Murgu katolik Faverial per komunitetet fetare ne Ballkan

[Qafir Arnaut]

Ndonese perpiqem qe ti jap Ortodoksise Greke 'the benefit of the doubt', e ndesh gjithmone si kundershtare te Shpiritit te Shqiptarit.



Një libër i munguar Historia e Gadishullit Ilirik sipas murgut Faverial
Botohet më në fund në Shqip pas 115 vjetësh




Falë punës këmbëngulëse kërkimore të albanalogut të nderuar Robert Elsi, u arrit të gjendej dhe të botohet mëpastaj libri i murgut frëng Zhan Klod Faverial, Historia e Shqipërisë – më e vjetër, Plejad, Tiranë, 2004. Libri u shkruajt gjatë viteve 1884-1889 dhe përbën një thesar kulturor të pashtuar më parë në fondin Shqiptar. Duke e spjeguar qartë teatrin fetar të Gadishullit Ilirk, të dhënat e shtjelluara ndonëse të shumta i afrohen për herë të parë lexuesit të etur Shqiptar. Libri i Faverialit e zbërthen imtësisht historinë e Gadishullit Ilirik dhe formon shumë përgjigje që pa habi vazhdimisht dëshirohen të dihen. Faveriali është i pari që e ka përcjellur historinë e Gadishulli Ilirik nga një këndvështrim i brendshëm fetar. I parë si botim, libri është i shqipëruar, redaktuar dhe shtypur me cilësi të lartë. Duke thënë LEXOJENI domosdoshmërisht këtë libër të vyer, më poshtë po citohet një kapitull i tij.


KAPITULLI 29

Rrjedhojat e skizmës greke për Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët - pa atdhetari, pa letërsi

Të tilla qenë shkaset që parashtruan Grekët, për ta thënë më saktë, jo për të ndarë kishat pasi ata vetë siç dëshmon historia nuk kanë qenë kurrnjiherë as më të vertetë ortodokse as me të vertetë të krishtere, por i nxorrën për të ngulitur më mirë pushtetin e tyre të paqëndrueshëm mbi Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët. Popullsitë ilire gjithherët i ishin bindur vetëm klerit të tyre, sepse vetë Roma lejonte zgjedhjen e primatit që ata paraqisnin, si dhe miratonte zakonet e veçama të Kishës së Ilirisë. Por kjo nuk shkonte në dobi të politikës bizantine. Për të ngjeshur më mirë një zgjedhë që ata mezi e duronin, ajo i diktoi kësaj kishe fatkeqe një primat perandorak të kallepit të saj. Dhe nga ky primat i paftuar nga njëra anë, dhe nga ana tjetër prej peshkopëve që ky i paftuar i vuri në selitë ilire, grekët i bënë të besojnë Bullgarët, Vllehët dhe Shqiptarët se kushdo që nuk ishte grek nuk ishte as i krishterë Në të njëjtën kohë që dora-dorës ato shkase shtriheshin si bindje në të gjithë vendin, kushtohej një kujdes i madh që të pengoheshin dërgatat e Romës të futeshin këtu, si dhe ndonjë anëtar i klerit ilir të shkonte në Romë. Shtojmë më tej, se u shkatërruan me një përkujdesje të skajshme arkivat e primatisë ilire dhe të gjitha pjesët përkatëse të marrëdhënieve kanonike, të cilat ajo i kish pasur deri në atë kohe me selinë e Shën Pjetrit.



