SPIRITUALITETI: Kapitulli III - Virtytet

[Albo]

Besnikëria


Sipas shkrimeve, një nga karakteristikat e Perëndisë është besnikëria e Tij absolute. Ky virtyt tek njeriu është konsideruar, gjithashtu të jetë një nga "frytet e Shpirtit të Shenjtë" (Galatianët 5:22).

Të jesh besnik do të thotë të jesh absolutisht i vërtetë në fjalët e tua, të jesh krejtësisht besnik në përkushtimin tënd, të jesh krejtësisht i qëndrueshëm dhe i palëkundur në thirrjen dhe prirjen tënde. Do të thotë gjithashtu, të mbetesh i përunjur në shërbim, në të vërtetë dhe dashuri, pavarësisht nga kushtet ose pasojat. Të jesh besnik do të thotë të jesh kurajoz dhe të jesh e të bësh atë që duhet të jetë dhe duhet të bëhet nga vullneti i Perëndisë, pavarësisht nga çdo kundërshtim nga të tjerët dhe pavarësisht nga çdo mungesë njohje dhe vlerësimi.
Vetë Perëndia është përsosmërisht besnik. Ai ka bërë premtime dhe ka deklaruar besëlidhje, duke e mbajtur fjalën e Tij pavarësisht se çfarë bën njeriu. Kur njerëzit janë kurorëshkelës dhe të pabesë, Perëndia mbetet besnik (Kr. Jeremia 3, Ezekieli 16); sepse "Zoti është betuar dhe nuk do ta ndryshojë mendjen e Tij" (Psalmi 110:4, Hebrejtë 7:21).

Po ta mohojmë, edhe Ai do të na mohojë. Nëse jemi të pabesë, Ai mbetet besnik, sepse Ai nuk mund të mohojë Vetveten (2 Timotheu 2:12-13).

Krishti është besnik deri në fund tek Ati i Tij dhe tek krijesat e Tij. Ai nuk shmanget nga misoni i Tij, por përmbush gjithçka që Perëndia Atë i ka dhënë Atij për të bërë (Kr. Joani 17:4). Sipas librit të Zbulesës, emri i Jisuit, Fjalës së Perëndisë, është "Besniku dhe i Vërteti"; Ai është quajtur "dëshmitari i vërtetë" nga Shën Joani (Zbulesa 19:11, 1:5).

Njeriu shpirtëror është ai që është besnik në thirrjen e tij, që përmbush çdo vendim të mirë dhe që jep fryte me durim prej dhuratave dhe talenteve të dhëna nga Perëndia. Njeriu shpirtëror është besnik në çdo gjë të vogël - çdo mendim, çdo fjalë, çdo vepër- "sipas masës së besimit që Perëndia i ndau secilit" (Romanët 12:3), "sipas masës së dhuntisë së Krishtit" që i është "dhënë secilit" (Efesianët 4:7). Një besnikëri e tillë është mësimi kryesor i parabolës së talentave. Ai që besnikërisht dhe pa frikë zhvillon dhe rrit me atë që Zoti i ka dhënë, ai është ai që dëgjon zërin e Zotit të tij.

Mirë, o shërbëtor i mirë, sepse ke qenë besnik në gjëra të vogla (Lluka 19:17); Unë do të të vë mbi shumë gjëra; hyr në gëzimin e zotit tënd (Matheu 25:21).

Armiqtë më të mëdhenj të besnikërisë së Perëndisë dhe njeriut janë krenaria, lakmia, frika, zilia dhe kundërshtimi për të shërbyer përunjësisht atje ku ai është, me kushtet dhe dhuratat që Perëndia i ka dhënë. Mosbesnikëria lind kur një "e vlerëson veten më shumë se sa duhet ta çmojë" (Romanët 12:3), trembet se nuk mund të bëjë asgjë me atë që Perëndia i ka dhënë, lakmon talentet dhe dhuratat që kanë të afërmit e tij dhe bredh nga vendi në vend, duke kërkuar të kënaqet dhe të ngopet me gjërat e kësaj bote.

