Mazhoranca miraton në kuvend ligjin për hapjen e dosjeve

[karaburuni]

Shkrimtari i njohur kërkon që të hapen dosjet e komunizmit

Kadare: Të persekutuarve ende s’u është kërkuar falje


“Disa festa nuk janë historike, por janë zi”


--------------------------------------------------------------------------------

Shkrimtari i madh, Ismail Kadare është pro hapjes së dosjeve të ish-Sigurimit të Shtetit, rishikimit të datave historike të cilësuara si festa, dënimin e krimeve të komunizmit. Gjatë një interviste të dhënë për “Zëri i Amerikës”, Kadare u shpreh se hapja e dosjeve duhet të bëhet vetëm për personat të cilat kanë qenë në krye të kësaj strukture dhe personave që janë ende në politikë apo janë ende në poste publike. Sipas Kadaresë, ajo që ka një rëndësi shumë të madhe në këtë proces, është ruajtja e qetësisë dhe seriozitetit politik dhe jo të përdoret si një proces për përfitime politike.

Zoti Kadare, cili është komenti juaj për debatin e zhvilluar në Kuvendin e Shqipërisë për krimet e komunizmit?

Këshilli i Evropës ka kërkuar dënimin e krimeve të komunizmit dhe bashkë me këtë kërkesë, ishte edhe një vërejtje e këtij këshilli për vonesën në dënimin e tyre. Nëse flasim për vende të vonuara, Shqipëria është një nga vendet më të vonuara në këtë drejtim. Do të ishte mirë që kjo çështje të kryhej në mënyrë sa më serioze, sa më të mirë dhe sa më hijerëndë, dhe jo në atë mënyrë siç filloi në Parlamentin shqiptar.

Të kthehemi tek çështja e dosjeve. Çfarë forme duhet të ketë kjo hapje në nivelin moral apo në nivelin juridik?

Unë mendoj se në radhë të parë hapja e dosjeve duhet të jetë në nivelin moral. Kjo është një gjë e hidhur, por është e domosdoshme. Është njëlloj sikur të ndodhemi përpara një operacioni që duhet bërë patjetër nga e keqja, sepse pa e bërë atë, trupi, shoqëria, vazhdon të mbetet e sëmurë. Në këtë rast unë mendoj se kjo është në dy nivele dhe këtë menduar gjithmonë. Një nivel është ai i njerëzve të thjeshtë, pra i informatorëve të thjeshtë që nuk kanë asnjë peshë në shoqëri dhe unë mendoj se këta njerëz nuk kanë pse të përzihen në këtë punë, nuk ka pse të ngacmohen. Kjo është një armatë shumë e madhe e pikëllueshme dhe ata duhet ta vuajnë, ata le ta mohojnë brenda vetës atë gjë. Nuk duhet pasur asnjë mëdyshje që procesi të vazhdojë me politikanët dhe me të gjithë njerëzit që kanë një lidhje me publikun. Kjo është e domosdoshme për dy arsye. Së pari, këta njerëz janë dyfish fajtorë, sepse e kanë bërë këtë gjë dhe e dyta, sepse nuk janë tërhequr me kohë nga jeta politike ose shoqërore në jetën e tyre private, por me një farë grykësie kanë vazhduar të kërkojnë karrierë dhe të ngjiten lart e më lart. Prandaj mendoj se për këta njerëz nuk ka pse të kesh ndonjë lloj shpirtbutësie, gjë duhet ta përsëris për njerëzit e parë pra informatorët e thjeshtë, sepse ata janë rekrutuar në kushte mizore, pasi janë gjetur në kushte të vështira. Disa prej tyre nuk e kanë bërë aspak me zell këtë punë, por të detyruar.

Pra, ju mendoni se duhet të ketë një lloj klasifikimi?

Absolutisht po.

Zoti Kadare, në Shqipëri janë ndryshuar disa qeveri, por nuk është kërkuar asnjë falje publike për krimet e komunizmit, mendoni se shoqëria shqiptare i ka nderuar dhe u ka dhënë vendin e merituar viktimave të komunizmit?