Cila ka qenë rrjedhoja e pashmangshme e kësaj gjendjeje? Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët e kanë humbur atë frymë vëllazërimi që krishterimi u frymëzon të gjithë njerëzve, të gjithë duke krijuar prej asaj hap pas hapi kombet. Për më tepër, në vend që të lëvronin gjuhën e tyre, ata prej fanatizmit kanë lëvruar greqishten. Edhe sot e kësaj dite ka ndër Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët që shkruajnë më tepër në romaika, ose greqishte makaronike, siç thoshte vllehu Bojaxhi i Moskopojës. Megjithatë, çfar vërejmë tjertërkund? Çfar ndodh në Europë falë frymës së vërtetë të krishterë, e cila sheh në kulturën e shkronjave më shumë një çeshtje të shijes filologjike dhe vetjake, sesa një çeshtje të dobisë popullore? Psr interesin kombëtar, çdo komb i krishterë ka lëvruar gjuhën e tij dhe e ka pasuruar me një literaturë të çmueshme. Të vetmit në Europë, Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët që Grekët i kanë shkëputur nga katolicizmi dhe që i kanë hedhur pas orbitës së tyre me dinakëri, nuk kanë literaturen e tyre. Më fatkeqë se gjithë të tjerët, shqiptarët nuk kanë as alfabet dhe nuk e dijnë se si shkruhet gjuha e tyre. Megjithatë, duke parë se arsimi është bërë një nevojë e gjithësishme, ne jo vetëm që ruajmë vlerësimin më të lartë për racën shqiptaro-vllehe, por besojmë se edhe ajo do të hapë sytë e errësuar nga pështjellimet e saj politike, dhe se në vend që t'i kushtoje testamente apo dhurime fondesh financiare shkollave parazitare të Greqisë, ajo do t'i përkushtohet themelimit të shkollave kombëtare dhe shtypjes së librave të nevojshëm për popujt e këtij vendi.

Saimir Lolja
Illyria 05-10-2004

[Albo]

Murgut katolik Faverial une i them, Zoti paste meshire per shpirtin tend! Eshte e rendesishme qe jo vetem te lexoni librin e tij, por edhe te luteni per te, pasi ai ka marre persiper qe jo vetem te korrigjoje nje prift apo nje peshkop orthodhoks, por te gjykoje Kishen e Shenjte Katolike dhe Apostolike Orthodhokse. Te vetmen kishe qe nuk e ka cenuar as doktrinen, as liturgjine, as traditen e shenjte, as mesimet e shenjtoreve, as mesimet e eterve te shenjte te Kishes ne keto 2000 vjet.

Se si nje prift katolik mund te derdhi kaq vrer dhe te arrije ne kete shkalle, une nuk e di dhe nuk dua ta di. Por nuk eshte hera e pare qe Kisha Katolike sulmon hapur Kishen Orthodhokse, eshte nje histori e hidhur qe shkon pas ne kohe deri ne shekullin e IV pas vdekjes se Krishtit qe pikun e vete e arriti me Skizmen e Madhe qe Kisha e Romes i shpalli asaj te Lindjes, vazhdoi me kryqezatat, uniatizmin, levizjen ekumenike, e me rradhe.

Se cfare kontributi ka dhene dhe jep komuniteti orthodhoks per kombin dhe ceshtjen shqiptare, hidhini nje sy flamurit kombetar dhe sillni nder mend himnin kombetar. Pa harruar kontributin per alfabetin dhe gjuhen shqipe qe ju te gjithe flisni, rilindjen kombetare, kontributin e klerikeve orthodhokse per ceshtjen kombetare, e me rradhe.

Kisha Orthodhokse Shqiptare, ka qene, eshte dhe do te jete Autoqefale. Dhe Kisha Katolike mund te jete shume gjera, vetem Autoqefale nuk eshte.

Albo

[Hyllien]

Ti librin nuk e ke lexuar, dhe sma merr mendja ta dish dhe historine e tij. Ky eshte arkitekti kryesor i pavaresise Bullgare, nje komb 100% Orthodhoks. Kshu qe perpara se te na hidhesh ne paragjykime ben mire ta lexosh vete librin, se nuk eshte ky i pari qe hedh vrer ndaj Kishes Greke, por nje ser studiuesish qe i bazojne ne FAKTE te pashmangshme. Sic nuk na linin ne me fol Shqip as atyre nuk i lenin te flisnin gjuhen e tyre.

Sa per flamurin kombetar, ai eshte simbol SUMER, dhe jo ORTHODHOKS. Eshte simboli i Lekes se Madh, birit te Filipit dhe Olimbise, eshte simboli i Zotit Aleksander(Skenderbeu), gati 1000 vjet me vone, eshte simboli i kombit tone. Po qe do ta kish vene Greku para nesh ate steme, por ja qe vjetersia e saj e tejkalon orthodhoksine, dhe po ti futemi muhabetit, mund ta nxjerrim dhe paganizem ate adoptim qe Kisha Orthodhokse i ka bere ati simboli... ose eshte nje shenje e nje tjeter pervetesimi te historise... asaj qe i perket Aleksandrit te Madh shqiptar, i cili sot e kesaj dite Greket(qe historianet e tyre e mohojne kategorikisht), mundohen ta marrin si te tyrin vetem se ai hapi kulturen e tyre.

