Diskutime mbi Çmimin Nobel në letërsi (që prej 2002)

[[xeni]]

Hierarkite jane njesoj, si ne nje grup femijesh ne kopesht ashtu dhe ne komisionin e dhenjes se cmimeve Nobel. E kote te flasesh per te zgjedhurit e grupeve te vogla, aq me teper ne fusha si letersia.

Medet, sot te gjithe kujtojne se jane profete!

Sikur "Nobeli" t'i jepej Ismailit tone, s'do kishin reshtur temat dhe shkrimet ne forum per kete eveniment, per kete vleresim te jashtezakonshem qe i behet letersise sone, per kete nderim te madh qe i behet kombit tone. Sa tema u postuan ne forum per kete gje (edhe e prisnim)! Mjaftonte nje permendje e emrit te Kadarese perbri çmimit Nobel, qofte edhe ne nje artikull te ndonje gazete ose reviste te humbur, dhe ne menjehere fryheshim...

Ndersa kur "Nobeli" i jepet nje njeriu qe guxon te denoncoje haptazi krimet me te medha te shekullit te kaluar dhe ketij ne vazhdim, te cilat vazhdojne te serviren ne pjatancat e demokracise, nuk ka asnje vlere dhe "autoritetet" letrare (sa per t'i bere qejfin!) nuk ngurojne te bejne gjykime te tilla.

Qendrimi i disave pershkruhet me nje shprehje. "Gjarpri qe mua s'me kafshon; nje mije vjet le te rroje", thote nje fjale e urte. Kjo, si shume te tjera, per mua, s'eshte hiç e urte, po ngaqe ka shume njerez egoiste qe mendojne keshtu, edhe fjale te tilla behen "te urta".

Disa jane habitur me "politiken" e fjalimit. Une them qe t'i bejne vetes disa pyetje: Ç'eshte letersia? Ç'vlere ka letersia nese dinjiteti i njeriut (qe sipas Pinter-it jemi shume afer per ta humbur) neperkembet dhe "letrari" nuk e ndjen dhe revoltohet nga kjo? Nese artisti nuk e ndjen, nga kush e prisni?

[iliria e para]

Kete cmim e mori shkrimtari me origjine turke, Orhan Pamuk i cili ishte aktual ne mediat botrore para nje kohe, por me shume per arsye se donin ta denonin ne Turqi per se kishte shkruajtur per gjenocidin ndaj popullit Armen..
Si do te reagojne ne Turqi per kete?
A do te kete ndikim edhe me gjere kjo?

[bacchus]

po per 2006 sikur e mori ai anglezi mer plak apo na la kujtesa kaq shpejt ?!

[Fiori]

Novelisti i njohur turk Orhan Pamuk, i cili nje vit me pare u akuzua per pergojim te vendit te tij, fitoi sot çmimin Nobel per letersi, pas nje vendimi te cilin kritiket e quajten disi politik.

"Jam i gezuar dhe i nderuar," u shpreh shkrimtari per gazeten Suedeze Svenska Dagbladet, kur u pyet si ndihej ne lidhje me marrjen e $1.36 milion si cmim. "Do me duhet kohe te mbledh veten", - shtoi ai.

Analistet politike mendojne se kjo fitore ka lidhje me komentet e Pamuk ne lidhje me genocidin ne Armeni.


p.s. Në 2005 Nobel per letersi e fitoi Harold Pinter nga Anglia. Ndërsa për këtë vit sot u dhanë çmimet, ndaj nuk besoj ta kesh dëgjuar akoma lajmin : )

[hope31]

po e degjova lajmin
do te kisha deshire shume te ishte shqituar emri i I. Kadarese sone
por edhe kete here jo

shkrimtari turk u nderua me cmimin nobel'2006 per letersine

kush ka lexuar liber nga ky autor

ndonje rekomandim per librat e tij

[Agim Doçi]