Besnikëria karakterizohet nga qëndrueshmëria e trupit dhe e shpirtit; kundërshtimi absolut për të lëvizur ose për të qenë i lëvizur për ndonjë arsye të padenjë; përkushtimi i plotë ndaj asaj që Perëndia i jep dikujt për të bërë, me besimin, hirin dhe fuqinë që Perëndia të jep për ta bërë atë. Ashtu si është shkruajtur në thëniet e etërve të shkretëtirës: "Ashtu si një pemë nuk mund të japë fruta nëse ajo shkulet dhe mbillet në një vend tjetër shpesh, po ashtu nuk mund të japë edhe një murg (ose njeri) që e ndryshon mendjen e tij shpesh dhe lëviz nga një vend në tjetrin." E vetmja mënyrë për të fituar "kurorën e jetës" është të jesh "besnik deri në vdekje" në vendin ku Perëndia na ka vënë (Zbulesa 2:10). Mënyra e vetme për të gjetur gëzim, dituri dhe paqe është të jesh besnik ndaj unicitetit të secilit, duke e ditur se çdo person ka jetën dhe thirrjen e tij të veçantë nga Perëndia që asnjë tjetër nuk e ka; misionin e tij të veçantë që asnjë tjetër nuk mund ta kryejë. Njeriu shpirtëror e zhvillon jetën e tij në besnikëri, pa zili dhe frikë dhe kështu përmbush dhe bëhet çfarë Perëndia ka dashur për atë para agimit të krijimit.

[Albo]

Vetë-Përmbajtja


Vetë-përmbajtja vendoset, gjithashtu, nga Apostulli Pavël në listën e "fryteve të Shpirtit të Shenjtë" (Galatianët 5:22). Ky virtyt është ai, i cili nuk arrihet shpesh lehtë, sepse njerëzit harrojnë se, ashtu si durimi, ai është një hir i Perëndisë dhe ata duhet ta kërkojnë atë nga Zoti. Por ata mendojnë se mund të vijë vetëm nga përpjekja njerëzore dhe nga fuqia e vullnetit.

Vetë-përmbajtja është një nga karakteristikat kryesore të Perëndisë dhe është një nga dhuratat kryesore të njeriut si i krijuar sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë. Sipas shenjtorëve, vetë-përmbajtja është një nga elementët kryesorë të shëmbëlltyrës hyjnore tek njeriu, bashkëekzistues me dhuratën e lirisë, e cila shpesh është shpjeguar si elementi themelor dhe bazik i ngjashmërisë së njeriut me Krijuesin e tij. Kur një është përsosmërisht i lirë nga hiri i Perëndisë - "atje ku është Fryma e Zotit, atje është liria" (2 Korinthianët 3:17) - është, gjithashtu, edhe kontrolli i përsosur ndaj vetes.

Njeriu e humbet vetë-përmbajtjen kur ai e shet veten në mëkatin dhe bëhet një skllav i prishjes së pasioneve të tij mishore. Një njeri i tillë është karakterizuar mirë në letrën e dytë të Shën Pjetrit.

... ata që shkojnë pas mishit në lakminë e fëlliqësisë dhe e përbuzin pushtetin . . . të paturpshëm, arrogant . . . shtazë pa mend, të lindura nga natyra që të kapen dhe të shkatërrohen, flasin keq për gjërat që nuk i dinë . . . janë njolla dhe fëlliqësi, dhe lëshohen pas mashtrimeve të tyre . . . Sytë i kanë plot me kurorëshkelje dhe nuk pushojnë së mëkatuari... kanë zemër të stërvitur në lakmime... e lanë udhën e drejtë... Këta janë burime pa ujë, re që shtyhen nga furtuna... Sepse duke mbajtur ligjërata jashtë mase të fryra dhe të kota bëjnë për vete, me anë të pasioneve të mishit dhe të paturpësisë, ata që me të vërtetë kishin shpëtuar nga ata që jetojnë në gabim; ndërsa u premtojnë atyre liri, ata vetë janë skllevër të prishjes, sepse një bëhet skllav i atij që e mundi (2 Pjetri. 2:10-19).