Sa per Kishen Katolike, ajo ben meshen ne Shqip, i kane dhene dhe nje kishte gati 1000 vjet te vjeter mu ne qender te Romes qe ta zhvilloj meshen Shqip, ka nje komunitet ARBERESH (KATOLIK(Arbereshet jane himarjotet e vjeter kryesisht, krahina e Kaonise)), qe sot e 500 vjet as nuk eshte asimiluar kurre, flet shqip, hedh vallet shqip dhe i sheh gjithe bota me habi se si e kane ruajtur kulturen e tyre. Eshte i vetmi komunitet qe mbart ne vitin 2004 pjese te perandorise bizantine, ndersa ne orthodhokset ja kemi lene ne dore gjithshkah Grekut, me kishen Orthodhokse ne Boston, e deri tek ajo ne Shqiperi. Te rrofte autoqefalia kur meshat behen ne Grreqisht.


Dhe e vetmja gje "konkrete" qe te mbetet ty eshte qe te flasesh per Katoliket kundra, duke ju shmangur asaj qe Faverial thote.


PS: Mos harro se mos kish qene per priftat katolik sot rrezik Skenderbeu ose do ishte hero Grek, ose Sllav.

[dodoni]

Edhe sikur Kisha Katolike Shqiptare të mos jetë e pavarur ne si komb nuk kemi asnjë rrezik kombëtar sepse as Italia e as asnjë vend tjetër katolik në botë nuk ka deklaruar (dmth. as deklaruar se lëre më të punonte në asimilimin e tyre me metoda shtazarake dhe thellësisht antinjerëzore) se shqiptaro-katolikët janë italianë apo nga kombe tjerë joshqiptar. Asnjëherë në historinë tonë katolike më se 1500 vjeçare.

Kurse për shqiptaro-ortodoksat duke filluar nga grekët e pastaj serbët e malazeztë e deri te edhe sllavo-maqedonsat (një komb që është më shumë se 8 herë më i vogël se ne), të gjithë jo vetëm që kanë deklaruar se këta janë grekë, serbë, malazezë, sllavomaqedon, por edhe kanë punuar gjithë kohën me metoda nga më shtazaraket dhe më antinjerëzoret për të asimiluar dhe çnukur sa më shumë nga këta prej kombit tonë. Poashtu na kanë nxjerrë gjithmonë telashe me ndërkombëtarët për kinse të drejtat e tyre, i kanë fryrë përçarjes fetare ndërshqiptare e të gjitha të këqijat duke munduar të përdorin shqiptaro-ortodoksa për qëllime të tilla.

Deri në kohën e pavarësisë dhe krijimit të shtetit shqiptar, nuk dihet asnjë prift shqiptaro-ortodoks që të ketë kontribuar në çështjet tona kombëtare kurse dihen plotë që jo vetëm nuk ju ka interesuar për çështjen kombëtare por edhe kanë punuar ditë e natë dhe me metodat më antinjerëzore kundër interesave tona kombëtare. Në kohën e krijimit të shtetit shqiptar, dalin Fan Noli, Papa Kristo Negovani e të tjerët pas tij që po, kanë kontribuar në çështjet kombëtare dhe kontributi i tyre njihet nga gjithë shqiptarët.

Ata shqiptaro-ortodoksa që kanë kontribuar për çështjet kombëtare në kohën e rilindjes asnjë nuk ka qenë fetar dhe shumë prej tyre duke përfshirë këtu familjen shumë atdhetare dhe shumë të respektuar Qiriazi edhe u patën protestanizuar sepse ishte shumë e vështirë të ishin edhe shqiptarë e edhe ortodoks nga presionet e fqinjëve.

