtë Bosnjë-Hercegovinës, dhe 32 vende poshtë ...Moldavisë? Kur shumë më mirë se ne paraqiten edhe Kuba e Kastros edhe Libia e Ghadafit? Ndërsa Kolumbia shkëlqen 52 vende përpara nesh (një shembull i rrallë ky, kur trafiku i drogës nuk qenka medoemos në një linjë me ..korrupsionin). Na kalojnë kollaj fare pastaj edhe Tanzania e Mali, Senegali e Mozambiku, Uganda e Malavia. Surinami e Mongolia. Plot 27 pikë na ndajnë edhe nga ..Madagaskari! A ka vend këtu për festë?
***
Kështu pra, BE-ja para nesh nuk do të vihej fare në siklet e as që do t’i duhej të kërkonte një rrugë “për të na zbutur”, lidhur me qëndrimin e saj për të shtyrë procesin e anëtarësimit të vendeve tona (kandidate e kandidate potenciale). Bazuar në një raport të Komisionit të javës së shkuar, dy ditët e fundit, Këshilli i BE –së edhe pse s’përmendi hapur fjalën “shtyrje” a “pezullim” kumtoi qartë se deri tani, me valën e katërt e të pestë të zgjerimit “u bë si u bë” dhe se tani i kishte thirrur mendjes. Arsyet që ai jep për shtyrjen e nënkuptuar janë gjithashtu jo bindëse. Deklarata e Këshillit, herë le të kuptohet se kjo bëhet për të “tretur” kafshatat e mëdha të zgjerimit që BE-ja vetë ka kapërdirë deri tani tani me ngut (“..to enable the EU to maintain the momentum of its own internal integration..”), herë se i duhet të përqëndrohet në efektivitetin e institucioneve të veta, e herë se duhen parë ca aspekte buxhetore. Të gjitha këto me një emër quhen “aftësi përthithëse” e BE-së. Në se kjo rënie e fuqisë përthithëse, është normale e objektive, apo rezultat i një tejngopje të paarsyetuar e të nxituar të vetë “sfungjerit”, këtë mund ta shohim në një shkrim tjetër. Atje mund të njihemi edhe me disa prirje e zëra refuzues të zgjerimit nga vendet e vjetra anëtare – si një nga faktorët e vërtetë të “pezullimit”. S’do të ishte keq madje, të sqaronim pak edhe atë takëm njerëzish brenda nesh, që nuk e do fare integrimin, e që çdo “sharje Europës” e kapitalizon si “shans” për t’i bërë bisht reformave e shtyrë më tej rrumpallën!.
***
Ajo që na intereson sot, është mënyra e përciptë që ofron BE-ja për tejkalimin të këtij momenti. Nga paketa e re bien në sy disa veçori: së pari një lidhje më direkte e perspektivës së antarësimit me kushtet e ashpra për t’u plotësuar nga çdo vend (“…ju është dhënë perspektiva e antarësimit në BE vetëm pasi plotësimit të kushteve të nevojshme”. Më poshtë flitet përsëri për “një kushtëzim rigoroz, por të drejtë”). Së dyti, për herë të parë në vend të anëtarësimit si synim final, deklarata na kujton se mund të kënaqemi edhe me vetë procesin: procesi drejt antarësimit –na kujton deklarata, -ka vlerë në vetvete, edhe atëhere kur antarësimi largohet për shumë vjet (!!). Së treti, si një alternativë shumë e leverdisëshme kompensuese, vendeve të Ballkanit ju ofrohet ...bashkëpunimi i shtuar rajonal! (-rregullohuni mes jush, sa të rregullojmë edhe ne ca punë tonat –duket se është ideja). Por çështja ku cektësia e argumentit – shoqërohet edhe me pak manovër prej dadoje të pasinqertë, është pikërisht e treta: Vizat!
Me një bindje (pak fyese për ne) se kjo gjë mund të na ngazëllejë e të na bëjë ta harrojmë dertin, Këshilli i Ministrave i BE-së, shpalos një angazhim serioz për për…lehtësimin e vizave!)
Pavarësisht vrapit të zakonshëm (shpesh të neveritshëm), të udhëheqjes sonë, për të zënë tribunat e për të bërë ..përshëndetjen e rradhës mbi çdo gjë që vjen nga Brukseli, këmbëngul se kjo çështje përveçse krejt e papërcaktuar, si histori e realitet ka dëshmuar të ketë qenë kryesisht ..një farsë fyese. Kam disa arësye për ta thënë këtë: E para, BE –siç thotë edhe vetë – jo vetëm “e njeh mirë prej kohësh rëndësinë që i kushtojnë popujt e rajonit tonë (shqiptarët veçanërisht –shën.im) çështjes së vizave”, por edhe e ka marrë zyrtarisht një angazhim të tillë, në Samitin e Selanikut më shumë se tre vjet të shkuara! Së dyti, BE nuk premton asnjë lehtësim shtesë –kur për këtë liberalizim, “topin” na e le përsëri neve në derë: progresi në këtë punë thotë –ai, -do të varet nga zbatimi i reformave, etj.etj, -një histori që mund ta dëgjojmë prapë edhe pas dhjetë vitesh. Sepse kush e mat e monitoron zbatimin e reformave? A mos vallë ai fshatari që do një vizë se do të çojë jashtë fëmijën e sëmurë? Po kështu ç’faj ka një eksportues që do të shikojë tregun e vet në Athinë a në Paris –në se Partnershipi Europian pra vetë programet europiane me qeveritarët tanë –nuk ja dalin të bëjnë qeverisjen e drejtë e shtetin ligjor? Së treti, fjalia për angazhim “lehtësimi të vizave” na vjen “e ngjitur” me kërkesën për “marrveshje të ripranimit”. Duket qartë se halli është pikërisht tek kjo e fundit. Për Shqipërinë kjo është dyfish e padrejtë –me që ne e kemi nënshkruar prej kohësh “marrveshjen e ripranimit” me BE-domethënë kemi pranuar që të gjithë të ikurit nga pikat tona kufitare – të kthehen përsëri këtu –në se rezultojnë ilegalë.