Njeriu pa vetë-përmbajtje është i skllavëruar. Ai është rob i mëkatit, instrument i gatshëm i pasioneve mishore, viktimë e çdo marrëzie dhe ligësie. Ai është i kapur në mendjen dhe zemrën e tij nga "lakmia e mishit, lakmia e syve dhe krenaria e jetës" (1 Joani 2:16). Ai është një "bir i djallit" (Joani 8:44, Veprat 13:10, 1 Joani 3:10) dhe ka një "mendje mishore" (Romanët 8:7).


... keni ecur dikur, sipas ecjes së kësaj bote, sipas prijësit të pushtetit të erës, sipas frymës që vepron tani në bijtë e mosbindjes, ndërmjet të cilëve edhe ne dikur jetuam në lakmitë e mishit tonë duke i plotësuar dëshirat e mishit . . .(Efesianët 2:3-4, Romanët 1:18-32).


Vetë-përmbajtja, sipas traditës shpirtërore të Kishës, është kontrolli shpirtëror mbi lakminë e mendjes dhe të mishit. Eshtë quajtur shpesh "papasionshmëri" nga mjeshtërit shpirtëror. Papasionshmëria (apathia) nuk do të thotë shkatërrimi i shtysave dhe dëshirave natyrale të trupit dhe të shpirtit, si: nevoja për gjumë, ngrënie dhe pirje; ose të emocioneve, si: dëshira shpirtërore, zelli, entuziazmi, gëzimi, mrekullimi, keqardhja ose frika. Por, do të thotë kontrolli i ndjenjave që nuk janë natyrale, normale dhe të shëndetshme, si edhe vdekësimi i ndjenjave që janë të këqia dhe të liga.

E keqja duhet të shihet jo në natyrën e krijesave, por në veprimet e tyre të gabuara dhe irracionale.

Papasionshmëria është një gjendje paqeje e shpirtit, në të cilën ai nuk mund të shtyhet lehtë në të keqen.

Në shpirt janë fuqitë e tij shpirtërore. Në trup janë shqisat dhe gjymtyrët e tij. Rreth personit janë ushqimet, pasuritë, paraja, etj. Një përdorim i drejtë apo i gabuar i gjërave dhe efektet që rezultojnë na tregojnë ne nëse janë të virtytshme apo mëkatare.

Shkrimet... nuk e ndalojnë të hash apo të lindësh fëmijë, ose të kesh para dhe t'i shpenzosh drejt, por ato ndalojnë grykësinë, kurvërinë dhe kështu me radhë. Madje ato nuk na ndalojnë ne të mendojmë rreth gjërave të tilla ... por vetëm na ndalojnë të mendojme për to me pasion dhe lakmi.

Kur mendja nuk është zotëruesi, ndjenjat e marrin kontrollin dhe si rregull, ndjenjat përzihen me fuqinë e mëkatit që, nëpërmjet kënaqësisë, e sjell shpirtin në mëshirën e mishit ... Si rezultat, ai ndërmerr, sikur të ishte natyrale të bëjë kështu, një përkujdesje pasionante, epshore dhe kënaqësi-dashëse për mishin që e largon njeriun nga jeta e vërtetë natyrale, duke e shtyrë njeriun të bëhet për veten e tij nxitësi i së keqes ...

E keqja për një shpirt të arsyeshëm është të harrojë të mirën e tij natyrale, si pasojë e një qëndrimi pasionant ndaj mishit dhe botës. Kur mendja bëhet zotëruesi, ajo e heq një qëndrim të tillë . . . duke e interpretuar drejt origjinën dhe natyrën e botës dhe të mishit...