Si përfundim, unë pajtohem plotësisht me Faveirialin dhe jam plotësisht i bindur që është shumë më mirë për interesat tona kombëtare që shqiptaro-ortodoksat së bashku me ata muslimanë, të jenë ose katolikë ose protestan apo edhe të çfarëdo feje tjetër, veç jo ortodoks e musliman. Nëse prapë, shqiptaro-ortodoksat duan të kenë kishën e tyre atëherë duhet ta pastrojnë atë nga Janllahatusi e të tjerë si ky dhe të rikthejnë Fan Nolin etj. prifta shqiptarë si ky në epiqendër të këtij besimi. Megjithëse prapë, jam plotësisht i bindur që është shumë mirë për gjithë kombin që këto dy komunitete të kalonin në protestanizëm, katolicizëm apo edhe fe të tjera veç jo në këto dy fe (ortodokse dhe muslimane).

[Eni]

Ne kete pasazh qe eshte sjelle ketu nga murgu freng duket se ne pergjithesi shumica bie dakord me te.

Por, harrojme se ceshtja e gjuhes shqipe dhe e alfabetit shqip me 1908, ne Kongresin e Manastirit u zgjidh nga njerez me te mencuar se ne ketu, bazuar ne ndasine natyrale fetare shqiptare Toskeri-Gegeri.
Vendimi i ketij Kongresi ishte perdormi i te shkruarit te shqipes me dy variante germash; a) latine, b) cirilike.
Dhe lehtesia se pse u perdoren masivisht germat latine sic deklaroi dhe Kryetari i Komisionit mbi Ceshtjen e e Alfabetit, Pater Gjergj Fishta, ishte thjesht "mekanike" shtypja e librave etj., ne shtypshkronjat Perendimore, te cilat perdornin alfabetin latin.
Por mos harrojme se ky Kongres zgjodhi dy variante te shkrimit te shqipes, ate te Shoqerise Bashkimi te Shkodres dhe ate te Shoqerise se Stambollit.
Pse?
Sepse te mos u lihej shkas mendimeve te tilla se katoliket apo latinet (bazuar ne konceptin otoman te "miletit") jane me te mire se orthodhokset apo greket ("mileti" otoman) ne Shqiperi!!!!

Une nje gje s'kuptoj se pse duhet t'i meshojme kaq shume ketyre debateve mbi perfeksionin e te qenurit katolik apo orthodhoks, apo mbi me te miret e Shqiperise?

Per gjendjen ku gjendet Shqiperia sot, sinqerisht, keto debate duken si ato fletushkat qe i merr era e i gjesdis ne qiell.

Duhet zbritur ne toke.
Ceshtjet fetare ne Shqiperi kane shekuj qe jane zgjidhur, me koncile e vendime te hershme.
Kujtoni thenien e famshme te Jezu Krishtit ne Jeruzalem ndaj feresejve, "Jepini Cezarit ate qe eshte e Cezarit dhe Zotit ate qe eshte e Zotit" (thenie qe per ironi te temes ketu u fol ne greqisht).

Se fundi,
merruni me ceshtje qe mund te ndihmoni ne perparimin e vendit e jo te ndarjes se tij.

[Albo]

Cyclotomic, e di mire qe Kisha Katolike e ben meshen ne shqip? E di mire qe kishat orthodhokse e bejne meshen ne greqisht? Apo duhet me patjeter te tregosh injorancen tende ne kete fushe duke me treguar mua qe nuk ke hyre ndonje ne ndonje kishe orthodhokse per te marre pjese ne meshe si ne Shqiperi apo ne Amerike?

Flamuri i Kastrioteve eshte flamuri i gjysmes se Evropes Lindore dhe te gjithe ata kane nje trashegimi orthodhokse, nuk kane nje trashegimi Olimpiane te Lekes se Madh. Vazhdo keshtu se pak nga pak, naiviteti yt po ndrashet e behet po aq i trashe sa edhe i dodonit qe kerkon te na i beje 80% te shqiptareve katolike (10%) apo protestante (1%).

Kur mbreti Zog numeronte vetem 500 intelektuale ne Shqiperi, komuniteti orthodhoks kishte 1000 te tille qe kishin mbaruar ne Stamboll, Aleksandri e Amerike. Dhe keshilltaret me te mire te mbretit qe i qendruan atij deri ne fund te jetes ishin orthodhokse dhe jo katolike, pasi katoliket benin plane me Italine fashiste si te pushtonte Shqiperine dhe ta kthente ne nje "aneks italian".