Mendoj se jo dhe ka qenë një proces dyfish i keq. Sepse nuk është kërkuar falje publike dhe nga ana tjetër, në mënyrë të habitshme vitet e fundit në shtetin shqiptar ka filluar të jepet një kundërtablo mashtruese e epokës komuniste, me disa kujtime ku kjo nomenklaturë paraqitet me disa ngjyra humaniste. Si të thuash, bëhet një lloj përpjekjeje për rehabilitimin e saj për të mos përsëritur raste monstruoze si ai që dëgjuam para disa ditësh, kur një kryetar partie kërkoi nderim për Enver Hoxhën .

Në debatin e fundit u ngrit edhe çështja e rivlerësimit të datave historike. Ju si mendoni, mund të bëhet një gjë e tillë?

Mendoj se kjo është një nevojë e ngutshme, sepse dënimi i krimeve të komunizmit është paralelisht me një dhunë që i është bërë peisazhit shqiptar, duke e rënduar me disa data, duke i futur si festa që nuk janë të tilla, por janë zi. Edhe qëndresa kundër fashizmit nuk është fare ashtu siç thuhet nga historia komuniste, por është ndryshe. Por duhen riparë edhe kjo. Në punën e informatorëve nuk duhen harruar asnjëherë arkitektët e krimit të komunizmit, pasi ka qenë kupola komuniste që e ka krijuar dhe kontrolluar këtë krim. Në asnjë rast ata nuk duhet lënë që të fërkojnë duart duke u kënaqur dhe thënë se ua lamë të keqen të tjerëve. Prandaj të gjitha këto duhen parë bashkërisht. Por dënimi i krimeve të komunizmit, rishikimi i ngjarjeve historike duhet bërë me qetësi, seriozitet dhe pa kurrfarë ndjenjë revanshizmi.

[karaburuni]

Mendoj se Ismail Kadare ketu ka plotesisht te drejte.

[FENIXI]

Kadareja kerkon te hapen dosjet?!
po ai ku do futet pastaj?

[karaburuni]

Kadareja kerkon te hapen dosjet?!
po ai ku do futet pastaj?

??????????

[Xhuxh Xhumaku]

Gazeta Shqiptare, Faqja 2 - FAQE E PARE Tetor 16, 2006

Ju dëshmoj mëkatin e Kadaresë me internimin e familjes Rapi Nga Dilaver Bengasi

Pas akuzave të Paskal Milos, rrëfimi i plotë i ish-kryehetuesit Dilaver Bengasi mbi denoncimin e shkrimtarit - “Ishte viti 1982, kur Foto Çami më thirri në zyrë...”
Kërkoi ndjekjen penale për një djalë 18-vjeçar, i quajtur Renato Rapi. Ky djalë merrte në telefon familjen e Kadaresë për të biseduar me vajzën e tij, me të cilën kishte lidhje shoqërore. Djali pretendonte se me vajzën dashuroheshin. Kur Kadareja mori vesh mbi këtë lidhje, donte me çdo kusht që kjo të prishej. Por Renato vazhdonte me të tijën. Mirëpo, telefonatat e përsëritura “e shqetësonin” familjen Kadare. Prandaj, Kadareja po bënte denoncimin ndaj Renatos. Kjo ishte vepër e sanksionuar nga neni 129 i Kodit Penal. Akuzohej në denoncim edhe nëna e Renatos, Janulla Rapi, e cila kishte marrë guximin për të shkuar në shtëpinë e Kadaresë. Mirëpo nuk i ishte hapur dera dhe Janulla e paskësh fyer, duke i rënë derës me forcë. Kështu, kishte shqetësime të mëdha Ismail Kadareja.

