Sa kushton shtëpia ime me kredi?

[Lioness]

Specialistët e bankave, thonë se është e udhës, që kredia të merret në atë monedhë në të cilën individi merr pagën

(Marre nga Shekulli)

Kredia për shtëpi, gjithnjë e më tepër po kthehet në një nga zërat kryesorë të portofolit të kredisë së 18 bankave të sistemit shqiptar bankar; dhe shumë njerëz, kur e marrin kredinë ndihen mirë, por paniku ngelet në mundësitë e shlyerjes së kësaj kredie, këstit mujor të saj. Specialistët bëjnë me dije se sa më i gjatë të jetë afati i shlyerjes, aq më e shtrenjtë është kredia. Pra, kredia duhet menduar nga të gjithë, që të kthehet në kohën më të vogël të mundshme.

Por, le të përmendim edhe një fakt tjetër nga realiteti i marrjes së një kredie. Nëse dikush merr një kredi prej 2 milionë lekësh për 10 vjet, shuma që ai duhet t’ia kthejë mbrapsht bankës, dyfishohet në 4 milionë lekë. Ky panik, që prek një pjesë jo të vogël të kredimarrësve, të shtyn për krijimin e një tabloje të kësteve mujore të pjesës më të madhe të bankave të nivelit të dytë në Shqipëri. Kështu, nëse merr një kredi në një nga bankat e nivelit të dytë, në vlerën e 30 mijë eurove dhe me një afat maturimi, pra afat i gjatë, brenda të cilit kredimarrësi do të shlyejë kredinë e marrë te banka, deri në 10 vjet, atëherë kësti mujor që duhet të paguani varion nga 320 deri në 413 euro në muaj.

Gjithsesi, nuk duhet të gjykohet kredia nga vlera e këstit, cili është më i ulëti e cili është më i larti. Kredia për shtëpi po kthehet në një nga pjesët kryesore të kredisë për individët dhe bankat dhe, duke e parë në këtë këndvështrim, përpiqen që gjithnjë e më tepër të krijojnë lehtësira me qëllim përballjen e konkurrencës bankare. Prej kësaj rrjedh fakti që kësti i shlyerjes së kredisë, në qoftë se është i favorshëm apo jo, varet edhe nga kushtet e kredisë.

Banka të ndryshme kanë kushte të ndryshme. Për shembull: ka ndryshime në shpërndarjen e pagesës së shlyerjes së principalit dhe interesit në periudha të ndryshme; ka banka që interesin e kredisë e shlyejnë me këste të barabarta, gjatë kohës së maturimit të kredisë. Ndërkohë që, ka banka që, bashkë me principalin kërkojnë shlyerjen e interesit të kredisë më tepër në fillim dhe pjesën tjetër në vazhdim të periudhës; pra, gjithçka varet nga politika e bankës, për produktet apo shërbimet e saj bankare.

Një tjetër faktor, që ndikon në zgjedhjen e bankës ku mund të marrësh kredi për shtëpi, është ndryshimi i normave-bazë të interesit dhe mbivlerësimi apo nënvlerësimi i valutave të huaja.

Në euro, dollarë apo lekë?

Specialistët e bankave, thonë se është e udhës që kredia të merret në atë monedhë, në të cilën individi merr edhe të ardhurat. Kështu, në rast se rroga është në lekë, edhe kredia duhet të merret në lekë, për arsyen e thjeshtë, për të eliminuar riskun nga kursi i këmbimit. Megjithatë, duket se shqiptarët nuk e kanë ndjekur këtë rregull. Ata kanë preferuar që kredinë ta marrin më shumë në valutë. Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, gjatë muajve të parë të këtij viti, vetëm 30 për qind e kredisë së re është akorduar në lekë, kurse pjesa tjetër në monedhë të huaj. Kjo është ndikuar më shumë nga normat e larta të interesit, që vazhdojnë të kenë monedhat vendëse.

Bankat shpeshherë u rekomandojnë klientëve ta marrin kredinë në lekë, megjithatë, siç tregojnë shifrat, besimi në monedhën vendëse vazhdon të mbetet i ulët. Kohët e fundit, mbivlerësimi apo rritja e euros dhe dollarit, kanë çuar në një rritje të kostos së kredisë së marrë nga individët. Kjo ndodh pasi individët, për të paguar këstin e kredisë, duhet që pagën e tyre mujore në lekë ta konvertojnë në euro, që do të thotë të paguash më shumë lekë për një euro, krahasuar me më parë.

[Lioness]

Bankat dyfishojnë kredinë në lekë për biznesin

Kredia e dhënë për biznesin ka ndryshuar monedhë. Bankat kanë preferuar që gjatë 9 muajve të parë të këtij viti, të japin më shumë kredi në lekë. Edhe nga ana e bizneseve, kredia në monedhën vendëse ka qenë më e preferuar, pasi leku vazhdon që të mbiçmohet kundrejt dollarit dhe euros. Bizneset kanë marrë në monedhën vendëse për pjesën e parë të vitit, 2 herë më shumë kredi se një vit më parë.

Një situatë e tillë është e pranishme në tregun valutor vendës, prej disa vitesh. Kredia në valutë, edhe nga biznesi preferohet për vetë koston e saj të lirë, normën e interesit. Por, kohët e fundit, vihet re se kemi një ngushtim të interesave midis valutave kryesore dhe lekut. Kjo, për shkak të diferencave gjithnjë e në ulje të normave bazë të interesit. Monedha amerikane tashmë ndodhet në diferenca të vogla përsa i përket interesave të kredive dhe të depozitave me lekun. Nëse një kredimarrës në këtë monedhë do të kishte të ardhurat e tij në lekë, atëherë referuar edhe kursit të këmbimit, diferencat do të ishin minimale.

Ndërsa euro vazhdon që të ketë një interes të favorshëm, nëse e krahasojmë me monedhën vendëse lek, për depozitat. Raporti i kredisë në lekë ndaj kredisë totale arriti në 29 për qind në muajin korrik të këtij viti. Përdorimi në mënyrë masive i monedhës vendëse, për kreditimin e ekonomisë, vjen natyrshëm në kushtet kur raporti i lekut ndaj valutave në depozita është në nivele të larta. Njëkohësisht, rritja e peshës së kredisë në lekë, bën që edhe politikat e ndjekura nga ana e autoritetit qendror monetar, të kenë një shpejtësi më të madhe, si edhe një efektivitet më të lartë.