Te nderuar anetare te Forumit.
Kam pershtypjen se vetem antishqiptaret sulmojne padrejtsisht vlerat kombetare, ku ben pjese dhe Ismail Kadare. Po çfar e keqe do ti kapllonte ata qe nuk gezohen kur nderohet nje shqiptar nese do merrte NOBEL-in gjeniu i letrave tona. Pse ju duket kot sentenca e Dr. Berishes qe e cilson Kadaren nje - Rilindas Modern. More zoterinj apo zonjusha me NICKe mjaullitese, te kaluaren askush nuk ka aq pasuri sa ta shese gjetke. Po ikujt i kerrcet per çmimet NOBEL qe ua japin sa mehmureve, te currufjasurve, turqeve apo afrikanev, hinduve apo qinezeve!?? ...Nese propozohet nje shqiptar qofte edhe i rendomte, ne te tjeret - mediokrit - duhet te bashkojme zerat dhe zemrat e ta perkrahin. E jo te rrahim uje te qelbur ne havanet ideologjike. Psikologjite e majta e quajne Kadarene tradhetar. Une nuk po zgjatem!!!!!! Po hedh ketu nje artikull timin qe ja kam drejtuar nje ishmiku konfeidencial timin. Lexojeni dhe mos harroni qe dibranet kane nje proverb tejet kuptimplote : VRIK KUNGLL E VRIK NE GARDH!!!!

MBYLLE GOJEN REXHEP!….