Mund ti mesosh dy gjera me shume dikujt qe ka deshire te mesoje, por nuk mund ti mesosh dot gje nje mendjeje utopike qe lexon e pranon si te verteta vetem ate qe atij i pelqen te besoje, dhe jo ate qe eshte e vertete e njohur boterisht.

Ju mesoni nga komuniteti orthodhoks, se i kane njohur dhe perqafuar qyteterimet me te medha te kohes pak me heret se ju te tjeret, prandaj jane edhe komuniteti me i arsimuar dhe me i kulturuar ne Shqiperi, ne kontrast te thelle me komunitetet e tjera shqiptare.

Albo

[Seminarist]

1. Ky kapitull VERTETON pikerisht ATE qe une kam thene per kete autor ne forumin e historise...

Ndonese perpiqem qe ti jap Ortodoksise Greke 'the benefit of the doubt', e ndesh gjithmone si kundershtare te Shpiritit te Shqiptarit.



Një libër i munguar Historia e Gadishullit Ilirik sipas murgut Faverial
Botohet më në fund në Shqip pas 115 vjetësh






KAPITULLI 29

Rrjedhojat e skizmës greke për Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët - pa atdhetari, pa letërsi

Të tilla qenë shkaset që parashtruan Grekët, për ta thënë më saktë, jo për të ndarë kishat pasi ata vetë siç dëshmon historia nuk kanë qenë kurrnjiherë as më të vertetë ortodokse as me të vertetë të krishtere, por i nxorrën për të ngulitur më mirë pushtetin e tyre të paqëndrueshëm mbi Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët.

Ne rradhe te pare, nje TURP tjeter per ate qe e ka perkthyer kete kapitull, me nje gjuhe te pamare vesht. Sidoqofte, sipas Faverial-it te shekullit 18, qe thote se greket nuk kane qene kurre ortodokse apo te krishtere, sot, ne shekullin e 20 papa Pal VI, e me teper papa Gjon Pali II i bie qe te jene IDIOTE qe te bejne marreveshje me krishterimin lindor, duke e quajtur ate jo vetem te krishtere, por me teper si njera pjese nga dy mushkerite e krishterimit!!!!!!!!

Or kalavica, a nuk e shihni se si ndryshojne koherat e konceptet? Juve jeni te vetmit qe i referoheni nje autorit te shek.17, kur vete kisha katolike i ka denoncuar keto qendrime.



Ne kohen kur Skizma u be realitet formal, 1054, vllehet nuk kane qene as te afirmuar si popull, lere me qe te kene payur tentativa per te bere ndonje perberje te vecante etno-mbreterore, keshtu qe Faveriali eshte duke folur me ambieciet e tija ante-fashiste, kjo teori si nje e zeze kelysh i mentalitetit pseudo-kristian latin, qe i paraprin te reformave politike famekeqe te shek.20 me veprimet e tyre fetare te mesjetes.
Cdo persekutim, teori shfarosje laike perendimore, si nazizmi, shfarrosja e cifuteve, projektohet pikerisht ne veprimtarite e organizmave fetare katolike mesjetare, me ndryshimin e vetem se ne mejeste arsyet ishin gjoja fetare, ndersa sot arsyet jane me teper laike shkencore ekonomike etj.


Bullgaret ishin dyndesa ne toke Bizantine, edhe brenda nje shekulli u bene me gjuhe e kishe nga ana e Bizantit. Sidoqe te jete, Greket kane patur te drejte te plote per cfaredo supresimi qe i kane bere Bullgareve, qe kishin tendenca barbare.

Popullsitë ilire gjithherët i ishin bindur vetëm klerit të tyre, sepse vetë Roma lejonte zgjedhjen e primatit që ata paraqisnin, si dhe miratonte zakonet e veçama të Kishës së Ilirisë. Por kjo nuk shkonte në dobi të politikës bizantine. Për të ngjeshur më mirë një zgjedhë që ata mezi e duronin, ajo i diktoi kësaj kishe fatkeqe një primat perandorak të kallepit të saj.

Popullsite Ilire i ishin bindur nje Rome ortodokse, jo romano-katolike sic e kemi sot!

Roma qe qeverriste Iliret nuk kishte Filiokue ne Besore; nuk besonte ne pagabueshmerine e Papes; Imakulitetin e Shen Marise; Purgatorin etj etj etj...