Kur mendja i mban pasionet nën pushtetin e saj i bën ndjenjat instrumente të virtytit, ndërsa kur pasionet e robërojnë mendjen i shtyjnë ndjenjat në mëkat. Është e nevojshme të shihet sesi shpirti duhet të mbajë një mënyrë të përshtatshme veprimi, duke përdorur për virtytet çfarë përdorej më parë për mëkatin.

Një shpirt vepron në mënyrë të arsyeshme kur fuqia e tij dëshiruese ka fituar vetë-kontrollin, fuqia e tij eksituese përpiqet të arrijë dashurinë ... dhe fuqia e tij mendore qëndron në Perëndinë nga lutja dhe soditja shpirtërore (Shën Maksim Konfesori, shek. 7).

Kështu, është vetëm kungimi me Perëndinë, me anë të Krishtit dhe Shpirtit të Shenjtë, ai që u jep fuqinë e vetë-përmbajtjes krijesave të arsyeshme të Perëndisë.

[Albo]

Mirëdashja


Njeriu shpirtëror është mirëdashës. Ai kurrë nuk e praktikon egërsinë në asnjë nga format e saj, por është gjithmonë i dashur në lidhjet e tij me të tjerët. Mirëdashja, sipas Apostullit Pavël, është, gjithashtu, një "fryt i Shpirtit të Shenjtë" (Galatianët 5:22).

Sipas shkrimeve, Vetë Perëndia është mirëdashës. Megjithë zemërimin dhe inatin kundër mëkateve të njerëzve, Zoti është "mirëdashës me mosmirënjohësit dhe të mbrapshtët" (Lluka 6:35).

Sepse e madhe është mirëdashja e tij e mëshirshme ndaj nesh, dhe besnikëria e Zotit vazhdon përjëtë. Aleluja (Psalmi 117:2; Kr. Psalmi 31:21,119:76).

Të krishterët janë thirrur të ndjekin pas Perëndinë në mirëdashjen e Tij dhe të bëjnë çdo gjë me butësi dhe dhembshuri. Sidomos kur i qortojnë dhe i ndreqin të tjerët, njeriu shpirtëror duhet të jetë mirëdashës.

... shërbëtori i Zotit nuk duhet të zihet, por të jetë i butë me të gjithë, i aftë për të mësuar njerëzit dhe i durueshëm, duke i mësuar me butësi kundërshtarët... (2 Timotheu 2:24; Kr. Galatianët 6:1).

Sidomos prindërit këshillohen të mos i "provokojnë fëmijët në zemërim" nga egërsia dhe mosbutësia (Efesianët 6:4, Kolosianët 3:21).

Shumë shpesh ndodh që njerëzit të jenë të sjellshëm me të huajt dhe me ata që kanë vetëm një lidhje kalimtare, por me personat që kanë lidhje të gjata dhe të thella - familja, të afërm, bashkëpuntorë, anëtarët e të njëjtës kishë - pandehet se ata mund të jenë të pasjellshëm dhe madje, sikur ata kanë njëfarë të drejte të veprojnë pa kujdes dhe me ashpërsi. Ky është një tundim i madh. Familjariteti dhe kontakti i përditshëm nuk i jep dikujt të drejtën të veprojë në mënyrë të pasjellshme ose të sillet me vrazhdësi. Tek më të afërmit dhe tek më të ngushtët, nevoja për butësi, mirësjellje dhe dhembshuri të vazhdueshme në çdo veprim dhe fjalë, është, veçanërisht, e domosdoshme. Nuk ka justifikim për pandjeshmërinë dhe ashpërsinë, çfarëdo qofshin lidhjet. Njerëzit shpirtërorë duhet "t'u bëjnë mirë të gjithëve, por në radhë të parë atyre që janë në familjen e besimit" (Galatianët 6:10).