U fillua çështja penale nga hetuesi N.Topjani. U mor në përgjegjësi penale dhe nëna e Renatos, Janulla Rapi. Akuza ishte për fyerje publike të Ismail Kadaresë. Renato ishte simpatik, inteligjent dhe vazhdonte vitin e katërt të Liceut Artistik të Tiranës. Nëna e tij, Janulla Rapi ishte shitëse e divorcuar nga burri. Hetuesi N.Topjani nuk njihte nga palët asnjë person. Por duhej të shmangte të gjitha ndërhyrjet apo presionet që mund të bëheshin. Ishte i aftë dhe korrekt. Njëherazi për çdo gjë do të konsultohej me kryetarin e hetuesisë.

Pas fillimit të hetimeve, më thërret në zyrën e tij Foto Çami, në atë kohë ishte sekretar i parë i Komitetit të Partisë së Tiranës, i cili më shpjegoi se I.Kadareja ishte ankuar për një “rrugaç” të quajtur R.Rapi, që i kishte mashtruar vajzën, duke krijuar momente irritimi. “Më ka thënë, - theksoi Foto Çami, - se megjithëse e ka denoncuar problemin në hetuesi, juve nuk po e vlerësoni si duhet. Për këtë problem që ka të bëjë me nderin e I.Kadaresë, - tha ai, - duhet të bëni të gjitha përpjekjet deri dhe në arrestimin e atij djali. Nuk duam të shqetësohet familja e Kadaresë”.

Shpjegova se ai djalë ishte një nxënës shkolle në Liceun Artistik, por siç del, ai është dashuruar me vajzën e Kadaresë. Për sa i përket hetimit të çështjes, mendoj se është vlerësuar, megjithëse denoncimi i bërë nuk i plotësonte elementët e veprës penale, sikurse pretendohet. Djali me vajzën kanë lidhje prej kohësh dhe këtë e vërteton edhe... “Për sa i përket sugjerimit, - vazhdova unë, - se nderi i I.Kadaresë duhet shpëtuar nëpërmjet arrestimit të këtij djali, kjo më vjen keq që po ju them, por nuk mund të bëhet, sepse nuk ka bazë ligjore për një arrestim të tillë. Djali Renato nuk ka bërë asnjë vepër penale, veç dashurisë. Për dashuri, që ka të bëjë me një normë morale, nuk kemi bërë ndonjëherë arrestime”. Më tha që të shkoj përsëri pasdite në zyrën e tij, se do të ishin dhe kryetari i Gjykatës dhe prokurori i rrethit. Ndërkaq, unë u takova me V.Konomin dhe I.Remjen, përkatësisht kryetar dhe prokuror, e u tregova porosinë që më ishte bërë. Ata kishin të njëjtin mendim me mua. Edhe në takimin që bëmë pasdite me Foto Çamin, ata të dy mbështetën mendimin tim.

Por hetimi vazhdoi. Janulla, nëna e Renatos ishte marrë e pandehur në gjendje të lirë. Ajo erdhi disa herë në zyrë për t’u ankuar ndaj një hetuesi, që pretendonte se ndihmonte padrejtësisht familjen Kadare. E sigurova se nga hetuesia do të kishte vetëm zbatim të drejtë të ligjit dhe objektivitet. Janulla këmbëngulte se nuk kishte bërë asnjë veprim antiligjor në adresë të familjes Kadare. Sqarimet që ajo kërkonte të bënte me atë familje, ata i kishin marrë për fyerje. Këto pretendime, hetuesi N.Topjani i kishte vërtetuar dhe i kishte raportuar. Hetuesi i çështjes kishte raportuar se shpeshherë i shkonte në zyrë edhe Elena Kadare, që i bënte presion duke i kërkuar arrestimin e Janullës dhe Renatos. Pas këtij raportimi në prani të rreth 25 hetuesve, tërhoqa vëmendjen se, nëse nuk provohej vepra penale, atëherë akuza të pushohej dhe të mos binte askush nën presionin Kadare.