Cila ka qenë rrjedhoja e pashmangshme e kësaj gjendjeje? Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët e kanë humbur atë frymë vëllazërimi që krishterimi u frymëzon të gjithë njerëzve, të gjithë duke krijuar prej asaj hap pas hapi kombet.

Edhe kjo eshte padituri. Vlleheve, bullgareve edhe shqiptareve nuk u buron mungesa e miqesise per shkak te ndonje politike greke. Perkundrazi, psh mos te ish perandori Vasil II Bullgartherresi, Bullgaret do ta kishin sllavizuar gjithe Shqiperine, te pakten ate te jugut edhe te mesme. [i]Nga i kemi toponimet aq te shumta sllave ne Jug? Kujtoni se nga Stef Dushani? E ekni gabim...


Faveriali i sherben vetem nje logjike: percarrja e vendeve ortodokse nga elementi helen, si e vetmja mundesi per rrezimin e opozites latine.

Për më tepër, në vend që të lëvronin gjuhën e tyre, ata prej fanatizmit kanë lëvruar greqishten. Edhe sot e kësaj dite ka ndër Vllehët, Shqiptarët dhe Bullgarët që shkruajnë më tepër në romaika, ose greqishte makaronike, siç thoshte vllehu Bojaxhi i Moskopojës.

Aurel Plasari paska patur te drejte per Bojaxhijte Vllehe te Nene Terezes.....!


Nejse, arsyet se popujt ballkanike nuk kane kultivuar gjuhet e tyre jane shume me komplekse. 1) Bullgaret edhe sllavet e kane patur gjuhen e tyre. Vllehet edhe shqiptaret, jo, per arsye te tjera, me komplekse. Mos valle latinet kane qene me te mire ne drejtim te gjuheve?


Kisha e lindjes njeh si gjuhe qe ne shekujt e pare te krishterimit: 1) koptisht 2) sirisht 3) armenisht 4) greqisht....e me pas ne shek.9 sllavisht....


Sa gjuhe ka patur kisha perendimore nderkohe? VETEM NJE, latinishten!

[Labeati]

Popullsite Ilire i ishin bindur nje Rome ortodokse, jo romano-katolike sic e kemi sot!

Por qe kishte ama papen e Romes ne krye (qysh nga sh'Pjetri e ne vazhdim), apo jo?
Kishat lindore nuk e njohen (zyrtarisht) me 1054 papen dhe aktet e tij, dhe keshtu lindi skizma (shkeputja ortodokse) qe sic thote seminaristi kishte kohe qe kishte filluar, me imponimin grek ne territoret bizantine.

Roma qe qeverriste Iliret nuk kishte Filiokue ne Besore; nuk besonte ne pagabueshmerine e Papes; Imakulitetin e Shen Marise; Purgatorin etj etj etj...

Lerjau kete debat prifterinjve, por deri me 1054 cdo akt i keshillit te kardinaleve dhe Papes ishte i njohur edhe nga Lindja, edhe zgjedhja e peshkopeve gjithashtu.
Po ashtu diocezat ilire vareshin nga Roma derisa kur perandori bizantin imponoi peshkoppe dhe kler lindor (para skizmes) dhe mbas saj.
Pra Faverial eshte korrekt.

Edhe kjo eshte padituri. Vlleheve, bullgareve edhe shqiptareve nuk u buron mungesa e miqesise per shkak te ndonje politike greke. Perkundrazi, psh mos te ish perandori Vasil II Bullgartherresi, Bullgaret do ta kishin sllavizuar gjithe Shqiperine, te pakten ate te jugut edhe te mesme.

Ky bullgaro-therësi nuk i theri bullgaret per te shpetuar Shqiperine por fronin e vet besoj. Pastaj ku e din ti o seminaristos se do na sllavizonin bullgaret kur ne i kemi rezistuar mijera vjet pushtimesh?
edhe serbet ndaluan katolicizmin dhe gjuhen shqipe, po prape shqiptaret mbijetuan megjithe "peripecite" greko-sllave.

Aurel Plasari paska patur te drejte per Bojaxhijte Vllehe te Nene Terezes.....!

Mbiemri bojaxhi nuk tregon origjinen por profesionin seminaristos. Kole Bojaxhiu me origjine nga Shkodra (ku nuk ka vllehe) jetonte ne Prizren para se te shkonte per pune tregtie ne Shkup, ku njifet si katolik.