Kur një komb ka vrejtje për monumentet e veta, kjo tregon se ai komb po emancipohet.
Ndërsa kur një komb pështynë mbi monumentet e veta kjo tregon se ai komb po merr fund dhe nuk meriton as emrin popull, por milet!…
Aha…kur monumentet i vërsulen njëri tjetrit, kjo tregon se njëri prej tyre, ose të dy sëbashku janë të mallkuar nga pengu i ndërsjelltë!…
Kushdo mund të pyes se cili asht peng, apo ma troç, cili don me i shpëtue pengut të vet, pengut të tjetrit, apo më keq fare cili trembet nga andrra e mbrapshtë e vetëpengut.
Qose dhe Kadare janë të dy peng!
Po,po…! Janë peng i famës së tyre, dhe ndërmjet tyre qëndron si mallkim Bjeshka e Namun.
Të dy kanë qenë robër dhe janë, por jo të njëllojtë.
“Toka pjellore” e mendimit intelektual të asnjë kombi fqinj nuk ka monumente më të hijshme sesa ata të dy, por “drithin e tyre” intelektual e kanë futur në mullirin e sherrit duke e bluar shumë trashë?…
Tashti të dy, që jeni miqtë e mij konfidencialë prej kohësh lexomëni dhe dëgjomëni !
Të dy jeni “të përkëdhelurit” e regjimeve të kaluara apo “socialiste” por jo të njëllojtë. Ti Rexhep personazh tipik në “socializmi specifik” ndërsa Ti Ismail personazh me personalitet në “socializmin diktatorial”.
Të dy jeni, sa Gjeni të kombit, po aq dhe të përkëdhelurit e tij.
Por kur përkëdhelja shkon gjatë, dihet që bijt nisin e llastohen. Përse ju të dy bëni “fëmijën e llastuar”?!
A nuk u mjafton stressi mbarëpopullor në këtë tranzicion të gjatë? Pse i bëni malet e mendimit tuaj fushë, kënetë apo moçalishte inatesh?
Kush asht futur midis jush e ju gërget?!… Sipas Kodit Moral të shqyptarëve asht plazmuar “Ma i zi gërgasi sesa dorasi…!”
A e dini sesa ju don kombi ju të dyve?!
Sikur t’a dinit do të skuqeshit, që nuk e doni njëri tjetrin, aq sa u don kombi juve të dyve…!
Tani i nderuar Akademik Rexhep Qosja, a e mban mend sesa të kemi dashtë e nderue? Po përsëri të duam or burrë.
A e mban mend atë natë të trishtuar ramiziane kur fole tek “Zani Amerikës” për mikun dhe vllaun tand Ismail Kadare dhe na qetsove shpirtin për ikjen e tij nga vendlindja? O Zot sa mendim, kumt dhe porosi fisnike shpalose.
Po, po! Sepse ne direkt apo indirekt , me të drejtë apo me të padrejtë e quajtëm Kadarenë ikanak! Shpifëm dhe si të zellshëm e të indoktrinuar nga xhahilët e xhelilët u skuqëm të turpëruar që na iku për duarsh Kadarea. Sa të vegjël ne të gjithë, sa gjigand Ti or mik!
Ne liliputët dhe mediokrit aktin sakrifikues të Kadaresë e quajtëm arratisje, tradhëti ndaj Atdheut etj.etj.. Ne e donim Kadarenë asokohe, të bahej Havel, apo Les Valesë! Bile mundësisht preferonim më mire edhe ta vrisnin Ismailin tek Busti që Ramizi i hoqi bullonat një natë para…(!) (akuza e Nexhmije Hoxhës për Ramiz Alinë) të tjerët e donin ta piqnin në hell…
Ti o gjeni, i kombit, na “zbute zemërimin” me zërin tend si një hazret, si një zë që zbriste nga qiejt e mendimit tend madhor.
A e mban mend, përgjatë tubimeve demokratike sesi rrezatoje me sytë e Tua, tejet të mënçur në portretin tand që e mbanim në duar kur klithnim në vitin 1990 “E duam Shqipërinë si të gjithë Europa!”. Nuk mbajtëm në duar as Azem Hajdarin, as Berishën, as Kadarenë, as Rugovën, por Ty dhe vetëm ty? E sot nuk jemi pishman. Ndonse turrmë, por gjeniu popull dijti të dëgjojë kryetarin Berisha që propozoi portretin tand. Sytë e tua na vështronin nga ato portrete që ilegalisht i fotokopjuam, i mblodhëm, i shpërndamë dhe brohorisnim. Sytë e tu or mik e vëlla, or shok dhe shqiptar, ishin burim mbështetës dhe energjie jo vetëm intelektuale por dhe atdhetare. Ishin sytë e tu të mënçur Rexhep?!…Kush t’a mjegulloi ndriçimin e syve profesor!? Madhështia e ahmarrjes, qëndron në madhërinë e faljes. Kujt don me ia marrë ahun?