Sigurisht që nga ana ime si kryetar i hetuesisë, toni me të cilin porosita që të zbatohej ligji ishte i lartë, i ndikuar edhe nga ankesat e Janullës apo presionet e Elenës ndaj hetuesit. Ditën e dytë, rreth orës 8:30 të mëngjesit, mori në telefon ministri i Punëve të Brendshme, i cili kërkonte të sqarohej përse ishte fyer në mbledhjen e hetuesisë, Ismail Kadare. Veç u theksua se në hetuesi të mos pranohej asnjë person qoftë edhe nga Kadare.

Ndërkohë, Hekuran Isai më tha se Elena Kadare i kishte shkuar në zyrë që në mëngjes dhe ishte ankuar ndaj kryetarit të hetuesisë, i cili jo vetëm nuk po e vlerësonte çështjen e denoncuar nga familja Kadare për të ndëshkuar familjen Rapi, por për më tepër kishte fyer Ismail Kadarenë në mbledhjen e Hetuesisë së Tiranës. Në orën 10:00 shkuam në zyrën e ministrit, së bashku me dy hetues. Atje gjetëm dhe drejtorin e Punëve të Brendshme të Tiranës dhe një punëtor operativ të sigurimit. Hetuesi N.Topjani shpjegoi saktë se denoncimi i Ismail Kadaresë nuk përmbante elementë të ndonjë vepre penale, as për Janullën e as për të birin, Renaton. Ministri Isai na shpjegoi se Ismail Kadareja ishte njeri i nderuar dhe vetë shoku Enver Hoxha e kishte vlerësuar posaçërisht. “Problemi është i qartë, - vazhdoi ai, - do pasur kujdes në trajtimin e Kadaresë”. Pastaj Elena Kadare kishte akuzuar se Janulla ndiqej si agjente ruse. Kush e kishte thënë këtë? Ishte e vërtetë, apo ishte thashethemnajë si shumë hamendje keqdashëse?

Ministri shfaqi inat e pakënaqësi ndaj operativit V.M. dhe hetuesit R.I., kur dëgjova se Janulla Rapi ndiqej nga Sigurimi si agjente ruse dhe këtë problem e paska mësuar Elena, të them të drejtën u çudita. Sa thellë i kishte futur rrënjët I.Kadareja me “informatorët” e tij në punën e sigurimit dhe hetuesisë, kur ne nuk kishim dëgjuar asnjë fjalë të tillë. Mbas pyetjeve dhe përgjigjeve që u bënë në zyrën e ministrit, u porositëm që të kishim kujdes dhe të mos krijonim situata shpërthyese ndaj Kadaresë. U tërhoq vëmendje dhe për faktin se Elena kishte mësuar sekretet e Sigurimit të Shtetit. Por, me gjithë presionin nga lart, çyshtja e ngritur për Janulla Rapin dhe djalin e saj Renato, nga hetuesia u mbyll. Sidoqoftë edhe pas këtij veprimi objektiv ligjor të hetuesisë, reagimet e veprimet ndëshkuese ndaj familjes së djaloshit Renato Rapi nuk pushuan. Për të plotësuar dëshirën e Kadaresë dhe që ai të “rrinte i qetë”, me porosi partie u vendos masa e internimit të familjes Rapi. Pra, u internua Janulla dhe Renato, si kundërshtarë të familjes Kadare, për të vënë “në mbrojtje dinjitetin e tyre”. Me urdhër nga një apo disa drejtues të lartë, më 25 prill 1984, familjen Rapi e internuan në Kosovë të Elbasanit. (...)

Sipas rrëfimeve të një ish-gjyqtareje të Gjykatës së Lartë, kam mësuar se Janulla Rapi, mbi bazën e denoncimit të Ismail Kadaresë