***
Mosbesimi ynë i plotë, si qytetarë të Shqipërisë, lidhet kryesisht me dy çështjet e para. Ai mund të shprehet me pyetjen e thjeshtë: Në se ju (të BE-së dhe vendeve anëtare) e ditkeni prej kohësh se sa e rëndësishme është për ne çështja e vizave, në se një deklarim e zotim të ngjashëm e keni bërë qysh në 2003-shin, në se Shqipëria ka bërë –siç thoni në progres report –përparime në disa reforma, në se edhe Marrveshjen e Ripranimit është vetëm Shqipëria ajo që e ka nënshkruar (nga kandidatet potenciale), atëhere ç’keni që na hapni barkun me këtë gjuhë “diplomatike?” Përse nuk bëni pjesën tuaj e të lehtësoni menjëherë procedurën e turpshme të rropatjes për një vizë në sportelet e zyrave tuaja konsullore? Ka edhe më: ndërsa nga ne kërkoni parreshtur dhe mirë bëni) progres të qartë, dhe raportoni rregullisht progresin e bërë me sforcot tona, por ju, a keni bërë ndopak “progres” në procesin lehtësues për vizat? Shkurt, sa janë lehtësuar procedurat e marrjes së një vizë nga qytetari ynë, të themi në këto 3-4 vjet? Jua them unë, i bindur se sjell mendimin e mijëra të tjerëve, e të gjithë shqiptarëve që kanë punë me sportelet tuaja, mendim që edhe ju e njihni tashmë mirë: PROCEDURAT JANË PËRKEQËSUAR E RËNDUAR!
Si në terma kohe pritje e përpunimi ashtu edhe në numër dokumentash të kërkuara e ndërlikimesh proceduriale, që nganjëherë nuk kanë kurrfarë sensi e logjike. Kam parë ekspertë të promocionit të investimeve të huaja (tuajat) në Shqipëri, akademikë shqiptarë të ftuar në Universitet e botës për leksione, biznesmenë që lëvizin vapora e maune mallrash nëpër botë, studentë të shkëlqyer në auditoret e vendeve tuaja, njerëz që kanë paguar klinikat e vendeve tuaja me dhjetra mijra Euro për t’i bërë një operacion të vështirë prindit a fëmijës, njerëz që pasurojnë dynjanë me shpirtin e tyre sipërmarrës e energjitë krijuese – të gjithë këta - (së bashku me veten time sigurisht)– i kam parë e i shoh përditë tek zhgryhen shkallëve e grisen hekurave përballë sporteleve tuaja të shtyrë e të përbuzur çdo muaj e më keq, çdo vit e më keq. Në emër të PROCEDURAVE që ju i ngatërroni e mpleksni krejt ...njëanshmërisht.
***
Më besoni, kjo sjellje e kjo procedurë diskrediton më keq se çdo gjë tjetër parimet madhore -tuajat dhe tonat –mbi lirinë, para së gjithash mbi lëvizjen e lirë. S’ka dyshim që kjo kompromenton edhe vetë vlerat e tregut të lirë që aspirojmë së bashku. Ç’lëvizje të lirë të mallrave mund të kemi –kur shoferi i kamionit s’merr dot vizën? Si mund të bëhet lirshëm “marketingu i vendit” në se njeriu i promocionit rropatet çdo javë sporteleve? Si mund të lëvizim “tregun e ideve” kur shkencëtari ynë pret në rradhë si refugjat i rëndomtë? Pyetja se përse, sipas lajmeve e kronikës që dëgjojmë -emrat e kriminelëve e njerëzve më të kërkuar, na shfaqen pa problem në kryeqytete e aeroporte të botës (dakord që pastaj kapen, po si kalojnë aq lehtë?), më mirë të mos e bëjmë. Mund të jetë një punë e ngatërruar.
Që beni presion e kushtëzime për reforma, kjo është një punë që të gjithë e duam. Por mos harroni: edhe politika më e qelbur, edhe qeverisjet më antireformë, -nuk marrin kurrfarë ndëshkimi në çështje vizash. Ata kanë visto e pasaporta sa të duash. Viktimat e vërteta të “procedurës” suaj, ato që “e hanë” të plotë goditjen e barrierën e ngritur me kujdes nga ana juaj, janë dy kolonat: qytetaria dhe dinjiteti i njerëzve. Dhe hallet e tyre të pambaruara. Bëni pra një hap të guximshëm e të pakusht kundërveprimi pozitiv, në respekt të atyre që rrijnë “gatitu” e mbajnë direkt mbi shpinë “procedurat” tuaja. Së paku, të shpëtojmë diçka nga ai pak personalitet i mbetur këtyre anëve.


Ballkan Web