Ti or gjeni, pagëzove mënçurisht pionieren e shtypit demokratik me emrin e hijshëm Rilindja Demokratike. Ti or gjeni, ishe avokati ma luksoz i demokracisë të brishtë dhe kujtohu që Berishën e cilësove si ma të aftin me çue deri në majë motorrin e lodhun të Shqipnisë. Prap tek “Zëri Amerikës” na e përcolle mesazhin shpresëdhënës kur na kishte marrë dëshpërimi zvarrë.
A e mban mend, kur na ra gjama në vitin 1997 dhe grushtin e shtetit, rebelimin piramidal e quajte revolucion demokratik të vonuar(!) E pse bre profesor?…A mos kishe futur edhe ti të holla tek piramidat?!
“O Zot fali se nuk dijnë çka bajnë…” - tha Krishti para se të dënohej e ta vinin në kryq.
Pse u vetkryqëzove or njeriu Rexhep?!…
E quajte mikun tand intelektual në vitin 1995 Dr. Berishën të përkohshëm(?) po tani që rierdhi në pushtet, a mos vallë ndjen kompleks apo ke dalë nga takti i gjeniut? Mesaduket Hoxhallarët dhe Dajallarët të nxitën. Aferim Rexhep…
Nëse shkrove “Ditarin e Përgjakur”, a më jep leje të shkruaj “Ditarin e përmutur”? Allahile!
Nuk po due me shkrue për Rilindasin modern Ismail Kadare, sepse shumë i vogël jam para Atij në vlera e krijimtari, e për ma tepër nuk më lejon ime shoqe që asht nga Gjinokastra dhe adhuron Berishën, Kadarenë dhe Ty. Mos pash hatrin e Zotit, mos u merr me Qamil Xhametën! Mundi kundërshtarët me luks e jo me fondamentalizëm intelektual. Ti je njeri!
Ama populli di të dallojë dhe të ndajë vlerat kolosale tuajat me ato njerzoret.
Çdo krijesë njerzore ka të metat e veta, ndaj ju të dy, mos iu referoni defekteve njerëzore të ndërsjellta.
Merruni me vlerat e njëritjetrit si korifenj e Gjeni të kombit tuaj e jo me pozicione minaresh apo këmbanoresh.
Ne si komb mbijetuam falë Kodit Moral, falë dokeve që na i ka zili edhe kontinenti plak Europian. Nuk mbijetuam aspak falë kishës apo xhamisë. Mbijetesa asht pasuria ma e madhe që kemi ne si komb dhe ju të dy si syçelësit e përndritësit madhorë.
Jemi të mbijetuarit e gadishullit inatçor ballkanik. Jemi të mbijetuarit e kontinentit që e mbrojti Athleti Krishtërimit Gjergj Kastrioti.
Sejcili nga ju, (edhe pse ti Rexhep ia nise i pari sherrit) duhet me mujtë vetëvehten. Fjala e urtë kosovare thotë: “ Të jesh demokrat, don me thane me dijtë me hanger gurë të nxehtë…!”
Ju nuk jeni aq të pasun sa me ble të kaluarën tuaj e me e shitë me një çmim tjetër.
Madje nuk keni arsye me u vorfnue deri në këtë derexhe duke ndezur sherre pabereqet.
Megjithëse edhe sherrin e keni gjenial!
Ju të dy konsideroheni thesare e visare kombëtare. Njerëzit e zakonshëm, apo mediat që bajnë biznes me emrat dhe sherrin tuaj, nuk kanë tagër dhe dimension që t’ju gërgasin, aq ma keq t’iu nxisin.
Lypeni sherrin tjetërkund! Në këto kohë moderne asht tejet e vështirë të rigjejmë formulën falë sëcilës mbijetuam e u deshtëm deri në sakrifica sublime.
Dikur perënditë kishin strehë Baba Tomorrin, por kam dëgjuar që kur zemërakët ilirë veç banin sherr, keqas u zemëruan me ne shqiptarët dhe ikën dhe e bënë strehën në malin e Olimpit (kështu thonë legjendat). Sa mire po i shkojnë punët Greqisë. Ruaji Zot fqinjët tone dashamirës që dhe shtrat e të parëve tanë i kanë lakmi.
Në Vuthaj mallkojnë : “Shitoftu Zana!”. Në Gjinokastër: “Të marrtë e mira!”.
Mirdita, krahina e vetme katolike shqiptare mallkon randë: “Të vdektë Fjala!”
Mo’Zo’ma keq sesa kur të vdes fjala. Unë prej andej jam!
Sa më mungon dhandri i Mirditës Anton Çeta!
Megjithatë, të dyve ju dua ma shumë se Dje, e ma pak se Nesër.