Në polici, për një vepër penale si ajo “e fyerjes”, që ishte në kompetencë të drejtpërdrejtë gjykimi nga gjykata, ishte dënuar me 11 muaj edukim nëpërmjet punës. Vuajtjen e dënimit e kishte filluar në kombinatin “Josif Pashko”. Sapo kishte filluar punën e detyruar në zbatimin e vendimit të gjykatës, Janulla Rapi i kishte shkruar një letër Enver Hoxhës, duke i treguar se shkaku i dënimit të saj ishte vetëm fakti se djali i saj dashuronte vajzën e Ismail Kadaresë, lidhje të cilën ai nuk e dëshironte. Enver Hoxha, pasi kishte lexuar letrën, kishte vënë një shënim duke theksuar se si ishte e mundur të dënohej ajo nënë, pse djali i saj dashuronte vajzën e Ismail Kadaresë apo kushdoqoftë tjetër. Kjo letër me shënim përkatës i ishte dërguar kryetarit të Gjykatës së Lartë, i cili kishte urdhëruar rigjykimin e çështjes direkt atje, me kryesues seance gjyqtarin e mirënjohur A.Z, i cili masën e dënimit “me punë të detyruar me 11 muaj”, e uli gjykimin në 2 muaj, kohë që Janulla Rapi kishte bërë deri në kohën e rigjykimit.

Por sikurse citova më sipër, ky dënim i lehtë nuk kënaqi kurrë kundërshtarin e saj dhe më 25 prill 1984, Janulla Rapi me të birin Renaton, u internuan në Kosovë të Elbasanit.
Marrë nga libri “Enigmat e 2 Korrikut ‘90”

[panti]

Ok, i morem vesh mekatet e Kadarese, por do ishte mire te merrnim vesh edhe mekatet e te tjereve

[karaburuni]

Për fat të keq në Shqipëri nuk po arrihet që të kuptohet se çfarë kanë qenë 50 vjetët e komunizmit.
Të gjithë flasin për demokraci, por si mund të bëhet demokracia në Shqipëri kur në themel të saj vihen mbeturinat e diktaturës komuniste?
Jam dakord me Kadarenë kur thotë se nuk duhen hapur të gjitha dosjet, por ama dosjet e atyre që merren me politikë apo që janë në poste me rëndësi të administratës shtetërore duhen hapur, sepse këta njerëz minojnë dhe sabotojnë demokracinë e brishtë shqiptare. Për një arësye shumë të thjeshtë: sepse ata nuk veprojnë të pavarur por me urdhër nga ata që i mbajnë peng.
Imagjinoni një deputet me dosje: a mund t'i përfaqësojë ai interesat e zonës apo elektoratit që e ka zgjedhur? Kurrsesi që jo!! Duke e minuar kështu sistemin demokratik për të cilin aspirojnë shqiptarët.
Janë këto lidhje dhe pengmarrje të padukshme që pengojnë sot progresin në Shqipëri dhe sa më shpejt ta kuptojnë shqiptarët këtë, aq më mirë ka për të qenë.
Ështe e vertete se ka patur deri tani disa "komisione per verifikimin e figurave" per kandidimin e deputeteve per shembull. Por problemi eshte se keto komisione jane kontrolluar nga politikanet e PD-PS dhe nuk kane qene transparent. Dhe per me teper keto komisione kane fshehur dosje sipas urdherave te marra nga partite qe i kane kontrolluar, me qellimin per te kontrolluar deputetet.

Keto jane procedura skandaloze dhe te trasheguara nga komunizmi, nga te cilat duhet te shkeputemi sa me pare.

Eshte intereant edhe fakti qe sapo Kadare kerkon hapjen e dosjeve, del nje prokuror i diktatures dhe i ben presion Kadarese duke u paraqitur vete ky prokuror si engjell????!!! Do te ishte interesante te dihej se per sa viktima te pafajshme ka firmosur ky prokuror burgosje apo internime.

Ceshtja e dyte eshte ajo e kerkeses ndjese ndaj viktimave te komunizmit. Klasa e sotme politike shqiptare nuk eshte ne gjendje ta kerkoje kete ndjese sepse ne te vertete nuk e denon komunizmin dhe nuk e kupton krimin e saj dhe te pararadhesve te saj. Për kete klase politike eshte me se normale qe te jene ekzekutuar, te jene burgosur, te jene intenuar te jene persekutuar njerez te pafajshem. E pra me nje klase politike te tille, mjere e ardhmja e Shqiperise!!!!