. . . sepse jemi gjymtyrë, njëri me tjetrin. Zemërohuni dhe mos mëkatoni; dielli të mos perëndojë mbi inatin tuaj; dhe mos i jepni vend djallit (Kr. Psalmi 4).... Asnjë fjalë e keqe le të mos dalë nga goja juaj, por ajo që është e mirë për ndërtimin, sipas nevojës, që t'u japë hir atyre që dëgjojnë . . . Le të flaket larg jush çdo hidhërim, zemërim, inat, trazirë dhe shpifje me çdo ligësi. Por jini të mirë dhe të mëshirshëm njëri me tjetrin, duke e falur njëri-tjetrin, sikurse edhe Perëndia ju ka falur në Krishtin (Efesianët 4:26-32).

Mirëdashje nuk do të thotë t'i mbikalosh fajet e njerëzve; por do të thotë t'i falësh ato. Mirëdashja nuk do të thotë, gjithashtu, "të jesh i mirë" me të gjithë, kushdo ata qofshin dhe çfarëdo që ata bëjnë. Nuk do të thotë "të jesh dakort" me të tjerët në çdo gjë. Një njeri mirëdashës do t'i qortojë të tjerët, nëse do të jetë nevoja dhe mirëdashja e tij, do të tregohet nga kujdesi dhe interesimi i tij për mirëqenien e bashkë-krijesës së tij "për të cilin Krishti vdiq" (Romanët 14:15).

Por në qoftë se vëllai yt ka mëkatuar kundër teje, shko dhe qortoje vetëm për vetëm; në qoftë se të dëgjon, ti e fitove vëllanë tënd (Matheu 18:15).

Qortimi nga një njeri mirëdashës nuk është kurrë me përbuzje ose egërsi. Ai kurrë nuk tall, poshtëron ose dënon. Por gjithmonë nxit dhe ndërton me butësi dhe kuptim.

[Albo]

Mirënjohja


Njeri shpirtëror është ai që është mirënjohës për gjithçka. Ai është një që pret gjithçka me falënderim dhe që e di se ai nuk ka asgjë, përveç atyre që ka marrë nga Perëndia (Kr. Joani 3:27).


Dhe ne të gjithë morëm, prej mbushullisë së tij, hir mbi hir (Joani 1:16).


Në Dhiatën e Vjetër, falënderimi ishte qëndror në jetën e popullit të Perëndisë. Litugjia e Tempullit blatonte flijime falënderimi dhe lavdërimi dhe vazhdimisht i këndoheshin psalme falënderimi Perëndisë.


Këndoni lavdërime Zotit, o ju shenjtorët e Tij dhe falënderojeni emrin e Tij të shenjtë.


Le të vijmë në praninë e Tij me falënderime. Le të hyjmë në portat e Tij me falenderime dhe në oborrin e Tij me lavdërim. Falënderojeni Atë, bekoni emrin e Tij!
Është mirë t'i falemi nderit Zotit dhe ta këndojmë emrin Tënd, o i Lartë, të japim zë në mëngjes për mëshirën tënde për natë.

O falënderojeni Zotin se është i mirë, se përdëllimi i Tij mbetet përjetë. (Psalmet)


Në Dhiatën e re, falënderimi është esenca e jetës së Kishës. Fjala eukaristi do të thotë falënderim dhe qendra e adhurimit liturgjik të Perëndisë në Kishë është kur, në përkujtim të të gjitha veprimeve të Tij shpëtimtare në Krishtin, besnikët "i ngrenë lart zemrat dhe "falënderojnë Zotin."

Shkrimet apostolike dhe jetët e shenjtorëve janë të mbushura me falënderime ndaj Perëndisë për gjithçka.


As ndonjë papastërti, as kurnacëri të mos zihet në gojë midis jush; as pandershmëri, as të folur pa mend e të përqeshur, të cilat nuk kanë hije, por më tepër të ketë falënderime . . . duke e falënderuar vazhdimisht për çdo gjë Perëndinë dhe Atin, në emër të Zotit tonë Jisu Krisht (Efesianët 5:4, 20).

Jini gjithmonë të gëzuar. Lutuni pa pushim. Për çdo gjë falënderoni, sepse i tillë është vullneti i Perëndisë në Krishtin Jisu për ju (1 Selanikasit 5:16-18).