Agim M. Doçi

[iliria e para]

Nobelisti Orhan Pamuk ose shkrimtari me kurajo te madhe


Nga Alba Malltezi



E morëm vesh të gjithë. Orhan Pamuk, shkrimtari turk “i kryqëzuar” pasi denoncoi me forcë ekzekutimin e një numri të madh armenësh e kurdësh, mori çmimin Nobel. Nuk mjafton të jesh një shkrimtar brilant në jetë, por edhe një njeri i madh për të fituar mirënjohje të mëdha, siç është edhe çmimi Nobel. Pamuk, është nga ata shkrimtarë të rangut të Leonardo Shashës, që nuk mund të mbyllë sytë ndërsa sheh të goditen “më të dobëtit”. I vënë në shënjestër të proceseve gjyqësore, por dhe të valës nacionaliste rezistoi, nuk u tremb, nuk u tregua oportunist. Pak muaj më parë, po në Periferi, trajtova pikërisht guximin e këtij shkrimtari të madh. Ja edhe njëherë:
“Eshtë një temë që e kam trajtuar dhe herë të tjera, por ngaqë e kam shumë për zemër, përsëritja më duket bezdia më e vogël që mund të shkaktoj nga kjo hapësirë e rubrikës time: Bëhet fjalë për impenjimin e të ashtuquajturës “elitë” e shoqërisë në problemet e vendit. Ngacmimi më erdhi nga procesi gjyqësor që është hapur në Turqi ndaj shkrimtarit më të njohur të vendit, Orhan Pamuk, lidhur me një deklaratë të këtij të fundit mbi një çështje shumë delikate për Turqinë, siç është ajo e trajtimit të kurdëve. Shkrimtari i njohur turk, - mban dhe një diplomë gazetari, - pati guximin të deklaronte pak kohë më parë se në kohë të ndryshme në Turqi, janë ekzekutuar një numër i madh armenësh dhe kurdësh. Madje Pamuk, duke thyer një tabu për një vend të zhvilluar siç është Turqia, ka thënë gjithashtu se për këto ekzekutime në Turqi nuk ka guxuar të flasë askush për një kohë të gjatë. Ndaj shkrimtarit të njohur është hapur një proces gjyqësor, por më e rrezikshme tani është vala nacionaliste e ngritur kundër tij e që e akuzon atë për “tradhëti”. Turqia, e cila pret të hapet drita jeshile për anëtarësim në Bashkimin Evropian është vënë në një provë të fortë me këtë proces, përmes të cilit do të shihet dhe qëndrimi i opinionit publik ndaj çështjes kurde.
Duke lënë Turqinë, kthehemi në Shqipërinë tonë, e cila sot më shumë se kurrë ka nevojë për impenjimin e elitës së papërlyer, e cila duhet të gjejë guximin të prekë dhe të diskutojë tema që sot për sot vazhdojnë të jenë tabu’. Diskutonim në një rreth shoqëror se përse Shqipëria, gjatë diktaturës, por dhe tani në kohët e lidhjeve krim-politike-biznes, nuk ka shkrimtarë si pati për shembull Italia në vitet më të ashpra të mafias. Siciliani Leonardo Shasha, - për lexuesin e teleshikuesin shqiptar mund të kujtohet me “Ditët e Kukuvajkës”, - shkroi librat-protestë ndaj mafias, ndërsa i shihte në sy e i haste përditë mafiozët-personazhë. Të tjerë gazetarë-shkrimtarë italianë nuk kanë ngurruar të shkruajnë libra mbi ngjarje të vërteta, ekzekutime mafioze, e të bëjnë investigime mbi persona të realitetit italian. Për të mos folur për impenjimin e intelektualëve amerikanë; po përmend dokumentarin-protestë si i famshmi “Fahrenheit 9/11” i Michael Moore. Një student shqiptar në Shtetet e Bashkuara, më shkruante lidhur me “Bashkëjetesën krim-politikë-biznes” se “…c’pret nga një vend ku njerëzit shkonin në burg për këngët e Albanos. Të shkonte ndonjëri në burg se kundërshtonte hapur Enver Hoxhën, atëherë mund të kishim shpresa…”, shkruan mes të tjerave dhe nënvizon se në Shqipëri nuk kanë mbetur guximtarë”.

[iliria e para]

po e degjova lajmin
do te kisha deshire shume te ishte shqituar emri i I. Kadarese sone
por edhe kete here jo

shkrimtari turk u nderua me cmimin nobel'2006 per letersine

kush ka lexuar liber nga ky autor

ndonje rekomandim per librat e tij

"Libri i zi" quhet vepra me te cilen u be i njohur ne bote.
Keshtu duket kopertina

[duftdi]

Un i kam lexue gati tanat (po i bjen se po livdohem, por, asht e vertete )
Kam lexue edhe "Librin e zi" edhe "Emri im eshte Kuq", "Bora", "Stambolli - kujtimet nga qyteti" edhe "Keshtjella e bardhe" - Te gjitha i pelqeva jashte mase, por, nese pyetna per favoriten, atehere padyshim duhet me ken "Keshtjella..." - me sa di un, poenat ma t'mdhaja per fitore i ka marre fal ketij shkrimi. Dhe e ka meritue! Ka nji narrative t'perkryeme dhe fuqi shprehimore te hatashme. S'asht e rastit pse e kane krahasue, bile edhe hype nalt, me nji rang me Eco'n, Calvino'n, Boreges'in dhe Marquez'in... Larg asht Kadareja me i mbrri keta.

[Agim Doçi]

Nje popull i vogel si i yni nuk e ka pasun aq kollaj me nxjerre nje gjigand si Kadare! Madje populli yne i vogel ka nxjerre edhe Shenjten Nane Terezen! Po mesaduket nje dreq djalli ka hyre midis nesh qe e bajme sherrin lesh dhe e tjerrim qe inatin te nxjerrim!
Turp per Komisionin e akordimit te çmimit NOBEL qe nuk ia jep Kadarese. Demek se qenka gjuha shqype ne minorance...Po Kadare asht perkthye ne te gjitha gjuhet e Botes dhe aty ka marre vlersimin maksimal. Nejse! Shume i vogel jam une te vlersoj Kadaren!