Por mund te thote dikush, keto jane gjera qe shkuan e vane, perse te merremi akoma me keto.

Ka nje aresye te thjeshte. Sepse kur dikush nuk e kupton gabimin, ka shume te ngjare ta perserise ate gabim. Duke filluar qe nga votuesit por edhe me tej.

Ne Shqiperi po krijohet ideja qe diktatoret nuk i gjen gje. Mund te vrasesh, te presesh, te torturosh, te besh cfare te duash dhe jo vetem te kalosh pa t'u futur nje gjemb ne kembe, por edhe te nderohesh dhe te dalesh burre i mire ne histori.

Dhe kjo ide perverse, mund t'i jape idera ndonje pushtetari te sotem ne Shqiperi....

[Leila]

Sa thellë i kishte futur rrënjët I.Kadareja me “informatorët” e tij në punën e sigurimit dhe hetuesisë, kur ne nuk kishim dëgjuar asnjë fjalë të tillë.... U tërhoq vëmendje dhe për faktin se Elena kishte mësuar sekretet e Sigurimit të Shtetit.

Tsk, tsk, tsk.

Sapo kishte filluar punën e detyruar në zbatimin e vendimit të gjykatës, Janulla Rapi i kishte shkruar një letër Enver Hoxhës, duke i treguar se shkaku i dënimit të saj ishte vetëm fakti se djali i saj dashuronte vajzën e Ismail Kadaresë, lidhje të cilën ai nuk e dëshironte. Enver Hoxha, pasi kishte lexuar letrën, kishte vënë një shënim duke theksuar se si ishte e mundur të dënohej ajo nënë, pse djali i saj dashuronte vajzën e Ismail Kadaresë apo kushdoqoftë tjetër. Kjo letër me shënim përkatës i ishte dërguar kryetarit të Gjykatës së Lartë, i cili kishte urdhëruar rigjykimin e çështjes direkt atje....

Hmmm...

Dy piket me kulminante te debatit e ju s'ju hyjne ne sy. Tipike Shqiptare.

P.S.:

Ne Shqiperi po krijohet ideja qe diktatoret nuk i gjen gje. Mund te vrasesh, te presesh, te torturosh, te besh cfare te duash dhe jo vetem te kalosh pa t'u futur nje gjemb ne kembe, por edhe te nderohesh dhe te dalesh burre i mire ne histori.

... e pastaj te kerkosh te hapen dosjet

[Brari]

shtabi kanibalo enverist i ka bere gati me kohe raketat kunder atij (Kadarese) qe i dha grushtin e tmerrshem diktatures kanibale.. ahere me aktin e parisit.. pra kur i beri munë ppsh-se se ramiz kico mejdan gjinush blush edvinave..

milua vec sa cfaqi platformen.. duke perseritur mejdanin.

nomenklatura stalinisto kanibale enveriste foli me gojen e vegles milo..

ismaiiiil.. deshen te thone ata.. sta harrojme gjemen qe na bere ahere..
vath ne vesh ta kemi..

[BOKE]

shtabi kanibalo enverist i ka bere gati me kohe raketat kunder atij (Kadarese) qe i dha grushtin e tmerrshem diktatures kanibale.. ahere me aktin e parisit.. pra kur i beri munë ppsh-se se ramiz kico mejdan gjinush blush edvinave..

milua vec sa cfaqi platformen.. duke perseritur mejdanin.

nomenklatura stalinisto kanibale enveriste foli me gojen e vegles milo..

ismaiiiil.. deshen te thone ata.. sta harrojme gjemen qe na bere ahere..
vath ne vesh ta kemi..

Dakord.

Nga ana tjeter, dalja e Milos ne skene dhe mbrojtja qe i beri Enverit ne Peze e me pas, mendoj se eshte edhe ne strategjine e PS, duke patur parasysh qe jane edhe zgjedhjet lokale afer. Eshte nje kontingjent i tere fanatikesh, ish- dhe komuniste, te coroditur, por qe PS nuk harron t'i therrase e t'i afroje sa here qe ka nevoje.