Gëzohuni gjithnjë në Zotin; po jua them përsëri: Gëzohuni! (...) Mos u shqetësoni për asgjë, por, në çdo gjë, ia parashtroni kërkesat tuaja Perëndisë me anë lutjesh dhe përgjërimesh, me falënderim. Dhe paqja e Perëndisë, që ia tejkalon çdo zgjuarësie, do të ruajë zemrat tuaja dhe mendjet tuaja në Krishtin Jisu (Filipianët 4:4-7).

Njeriu shpirtëror ka falënderim dhe mirënjohje në çdo rrethanë, në çdo gjë dhe për çdo gjë. Falënderimi është rrënjosur në bindjen e fortë për përkujdesjen e mëshirshme të Perëndisë në të gjitha gjërat, në besimin e palëkundur se "Perëndia vepron në gjithçka për të mirën e atyre që e duan Atë" ose, si mund të thuhet ndryshe, se "të gjitha gjërat bashkëveprojnë për të mirë për ata që e duan Perëndinë" (Romanët 8:28).

Mësuesit shpirtërorë, veçanërisht Shën Joan Gojarti (shek. 4), janë shumë të rreptë në këtë mësim. Njeriu shpirtëror nuk e falënderon Perëndinë vetëm për çfarë ai konsideron të jetë e mirë. Por ai e falenderon Perëndinë për gjithçka, edhe për çfarë duket si e keqe, duke e ditur se kujdesi i dhëmbshur i Perëndisë është mbi gjithçka dhe se e keqja e kësaj bote - e cila është gjithmonë e pranishme dhe e pashmangshme (Kr. Joani 17) - mund të bëhet vetë mjet për rritjen shpirtërore dhe për shpëtimin, nëse kuptohet drejt dhe mposhtet nga hiri i Perëndisë.

E kundërta e mirënjohjes është zemërimi dhe ankimi; është vajtimi rreth fatit në jetë për shkak të krenarisë dhe lakmisë. Ajo shkaktohet nga mungesa e mbështetjes së përunjur në Zotin. Është rrënjosur në një qëndrim jete që nuk e lejon njeriun të thërrasë me Jobin e drejtë:


Lakuriq dola nga barku i nënës sime dhe lakuriq do të kthehem. Zoti ka dhënë dhe Zoti ka marrë. Qoftë i bekuar emri i Zotit (Jobi 1:21).


Të falënderosh Perëndinë në çdo gjë dhe për çdo gjë është rezultat i besimit dhe besnikërisë në Perëndinë. Është rezultat i mbështetjes absolute në Zotin, që e di më mirë se çfarë ne kemi nevojë për shpëtimin tonë dhe bën gjithçka që mundet brenda kushteve të këqia të botës për të na sjellë në jetën e përjetshme, në paqen dhe gëzimin. Është produkt i besimit, që së bashku me Isainë, Fjala e Çliruesit thotë:

Të kam braktisur për një çast të shkurtër, por me dhembshuri të pamasë do të të mbledh. Në një shpërthim zemërimi të kam fshehur për një çast fytyrën time, por me një dashuri të përjetshme do të kem dhembshuri për ty, thotë Zoti, Çliruesi yt.
Duke qenë se mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja, as rrugët tuaja nuk janë rrugët e mia, thotë Zoti. Ashtu si qiejtë janë më të lartë se toka, kështu edhe rrugët e mia janë më të larta se rrugët tuaja dhe mendimet e mia janë më të larta se mendimet tuaja.

Sepse ju do të niseni me gëzim dhe do t'ju kthejnë në paqe. Malet dhe kodrat do të shpërthejnë në britma gëzimi përpara jush dhe tërë drurët e fushave do të duartrokasin.

Respektoni të drejtën dhe zbatoni drejtësinë, sepse shpëtimi im është duke ardhur .. . (Isaia 54:7-8; 55:8-9,12; 56:1).

Një njeri është mirënjohës në shkallën që ai beson në Zotin dhe ka dashuri për Perëndinë dhe njeriun.