Nejse, arsyet se popujt ballkanike nuk kane kultivuar gjuhet e tyre jane shume me komplekse. 1) Bullgaret edhe sllavet e kane patur gjuhen e tyre. Vllehet edhe shqiptaret, jo, per arsye te tjera, me komplekse.

Arsyet nuk jane aq komplekse kur shifet se te gjitha dokumentat etnike-gjuhesore jane zhduke nga arkivat e kishave greko-heleno-sllave sic me te drejte ve ne dukje Faverial.

Kisha e lindjes njeh si gjuhe qe ne shekujt e pare te krishterimit: 1) koptisht 2) sirisht 3) armenisht 4) greqisht....e me pas ne shek.9 sllavisht....
Sa gjuhe ka patur kisha perendimore nderkohe? VETEM NJE, latinishten!

Por ka nje ndryshim te madh. latinishtja nuk eshte gjuhe e nje kombi, dhe kurre kisha latine nuk ka luftuar zhvillimin e gjuhes se nje kombi.
Latinishtja ishte gjuhe liturgjie (per leximin e ungjillit) por predikimi kryhej ne gjuhen amtare.
Rasti i Shqiperise flet qarte, te gjithe prifterijte katolike kane levruar gjuhen shqipe qysh ne shek 15.
Nuk ka asnje rast historik qe kisha katolike te kete luajte rol ne konflikte ETNIKE, perkundrazi ka ndikuar ne zhvillimet kombetare ne te gjitha kombet, jo per konflikte e pushtime po per zhvillim social e shpirteror.
Kisha katolike eshte UNIVERSALE dhe jo si bie fjala kisha greke qe luftoi te helenizonte gjithe ballkanin nen masken e fese.

Pra faverial si deshmitar okular e i paanshem por edhe studiues shkencor na jep disa te verteta qe seminaristi me kurs 3 mujor ne shek 21 nuk mund te na i mohoje dot.

[Qafir Arnaut]

Nga Robert Elsie.

[thorgal]

a ne radhe te pare fmt per hapjen e kesaj teme mbi librin e mbrekullueshem te Faverialit

kam lexuar diku nje fraze te akademikut Rexhep Qosja qe shkruan se ne bibliotekat e raguses vatikanit stambollit athines etj po te kerkohet mire mund te gjenden shume tekste e dokumente mbi periudhen e erret te historise shqiptare dhe mbi vazhdimesine iliro-shqiptare . ky liber eshte nje nga keto dokumente dhe
me kete liber vertetohet dhe nga historia e shkruar ajo qe gjuhtaret dhe arkeologet e kane pranuar me pare

Ky liber eshte shume me teper se nje grindje bizantino-katolike. Murgu Faverial ka mbledhur nje numer shume te madh textesh dhe Robert Elsie thote ne parathenien e tij se bibliotheka e murgut eshte djegur dhe se ai ka qene ne dijeni te ketij libri dhe e ka gjetur mbas shume kerkimesh ne 1990

Behet fjale per historine e pare te shkruar te Shqiperise qe nga pellazget e deri ne mesin e shekullit te 19 kur ka jetuar murgu dhe me e cuditshmja eshte se ne ato 480 faqe cdo gje koincidon me historine e shqiperise qe mbas shume mundime historianet e kane arritur te hedhin ne leter ne kohen e sotme , pervec faktit se historia qe kemi sot ndalet ne shek e 6 tek Mbrekullia e shen dhimitrit ku flitet per here te fundit per iliret per te rifilluar reth mesit te shekullit te 10 me daljen e arberve ne skene , kurse historia e Faverialit vazhdon

Ne liber permenden kronikat e Raguses dhe fakti se pas perandorit heraklitus kemi nje principate arbere ne zonen midis Shqiperise verilindore ,Kosoves dhe Maqedonise . faverial jep edhe emra princash gjithashtu ai pranon se mbreteria e Samuilit ishte shqiptaro vllahe dhe aspak bullgare sic pretendohet sot ,dhe duhet pasur parasysh se Faverial ishte i dashuruar mbas popullit bullgar dhe nje nga heronjte qe kane punuar per pavaresine e ketij vendi .